Page 308 of 513
PDF/HTML Page 341 of 546
single page version
dhyAyAmIti shuddhopayogalakShaNa.n j~nAtavyam
karanese jisako shuddhopayog siddha huA hai aisA hotA huA, upayogAtmA dvArA (upayogarUp nij
svarUpase) AtmAme.n hI sadA nishchalarUpase upayukta rahatA hU.N
[kArayitA na ] karAnevAlA nahI.n hU.N; [kartR^iNA.n anumantA na ev ] (aur) kartAkA anumodak
nahI.n hU.N
kartA na, kArayitA na, anuma.ntA hU.N kartAno nahI.n. 160
Page 309 of 513
PDF/HTML Page 342 of 546
single page version
matasvarUpa.n tannAha.n bhavAmi
Page 310 of 513
PDF/HTML Page 343 of 546
single page version
[pudgal dravya.n ] ve pudgaladravya [paramANudravyANA.n piNDaH ] paramANudravyo.nkA piNDa hai
ne teh pudgaladravya bahu paramANuono pi.nD Che. 161
Page 311 of 513
PDF/HTML Page 344 of 546
single page version
katha.nchidekatvenAvabhAsanAt
svarUpAstitva anek hone par bhI katha.nchit (snigdhatva
isaliye [aha.n na dehaH ] mai.n deh nahI.n hU.N, [vA ] tathA [tasya dehasya kartA ] us dehakA kartA
nahI.n hU.N
tethI nathI hu.N deh vA te dehano kartA nathI. 162
Page 312 of 513
PDF/HTML Page 345 of 546
single page version
dravyaikapiNDaparyAyapariNAmasyAkartR^iranekaparamANudravyaikapiNDaparyAyapariNAmAtmakasharIrakartR^itvasya
sarvathA virodhAt
nahI.n hU.N, kyo.nki mai.n anek paramANudravyo.nke ekapiNDa paryAyarUp pariNAmakA akartA aisA mai.n
anek paramANudravyo.nke ekapiNDaparyAyarUp
vA ] vah snigdha athavA rUkSha hotA huA [dvipradeshAditvam anubhavati ] dvipradeshAdipanekA anubhav
karatA hai
te snigdha rUkSha banI pradeshadvayAdivattva anubhave. 163
Page 313 of 513
PDF/HTML Page 346 of 546
single page version
rUkShasthAnIyadveShabhAven yadA pariNamati tadA paramAgamakathitaprakAreN bandhamanubhavati, tathA paramANurapi
svabhAven bandharahito.api yadA bandhakAraNabhUtasnigdharUkShaguNen pariNato bhavati tadA pudgalAntareN sah
vibhAvaparyAyarUpa.n bandhamanubhavatItyarthaH
paramANudravyAtmak shabda paryAyakI vyaktikA (pragaTatAkA) asa.nbhav honese ashabda hai
snigdha athavA rUkSha hotA hai, isIliye use
Page 314 of 513
PDF/HTML Page 347 of 546
single page version
vyApi snigdhatva.n vA rUkShatva.n vA bhavati
vishuddhisa.nkleshaparyanta.n vardhate, tathA pudgalaparamANudravye.api snigdhatva.n rUkShatva.n cha bandhakAraNabhUta.n
pUrvoktajalAditAratamyashaktidR^iShTAntenaikaguNasa.nj~nA.n jaghanyashaktimAdi.n kR^itvA guNasa.nj~nenAvibhAgaparichChed-
tak (snigdhatva.n vA rUkShatva.n) snigdhatva athavA rUkShatva hotA hai aisA [bhaNitam ] (jinendradevane)
kahA hai
snigdhatva vA rUkShatva e pariNAmathI paramANune. 164
Page 315 of 513
PDF/HTML Page 348 of 546
single page version
prakArake guNo.nvAlA hai
Page 316 of 513
PDF/HTML Page 349 of 546
single page version
cha sati jalavAlukayoriv jIvasya bandho na bhavati, tathA pudgalaparamANorapi jaghanyasnigdha-
rUkShashaktiprastAve bandho na bhavatItyabhiprAyaH
parihInAH ] jaghanyA.nshavAle nahI.n ba.ndhate
vah pariNAmak (pariNaman karAnevAlA) honese ba.ndhakA kAraN hai
hai; athavA dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh snigdhatAvAle paramANuke sAth ba.ndhakar ska.ndh banane
par, dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh snigdhatArUp pariNamit ho jAtA hai; isaliye kam
a.nshavAlA paramANu pariNamya hai aur do adhik a.nshavAlA paramANu pariNAmak hai
pariNamya bhI nahI.n hai
Page 317 of 513
PDF/HTML Page 350 of 546
single page version
j~nAtavyam
ba.ndhakA anubhav karatA hai
athavA do rUkSha paramANuo.nke athavA do snigdha
Page 318 of 513
PDF/HTML Page 351 of 546
single page version
snigdhakA (do adhik a.nshavAle) rUkSha paramANuke sAth ba.ndh hotA hai
snigdhatAvAlA paramANu 93 a.nsh rUkShatAvAle paramANuke sAth ba.ndhatA hai; 533 a.nsh rUkShatAvAlA
paramANu 535 a.nsh rUkShatAvAle paramANuke sAth ba.ndhatA hai; 7006 a.nsh rUkShatAvAlA paramANu
7008 a.nsh snigdhatAvAle paramANuke sAth ba.ndhatA hai
ba.ndhatA
sAth nahI.n ba.ndhatA
Page 319 of 513
PDF/HTML Page 352 of 546
single page version
prathamasthale gAthAchatuShTaya.n gatam
[sasa.nsthAnAH ] sa.nsthAno.n (AkAro.n) sahit hote hai.n ve
vishiShTa AkAr dhAraN karanekI shaktike vash hokar vichitra sa.nsthAn grahaN kiye hai.n ve
te pR^ithvI
Page 320 of 513
PDF/HTML Page 353 of 546
single page version
pudgalaska.ndho.nke dvArA [avagADhagADhanichitaH ] (vishiShTa prakArase) avagAhit hokar gA.Dh.h.h
(
A lok bAdar
Page 321 of 513
PDF/HTML Page 354 of 546
single page version
pudgalakAyairgADha.n nichito lokaH, tato.avadhAryate na pudgalapiNDAnAmAnetA puruSho.asti
bhR^itastiShThati tathA pudgalairapi
pariNat honekI shaktise rahit
hi te jIven pariNamitAH ] jIv unako nahI.n pariNamAtA
karmatvane pAme; nahi jIv pariNamAve temane. 169
Page 322 of 513
PDF/HTML Page 355 of 546
single page version
tato.avadhAryate na pudgalapiNDAnA.n karmatvakartA puruSho.asti
jIv unhe.n karmarUp pariNamit nahI.n karatA
sharIro bane Che jIvane, sa.nkrA.nti pAmI dehanI. 170
Page 323 of 513
PDF/HTML Page 356 of 546
single page version
svayamev cha sharIrANi jAyante
nokarmapudgalA audArikAdisharIrAkAreN svayamev pariNamanti
[punaH api ] punaH
(bhavA.ntar) rUp parivartanakA Ashray lekar ve
svayamev sharIrarUp pariNamit hote hai.n
Page 324 of 513
PDF/HTML Page 357 of 546
single page version
sharIr
Page 325 of 513
PDF/HTML Page 358 of 546
single page version
vibhAgasAdhanamarasatvamarUpatvamagandhatvamavyakta tvamashabdatvamali.ngagrAhyatvamasa.nsthAnatva.n chAsti
gAthAtrayam
[ali.ngagrahaNam ] ali.ngagrahaN (li.ng dvArA grahaN na hone yogya) aur [anirdiShTasa.nsthAnam ]
jisakA koI sa.nsthAn nahI.n kahA gayA hai aisA [jAnIhi ] jAno
sparshaguNarUp vyaktatAke abhAvarUp svabhAvavAlA honese, (5) shabdaparyAyake abhAvarUp
svabhAvavAlA honese, tathA (6) in sabake kAraN (arthAt ras
svabhAvavAlA honese, AtmAko pudgaladravyase vibhAgakA sAdhanabhUt (1) arasapanA, (2)
arUpapanA, (3) aga.ndhapanA, (4) avyaktapanA, (5) ashabdapanA, (6) ali.ngagrAhyapanA aur
(7) asa.nsthAnapanA hai
huA, AtmAkA sheSh anya dravyo.nse vibhAg (bhed) siddha karatA hai
Page 326 of 513
PDF/HTML Page 359 of 546
single page version
isaprakAr ‘AtmA atIndriyaj~nAnamay’ hai is arthakI prApti hotI hai
‘AtmA indriyapratyakShakA viShay nahI.n hai’ is arthakI prApti hotI hai
chihna) dvArA jisakA grahaN nahI.n hotA vah ali.ngagrahaN hai
anumAnase hI j~nAt hone yogya) nahI.n hai’ aise arthakI prApti hotI hai
karanevAlA ho) nahI.n hai’ aise arthakI prApti hotI hai
arthakI prApti hotI hai
padArtho.nkA AlambanavAlA j~nAn nahI.n hai’ aise arthakI prApti hotI hai
ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA jo kahI.nse nahI.n lAyA jAtA aise j~nAnavAlA hai’ aise arthakI
prApti hotI hai
Page 327 of 513
PDF/HTML Page 360 of 546
single page version
j~nAnakA haraN nahI.n kiyA jA sakatA’ aise arthakI prApti hotI hai
ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA shuddhopayogasvabhAvI hai’ aise arthakI prApti hotI hai
nahI.n hai, vah ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA dravyakarmase asa.nyukta (asa.nbaddha) hai’ aise
arthakI prApti hotI hai
aise arthakI prApti hotI hai
aur Artavako anuvidhAyI (-anusAr honevAlA) nahI.n hai’ aise arthakI prApti hotI hai
ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA laukikasAdhanamAtra nahI.n hai’ aise arthakI prApti hotI hai
hai so ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA pAkhaNDiyo.nke prasiddha sAdhanarUp AkAravAlA