णत्थि विणा परिणामं अत्थो अत्थं विणेह परिणामो ।
न खलु परिणाममन्तरेण वस्तु सत्तामालम्बते । वस्तुनो द्रव्यादिभिः परिणामात् पृथगुपलम्भाभावान्निःपरिणामस्य खरश्रृङ्गकल्पत्वाद् द्रश्यमानगोरसादिपरिणामविरोधाच्च । भावार्थः ।।९।। अथ नित्यैकान्तक्षणिकैकान्तनिषेधार्थं परिणामपरिणामिनोः परस्परं कथंचिदभेदं दर्शयति — णत्थि विणा परिणामं अत्थो मुक्तजीवे तावत्कथ्यते, सिद्धपर्यायरूपशुद्धपरिणामं विना शुद्धजीवपदार्थो नास्ति । कस्मात् । संज्ञालक्षणप्रयोजनादिभेदेऽपि प्रदेशभेदाभावात् । अत्थं विणेह परिणामो मुक्तात्मपदार्थं विना इह जगति शुद्धात्मोपलम्भलक्षणः सिद्धपर्यायरूपः शुद्धपरिणामो नास्ति । कस्मात् । संज्ञादिभेदेऽपि प्रदेशभेदाभावात् । दव्वगुणपज्जयत्थो आत्मस्वरूपं द्रव्यं, तत्रैव केवलज्ञानादयो गुणाः, सिद्धरूपः पर्यायश्च, इत्युक्तलक्षणेषु द्रव्यगुणपर्यायेषु तिष्ठतीति द्रव्यगुणपर्यायस्थो भवति । स
siddhāntamān jīvanā asaṅkhya pariṇāmone madhyam varṇanathī 14 guṇasthānarūpe kahevāmān āvyā chhe. te guṇasthānone saṅkṣhepathī ‘upayog’rūpe varṇavatān, pratham traṇ guṇasthānomān tāratamyapūrvak ghaṭato ghaṭato ashubhopayog, chothāthī chhaṭhṭhā guṇasthān sudhī tāratamyapūrvak (vadhato vadhato) shubhopayog, sātamāthī bāramā guṇasthān sudhī tāratamyapūrvak shuddhopayog ane chhellān be guṇasthānomān shuddhopayoganun phaḷ — āvun varṇan kathañchit thaī shake chhe. 9.
have pariṇām vastuno svabhāv chhe em nakkī kare chheḥ —
anvayārthaḥ — [इह] ā lokamān [परिणामं विना] pariṇām vinā [अर्थः नास्ति] padārtha nathī, [अर्थं विना] padārtha vinā [परिणामः] pariṇām nathī; [अर्थः] padārtha [द्रव्यगुणपर्यायस्थः] dravya -guṇ -paryāyamān rahelo ane [अस्तित्वनिर्वृत्तः] (utpādavyay dhrauvyamay) astitvathī banelo chhe.
ṭīkāḥ — pariṇām vinā vastu hayātī dharatī nathī, kāraṇ ke vastu dravyādi vaḍe (arthāt dravya -kṣhetra -kāḷ -bhāve) pariṇāmathī judī anubhavamān (jovāmān) āvatī nathī; kem