Page 448 of 513
PDF/HTML Page 481 of 546
single page version
paritApaH, ida.n mamotkarShaNamidamapakarShaNamaya.n mamAki.nchitkar idamupakArakamida.n mamAtmadhAraNamay-
samatA hai, [samaloShTakA~nchanaH ] jise loShTa (miTTIkA DhelA) aur suvarNa samAn hai, [punaH ] tathA
[jIvitamaraNe samaH ] jIvan
(-kIrti) hai, yah apakarShaN (-akIrti) hai,’ (4) ‘yah mujhe aki.nchitkar hai, yah upakArak
(-upayogI) hai,’ (5) ‘yah merA sthAyitva hai, yah atyanta vinAsh hai’ isaprakAr mohake
Page 449 of 513
PDF/HTML Page 482 of 546
single page version
j~neyatvenAkramya j~nAnAtmanyAtmanyachalitavR^itteryatkil sarvataH sAmya.n tatsiddhAgamaj~nAnatattvArthashraddhAn-
sa.nyatatvayaugapadyAtmaj~nAnayaugapadyasya sa.nyatasya lakShaNamAlakShaNIyam
tadev paramAgamaj~nAnatattvArthashraddhAnasa.nyatatvAnA.n yaugapadyen tathA nirvikalpAtmaj~nAnen cha pariNatatapodhanasya
lakShaNa.n j~nAtavyamiti
AtmAkA anubhav karatA hai, aur (isaprakAr) shatru
(sAmya) sa.nyatakA lakShaN samajhanA chAhiye
ekAgratAlakShaNavAlA shrAmaNya hai :
prApta hai
Page 450 of 513
PDF/HTML Page 483 of 546
single page version
tribhirapi yaugapadyen bhAvyabhAvakabhAvavijR^imbhitAtinirbhāretaretarasa.nvalanabalAda.ngA.ngibhAven
pariNatasyAtmano yadAtmaniShThatve sati sa.nyatatva.n tatpAnakavadanekAtmakasyaikasyAnubhUyamAn-
tAyAmapi samastaparadravyaparAvartatvAdabhivyaktaikAg
dravya.n tadev mamopAdeyamitiruchirUpa.n samyagdarshanam, tatraiv parichChittirUpa.n samyagj~nAna.n, tasminnev svarUpe
nishchalAnubhUtilakShaNa.n chAritra.n chetyuktasvarUpa.n samyagdarshanaj~nAnachAritratraya.n pAnakavadanekamapyabhedanayenaika.n yat
tatsavikalpAvasthAyA.n vyavahAreNaikAg
jisakA lakShaN hai vah j~nAnaparyAy hai; j~ney aur j~nAtAkI
anek vastuo.nkA svAd AtA hai
Page 451 of 513
PDF/HTML Page 484 of 546
single page version
mAskandatyachirAdvikAshamatula.n yenollasantyAshchiteH
abhedAtmak honese ‘ekAgratA mokShamArga hai’ isaprakAr dravyapradhAn nishchayanayase usakA praj~nApan hai;
samasta hI padArtha bhedAbhedAtmak honese ve dono.n, (samyagdarshan
ullasit chetanAke atul vikAsako alpakAlame.n prApta ho
Page 452 of 513
PDF/HTML Page 485 of 546
single page version
vA ] rAg karatA hai, [dveShTi vA ] athavA dveSh karatA hai, to vah [vividhaiH karmabhiH ] vividh
karmo.nse [badhyate ] ba.NdhatA hai
j~nAnase bhraShTa vah svaya.n aj~nAnI hotA huA moh karatA hai, rAg karatA hai, athavA dveSh karatA hai; aur
aisA (-mohI rAgI athavA dveShI) hotA huA ba.ndhako hI prApta hotA hai; parantu mukta nahI.n hotA
vA rAgane vA dveShane, to vividh bA.ndhe karmane. 243
Page 453 of 513
PDF/HTML Page 486 of 546
single page version
chintAbhAvAnnirvikArachichchamatkAramAtrAchchyuto na bhavati
pashchAdbhaviShyatIti
hotA hai [saH ] to vah [niyata.n ] niyamase (nishchit) [vividhAni karmANi ] vividh karmo.nko
[kShapayati ] khapAtA hai
to niyamathI munirAj e vidhavidh karmo kShay kare. 244
Page 454 of 513
PDF/HTML Page 487 of 546
single page version
(-amohI, arAgI, adveShI) vartatA huA (vah) mukta hI hotA hai, parantu ba.NdhatA nahI.n hai
uname.n bhI [shuddhopayuktAH anAsravAH ] shuddhopayogI nirAsrav hai.n, [sheShAH sAsravAH ] sheSh sAsrav
hai.n, (arthAt shubhopayogI Asrav sahit hai.n
shuddhopayogI Che nirAsrav, sheSh sAsrav jANavA. 245
Page 455 of 513
PDF/HTML Page 488 of 546
single page version
tadupakaNThaniviShTAH, kaShAyakuNThIkR^itashaktayo, nitAntamutkaNThulamanasaH, shramaNAH ki.n bhaveyurna
vetyatrAbhidhIyate
chakArasamuchchayavyAkhyAnen gauNatvam
hai.n, ve
kaShAyakaN avinaShTa honese sAsrav
Page 456 of 513
PDF/HTML Page 489 of 546
single page version
jAtA hai
shuddhopayogI jIvo.nkI mukhyatA hai aur shubhopayogI jIvo.nkI gauNatA hai; kyo.nki shuddhopayogI
nijashuddhAtmabhAvanAke balase samasta shubhAshubh sa.nkalpa
puNyAsravayukta hai.n
[vidyate ] pAyA jAtA hai to [sA ] vah [shubhayuktA charyA ] shubhayukta charyA (shubhopayogI
Page 457 of 513
PDF/HTML Page 490 of 546
single page version
pratipAdakeShu pravachanAbhiyukteShu cha bhaktyA vatsalatayA cha prachalitasya, tAvanmAtrarAg-
pravartitaparadravyapravR^ittisa.nvalitashuddhAtmavR^itteH, shubhopayogi chAritra.n syAt
pariNateShu, tathaiv shuddhopayogArAdhakeShu cha yAsau bhaktistachChubhopayogishramaNAnA.n lakShaNamiti
shuddhAtmapariNatarUpase rahanekA pratipAdan karanevAle pravachanarat jIvo.nke prati (1) bhakti tathA
(2) vAtsalyase cha.nchal hai us (shramaN) ke, mAtra utane rAgase pravartamAn paradravyapravR^ittike sAth
shuddhAtmapariNatimilit honeke kAraN, shubhopayogI chAritra hai
hai.n us shramaNake shubhopayogI chAritra hai, kyo.nki shuddhAtmapariNati paradravyapravR^itti (paradravyame.n pravR^itti)
ke sAth milI huI hai, arthAt vah shubhabhAvake sAth mishrit hai
vaLI shramanivAraN Che na ni.ndit rAgayut charyA viShe. 247
Page 458 of 513
PDF/HTML Page 491 of 546
single page version
na duShyet
nahI.n hai
(vaiyAvR^ityarUp) pravR^itti hai, vah shubhopayogiyo.nke liye dUShit (doSharUp, nindit) nahI.n hai
Page 459 of 513
PDF/HTML Page 492 of 546
single page version
[jinendrapUjopadeshaH ] jinendrakI pUjAkA upadesh [hi ] vAstavame.n [sarAgANA.n charyA ] sarAgiyo.nkI
charyA hai
hai, shuddhopayogiyo.nke nahI.n
chauvidh sAdhusa.nghane, te shramaN rAgapradhAn Che. 249
katha.n visheSho bhedo j~nAyat iti
Page 460 of 513
PDF/HTML Page 493 of 546
single page version
krameN
bhavati
[upakaroti ] upakAr karatA hai, [saH api ] vah bhI [sarAgapradhAnaH syAt ] rAgakI
pradhAnatAvAlA hai
nahI.n
shramaN yati hai.n aur sAmAnya sAdhu vah anagAr hai.n
Page 461 of 513
PDF/HTML Page 494 of 546
single page version
sthAyogye dharmakArye nechChati tadA tasya samyaktvamev nAstIti
bhavati ] shramaN nahI.n hai, [agArI bhavati ] gR^ihastha hai; (kyo.nki) [saH ] vah (Chah kAyakI
virAdhanA sahit vaiyAvR^itti) [shrAvakANA.n dharmaH syAt ] shrAvako.nkA dharma hai
honese shrAmaNyase chyut hotA hai
to shramaN nahi, paN Che gR^ihI; te shrAvakono dharma Che. 250
Page 462 of 513
PDF/HTML Page 495 of 546
single page version
chAhiye ki jisase sa.nyamakI virAdhanA na ho
nirapekShatApUrvak karo upakAr anuka.npA vaDe. 251
Page 463 of 513
PDF/HTML Page 496 of 546
single page version
sakalanirapekShatayaivAlpalepA.apyapratiShiddhA; na punaralpalepeti sarvatra sarvathaivApratiShiddhA, tatra
tathApravR^ittyA shuddhAtmavR^ittitrANasya parAtmanoranupapatteriti
pravR^itti aniShiddha ho aisA nahI.n hai, kyo.nki vahA.N (arthAt yadi sabake prati sabhI prakArase kI
jAy to) us prakArakI pravR^ittise parake aur nijake shuddhAtmapariNatikI rakShA nahI.n ho sakatI
shuddhAtmAkI upalabdhikI apekShAse hI, vah pravR^itti kI jAtI ho to shubhopayogIke usakA niShedh
nahI.n hai
shuddhAtmAkI upalabdhike atirikta anya kisI bhI apekShAse, vah pravR^itti karanekA shubhopayogIke
niShedh hai, kyo.nki isaprakArase parako yA nijako shuddhAtmapariNatikI rakShA nahI.n hotI
sAdhu karo sevA svashaktipramAN e munirAjanI. 252
Page 464 of 513
PDF/HTML Page 497 of 546
single page version
[AtmashaktyA ] apanI shaktike anusAr [pratipadyatAm ] vaiyAvR^ityAdi karo
prAptike liye keval nivR^ittikA kAl hai
hai, aur sheSh kAlame.n shuddhAtmapariNatiko prApta karaneke liye nij anuShThAn hotA hai
hai aur kis nimittase nahI.n, so kahate hai.n ) :
Page 465 of 513
PDF/HTML Page 498 of 546
single page version
tadAkAle tadvaiyAvR^ittyanimitta.n laukikajanaiH sah sa.nbhAShaNa.n karoti, na sheShakAl iti bhAvArthaH
shubhopayogayukta [laukikajanasa.nbhAShA ] laukik jano.nke sAthakI bAtachIt [na ninditA ] nindit
nahI.n hai
tenA vaDe ja gR^ihastha pAme mokShasukh utkR^iShTane. 254
Page 466 of 513
PDF/HTML Page 499 of 546
single page version
tvAdgauNaH shramaNAnA.n; gR^ihiNA.n tu, samastaviraterabhAven shuddhAtmaprakAshanasyAbhAvAtkaShAyasadbhAvA-
tpravartamAno.api, spha TikasamparkeNArkatejas ivaidhasA.n, rAgasa.nyogen shuddhAtmano.anubhavAt
tapodhanasa.nsargeN nishchayavyavahAramokShamArgopadeshalAbho bhavati
bhaNitA ] aisA (shAstro.nme.n) kahA hai; [tayA ev ] usIse [para.n saukhya.n labhate ] (paramparAse)
gR^ihastha param saukhyako prApta hotA hai
sadbhAvake kAraN pravartit hotA huA, gauN hotA hai, kyo.nki vah shubhopayog shuddhAtmapariNatise
viruddha aise rAgake sAth sa.nba.ndhavAn hai; aur vah shubhopayog gR^ihastho.nke to, sarvaviratike abhAvase
Page 467 of 513
PDF/HTML Page 500 of 546
single page version
shubhopayog mukhya hai
shuddhAtmadravyake ma.nd Alambanase ashubh pariNati badalakar shubh pariNati hotI hai aur
shuddhAtmadravyake ugra Alambanase shubhapariNati bhI badalakar shubhapariNati ho jAtI hai
[prashastabhUtaH rAgaH ] prashastabhUt rAg [vastuvisheSheN ] vastu
bhUmime.n vahI kharAb ho jAtA hai yA utpanna hI nahI.n hotA), usIprakAr prashastarAgasvarUp shubhopayog
jyo.nkA tyo.n hone par bhI pAtrakI viparItatAse phalakI viparItatA hotI hai, kyo.nki kAraNake bhedase
kAryakA bhed avashyambhAvI (anivArya) hai
niShpatti viparIt hoy bhUmivisheShathI jyam bIjane. 255