Page 448 of 513
PDF/HTML Page 481 of 546
single page version
paritāpaḥ, idaṁ mamotkarṣaṇamidamapakarṣaṇamayaṁ mamākiṁcitkar idamupakārakamidaṁ mamātmadhāraṇamay-
samatā hai, [samaloṣṭakāñcanaḥ ] jise loṣṭa (miṭṭīkā ḍhelā) aur suvarṇa samān hai, [punaḥ ] tathā
[jīvitamaraṇe samaḥ ] jīvan
(-kīrti) hai, yah apakarṣaṇ (-akīrti) hai,’ (4) ‘yah mujhe akiṁcitkar hai, yah upakārak
(-upayogī) hai,’ (5) ‘yah merā sthāyitva hai, yah atyanta vināś hai’ isaprakār mohake
Page 449 of 513
PDF/HTML Page 482 of 546
single page version
jñeyatvenākramya jñānātmanyātmanyacalitavr̥tteryatkil sarvataḥ sāmyaṁ tatsiddhāgamajñānatattvārthaśraddhān-
saṁyatatvayaugapadyātmajñānayaugapadyasya saṁyatasya lakṣaṇamālakṣaṇīyam
tadev paramāgamajñānatattvārthaśraddhānasaṁyatatvānāṁ yaugapadyen tathā nirvikalpātmajñānen ca pariṇatatapodhanasya
lakṣaṇaṁ jñātavyamiti
ātmākā anubhav karatā hai, aur (isaprakār) śatru
(sāmya) saṁyatakā lakṣaṇ samajhanā cāhiye
ekāgratālakṣaṇavālā śrāmaṇya hai :
prāpta hai
Page 450 of 513
PDF/HTML Page 483 of 546
single page version
tribhirapi yaugapadyen bhāvyabhāvakabhāvavijr̥mbhitātinirbhāretaretarasaṁvalanabalādaṁgāṁgibhāven
pariṇatasyātmano yadātmaniṣṭhatve sati saṁyatatvaṁ tatpānakavadanekātmakasyaikasyānubhūyamān-
tāyāmapi samastaparadravyaparāvartatvādabhivyaktaikāg
dravyaṁ tadev mamopādeyamitirucirūpaṁ samyagdarśanam, tatraiv paricchittirūpaṁ samyagjñānaṁ, tasminnev svarūpe
niścalānubhūtilakṣaṇaṁ cāritraṁ cetyuktasvarūpaṁ samyagdarśanajñānacāritratrayaṁ pānakavadanekamapyabhedanayenaikaṁ yat
tatsavikalpāvasthāyāṁ vyavahāreṇaikāg
jisakā lakṣaṇ hai vah jñānaparyāy hai; jñey aur jñātākī
anek vastuoṁkā svād ātā hai
Page 451 of 513
PDF/HTML Page 484 of 546
single page version
māskandatyacirādvikāśamatulaṁ yenollasantyāściteḥ
abhedātmak honese ‘ekāgratā mokṣamārga hai’ isaprakār dravyapradhān niścayanayase usakā prajñāpan hai;
samasta hī padārtha bhedābhedātmak honese ve donoṁ, (samyagdarśan
ullasit cetanāke atul vikāsako alpakālameṁ prāpta ho
Page 452 of 513
PDF/HTML Page 485 of 546
single page version
vā ] rāg karatā hai, [dveṣṭi vā ] athavā dveṣ karatā hai, to vah [vividhaiḥ karmabhiḥ ] vividh
karmoṁse [badhyate ] ban̐dhatā hai
jñānase bhraṣṭa vah svayaṁ ajñānī hotā huā moh karatā hai, rāg karatā hai, athavā dveṣ karatā hai; aur
aisā (-mohī rāgī athavā dveṣī) hotā huā baṁdhako hī prāpta hotā hai; parantu mukta nahīṁ hotā
vā rāgane vā dveṣane, to vividh bāṁdhe karmane. 243
Page 453 of 513
PDF/HTML Page 486 of 546
single page version
cintābhāvānnirvikāraciccamatkāramātrāccyuto na bhavati
paścādbhaviṣyatīti
hotā hai [saḥ ] to vah [niyataṁ ] niyamase (niścit) [vividhāni karmāṇi ] vividh karmoṁko
[kṣapayati ] khapātā hai
to niyamathī munirāj e vidhavidh karmo kṣay kare. 244
Page 454 of 513
PDF/HTML Page 487 of 546
single page version
(-amohī, arāgī, adveṣī) vartatā huā (vah) mukta hī hotā hai, parantu ban̐dhatā nahīṁ hai
unameṁ bhī [śuddhopayuktāḥ anāsravāḥ ] śuddhopayogī nirāsrav haiṁ, [śeṣāḥ sāsravāḥ ] śeṣ sāsrav
haiṁ, (arthāt śubhopayogī āsrav sahit haiṁ
śuddhopayogī che nirāsrav, śeṣ sāsrav jāṇavā. 245
Page 455 of 513
PDF/HTML Page 488 of 546
single page version
tadupakaṇṭhaniviṣṭāḥ, kaṣāyakuṇṭhīkr̥taśaktayo, nitāntamutkaṇṭhulamanasaḥ, śramaṇāḥ kiṁ bhaveyurna
vetyatrābhidhīyate
cakārasamuccayavyākhyānen gauṇatvam
haiṁ, ve
kaṣāyakaṇ avinaṣṭa honese sāsrav
Page 456 of 513
PDF/HTML Page 489 of 546
single page version
jātā hai
śuddhopayogī jīvoṁkī mukhyatā hai aur śubhopayogī jīvoṁkī gauṇatā hai; kyoṁki śuddhopayogī
nijaśuddhātmabhāvanāke balase samasta śubhāśubh saṁkalpa
puṇyāsravayukta haiṁ
[vidyate ] pāyā jātā hai to [sā ] vah [śubhayuktā caryā ] śubhayukta caryā (śubhopayogī
Page 457 of 513
PDF/HTML Page 490 of 546
single page version
pratipādakeṣu pravacanābhiyukteṣu ca bhaktyā vatsalatayā ca pracalitasya, tāvanmātrarāg-
pravartitaparadravyapravr̥ttisaṁvalitaśuddhātmavr̥tteḥ, śubhopayogi cāritraṁ syāt
pariṇateṣu, tathaiv śuddhopayogārādhakeṣu ca yāsau bhaktistacchubhopayogiśramaṇānāṁ lakṣaṇamiti
śuddhātmapariṇatarūpase rahanekā pratipādan karanevāle pravacanarat jīvoṁke prati (1) bhakti tathā
(2) vātsalyase caṁcal hai us (śramaṇ) ke, mātra utane rāgase pravartamān paradravyapravr̥ttike sāth
śuddhātmapariṇatimilit honeke kāraṇ, śubhopayogī cāritra hai
haiṁ us śramaṇake śubhopayogī cāritra hai, kyoṁki śuddhātmapariṇati paradravyapravr̥tti (paradravyameṁ pravr̥tti)
ke sāth milī huī hai, arthāt vah śubhabhāvake sāth miśrit hai
vaḷī śramanivāraṇ che na niṁdit rāgayut caryā viṣe. 247
Page 458 of 513
PDF/HTML Page 491 of 546
single page version
na duṣyet
nahīṁ hai
(vaiyāvr̥tyarūp) pravr̥tti hai, vah śubhopayogiyoṁke liye dūṣit (doṣarūp, nindit) nahīṁ hai
Page 459 of 513
PDF/HTML Page 492 of 546
single page version
[jinendrapūjopadeśaḥ ] jinendrakī pūjākā upadeś [hi ] vāstavameṁ [sarāgāṇāṁ caryā ] sarāgiyoṁkī
caryā hai
hai, śuddhopayogiyoṁke nahīṁ
cauvidh sādhusaṁghane, te śramaṇ rāgapradhān che. 249
kathaṁ viśeṣo bhedo jñāyat iti
Page 460 of 513
PDF/HTML Page 493 of 546
single page version
krameṇ
bhavati
[upakaroti ] upakār karatā hai, [saḥ api ] vah bhī [sarāgapradhānaḥ syāt ] rāgakī
pradhānatāvālā hai
nahīṁ
śramaṇ yati haiṁ aur sāmānya sādhu vah anagār haiṁ
Page 461 of 513
PDF/HTML Page 494 of 546
single page version
sthāyogye dharmakārye necchati tadā tasya samyaktvamev nāstīti
bhavati ] śramaṇ nahīṁ hai, [agārī bhavati ] gr̥hastha hai; (kyoṁki) [saḥ ] vah (chah kāyakī
virādhanā sahit vaiyāvr̥tti) [śrāvakāṇāṁ dharmaḥ syāt ] śrāvakoṁkā dharma hai
honese śrāmaṇyase cyut hotā hai
to śramaṇ nahi, paṇ che gr̥hī; te śrāvakono dharma che. 250
Page 462 of 513
PDF/HTML Page 495 of 546
single page version
cāhiye ki jisase saṁyamakī virādhanā na ho
nirapekṣatāpūrvak karo upakār anukaṁpā vaḍe. 251
Page 463 of 513
PDF/HTML Page 496 of 546
single page version
sakalanirapekṣatayaivālpalepā‘pyapratiṣiddhā; na punaralpalepeti sarvatra sarvathaivāpratiṣiddhā, tatra
tathāpravr̥ttyā śuddhātmavr̥ttitrāṇasya parātmanoranupapatteriti
pravr̥tti aniṣiddha ho aisā nahīṁ hai, kyoṁki vahān̐ (arthāt yadi sabake prati sabhī prakārase kī
jāy to) us prakārakī pravr̥ttise parake aur nijake śuddhātmapariṇatikī rakṣā nahīṁ ho sakatī
śuddhātmākī upalabdhikī apekṣāse hī, vah pravr̥tti kī jātī ho to śubhopayogīke usakā niṣedh
nahīṁ hai
śuddhātmākī upalabdhike atirikta anya kisī bhī apekṣāse, vah pravr̥tti karanekā śubhopayogīke
niṣedh hai, kyoṁki isaprakārase parako yā nijako śuddhātmapariṇatikī rakṣā nahīṁ hotī
sādhu karo sevā svaśaktipramāṇ e munirājanī. 252
Page 464 of 513
PDF/HTML Page 497 of 546
single page version
[ātmaśaktyā ] apanī śaktike anusār [pratipadyatām ] vaiyāvr̥tyādi karo
prāptike liye keval nivr̥ttikā kāl hai
hai, aur śeṣ kālameṁ śuddhātmapariṇatiko prāpta karaneke liye nij anuṣṭhān hotā hai
hai aur kis nimittase nahīṁ, so kahate haiṁ ) :
Page 465 of 513
PDF/HTML Page 498 of 546
single page version
tadākāle tadvaiyāvr̥ttyanimittaṁ laukikajanaiḥ sah saṁbhāṣaṇaṁ karoti, na śeṣakāl iti bhāvārthaḥ
śubhopayogayukta [laukikajanasaṁbhāṣā ] laukik janoṁke sāthakī bātacīt [na ninditā ] nindit
nahīṁ hai
tenā vaḍe ja gr̥hastha pāme mokṣasukh utkr̥ṣṭane. 254
Page 466 of 513
PDF/HTML Page 499 of 546
single page version
tvādgauṇaḥ śramaṇānāṁ; gr̥hiṇāṁ tu, samastaviraterabhāven śuddhātmaprakāśanasyābhāvātkaṣāyasadbhāvā-
tpravartamāno‘pi, spha ṭikasamparkeṇārkatejas ivaidhasāṁ, rāgasaṁyogen śuddhātmano‘nubhavāt
tapodhanasaṁsargeṇ niścayavyavahāramokṣamārgopadeśalābho bhavati
bhaṇitā ] aisā (śāstroṁmeṁ) kahā hai; [tayā ev ] usīse [paraṁ saukhyaṁ labhate ] (paramparāse)
gr̥hastha param saukhyako prāpta hotā hai
sadbhāvake kāraṇ pravartit hotā huā, gauṇ hotā hai, kyoṁki vah śubhopayog śuddhātmapariṇatise
viruddha aise rāgake sāth saṁbaṁdhavān hai; aur vah śubhopayog gr̥hasthoṁke to, sarvaviratike abhāvase
Page 467 of 513
PDF/HTML Page 500 of 546
single page version
śubhopayog mukhya hai
śuddhātmadravyake maṁd ālambanase aśubh pariṇati badalakar śubh pariṇati hotī hai aur
śuddhātmadravyake ugra ālambanase śubhapariṇati bhī badalakar śubhapariṇati ho jātī hai
[praśastabhūtaḥ rāgaḥ ] praśastabhūt rāg [vastuviśeṣeṇ ] vastu
bhūmimeṁ vahī kharāb ho jātā hai yā utpanna hī nahīṁ hotā), usīprakār praśastarāgasvarūp śubhopayog
jyoṁkā tyoṁ hone par bhī pātrakī viparītatāse phalakī viparītatā hotī hai, kyoṁki kāraṇake bhedase
kāryakā bhed avaśyambhāvī (anivārya) hai
niṣpatti viparīt hoy bhūmiviśeṣathī jyam bījane. 255