Page 308 of 513
PDF/HTML Page 341 of 546
single page version

ಯೋಗೇನ ನಿರ್ಮುಕ್ತೋ ಭೂತ್ವಾ ಕೇವಲಸ್ವದ್ರವ್ಯಾನುವೃತ್ತಿಪರಿಗ್ರಹಾತ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ ಉಪಯೋಗಾತ್ಮನಾತ್ಮನ್ಯೇವ ನಿತ್ಯಂ ನಿಶ್ಚಲಮುಪಯುಕ್ತಸ್ತಿಷ್ಠಾಮಿ . ಏಷ ಮೇ ಪರದ್ರವ್ಯಸಂಯೋಗಕಾರಣವಿನಾಶಾಭ್ಯಾಸಃ ..೧೫೯..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಅಹಂ ನ ದೇಹಃ ] ಮೈಂ ನ ದೇಹ ಹೂಂ, [ನ ಮನಃ ] ನ ಮನ ಹೂಂ, [ಚ ಏವ ] ಔರ [ನ ವಾಣೀ ] ನ ವಾಣೀ ಹೂಂ; [ತೇಷಾಂ ಕಾರಣ ನ ] ಉನಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೂಂ [ಕರ್ತಾ ನ ] ಕರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೂಂ, [ಕಾರಯಿತಾ ನ ] ಕರಾನೇವಾಲಾ ನಹೀಂ ಹೂಂ; [ಕರ್ತೃಣಾಂ ಅನುಮನ್ತಾ ನ ಏವ ] (ಔರ) ಕರ್ತಾಕಾ ಅನುಮೋದಕ ನಹೀಂ ಹೂಂ ..೧೬೦..

ಹುಂ ದೇಹ ನಹಿ, ವಾಣೀ ನ, ಮನ ನಹಿ, ತೇಮನುಂ ಕಾರಣ ನಹೀಂ, ಕರ್ತಾ ನ, ಕಾರಯಿತಾ ನ, ಅನುಮಂತಾ ಹೂಂ ಕರ್ತಾನೋ ನಹೀಂ. ೧೬೦.

Page 309 of 513
PDF/HTML Page 342 of 546
single page version

ಶರೀರಂ ಚ ವಾಚಂ ಚ ಮನಶ್ಚ ಪರದ್ರವ್ಯತ್ವೇನಾಹಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ, ತತೋ ನ ತೇಷು ಕಶ್ಚಿದಪಿ ಮಮ ಪಕ್ಷಪಾತೋಽಸ್ತಿ, ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯಹಮತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥೋಽಸ್ಮಿ . ತಥಾ ಹಿ — ನ ಖಲ್ವಹಂ ಶರೀರವಾಙ್ಮಸಾಂ ಸ್ವರೂಪಾಧಾರಭೂತಮಚೇತನದ್ರವ್ಯಮಸ್ಮಿ; ತಾನಿ ಖಲು ಮಾಂ ಸ್ವರೂಪಾಧಾರಮನ್ತರೇಣಾಪ್ಯಾತ್ಮನಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಧಾರಯನ್ತಿ . ತತೋಽಹಂ ಶರೀರವಾಙ್ಮನಃಪಕ್ಷಪಾತಮಪಾಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥೋಽಸ್ಮಿ . ನ ಚ ಮೇ ಶರೀರವಾಙ್ಮನಃಕಾರಣಾ- ಚೇತನದ್ರವ್ಯತ್ವಮಸ್ತಿ; ತಾನಿ ಖಲು ಮಾಂ ಕಾರಣಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಕಾರಣವನ್ತಿ ಭವನ್ತಿ . ತತೋಽಹಂ ತತ್ಕಾರಣತ್ವಪಕ್ಷಪಾತಮಪಾಸ್ಯಾಸ್ಮ್ಯಯಮತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥಃ . ನ ಚ ಮೇ ಸ್ವತನ್ತ್ರಶರೀರವಾಙ್ಮನಃಕಾರಕಾಚೇತನ- ದ್ರವ್ಯತ್ವಮಸ್ತಿ; ತಾನಿ ಖಲು ಮಾಂ ಕರ್ತಾರಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾನಿ . ತತೋಽಹಂ ತತ್ಕರ್ತೃತ್ವ- ಪಕ್ಷಪಾತಮಪಾಸ್ಯಾಸ್ಮ್ಯಯಮತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥಃ . ನ ಚ ಮೇ ಸ್ವತನ್ತ್ರಶರೀರವಾಙ್ಮನಃಕಾರಕಾಚೇತನದ್ರವ್ಯ- ಪ್ರಯೋಜಕತ್ವಮಸ್ತಿ; ತಾನಿ ಖಲು ಮಾಂ ಕಾರಕಪ್ರಯೋಜಕಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾನಿ . ತತೋಽಹಂ ತತ್ಕಾರಕ- ಪ್ರಯೋಜಕತ್ವಪಕ್ಷಪಾತಮಪಾಸ್ಯಾಸ್ಮ್ಯಯಮತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥಃ . ನ ಚ ಮೇ ಸ್ವತನ್ತ್ರಶರೀರವಾಙ್ಮನಃಕಾರಕಾ- ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾವಿಷಯೇ ಯತ್ಕೃತಕಾರಿತಾನುಮತಸ್ವರೂಪಂ ತದ್ವಿಲಕ್ಷಣಂ ಯನ್ಮನೋವಚನಕಾಯವಿಷಯೇ ಕೃತಕಾರಿತಾನು- ಮತಸ್ವರೂಪಂ ತನ್ನಾಹಂ ಭವಾಮಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾತ್ತತ್ಪಕ್ಷಪಾತಂ ಮುಕ್ತ್ವಾತ್ಯನ್ತಮಧ್ಯಸ್ಥೋಽಸ್ಮೀತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೧೬೦..

ಟೀಕಾ : — ಮೈಂ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ಔರ ಮನಕೋ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಸಮಝತಾ ಹೂಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಮುಝೇ ಉನಕೇ ಪ್ರತಿ ಕುಛ ಭೀ ಪಕ್ಷಪಾತ ನಹೀಂ ಹೈ . ಮೈಂ ಉನ ಸಬಕೇ ಪ್ರತಿ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ : —

ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ಔರ ಮನಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಆಧಾರಭೂತ ಐಸಾ ಅಚೇತನ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೂಂ, ಮೈಂ ಸ್ವರೂಪಾಧಾರ (ಹುಏ) ವಿನಾ ಭೀ ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರತೇ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಮೈಂ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ಔರ ಮನಕಾ ಪಕ್ಷಪಾತ ಛೋಡಕರ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ .

ಔರ ಮೈಂ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ತಥಾ ಮನಕಾ ಕಾರಣ ಐಸಾ ಅಚೇತನ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೂಂ . ಮೈಂ ಕಾರಣ (ಹುಏ) ವಿನಾ ಭೀ ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಾರಣವಾನ್ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕೇ ಕಾರಣಪನೇಕಾ ಪಕ್ಷಪಾತ ಛೋಡಕರ ಯಹ ಮೈಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ .

ಔರ ಮೈಂ ಸ್ವತಂತ್ರರೂಪಸೇ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ತಥಾ ಮನಕಾ ಕರ್ತಾ ಐಸಾ ಅಚೇತನ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೂಂ; ಮೈಂ ಕರ್ತಾ (ಹುಏ) ವಿನಾ ಭೀ ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಿಯೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ ಪಕ್ಷಪಾತ ಛೋಡಕರ ಯಹ ಮೈಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ .

ಔರ ಮೈಂ, ಸ್ವತನ್ತ್ರರೂಪಸೇ ಶರೀರ, ವಾಣೀ ತಥಾ ಮನಕಾ ಕಾರಕ (ಕರ್ತಾ) ಐಸಾ ಜೋ ಅಚೇತನ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಉಸಕಾ ಪ್ರಯೋಜಕ ನಹೀಂ ಹೂಂ; ಮೈಂ ಕರ್ತಾ – ಪ್ರಯೋಜಕ ವಿನಾ ಭೀ (ಅರ್ಥಾತ್ ಮೈಂ ಉನಕೇ ಕರ್ತಾಕಾ ಪ್ರಯೋಜಕ — ಉನಕಾ ಕರಾನೇವಾಲಾ – ಹುಏ ವಿನಾ ಭೀ ) ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಿಯೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಮೈಂ ಉನಕೇ ಕರ್ತಾಕೇ ಪ್ರಯೋಜಕಪನೇಕಾ ಪಕ್ಷಪಾತ ಛೋಡಕರ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ .

Page 310 of 513
PDF/HTML Page 343 of 546
single page version

ಚೇತನದ್ರವ್ಯಾನುಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಸ್ತಿ; ತಾನಿ ಖಲು ಮಾಂ ಕಾರಕಾನುಜ್ಞಾತಾರಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾನಿ . ತತೋಽಹಂ ತತ್ಕಾರಕಾನುಜ್ಞಾತೃತ್ವಪಕ್ಷಪಾತಮಪಾಸ್ಯಾಸ್ಮ್ಯಯಮತ್ಯನ್ತಂ ಮಧ್ಯಸ್ಥಃ ..೧೬೦..

ಶರೀರಂ ಚ ವಾಕ್ ಚ ಮನಶ್ಚ ತ್ರೀಣ್ಯಪಿ ಪರದ್ರವ್ಯಂ, ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ . ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯತ್ವಂ ತು ತೇಷಾಂ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವನಿಶ್ಚಿತತ್ವಾತ್ . ತಥಾವಿಧಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ತ್ವನೇಕಪರಮಾಣು- ಅಥ ಕಾಯವಾಙ್ಮನಸಾಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಾತ್ಪರದ್ರವ್ಯತ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ದೇಹೋ ಯ ಮಣೋ ವಾಣೀ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಪ್ಪಗ ತ್ತಿ ಣಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ದೇಹಶ್ಚ ಮನೋ ವಾಣೀ ತಿಸ್ರೋಽಪಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಾ ಇತಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಾಃ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜೀವೇನ ಸಹೈಕತ್ವೇಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪರಮಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶಪರಿಣತೇರ್ಭಿನ್ನತ್ವಾತ್ . ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಕಿಂ ಭಣ್ಯತೇ . ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಹಿ ಪುಣೋ ಪಿಂಡೋ ಪರಮಾಣುದವ್ವಾಣಂ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ಪುನಃ ಪಿಣ್ಡಃ ಸಮೂಹೋ ಭವತಿ . ಕೇಷಾಮ್ . ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಾಣಾ- ಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ..೧೬೧.. ಅಥಾತ್ಮನಃ ಶರೀರರೂಪಪರದ್ರವ್ಯಾಭಾವಂ ತತ್ಕರ್ತೃತ್ವಾಭಾವಂ ಚ ನಿರೂಪಯತಿ — ಣಾಹಂ ಪುಗ್ಗಲಮಇಓ ಅನುಮೋದಕ ನಹೀಂ ಹೂಂ; ಮೈಂ ಕರ್ತಾ – ಅನುಮೋದಕ ವಿನಾ ಭೀ (ಮೈಂ ಉನಕೇ ಕರ್ತಾಕಾ ಅನುಮೋದಕ ಹುಏ ವಿನಾ ಭೀ) ವೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಿಯೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕೇ ಕರ್ತಾಕೇ ಅನುಮೋದಕಪನೇಕಾ ಪಕ್ಷಪಾತ ಛೋಡಕರ ಯಹ ಮೈಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಹೂಂ ..೧೬೦..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ದೇಹಃ ಚ ಮನಃ ವಾಣೀ ] ದೇಹ, ಮನ ಔರ ವಾಣೀ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಾಃ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ [ಇತಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಾಃ ] ಹೈಂ, ಐಸಾ (ವೀತರಾಗದೇವನೇ) ಕಹಾ ಹೈ [ಅಪಿ ಪುನಃ ] ಔರ [ಪುದ್ಗಲ ದ್ರವ್ಯಂ ] ವೇ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ [ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಪಿಣ್ಡಃ ] ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಪಿಣ್ಡ ಹೈ ..೧೬೧..

ಟೀಕಾ : — ಶರೀರ, ವಾಣೀ ಔರ ಮನ ತೀನೋಂ ಹೀ ಪರದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಹೈಂ . ಉನಕೇ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪನಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತ

Page 311 of 513
PDF/HTML Page 344 of 546
single page version

ದ್ರವ್ಯಾಣಾಮೇಕಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯೇಣ ಪರಿಣಾಮಃ, ಅನೇಕಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಾನಾಮನೇಕತ್ವೇಽಪಿ ಕಥಂಚಿದೇಕತ್ವೇನಾವಭಾಸನಾತ್ ..೧೬೧..

ಯದೇತತ್ಪ್ರಕರಣನಿರ್ಧಾರಿತಂ ಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕಮನ್ತರ್ನೀತವಾಙ್ಮನೋದ್ವೈತಂ ಶರೀರಂ ನಾಮ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ನ ತಾವದಹಮಸ್ಮಿ, ಮಮಾಪುದ್ಗಲಮಯಸ್ಯ ಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕಶರೀರತ್ವವಿರೋಧಾತ್ . ನ ಚಾಪಿ ತಸ್ಯ ಕಾರಣದ್ವಾರೇಣ ನಾಹಂ ಪುದ್ಗಲಮಯಃ . ಣ ತೇ ಮಯಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಕಯಾ ಪಿಂಡಾ ನ ಚ ತೇ ಪುದ್ಗಲಾ ಮಯಾ ಕೃತಾಃ ಪಿಣ್ಡಾಃ . ತಮ್ಹಾ ಹಿ ಣ ದೇಹೋಽಹಂ ತಸ್ಮಾದ್ದೇಹೋ ನ ಭವಾಮ್ಯಹಂ . ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ . ಕತ್ತಾ ವಾ ತಸ್ಸ ದೇಹಸ್ಸ ಕರ್ತಾ ವಾ ನ ಭವಾಮಿ ತಸ್ಯ ದೇಹಸ್ಯೇತಿ . ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ (ರಹೇ ಹುಏ) ಹೈಂ . ಉಸ ಪ್ರಕಾರಕಾ ೧ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಏಕ ಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯರೂಪಸೇ ಪರಿಣಾಮ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವ ಅನೇಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಕಥಂಚಿತ್ (ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ – ರೂಕ್ಷತ್ವಕೃತ ಬಂಧಪರಿಣಾಮಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ) ಏಕತ್ವರೂಪ ಅವಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ..೧೬೧..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಅಹಂ ಪುದ್ಗಲಮಯಃ ನ ] ಮೈಂ ಪುದ್ಗಲಮಯ ನಹೀಂ ಹೂಂ ಔರ [ತೇ ಪುದ್ಗಲಾಃ ] ವೇ ಪುದ್ಗಲ [ಮಯಾ ] ಮೇರೇ ದ್ವಾರಾ [ಪಿಣ್ಡಂ ನ ಕೃತಾಃ ] ಪಿಣ್ಡರೂಪ ನಹೀಂ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ಹೈಂ, [ತಸ್ಮಾತ್ ಹಿ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಅಹಂ ನ ದೇಹಃ ] ಮೈಂ ದೇಹ ನಹೀಂ ಹೂಂ, [ವಾ ] ತಥಾ [ತಸ್ಯ ದೇಹಸ್ಯ ಕರ್ತಾ ] ಉಸ ದೇಹಕಾ ಕರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೂಂ ..೧೬೨..

ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಜೋ ಯಹ ಪ್ರಕರಣಸೇ ನಿರ್ಧಾರಿತ ಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕ ಶರೀರ ನಾಮಕ ಪರದ್ರವ್ಯ ಹೈ — ಜಿಸಕೇ ಭೀತರ ವಾಣೀ ಔರ ಮನಕಾ ಸಮಾವೇಶ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ — ವಹ ಮೈಂ ನಹೀಂ ಹೂಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಪುದ್ಗಲಮಯ ಐಸಾ ಮೈಂ ಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕ ಶರೀರರೂಪ ಹೋನೇಮೇಂ ವಿರೋಧ ಹೈ . ಔರ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಉಸ (ಶರೀರ)ಕೇ ೧. ಶರೀರಾದಿರೂಪ .

Page 312 of 513
PDF/HTML Page 345 of 546
single page version

ಕ ರ್ತೃದ್ವಾರೇಣ ಕರ್ತೃಪ್ರಯೋಜಕದ್ವಾರೇಣ ಕರ್ತ್ರನುಮನ್ತೃದ್ವಾರೇಣ ವಾ ಶರೀರಸ್ಯ ಕರ್ತಾಹಮಸ್ಮಿ, ಮಮಾನೇಕಪರಮಾಣು- ದ್ರವ್ಯೈಕಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯಪರಿಣಾಮಸ್ಯಾಕರ್ತೃರನೇಕಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೈಕಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಶರೀರಕರ್ತೃತ್ವಸ್ಯ ಸರ್ವಥಾ ವಿರೋಧಾತ್ ..೧೬೨..

ಅಬ ಇಸ ಸಂದೇಹಕೋ ದೂರ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ‘‘ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣತಿ ಕೈಸೇ ಹೋತೀ ಹೈ ?’’ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪರಮಾಣುಃ ] ಪರಮಾಣು [ಯಃ ಅಪ್ರದೇಶಃ ] ಜೋ ಕಿ ಅಪ್ರದೇಶ ಹೈ, [ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರಃ ] ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಸ್ವಯಂ ಅಶಬ್ದಃ ] ಸ್ವಯಂ ಅಶಬ್ದ ಹೈ, [ಸ್ನಿಗ್ಧಃ ವಾ ರೂಕ್ಷಃ ವಾ ] ವಹ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಅಥವಾ ರೂಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹುಆ [ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿತ್ವಮ್ ಅನುಭವತಿ ] ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿಪನೇಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ ..೧೬೩.. ೧. ಶರೀರ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಏಕಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ಹೈ .

Page 313 of 513
PDF/HTML Page 346 of 546
single page version

ಪರಮಾಣುರ್ಹಿ ದ್ವಯಾದಿಪ್ರದೇಶಾನಾಮಭಾವಾದಪ್ರದೇಶಃ, ಏಕಪ್ರದೇಶಸದ್ಭಾವಾತ್ ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರಃ, ಸ್ವಯಮನೇಕ- ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಶಬ್ದಪರ್ಯಾಯವ್ಯಕ್ತ್ಯಸಂಭವಾದಶಬ್ದಶ್ಚ . ಯತಶ್ಚತುಃಸ್ಪರ್ಶಪಂಚರಸದ್ವಿಗನ್ಧಪಂಚವರ್ಣಾನಾಮ- ವಿರೋಧೇನ ಸದ್ಭಾವಾತ್ ಸ್ನಿಗ್ಧೋ ವಾ ರೂಕ್ಷೋ ವಾ ಸ್ಯಾತ್, ತತ ಏವ ತಸ್ಯ ಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಿರೂಪಾ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿತ್ವಾನುಭೂತಿಃ . ಅಥೈವಂ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಪಿಣ್ಡತ್ವಸಾಧನಮ್ ..೧೬೩..

ಅಥ ಕೀದ್ರಶಂ ತತ್ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಪರಮಾಣೋರಿತ್ಯಾವೇದಯತಿ — ವಿಶೇಷಾನ್ತರಾಧಿಕಾರಃ ಸಮಾಪ್ತಃ . ಅಥ ಕೇವಲಪುದ್ಗಲಬನ್ಧಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ನವಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ . ತತ್ರ ಸ್ಥಲದ್ವಯಂ ಭವತಿ . ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಪರಸ್ಪರಬನ್ಧಕಥನಾರ್ಥಂ ‘ಅಪದೇಸೋ ಪರಮಾಣೂ’ ಇತ್ಯಾದಿಪ್ರಥಮಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಮ್ . ತದನನ್ತರಂ ಸ್ಕನ್ಧಾನಾಂ ಬನ್ಧಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ‘ದುಪದೇಸಾದೀ ಖಂಧಾ’ ಇತ್ಯಾದಿದ್ವಿತೀಯಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕಮ್ . ಏವಂ ದ್ವಿತೀಯವಿಶೇಷಾನ್ತರಾಧಿಕಾರೇ ಸಮುದಾಯಪಾತನಿಕಾ . ಅಥ ಯದ್ಯಾತ್ಮಾ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಪಿಣ್ಡಂ ನ ಕರೋತಿ ತರ್ಹಿ ಕಥಂ ಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಿರಿತಿ ಪ್ರಶ್ನೇ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಂ ದದಾತಿ — ಅಪದೇಸೋ ಅಪ್ರದೇಶಃ . ಸ ಕಃ . ಪರಮಾಣೂ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣುಃ . ಪುನರಪಿ ಕಥಂಭೂತಃ . ಪದೇಸಮೇತ್ತೋ ಯ ದ್ವಿತೀಯಾದಿಪ್ರದೇಶಾಭಾವಾತ್ ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರಶ್ಚ . ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂರೂಪಃ . ಸಯಮಸದ್ದೋ ಯ ಸ್ವಯಂ ವ್ಯಕ್ತಿರೂಪೇಣಾಶಬ್ದಃ . ಏವಂ ವಿಶೇಷಣತ್ರಯವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸನ್ ಣಿದ್ಧೋ ವಾ ಲುಕ್ಖೋ ವಾ ಸ್ನಿಗ್ಧೋ ವಾ ರೂಕ್ಷೋ ವಾ ಯತಃ ಕಾರಣಾತ್ಸಂಭವತಿ ತತಃ ಕಾರಣಾತ್ ದುಪದೇಸಾದಿತ್ತಮಣುಹವದಿ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿರೂಪಂ ಬನ್ಧಮನುಭವತೀತಿ . ತಥಾಹಿ — ಯಥಾಯಮಾತ್ಮಾ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವೇನ ಬನ್ಧರಹಿತೋಽಪಿ ಪಶ್ಚಾದಶುದ್ಧನಯೇನ ಸ್ನಿಗ್ಧಸ್ಥಾನೀಯರಾಗಭಾವೇನ ರೂಕ್ಷಸ್ಥಾನೀಯದ್ವೇಷಭಾವೇನ ಯದಾ ಪರಿಣಮತಿ ತದಾ ಪರಮಾಗಮಕಥಿತಪ್ರಕಾರೇಣ ಬನ್ಧಮನುಭವತಿ, ತಥಾ ಪರಮಾಣುರಪಿ ಸ್ವಭಾವೇನ ಬನ್ಧರಹಿತೋಽಪಿ ಯದಾ ಬನ್ಧಕಾರಣಭೂತಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಗುಣೇನ ಪರಿಣತೋ ಭವತಿ ತದಾ ಪುದ್ಗಲಾನ್ತರೇಣ ಸಹ ವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯರೂಪಂ ಬನ್ಧಮನುಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ..೧೬೩.. ಅಥ ಕೀದ್ರಶಂ ತತ್ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಮಿತಿ ಪೃಷ್ಟೇ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಂ ದದಾತಿ —

ಟೀಕಾ : — ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪರಮಾಣು ದ್ವಿ – ಆದಿ (ದೋ, ತೀನ ಆದಿ) ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಅಪ್ರದೇಶ ಹೈ, ಏಕ ಪ್ರದೇಶಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರ ಹೈ ಔರ ಸ್ವಯಂ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಶಬ್ದ ಪರ್ಯಾಯಕೀ ವ್ಯಕ್ತಿಕಾ (ಪ್ರಗಟತಾಕಾ) ಅಸಂಭವ ಹೋನೇಸೇ ಅಶಬ್ದ ಹೈ . (ವಹ ಪರಮಾಣು) ಅವಿರೋಧಪೂರ್ವಕ ಚಾರ ಸ್ಪರ್ಶ, ಪಾಂಚ ರಸ, ದೋ ಗಂಧ ಔರ ಪಾಂಚ ವರ್ಣೋಂಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಅಥವಾ ರೂಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸೀಲಿಯೇ ಉಸೇ ೧ಪಿಣ್ಡಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಿರೂಪ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿಪನೇಕೀ ಅನುಭೂತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವ ಪಿಣ್ಡಪನೇಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ ..೧೬೩..

ಅಬ ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಪರಮಾಣುಕೇ ವಹ ಸ್ನಿಗ್ಧ – ರೂಕ್ಷತ್ವ ಕಿಸಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೋತಾ ಹೈ : — ೧. ಏಕ ಪರಮಾಣುಕೀ ದೂಸರೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಪಿಣ್ಡರೂಪ ಪರಿಣತಿ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶೀಪನೇಕೀ ಅನುಭೂತಿ ಹೈ; ಏಕ ಪರಮಾಣುಕೀ ಅನ್ಯ

ಪ್ರ. ೩೯

Page 314 of 513
PDF/HTML Page 347 of 546
single page version

ಪರಮಾಣೋರ್ಹಿ ತಾವದಸ್ತಿ ಪರಿಣಾಮಃ ತಸ್ಯ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವತ್ವೇನಾನತಿಕ್ರಮಾತ್ . ತತಸ್ತು ಪರಿಣಾಮಾ- ದುಪಾತ್ತಕಾದಾಚಿತ್ಕವೈಚಿತ್ರ್ಯಂ ಚಿತ್ರಗುಣಯೋಗಿತ್ವಾತ್ಪರಮಾಣೋರೇಕಾದ್ಯೇಕೋತ್ತರಾನನ್ತಾವಸಾನಾವಿಭಾಗಪರಿಚ್ಛೇದ- ವ್ಯಾಪಿ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ವಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಂ ವಾ ಭವತಿ ..೧೬೪.. ಏಗುತ್ತರಮೇಗಾದೀ ಏಕೋತ್ತರಮೇಕಾದಿ . ಕಿಮ್ . ಣಿದ್ಧತ್ತಣಂ ಚ ಲುಕ್ಖತ್ತಂ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಚ ಕರ್ಮತಾಪನ್ನಮ್ . ಭಣಿದಂ ಭಣಿತಂ ಕಥಿತಮ್ . ಕಿಂಪರ್ಯನ್ತಮ್ . ಜಾವ ಅಣಂತತ್ತಮಣುಭವದಿ ಅನನ್ತತ್ವಮನನ್ತಪರ್ಯನ್ತಂ ಯಾವದನುಭವತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ಸಕಾಶಾತ್ . ಪರಿಣಾಮಾದೋ ಪರಿಣತಿವಿಶೇಷಾತ್ಪರಿಣಾಮಿತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ . ಕಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧಿ . ಅಣುಸ್ಸ ಅಣೋಃ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣೋಃ . ತಥಾಹಿ — ಯಥಾ ಜೀವೇ ಜಲಾಜಾಗೋಮಹಿಷೀಕ್ಷೀರೇ ಸ್ನೇಹವೃದ್ಧಿವತ್ಸ್ನೇಹಸ್ಥಾನೀಯಂ ರಾಗತ್ವಂ ರೂಕ್ಷ- ಸ್ಥಾನೀಯಂ ದ್ವೇಷತ್ವಂ ಬನ್ಧಕಾರಣಭೂತಂ ಜಘನ್ಯವಿಶುದ್ಧಿಸಂಕ್ಲೇಶಸ್ಥಾನೀಯಮಾದಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಪರಮಾಗಮಕಥಿತಕ್ರಮೇಣೋತ್ಕೃಷ್ಟ- ವಿಶುದ್ಧಿಸಂಕ್ಲೇಶಪರ್ಯನ್ತಂ ವರ್ಧತೇ, ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೇಽಪಿ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಚ ಬನ್ಧಕಾರಣಭೂತಂ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಜಲಾದಿತಾರತಮ್ಯಶಕ್ತಿದೃಷ್ಟಾನ್ತೇನೈಕಗುಣಸಂಜ್ಞಾಂ ಜಘನ್ಯಶಕ್ತಿಮಾದಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಗುಣಸಂಜ್ಞೇನಾವಿಭಾಗಪರಿಚ್ಛೇದ-

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಅಣೋಃ ] ಪರಮಾಣುಕೇ [ಪರಿಣಾಮಾತ್ ] ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ [ಏಕಾದಿ ] ಏಕಸೇ (-ಏಕ ಅವಿಭಾಗ ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದಸೇ) ಲೇಕರ [ಏಕೋತ್ತರಂ ] ಏಕ – ಏಕ ಬಢತೇ ಹುಏ [ಯಾವತ್ ] ಜಬ ತಕ [ಅನನ್ತತ್ವಮ್ ಅನುಭವತಿ ] ಅನನ್ತಪನೇಕೋ (-ಅನನ್ತ ಅವಿಭಾಗೀ ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದಪನೇಕೋ) ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ ತಬ ತಕ (ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ವಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಂ) ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಅಥವಾ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ [ಭಣಿತಮ್ ] (ಜಿನೇನ್ದ್ರದೇವನೇ) ಕಹಾ ಹೈ ..೧೬೪..

ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ ಪರಮಾಣುಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಹೋತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ (ಪರಿಣಾಮ) ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಉಲ್ಲಂಘನ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ . ಔರ ಉಸ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ೧ಕಾದಾಚಿತ್ಕ ೨ವಿಚಿತ್ರತಾ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ ಐಸಾ, ಏಕಸೇ ಲೇಕರ ಏಕ – ಏಕ ಬಢತೇ ಹುಏ ಅನನ್ತ ಅವಿಭಾಗ ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದೋಂ ೧. ಕಾದಾಚಿತ್ಕ = ಕಿಸೀ ಸಮಯ ಹೋ ಐಸಾ; ಕ್ಷಣಿಕ; ಅನಿತ್ಯ . ೨. ವಿಚಿತ್ರತಾ = ಅನೇಕಪ್ರಕಾರತಾ; ವಿವಿಧತಾ; ಅನೇಕರೂಪತಾ (ಚಿಕನಾಪನ ಔರ ರೂಖಾಪನ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಕಾರಣ ಕ್ಷಣಿಕ

Page 315 of 513
PDF/HTML Page 348 of 546
single page version

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಪರಮಾಣು ಪರಿಣಮನವಾಲಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕೇ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಔರ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಏಕ ಅವಿಭಾಗ – ೧ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದಸೇ ಲೇಕರ ಅನನ್ತ ಅವಿಭಾಗ ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದೋಂ ತಕ ತರತಮತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಅಣುಪರಿಣಾಮಾಃ ] ಪರಮಾಣು – ಪರಿಣಾಮ, [ಸ್ನಿಗ್ಧಾಃ ವಾ ರೂಕ್ಷಾಃ ವಾ ] ಸ್ನಿಗ್ಧ ಹೋಂ ಯಾ ರೂಕ್ಷ ಹಾೇಂ [ಸಮಾಃ ವಿಷಮಾಃ ವಾ ] ಸಮ ಅಂಶವಾಲೇ ಹೋಂ ಯಾ ವಿಷಮ ಅಂಶವಾಲೇ ಹೋಂ [ಯದಿ ಸಮತಃ ೧ ಕಿಸೀ ಗುಣಮೇಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಗುಣಕೀ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ) ಅಂಶಕಲ್ಪನಾ ಕರನೇ ಪರ, ಉಸಕಾ ಜೋ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟಾ (ನಿರಂಶ) ಅಂಶ

Page 316 of 513
PDF/HTML Page 349 of 546
single page version

ಸಮತೋ ದ್ವಯಧಿಕಗುಣಾದ್ಧಿ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಾದ್ಬನ್ಧ ಇತ್ಯುತ್ಸರ್ಗಃ, ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷದ್ವಯಧಿಕಗುಣತ್ವಸ್ಯ ಹಿ ಪರಿಣಾಮಕತ್ವೇನ ಬನ್ಧಸಾಧನತ್ವಾತ್ . ನ ಖಲ್ವೇಕಗುಣಾತ್ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಾದ್ಬನ್ಧ ಇತ್ಯಪವಾದಃ, ಏಕಗುಣ- ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಸ್ಯ ಹಿ ಪರಿಣಮ್ಯಪರಿಣಾಮಕತ್ವಾಭಾವೇನ ಬನ್ಧಸ್ಯಾಸಾಧನತ್ವಾತ್ ..೧೬೫.. ಚೇತ್ . ಏಕೋ ದ್ವಿಗುಣಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ದ್ವಿತೀಯೋಽಪಿ ದ್ವಿಗುಣ ಇತಿ ದ್ವೌ ಸಮಸಂಖ್ಯಾನೌ ತಿಷ್ಠತಸ್ತಾವತ್ ಏಕ ಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತದ್ವಿಗುಣಸ್ಯ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕ ತ್ವೇ ಕೃ ತೇ ಸತಿ ಸಃ ಚತುರ್ಗುಣೋ ಭವತಿ ಶಕ್ತಿಚತುಷ್ಟಯಪರಿಣತೋ ಭವತಿ . ತಸ್ಯ ಚತುರ್ಗುಣಸ್ಯ ಪೂರ್ವೋಕ್ತದ್ವಿಗುಣೇನ ಸಹ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತಿ . ತಥೈವ ದ್ವೌ ತ್ರಿಶಕ್ತಿಯುಕ್ತೋ ತಿಷ್ಠತಸ್ತಾವತ್, ತತ್ರಾಪ್ಯೇಕಸ್ಯ ತ್ರಿಗುಣಶಬ್ದಾಭಿಧೇಯಸ್ಯ ತ್ರಿಶಕ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಪರಮಾಣೋಃ ಶಕ್ತಿದ್ವಯಮೇಲಾಪಕೇ ಕೃತೇ ಸತಿ ಪಞ್ಚಗುಣತ್ವಂ ಭವತಿ . ತೇನ ಪಞ್ಚಗುಣೇನ ಸಹ ಪೂರ್ವೋಕ್ತತ್ರಿಗುಣಸ್ಯ ಬನ್ಧೋ ಭವತಿ . ಏವಂ ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧಯೋರ್ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋ ರೂಕ್ಷಯೋರ್ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಯೋರ್ವಾ ಸಮಯೋಃ ವಿಷಮಯೋಶ್ಚ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕ ತ್ವೇ ಸತಿ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ, ಕಿಂತು ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ . ಆದಿಪರಿಹೀಣಾ ಆದಿಶಬ್ದೇನ ಜಲಸ್ಥಾನೀಯಂ ಜಘನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ವಾಲುಕಾಸ್ಥಾನೀಯಂ ಜಘನ್ಯರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಭಣ್ಯತೇ, ತಾಭ್ಯಾಂ ವಿಹೀನಾ ಆದಿಪರಿಹೀಣಾ ಬಧ್ಯನ್ತೇ . ಕಿಂಚ – ಪರಮಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿಲಕ್ಷಣಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಭಾವನಾರೂಪಧರ್ಮಧ್ಯಾನ- ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಬಲೇನ ಯಥಾ ಜಧನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧಶಕ್ತಿಸ್ಥಾನೀಯೇ ಕ್ಷೀಣರಾಗತ್ವೇ ಸತಿ ಜಧನ್ಯರೂಕ್ಷಶಕ್ತಿಸ್ಥಾನೀಯೇ ಕ್ಷೀಣದ್ವೇಷತ್ವೇ ಚ ಸತಿ ಜಲವಾಲುಕಯೋರಿವ ಜೀವಸ್ಯ ಬನ್ಧೋ ನ ಭವತಿ, ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣೋರಪಿ ಜಘನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧ- ರೂಕ್ಷಶಕ್ತಿಪ್ರಸ್ತಾವೇ ಬನ್ಧೋ ನ ಭವತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೧೬೫.. ಅಥ ತಮೇವಾರ್ಥಂ ವಿಶೇಷೇಣ ಸಮರ್ಥಯತಿ — ಗುಣಶಬ್ದವಾಚ್ಯಶಕ್ತಿದ್ವಯಯುಕ್ತಸ್ಯ ಸ್ನಿಗ್ಧಪರಮಾಣೋಶ್ಚತುರ್ಗುಣಸ್ನಿಗ್ಧೇನ ರೂಕ್ಷೇಣ ವಾ ಸಮಶಬ್ದಸಂಜ್ಞೇನ ತಥೈವ ದ್ವಯಧಿಕಾಃ ] ಯದಿ ಸಮಾನಸೇ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲೇ ಹೋಂ ತೋ [ಬಧ್ಯನ್ತೇ ಹಿ ] ಬಂಧತೇ ಹೈಂ, [ಆದಿ ಪರಿಹೀನಾಃ ] ಜಘನ್ಯಾಂಶವಾಲೇ ನಹೀಂ ಬಂಧತೇ ..೧೬೫..

ಟೀಕಾ : — ಸಮಾನಸೇ ದೋ ಗುಣ (ಅಂಶ) ಅಧಿಕ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಹೋ ತೋ ಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಯಹ ಉತ್ಸರ್ಗ (ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮ) ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಕೀ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕತಾಕಾ ಹೋನಾ ವಹ ಪರಿಣಾಮಕ (ಪರಿಣಮನ ಕರಾನೇವಾಲಾ) ಹೋನೇಸೇ ಬಂಧಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ .

ಯದಿ ಏಕ ಗುಣ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಹೋ ತೋ ಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಯಹ ಅಪವಾದ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಏಕ ಗುಣ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಕೇ ೧ಪರಿಣಮ್ಯ – ಪರಿಣಾಮಕತಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಬಂಧಕೇ ಕಾರಣಪನೇಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ ..೧೬೫.. ೧. ಪರಿಣಮ್ಯ = ಪರಿಣಮನ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ . [ದಶ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಾರಹ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ

Page 317 of 513
PDF/HTML Page 350 of 546
single page version

ಯಥೋದಿತಹೇತುಕಮೇವ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಪಿಣ್ಡತ್ವಮವಧಾರ್ಯಂ, ದ್ವಿಚತುರ್ಗುಣಯೋಸ್ತ್ರಿಪಂಚಗುಣಯೋಶ್ಚ ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧಯೋಃ ದ್ವಯೋ ರೂಕ್ಷಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಯೋರ್ವಾ ಪರಮಾಣ್ವೋರ್ಬನ್ಧಸ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧೇಃ . ಉಕ್ತಂ ಚ — ‘‘ಣಿದ್ಧಾ ಣಿದ್ಧೇಣ ಬಜ್ಝಂತಿ ಲುಕ್ಖಾ ಲುಕಖಾ ಯ ಪೋಗ್ಗಲಾ . ಣಿದ್ಧಲುಕ್ಖಾ ಯ ಬಜ್ಝಂತಿ ರೂವಾರೂವೀ ಯ ಪೋಗ್ಗಲಾ ..’’ ತ್ರಿಶಕ್ತಿಯುಕ್ತರೂಕ್ಷಸ್ಯ ಪಞ್ಚಗುಣರೂಕ್ಷೇಣ ಸ್ನಿಗ್ಧೇನ ವಾ ವಿಷಮಸಂಜ್ಞೇನ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕತ್ವೇ ಸತಿ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತಿ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮ್ . ಅಯಂ ತು ವಿಶೇಷಃ — ಪರಮಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಬಲೇನ ಹೀಯಮಾನರಾಗದ್ವೇಷತ್ವೇ ಸತಿ ಪೂರ್ವೋಕ್ತ-

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವೇನ ದ್ವಿಗುಣಃ ] ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಪಸೇ ದೋ ಅಂಶವಾಲಾ ಪರಮಾಣು [ಚತುರ್ಗುಣಸ್ನಿಗ್ಧೇನ ] ಚಾರ ಅಂಶವಾಲೇ ಸ್ನಿಗ್ಧ (ಅಥವಾ ರೂಕ್ಷ) ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ [ಬಂಧಂ ಅನುಭವತಿ ] ಬಂಧಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ . [ವಾ ] ಅಥವಾ [ರೂಕ್ಷೇಣ ತ್ರಿಗುಣಿತಃ ಅಣುಃ ] ರೂಕ್ಷರೂಪಸೇ ತೀನ ಅಂಶವಾಲಾ ಪರಮಾಣು [ಪಂಚಗುಣಯುಕ್ತಃ ] ಪಾಂಚ ಅಂಶವಾಲೇಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಬಧ್ಯತೇ ] ಬಂಧತಾ ಹೈ ..೧೬೬..

ಟೀಕಾ : — ಯಥೋಕ್ತ ಹೇತುಸೇ ಹೀ ಪರಮಾಣುಓಂಕೇ ಪಿಣ್ಡಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ದೋ ಔರ ಚಾರ ಗುಣವಾಲೇ ತಥಾ ತೀನ ಔರ ಪಾಂಚ ಗುಣವಾಲೇ ದೋ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಪರಮಾಣುಓಂಕೇ ಅಥವಾ ದೋ ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಓಂಕೇ ಅಥವಾ ದೋ ಸ್ನಿಗ್ಧ – ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಓಂಕೇ ( – ಏಕ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಔರ ಏಕ ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಕೇ) ಬಂಧಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೈ . ಕಹಾ ಭೀ ಹೈ ಕಿ : —

Page 318 of 513
PDF/HTML Page 351 of 546
single page version

‘‘ಣಿದ್ಧಸ್ಸ ಣಿದ್ಧೇಣ ದುರಾಹಿಏಣ ಲುಕ್ಖಸ್ಸ ಲುಕ್ಖೇಣ ದುರಾಹಿಏಣ . ಣಿದ್ಧಸ್ಸ ಲುಕ್ಖೇಣ ಹವೇಜ್ಜ ಬಂಧೋ ಜಹಣ್ಣವಜ್ಜೇ ವಿಸಮೇ ಸಮೇ ವಾ ..’’ ..೧೬೬.. ಜಲವಾಲುಕಾದೃಷ್ಟಾನ್ತೇನ ಯಥಾ ಜೀವಾನಾಂ ಬನ್ಧೋ ನ ಭವತಿ ತಥಾ ಜಘನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಗುಣೇ ಸತಿ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಚೇತಿ . ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ — ‘‘ಣಿದ್ಧಸ್ಸ ಣಿದ್ಧೇಣ ದುರಾಧಿಗೇಣ ಲುಕ್ಖಸ್ಸ ಲುಕ್ಖೇಣ ದುರಾಧಿಗೇಣ . ಣಿದ್ಧಸ್ಸ ಲುಕ್ಖೇಣ ಹವೇದಿ ಬಂಧೋ ಜಘಣ್ಣವಜ್ಜೇ ವಿಸಮೇ ಸಮೇ ವಾ’’ ..೧೬೬.. ಏವಂ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಪರಿಣತ-

[ಅರ್ಥ : — ಪುದ್ಗಲ ೧‘ರೂಪೀ’ ಔರ ‘ಅರೂಪೀ’ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಉನಮೇಂಸೇ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಪುದ್ಗಲ ಸ್ನಿಗ್ಧಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ, ರೂಕ್ಷ ಪುದ್ಗಲ ರೂಕ್ಷಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ, ಸ್ನಿಗ್ಧ ಔರ ರೂಕ್ಷ ಭೀ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ .

ಜಘನ್ಯಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಸಮ ಅಂಶವಾಲಾ ಹೋ ಯಾ ವಿಷಮ ಅಂಶವಾಲಾ ಹೋ, ಸ್ನಿಗ್ಧಕಾ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲೇ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ, ರೂಕ್ಷಕಾ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲೇ ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಔರ ಸ್ನಿಗ್ಧಕಾ (ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲೇ) ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ . ]

ಭಾವಾರ್ಥ : — ದೋ ಅಂಶೋಂಸೇ ಲೇಕರ ಅನನ್ತ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾ ಯಾ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಉಸಸೇ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾ ಯಾ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧಕರ ಸ್ಕಂಧ ಬನತಾ ಹೈ . ಜೈಸೇ : — ೨ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ೪ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ; ೯೧ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ೯೩ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ; ೫೩೩ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ೫೩೫ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ; ೭೦೦೬ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ೭೦೦೮ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ — ಇನ ಉದಾಹರಣೋಂಕೇ ಅನುಸಾರ ದೋ ಸೇ ಲೇಕರ ಅನನ್ತ ಅಂಶೋಂ (ಅವಿಭಾಗೀ ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದೋಂ) ತಕ ಸಮಝ ಲೇನಾ ಚಾಹಿಯೇ .

ಮಾತ್ರ ಏಕ ಅಂಶವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಮೇಂ ಜಘನ್ಯಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಬಂಧಕೀ ಯೋಗ್ಯತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಏಕ ಅಂಶವಾಲಾ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಯಾ ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣು ತೀನ ಅಂಶವಾಲೇ ಸ್ನಿಗ್ಧ ಯಾ ರೂಕ್ಷ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಭೀ ನಹೀಂ ಬಂಧತಾ .

ಇಸಪ್ರಕಾರ, (ಏಕ ಅಂಶವಾಲೇಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ) ದೋ ಪರಮಾಣುಓಂಕೇ ಬೀಚ ಯದಿ ದೋ ಅಂಶೋಂಕಾ ಅನ್ತರ ಹೋ ತಬ ಹೀ ವೇ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ; ದೋ ಸೇ ಅಧಿಕ ಯಾ ಕಮ ಅಂಶೋಂಕಾ ಅನ್ತರ ಹೋ ತೋ ಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಜೈಸೇ : – ಪಾಂಚ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾ ಯಾ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಸಾತ ಅಂಶೋಂವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ; ಪರನ್ತು ಪಾಂಚ ಅಂಶೋಂವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಆಠ ಯಾ ಛಹ ಅಂಶೋಂವಾಲೇ (ಅಥವಾ ಪಾಂಚ ಅಂಶೋಂವಾಲೇ) ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ನಹೀಂ ಬಂಧತಾ ..೧೬೬.. ೧. ಕಿಸೀ ಏಕ ಪರಮಾಣುಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ವಿಸದೃಶಜಾತಿಕಾ ಸಮಾನ ಅಂಶೋಂವಾಲಾ ದೂಸರಾ ಪರಮಾಣು ‘ರೂಪೀ’ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ ಔರ

Page 319 of 513
PDF/HTML Page 352 of 546
single page version

ಏವಮಮೀ ಸಮುಪಜಾಯಮಾನಾ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಯಃ ಸ್ಕನ್ಧಾ ವಿಶಿಷ್ಟಾವಗಾಹನಶಕ್ತಿವಶಾದುಪಾತ್ತ- ಸೌಕ್ಷ್ಮ್ಯಸ್ಥೌಲ್ಯವಿಶೇಷಾ ವಿಶಿಷ್ಟಾಕಾರಧಾರಣಶಕ್ತಿವಶಾದ್ಗೃಹೀತವಿಚಿತ್ರಸಂಸ್ಥಾನಾಃ ಸನ್ತೋ ಯಥಾಸ್ವಂ ಪರಮಾಣುಸ್ವರೂಪಕಥನೇನ ಪ್ರಥಮಗಾಥಾ, ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಗುಣವಿವರಣೇನ ದ್ವಿತೀಯಾ, ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಗುಣಾಭ್ಯಾಂ ದ್ವಯಧಿಕತ್ವೇ ಸತಿ ಬನ್ಧಕಥನೇನ ತೃತೀಯಾ, ತಸ್ಯೈವ ದೃಢೀಕರಣೇನ ಚತುರ್ಥೀ ಚೇತಿ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಪರಸ್ಪರಬನ್ಧವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರಥಮಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ ಗತಮ್ . ಅಥಾತ್ಮಾ ದ್ವಯಣುಕಾದಿಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಾನಾಂ ಕರ್ತಾ ನ ಭವತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಜಾಯನ್ತೇ ಉತ್ಪದ್ಯನ್ತೇ . ಕೇ ಕರ್ತಾರಃ . ದುಪದೇಸಾದೀ ಖಂಧಾ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದ್ಯನನ್ತಾಣುಪರ್ಯನ್ತಾಃ ಸ್ಕನ್ಧಾಃ . ಕೇ ಜಾಯನ್ತೇ . ಪುಢವಿಜಲತೇಉವಾಊ ಪೃಥ್ವೀಜಲತೇಜೋವಾಯವಃ . ಕಥಂಭೂತಾಃ ಸನ್ತಃ . ಸುಹುಮಾ ವಾ ಬಾದರಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾ ವಾ ಬಾದರಾ ವಾ . ಪುನರಪಿ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾಃ ಸನ್ತಃ . ಸಸಂಠಾಣಾ ಯಥಾಸಂಭವಂ ವೃತ್ತಚತುರಸ್ರಾದಿಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯ- ಸಂಸ್ಥಾನಾಕಾರಯುಕ್ತಾಃ . ಕೈಃ ಕೃತ್ವಾ ಜಾಯನ್ತೇ . ಸಗಪರಿಣಾಮೇಹಿಂ ಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಪರಿಣಾಮೈರಿತಿ . ಅಥ ವಿಸ್ತರಃ — ಜೀವಾ ಹಿ ತಾವದ್ವಸ್ತುತಷ್ಟಙ್ಕೋತ್ಕೀರ್ಣಜ್ಞಾಯಕೈಕರೂಪೇಣ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವಾ ಏವ, ಪಶ್ಚಾದ್ವಯವಹಾರೇಣಾನಾದಿಕರ್ಮಬನ್ಧೋಪಾಧಿವಶೇನ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವಭಾವಮಲಭಮಾನಾಃ ಸನ್ತಃ ಪೃಥಿವ್ಯಪ್ತೇಜೋವಾತಕಾಯಿಕೇಷು

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಯಃ ಸ್ಕಂಧಾಃ ] ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿಕ (ದೋ ಸೇ ಲೇಕರ ಅನನ್ತಪ್ರದೇಶವಾಲೇ) ಸ್ಕಂಧ [ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಃ ವಾ ಬಾದರಾಃ ] ಜೋ ಕಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಥವಾ ಬಾದರ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ [ಸಸಂಸ್ಥಾನಾಃ ] ಸಂಸ್ಥಾನೋಂ (ಆಕಾರೋಂ) ಸಹಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ — [ಪೃಥಿವೀಜಲತೇಜೋವಾಯವಃ ] ಪೃಥ್ವೀ, ಜಲ, ತೇಜ ಔರ ವಾಯುರೂಪ [ಸ್ವಕಪರಿಣಾಮೈಃ ಜಾಯನ್ತೇ ] ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಸೇ ಹೋತೇ ಹೈಂ ..೧೬೭..

ಟೀಕಾ : — ಇಸ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ) ಪ್ರಕಾರಸೇ ಯಹ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದಿಕ ಸ್ಕಂಧ — ಜಿನನೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅವಗಾಹನಕೀ ಶಕ್ತಿಕೇ ವಶ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಾ ಔರ ಸ್ಥೂಲತಾರೂಪ ಭೇದ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯೇ ಹೈಂ ಔರ ಜಿನನೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಕಾರ ಧಾರಣ ಕರನೇಕೀ ಶಕ್ತಿಕೇ ವಶ ಹೋಕರ ವಿಚಿತ್ರ ಸಂಸ್ಥಾನ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯೇ ಹೈಂ ವೇ — ಅಪನೀ

ಸ್ಕನ್ಧೋ ಪ್ರದೇಶದ್ವಯಾದಿಯುತ, ಸ್ಥೂಲ -ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೇ ಸಾಕಾರ ಜೇ, ತೇ ಪೃಥ್ವೀ – ವಾಯು – ತೇಜ – ಜಲ ಪರಿಣಾಮಥೀ ನಿಜ ಥಾಯ ಛೇ. ೧೬೭.

Page 320 of 513
PDF/HTML Page 353 of 546
single page version

ಸ್ಪರ್ಶಾದಿಚತುಷ್ಕಸ್ಯಾವಿರ್ಭಾವತಿರೋಭಾವಸ್ವಶಕ್ತಿವಶಮಾಸಾದ್ಯ ಪೃಥಿವ್ಯಪ್ತೇಜೋವಾಯವಃ ಸ್ವಪರಿಣಾಮೈರೇವ ಜಾಯನ್ತೇ . ಅತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ದ್ವಯಣುಕಾದ್ಯನನ್ತಾನನ್ತಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ನ ಪಿಣ್ಡಕರ್ತಾ ಪುರುಷೋಽಸ್ತಿ ..೧೬೭..

ಅಬ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ (ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡಕಾ ಕರನೇವಾಲಾ ನಹೀಂ ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ) ಆತ್ಮಾ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡಕಾ ಲಾನೇವಾಲಾ (ಭೀ) ನಹೀಂ ಹೈ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಲೋಕಃ ] ಲೋಕ [ಸರ್ವತಃ ] ಸರ್ವತಃ [ಸೂಕ್ಷ್ಮೇಃ ಬಾದರೈಃ ] ಸೂಕ್ಷ್ಮ ತಥಾ ಬಾದರ [ಚ ] ಔರ [ಅಪ್ರಾಯೋಗ್ಯೈಃ ಯೋಗ್ಯೈಃ ] ಕರ್ಮತ್ವಕೇ ಅಯೋಗ್ಯ ತಥಾ ಕರ್ಮತ್ವಕೇ ಯೋಗ್ಯ [ಪುದ್ಗಲಕಾಯೈಃ ] ಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಅವಗಾಢಗಾಢನಿಚಿತಃ ] (ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಕಾರಸೇ) ಅವಗಾಹಿತ ಹೋಕರ ಗಾಢ ( – ಘನಿಷ್ಠ) ಭರಾ ಹುಆ ಹೈ ..೧೬೮.. ೧. ಸ್ಪರ್ಶಾದಿಚತುಷ್ಕ = ಸ್ಪರ್ಶ, ರಸ, ಗಂಧ ಔರ ವರ್ಣ . (ಸ್ಪರ್ಶಾದಿಕೀ ಪ್ರಗಟತಾ ಔರ ಅಪ್ರಗಟತಾ ವಹ ಪುದ್ಗಲಕೀ

ಅವಗಾಢ ಗಾಢ ಭರೇಲ ಛೇ ಸರ್ವತ್ರ ಪುದ್ಗಲಕಾಯಥೀ ಆ ಲೋಕ ಬಾದರ - ಸೂಕ್ಷ್ಮಥೀ, ಕರ್ಮತ್ವಯೋಗ್ಯ - ಅಯೋಗ್ಯಥೀ. ೧೬೮.

Page 321 of 513
PDF/HTML Page 354 of 546
single page version

ಯತೋ ಹಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವಪರಿಣತೈರ್ಬಾದರಪರಿಣತೈಶ್ಚಾನತಿಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವಸ್ಥೂಲತ್ವಾತ್ ಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣಮನಶಕ್ತಿ- ಯೋಗಿಭಿರತಿಸೂಕ್ಷ್ಮಸ್ಥೂಲತಯಾ ತದಯೋಗಿಭಿಶ್ಚಾವಗಾಹವಿಶಿಷ್ಟತ್ವೇನ ಪರಸ್ಪರಮಬಾಧಮಾನೈಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಸರ್ವತ ಏವ ಪುದ್ಗಲಕಾಯೈರ್ಗಾಢಂ ನಿಚಿತೋ ಲೋಕಃ, ತತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ನ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡಾನಾಮಾನೇತಾ ಪುರುಷೋಽಸ್ತಿ ..೧೬೮..

ಟೀಕಾ : — ಸೂಕ್ಷ್ಮತಯಾ ಪರಿಣತ ತಥಾ ಬಾದರರೂಪ ಪರಿಣತ, ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಥವಾ ಅತಿ ಸ್ಥೂಲ ನ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲೇ ತಥಾ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಥವಾ ಅತಿ ಸ್ಥೂಲ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿಸೇ ರಹಿತ — ಐಸೇ ಪುದ್ಗಲಕಾರ್ಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ, ಅವಗಾಹಕೀ ವಿಶಿಷ್ಟತಾಕೇ ಕಾರಣ ಪರಸ್ಪರ ಬಾಧಾ ಕಿಯೇ ವಿನಾ, ಸ್ವಯಮೇವ ಸರ್ವತಃ (ಸರ್ವ ಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) ಲೋಕ ಗಾಢ ಭರಾ ಹುಆ ಹೈ . ಇಸಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡೋಂಕಾ ಲಾನೇವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ ಸರ್ವತ್ರ ಜೀವ ಹೈಂ ಔರ ಕರ್ಮಬಂಧಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಪುದ್ಗಲವರ್ಗಣಾ ಭೀ ಸರ್ವತ್ರ ಹೈ . ಜೀವಕೇ ಜೈಸೇ ಪರಿಣಾಮ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಉಸೀಪ್ರಕಾರಕಾ ಜೀವಕೋ ಕರ್ಮಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ . ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ ಕಿ ಆತ್ಮಾ ಕಿಸೀ ಬಾಹರಕೇ ಸ್ಥಾನಸೇ ಕರ್ಮಯೋಗ್ಯ ಪುದ್ಗಲ ಲಾಕರ ಬಂಧ ಕರತಾ ಹೈ ..೧೬೮..

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕರ್ಮತ್ವಪ್ರಾಯೋಗ್ಯಾಃ ಸ್ಕಂಧಾಃ ] ಕರ್ಮತ್ವಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಸ್ಕಂಧ [ಜೀವಸ್ಯಪರಿಣತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ] ಜೀವಕೀ ಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ [ಕರ್ಮಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ] ಕರ್ಮಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ; [ನ ಹಿ ತೇ ಜೀವೇನ ಪರಿಣಮಿತಾಃ ] ಜೀವ ಉನಕೋ ನಹೀಂ ಪರಿಣಮಾತಾ ..೧೬೯..

Page 322 of 513
PDF/HTML Page 355 of 546
single page version

ಯತೋ ಹಿ ತುಲ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಢಜೀವಪರಿಣಾಮಮಾತ್ರಂ ಬಹಿರಂಗಸಾಧನಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಜೀವಂ ಪರಿಣಮಯಿತಾ- ರಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣಮನಶಕ್ತಿಯೋಗಿನಃ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಾಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಕರ್ಮಭಾವೇನ ಪರಿಣಮನ್ತಿ, ತತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ನ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡಾನಾಂ ಕರ್ಮತ್ವಕರ್ತಾ ಪುರುಷೋಽಸ್ತಿ ..೧೬೯..

ತತ್ರೈವ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ, ನ ಚ ಬಹಿರ್ಭಾಗಾಜ್ಜೀವ ಆನಯತೀತಿ ..೧೬೮.. ಅಥ ಕರ್ಮಸ್ಕನ್ಧಾನಾಂ ಜೀವ ಉಪಾದಾನಕರ್ತಾ ನ ಭವತೀತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಯತಿ — ಕಮ್ಮತ್ತಣಪಾಓಗ್ಗಾ ಖಂಧಾ ಕರ್ಮತ್ವಪ್ರಾಯೋಗ್ಯಾಃ ಸ್ಕನ್ಧಾಃ ಕರ್ತಾರಃ ಜೀವಸ್ಸ ಪರಿಣಇಂ ಪಪ್ಪಾ ಜೀವಸ್ಯ ಪರಿಣತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನಿರ್ದೋಷಿಪರಮಾತ್ಮಭಾವನೋತ್ಪನ್ನಸಹಜಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಾಮೃತಪರಿಣತೇಃ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತಾಂ ಜೀವಸಂಬನ್ಧಿನೀಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿಪರಿಣತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಗಚ್ಛಂತಿ ಕಮ್ಮಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪರಿಣಮನ್ತಿ . ಕಮ್ . ಕರ್ಮಭಾವಂ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಪರ್ಯಾಯಮ್ . ಣ ಹಿ ತೇ ಜೀವೇಣ ಪರಿಣಮಿದಾ ನ ಹಿ ನೈವ ತೇ ಕರ್ಮ- ಸ್ಕನ್ಧಾ ಜೀವೇನೋಪಾದಾನಕರ್ತೃಭೂತೇನ ಪರಿಣಮಿತಾಃ ಪರಿಣತಿಂ ನೀತಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ಅನೇನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನೈತದುಕ್ತಂ ಭವತಿ ಕರ್ಮಸ್ಕನ್ಧಾನಾಂ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ನ ಭವತೀತಿ ..೧೬೯.. ಅಥ ಶರೀರಾಕಾರಪರಿಣತಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡಾನಾಂ ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ನ ಭವತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ ---ತೇ ತೇ ಕಮ್ಮತ್ತಗದಾ ತೇ ತೇ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋದಿತಾಃ ಕರ್ಮತ್ವಂ ಗತಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಪರ್ಯಾಯ-

ಟೀಕಾ : — ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲೇ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧ ತುಲ್ಯ (ಸಮಾನ) ಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಹ ಜೀವಕೇ ಪರಿಣಾಮಮಾತ್ರಕಾ — ಜೋ ಕಿ ಬಹಿರಂಗ ಸಾಧನ (ಬಾಹ್ಯಕಾರಣ) ಹೈ ಉಸಕಾ — ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ, ಜೀವ ಉನಕೋ ಪರಿಣಮಾನೇ ವಾಲಾ ನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಸ್ವಯಮೇವ ಕರ್ಮಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಇಸಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡೋಂಕೋ ಕರ್ಮರೂಪ ಕರನೇವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಸಮಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹನೇವಾಲೇ ಜೀವಕೇ ವಿಕಾರೀ ಪರಿಣಾಮಕೋ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಕರಕೇ ಕಾರ್ಮಣವರ್ಗಣಾಯೇಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಅಪನೀ ಅನ್ತರಂಗಶಕ್ತಿಸೇ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋ ಜಾತೀ ಹೈಂ; ಜೀವ ಉನ್ಹೇಂ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಕರತಾ ..೧೬೯..

ಅಬ ಆತ್ಮಾಕೇ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಶರೀರಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ ಅಭಾವ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಜೋ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ ಉಸ – ಸ್ವರೂಪ ಶರೀರಕಾ ಕರ್ತಾ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಹೈ ) : —

Page 323 of 513
PDF/HTML Page 356 of 546
single page version

ಯೇ ಯೇ ನಾಮಾಮೀ ಯಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯ ಪರಿಣಾಮಂ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರೀಕೃತ್ಯ ಪುದ್ಗಲಕಾಯಾಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಕರ್ಮತ್ವೇನ ಪರಿಣಮನ್ತಿ, ಅಥ ತೇ ತೇ ತಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯಾನಾದಿಸಂತಾನಪ್ರವೃತ್ತಶರೀರಾನ್ತರಸಂಕ್ರಾನ್ತಿಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸ್ವಯಮೇವ ಚ ಶರೀರಾಣಿ ಜಾಯನ್ತೇ . ಅತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ನ ಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣತಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಶರೀರಕರ್ತಾ ಪುರುಷೋಽಸ್ತಿ ..೧೭೦..

ಅಥಾತ್ಮನಃ ಶರೀರತ್ವಾಭಾವಮವಧಾರಯತಿ — ಪರಿಣತಾಃ ಪೋಗ್ಗಲಕಾಯಾ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಾಃ ಪುಣೋ ವಿ ಜೀವಸ್ಸ ಪುನರಪಿ ಭವಾನ್ತರೇಽಪಿ ಜೀವಸ್ಯ ಸಂಜಾಯಂತೇ ದೇಹಾ ಸಂಜಾಯನ್ತೇ ಸಮ್ಯಗ್ಜಾಯನ್ತೇ ದೇಹಾಃ ಶರೀರಾಣೀತಿ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ . ದೇಹಂತರಸಂಕಮಂ ಪಪ್ಪಾ ದೇಹಾನ್ತರಸಂಕ್ರಮಂ ಭವಾನ್ತರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಲಬ್ಧ್ವೇತಿ . ಅನೇನ ಕಿಮುಕ್ತಂ ಭವತಿ — ಔದಾರಿಕಾದಿಶರೀರನಾಮಕರ್ಮರಹಿತಪರಮಾತ್ಮಾನಮಲಭಮಾನೇನ ಜೀವೇನ ಯಾನ್ಯುಪಾರ್ಜಿತಾನ್ಯೌದಾರಿಕಾದಿಶರೀರನಾಮಕರ್ಮಾಣಿ ತಾನಿ ಭವಾನ್ತರೇ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸತ್ಯುದಯಮಾಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತದುದಯೇನ ನೋಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾ ಔದಾರಿಕಾದಿಶರೀರಾಕಾರೇಣ ಸ್ವಯಮೇವ ಪರಿಣಮನ್ತಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾದೌದಾರಿಕಾದಿಕಾಯಾನಾಂ ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ನ ಭವತೀತಿ ..೧೭೦.. ಅಥ ಶರೀರಾಣಿ ಜೀವಸ್ವರೂಪಂ ನ ಭವನ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ — ಓರಾಲಿಓ ಯ ದೇಹೋ ಔದಾರಿಕಶ್ಚ ದೇಹಃ ದೇಹೋ ವೇಉವ್ವಿಓ ಯ ದೇಹೋ ವೈಕ್ರಿಯಕಶ್ಚ ತೇಜಸಿಓ ತೈಜಸಿಕಃ ಆಹಾರಯ ಕಮ್ಮಇಓ ಆಹಾರಕಃ ಕಾರ್ಮಣಶ್ಚ ಪುಗ್ಗಲದವ್ವಪ್ಪಗಾ ಸವ್ವೇ ಏತೇ ಪಞ್ಚ ದೇಹಾಃ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಾಃ ಸರ್ವೇಽಪಿ

ಗಾಥಾ : ೧೭೦ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕರ್ಮತ್ವಗತಾಃ ] ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ [ತೇ ತೇ ] ವೇ – ವೇ [ಪುದ್ಗಲಕಾಯಾಃ ] ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡ [ದೇಹಾನ್ತ ಸಂಕ್ರಮಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ] ದೇಹಾನ್ತರರೂಪ ಪರಿವರ್ತನಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ [ಪುನಃ ಅಪಿ ] ಪುನಃ – ಪುನಃ [ಜೀವಸ್ಯ ] ಜೀವಕೇ [ದೇಹಾಃ ] ಶರೀರ [ಸಂಜಾಯನ್ತೇ ] ಹೋತೇ ಹೈಂ ..೧೭೦..

ಟೀಕಾ : — ಜಿಸ ಜೀವಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೋ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಕರಕೇ ಜೋ – ಜೋ ಯಹ ಪುದ್ಗಲಕಾಯ ಸ್ವಯಮೇವ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಜೀವಕೇ ಅನಾದಿ ಸಂತತಿರೂಪ (ಪ್ರವಾಹರೂಪ) ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ದೇಹಾನ್ತರ (ಭವಾಂತರ) ರೂಪ ಪರಿವರ್ತನಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇಕರ ವೇ – ವೇ ಪುದ್ಗಲಪಿಣ್ಡ ಸ್ವಯಮೇವ ಶರೀರ (-ಶರೀರರೂಪ, ಶರೀರಕೇ ಹೋನೇಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತರೂಪ) ಬನತೇ ಹೈಂ . ಇಸಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಶರೀರಕಾ ಕರ್ತಾ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೀವಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೋ ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಕರಕೇ ಜೋ ಪುದ್ಗಲ ಸ್ವಯಮೇವ ಕರ್ಮರೂಪ ಪರಿಣತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಪುದ್ಗಲ ಹೀ ಅನ್ಯ ಭವಮೇಂ ಶರೀರಕೇ ಬನನೇಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಔರ ನೋಕರ್ಮಪುದ್ಗಲ ಸ್ವಯಮೇವ ಶರೀರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಶರೀರಕಾ ಕರ್ತಾ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಹೈ ..೧೭೦..

Page 324 of 513
PDF/HTML Page 357 of 546
single page version

ಯತೋ ಹ್ಯೌದಾರಿಕವೈಕ್ರಿಯಿಕಾಹಾರಕತೈಜಸಕಾರ್ಮಣಾನಿ ಶರೀರಾಣಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯಪಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮ- ಕಾನಿ, ತತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ನ ಶರೀರಂ ಪುರುಷೋಽಸ್ತಿ ..೧೭೧..

ಅಥ ಕಿಂ ತರ್ಹಿಂ ಜೀವಸ್ಯ ಶರೀರಾದಿಸರ್ವಪರದ್ರವ್ಯವಿಭಾಗಸಾಧನಮಸಾಧಾರಣಂ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಮಿತ್ಯಾ- ವೇದಯತಿ —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಔದಾರಿಕಃ ಚ ದೇಹಃ ] ಔದಾರಿಕ ಶರೀರ, [ವೈಕ್ರಿಯಿಕಃ ದೇಹಃ ] ವೈಕ್ರಿಯಿಕ ಶರೀರ, [ತೈಜಸಃ ] ತೈಜಸ ಶರೀರ, [ಆಹಾರಕಃ ] ಆಹಾರಕ ಶರೀರ [ಚ ] ಔರ [ಕಾರ್ಮಣಃ ] ಕಾರ್ಮಣ ಶರೀರ — [ಸರ್ವೇ ] ಸಬ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಾಃ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಹೈಂ ..೧೭೧..

ಟೀಕಾ : — ಔದಾರಿಕ, ವೈಕ್ರಿಯಿಕ, ಆಹಾರಕ, ತೈಜಸ ಔರ ಕಾರ್ಮಣ — ಯೇ ಶರೀರ ಸಬ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಹೈಂ . ಇಸಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಆತ್ಮಾ ಶರೀರ ನಹೀಂ ಹೈ ..೧೭೧..

ತಬ ಫಿ ರ ಜೀವಕಾ, ಶರೀರಾದಿ ಸರ್ವಪರದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ವಿಭಾಗಕಾ ಸಾಧನಭೂತ, ಅಸಾಧಾರಣ ಸ್ವಲಕ್ಷಣ ಕ್ಯಾ ಹೈ, ಸೋ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 325 of 513
PDF/HTML Page 358 of 546
single page version

ಆತ್ಮನೋ ಹಿ ರಸರೂಪಗನ್ಧಗುಣಾಭಾವಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ಸ್ಪರ್ಶಗುಣವ್ಯಕ್ತ್ಯಭಾವಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ ಶಬ್ದ- ಪರ್ಯಾಯಾಭಾವಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ತಥಾ ತನ್ಮೂಲಾದಲಿಂಗಗ್ರಾಹ್ಯತ್ವಾತ್ಸರ್ವಸಂಸ್ಥಾನಾಭಾವಸ್ವಭಾವತ್ವಾಚ್ಚ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ- ವಿಭಾಗಸಾಧನಮರಸತ್ವಮರೂಪತ್ವಮಗನ್ಧತ್ವಮವ್ಯಕ್ತ ತ್ವಮಶಬ್ದತ್ವಮಲಿಂಗಗ್ರಾಹ್ಯತ್ವಮಸಂಸ್ಥಾನತ್ವಂ ಚಾಸ್ತಿ . ಸಕಲ- ಪುದ್ಗಲಾಪುದ್ಗಲಾಜೀವದ್ರವ್ಯವಿಭಾಗಸಾಧನಂ ತು ಚೇತನಾಗುಣತ್ವಮಸ್ತಿ . ತದೇವ ಚ ತಸ್ಯ ಸ್ವಜೀವ- ದ್ರವ್ಯಮಾತ್ರಾಶ್ರಿತತ್ವೇನ ಸ್ವಲಕ್ಷಣತಾಂ ಬಿಭ್ರಾಣಂ ಶೇಷದ್ರವ್ಯಾನ್ತರವಿಭಾಗಂ ಸಾಧಯತಿ . ಅಲಿಂಗಗ್ರಾಹ್ಯ ಇತಿ ವಕ್ತವ್ಯೇ ಯದಲಿಂಗಗ್ರಹಣಮಿತ್ಯುಕ್ತಂ ತದ್ಬಹುತರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪತ್ತಯೇ . ತಥಾ ಹಿ — ನ ಲಿಂಗೈರಿನ್ದ್ರಿಯೈರ್ಗ್ರಾಹಕತಾಮಾ- ಮುಖ್ಯತಯಾ ದ್ವಿತೀಯವಿಶೇಷಾನ್ತರಾಧಿಕಾರಃ ಸಮಾಪ್ತಃ . ಅಥೈಕೋನವಿಂಶತಿಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಜೀವಸ್ಯ ಪುದ್ಗಲೇನ ಸಹ ಬನ್ಧ- ಮುಖ್ಯತಯಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ, ತತ್ರ ಷಟ್ಸ್ಥಲಾನಿ ಭವನ್ತಿ . ತೇಷ್ವಾದೌ ‘ಅರಸಮರೂವಂ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಶುದ್ಧಜೀವ- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ಗಾಥೈಕಾ, ‘ಮುತ್ತೋ ರೂವಾದಿ’ ಇತ್ಯಾದಿಪೂರ್ವಪಕ್ಷಪರಿಹಾರಮುಖ್ಯತಯಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಿತಿ ಪ್ರಥಮಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾತ್ರಯಮ್ . ತದನನ್ತರಂ ಭಾವಬನ್ಧಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ‘ಉವಓಗಮಓ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಗಾಥಾದ್ವಯಮ್ . ಅಥ ಪರಸ್ಪರಂ ದ್ವಯೋಃ ಪುದ್ಗಲಯೋಃ ಬನ್ಧೋ, ಜೀವಸ್ಯ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮೇನ ಸಹ ಬನ್ಧೋ, ಜೀವಪುದ್ಗಲಯೋರ್ಬನ್ಧಶ್ಚೇತಿ ತ್ರಿವಿಧಬನ್ಧಮುಖ್ಯತ್ವೇನ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಜೀವಮ್ ] ಜೀವಕೋ [ಅರಸಮ್ ] ಅರಸ, [ಅರೂಪಮ್ ] ಅರೂಪ [ಅಗಂಧಮ್ ] ಅಗಂಧ, [ಅವ್ಯಕ್ತಮ್ ] ಅವ್ಯಕ್ತ, [ಚೇತನಾಗುಣಮ್ ] ಚೇತನಾಗುಣಯುಕ್ತ, [ಅಶಬ್ದಮ್ ] ಅಶಬ್ದ, [ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣಮ್ ] ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ (ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ನ ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ) ಔರ [ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟಸಂಸ್ಥಾನಮ್ ] ಜಿಸಕಾ ಕೋಈ ಸಂಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸಾ [ಜಾನೀಹಿ ] ಜಾನೋ ..೧೭೨..

ಟೀಕಾ : — ಆತ್ಮಾ (೧) ರಸಗುಣಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, (೨) ರೂಪಗುಣಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, (೩) ಗಂಧಗುಣಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, (೪) ಸ್ಪರ್ಶಗುಣರೂಪ ವ್ಯಕ್ತತಾಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, (೫) ಶಬ್ದಪರ್ಯಾಯಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, ತಥಾ (೬) ಇನ ಸಬಕೇ ಕಾರಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ರಸ – ರೂಪ – ಗಂಧ ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ) ಲಿಂಗಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅಗ್ರಾಹ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಓರ (೭) ಸರ್ವ ಸಂಸ್ಥಾನೋಂಕೇ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸೇ ವಿಭಾಗಕಾ ಸಾಧನಭೂತ (೧) ಅರಸಪನಾ, (೨) ಅರೂಪಪನಾ, (೩) ಅಗಂಧಪನಾ, (೪) ಅವ್ಯಕ್ತಪನಾ, (೫) ಅಶಬ್ದಪನಾ, (೬) ಅಲಿಂಗಗ್ರಾಹ್ಯಪನಾ ಔರ (೭) ಅಸಂಸ್ಥಾನಪನಾ ಹೈ . ಪುದ್ಗಲ ತಥಾ ಅಪುದ್ಗಲ ಐಸೇ ಸಮಸ್ತ ಅಜೀವ ದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ವಿಭಾಗಕಾ ಸಾಧನ ತೋ ಚೇತನಾಗುಣಮಯಪನಾ ಹೈ; ಔರ ವಹೀ, ಮಾತ್ರ ಸ್ವಜೀವದ್ರವ್ಯಾಶ್ರಿತ ಹೋನೇಸೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಪನೇಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕಾ ಶೇಷ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ವಿಭಾಗ (ಭೇದ) ಸಿದ್ಧ ಕರತಾ ಹೈ .

Page 326 of 513
PDF/HTML Page 359 of 546
single page version

ಪನ್ನಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತ್ಯತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಮಯತ್ವಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ . ನ ಲಿಂಗೈರಿನ್ದ್ರಿಯೈರ್ಗ್ರಾಹ್ಯತಾಮಾಪನ್ನಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತೀನ್ದ್ರಿಯಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾವಿಷಯತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾದಿನ್ದ್ರಿಯಗಮ್ಯಾದ್ಧೂಮಾದಗ್ನೇರಿವ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತೀನ್ದ್ರಿಯ- ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಪೂರ್ವಕಾನುಮಾನಾವಿಷಯತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾದೇವ ಪರೈಃ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತ್ಯನುಮೇಯಮಾತ್ರತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾದೇವ ಪರೇಷಾಂ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತ್ಯನುಮಾತೃಮಾತ್ರತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾತ್ಸ್ವಭಾವೇನ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಜ್ಞಾತೃತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗೇನೋಪಯೋಗಾಖ್ಯಲಕ್ಷಣೇನ ಗ್ರಹಣಂ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಾಲಮ್ಬನಂ ಯಸ್ಯೇತಿ ಬಹಿರರ್ಥಾಲಮ್ಬನ- ಜ್ಞಾನಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಸ್ಯೋಪಯೋಗಾಖ್ಯಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಂ ಸ್ವಯಮಾಹರಣಂ ಯಸ್ಯೇತ್ಯನಾಹಾರ್ಯಜ್ಞಾನತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಸ್ಯೋಪಯೋಗಾಖ್ಯಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಂ ಪರೇಣ ಹರಣಂ ಯಸ್ಯೇತ್ಯಹಾರ್ಯಜ್ಞಾನತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗೇ ‘ಫಾಸೇಹಿ ಪೋಗ್ಗಲಾಣಂ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೂತ್ರದ್ವಯಮ್ . ತತಃ ಪರಂ ನಿಶ್ಚಯೇನ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧಕಾರಣತ್ವಾದ್ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಏವ ಬನ್ಧ ಇತಿ ಕಥನಮುಖ್ಯತಯಾ ‘ರತ್ತೋ ಬಂಧದಿ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಗಾಥಾತ್ರಯಮ್ . ಅಥ ಭೇದಭಾವನಾಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ‘ಭಣಿದಾ ಪುಢವೀ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೂತ್ರದ್ವಯಮ್ . ತದನನ್ತರಂ ಜೀವೋ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮಾನಾಮೇವ ಕರ್ತಾ, ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾಮಿತಿ ಕಥನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿ (ಪ್ರಾಪ್ತಿ, ಪ್ರತಿಪಾದನ) ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಹೈ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : — (೧) ಗ್ರಾಹಕ (-ಜ್ಞಾಯಕ) ಜಿಸಕೇ ಲಿಂಗೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ (-ಜಾನನಾ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಮಯ’ ಹೈ ಇಸ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೨) ಗ್ರಾಹ್ಯ (ಜ್ಞೇಯ) ಜಿಸಕಾ ಲಿಂಗೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ (-ಜಾನನಾ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಕಾ ವಿಷಯ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಇಸ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೩) ಜೈಸೇ ಧುಂಏಂಸೇ ಅಗ್ನಿಕಾ ಗ್ರಹಣ (ಜ್ಞಾನ) ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ, ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯಗಮ್ಯ (-ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಸೇ ಜಾನನೇ ಯೋಗ್ಯ ಚಿಹ್ನ) ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕಾ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಪೂರ್ವಕ ಅನುಮಾನಕಾ ವಿಷಯ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೪) ದೂಸರೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ – ಮಾತ್ರ ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಜಿಸಕಾ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಅನುಮೇಯ ಮಾತ್ರ (ಕೇವಲ ಅನುಮಾನಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ) ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೫) ಜಿಸಕೇ ಲಿಂಗಸೇ ಹೀ ಪರಕಾ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಅನುಮಾತಾಮಾತ್ರ (ಕೇವಲ ಅನುಮಾನ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೋ) ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೬) ಜಿಸಕೇ ಲಿಂಗಕೇ ದ್ವಾರಾ ನಹೀಂ ಕಿನ್ತು ಸ್ವಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜ್ಞಾತಾ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೭) ಜಿಸಕೇ ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗನಾಮಕ ಲಕ್ಷಣ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ನಹೀಂ ಹೈ, ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾಕೇ ಬಾಹ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಆಲಮ್ಬನವಾಲಾ ಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೮) ಜೋ ಲಿಂಗಕೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗ ನಾಮಕ ಲಕ್ಷಣಕೋ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಯಂ (ಕಹೀಂ ಬಾಹರಸೇ) ನಹೀಂ ಲಾತಾ ಸೋ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಜೋ ಕಹೀಂಸೇ ನಹೀಂ ಲಾಯಾ ಜಾತಾ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನವಾಲಾ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೯) ಜಿಸೇ ಲಿಂಗಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗನಾಮಕ ಲಕ್ಷಣಕಾ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಸೇ ಹರಣ

Page 327 of 513
PDF/HTML Page 360 of 546
single page version

ಉಪಯೋಗಾಖ್ಯಲಕ್ಷಣೇ ಗ್ರಹಣಂ ಸೂರ್ಯ ಇವೋಪರಾಗೋ ಯಸ್ಯೇತಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಸ್ವಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾದುಪಯೋಗಾ- ಖ್ಯಲಕ್ಷಣಾದ್ ಗ್ರಹಣಂ ಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮಾದಾನಂ ಯಸ್ಯೇತಿ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಾಸಂಪೃಕ್ತತ್ವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗೇಭ್ಯ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಭ್ಯೋ ಗ್ರಹಣಂ ವಿಷಯಾಣಾಮುಪಭೋಗೋ ಯಸ್ಯೇತಿ ವಿಷಯೋಪಭೋಕ್ತೃತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾತ್ ಮನೋ ವೇನ್ದ್ರಿಯಾದಿ- ಲಕ್ಷಣಾದ್ ಗ್ರಹಣಂ ಜೀವಸ್ಯ ಧಾರಣಂ ಯಸ್ಯೇತಿ ಶುಕ್ರಾರ್ತವಾನುವಿಧಾಯಿತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಸ್ಯ ಮೇಹನಾ- ಕಾರಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಯೇತಿ ಲೌಕಿಕಸಾಧನಮಾತ್ರತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗೇನಾಮೇಹನಾಕಾರೇಣ ಗ್ರಹಣಂ ಲೋಕವ್ಯಾಪ್ತಿರ್ಯಸ್ಯೇತಿ ಕುಹುಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧಸಾಧನಾಕಾರಲೋಕವ್ಯಾಪ್ತಿತ್ವಾಭಾವಸ್ಯ . ನ ಲಿಂಗಾನಾಂ ಸ್ತ್ರೀಪುನ್ನಪುಂಸಕ- ‘ಕುವ್ವಂ ಸಹಾವಮಾದಾ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಷಷ್ಠಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಸಪ್ತಕಮ್ . ಯತ್ರ ಮುಖ್ಯತ್ವಮಿತಿ ವದತಿ ತತ್ರ ಯಥಾಸಂಭವಮನ್ಯೋ- ಽಪ್ಯರ್ಥೋ ಲಭ್ಯತ ಇತಿ ಸರ್ವತ್ರ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮ್ . ಏವಮೇಕೋನವಿಂಶತಿಗಾಥಾಭಿಸ್ತೃತೀಯವಿಶೇಷಾನ್ತರಾಧಿಕಾರೇ ಸಮುದಾಯ- ಪಾತನಿಕಾ . ತದ್ಯಥಾ — ಅಥ ಕಿಂ ತರ್ಹಿ ಜೀವಸ್ಯ ಶರೀರಾದಿಪರದ್ರವ್ಯೇಭ್ಯೋ ಭಿನ್ನಮನ್ಯದ್ರವ್ಯಾಸಾಧಾರಣಂ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನೇ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಂ ದದಾತಿ — ಅರಸಮರೂವಮಗಂಧಂ ರಸರೂಪಗನ್ಧರಹಿತತ್ವಾತ್ತಥಾ ಚಾಧ್ಯಾಹಾರ್ಯಮಾಣಾಸ್ಪರ್ಶರೂಪತ್ವಾಚ್ಚ ಅವ್ವತ್ತಂ ಅವ್ಯಕ್ತತ್ವಾತ್ ಅಸದ್ದಂ ಅಶಬ್ದತ್ವಾತ್ ಅಲಿಂಗಗ್ಗಹಣಂ ಅಲಿಙ್ಗಗ್ರಹಣತ್ವಾತ್ ಅಣಿದ್ದಿಟ್ಠಸಂಠಾಣಂ ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟಸಂಸ್ಥಾನತ್ವಾಚ್ಚ ಜಾಣ ಜೀವಂ ಜಾನೀಹಿ ಜೀವಮ್ . ಅರಸಮರೂಪಮಗನ್ಧಮಸ್ಪರ್ಶಮವ್ಯಕ್ತಮಶಬ್ದಮಲಿಙ್ಗಗ್ರಹಣಮನಿರ್ದಿಷ್ಟಸಂಸ್ಥಾನಲಕ್ಷಣಂ ಚ ಹೇ ಶಿಷ್ಯ, ಜೀವಂ ಜೀವದ್ರವ್ಯಂ ಜಾನೀಹಿ . ಪುನರಪಿ ಕಥಂಭೂತಮ್ . ಚೇದಣಾಗುಣಂ ಸಮಸ್ತಪುದ್ಗಲಾದಿಭ್ಯೋಽಚೇತನೇಭ್ಯೋ ಭಿನ್ನಃ ಸಮಸ್ತಾನ್ಯದ್ರವ್ಯಾಸಾಧಾರಣಃ ಸ್ವಕೀಯಾನನ್ತಜೀವಜಾತಿಸಾಧಾರಣಶ್ಚ ಚೇತನಾಗುಣೋ ಯಸ್ಯ ತಂ ಚೇತನಾಗುಣಂ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ (-ಅನ್ಯಸೇ ನಹೀಂ ಲೇ ಜಾಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ) ಸೋ ಅಲಿಂಗ ಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಕಾ ಹರಣ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೦) ಜಿಸೇ ಲಿಂಗಮೇಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗನಾಮಕ ಲಕ್ಷಣಮೇಂ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಸೂರ್ಯಕೀ ಭಾಂತಿ ಉಪರಾಗ (-ಮಲಿನತಾ, ವಿಕಾರ) ನಹೀಂ ಹೈ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಸ್ವಭಾವೀ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೧) ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗನಾಮಕ ಲಕ್ಷಣ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮಕಾ ಗ್ರಹಣ ಜಿಸಕೇ ನಹೀಂ ಹೈ, ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಸೇ ಅಸಂಯುಕ್ತ (ಅಸಂಬದ್ಧ) ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೨) ಜಿಸೇ ಲಿಂಗೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಉಪಭೋಗ ನಹೀಂ ಹೈ ಸೋ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಉಪಭೋಕ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೩) ಲಿಂಗ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಮನ ಅಥವಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿ ಲಕ್ಷಣಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವತ್ವಕೋ ಧಾರಣ ಕರ ರಖನಾ ಜಿಸಕೇ ನಹೀಂ ಹೈ ವಹ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಶುಕ್ರ ಔರ ಆರ್ತವಕೋ ಅನುವಿಧಾಯೀ (-ಅನುಸಾರ ಹೋನೇವಾಲಾ) ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೪) ಲಿಂಗಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಮೇಹನಾಕಾರ (-ಪುರುಷಾದಿಕೀ ಇನ್ದ್ರಿಯಕಾ ಆಕಾರ)ಕಾ ಗ್ರಹಣ ಜಿಸಕೇ ನಹೀಂ ಹೈ ಸೋ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಲೌಕಿಕಸಾಧನಮಾತ್ರ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೫) ಲಿಂಗಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಮೇಹನಾಕಾರಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕಾ ಗ್ರಹಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಲೋಕಮೇಂ ವ್ಯಾಪಕತ್ವ ನಹೀಂ ಹೈ ಸೋ ಅಲಿಂಗಗ್ರಹಣ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆತ್ಮಾ ಪಾಖಣ್ಡಿಯೋಂಕೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಾಧನರೂಪ ಆಕಾರವಾಲಾ — ಲೋಕವ್ಯಾಪ್ತಿವಾಲಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಐಸೇ ಅರ್ಥಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . (೧೬) ಜಿಸಕೇ ಲಿಂಗೋಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ತ್ರೀ,