यदि खलु निखिलात्मीयज्ञेयाकारसमर्पणद्वारेणावतीर्णाः सर्वेऽर्था न प्रतिभान्ति ज्ञाने तदा तन्न सर्वगतमभ्युपगम्येत । अभ्युपगम्येत वा सर्वगतं, तर्हि साक्षात् संवेदनमुकुरुन्द- भूमिकावतीर्ण(प्रति)बिम्बस्थानीयस्वीयस्वीयसंवेद्याकारकारणानि परम्परया प्रतिबिम्बस्थानीय- संवेद्याकारकारणानीति कथं न ज्ञानस्थायिनोऽर्था निश्चीयन्ते ।। ३१ ।। वा णाणं व्यवहारेण सर्वगतं ज्ञानं सम्मतं चेद्भवतां कहं ण णाणट्ठिया अट्ठा तर्हि व्यवहारनयेन स्वकीयज्ञेयाकारपरिच्छित्तिसमर्पणद्वारेण ज्ञानस्थिता अर्थाः कथं न भवन्ति किंतु भवन्त्येवेति । अत्रायमभिप्रायः --यत एव व्यवहारेण ज्ञेयपरिच्छित्त्याकारग्रहणद्वारेण ज्ञानं सर्वगतं भण्यते, तस्मादेव ज्ञेयपरिच्छित्त्याकारसमर्पणद्वारेण पदार्था अपि व्यवहारेण ज्ञानगता भण्यन्त इति ।।३१।। अथ ज्ञानिनः पदार्थैः सह यद्यपि व्यवहारेण ग्राह्यग्राहकसम्बन्धोऽस्ति तथापि संश्लेषादिसम्बन्धो नास्ति, तेन कारणेन ज्ञेयपदार्थैः सह भिन्नत्वमेवेति प्रतिपादयति — गेण्हदि णेव ण
anvayārthaḥ — [यदि] jo [ते अर्थाः] te padārtho [ज्ञाने न सन्ति] gnānamān na hoy to [ज्ञानं] gnān [सर्वगतं] sarvagat [न भवति] na hoī shake. [वा] ane jo [ज्ञानं सर्वगतं] gnān sarvagat chhe to [अर्थाः] padārtho [ज्ञानस्थिताः] gnānasthit [कथं न] kaī rīte nathī? (arthāt chhe ja.)
ṭīkāḥ — jo samasta sva -gneyākāronā samarpaṇ dvārā (gnānamān) ūtaryā thakā sarva padārtho gnānamān na pratibhāse to te gnān sarvagat na mānī shakāy. ane jo te (gnān) sarvagat mānavāmān āve, to pachhī (padārtho) sākṣhāt gnānadarpaṇabhūmikāmān ūtarelā *bimb- samān potapotānā gneyākāronān kāraṇo (hovāthī) ane 1paramparāe pratibimb samān gneyākāronān kāraṇo hovāthī padārtho kai rīte gnānasthit nathī nakkī thatā? (avashya gnānasthit nakkī thāy chhe.)
bhāvārthaḥ — darpaṇamān mayūr, mandir, sūrya, vr̥ukṣha vagerenān pratibimb paḍe chhe. tyān nishchayathī to pratibimbo darpaṇanī ja avasthā chhe; chhatān darpaṇamān pratibimbo dekhīne,
52pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
*bimb = darpaṇamān jenun pratibimb paḍyun hoy te. (gnānane darpaṇanī upamā āpīe to, padārthonā
gneyākāro bimb samān chhe ane gnānamān thatā gnānanī avasthārūp gneyākāro pratibimb jevān chhe.)
1. padārtho sākṣhāt svagneyākāronān kāraṇ chhe (arthāt padārtho potapotānā gneyākāronān sākṣhāt kāraṇ chhe) ane paramparāe gnānanī avasthārūp gneyākāronān (-gnānākāronān) kāraṇ chhe.