सद्भूतासद्भूततामायान्तो ये यावन्तः पर्यायास्ते तावन्तस्तात्कालिका इवात्यन्तसंकरेणाप्य- वधारितविशेषलक्षणा एकक्षण एवावबोधसौधस्थितिमवतरन्ति । न खल्वेतदयुक्तं — दृष्टा- विरोधात् । द्रश्यते हि छद्मस्थस्यापि वर्तमानमिव व्यतीतमनागतं वा वस्तु चिन्तयतः संविदालम्बितस्तदाकारः । किंच चित्रपटीस्थानीयत्वात् संविदः । यथा हि चित्रपटयामति- वाहितानामनुपस्थितानां वर्तमानानां च वस्तूनामालेख्याकाराः साक्षादेकक्षण एवावभासन्ते, तथा संविद्भित्तावपि । किं च सर्वज्ञेयाकाराणां तादात्विक त्वाविरोधात् । यथा हि प्रध्वस्तानामनुदितानां च वस्तूनामालेख्याकारा वर्तमाना एव, तथातीतानामनागतानां च पर्यायाणां ज्ञेयाकारा वर्तमाना एव भवन्ति ।।३७।। पूर्वोक्ताः पर्याया वर्तन्ते प्रतिभासन्ते प्रतिस्फु रन्ति । क्क । णाणे केवलज्ञाने । कथंभूता इव । तक्कालिगेव तात्कालिका इव वर्तमाना इव । कासां सम्बन्धिनः । तासिं दव्वजादीणं तासां प्रसिद्धानां pragaṭatā), vidyamānapaṇāne ane avidyamānapaṇāne pāmatā, je koī jeṭalā paryāyo chhe, te badhāy, tātkāḷik (vartamānakālīn) paryāyonī māphak, atyant 1mishrit hovā chhatān sau paryāyonān vishiṣhṭa lakṣhaṇ spaṣhṭa jaṇāy e rīte, ek kṣhaṇe ja, gnānamahelamān sthiti pāme chhe. ā (traṇe kāḷanā paryāyonun vartamān paryāyonī māphak gnānamān jaṇāvun) ayukta nathī; kāraṇ ke —
(1) teno draṣhṭanī sāthe (jagatamān je jovāmān āve chhe — anubhavāy chhe tenī sāthe) avirodh chhe. (jagatamān) dekhāy chhe ke chhadmasthane paṇ, jem vartamān vastu chintavatān tenā ākārane gnān avalambe chhe tem, vyatīt ane anāgat vastu chintavatān (paṇ) tenā ākārane gnān avalambe chhe.
(2) vaḷī gnān chitrapaṭ samān chhe. jem chitrapaṭamān atīt, anāgat ane vartamān vastuonā ālekhyākāro ( – ālekhya ākāro) sākṣhāt ek kṣhaṇe ja bhāse chhe, tem gnānarūpī bhīntamān ( – gnānabhūmimān, gnānapaṭamān) paṇ atīt, anāgat ane vartamān paryāyonā gneyākāro sākṣhāt ek kṣhaṇe ja bhāse chhe.
(3) vaḷī sarva gneyākāronun tātkāḷikapaṇun (vartamānapaṇun, sāmpratikapaṇun) aviruddha chhe. jem naṣhṭa ane anutpanna vastuonā 2ālekhyākāro vartamān ja chhe, tem atīt ane anāgat paryāyonā gneyākāro vartamān ja chhe.
64pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. gnānamān sau dravyonā traṇe kāḷanā paryāyo ekī sāthe jaṇāvā chhatān darek paryāyanun vishiṣhṭa svarūp — pradesh, kāḷ, ākār vagere visheṣhatāo — spaṣhṭa jaṇāy chhe; saṅkar – vyatikar thatā nathī.
2. ālekhya = āḷekhāvāyogya; chītarāvāyogya.