ये खलु विषयविषयिसन्निपातलक्षणमिन्द्रियार्थसन्निकर्षमधिगम्य क्रमोपजायमाने- नेहादिकप्रक्रमेण परिच्छिन्दन्ति, ते किलातिवाहितस्वास्तित्वकालमनुपस्थितस्वास्तित्वकालं वा न जानातीति विचारयति ---अत्थं घटपटादिज्ञेयपदार्थं । कथंभूतं । अक्खणिवदिदं अक्षनिपतितं इन्द्रियप्राप्तं इन्द्रियसंबद्धं । इत्थंभूतमर्थं ईहापुव्वेहिं जे विजाणंति अवग्रहेहावायादिक्रमेण ये पुरुषा विजानन्ति हि स्फु टं । तेसिं परोक्खभूदं तेषां सम्बन्धि ज्ञानं परोक्षभूतं सत् णादुमसक्कं ति पण्णत्तं सूक्ष्मादिपदार्थान् ज्ञातुमशक्यमिति प्रज्ञप्तं कथितम् । कैः । ज्ञानिभिरिति । तद्यथा --चक्षुरादीन्द्रियं घटपटादिपदार्थपार्श्वे गत्वा पश्चादर्थं जानातीति सन्निकर्षलक्षणं नैयायिकमते । अथवा संक्षेपेणेन्द्रियार्थयोः संबन्धः सन्निकर्षः स एव प्रमाणम् । स च सन्निकर्ष आकाशाद्यमूर्तपदार्थेषु देशान्तरितमेर्वादि-
have indriyagnānane māṭe ja naṣhṭa ane anutpanna jāṇavānun ashakya chhe (arthāt indriyagnān ja naṣhṭa ane anutpanna padārthone – paryāyone jāṇī shakatun nathī) em nyāyathī nakkī kare chheḥ —
anvayārthaḥ — [ये] jeo [अक्षनिपतितं] akṣhapatit arthāt indriyagochar [अर्थं] padārthane [ईहापूर्वैः] īhādik vaḍe [विजानन्ति] jāṇe chhe, [तेषां] temane māṭe [परोक्षभूतं] kahyun chhe.
ṭīkāḥ — viṣhay ane viṣhayīno 1sannipāt jenun lakṣhaṇ ( – svarūp) chhe evo je indriy ane padārthano 2sannikarṣha tene pāmīne, anukrame ūpajatā īhādik kramathī jeo jāṇe chhe, teo jeno sva -astitvakāḷ vītī gayo chhe tene tathā jeno sva -astitvakāḷ upasthit thayo nathī tene ( – atīt tathā anāgat padārthane) jāṇī shakatā nathī kāraṇ ke (atīt –
68pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
✽parokṣhabhūt padārthane [ज्ञातुं] jāṇavānun [अशक्यं] ashakya chhe [इति प्रज्ञप्तम्] em sarvagnadeve
✽parokṣha = akṣhathī par arthāt akṣhathī dūr hoy evun; indriy -agochar.
1. sannipāt = meḷāp; sambandh thavo te. 2. sannikarṣha = sambandh; samīpatā.