Page 288 of 513
PDF/HTML Page 321 of 546
single page version
ev jānīte, natvitaraḥ
usameṁ
tasu jāṇanāro jīv, prāṇacatuṣkathī saṁyukta je. 145
Page 289 of 513
PDF/HTML Page 322 of 546
single page version
pravāhapravr̥ttapudgalasaṁśleṣadūṣitātmatayā prāṇacatuṣkābhisaṁbaddhatvaṁ vyavahārajīvatvaheturvibhakta-
vyo‘sti
yurādyaśuddhaprāṇacatuṣkenāpi saṁbaddhaḥ san jīvati
saṁśleṣake dvārā svayaṁ dūṣit honese usake cār prāṇoṁse saṁyuktapanā hai
jñey hai
dūṣit honese cār prāṇoṁse saṁyukta hai, aur isaliye usake vyavahārajīvatva bhī hai
cāhiye
Page 290 of 513
PDF/HTML Page 323 of 546
single page version
cchuddhātmatattvātpratipakṣabhūt ānapānaprāṇaḥ
śvāsocchvās prāṇ hai
kahate haiṁ ) :
vaḷī prāṇ śvāsocchvās
Page 291 of 513
PDF/HTML Page 324 of 546
single page version
rūpaiścaturbhiraśuddhaprāṇairjīvati
(racit) haiṁ
te jīv che; paṇ prāṇ to pudgaladaravaniṣpanna che. 147
Page 292 of 513
PDF/HTML Page 325 of 546
single page version
iti
nirmit haiṁ
bhogatā huā [anyaiḥ karmabhiḥ ] anya karmoṁse [badhyate ] ban̐dhatā hai
jīv karmaph ḷa
Page 293 of 513
PDF/HTML Page 326 of 546
single page version
tathāyamajñānī jīvo‘pi taptalohapiṇḍasthānīyamohādipariṇāmen pariṇataḥ san pūrvaṁ nirvikārasvasaṁvedan-
paudgalik hī niścit hote haiṁ
haiṁ, [saḥ hi ] to pūrvakathit [jñānāvaraṇādikarmabhiḥ baṁdhaḥ ] jñānāvaraṇādik karmoṁke dvārā baṁdh
[bhavati ] hotā hai
to baṁdh jñānāvaraṇ
Page 294 of 513
PDF/HTML Page 327 of 546
single page version
prāṇoṁko) bādhā na pahun̐cākar, apane bhāvaprāṇoṁko to
hāthako jalātā hai ) phi ra dūsarā jale yā na jale
hī hāni pahun̐cātā hai, phi ra dūsareke dravyaprāṇoṁkī hāni ho yā na ho
mamatā śarīrapradhān viṣaye jyāṁ lagī choḍe nahīṁ. 150
Page 295 of 513
PDF/HTML Page 328 of 546
single page version
malin ātmā [punaḥ punaḥ ] punaḥ
karma hai
Page 296 of 513
PDF/HTML Page 329 of 546
single page version
rivātyantaviśuddhamupayogamātramātmānaṁ suniścalaṁ kevalamadhivasataḥ syāt
karmoṁke dvārā [na rajyate ] raṁjit nahīṁ hotā; [taṁ ] use [prāṇāḥ ] prāṇ [kathaṁ ] kaise
[anucaraṁti ] anusareṁge ? (arthāt usake prāṇoṁkā sambandha nahīṁ hotā
varṇovāle)
hotā hai
abhāv hai, usīprakār anekaprakārake karma va indriyādike anusār jo (ātmākā) anek
prakārakā vikārī pariṇaman hai usase sarvathā vyāvr̥tta huye ātmāke (
Page 297 of 513
PDF/HTML Page 330 of 546
single page version
gāthātrayam
paryāyaḥ ] vah paryāy hai
je artha te paryāy che, jyāṁ bhed saṁsthānādino. 152
Page 298 of 513
PDF/HTML Page 331 of 546
single page version
skhalitasyāntaravabhāsanāt
itthaṁbhūtaparyāyo jīvasya
anekadravyātmak paryāy vāstavameṁ, jaise pudgalakī anya pudgalameṁ (anekadravyātmak utpanna
hotī huī dekhī jātī hai usīprakār, jīvakī pudgalameṁ saṁsthānādise viśiṣṭatayā (-saṁsthān
ityādike bhed sahit) utpanna hotī huī anubhavameṁ avaśya ātī hai
ekadravyaparyāy hī anek dravyoṁke saṁyogātmakarūpase bhītar avabhāsit hotī hai
jīvakī pudgaloṁke saṁbaṁdhase devādik paryāy hotī hai
jīv kahīṁ pudgaloṁke sāth ekarūp paryāy nahīṁ karatā, parantu vahān̐ bhī mātra jīvakī
(-pudgalaparyāyase bhinna-) askhalit (-apanese cyut na honevālī) ekadravyaparyāy hī sadā
pravartamān rahatī hai
Page 299 of 513
PDF/HTML Page 332 of 546
single page version
paryāyeṁ haiṁ
tr̥ṣakī agni aur aṁgār ityādi agnikī paryāyeṁ cūrā aur ḍalī ityādi ākāroṁse anya-
anya prakārakī hotī haiṁ, usīprakār jīvakī ve nārakādi paryāyeṁ saṁsthānādike dvārā anya-
anya prakārakī hī hotī haiṁ
Page 300 of 513
PDF/HTML Page 333 of 546
single page version
[dravyasvabhāvaṁ ] dravyasvabhāvako [jānāti ] jānatā hai, [saḥ ] vah [anyadravye ] anya dravyameṁ
[na muhyati ] mohako prāpta nahīṁ hotā
banā huā) hai
je jāṇato, te ātamā nahi moh paradravye lahe. 154
Page 301 of 513
PDF/HTML Page 334 of 546
single page version
pūrvottaravyatirekasparśinā cetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatven cetanasyotpādavyayau
tattrayātmakaṁ ca svarūpāstitvaṁ yasya nu svabhāvo‘haṁ sa khalvayamanyaḥ
pūrvottaravyatirekasparśinācetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatvenācetanasyotpādavyayau tattrayātmakaṁ
ca svarūpāstitvaṁ yasya tu svabhāvaḥ pudgalasya sa khalvayamanyaḥ
śuddhotpādavyayadhrauvyatrayātmakaṁ ca yatpūrvoktaṁ svarūpāstitvaṁ ten kr̥tvā tridhā samyagākhyātaṁ kathitaṁ
pratipāditam
lakṣaṇ hai aisī jo paryāy
hai aisā jo guṇ aur (3) acetanatvakā vyatirek jisakā lakṣaṇ hai aisī jo paryāy
acetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2
apekṣāse vyay hai
Page 302 of 513
PDF/HTML Page 335 of 546
single page version
kathyate
Page 303 of 513
PDF/HTML Page 336 of 546
single page version
tīvrakaṣāyarūp aisā do prakārakā hai )
ne pāpasaṁcay aśubhathī; jyāṁ ubhay nahi saṁcay nahīṁ. 156
Page 304 of 513
PDF/HTML Page 337 of 546
single page version
yati
yadi aśubh ho [pāpaṁ ] to pāp saṁcay hotā hai
puṇya aur pāparūpase dvividhatāko prāpta hotā hai aisā jo paradravya usake saṁyogake kāraṇarūpase
kām karatā hai
hotā hai
Page 305 of 513
PDF/HTML Page 338 of 546
single page version
[paśyati ] śraddhā karatā hai, [jīveṣu sānukampaḥ ] aur jīvoṁke prati anukampāyukta hai, [tasya ]
usake [saḥ ] vah [śubhaḥ upayogaḥ ] śubh upayog hai
śraddhā karanemeṁ tathā samasta jīvasamūhakī anukampākā ācaraṇ karanemeṁ pravr̥tta hai, vah śubhopayog
hai
je sānukaṁp jīvo prati, upayog che śubh tehane. 157
Page 306 of 513
PDF/HTML Page 339 of 546
single page version
duḥśravaṇadurāśayaduṣṭasevanogratācaraṇe ca pravr̥tto‘śubhopayogaḥ
kāmabhogacintāpariṇataṁ rāgādyapadhyānaṁ vā; paramacaitanyapariṇatervināśikā duṣṭagoṣṭhī, tatpratipakṣabhūt-
kuśīlapuruṣagoṣṭhī vā
kusaṁgatimeṁ lagā huā hai, [ugraḥ ] ugra hai tathā [unmārgaparaḥ ] unmārgameṁ lagā huā hai, [saḥ
aśubhaḥ ] usakā vah aśubhopayog hai
bhaṭṭārak, mahā devādhidev, parameśvar aise arhaṁt, siddha aur sādhuke atirikta anya
Page 307 of 513
PDF/HTML Page 340 of 546
single page version
śubhopayukta nahīṁ hotā huā [jñānātmakam ] jñānātmak [ātmakaṁ ] ātmāko [dhyāyāmi ]
dhyātā hūn̐
śubhamāṁ ayukta, hun̐ dhyāun̐ chuṁ nij ātmane jñānātmane. 159