Page 428 of 513
PDF/HTML Page 461 of 546
single page version
sanyamAmRutabhArasya tapasonavakAshatayAshakyapratikAro mahAn lepo bhavati, tanna shreyAnapavAd-
nirapekSha utsarga
tapasonavakAshatayAshakyapratikAro mahAn lepo bhavati, tanna shreyAnutsarganirapekShopavAda
sApekShotsargApavAdavijRumbhitavRutti syAdvAda
pathyAdisAvadyabhayen vyAdhivyathAdipratIkAramakRutvA shuddhAtmabhAvanAn na karoti tarhi mahAn lepo bhavati;
athavA pratIkAre pravartamAnopi harItakIvyAjen guDabhakShaNavadindriyasukhalAmpaTayen sanyamavirAdhanAn
karoti tadApi mahAn lepo bhavati
honevAle alpabandhake bhayase utsargakA haTh karake apavAdamen pravRutta na ho to), ati karkash
AcharaNarUp hokar akramase sharIrapAt karake devalok prApta karake jisane samasta sanyamAmRutakA
samUh vaman kar DAlA hai use tapakA avakAsh na rahanese, jisakA pratIkAr ashakya hai aisA
mahAn lep hotA hai, isaliye apavAd
to), mRudu AcharaNarUp hokar sanyam virodhIko
aur apavAdase jisakI vRutti (-astitva, kArya) pragaT hotI hai aisA syAdvAd sarvathA anugamya
(anusaraN karane yogya) hai
Page 429 of 513
PDF/HTML Page 462 of 546
single page version
shchitsAmAnyavisheShabhAsini nijadravye karotu sthitim
nahIn karanA chAhiye; tathA utsargarUp dhyeyako chUkakar mAtra apavAdake Ashrayase keval mRudu
AcharaNarUp shithilatAkA bhI sevan nahIn karanA chAhiye
sthiti karo
Page 430 of 513
PDF/HTML Page 463 of 546
single page version
sArthayAthAtmyAvagamasusthitAntarangagambhIratvAt
(padArthonkA) nishchay [Agamata ] Agam dvArA hotA hai; [tata ] isaliye [AgamacheShTA ]
Agamamen vyApAr [jyeShThA ] mukhya hai
vyApAr pradhAnatar (-visheSh pradhAn) hai; dUsarI gati (-anya koI mArga) nahIn hai
nishchay bane Agam vaDe, Agamapravartan mukhya chhe. 232
Page 431 of 513
PDF/HTML Page 464 of 546
single page version
kadAchichchikIrShAjvaraparavashasya vishvan svayam sisRukShorvishvavyApArapariNatasya pratikShaNavijRumbha-
mANakShobhatayA, kadAchidbubhukShAbhAvitasya vishvan svayam bhogyatayopAdAy rAgadveShadoShakalmAShit-
chittavRutteriShTAniShTavibhAgen pravartitadvaitasya prativastupariNamamAnasyAtyantavisanShThulatayA, kRut-
nishchayanikriyanirbhogan yugapadApItavishvamapyavishvatayaikan bhagavantamAtmAnamapashyata satatan
vaiyag
pratyarthavikalpavyAvRuttachetasA santatan pravartamAnasya tathAvRuttidusthitasya chaikAtmapratItyanubhUti-
dolAyamAn (-DAvAnDol) honese atyanta taralatA (chanchalatA) prApta karatA hai, (2) kadAchit
karanekI ichchhArUp jvarase paravash hotA huA vishvako (-samasta padArthonko) svayam sarjan
karanekI ichchhA karatA huA vishvavyApArarUp (-samasta padArthonkI pravRuttirUp) pariNamit honese
pratikShaN kShobhakI pragaTatAko prApta hotA hai, aur (3) kadAchit bhoganekI ichchhAse bhAvit hotA
huA vishvako svayam bhogyarUp grahaN karake, rAgadveSharUp doShase kaluShit chittavRuttike kAraN
(vastuommen) iShTa
jIvake (1) kRutanishchay, (2) niShkriy aur (3) nirbhog aise bhagavAn AtmAko
(-chhinnabhinna) chitta sahit satat pravRutta hotA huA usaprakArakI
Page 432 of 513
PDF/HTML Page 465 of 546
single page version
AA
A
parichchhittirbhavati
gaye) shabdabrahmamen
kAraN ekAgratA nahIn hotI; aur ekAgratAke vinA ek AtmAmen shraddhAn
sArabhUt chidAnanda ek paramAtmatattvake prakAshak adhyAtmadravyashrutako ‘paramAgam’ kahA jAtA hai]
Page 433 of 513
PDF/HTML Page 466 of 546
single page version
padArthonko nahIn jAnatA huA [bhikShu ] bhikShu [karmANi ] karmonko [kathan ] kisaprakAr
[kShapayati ] kShay kare ?
bhikShu padArtha
Page 434 of 513
PDF/HTML Page 467 of 546
single page version
sharIrAdidravyeShUpayogamishritamoharAgadveShAdibhAveShu cha svaparanishchAyakAgamopadeshapUrvakasvAnubhavA-
bhAvAdayan paroyamAtmeti gnAnan siddhayet
svAnubhavAbhAvAt
mAkalayato vadhyaghAtakavibhAgAbhAvAnmohAdidravyabhAvakarmaNAn kShapaNan na siddhayet
shabdAbhidheyai rAgAdinAnAvikalpajAlairnishchayen karmabhi sah bhedan na jAnAti, tathaiv karmArividhvansak-
tathA upayogamishrit moharAgadveShAdibhAvommen ‘yah par hai aur yah AtmA (-sva) hai’ aisA gnAn
siddha nahIn hotA; tathA use,
Page 435 of 513
PDF/HTML Page 468 of 546
single page version
mantareNAnivAryaparivartatayA gnaptiparivartarUpakarmaNAn kShapaNamapi na siddhayet
anivArya honese, gnaptiparivartanarUp karmonkA kShay bhI siddha nahIn hotA
isIprakAr ‘ye jo upayog hai so main hUn aur ye upayogamishrit moharAgadveShAdibhAv hain so par hai’
isaprakAr sva
mohAdidravyabhAvakarmonkA kShay nahIn hotA, tathA (2) paramAtmaniShThatAke abhAvake kAraN gnaptikA
parivartan nahIn Talanese gnaptiparivartanarUp karmonkA bhI kShay nahIn hotA
chhe dev avadhichakShu ne sarvatrachakShu siddha chhe
Page 436 of 513
PDF/HTML Page 469 of 546
single page version
shuddhAtmatattvasamvedanasAdhyan sarvatashchakShustvan na siddhayet
[avadhichakShuSha ] avadhichakShu
dekhate hain isaliye unhen indriyachakShuvAlonse alag na kiyA jAy to, indriyachakShu hI hain
gnAnamen gnAt na hon aisA karanA ashakya hai ) tathApi ve us AgamachakShuse svaparakA vibhAg karake,
mahAmohako jinane bhed DAlA hai aise vartate hue paramAtmAko pAkar, satat gnAnaniShTha hI rahate hain
Page 437 of 513
PDF/HTML Page 470 of 546
single page version
hain
te sarvane jANe shramaN e dekhIne Agam vaDe. 235
Page 438 of 513
PDF/HTML Page 471 of 546
single page version
shrutagnAnopayogIbhUy vipariNamanAt
(-sarvadravyonko jAnanevAle) anekAntAtmak
Page 439 of 513
PDF/HTML Page 472 of 546
single page version
kramAkramaNanirargalagnaptitayA gnAnarUpAtmatattvaikAg
nahIn hai, [iti ] isaprakAr [sUtran bhaNati ] sUtra kahatA hai; aur [asanyata ] asanyat vah
[shramaNa ] shramaN [kathan bhavati ] kaise ho sakatA hai ?
adhyavasAy karanevAle aise ve jIv,
nivRuttikA abhAv hai
ho, tathApi kAyA aur kaShAyake sAth ekatva mAnanevAle un jIvonke vAstavamen panchendriyake viShayonkI
abhilAShAkA nirodh nahIn hai, hinsAkA kinchitmAtra abhAv nahIn hai aur isIprakAr parabhAvase kinchitmAtra
nivRutti nahIn hai
Page 440 of 513
PDF/HTML Page 473 of 546
single page version
karoti, na kimapi
padArthonkA shraddhAn karanevAlA bhI [asanyata vA ] yadi asanyat ho to [na nirvAti ] nirvANako
prApta nahIn hotA
nirvAN nahi artho taNI shraddhAthI, jo sanyam nahIn. 237
Page 441 of 513
PDF/HTML Page 474 of 546
single page version
shUnyatayA yathoditamAtmAnamananubhavan kathan nAm gneyanimagno gnAnavimUDho gnAnI syAt
svasminnev sanyamya na vartayati, tadAnAdimoharAgadveShavAsanopajanitaparadravyachangkramaNasvairiNyA-
shchidvRutte svasminnev sthAnAnnirvAsananiShkampaikatattvamUrchchhitachidvRuttyabhAvAtkathan nAm sanyata syAt
Agama kin karoti, na kimapi
ho to siddhi
yathokta AtmAkA anubhav nahIn karatA aisA vah gneyanimagna gnAnavimUDh jIv kaise gnAnI hogA ?
(nahIn hogA, vah agnAnI hI hogA
isaliye shraddhAnashUnya Agamase siddhi nahIn hotI
hI sanyamit (-ankushit) hokar nahIn rahatA, to anAdi moharAgadveShakI vAsanAse janit jo
paradravyamen bhramaN
abhAv honese, vah kaise sanyat hogA ? (nahIn hogA, asanyat hI hogA) aur asanyatako, yathokta
Page 442 of 513
PDF/HTML Page 475 of 546
single page version
kuryAt
shraddhAnan gnAnan vA kin kuryAt, na kimapIti
isaliye sanyamashUnya shraddhAnase yA gnAnase siddhi nahIn hotI
prakAr (man
te karma gnAnI trigupta bas uchchhvAsamAtrathI kShay kare. 238
Page 443 of 513
PDF/HTML Page 476 of 546
single page version
tadev gnAnI syAtkAraketanAgamagnAnatattvArthashraddhAnasanyatatvayaugapadyAtishayaprasAdAsAditashuddha-
gnAnamayAtmatattvAnubhUtilakShaNagnAnitvasadbhAvAtkAyavAngmanakarmoparamapravRuttatriguptatvAt
bhAvasyApi vinAsha prApnoti
samAdhilakShaNamAtmagnAnan, nishchayen tadev muktikAraNamiti pratipAdayati
parignAnan shraddhAnan tadguNasmaraNAnukUlamanuShThAnan cheti trayan, tattrayAdhAreNotpannan vishadAkhaNDaikagnAnAkAre
svashuddhAtmani parichchhittirUpan savikalpagnAnan svashuddhAtmopAdeyabhUtaruchivikalparUpan samyagdarshanan tatraivAtmani
rAgAdivikalpanivRuttirUpan savikalpachAritramiti trayam
puna santAnako Aropit karatA jAy isaprakAr, lakShakoTibhavon dvArA chAhe jisaprakAr (-mahA
kaShTase) agnAnI pAr kar jAtA hai, vahI karma, (gnAnIko syAtkAraketan AgamagnAn,
tattvArthashraddhAn aur sanyatattvake yugapatpaneke atishayaprasAdase prApta kI huI shuddhagnAnamay
AtmatattvakI anubhUti jisakA lakShaN hai aise gnAnIpanake sadbhAvake kAraN kAy
Page 444 of 513
PDF/HTML Page 477 of 546
single page version
muchchhvAsamAtreNaiv lIlayaiv pAtayati
samvedanagnAnasyaiv pradhAnatvamiti
hai tathA gnAnIke sukhadukhAdivikArarUp pariNaman na honese vah ka rma puna nUtan karmarUp santatiko
nahIn chhoDatA jAtA
to sarvaAgamadhar bhale paN nav lahe siddhatvane. 239
Page 445 of 513
PDF/HTML Page 478 of 546
single page version
yaugapadyepi manAngmohamalopaliptatvAt
bhiravimuchyamAno na siddhayati
sa siddhin muktin na labhate
nirvikalpasamAdhilakShaNan nishchayaratnatrayAtmakan svasamvedanagnAnan nAstIti
[sarvAgamadhara api ] bhale hI sarvAgamakA dhArI ho tathApi [siddhin na labhate ] siddhiko prApta
nahIn hotA
us puruShake AgamagnAn
hotA
Page 446 of 513
PDF/HTML Page 479 of 546
single page version
[darshanagnAnasamagra ] darshanagnAnase paripUrNa
paripUrNa darshanagnAnathI te shramaNane sanyat kahyo. 240
Page 447 of 513
PDF/HTML Page 480 of 546
single page version
bhUtvA chidvRutte paradravyachanngkra maNanimittamatyantamAtmanA samamanyonyasamvalanAdekIbhUtamapi
svabhAvabhedAtparatven nishchityAtmanaiv kushalo malla iv sunirbharan niShpIDay niShpIDay
kaShAyachakramakrameN jIvan tyAjayati, sa khalu sakalaparadravyashUnyopi vishuddhadRushignaptimAtra-
svabhAvabhUtAvasthApitAtmatattvopajAtanityanishchalavRuttitayA sAkShAtsanyat ev syAt
grAhyamiti savikalpayaugapadyan nirvikalpAtmagnAnan cha ghaTat iti
lakShaNamityupadishati
banAye hue sharIrapAtrako pAnch samitiyonse ankushit pravRutti dvArA pravartit karatA huA, kramasha
panchendriyonke nishchal nirodh dvArA jisake kAy
milanake kAraN atyanta ekarUp ho jAne par bhI svabhAvabhedake kAraN use pararUpase nishchit
karake AtmAse hI kushal mallakI bhAnti atyanta