अस्य खलु भगवतः समस्तावरणक्षयक्षण एव सांसारिकपरिच्छित्तिनिष्पत्तिबलाधान- हेतुभूतानि प्रतिनियतविषयग्राहीण्यक्षाणि तैरतीतस्य, स्पर्शरसगन्धवर्णशब्दपरिच्छेदरूपैः समरसतया समन्ततः सर्वैर्रेवेन्द्रियगुणैः समृद्धस्य, स्वयमेव सामस्त्येन स्वपरप्रकाशनक्षममनश्वरं लोकोत्तरज्ञानं जातस्य, अक्रमसमाक्रान्तसमस्तद्रव्यक्षेत्रकालभावतया न किंचनापि परोक्षमेव स्यात् ।।२२।। प्रत्यक्षं भवतीत्यन्वयरूपेण पूर्वसूत्रे भणितमिदानीं तु परोक्षं किमपि नास्तीति तमेवार्थं व्यतिरेकेण दृढयति — णत्थि परोक्खं किंचि वि अस्य भगवतः परोक्षं किमपि नास्ति । किंविशिष्टस्य । समंत सव्वक्खगुणसमिद्धस्स समन्ततः सर्वात्मप्रदेशैः सामस्त्येन वा स्पर्शरसगन्धवर्णशब्दपरिच्छित्तिरूप- सर्वेन्द्रियगुणसमृद्धस्य । तर्हि किमक्षसहितस्य । नैवम् । अक्खातीदस्स अक्षातीतस्येन्द्रियव्यापाररहितस्य, अथवा द्वितीयव्याख्यानम् — अक्ष्णोति ज्ञानेन व्याप्नोतीत्यक्ष आत्मा तद्गुणसमृद्धस्य । सदा सर्वदा सर्वकालम् । पुनरपि किंरूपस्य । सयमेव हि णाणजादस्स स्वयमेव हि स्फु टं केवलज्ञानरूपेण जातस्य परिणतस्येति । तद्यथा – अतीन्द्रियस्वभावपरमात्मनो विपरीतानि क्रमप्रवृत्तिहेतुभूतानीन्द्रियाण्यतिक्रान्तस्य जगत्त्रयकालत्रयवर्तिसमस्तपदार्थयुगपत्प्रत्यक्षप्रतीतिसमर्थमविनश्वरमखण्डैकप्रतिभासमयं केवलज्ञानं परिणतस्यास्य भगवतः परोक्षं किमपि नास्तीति भावार्थः ।।२२।। एवं केवलिनां समस्तं प्रत्यक्षं भवतीति कथनरूपेण प्रथमस्थले गाथाद्वयं गतम् । अथात्मा ज्ञानप्रमाणो भवतीति ज्ञानं च

ṭīkāḥ — samasta āvaraṇanā kṣhayanī kṣhaṇe ja je (bhagavān) sānsārik gnān nipajāvavānā baḷane amalamān mūkavāmān hetubhūt evī je potapotānā nishchit viṣhayone grahaṇ karanārī indriyo temanāthī atīt thayā chhe, je sparsha, ras, gandh, varṇa ane shabdanā gnānarūp sarva indriyaguṇo vaḍe sarva taraphathī samarasapaṇe samr̥uddha chhe (arthāt je bhagavān sparsha, ras, gandh, varṇa tem ja shabdane sarva ātmapradeshethī samānapaṇe jāṇe chhe) ane je svayamev samastapaṇe svaparane prakāshavāmān samartha evā avināshī lokottar gnānarūp thayā chhe evā ā (kevaḷī) bhagavānane samasta dravya -kṣhetra -kāḷ -bhāvanun akrame grahaṇ hovāthī kāī paṇ parokṣha nathī.

bhāvārthaḥ — indriyano guṇ to sparshādi ek guṇane ja jāṇavāno chhe, jem ke chakṣhuindriyano guṇ rūpane ja jāṇavāno chhe arthāt rūpane ja jāṇavāmān nimitta thavāno chhe. vaḷī indriyagnān kramik chhe. kevaḷībhagavān to indriyonā nimitta vinā samasta ātmapradeshethī sparshādi sarva viṣhayone jāṇe chhe, ane je samastapaṇe potānun ne paranun prakāshak chhe evā lokottar gnānarūpe ( – laukikagnānathī bhinna kevaḷagnānarūpe) svayamev pariṇamyā kare chhe; māṭe samasta dravya, kṣhetra, kāḷ ane bhāvane avagrahādi kram vinā jāṇatā hovāthī kevaḷībhagavānane kāī paṇ parokṣha nathī. 22.