आत्मा हि तावत्परिणामात्मैव, परिणामः स्वयमात्मेति स्वयमुक्तत्वात् । परिणामस्तु चेतनात्मकत्वेन ज्ञानं कर्म कर्मफलं वा भवितुं शीलः, तन्मयत्वाच्चेतनायाः । ततो ज्ञानं कर्म कर्मफलं चात्मैव । एवं हि शुद्धद्रव्यनिरूपणायां परद्रव्यसंपर्कासंभवात्पर्यायाणां द्रव्यान्तः- प्रलयाच्च शुद्धद्रव्य एवात्मावतिष्ठते ।।१२५।।

अथैवमात्मनो ज्ञेयतामापन्नस्य शुद्धत्वनिश्चयात् ज्ञानतत्त्वसिद्धौ शुद्धात्मतत्त्वोपलम्भो व्यम् ।।१२४।। अथ ज्ञानकर्मकर्मफलान्यभेदनयेनात्मैव भवतीति प्रज्ञापयति — अप्पा परिणामप्पा आत्मा भवति । कथंभूतः । परिणामात्मा परिणामस्वभावः । कस्मादिति चेत् ‘परिणामो सयमादा’ इति पूर्वं स्वयमेव भणितत्वात् । परिणामः कथ्यते — परिणामो णाणकम्मफलभावी परिणामो भवति । किंविशिष्टः । ज्ञानकर्मकर्मफलभावी; ज्ञानकर्मकर्मफलरूपेण भवितुं शील इत्यर्थः । तम्हा यस्मादेवं तस्मात्कारणात् । णाणं पूर्वसूत्रोक्ता ज्ञानचेतना । कम्मं तत्रैवौक्तलक्षणा कर्मचेतना । फलं च पूर्वोक्तलक्षणफलचेतना च । आदा मुणेदव्वो इयं चेतना त्रिविधाप्यभेदनयेनात्मैव मन्तव्यो ज्ञातव्य इति । एतावता किमुक्तं भवति । त्रिविधचेतनापरिणामेन परिणामी सन्नात्मा किं करोति । निश्चयरत्नत्रयात्मकशुद्धपरिणामेन मोक्षं साधयति, शुभाशुभाभ्यां पुनर्बन्धमिति ।।१२५।। एवं त्रिविधचेतनाकथनमुख्यतया गाथात्रयेण चतुर्थ- स्थलं गतम् । अथ सामान्यज्ञेयाधिकारसमाप्तौ पूर्वोक्तभेदभावनायाः शुद्धात्मप्राप्तिरूपं फलं दर्शयति —

ṭīkāḥ — pratham to ātmā kharekhar pariṇāmasvarūp ja chhe, kāraṇ ke ‘pariṇām pote ātmā chhe’ em (122mī gāthāmān bhagavān kundakundāchāryadeve) pote kahyun chhe; ane pariṇām chetanāsvarūp hovāthī gnān, karma athavā karmaphaḷarūpe thavānā svabhāvavāḷo chhe, kāraṇ ke chetanā te -may hoy chhe (arthāt chetanā gnānamay, karmamay athavā karmaphaḷamay hoy chhe). māṭe gnān, karma ane karmaphaḷ ātmā ja chhe.

ā rīte kharekhar shuddhadravyanā nirūpaṇamān paradravyanā ¹samparkano asambhav hovāthī ane paryāyo dravyanī andar ²pralīn thaī jatā hovāthī ātmā shuddhadravya ja rahe chhe. 125.

have, e rīte ³gneyapaṇāne pāmelā ātmānī shuddhatānā nishchay dvārā gnānatattvanī siddhi thatān shuddha ātmatattvanī upalabdhi ( – anubhav, prāpti) thāy chhe em tene abhinandatā thakā (arthāt ātmānī shuddhatānā nirṇayane prashansatā thakā — dhanyavād detā thakā), dravya- sāmānyanā varṇanano upasanhār kare chheḥ —

246pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. samparka = sambandh; saṅg.
2. pralīn thaī javun = atyant līn thai javun; magna thai javun; alop thai javun; adrashya thaī javun.
3. gneyapaṇāne pāmelo = gney banelo; gneyabhūt. (ātmā gnānarūp paṇ chhe, gneyarūp paṇ chhe. ā gneyatattvapragnāpan adhikārane viṣhe ahīn dravyasāmānyanun nirūpaṇ chāle chhe, temān ātmā gneyabhūtapaṇe
samāvesh pāmyo chhe.)