Page 288 of 513
PDF/HTML Page 321 of 546
single page version
ev jānīte, natvitaraḥ
usamen
tasu jāṇanāro jīv, prāṇachatuṣhkathī sanyukta je. 145
Page 289 of 513
PDF/HTML Page 322 of 546
single page version
pravāhapravr̥uttapudgalasanshleṣhadūṣhitātmatayā prāṇachatuṣhkābhisambaddhatvan vyavahārajīvatvaheturvibhakta-
vyo‘sti
yurādyashuddhaprāṇachatuṣhkenāpi sambaddhaḥ san jīvati
sanshleṣhake dvārā svayam dūṣhit honese usake chār prāṇonse sanyuktapanā hai
gney hai
dūṣhit honese chār prāṇonse sanyukta hai, aur isaliye usake vyavahārajīvatva bhī hai
chāhiye
Page 290 of 513
PDF/HTML Page 323 of 546
single page version
chchhuddhātmatattvātpratipakṣhabhūt ānapānaprāṇaḥ
shvāsochchhvās prāṇ hai
kahate hain ) :
vaḷī prāṇ shvāsochchhvās
Page 291 of 513
PDF/HTML Page 324 of 546
single page version
rūpaishchaturbhirashuddhaprāṇairjīvati
(rachit) hain
te jīv chhe; paṇ prāṇ to pudgaladaravaniṣhpanna chhe. 147
Page 292 of 513
PDF/HTML Page 325 of 546
single page version
iti
nirmit hain
bhogatā huā [anyaiḥ karmabhiḥ ] anya karmonse [badhyate ] ban̐dhatā hai
jīv karmaph ḷa
Page 293 of 513
PDF/HTML Page 326 of 546
single page version
tathāyamagnānī jīvo‘pi taptalohapiṇḍasthānīyamohādipariṇāmen pariṇataḥ san pūrvan nirvikārasvasamvedan-
paudgalik hī nishchit hote hain
hain, [saḥ hi ] to pūrvakathit [gnānāvaraṇādikarmabhiḥ bandhaḥ ] gnānāvaraṇādik karmoṅke dvārā bandh
[bhavati ] hotā hai
to bandh gnānāvaraṇ
Page 294 of 513
PDF/HTML Page 327 of 546
single page version
prāṇoṅko) bādhā na pahun̐chākar, apane bhāvaprāṇoṅko to
hāthako jalātā hai ) phi ra dūsarā jale yā na jale
hī hāni pahun̐chātā hai, phi ra dūsareke dravyaprāṇoṅkī hāni ho yā na ho
mamatā sharīrapradhān viṣhaye jyān lagī chhoḍe nahīn. 150
Page 295 of 513
PDF/HTML Page 328 of 546
single page version
malin ātmā [punaḥ punaḥ ] punaḥ
karma hai
Page 296 of 513
PDF/HTML Page 329 of 546
single page version
rivātyantavishuddhamupayogamātramātmānan sunishchalan kevalamadhivasataḥ syāt
karmoṅke dvārā [na rajyate ] rañjit nahīn hotā; [tan ] use [prāṇāḥ ] prāṇ [kathan ] kaise
[anucharanti ] anusareṅge ? (arthāt usake prāṇoṅkā sambandha nahīn hotā
varṇovāle)
hotā hai
abhāv hai, usīprakār anekaprakārake karma va indriyādike anusār jo (ātmākā) anek
prakārakā vikārī pariṇaman hai usase sarvathā vyāvr̥utta huye ātmāke (
Page 297 of 513
PDF/HTML Page 330 of 546
single page version
gāthātrayam
paryāyaḥ ] vah paryāy hai
je artha te paryāy chhe, jyān bhed sansthānādino. 152
Page 298 of 513
PDF/HTML Page 331 of 546
single page version
skhalitasyāntaravabhāsanāt
itthambhūtaparyāyo jīvasya
anekadravyātmak paryāy vāstavamen, jaise pudgalakī anya pudgalamen (anekadravyātmak utpanna
hotī huī dekhī jātī hai usīprakār, jīvakī pudgalamen sansthānādise vishiṣhṭatayā (-sansthān
ityādike bhed sahit) utpanna hotī huī anubhavamen avashya ātī hai
ekadravyaparyāy hī anek dravyoṅke sanyogātmakarūpase bhītar avabhāsit hotī hai
jīvakī pudgaloṅke sambandhase devādik paryāy hotī hai
jīv kahīn pudgaloṅke sāth ekarūp paryāy nahīn karatā, parantu vahān̐ bhī mātra jīvakī
(-pudgalaparyāyase bhinna-) askhalit (-apanese chyut na honevālī) ekadravyaparyāy hī sadā
pravartamān rahatī hai
Page 299 of 513
PDF/HTML Page 332 of 546
single page version
paryāyen hain
tr̥uṣhakī agni aur aṅgār ityādi agnikī paryāyen chūrā aur ḍalī ityādi ākāronse anya-
anya prakārakī hotī hain, usīprakār jīvakī ve nārakādi paryāyen sansthānādike dvārā anya-
anya prakārakī hī hotī hain
Page 300 of 513
PDF/HTML Page 333 of 546
single page version
[dravyasvabhāvan ] dravyasvabhāvako [jānāti ] jānatā hai, [saḥ ] vah [anyadravye ] anya dravyamen
[na muhyati ] mohako prāpta nahīn hotā
banā huā) hai
je jāṇato, te ātamā nahi moh paradravye lahe. 154
Page 301 of 513
PDF/HTML Page 334 of 546
single page version
pūrvottaravyatirekasparshinā chetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatven chetanasyotpādavyayau
tattrayātmakan cha svarūpāstitvan yasya nu svabhāvo‘han sa khalvayamanyaḥ
pūrvottaravyatirekasparshināchetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatvenāchetanasyotpādavyayau tattrayātmakan
cha svarūpāstitvan yasya tu svabhāvaḥ pudgalasya sa khalvayamanyaḥ
shuddhotpādavyayadhrauvyatrayātmakan cha yatpūrvoktan svarūpāstitvan ten kr̥utvā tridhā samyagākhyātan kathitan
pratipāditam
lakṣhaṇ hai aisī jo paryāy
hai aisā jo guṇ aur (3) achetanatvakā vyatirek jisakā lakṣhaṇ hai aisī jo paryāy
achetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2
apekṣhāse vyay hai
Page 302 of 513
PDF/HTML Page 335 of 546
single page version
kathyate
Page 303 of 513
PDF/HTML Page 336 of 546
single page version
tīvrakaṣhāyarūp aisā do prakārakā hai )
ne pāpasañchay ashubhathī; jyān ubhay nahi sañchay nahīn. 156
Page 304 of 513
PDF/HTML Page 337 of 546
single page version
yati
yadi ashubh ho [pāpan ] to pāp sañchay hotā hai
puṇya aur pāparūpase dvividhatāko prāpta hotā hai aisā jo paradravya usake sanyogake kāraṇarūpase
kām karatā hai
hotā hai
Page 305 of 513
PDF/HTML Page 338 of 546
single page version
[pashyati ] shraddhā karatā hai, [jīveṣhu sānukampaḥ ] aur jīvoṅke prati anukampāyukta hai, [tasya ]
usake [saḥ ] vah [shubhaḥ upayogaḥ ] shubh upayog hai
shraddhā karanemen tathā samasta jīvasamūhakī anukampākā ācharaṇ karanemen pravr̥utta hai, vah shubhopayog
hai
je sānukamp jīvo prati, upayog chhe shubh tehane. 157
Page 306 of 513
PDF/HTML Page 339 of 546
single page version
duḥshravaṇadurāshayaduṣhṭasevanogratācharaṇe cha pravr̥utto‘shubhopayogaḥ
kāmabhogachintāpariṇatan rāgādyapadhyānan vā; paramachaitanyapariṇatervināshikā duṣhṭagoṣhṭhī, tatpratipakṣhabhūt-
kushīlapuruṣhagoṣhṭhī vā
kusaṅgatimen lagā huā hai, [ugraḥ ] ugra hai tathā [unmārgaparaḥ ] unmārgamen lagā huā hai, [saḥ
ashubhaḥ ] usakā vah ashubhopayog hai
bhaṭṭārak, mahā devādhidev, parameshvar aise arhant, siddha aur sādhuke atirikta anya
Page 307 of 513
PDF/HTML Page 340 of 546
single page version
shubhopayukta nahīn hotā huā [gnānātmakam ] gnānātmak [ātmakan ] ātmāko [dhyāyāmi ]
dhyātā hūn̐
shubhamān ayukta, hun̐ dhyāun̐ chhun nij ātmane gnānātmane. 159