सूत्रार्थज्ञानबलेन स्वपरद्रव्यविभागपरिज्ञानश्रद्धानविधानसमर्थत्वात्सुविदितपदार्थसूत्रः । सकलषड्जीवनिकायनिशुम्भनविकल्पात्पंचेन्द्रियाभिलाषविकल्पाच्च व्यावर्त्यात्मनः शुद्धस्वरूपे संयमनात्, स्वरूपविश्रान्तनिस्तरङ्गचैतन्यप्रतपनाच्च संयमतपःसंयुतः । सकलमोहनीयविपाक- विवेकभावनासौष्ठवस्फु टीकृतनिर्विकारात्मस्वरूपत्वाद्विगतरागः । परमकलावलोकनाननुभूयमान- गतरागः । समसुहदुक्खो निर्विकारनिर्विकल्पसमाधेरुद्गता समुत्पन्ना तथैव परमानन्दसुखरसे लीना तल्लया निर्विकारस्वसंवित्तिरूपा या तु परमकला तदवष्टम्भेनेष्टानिष्टेन्द्रियविषयेषु हर्षविषादरहितत्वात्सम- सुखदुःखः । समणो एवंगुणविशिष्टः श्रमणः परममुनिः भणिदो सुद्धोवओगो त्ति शुद्धोपयोगो भणित इत्यभिप्रायः ।।१४।। एवं शुद्धोपयोगफलभूतानन्तसुखस्य शुद्धोपयोगपरिणतपुरुषस्य च कथनरूपेण पञ्चमस्थले गाथाद्वयं गतम् ।।
इति चतुर्दशगाथाभिः स्थलपञ्चकेन पीठिकाभिधानः प्रथमोऽन्तराधिकारः समाप्तः ।।
तदनन्तरं सामान्येन सर्वज्ञसिद्धिर्ज्ञानविचारः संक्षेपेण शुद्धोपयोगफलं चेति कथनरूपेण गाथा-
ṭīkāḥ — sūtronā arthanā gnānabaḷ vaḍe svadravya ane paradravyanā vibhāganā 1parignānamān, shraddhānamān ane vidhānamān (ācharaṇamān) samartha hovāthī (arthāt svadravya ne paradravyanun bhinnapaṇun jāṇyun hovāthī, shraddhyun hovāthī ane amalamān mūkyun hovāthī) je (shramaṇ) ‘padārthone ane (padārthonā pratipādak) sūtrone jemaṇe sārī rīte jāṇyān chhe evā’ chhe, samasta chha jīvanikāyane haṇavānā vikalpathī ane pāñch indriyo sambandhī abhilāṣhānā vikalpathī ātmāne 2vyāvr̥utta karīne ātmānun shuddha svarūpamān sanyaman karyun hovāthī ane 3svarūpavishrānt 4nistaraṅg chaitanya 5pratapatun hovāthī je ‘sanyam ane tap sahit’ chhe, sakaḷ mohanīyanā vipākathī bhedanī bhāvanānā utkr̥uṣhṭapaṇā vaḍe (arthāt samasta mohanīyakarmanā udayathī bhinnapaṇānī utkr̥uṣhṭa bhāvanā vaḍe) nirvikār ātmasvarūpane pragaṭ karyun hovāthī je ‘vītarāg’ chhe, ane param kaḷānā avalokanane līdhe shātāvedanīy tathā ashātāvedanīyanā vipākathī nīpajatān je sukh -duḥkh te sukh -duḥkhajanit pariṇāmanī viṣhamatā nahi anubhavātī hovāthī (arthāt param sukh -rasamān līn nirvikār svasamvedanarūp param kaḷānā anubhavane
22pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. parignān = pūrun gnān; gnān.
2. vyāvr̥utta karīne = pāchho vāḷīne; aṭakāvīne; alag karīne.
3. svarūpavishrānt = svarūpamān ṭharī gayelun.
4. nistaraṅg = taraṅg vinānun; chañchaḷatā rahit; shānt; vikalpa vagaranun.
5. pratapavun = pratāpavant hovun; jhaḷahaḷavun; dedīpyamān hovun.