Pravachansar-Hindi (English transliteration). BhagwAn shri kundkundAchArya; Ullekh; AnukramaNikA; Bol ; ManglAcharaN; Gnan Tattva Pragynyapan; Mangalacharan and bhumika; Gatha: 1-5.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 2 of 28

 


Page -11 of 513
PDF/HTML Page 22 of 546
single page version

OM
bhagavAn shrI kundakundAchAryadevake sambandhamen
ullekh
vandyo vibhurbhbhuvi na kai rih kauNDakunda
ku nda -prabhA -praNayi -kIrti -vibhUShitAsha
.
yashchAru -chAraN -karAmbujachanycharIk -
shchakre shrutasya bharate prayata pratiShThAm
..
[chandragiri parvatakA shilAlekh ]
artha :kundapuShpakI prabhA dhAraN karanevAlI jinakI kIrti dvArA dishAen
vibhUShit huI hain, jo chAraNonkechAraNaRuddhidhArI mahAmuniyonkesundar hastakamalonke
bhramar the aur jin pavitrAtmAne bharatakShetramen shrutakI pratiShThA kI hai, ve vibhu kundakunda
is pRithvI par kisase vandya nahIn hain ?
........koNDaku ndo yatIndra ..
rajobhiraspRuShTatamatvamanta-
rbAhyepi samvyanyjayitun yatIsha
.
rajapadan bhUmitalan vihAy
chachAr manye chaturanggulan sa
..
[vindhyagirishilAlekh ]
❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈

Page -10 of 513
PDF/HTML Page 23 of 546
single page version

artha :yatIshvar (shrI kundakundasvAmI) rajasthAnakobhUmitalako
chhoDakar chAr angul Upar AkAshamen gaman karate the usake dvArA main aisA samajhatA hUn
ki
ve antaramen tathA bAhyamen rajase (apanI) atyanta aspRuShTatA vyakta karate the
(antaramen ve rAgAdik malase aspRuShTa the aur bAhyamen dhUlase aspRuShTa the) .
jai paumaNandiNAho sImandharasAmidivvaNANeN .
Na vibohai to samaNA ka han sumaggan payANanti ..
[darshanasAr]
artha :(mahAvidehakShetrake vartamAn tIrthankaradev) shrI sImandharasvAmIse prApta
hue divya gnAn dvArA shrI padmanandinAthane (shrI kundakundAchAryadevane) bodh na diyA hotA
to munijan sachche mArgako kaise jAnate ?
he kundakundAdi AchAryon ! Apake vachan bhI svarUpAnusandhAnamen is pAmarako
param upakArabhUt hue hain . usake liye main Apako atyanta bhaktipUrvak namaskAr karatA
hUn . [shrImad rAjachandra ]]
bhagavAn shrI kundakundAchAryadevakA hamAre upar bahut upakAr hai, ham unake
dAsAnudAs hai . shrImadbhagavatkundakundAchAryadev mahAvidehakShetramen sarvagna vItarAg shrI
sImandhar bhagavAnake samavasaraNamen gaye the aur ve vahAn ATh din rahe the usamen leshamAtra
shankA nahIn hai
. vah bAt vaisI hI hain; kalpanA karanA nahIn, nA kahanA nahIn; mAno to
bhI vaise hI hai, na mAno to bhI vaise hI hai . yathAtathya bAt hai, akSharasha satya hai,
pramANasiddha hai . [pUjya gurudev shrI kAnajIsvAmI ]

❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈❈


Page -9 of 513
PDF/HTML Page 24 of 546
single page version

paramAgam shrI pravachanasArakI
vi Sha yA nu kra ma Ni kA
(1) gnAnatattvapragnApan
viShay
gAthA
viShay
gAthA
mangalAcharaNapUrvak bhagavAn shAstrakArakI pratignA ....1
vItarAgacharitra upAdey aur sarAgachAritra hey hai ....6
chAritrakA svarUp .................................7
AtmA hI chAritra hai .............................8
jIvakA shubh, ashubh aur shuddhatva................9
pariNAm vastukA svabhAv hai....... ............. 10
shuddha aur shubh -ashubh pariNAmakA phal ... 11 -12
AtmAkA gnAnapramANapanA aur gnAnakA

sarvagatapanA.... ........................... 23 AtmAko gnAnapramAN na mAnanemen doSh..... ..... 24 gnAnakI bhAnti AtmAkA bhI sarvagatattva...... ... 26 AtmA aur gnAnake ekatvaanyatva..... ....... 27 gnAn aur gneyake paraspar gamanakA niShedh..... .. 28 AtmA padArthommen pravRutta nahIn hotA tathApi

jisase unamen pravRutta honA siddha
hotA hai vah shaktivaichitrya...... .......... 29

shuddhopayog adhikAr shuddhopayogake phalakI prashansA .................... 13 shuddhopayogapariNat AtmAkA svarUp .............. 14 shuddhopayogase honevAlI shuddhAtmasvabhAvaprApti ...... 15 shuddhAtmasvabhAvaprApti kArakAntarase nirapekSha...... .. 16 ‘svayambhU’ke shuddhAtmasvabhAvaprAptikA atyanta

gnAn padArthommen pravRutta hotA hai

usake dRuShTAnta...... ...................... 30 padArtha gnAnamen vartate hainyah vyakta karate hain .... 31 AtmAkI padArthonke sAth ek dUsaremen pravRutti

honepar bhI, vah parakA grahaNatyAg kiye
binA tathA pararUp pariNamit hue binA
sabako dekhatA
jAnatA honese use
avinAshIpanA aur kathanchit
utpAd
vyay
dhrauvyayuktatA ................ 17
svayambhUAtmAke indriyonke binA gnAn
atyanta bhinnatA hai..... .................. 32
Ananda kaise ? ........................... 19
kevalagnAnI aur shrutagnAnIko avisheSharUp

atIndriyatAke kAraN shuddhAtmAko

dikhAkar visheSh AkAnkShAke kShobhakA
kShay karate hain............................. 33
shArIrik sukhdukhakA abhAv..... ...... 20
gnAn adhikAr
gnAn adhikAr
gnAnake shrutupAdhikRut bhedako dUr karate hain .... 34
AtmA aur gnAnakA kartRutvakaraNatvakRut
atIndriy gnAnapariNat kevalIko sab
bhed dUr karate hain....... .................. 35
pratyakSha hai...... .......................... 21

Page -8 of 513
PDF/HTML Page 25 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
gnAn kyA hai aur gney kyA hai yah
sukh adhikAr
vyakta karate hain....... .................... 36
gnAnase abhinna sukhakA svarUp varNan karate

dravyonkI bhUtbhAvi paryAyen bhI tAtkAlik

hue gnAn aur sukhakI heyopAdeyatAkA
vichAr ................................... 53
paryAyonkI bhAnti pRuthakrUpase gnAnamen
vartatI hain ................................. 37
atIndriy sukhakA sAdhanabhUt atIndriy

avidyamAn paryAyonkI kathanchit vidyamAnatA ...... 38 avidyamAn paryAyonkI gnAnapratyakShatA

gnAn upAdey hai isaprakAr usakI
prashansA...... ............................. 54
dRuDh karate hain...... ....................... 39
indriyasukhakA sAdhanabhUt indriyagnAn hey hai

indriyagnAnake liye naShTa aur anutpannakA jAnanA

isaprakAr usakI nindA...... ............ 55
ashakya hai aisA nishchit karate hain ...... 40
indriyagnAn pratyakSha nahIn hai aisA nishchay

atIndriy gnAnake liye jo jo kahA jAtA hai vah

. ....................................
karate hain
57
(sab) sambhav hai..... .................... 41
parokSha aur pratyakShake lakShaN..................... 58
pratyakShagnAnako pAramArthik sukharUp batalAte hain ... 59
kevalagnAnako bhI pariNAmake dvArA khedakA
.

gneyArthapariNamanakriyA gnAnamense utpanna nahIn hotI

42

gneyArthapariNamanasvarUp kriyA aur tatphal kahAnse

utpanna hotA haiisakA vivechan..... .... 43
sambhav honese vah aikAntik sukh nahIn
hai
isakA khanDan.... ................... 60
kevalIke kriyA bhI kriyAphal utpanna
..................................
nahIn karatI
44
‘kevalagnAn sukhasvarUp hai’ aise nirUpaN dvArA
. .

tIrthankaronke puNyakA vipAk akinchitkar hI hai

45
upasanhAr....... .......................... 61
kevalIkI bhAnti sab jIvonko svabhAvavighAtakA

kevaliyonko hI pAramArthik sukh hotA hai

abhAv honekA niShedh karate hain..... ...... 46
aisI shraddhA karAte hain..... ................ 62
atIndriy gnAnako sarvagnarUpase abhinandan ....... 47
sabako na jAnanevAlA ekako bhI nahIn jAnatA

parokShagnAnavAlonke apAramArthik indriyasukhakA

vichAr....... ............................ 63
.
48

indriyAn hai vahAn tak svabhAvase hI dukh hai...... 64 muktAtmAke sukhakI prasiddhike liye, sharIr

ekako na jAnanevAlA sabako nahIn jAnatA
. ....
49
kramasha pravartamAn gnAnakI sarvagatatA siddha
sukhakA sAdhan honekI bAtakA khanDan.... 65
nahIn hotI..... .......................... 50
AtmA svayamev sukhapariNAmakI shaktivAlA

yugapat pravRuttike dvArA hI gnAnakA sarvagatatva ..... 51 kevalIke gnaptikriyAkA sadbhAv hone par bhI

honese viShayonkI akinchitkaratA...... .... 67 AtmAke sukhasvabhAvatvako dRuShTAnta dvArA dRuDh

kriyAphalarUp bandhakA niShedh karate hue
upasanhAr karate hain...... .................. 52
karake AnandaadhikArakI pUrNatA...... .. 68

Page -7 of 513
PDF/HTML Page 26 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
shabdabrahmamen arthonkI vyavasthA kis prakAr hai
shubhapariNAm adhikAr
usakA vichAr..... ....................... 87
indriyasukhasambandhI vichArako lekar,

mohakShayake upAyabhUt jinopadeshakI prApti hone

usake sAdhanakA svarUp................... 69
par bhI puruShArtha arthakriyAkArI hai..... ... 88
indriyasukhako shubhopayogake sAdhyake

svaparake vivekakI siddhise hI mohakA kShay

rUpamen kahate hain....... .................... 70
hotA hai ata svaparake vibhAgakI
indriyasukhako dukhapanemen DAlate hain....... ....... 71
puNyotpAdak shubhopayogakI pApotpAdak

siddhike liye prayatna...... ............... 89 sab prakArake svaparake vivekakI siddhi

ashubhopayogase avisheShatA...... .......... 72
Agamase kartavya haiis prakAr
puNya dukhake bIjake kAraN hainyah batAte hain ... 74
upasanhAr karate hain...... .................. 90
puNyajanya indriyasukh bahudhA dukharUp hain..... .... 76
puNya aur pApakI avisheShatAkA nishchay

jinodit arthonke shraddhAn binA dharmalAbh

nahIn hotA..... .......................... 91
karate hue (is viShayakA) upasanhAr
karate hain..... ............................ 77
AchAryabhagavAn sAmyakA dharmatva siddha karake ‘main
svayam sAkShAt dharma hI hUn’ aise bhAvamen
nishchal sthit hote hain...... .............. 92
shubhashubh upayogakI avisheShatA nishchit karake,
rAgadveShake dvaitako dUr karate hue,
asheShadukhakShayakA dRuDh nishchay karake
shuddhopayogamen nivAs...... ................ 78
✾ ✾ ✾
(2) gneyatattvapragnApan
mohAdike unmUlan prati sarva udyamase kaTibaddha ... 79
mohakI senA jItanekA upAy...... ............ 80
chintAmaNi prApta kiyA hone par bhI, pramAd chor
dravyasAmAnya adhikAr

padArthakA samyak dravyaguNaparyAyasvarUp...... ...... 93 svasamayparasamayakI vyavasthA nishchit

vidyamAn hai ata jAgRut rahatA hai ........ 81 yahI ek, bhagavantonne svayam anubhav karake pragaT

karake upasanhAr..... ...................... 94
kiyA huA mokShakA pAramArthikapantha hai ... 82
dravyakA lakShaN .................................. 95
svarUp
astitvakA kathan ....................... 96

shuddhAtmalAbhake paripanthImohakA svabhAv aur

usake prakAr.... ......................... 83
sAdRushyaastitvakA kathan ...................... 97

tIn prakArake mohako aniShTa kAryakA kAraN

kahakar usake kShayakA upadesh............. 84
dravyonse dravyAntarakI utpatti honekA aur dravyase

moharAgadveShako in chihnonke dvArA pahichAn kar utpanna

sattAkA arthAntaratva honekA khanDan...... .. 98
hote hI naShTa kar denA chAhiye ........... 85
utpAdavyayadhrauvyAtmak honepar bhI dravya

mohakShay karanekA upAyAntar..... ............... 86

‘sat’ hai..... ............................ 99

Page -6 of 513
PDF/HTML Page 27 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA

utpAdvyay

dhrauvyakA paraspar avinAbhAv
jIvakI dravyarUpase avasthitatA hone par
dRuDh karate hain
. .............................
100
bhI paryAyonse anavasthitatA..... ........ 119
utpAdAdikA dravyase arthAntaratva naShTa

pariNAmAtmak sansAramen kis kAraNase pudgalakA

karate hain..... .......................... 101
sambandha hotA hai ki jisase vah (sansAr)
manuShyAdi
paryAyAtmak hotA hai
isakA
utpAdAdikA kShaNabhed nirasta karake ve
samAdhAn...... ......................... 121
dravya hain yah samajhAte hain...... .......... 102
paramArthase AtmAko dravyakarmakA akartRutva.... .. 122
vah kaunasA svarUp hai jisarUp AtmA
dravyake utpAdvyay
dhrauvyako anekadravyaparyAy tathA
ekadravyaparyAy dvArA vichArate hain.......... 103
pariNamit hotA hai ? ................... 123
sattA aur dravya arthAntar nahIn honeke
viShayamen yukti..... .................... 105
gnAn, karma aur karmaphalakA svarUp.... ....... 124
un (tInon)ko AtmArUpase nishchit

pRuthaktvakA aur atyatvakA lakShaN...... ...... 106 atadbhAvako udAharaN dvArA spaShTatayA

. ..................................
karate hain
125
batalAte hain...... ....................... 107
shuddhAtmopalabdhikA abhinandan karate hue, dravya
sAmAnyake varNanakA upasanhAr....... 126
sarvathA abhAv vah atadbhAvakA
lakShaN nahIn hai ......................... 108
dravyavisheSh adhikAr

sattA aur dravyakA guNguNIpanA siddha

dravyake jIvajIvapanerUp visheSh..... ....... 127
karate hain...... ......................... 109
dravyake lokAlokatvarUp visheSh.... ........... 128
dravyake ‘kriyA’ aur ‘bhAv’ rUp visheSh ..... 129
guNavisheShase dravyavisheSh hotA hai...... ........ 130
mUrta aur amUrta guNonke lakShaN

guN aur guNIke anekatvakA khaNDan..... .... 110 dravyake satutpAd aur asat

utpAd honemen
avirodh siddha karate hain...... .......... 111

satutpAdako ananyatvake dvArA aur asat

tathA sambandha.... ...................... 131
utpAdako anyatvake dvArA nishchit
karate hain.... .................... 112
113
mUrta pudgaladravyake guN..... ................... 132
amUrta dravyonke guN..... ..................... 133
dravyonkA pradeshavattva aur apradeshavattvarUp

ek hI dravyako anyatva aur anyatva

honemen avirodh...... .................. 114 garva virodhako dUr karanevAlI saptabhangI......... 115 jIvako manuShyAdi paryAyen kriyAkA phal honese

visheSh ................................ 135 pradeshI aur apradeshI dravya kahAn rahate hain...... 136 pradeshavattva aur apradeshavattva kis

unakA anyatva prakAshit karate hain..... 116 manuShyAdiparyAyommen jIvako svabhAvakA parAbhav kis

prakArase sambhav ? ...................... 137
kAraNase hotA haiisakA nirNay..... 118

Page -5 of 513
PDF/HTML Page 28 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
‘kAlANu apradeshI hI hai’aisA niyam
shubhopayog aur ashubhopayogakA
kAlapadArthake dravya aur paryAy..... ----- 138
svarUp..... ...................157158
kAlapadArthake dravya aur paryAy...... ----------- 139
AkAshake pradeshakA lakShaN..... --------------- 140
tiryakprachay tathA Urdhvaprachay...... ------------- 141
kAlapadArthakA Urdhvaprachay niranvay hai
is

paradravyake sanyogakA jo kAraN usake

vinAshakA abhyAs..... .............. 159 sharIrAdi paradravya prati madhyasthatA pragaTakarate hain..160 sharIr, vANI aur manakA paradravyapanA..... .. 161 AtmAko paradravyatvakA aur usake kartRutvakA

bAtakA khaNDan....---------------------- 142 sarva vRuttyanshommen kAlapadArtha

abhAv.... ........................... 162
. ----------------
utpAdavyayadhrauvyavAlA hai
143
paramANudravyonko piNDaparyAyarUp

kAlapadArthakA pradeshamAtrapanA siddha

pariNatikA kAraN.................... 163
. -------------------------------
karate hain
144
AtmAko pudgalapinDake kartRutvakA abhAv..... 167
AtmAko sharIrapanekA abhAv..... .......... 171
jIvakA asAdhAraN svalakShaN................ 172
amUrta AtmAko snigdha
rukShatvakA abhAv

gnAnagneyavibhAg adhikAr AtmAko vibhakta karaneke liye vyavahArajIvatvake

hetukA vichAr..... ................... 145 prAN kaunkaunase hai, so batalAte hain..... . 146

honese bandha kaise ho sakatA
hai ?
aisA pUrvapakSha..... ............... 173
vyutpattise prANonko jIvatvakA hetupanA aur
unakA paudgalikapanA... ............... 147
uparyukta pUrvapakShakA uttar..... ............... 174
bhAvabandhakA svarUp.... ..................... 175
bhAvabandhakI yukti aur dravyabandhakA svarUp . 176
pudgalabandha, jIvabandha aur

paudgalik prANonkI santatikI pravRuttikA

antarang hetu.......................... 150 paudgalik prANasantatikI nivRuttikA

antarang hetu.......................... 151
ubhayabandhakA svarUp..... ............. 177
AtmAke atyanta vibhaktatvakI siddhike liye,

dravyabandhakA hetu bhAvabandha.... ............... 178 bhAvabandha hI nishchayabandha hai.... ............. 179 pariNAmakA dravyabandhake sAdhakatam rAgase

vyavahArjIvatvake hetu jo gativishiShTa
paryAy unakA svarUp.... ............. 151

paryAyake bhed ............................... 153 arthanishchAyak astitvako svaparake

vishiShTapanA savisheSh pragaT karate hain.....180
. ...
vibhAgake hetuke rUpamen samajhAte hain
154
vishiShTa pariNAmako, bhedako tathA avishiShTa
pariNAmako kAraNamen kAryakA
upachAr karake kAryarUpase batalAte hain....181
AtmAko atyanta vibhakta karaneke liye,
paradravyake sanyogake kAraNakA svarUp....155

Page -4 of 513
PDF/HTML Page 29 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
(3) charaNAnuyogasUchak
jIvakI svadravyamen pravRutti aur paradravyase
nivRuttikI siddhike liye svaparakA
chUlikA

vibhAg............................... 182 svadravyamen pravRuttikA aur paradravyamen pravRuttikA

AcharaNpragnApan
nimitta svaparake vibhAgakA gnAn
. ..............................
agnAn hai
183
dukhamuktike liye shrAmaNyamen juD jAnekI
preraNA..... ............................ 201
AtmAkA karma kyA haiisakA nirUpaN ..... 184
‘pudgalapariNAm AtmAkA karma kyon nahIn hai’

shrAmaNyaichchhuk pahale kyA

kyA
is sandehakA nirAkaraN..... ......... 185
karatA hai .............................. 202
AtmA kis prakAr pudgalakarmonke dvArA

yathAjAtarUpadharatvak bahirangantarang do

grahaN kiyA jAtA hai aur chhoDA
jAtA hai ?..... ...................... 186

ling..... ............................. 205 shrAmaNyakI ‘bhavati’ kriyAmen, itanese

pudgalakarmonkI vichitratAko kaun kahatA hai ? . 187
akelA hI AtmA bandha hai..... ............ 188
nishchay aur vyavahArakA avirodh ............ 189
ashuddhanayase ashuddha AtmAkI hI prApti..... 190
shuddhanayase shuddhAtmAkI hI prApti.... ......... 191
dhruvatvake kAraN shuddhAtmA hI upalabdha

shrAmaNyakI prApti.... .................. 207 sAmAyikamen ArUDh shramaN kadAchit

chhedopasthApanAke yogya.... ............. 208 AchAryake bhed..... .......................... 210 chhinna sanyamake pratisandhAnakI vidhi..... ....... 211 shrAmaNyake chhedake Ayatan honese paradravya

karane yogya... ....................... 192
pratibandhonkA niShedh.................... 213
shuddhAtmAkI upalabdhise kyA hotA hai...... . 194
mohagranthi TUTanese kyA hotA hai.... .......... 195
ekAgrasanchetanalakShaNadhyAn ashuddhatA

shrAmaNyakI paripUrNatAkA Ayatan honese

svadravyamen hI pratibandha kartavya hai...... . 214 munijanako nikaTakA sUkShmaparadravyapratibandha

nahIn lAtA..... ...................... 196
bhI niShedhya..... ...................... 215
sakalagnAnI kyA dhyAte hain ?.... ............ 197
uparokta prashnakA uttar...... ............... 198
shuddhAtmopalabdhilakShaN mokShamArgako nishchit

chhed kyA haiisakA upadesh..... ........... 216

chhedake antarangbahirang

aise do prakAr.... ... 217

sarvathA antarang chhed niShedhya hai..... .......... 218 upadhi antarang chhedakI bhAnti tyAjya hai.... ... 219 upadhikA niShedh vah antarang chhedakA hI

karate hain..... ........................ 199 pratignAkA nirvahaN karate hue (AchAryadev)

svayam mokShamArgabhUt shuddhAtmapravRutti
karate hain..... ........................ 200
niShedh hai..... ........................ 220

Page -3 of 513
PDF/HTML Page 30 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
‘kisIko kahIn kabhI kisI prakAr koI
AtmagnAnashUnyake sarvaAgamagnAn, tattvArthashraddhAn
upadhi aniShiddha bhI hai’ aise apavAdakA
upadesh..... ........................... 222
tathA sanyatatvakI yugapattA bhI
akinchitkar.... ....................... 239
aniShiddha upadhikA svarUp..... .............. 223
‘utsarga hI vastudharma hai, apavAd nahIn’ ....... 224
apavAdake visheSh...... ...................... 225
aniShiddha sharIramAtra
upadhike pAlanakI

ukta tInonkI yugapattAke sAth AtmagnAnakI

yugapattAko sAdhate hain...... ............ 240 ukta tInonkI yugapattA tathA AtmagnAnakI

yugapattA jise siddha huI hai aise sanyatakA
lakShaN..... ........................... 241
vidhi.... ............................. 226
jisakA dUsarA nAm ekAgratAlakShaN shrAmaNya hai

yuktAhAravihArI sAkShAt anAhAravihArI

aisA yah sanyatatva hI mokShamArga hai......242
hI hai..... ............................ 227
anekAgratAko mokShamArgapanA ghaTit nahIn

shramaNako yuktAhArIpanekI siddhi..... ........ 228 yuktAhArakA vistRut svarUp..... ............. 229 utsargaapavAdakI maitrI dvArA AcharaNakA

hotA.................................. 243 ekAgratA vah mokShamArga hai aisA nishchay karate

hue mokShamArgapragnApanakA upasanhAr..... 244
susthitapanA.... ....................... 230

utsargaapavAdake virodhase AcharaNakA

shubhopayogpragnApan
dusthitapanA..... ...................... 231
shubhopayogiyonko shramaNarUpamen gauNatayA
mokShamArgapragnApan

batalAte hain...... ...................... 245 shubhopayogI shramaNakA lakShaN.... ............. 246 shubhopayogI shramaNonkI pravRutti..... ........... 247 shubhopayogiyonke hI aisI pravRuttiyAn

mokShamArgake mUlasAdhanabhUt Agamamen

vyApAr...... .......................... 232 AgamahInako mokShAkhya karmakShay nahIn hotA.... 233 mokShamArgiyonko Agam hI ek chakShu..... .... 234 AgamachakShuse sab kuchh dikhAI detA hI hai.....235 AgamagnAn, tatpUrvak tattvArthashraddhAn aur

hotI hain............................... 248 sabhI pravRuttiyAn shubhopayogiyonke hI

hotI hain............................... 249 pravRutti sanyamakI virodhI honekA niShedh....... 250 pravRuttike viShayake do vibhAg................. 251 pravRuttike kAlakA vibhAg...... .............. 252 lokasambhAShaNapravRutti usake nimittake vibhAg

tadubhayapUrvak sanyatatvakI yugapattAko mokShamArgapanA honekA niyam..... ...... 236 ukta tInonkI ayugapattAko mokShamArgatva

ghaTit nahIn hotA...................... 237
sahit batalAte hain.... ................. 253
ukta tInonkI yugapattA hone par bhI, AtmagnAn
mokShamArgakA sAdhakatam hai...... ....... 238
shubhopayogakA gauNmukhya vibhAg ............ 254

Page -2 of 513
PDF/HTML Page 31 of 546
single page version

viShay
gAthA
viShay
gAthA
asatsang niShedhya hai..... .................... 268
‘laukik’ (jan)kA lakShaN .................. 269
satsang karane yogya hai..... .................. 270
shubhopayogako kAraNakI viparItatAse

phalakI viparItatA.... ................. 255 aviparIt phalakA kAraN aisA jo

‘aviparIt kAraN’...... .............. 259
panycharatnapragnApan

‘aviparIt kAraN’kI upAsanArUp pravRutti

sAmAnya aur visheSharUpase kartavya hai.....261
sansAratattva ................................... 271
mokShatattva .................................... 272
mokShatattvakA sAdhanatattva ...................... 273
mokShatattvake sAdhanatattvakA abhinandan.... .... 274
shAstrakI samApti ............................ 275

shramaNAbhAsonke prati samasta pravRuttiyonkA

niShedh..... ........................... 263 kaisA jIv shramaNAbhAs hai so kahate hain ...... 264 jo shrAmaNyase samAn hai unakA anumodan na

karanevAlekA vinAsh................... 265
❈ ❈ ❈

jo shrAmaNyamen adhik ho usake prati jaise ki

vah shrAmaNyamen hIn ho aisA AcharaN
karanevAlekA vinAsh................... 266
parishiShTa
47 nayon dvArA AtmadravyakA kathan .......... 521
AtmadravyakI prAptikA prakAr ................. 532

svayam shrAmaNyamen adhik hon tathApi apanese hIn

shramaN prati samAn jaisA AcharaN kare to
usakA vinAsh..... ................... 267

Page -1 of 513
PDF/HTML Page 32 of 546
single page version

svAnubhUti honepar jIvako kaisA sAkShAtkAr hotA hai ?
svAnubhUti honepar, anAkulAhlAdamay, ek, samasta hI vishva par
tairatA vignAnaghan paramapadArthaparamAtmA anubhavamen AtA hai . aise anubhav binA
AtmA samyakrUpase dRuShTigochar nahIn hotAshraddhAmen nahIn AtA, isaliye
svAnubhUtike binA samyagdarshanakAdharmakA prArambha nahIn hotA .
aisI svAnubhUti prApta karaneke liye jIvako kyA karanA ?
svAnubhUtikI prAptike liye gnAnasvabhAvI AtmAkA chAhe jis prakAr bhI
dRuDh nirNay karanA . gnAnasvabhAvI AtmAkA nirNay dRuDh karanemen sahAyabhUt
tattvagnAnakAdravyonkA svayamsiddha satpanA aur svatantratA, dravyaguNparyAy,
utpAdvyaydhrauvya, nav tattvakA sachchA svarUp, jIv aur sharIrakI bilakul
bhinnabhinna kriyAen, puNya aur dharmake lakShaNabhed, nishchayvyavahAr ityAdi
anek viShayonke sachche bodhakAabhyAs karanA chAhiy . tIrthankar bhagavanton dvArA
kahe gaye aise anek prayojanabhUt satyonke abhyAsake sAthsAth sarva
tattvagnAnakA siramaurmukuTamaNi jo shuddhadravyasAmAnya arthAt param
pAriNAmikabhAv arthAt gnAyakasvabhAvI shuddhAtmadravyasAmAnyajo svAnubhUtikA
AdhAr hai, samyagdarshanakA Ashray hai, mokShamArgakA Alamban hai, sarva shuddhabhAvonkA
nAth hai
usakI divya mahimA hRudayamen sarvAdhikarUpase ankit karaneyogya hai .
us nijashuddhAtmadravya -sAmAnyakA Ashray karanese hI atIndriy Anandamay
svAnubhUti prApta hotI hai
.
pUjya gurudev shrI kAnajIsvAmI

Page 0 of 513
PDF/HTML Page 33 of 546
single page version

nama shrIsarvagnavItarAgAy .
shAstra -svAdhyAyakA prArambhik mangalAcharaN
onkAran bindusanyuktan nityan dhyAyanti yogina .
kAmadan mokShadan chaiv OMkArAy namo nama ..1..
aviralashabdaghanaughaprakShAlitasakalabhUtalakalangkA .
munibhirupAsitatIrthA sarasvatI haratu no duritAn ..2..
agnAnatimirAndhAnAn gnAnAnyjanashalAkayA .
chakShurunmIlitan yen tasmai shrIgurave nama ..3..
shrIparamagurave nama, paramparAchAryagurave nama ..
sakalakaluShavidhvansakan, shreyasAn parivardhakan, dharmasambandhakan, bhavyajIvamanapratibodhakArakan,
puNyaprakAshakan, pApapraNAshakamidan shAstran shrIpravachanasAranAmadheyan, asya mUlagranthakartAra
shrIsarvagnadevAstaduttaragranthakartAra shrIgaNadharadevA pratigaNadharadevAsteShAn vachanAnusAramAsAdya
AchAryashrIkundakundAchAryadevavirachitan, shrotAra sAvadhAnatayA shRuNavantu
..
manggalan bhagavAn vIro manggalan gautamo gaNI .
manggalan kundakundAryo jainadharmostu manggalam ..1..
sarvamanggalamAnggalyan sarvakalyANakArakan .
pradhAnan sarvadharmANAn jainan jayatu shAsanam ..2..

Page 1 of 513
PDF/HTML Page 34 of 546
single page version

nama shrIsiddhebhya.
namonekAntAya.
shrImadbhagavatku ndaku ndAchAryadevapraNIt
shrI
pravachanasAr
1
gnAnatattva -prragnApan
shrImadamRutachandrasUrikRutatattvapradIpikAvRuttisamupeta.
( anuShTubh )
sarvavyApyekachidrUpasvarUpAy parAtmane .
svopalabdhiprasiddhAy gnAnAnandAtmane nama ..1..
shrIjayasenAchAryakRutatAtparyavRutti.
nama paramachaitanyasvAtmotthasukhasampade .
paramAgamasArAy siddhAy parameShThine ..
mUl gAthAon aur tattvapradIpikA nAmak TIkAke gujarAtI anuvAdakA
hindI rUpAntar

[sarva pratham granthake prArambhamen shrImadbhagavatkundakundAchAryadevavirachit prAkRitagAthAbaddha shrI ‘pravachanasAr’ nAmak shAstrakI ‘tattvapradIpikA’ nAmak sanskRit TIkAke rachayitA shrI amRutachandrAchAryadev uparokta shlokonke dvArA manggalAcharaN karate hue gnAnAnandasvarUp paramAtmAko namaskAr karate hain :]

artha :sarvavyApI (arthAt sabakA gnAtA -draShTA) ek chaitanyarUp (mAtra chaitanya hI) jisakA svarUp hai aur jo svAnubhavaprasiddha hai (arthAt shuddha AtmAnubhavase prakRuShTatayA siddha hai ) us gnAnAnandAtmak (gnAn aur AnandasvarUp) utkRuShTa AtmAko namaskAr ho .

pra. 1

Page 2 of 513
PDF/HTML Page 35 of 546
single page version

( anuShTubh )
helolluptamahAmohatamastoman jayatyada .
prakAshayajjagattattvamanekAntamayan maha ..2..
( AryA )
paramAnandasudhArasapipAsitAnAn hitAy bhavyAnAm .
kriyate prakaTitatattvA pravachanasArasya vRuttiriyam ..3..

ath pravachanasAravyAkhyAyAn madhyamaruchishiShyapratibodhanArthAyAn mukhyagauNarUpeNAntastattvabahi- stattvaprarUpaNasamarthAyAn cha prathamat ekottarashatagAthAbhirgnAnAdhikAra, tadanantaran trayodashAdhik shatagAthAbhi- rdarshanAdhikAra, tatashcha saptanavatigAthAbhishchAritrAdhikArashcheti samudAyenaikAdashAdhikatrishatapramitasUtrai samyaggnAnadarshanachAritrarUpeN mahAdhikAratrayan bhavati . athavA TIkAbhiprAyeN tu samyaggnAnagneyachAritrA- dhikArachUlikArUpeNAdhikAratrayam . tatrAdhikAratraye prathamatastAvajgnAnAbhidhAnamahAdhikAramadhye dvAsapta- tigAthAparyantan shuddhopayogAdhikAra kathyate . tAsu dvAsaptatigAthAsu madhye ‘es surAsur --’ imAn gAthAmAdin kRutvA pAThakrameN chaturdashagAthAparyantan pIThikA, tadanantaran saptagAthAparyantan sAmAnyen sarvagna- siddhi, tadanantaran trayastrinshadgAthAparyantan gnAnaprapanycha, tatashchAShTAdashagAthAparyantan sukhaprapanychashchetyantarAdhi- kArachatuShTayen shuddhopayogAdhikAro bhavati . ath panychavinshatigAthAparyantan gnAnakaNDikAchatuShTayaprati- pAdakanAmA dvitIyodhikArashchetyadhikAradvayen, tadanantaran svatantragAthAchatuShTayen chaikottarashatagAthAbhi prathamamahAdhikAre samudAyapAtanikA gnAtavyA .

idAnIn prathamapAtanikAbhiprAyeN prathamata pIThikAvyAkhyAnan kriyate, tatra panychasthalAni bhavanti; teShvAdau namaskAramukhyatven gAthApanychakan, tadanantaran chAritrasUchanamukhyatven ‘sampajjai NivvANan’ iti prabhRuti gAthAtrayamath shubhAshubhashuddhopayogatrayasUchanamukhyatven ‘jIvo pariNamadi’ ityAdigAthAsUtradvayamath tatphalakathanamukhyatayA ‘dhammeN pariNadappA’ iti prabhRuti sUtradvayam . ath shuddhopayogadhyAtu puruShasya protsAhanArthan shuddhopayogaphaladarshanArthan cha prathamagAthA, shuddhopayogipuruShalakShaNakathanen dvitIyA cheti ‘aisayamAdasamutthan’ ityAdi gAthAdvayam . evan pIThikAbhidhAnaprathamAntarAdhikAre sthalapanychaken chaturdashagAthAbhissamudAyapAtanikA . tadyathA

[ab anekAntamay gnAnakI mangalake liye shlok dvArA stuti karate hain :] artha :jo mahAmoharUpI andhakArasamUhako lIlAmAtramen naShTa karatA hai aur jagatake svarUpako prakAshit karatA hai aisA anekAntamay tej sadA jayavant hai .

[ ab shrI amRutachandrAchAryadev shlok dvArA anekAntamay jinapravachanake sArabhUt is ‘pravachanasAr’ shAstrakI TIkA karanekI pratignA karate hain :]

artha :paramAnandarUpI sudhArasake pipAsu bhavya jIvonke hitArtha, tattvako (vastusvarUpako) pragaT karanevAlI pravachanasArakI yah TIkA rachI jA rahI hai .


Page 3 of 513
PDF/HTML Page 36 of 546
single page version

ath khalu kashchidAsannasansArapArAvArapAra samunmIlitasAtishayavivekajyotirastamit- samastaikAntavAdAvidyAbhinivesha pArameshvarImanekAntavAdavidyAmupagamya muktasamastapakShaparigrah- tayAtyantamadhyastho bhUtvA sakalapuruShArthasAratayA nitAntamAtmano hitatamAn bhagavatpanchaparameShThi- prasAdopajanyAn paramArthasatyAn mokShalakShmImakShayAmupAdeyatven nishchinvan pravartamAnatIrthanAyak- purasarAn bhagavata panchaparameShThina praNamanavandanopajanitanamaskaraNen sambhAvya sarvArambheN mokShamArgan sampratipadyamAna pratijAnIte

ath kashchidAsannabhavya shivakumAranAmA svasamvittisamutpannaparamAnandaikalakShaNasukhAmRutaviparIt- chaturgatisansAradukhabhayabhIta, samutpannaparamabhedavignAnaprakAshAtishaya, samastadurnayaikAntanirAkRutadurAgraha, parityaktasamastashatrumitrAdipakShapAtenAtyantamadhyastho bhUtvA dharmArthakAmebhya sArabhUtAmatyantAtmahitAm- vinashvarAn panchaparameShThiprasAdotpannAn muktishriyamupAdeyatven svIkurvANa, shrIvardhamAnasvAmitIrthakaraparamadev- pramukhAn bhagavata panchaparameShThino dravyabhAvanamaskArAbhyAn praNamya paramachAritramAshrayAmIti pratignAn karoti

[isaprakAr mangalAcharaN aur TIkA rachanekI pratignA karake, bhagavAn kundakundAchAryadev- virachit pravachanasArakI pahalI pAnch gAthAonke prArambhamen shrI amRutachandrAchAryadev un gAthAonkI utthAnikA karate hain .]

ab, jinake sansAr samudrakA kinArA nikaT hai, sAtishay (uttam) vivekajyoti pragaT ho gaI hai (arthAt param bhedavignAnakA prakAsh utpanna ho gayA hai) tathA samasta ekAntavAdarUp avidyAkA 1abhinivesh asta ho gayA hai aise koI (Asannabhavya mahAtmAshrImad- bhagavatkundakundAchArya), pArameshvarI (parameshvar jinendradevakI) anekAntavAdavidyAko prApta karake, samasta pakShakA parigrah (shatrumitrAdikA samasta pakShapAt) tyAg denese atyanta madhyastha hokar, 2sarva puruShArthamen sArabhUt honese AtmAke liye atyanta 3hitatam bhagavanta panchaparameShThIke 4prasAdase utpanna hone yogya, paramArthasatya (pAramArthik rItise satya), akShay (avinAshI) mokShalakShmIko 5upAdeyarUpase nishchit karate hue pravartamAn tIrthake nAyak (shrI mahAvIrasvAmI) pUrvak bhagavant panchaparameShThIko 6praNaman aur vandanase honevAle namaskArake dvArA sanmAn karake sarvArambhase (udyamase) mokShamArgakA Ashray karate hue pratignA karate hain . 1. abhinivesh=abhiprAy; nishchay; Agrah . 2. puruShArtha=dharma, artha, kAm aur mokSha in chAr puruSh -arthomen (puruSh -prayojanon men) mokSha hI sArabhUt shreShTha

tAtvik puruSh -artha hai . 3. hitatam=utkRuShTa hitasvarUp . 4. prasAd=prasannatA, kRupA . 5. upAdey=grahaN karane yogya, (mokShalakShmI hitatam, yathArtha aur avinAshI honese upAdey hai .) 6. praNaman=dehase namaskAr karanA . vandan=vachanase stuti karanA . namaskAramen praNaman aur vandan dononkA

samAvesh hotA hai .

Page 4 of 513
PDF/HTML Page 37 of 546
single page version

ath sUtrAvatAr :
es surAsuramaNusindavandidan dhodaghAikammamalan .
paNamAmi vaDDhamANan titthan dhammassa kattAran ..1..
sese puN titthayare sasavvasiddhe visuddhasabbhAve .
samaNe ya NANadansaNacharittatavavIriyAyAre ..2..
te te savve samagan samagan pattegamev pattegan .
vandAmi ya vaTTante arahante mANuse khette ..3..
kichchA arahantANan siddhANan tah Namo gaNaharANan .
ajjhAvayavaggANan sAhUNan chev savvesin ..4..

paNamAmItyAdipadakhaNDanArUpeN vyAkhyAnan kriyatepaNamAmi praNamAmi . sa ka . kartA es eShohan granthakaraNodyatamanA svasamvedanapratyakSha . kan . vaDDhamANan avasamantAdRuddhan vRuddhan mAnan pramANan gnAnan yasya sa bhavati vardhamAna, ‘avApyoralopa’ iti lakShaNen bhavatyakAralopovashabdasyAtra, tan ratnatrayAtmakapravartamAnadharmatIrthopadeshakan shrIvardhamAnatIrthakaraparamadevam . kva praNamAmi . prathamat ev . kimvishiShTan . surAsuramaNusindavandidan tribhuvanArAdhyAnantagnAnAdiguNAdhArapadAdhiShThitatvAttatpadAbhilAShibhistri- bhuvanAdhIshai samyagArAdhyapAdAravindatvAchcha surAsuramanuShyendravanditam . punarapi kimvishiShTan . dhodaghAi-

ab, yahAn (bhagavatkundakundAchAryavirachit) gAthAsUtronkA avataraN kiyA jAtA hai .
sur - asur - narapativandyane, pravinaShTaghAtikarmane,
praNaman karUn hUn dharmakarttA tIrtha shrImahAvIrane; 1.
vaLI sheSh tIrthankar ane sau siddha shuddhAstitvane.
muni gnAn-
draga - chAritra - tap - vIryAcharaNasanyuktane. 2.

te sarvane sAthe tathA pratyekane pratyekane, vandun vaLI hun manuShyakShetre vartatA arhantane. 3. arhantane, shrI siddhaney namaskaraN karI e rIte, gaNadhar ane adhyApakone, sarvasAdhusamUhane. 4.


Page 5 of 513
PDF/HTML Page 38 of 546
single page version

tesin visuddhadansaNaNANapahANAsaman samAsejja .
uvasampayAmi samman jatto NivvANasampattI ..5.. [ paNagan ]
eSh surAsuramanuShyendravanditan dhautaghAtikarmamalam .
praNamAmi vardhamAnan tIrthan dharmasya kartAram ..1..
sheShAn punastIrthakarAn sasarvasiddhAn vishuddhasadbhAvAn .
shramaNAnshcha gnAnadarshanachAritratapovIryAchArAn ..2..
tAnstAn sarvAn samakan samakan pratyekamev pratyekam .
vande cha vartamAnAnarhato mAnuShe kShetre ..3..

kammamalan paramasamAdhisamutpannarAgAdimalarahitapAramArthikasukhAmRutarUpanirmalanIraprakShAlitaghAtikarmamal- tvAdanyeShAn pApamalaprakShAlanahetutvAchcha dhautaghAtikarmamalam . punashcha kinlakShaNam . titthan dRuShTashrutAnubhUt- viShayasukhAbhilASharUpanIrapravesharahiten paramasamAdhipotenottIrNasansArasamudratvAt anyeShAn taraNopAy- bhUtatvAchcha tIrtham . punashcha kinrUpam . dhammassa kattAran niruparAgAtmatattvapariNatirUpanishchayadharmasyopAdAn-

anvayArtha :[eSha ] yah main [surAsuramanuShyendravanditan ] jo 1surendron, 2asurendron aur 3narendronse vandit hain tathA jinhonne [dhautaghAtikarmamalan ] ghAti karmamalako dho DAlA hai aise [tIrthan ] tIrtharUp aur [dharmasya kartAran ] dharmake kartA [vardhamAnan ] shrI vardhamAnasvAmIko [praNamAmi ] namaskAr karatA hUn ..1..

[puna ] aur [vishuddhasadbhAvAn ] vishuddha 4sattAvAle [sheShAn tIrthakarAn ] sheSh tIrthankaronko [sasarvasiddhAn ] sarva siddhabhagavantonke sAth hI, [cha ] aur [gnAnadarshanachAritratapovIryAchArAn ] gnAnAchAr, darshanAchAr, chAritrAchAr, tapAchAr tathA vIryAchAr yukta [shramaNAn ] 5shramaNonko namaskAr karatA hUn ..2..

[tAn tAn sarvAn ] un un sabako [cha ] tathA [mAnuShe kShetre vartamAnAn ] manuShya kShetramen vidyamAn [arhata ] arahantonko [samakan samakan ] sAth hI sAthsamudAyarUpase aur [pratyekan ev pratyekan ] pratyek pratyekakovyaktigat [vande ] vandanA karatA hUn ..3.. 1 . surendra = UrdhvalokavAsI devonke indra . 2. asurendra = adholokavAsI devonke indra . 3. narendra = (madhyalokavAsI) manuShyonke adhipati, rAjA . 4. sattA=astitva . 5. shramaN = AchArya, upAdhyAy aur sAdhu .

tasu shuddhadarshanagnAn mukhya pavitra Ashram pAmIne, prApti karUn hun sAmyanI, jenAthI shivaprApti bane. 5.


Page 6 of 513
PDF/HTML Page 39 of 546
single page version

kRutvArhadbhaya siddhebhyastathA namo gaNadharebhya .
adhyApakavargebhya sAdhubhyashchaiv sarvebhya ..4..
teShAn vishuddhadarshanagnAnapradhAnAshraman samAsAdya .
upasampadye sAmyan yato nirvANasamprApti ..5..

eSh svasamvedanapratyakShadarshanagnAnasAmAnyAtmAhan surAsuramanuShyendravanditatvAttrilokaikagurun, dhautaghAtikarmamalatvAjjagadanugrahasamarthAnantashaktipAramaishvaryan, yoginAn tIrthatvAttAraNasamarthan, dharmakartRu- tvAchchhuddhasvarUpavRuttividhAtAran, pravartamAnatIrthanAyakatven prathamat ev paramabhaTTArakamahAdevAdhidev- parameshvaraparamapUjyasugRuhItanAmashrIvardhamAnadevan praNamAmi ..1.. tadanu vishuddhasadbhAvatvAdupAtta- kAraNatvAt anyeShAmuttamakShamAdibahuvidhadharmopadeshakatvAchcha dharmasya kartAram . iti kriyAkArakasambandha . evamantimatIrthakaranamaskAramukhyatven gAthA gatA ..1.. tadanantaran praNamAmi . kAn . sese puN titthayare sasavvasiddhe sheShatIrthakarAn, puna sasarvasiddhAn vRuShabhAdipArshvaparyantAn shuddhAtmopalabdhilakShaNasarvasiddha- sahitAnetAn sarvAnapi . kathambhUtAn . visuddhasabbhAve nirmalAtmopalabdhibalen vishleShitAkhilAvaraN- tvAtkevalagnAnadarshanasvabhAvatvAchcha vishuddhasadbhAvAn . samaNe ya shramaNashabdavAchyAnAchAryopAdhyAyasAdhUnshcha . kinlakShaNAn . NANadansaNacharittatavavIriyAyAre sarvavishuddhadravyaguNaparyAyAtmake chidvastuni yAsau rAgAdi-

[arhadbhaya ] isaprakAr arahantonko [siddhebhya ] siddhonko [tathA gaNadharebhya ] AchAryonko [adhyApakavargebhya ] upAdhyAyavargako [cha evan ] aur [sarvebhya sAdhubhya ] sarva sAdhuonko [nama kRutvA ] namaskAr karake [teShAn ] unake [vishuddhadarshanagnAnapradhAnAshraman ] 1vishuddhadarshanagnAnapradhAn Ashramako [samAsAdya ] prApta karake [sAmyan upasampadye ] main 2sAmyako prApta karatA hUn [yata ] jisase [nirvAN samprApti ] nirvANakI prApti hotI hai ..4 -5..

TIkA :yah 3svasamvedanapratyakSha 4darshanagnAnasAmAnyasvarUp main, jo surendron, asurendron aur narendronke dvArA vandit honese tIn lokake ek (ananya sarvotkRuShTa) guru hain, jinamen ghAtikarmamalake dho DAlanese jagat par anugrah karanemen samartha anantashaktirUp parameshvaratA hai, jo tIrthatAke kAraN yogiyonko tAranemen samartha hain, dharmake kartA honese jo shuddha svarUpapariNatike kartA hain, un param bhaTTArak, mahAdevAdhidev, parameshvar, paramapUjya, jinakA nAmagrahaN bhI achchhA hai aise shrI vardhamAnadevako pravartamAn tIrthakI nAyakatAke kAraN pratham hI, praNAm karatA hUn ..1.. 1. vishuddhadarshanagnAnapradhAn = vishuddha darshan aur gnAn jisamen pradhAn (mukhya) hain, aise . 2. sAmya = samatA, samabhAv . 3. svasamvedanapratyakSha = svAnubhavase pratyakSha (darshanagnAnasAmAnya svAnubhavase pratyakSha hai) . 4. darshanagnAnasAmAnyasvarUp = darshanagnAnasAmAnya arthAt chetanA jisakA svarUp hai aisA .


Page 7 of 513
PDF/HTML Page 40 of 546
single page version

pAkottIrNajAtyakArtasvarasthAnIyashuddhadarshanagnAnasvabhAvAn sheShAnatItatIrthanAyakAn, sarvAn siddhAnshcha, gnAnadarshanachAritratapovIryAchArayuktatvAtsambhAvitaparamashuddhopayogabhUmikAnAchAryopAdhyAy- sAdhutvavishiShTAn shramaNAnshcha praNamAmi ..2.. tadanvetAnev panchaparameShThinastattadvayaktivyApina sarvAnev sAmpratametatkShetrasambhavatIrthakarAsambhavAnmahAvidehabhUmisambhavatve sati manuShyakShetrapravartibhi- stIrthanAyakai sah vartamAnakAlan gocharIkRutya yugapadyugapatpratyekan pratyekan cha mokShalakShmIsvayam- varAyamANaparamanairgranthyadIkShAkShaNochitamangalAchArabhUtakRutikarmashAstropadiShTavandanAbhidhAnen sambhAv- vikalparahitanishchalachittavRuttistadantarbhUten vyavahArapanychAchArasahakArikAraNotpannen nishchayapanychAchAreN pariNatatvAt samyaggnAnadarshanachAritratapovIryAchAropetAniti . evan sheShatrayovinshatitIrthakaranamaskAr- mukhyatven gAthA gatA ..2.. ath te te savve tAnstAnpUrvoktAnev panychaparameShThina sarvAn vandAmi ya vande, ahan kartA . kathan . samagan samagan samudAyavandanApekShayA yugapadyugapat . punarapi kathan . pattegamev pattegan pratyekavandanApekShayA pratyekan pratyekam . na kevalametAn vande . arahante arhata . kimvishiShTAn . vaTTante mANuse khette vartamAnAn . kva . mAnuShe kShetre . tathA hi ---sAmpratamatra bharatakShetre tIrthakarAbhAvAt panycha-

tatpashchAt jo vishuddha sattAvAn honese tApase uttIrNa hue (antim tAv diye hue agnimense bAhar nikale hue) uttam suvarNake samAn shuddhadarshanagnAnasvabhAvako prApta hue hain, aise sheSh 1atIt tIrthankaronko aur sarvasiddhonko tathA gnAnAchAr, darshanAchAr, chAritrAchAr, tapAchAr aur vIryAchArayukta honese jinhonne param shuddha upayogabhUmikAko prApta kiyA hai, aise shramaNonko jo ki AchAryatva, upAdhyAyatva aur sAdhutvarUp visheShonse vishiShTa (bhedayukta) hain unhen namaskAr karatA hUn ..2..

tatpashchAt inhIn panchaparameShThiyonko, us -us vyaktimen (paryAyamen) vyApta honevAle sabhIko, vartamAnamen is kShetramen utpanna tIrthankaronkA abhAv honese aur mahAvidehakShetramen unakA sadbhAv honese manuShyakShetramen pravartamAn tIrthanAyakayukta vartamAnakAlagochar karake, (mahAvidehakShetramen vartamAn shrI sImandharAdi tIrthankaronkI bhAnti mAnon sabhI panch parameShThI bhagavAn vartamAnakAlamen hI vidyamAn hon, isaprakAr atyanta bhaktike kAraN bhAvanA bhAkarchintavan karake unhen) yugapad yugapad arthAt samudAyarUpase aur pratyek pratyekako arthAt vyaktigatarUpase 2sambhAvanA karatA hUn . kis prakArase sambhAvanA karatA hUn ? mokShalakShmIke svayamvar samAn jo param nirgranthatAkI dIkShAkA utsav (-Anandamay prasang) hai usake uchit mangalAcharaNabhUt jo 3kRutikarmashAstropadiShTa vandanochchAr (kRutikarmashAstramen upadeshe hue stutivachan)ke dvArA sambhAvanA karatA hUn ..3.. 1. atIt = gat, hogaye, bhUtakAlIn . 2. sambhAvanA = sambhAvanA karanA, sanmAn karanA, ArAdhan karanA . 3. kRutikarma = angabAhya 14 prakIrNakommen chhaTThA prakIrNak kRutikarma hai jisamen nityanaimittik kriyAkA varNan hai .