Page 348 of 513
PDF/HTML Page 381 of 546
single page version
bhāven pariṇamati tadā anye yogadvāreṇ pravishantaḥ karmapudgalāḥ svayamev samupāttavaichitryai-
rgnānāvaraṇādibhāvaiḥ pariṇamante
prāpta hariyālī, kukuramuttā (chhattā), aur indragop (chāturmāsamen utpanna lāl kīṛā) ādirūp
pariṇamit hotā hai, isīprakār jab yah ātmā rāgadveṣhake vashībhūt hotā huā shubhāshubhabhāvarūp
pariṇamit hotā hai, tab anya, yogadvārommen praviṣhṭa hote hue karmapudgal svayamev vichitratāko prāpta
gnānāvaraṇādi bhāvarūp pariṇamit hote hain
sambandh pāmī karmarajano, bandharūp kathāy chhe. 188
Page 349 of 513
PDF/HTML Page 382 of 546
single page version
“
“
“
“
viṣhay shuddha dravya hai
arhantadeve yogīne; vyavahār anya rīte kahyo. 189
Page 350 of 513
PDF/HTML Page 383 of 546
single page version
mañjīṣhṭhasthānīyakarmapudgalaiḥ sanshliṣhṭaḥ sambaddhaḥ san bhede‘pyabhedopachāralakṣhaṇenāsadbhūtavyavahāreṇ bandha
ityabhidhīyate
[nirdiṣhṭaḥ ] kahā hai; [vyavahāraḥ ] vyavahār [anyathā ] anyaprakārase [bhaṇitaḥ ] kahā
hai
aur vyavahāranay paradravyake pariṇāmako ātmapariṇām batalātā hai isaliye use ashuddhadravyakā kathan
karanevālā kahā hai
Page 351 of 513
PDF/HTML Page 384 of 546
single page version
kintu ashuddhatvakā dyotak vyavahāranay sādhakatam nahīn hai
hai, vah jīv paradravyase sanyukta nahīn hotā, aur dravyasāmānyake bhītar paryāyoṅko ḍubākar, suvishuddha hotā
hai
Page 352 of 513
PDF/HTML Page 385 of 546
single page version
na jahāti sa khalu shuddhātmapariṇatirūpan shrāmaṇyākhyan mārgan dūrādapahāyāshuddhātmapariṇati-
rūpamunmārgamev pratipadyate
shuddhātmānan bhāvayati
bhaṇyate ityabhiprāyaḥ
vibhāgen bandhasamarthanamukhyatayaikonavinshatigāthābhiḥ sthalaṣhaṭken tr̥utīyavisheṣhāntarāghikāraḥ samāptaḥ
[shrāmaṇyan tyaktvā ] shramaṇatāko chhoṛakar [unmārga pratipannaḥ bhavati ] unmārgakā āshray letā
hai
yah hūn̐ aur yah merā hai’ isaprakār
ashuddhātmapariṇatirūp unmārgakā hī āshray letā hai
Page 353 of 513
PDF/HTML Page 386 of 546
single page version
svaparayoḥ parasparasvasvāmisambandhamuddhūy, shuddhagnānamevaikamahamityanātmānamutsr̥ujyātmānamevātma-
samudāyapātanikā
[saḥ dhyātā ] vah dhyātā [dhyāne ] dhyānakālamen [ātmā bhavati ] ātmā hotā hai
nirūpaṇasvarūp nishchayanayake dvārā jisane mohako dūr kiyā hai aisā hotā huā, ‘main parakā nahīn
hūn̐, par mere nahīn hain’ isaprakār sva
je em dhyāve, dhyānakāḷe teh shuddhātmā bane. 191
Page 354 of 513
PDF/HTML Page 387 of 546
single page version
nirodhak stasminnekāgrachintānirodhasamaye shuddhātmā syāt
bhinnatvake kāraṇ ātmārūp hī ek
[achalam ] achal, [anālamban ] nirālamba aur [shuddham ] shuddha [manye ] mānatā hūn̐
Page 355 of 513
PDF/HTML Page 388 of 546
single page version
syaikasya sato mahato‘rthasyendriyātmakaparadravyavibhāgen sparshādigrahaṇātmakasvadharmāvibhāgen
padārthapaneke kāraṇ, (4) achalapaneke kāraṇ, aur (5) nirālambapaneke kāraṇ hai
samasta sparsha
(gnānasvarūp) svadharmase avibhāg hai, isaliye usake ekatva hai, (4) aur kṣhaṇavināsharūpase
pravartamān gneyaparyāyoṅko (pratikṣhaṇ naṣhṭa honevālī gnātavya paryāyoṅko) grahaṇ karane aur chhoṛanekā
Page 356 of 513
PDF/HTML Page 389 of 546
single page version
chāstyekatvam
aise ātmākā gney paradravyonse vibhāg hai aur tannimittak gnānasvarūp svadharmase avibhāg hai,
isaliye usake ekatva hai
(-anya jo adhruv padārtha) unase kyā prayojan hai ?
Page 357 of 513
PDF/HTML Page 390 of 546
single page version
dūsarā koī bhī dhruv nahīn hai, kyoṅki vah
jīvane nathī kāī dhruv, dhruv upayog
Page 358 of 513
PDF/HTML Page 391 of 546
single page version
gāthāchatuṣhṭayan gatam
Page 359 of 513
PDF/HTML Page 392 of 546
single page version
grathanan syāt
jīv pariṇame shrāmaṇyamān, te saukhya akṣhayane lahe. 195
Page 360 of 513
PDF/HTML Page 393 of 546
single page version
anākulatā jisakā lakṣhaṇ hai aise akṣhay sukhakī prāpti hotī hai
ātmasvabhāve sthit chhe, te ātmane dhyānār chhe. 196
Page 361 of 513
PDF/HTML Page 394 of 546
single page version
nirodhaḥ syāt
samavasthitaḥ ] svabhāvamen samavasthit hai, [saḥ ] vah [ātmānan ] ātmākā [dhyātā bhavati ]
dhyān karanevālā hai
jahājakā, vr̥ukṣhakā yā bhūmi ityādikā ādhār na honese dūsarā koī sharaṇ nahīn hai, isaliye usakā
uṛanā banda ho jātā hai, usī prakār viṣhayaviraktatā honese manako ātmadravyake atirikta kinhīn
anyadravyoṅkā ādhār nahīn rahatā isaliye dūsarā koī sharaṇ na rahanese man nirodhako prāpta hotā
hai ); aur isaliye (arthāt manakā nirodh honese), man jisakā mūl hai aisī chañchalatākā vilay
honeke kāraṇ anantasahaj
Page 362 of 513
PDF/HTML Page 395 of 546
single page version
tattvachinteti pramattāpramattaguṇasthānavadantarmuhūrte‘ntarmuhūrte gate sati parāvartanamasti sa
bhaṇyate
dhyānachintā bhaṇyate
pārako prāpta hain, [asandehaḥ shramaṇaḥ ] aise sandeh rahit shramaṇ [kam arthan ] kis padārthako
[dhyāyati ] dhyāte hain ?
pratyakṣha sarva padārtha ne gneyāntaprānta, niḥshaṅk chhe.
Page 363 of 513
PDF/HTML Page 396 of 546
single page version
nihataghanaghātikarmatayā mohābhāve gnānashaktipratibandhakābhāve cha nirastatr̥uṣhṇatvātpratyakṣhasarvabhāv-
tattvagneyāntagatatvābhyān cha nābhilaṣhati, na jignāsati, na sandihyati cha; kuto‘bhilaṣhito
jignāsitaḥ sandigdhashchārthaḥ
tr̥utīyā chetyātmopalambhaphalakathanarūpeṇ dvitīyasthale gāthātrayan gatam
abhāv honese, (1) tr̥uṣhṇā naṣhṭa kī gaī hai tathā (2) samasta padārthoṅkā svarūp pratyakṣha hai tathā
gneyoṅkā pār pā liyā hai, isaliye bhagavān sarvagnadev abhilāṣhā nahīn karate, jignāsā nahīn karate
aur sandeh nahīn karate; tab phi ra (unake) abhilaṣhit, jignāsit aur sandigdha padārtha kahān̐se
ho sakatā hai ? aisā hai tab phi ra ve kyā dhyāte hain ?
karmakā sadbhāv honese vah bahutase padārthoṅko to jānatā hī nahīn hai tathā jis padārthako jānatā
hai use bhī pr̥uthakkaraṇ pūrvak
hotā hai
hain tathā pratyek padārthako atyanta spaṣhṭatāpūrvak
Page 364 of 513
PDF/HTML Page 397 of 546
single page version
tadārādhanādhyānan na karoti, tathāyan bhagavānapi kevalagnānavidyānimittan tatphalabhūtānantasukhanimittan cha pūrvan
chhadmasthāvasthāyān shuddhātmabhāvanārūpan dhyānan kr̥utavān, idānīn taddhayānen kevalagnānavidyā siddhā
tatphalabhūtamanantasukhan cha siddham; kimarthan dhyānan karotīti prashnaḥ ākṣhepo vā; dvitīyan cha kāraṇan
samant (sarvaprakārake, paripūrṇa) saukhya tathā gnānase samr̥uddha vartatā huā [paran saukhyan ] param
saukhyakā [dhyāyati ] dhyān karatā hai
indriy
Page 365 of 513
PDF/HTML Page 398 of 546
single page version
sahajasaukhyagnānatvāt
‘indriyātīt’ (indriyaagochar) vartatā huā, nirābādh sahajasukh aur gnānavālā honese
‘sarvabādhā rahit’ tathā sakal ātmāmen sarvaprakārake (paripūrṇa) sukh aur gnānase paripūrṇa
honese ‘samasta ātmāmen sammat saukhya aur gnānase samr̥uddha’ hotā hai
paramasaukhyakā dhyān karatā hai; arthāt anākulatvasaṅgat ek ‘agra’ke sañchetanamātrarūpase
avasthit rahatā hai, (arthāt anākulatāke sāth rahanevāle ek ātmārūpī viṣhayake
anubhavanarūp hī mātra sthit rahatā hai ) aur aisā avasthān sahajagnānānandasvabhāv siddhatvakī
siddhi hī hai (arthāt isaprakār sthit rahanā, sahajagnān aur ānanda jisakā svabhāv hai aise
siddhatvakī prāpti hī hai
karate hain ? usakā uttar is gāthāmen isaprakār diyā gayā hai ki :
paramānandakā dhyān hai, arthāt ve paramasaukhyakā dhyān karate hain
Page 366 of 513
PDF/HTML Page 399 of 546
single page version
punaranyathāpi, tato‘vadhāryate kevalamayamek ev mokṣhasya mārgo, na dvitīy iti
sūtrābhiprāyaḥ
gatam
mārgamen ārūrḥ hote hue [siddhāḥ jātāḥ ] siddha hue [namo‘stu ] namaskār ho [tebhyaḥ ] unhen
[cha ] aur [tasmai nirvāṇamārgāy ] us nirvāṇamārgako
mokṣhamārgako prāpta karake siddha hue; kintu aisā nahīn hai ki kisī dūsarī vidhise bhī siddha hue
siddhi varyā; namun temane, nirvāṇanā te mārgane. 199
Page 367 of 513
PDF/HTML Page 400 of 546
single page version
nirmamapaṇe rahī sthit ā parivarjun chhun hun mamatvane. 200
’’’’
’’
mokṣhamārgako, jisamense
[gnātvā ] jānakar [nirmamatve upasthitaḥ ] main nirmamatvamen sthit rahatā huā [mamatān
parivarjayāmi ] mamatākā parityāg karatā hūn̐