Page 448 of 513
PDF/HTML Page 481 of 546
single page version
paritApa, idan mamotkarShaNamidamapakarShaNamayan mamAkinchitkar idamupakArakamidan mamAtmadhAraNamay-
samatA hai, [samaloShTakAnychana ] jise loShTa (miTTIkA DhelA) aur suvarNa samAn hai, [puna ] tathA
[jIvitamaraNe sama ] jIvan
(-kIrti) hai, yah apakarShaN (-akIrti) hai,’ (4) ‘yah mujhe akinchitkar hai, yah upakArak
(-upayogI) hai,’ (5) ‘yah merA sthAyitva hai, yah atyanta vinAsh hai’ isaprakAr mohake
Page 449 of 513
PDF/HTML Page 482 of 546
single page version
gneyatvenAkramya gnAnAtmanyAtmanyachalitavRutteryatkil sarvata sAmyan tatsiddhAgamagnAnatattvArthashraddhAn-
sanyatatvayaugapadyAtmagnAnayaugapadyasya sanyatasya lakShaNamAlakShaNIyam
tadev paramAgamagnAnatattvArthashraddhAnasanyatatvAnAn yaugapadyen tathA nirvikalpAtmagnAnen cha pariNatatapodhanasya
lakShaNan gnAtavyamiti
AtmAkA anubhav karatA hai, aur (isaprakAr) shatru
(sAmya) sanyatakA lakShaN samajhanA chAhiye
ekAgratAlakShaNavAlA shrAmaNya hai :
prApta hai
Page 450 of 513
PDF/HTML Page 483 of 546
single page version
tribhirapi yaugapadyen bhAvyabhAvakabhAvavijRumbhitAtinirbhāretaretarasamvalanabalAdangAngibhAven
pariNatasyAtmano yadAtmaniShThatve sati sanyatatvan tatpAnakavadanekAtmakasyaikasyAnubhUyamAn-
tAyAmapi samastaparadravyaparAvartatvAdabhivyaktaikAg
dravyan tadev mamopAdeyamitiruchirUpan samyagdarshanam, tatraiv parichchhittirUpan samyaggnAnan, tasminnev svarUpe
nishchalAnubhUtilakShaNan chAritran chetyuktasvarUpan samyagdarshanagnAnachAritratrayan pAnakavadanekamapyabhedanayenaikan yat
tatsavikalpAvasthAyAn vyavahAreNaikAg
jisakA lakShaN hai vah gnAnaparyAy hai; gney aur gnAtAkI
anek vastuonkA svAd AtA hai
Page 451 of 513
PDF/HTML Page 484 of 546
single page version
mAskandatyachirAdvikAshamatulan yenollasantyAshchite
abhedAtmak honese ‘ekAgratA mokShamArga hai’ isaprakAr dravyapradhAn nishchayanayase usakA pragnApan hai;
samasta hI padArtha bhedAbhedAtmak honese ve donon, (samyagdarshan
ullasit chetanAke atul vikAsako alpakAlamen prApta ho
Page 452 of 513
PDF/HTML Page 485 of 546
single page version
vA ] rAg karatA hai, [dveShTi vA ] athavA dveSh karatA hai, to vah [vividhai karmabhi ] vividh
karmonse [badhyate ] bandhatA hai
gnAnase bhraShTa vah svayam agnAnI hotA huA moh karatA hai, rAg karatA hai, athavA dveSh karatA hai; aur
aisA (-mohI rAgI athavA dveShI) hotA huA bandhako hI prApta hotA hai; parantu mukta nahIn hotA
vA rAgane vA dveShane, to vividh bAndhe karmane. 243
Page 453 of 513
PDF/HTML Page 486 of 546
single page version
chintAbhAvAnnirvikArachichchamatkAramAtrAchchyuto na bhavati
pashchAdbhaviShyatIti
hotA hai [sa ] to vah [niyatan ] niyamase (nishchit) [vividhAni karmANi ] vividh karmonko
[kShapayati ] khapAtA hai
to niyamathI munirAj e vidhavidh karmo kShay kare. 244
Page 454 of 513
PDF/HTML Page 487 of 546
single page version
(-amohI, arAgI, adveShI) vartatA huA (vah) mukta hI hotA hai, parantu bandhatA nahIn hai
unamen bhI [shuddhopayuktA anAsravA ] shuddhopayogI nirAsrav hain, [sheShA sAsravA ] sheSh sAsrav
hain, (arthAt shubhopayogI Asrav sahit hain
shuddhopayogI chhe nirAsrav, sheSh sAsrav jANavA. 245
Page 455 of 513
PDF/HTML Page 488 of 546
single page version
tadupakaNThaniviShTA, kaShAyakuNThIkRutashaktayo, nitAntamutkaNThulamanasa, shramaNA kin bhaveyurna
vetyatrAbhidhIyate
chakArasamuchchayavyAkhyAnen gauNatvam
hain, ve
kaShAyakaN avinaShTa honese sAsrav
Page 456 of 513
PDF/HTML Page 489 of 546
single page version
jAtA hai
shuddhopayogI jIvonkI mukhyatA hai aur shubhopayogI jIvonkI gauNatA hai; kyonki shuddhopayogI
nijashuddhAtmabhAvanAke balase samasta shubhAshubh sankalpa
puNyAsravayukta hain
[vidyate ] pAyA jAtA hai to [sA ] vah [shubhayuktA charyA ] shubhayukta charyA (shubhopayogI
Page 457 of 513
PDF/HTML Page 490 of 546
single page version
pratipAdakeShu pravachanAbhiyukteShu cha bhaktyA vatsalatayA cha prachalitasya, tAvanmAtrarAg-
pravartitaparadravyapravRuttisamvalitashuddhAtmavRutte, shubhopayogi chAritran syAt
pariNateShu, tathaiv shuddhopayogArAdhakeShu cha yAsau bhaktistachchhubhopayogishramaNAnAn lakShaNamiti
shuddhAtmapariNatarUpase rahanekA pratipAdan karanevAle pravachanarat jIvonke prati (1) bhakti tathA
(2) vAtsalyase chanchal hai us (shramaN) ke, mAtra utane rAgase pravartamAn paradravyapravRuttike sAth
shuddhAtmapariNatimilit honeke kAraN, shubhopayogI chAritra hai
hain us shramaNake shubhopayogI chAritra hai, kyonki shuddhAtmapariNati paradravyapravRutti (paradravyamen pravRutti)
ke sAth milI huI hai, arthAt vah shubhabhAvake sAth mishrit hai
vaLI shramanivAraN chhe na nindit rAgayut charyA viShe. 247
Page 458 of 513
PDF/HTML Page 491 of 546
single page version
na duShyet
nahIn hai
(vaiyAvRutyarUp) pravRutti hai, vah shubhopayogiyonke liye dUShit (doSharUp, nindit) nahIn hai
Page 459 of 513
PDF/HTML Page 492 of 546
single page version
[jinendrapUjopadesha ] jinendrakI pUjAkA upadesh [hi ] vAstavamen [sarAgANAn charyA ] sarAgiyonkI
charyA hai
hai, shuddhopayogiyonke nahIn
chauvidh sAdhusanghane, te shramaN rAgapradhAn chhe. 249
kathan visheSho bhedo gnAyat iti
Page 460 of 513
PDF/HTML Page 493 of 546
single page version
krameN
bhavati
[upakaroti ] upakAr karatA hai, [sa api ] vah bhI [sarAgapradhAna syAt ] rAgakI
pradhAnatAvAlA hai
nahIn
shramaN yati hain aur sAmAnya sAdhu vah anagAr hain
Page 461 of 513
PDF/HTML Page 494 of 546
single page version
sthAyogye dharmakArye nechchhati tadA tasya samyaktvamev nAstIti
bhavati ] shramaN nahIn hai, [agArI bhavati ] gRuhastha hai; (kyonki) [sa ] vah (chhah kAyakI
virAdhanA sahit vaiyAvRutti) [shrAvakANAn dharma syAt ] shrAvakonkA dharma hai
honese shrAmaNyase chyut hotA hai
to shramaN nahi, paN chhe gRuhI; te shrAvakono dharma chhe. 250
Page 462 of 513
PDF/HTML Page 495 of 546
single page version
chAhiye ki jisase sanyamakI virAdhanA na ho
nirapekShatApUrvak karo upakAr anukampA vaDe. 251
Page 463 of 513
PDF/HTML Page 496 of 546
single page version
sakalanirapekShatayaivAlpalepApyapratiShiddhA; na punaralpalepeti sarvatra sarvathaivApratiShiddhA, tatra
tathApravRuttyA shuddhAtmavRuttitrANasya parAtmanoranupapatteriti
pravRutti aniShiddha ho aisA nahIn hai, kyonki vahAn (arthAt yadi sabake prati sabhI prakArase kI
jAy to) us prakArakI pravRuttise parake aur nijake shuddhAtmapariNatikI rakShA nahIn ho sakatI
shuddhAtmAkI upalabdhikI apekShAse hI, vah pravRutti kI jAtI ho to shubhopayogIke usakA niShedh
nahIn hai
shuddhAtmAkI upalabdhike atirikta anya kisI bhI apekShAse, vah pravRutti karanekA shubhopayogIke
niShedh hai, kyonki isaprakArase parako yA nijako shuddhAtmapariNatikI rakShA nahIn hotI
sAdhu karo sevA svashaktipramAN e munirAjanI. 252
Page 464 of 513
PDF/HTML Page 497 of 546
single page version
[AtmashaktyA ] apanI shaktike anusAr [pratipadyatAm ] vaiyAvRutyAdi karo
prAptike liye keval nivRuttikA kAl hai
hai, aur sheSh kAlamen shuddhAtmapariNatiko prApta karaneke liye nij anuShThAn hotA hai
hai aur kis nimittase nahIn, so kahate hain ) :
Page 465 of 513
PDF/HTML Page 498 of 546
single page version
tadAkAle tadvaiyAvRuttyanimittan laukikajanai sah sambhAShaNan karoti, na sheShakAl iti bhAvArtha
shubhopayogayukta [laukikajanasambhAShA ] laukik janonke sAthakI bAtachIt [na ninditA ] nindit
nahIn hai
tenA vaDe ja gRuhastha pAme mokShasukh utkRuShTane. 254
Page 466 of 513
PDF/HTML Page 499 of 546
single page version
tvAdgauNa shramaNAnAn; gRuhiNAn tu, samastaviraterabhAven shuddhAtmaprakAshanasyAbhAvAtkaShAyasadbhAvA-
tpravartamAnopi, spha TikasamparkeNArkatejas ivaidhasAn, rAgasanyogen shuddhAtmanonubhavAt
tapodhanasansargeN nishchayavyavahAramokShamArgopadeshalAbho bhavati
bhaNitA ] aisA (shAstrommen) kahA hai; [tayA ev ] usIse [paran saukhyan labhate ] (paramparAse)
gRuhastha param saukhyako prApta hotA hai
sadbhAvake kAraN pravartit hotA huA, gauN hotA hai, kyonki vah shubhopayog shuddhAtmapariNatise
viruddha aise rAgake sAth sambandhavAn hai; aur vah shubhopayog gRuhasthonke to, sarvaviratike abhAvase
Page 467 of 513
PDF/HTML Page 500 of 546
single page version
shubhopayog mukhya hai
shuddhAtmadravyake mand Alambanase ashubh pariNati badalakar shubh pariNati hotI hai aur
shuddhAtmadravyake ugra Alambanase shubhapariNati bhI badalakar shubhapariNati ho jAtI hai
[prashastabhUta rAga ] prashastabhUt rAg [vastuvisheSheN ] vastu
bhUmimen vahI kharAb ho jAtA hai yA utpanna hI nahIn hotA), usIprakAr prashastarAgasvarUp shubhopayog
jyonkA tyon hone par bhI pAtrakI viparItatAse phalakI viparItatA hotI hai, kyonki kAraNake bhedase
kAryakA bhed avashyambhAvI (anivArya) hai
niShpatti viparIt hoy bhUmivisheShathI jyam bIjane. 255