Pravachansar-Hindi (Kannada transliteration). MokshamArg pragnyapan; Gatha: 232-240.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 24 of 28

 

Page 428 of 513
PDF/HTML Page 461 of 546
single page version

ಭಯೇನಾಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯಾತಿಕರ್ಕಶಾಚರಣೀಭೂಯಾಕ್ರಮೇಣ ಶರೀರಂ ಪಾತಯಿತ್ವಾ ಸುರಲೋಕಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೋದ್ವಾನ್ತಸಮಸ್ತ-
ಸಂಯಮಾಮೃತಭಾರಸ್ಯ ತಪಸೋಽನವಕಾಶತಯಾಶಕ್ಯಪ್ರತಿಕಾರೋ ಮಹಾನ್ ಲೇಪೋ ಭವತಿ, ತನ್ನ ಶ್ರೇಯಾನಪವಾದ-
ನಿರಪೇಕ್ಷ ಉತ್ಸರ್ಗಃ . ದೇಶಕಾಲಜ್ಞಸ್ಯಾಪಿ ಬಾಲವೃದ್ಧಶ್ರಾನ್ತಗ್ಲಾನತ್ವಾನುರೋಧೇನಾಹಾರವಿಹಾರಯೋರಲ್ಪಲೇಪತ್ವಂ
ವಿಗಣಯ್ಯ ಯಥೇಷ್ಟಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಮೃದ್ವಾಚರಣೀಭೂಯ ಸಂಯಮಂ ವಿರಾಧ್ಯಾಸಂಯತಜನಸಮಾನೀಭೂತಸ್ಯ ತದಾತ್ವೇ
ತಪಸೋಽನವಕಾಶತಯಾಶಕ್ಯಪ್ರತಿಕಾರೋ ಮಹಾನ್ ಲೇಪೋ ಭವತಿ, ತನ್ನ ಶ್ರೇಯಾನುತ್ಸರ್ಗನಿರಪೇಕ್ಷೋಽಪವಾದಃ .
ಅತಃ ಸರ್ವಥೋತ್ಸರ್ಗಾಪವಾದವಿರೋಧದೌಸ್ಥಿತ್ಯಮಾಚರಣಸ್ಯ ಪ್ರತಿಷೇಧ್ಯಂ, ತದರ್ಥಮೇವ ಸರ್ವಥಾನುಗಮ್ಯಶ್ಚ ಪರಸ್ಪರ-
ಸಾಪೇಕ್ಷೋತ್ಸರ್ಗಾಪವಾದವಿಜೃಮ್ಭಿತವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಃ ..೨೩೧..
ಕೃತ್ವಾ ಪೂರ್ವಕೃತಪುಣ್ಯೇನ ದೇವಲೋಕೇ ಸಮುತ್ಪದ್ಯತೇ . ತತ್ರ ಸಂಯಮಾಭಾವಾನ್ಮಹಾನ್ ಲೇಪೋ ಭವತಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾದಪವಾದ-
ನಿರಪೇಕ್ಷಮುತ್ಸರ್ಗಂ ತ್ಯಜತಿ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಸಾಧಕಮಲ್ಪಲೇಪಂ ಬಹುಲಾಭಮಪವಾದಸಾಪೇಕ್ಷಮುತ್ಸರ್ಗಂ ಸ್ವೀಕರೋತಿ . ತಥೈವ
ಚ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಕ್ತಕ್ರಮೇಣಾಪಹೃತಸಂಯಮಶಬ್ದವಾಚ್ಯೇಽಪವಾದೇ ಪ್ರವರ್ತತೇ ತತ್ರ ಚ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಃ ಸನ್ ಯದಿ ಕಥಂಚಿದೌಷಧ-
ಪಥ್ಯಾದಿಸಾವದ್ಯಭಯೇನ ವ್ಯಾಧಿವ್ಯಥಾದಿಪ್ರತೀಕಾರಮಕೃತ್ವಾ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಂ ನ ಕರೋತಿ ತರ್ಹಿ ಮಹಾನ್ ಲೇಪೋ ಭವತಿ;
ಅಥವಾ ಪ್ರತೀಕಾರೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನೋಽಪಿ ಹರೀತಕೀವ್ಯಾಜೇನ ಗುಡಭಕ್ಷಣವದಿನ್ದ್ರಿಯಸುಖಲಾಮ್ಪಟಯೇನ ಸಂಯಮವಿರಾಧನಾಂ
ಕರೋತಿ ತದಾಪಿ ಮಹಾನ್ ಲೇಪೋ ಭವತಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾದುತ್ಸರ್ಗನಿರಪೇಕ್ಷಮಪವಾದಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾರೂಪಂ
ಶುಭೋಪಯೋಗರೂಪಂ ವಾ ಸಂಯಮಮವಿರಾಧಯನ್ನೌಷಧಪಥ್ಯಾದಿನಿಮಿತ್ತೋತ್ಪನ್ನಾಲ್ಪಸಾವದ್ಯಮಪಿ ಬಹುಗುಣರಾಶಿಮುತ್ಸರ್ಗಸಾಪೇಕ್ಷಮ-
ದೇಶಕಾಲಜ್ಞಕೋ ಭೀ, ಯದಿ ವಹ ಬಾಲ – ವೃದ್ಧ – ಶ್ರಾಂತ – ಗ್ಲಾನತ್ವಕೇ ಅನುರೋಧಸೇ, ಜೋ ಆಹಾರ – ವಿಹಾರ
ಹೈ, ಉಸಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಅಲ್ಪಲೇಪಕೇ ಭಯಸೇ ಉಸಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ನ ಕರೇ ತೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಪವಾದಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ
ಹೋನೇವಾಲೇ ಅಲ್ಪಬಂಧಕೇ ಭಯಸೇ ಉತ್ಸರ್ಗಕಾ ಹಠ ಕರಕೇ ಅಪವಾದಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ನ ಹೋ ತೋ), ಅತಿ ಕರ್ಕಶ
ಆಚರಣರೂಪ ಹೋಕರ ಅಕ್ರಮಸೇ ಶರೀರಪಾತ ಕರಕೇ ದೇವಲೋಕ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಜಿಸನೇ ಸಮಸ್ತ ಸಂಯಮಾಮೃತಕಾ
ಸಮೂಹ ವಮನ ಕರ ಡಾಲಾ ಹೈ ಉಸೇ ತಪಕಾ ಅವಕಾಶ ನ ರಹನೇಸೇ, ಜಿಸಕಾ ಪ್ರತೀಕಾರ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ ಐಸಾ
ಮಹಾನ ಲೇಪ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಅಪವಾದ ನಿರಪೇಕ್ಷ ಉತ್ಸರ್ಗ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ ನಹೀಂ ಹೈ .
ದೇಶಕಾಲಜ್ಞಕೋ ಭೀ, ಯದಿ ವಹ ಬಾಲ – ವೃದ್ಧ – ಶ್ರಾಂತ – ಗ್ಲಾನತ್ವಕೇ ಅನುರೋಧಸೇ ಜೋ ಆಹಾರವಿಹಾರ ಹೈ,
ಉಸಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಅಲ್ಪಲೇಪಕೋ ನ ಗಿನಕರ ಉಸಮೇಂ ೧ಯಥೇಷ್ಟ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರೇ ತೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಪವಾದಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ
ಅಲ್ಪಬನ್ಧಕೇ ಪ್ರತಿ ಅಸಾವಧಾನ ಹೋಕರ ಉತ್ಸರ್ಗರೂಪ ಧ್ಯೇಯಕೋ ಚೂಕಕರ ಅಪವಾದಮೇಂ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದಪೂರ್ವಕ ಪ್ರವರ್ತೇ
ತೋ), ಮೃದು ಆಚರಣರೂಪ ಹೋಕರ ಸಂಯಮ ವಿರೋಧೀಕೋ – ಅಸಂಯತಜನಕೇ ಸಮಾನ ಹುಏ ಉಸಕೋ – ಉಸ ಸಮಯ
ತಪಕಾ ಅವಕಾಶ ನ ರಹನೇಸೇ, ಜಿಸಕಾ ಪ್ರತೀಕಾರ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ ಐಸಾ ಮಹಾನ್ ಲೇಪ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ
ಉತ್ಸರ್ಗ ನಿರಪೇಕ್ಷ ಅಪವಾದ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ) ಉತ್ಸರ್ಗ ಔರ ಅಪವಾದಕೇ ವಿರೋಧಸೇ ಹೋನೇವಾಲಾ ಜೋ
ಆಚರಣಕಾ ದುಃಸ್ಥಿತಪನಾ ವಹ ಸರ್ವಥಾ ನಿಷೇಧ್ಯ (ತ್ಯಾಜ್ಯ) ಹೈ, ಔರ ಇಸೀಲಿಯೇ ಪರಸ್ಪರ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಉತ್ಸರ್ಗ
ಔರ ಅಪವಾದಸೇ ಜಿಸಕೀ ವೃತ್ತಿ (-ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಕಾರ್ಯ) ಪ್ರಗಟ ಹೋತೀ ಹೈ ಐಸಾ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಸರ್ವಥಾ ಅನುಗಮ್ಯ
(ಅನುಸರಣ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ) ಹೈ .
೧. ಯಥೇಷ್ಟ = ಸ್ವಚ್ಛಂದತಯಾ, ಇಚ್ಛಾಕೇ ಅನುಸಾರ .

Page 429 of 513
PDF/HTML Page 462 of 546
single page version

“ಇತ್ಯೇವಂ ಚರಣಂ ಪುರಾಣಪುರುಷೈರ್ಜುಷ್ಟಂ ವಿಶಿಷ್ಟಾದರೈ-
ರುತ್ಸರ್ಗಾದಪವಾದತಶ್ಚ ವಿಚರದ್ಬಹ್ವೀಃ ಪೃಥಗ್ಭೂಮಿಕಾಃ .
ಆಕ್ರಮ್ಯ ಕ್ರಮತೋ ನಿವೃತ್ತಿಮತುಲಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಯತಿಃ ಸರ್ವತ-
ಶ್ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಭಾಸಿನಿ ನಿಜದ್ರವ್ಯೇ ಕರೋತು ಸ್ಥಿತಿಮ್ ..೧೫..
— ಇತ್ಯಾಚರಣಪ್ರಜ್ಞಾಪನಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್ .
ಪವಾದಂ ಸ್ವೀಕರೋತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೨೩೧.. ಏವಂ ‘ಉವಯರಣಂ ಜಿಣಮಗ್ಗೇ’ ಇತ್ಯಾದ್ಯೇಕಾದಶಗಾಥಾಭಿರಪವಾದಸ್ಯ ವಿಶೇಷ-
ವಿವರಣರೂಪೇಣ ಚತುರ್ಥಸ್ಥಲಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮ್ . ಇತಿ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಕ್ರಮೇಣ ‘ಣ ಹಿ ಣಿರವೇಕ್ಖೋ ಚಾಗೋ’ ಇತ್ಯಾದಿತ್ರಿಂಶದ್ಗದ್ಗದ್ಗದ್ಗದ್ಗಾಥಾಭಿಃ
ಸ್ಥಲಚತುಷ್ಟಯೇನಾಪವಾದನಾಮಾ ದ್ವಿತೀಯಾನ್ತರಾಧಿಕಾರಃ ಸಮಾಪ್ತಃ . ಅತಃ ಪರಂ ಚತುರ್ದಶಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮಾ
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾಧಿಕಾರಃ ಕಥ್ಯತೇ . ತತ್ರ ಚತ್ವಾರಿ ಸ್ಥಲಾನಿ ಭವನ್ತಿ . ತೇಷು ಪ್ರಥಮತಃ ಆಗಮಾಭ್ಯಾಸಮುಖ್ಯತ್ವೇನ
‘ಏಯಗ್ಗಗದೋ ಸಮಣೋ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಯಥಾಕ್ರಮೇಣ ಪ್ರಥಮಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಮ್ . ತದನನ್ತರಂ ಭೇದಾಭೇದರತ್ನತ್ರಯಸ್ವರೂಪಮೇವ
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನರೂಪೇಣ ‘ಆಗಮಪುವ್ವಾ ದಿಟ್ಠೀ’ ಇತ್ಯಾದಿ ದ್ವಿತೀಯಸ್ಥಲೇ ಸೂತ್ರಚತುಷ್ಟಯಮ್ . ಅತಃ ಪರಂ
ದ್ರವ್ಯಭಾವಸಂಯಮಕಥನರೂಪೇಣ ‘ಚಾಗೋ ಯ ಅಣಾರಂಭೋ’ ಇತ್ಯಾದಿ ತೃತೀಯಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಮ್ . ತದನನ್ತರಂ
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜಬ ತಕ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮೇಂ ಹೀ ಲೀನ ನ ಹೋ ಜಾಯಾ ಜಾಯ ತಬ ತಕ ಶ್ರಮಣಕೋ
ಆಚರಣಕೀ ಸುಸ್ಥಿತಿಕೇ ಲಿಯೇ ಉತ್ಸರ್ಗ ಔರ ಅಪವಾದಕೀ ಮೈತ್ರೀ ಸಾಧನೀ ಚಾಹಿಯೇ . ಉಸೇ ಅಪನೀ
ನಿರ್ಬಲತಾಕಾ ಲಕ್ಷ ರಖೇ ಬಿನಾ ಮಾತ್ರ ಉತ್ಸರ್ಗಕಾ ಆಗ್ರಹ ರಖಕರ ಕೇವಲ ಅತಿ ಕರ್ಕಶ ಆಚರಣಕಾ ಹಠ
ನಹೀಂ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ; ತಥಾ ಉತ್ಸರ್ಗರೂಪ ಧ್ಯೇಯಕೋ ಚೂಕಕರ ಮಾತ್ರ ಅಪವಾದಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ ಕೇವಲ ಮೃದು
ಆಚರಣರೂಪ ಶಿಥಿಲತಾಕಾ ಭೀ ಸೇವನ ನಹೀಂ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಕಿನ್ತು ಇಸ ಪ್ರಕಾರಕಾ ವರ್ತನ ಕರನಾ
ಚಾಹಿಯೇ ಜಿಸಮೇಂ ಹಠ ಭೀ ನ ಹೋ ಔರ ಶಿಥಿಲತಾಕಾ ಭೀ ಸೇವನ ನ ಹೋ . ಸರ್ವಜ್ಞ ಭಗವಾನಕಾ ಮಾರ್ಗ
ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೈ . ಅಪನೀ ದಶಾಕೀ ಜಾಂಚ ಕರಕೇ ಜೈಸೇ ಭೀ ಲಾಭ ಹೋ ಉಸಪ್ರಕಾರಸೇ ವರ್ತನ ಕರನೇಕಾ
ಭಗವಾನಕಾ ಉಪದೇಶ ಹೈ .
ಅಪನೀ ಚಾಹೇ ಜೋ (ಸಬಲ ಯಾ ನಿರ್ಬಲ) ಸ್ಥಿತಿ ಹೋ, ತಥಾಪಿ ಏಕ ಹೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವರ್ತನಾ, ಐಸಾ
ಜಿನಮಾರ್ಗ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೩೧..
ಅಬ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ಹೋನೇಕೀ ಬಾತ ಕಹಕರ ‘ಆಚರಣಪ್ರಜ್ಞಾಪನ’ ಪೂರ್ಣ ಕಿಯಾ
ಜಾತಾ ಹೈ .
ಅರ್ಥ : — ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಿಶೇಷ ಆದರಪೂರ್ವಕ ಪುರಾಣ ಪುರುಷೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಸೇವಿತ, ಉತ್ಸರ್ಗ ಔರ ಅಪವಾದ
ದ್ವಾರಾ ಅನೇಕ ಪೃಥಕ್ – ಪೃಥಕ್ ಭೂಮಿಕಾಓಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಜೋ ಚಾರಿತ್ರ ಉಸಕೋ ಯತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ, ಕ್ರಮಶಃ ಅತುಲ
ನಿವೃತ್ತಿ ಕರಕೇ, ಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯ ಔರ ಚೈತನ್ಯವಿಶೇಷರೂಪ ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಕಾಶ ಹೈ ಐಸೇ ನಿಜದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಸರ್ವತಃ
ಸ್ಥಿತಿ ಕರೋ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘ಆಚರಣ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ’ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .
★ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ ಛಂದ

Page 430 of 513
PDF/HTML Page 463 of 546
single page version

ಅಥ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮ್ನೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ಯೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನಮ್ . ತತ್ರ ತನ್ಮೂಲಸಾಧನಭೂತೇ
ಪ್ರಥಮಮಾಗಮ ಏವ ವ್ಯಾಪಾರಯತಿ —
ಏಯಗ್ಗಗದೋ ಸಮಣೋ ಏಯಗ್ಗಂ ಣಿಚ್ಛಿದಸ್ಸ ಅತ್ಥೇಸು .
ಣಿಚ್ಛಿತ್ತೀ ಆಗಮದೋ ಆಗಮಚೇಟ್ಠಾ ತದೋ ಜೇಟ್ಠಾ ..೨೩೨..
ಐಕಾಗ್ಾ್ರಯಗತಃ ಶ್ರಮಣಃ ಐಕಾಗ್ಾ್ರಯಂ ನಿಶ್ಚಿತಸ್ಯ ಅರ್ಥೇಷು .
ನಿಶ್ಚಿತಿರಾಗಮತ ಆಗಮಚೇಷ್ಟಾ ತತೋ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ..೨೩೨..
ಶ್ರಮಣೋ ಹಿ ತಾವದೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಗತ ಏವ ಭವತಿ . ಐಕಾಗ್ಾ್ರಯಂ ತು ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಸ್ಯೈವ ಭವತಿ .
ಅರ್ಥನಿಶ್ಚಯಸ್ತ್ವಾಗಮಾದೇವ ಭವತಿ . ತತ ಆಗಮ ಏವ ವ್ಯಾಪಾರಃ ಪ್ರಧಾನತರಃ, ನ ಚಾನ್ಯಾ ಗತಿರಸ್ತಿ .
ಯತೋ ನ ಖಲ್ವಾಗಮಮನ್ತರೇಣಾರ್ಥಾ ನಿಶ್ಚೇತುಂ ಶಕ್ಯನ್ತೇ, ತಸ್ಯೈವ ಹಿ ತ್ರಿಸಮಯಪ್ರವೃತ್ತತ್ರಿಲಕ್ಷಣಸಕಲಪದಾರ್ಥ-
ಸಾರ್ಥಯಾಥಾತ್ಮ್ಯಾವಗಮಸುಸ್ಥಿತಾನ್ತರಂಗಗಮ್ಭೀರತ್ವಾತ್ . ನ ಚಾರ್ಥನಿಶ್ಚಯಮನ್ತರೇಣೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಂ ಸಿದ್ಧಯೇತ್,
ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋಪಸಂಹಾರಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ‘ಮುಜ್ಝದಿ ವಾ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಚತುರ್ಥಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾದ್ವಯಮ್ . ಏವಂ
ಸ್ಥಲಚತುಷ್ಟಯೇನ ತೃತೀಯಾನ್ತರಾಧಿಕಾರೇ ಸಮುದಾಯಪಾತನಿಕಾ . ತದ್ಯಥಾ — ಅಥೈಕಾಗ್ಯಗತಃ ಶ್ರಮಣೋ ಭವತಿ .
ಅಬ, ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಜಿಸಕಾ ದೂಸರಾ ನಾಮ ಹೈ ಐಸೇ ಏಕಾಗ್ರತಾಲಕ್ಷಣವಾಲೇ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಹೈ .
ಉಸಮೇಂ ಪ್ರಥಮ, ಉಸಕೇ (-ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ) ಮೂಲ ಸಾಧನಭೂತ ಆಗಮಮೇಂ ವ್ಯಾಪಾರ (-ಪ್ರವೃತ್ತಿ) ಕರಾತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಶ್ರಮಣಃ ] ಶ್ರಮಣ [ಐಕಾಗ್ರಯತಃ ] ಏಕಾಗ್ರತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ;
[ಐಕಾಗ್ರಯಂ ] ಏಕಾಗ್ರತಾ [ಅರ್ಥೇಷು ನಿಶ್ಚಿತಸ್ಯ ] ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಿಶ್ಚಯವಾನ್ಕೇ ಹೋತೀ ಹೈ; [ನಿಶ್ಚಿತಿಃ ]
(ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ) ನಿಶ್ಚಯ [ಆಗಮತಃ ] ಆಗಮ ದ್ವಾರಾ ಹೋತಾ ಹೈ; [ತತಃ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಆಗಮಚೇಷ್ಟಾ ]
ಆಗಮಮೇಂ ವ್ಯಾಪಾರ [ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ] ಮುಖ್ಯ ಹೈ ..೨೩೨..
ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಶ್ರಮಣ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ; ಏಕಾಗ್ರತಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ
ನಿಶ್ಚಯವಾನ್ಕೇ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ; ಔರ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಆಗಮ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಆಗಮಮೇಂ ಹೀ
ವ್ಯಾಪಾರ ಪ್ರಧಾನತರ (-ವಿಶೇಷ ಪ್ರಧಾನ) ಹೈ; ದೂಸರೀ ಗತಿ (-ಅನ್ಯ ಕೋಈ ಮಾರ್ಗ) ನಹೀಂ ಹೈ . ಉಸಕಾ ಕಾರಣ
ಯಹ ಹೈ ಕಿ : —
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಆಗಮಕೇ ಬಿನಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಆಗಮ ಹೀ,
ಜಿಸಕೇ ತ್ರಿಕಾಲ (ಉತ್ಪಾದ – ವ್ಯಯ – ಧ್ರೌವ್ಯರೂಪ) ತೀನ ಲಕ್ಷಣ ಪ್ರವರ್ತತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಸಕಲಪದಾರ್ಥಸಾರ್ಥಕೇ
ಯಥಾತಥ್ಯ ಜ್ಞಾನ ದ್ವಾರಾ ಸುಸ್ಥಿತ ಅಂತರಂಗಸೇ ಗಮ್ಭೀರ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆಗಮಕಾ ಹೀ ಅಂತರಂಗ, ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ
ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಜ್ಯಾಂ ಐಕಾಗ್ಯ್ರಾ, ನೇ ಐಕಾಗ್ಯ್ರಾ ವಸ್ತುನಿಶ್ಚಯೇ,
ನಿಶ್ಚಯ ಬನೇ ಆಗಮ ವಡೇ, ಆಗಮಪ್ರವರ್ತನ ಮುಖ್ಯ ಛೇ. ೨೩೨.

Page 431 of 513
PDF/HTML Page 464 of 546
single page version

ಯತೋಽನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಸ್ಯ ಕದಾಚಿನ್ನಿಶ್ಚಿಕೀರ್ಷಾಕುಲಿತಚೇತಸಃ ಸಮನ್ತತೋ ದೋಲಾಯಮಾನಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತತರಲತಯಾ,
ಕದಾಚಿಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಾಜ್ವರಪರವಶಸ್ಯ ವಿಶ್ವಂ ಸ್ವಯಂ ಸಿಸೃಕ್ಷೋರ್ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರಪರಿಣತಸ್ಯ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣವಿಜೃಮ್ಭ-
ಮಾಣಕ್ಷೋಭತಯಾ, ಕದಾಚಿದ್ಬುಭುಕ್ಷಾಭಾವಿತಸ್ಯ ವಿಶ್ವಂ ಸ್ವಯಂ ಭೋಗ್ಯತಯೋಪಾದಾಯ ರಾಗದ್ವೇಷದೋಷಕಲ್ಮಾಷಿತ-
ಚಿತ್ತವೃತ್ತೇರಿಷ್ಟಾನಿಷ್ಟವಿಭಾಗೇನ ಪ್ರವರ್ತಿತದ್ವೈತಸ್ಯ ಪ್ರತಿವಸ್ತುಪರಿಣಮಮಾನಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತವಿಸಂಷ್ಠುಲತಯಾ, ಕೃತ-
ನಿಶ್ಚಯನಿಃಕ್ರಿಯನಿರ್ಭೋಗಂ ಯುಗಪದಾಪೀತವಿಶ್ವಮಪ್ಯವಿಶ್ವತಯೈಕಂ ಭಗವನ್ತಮಾತ್ಮಾನಮಪಶ್ಯತಃ ಸತತಂ
ವೈಯಗ್ಾ್ರಯಮೇವ ಸ್ಯಾತ್ . ನ ಚೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಮನ್ತರೇಣ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ಸಿದ್ಧಯೇತ್, ಯತೋಽನೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಸ್ಯಾನೇಕಮೇವೇದಮಿತಿ
ಪಶ್ಯತಸ್ತಥಾಪ್ರತ್ಯಯಾಭಿನಿವಿಷ್ಟಸ್ಯಾನೇಕಮೇವೇದಮಿತಿ ಜಾನತಸ್ತಥಾನುಭೂತಿಭಾವಿತಸ್ಯಾನೇಕಮೇವೇದಮಿತಿ
ಪ್ರತ್ಯರ್ಥವಿಕಲ್ಪವ್ಯಾವೃತ್ತಚೇತಸಾ ಸನ್ತತಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ತಥಾವೃತ್ತಿದುಃಸ್ಥಿತಸ್ಯ ಚೈಕಾತ್ಮಪ್ರತೀತ್ಯನುಭೂತಿ-
ತಚ್ಚೈಕಾಗ್ಯಮಾಗಮಪರಿಜ್ಞಾನಾದೇವ ಭವತೀತಿ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ — ಏಯಗ್ಗಗದೋ ಸಮಣೋ ಐಕಾಗ್ಯಗತಃ ಶ್ರಮಣೋ ಭವತಿ ..
ಅತ್ರಾಯಮರ್ಥಃ — ಜಗತ್ತ್ರಯಕಾಲತ್ರಯವರ್ತಿಸಮಸ್ತದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಕಸಮಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲ-
ಜ್ಞಾನಲಕ್ಷಣನಿಜಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸಮ್ಯಕ್ಶ್ರದ್ಧಾನಜ್ಞಾನಾನುಷ್ಠಾನರೂಪಮೈಕಾಗ್ಯಂ ಭಣ್ಯತೇ . ತತ್ರ ಗತಸ್ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ಪರಿಣತಃ
ಸಮೂಹಕೇ ಯಥಾರ್ಥಜ್ಞಾನ ದ್ವಾರಾ ಸುಸ್ಥಿತ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಆಗಮ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಯಥಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನಸೇ ಗಮ್ಭೀರ ಹೈ ) .
ಔರ, ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಿಶ್ಚಯಕೇ ಬಿನಾ ಏಕಾಗ್ರತಾ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, ಜಿಸೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ
ನಿಶ್ಚಯ ನಹೀಂ ಹೈ ವಹ (೧) ಕದಾಚಿತ್ ನಿಶ್ಚಯ ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾಸೇ ಆಕುಲತಾಪ್ರಾಪ್ತ ಚಿತ್ತಕೇ ಕಾರಣ ಸರ್ವತಃ
ದೋಲಾಯಮಾನ (-ಡಾವಾಂಡೋಲ) ಹೋನೇಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ತರಲತಾ (ಚಂಚಲತಾ) ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ, (೨) ಕದಾಚಿತ್
ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾರೂಪ ಜ್ವರಸೇ ಪರವಶ ಹೋತಾ ಹುಆ ವಿಶ್ವಕೋ (-ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ) ಸ್ವಯಂ ಸರ್ಜನ
ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾ ಕರತಾ ಹುಆ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರರೂಪ (-ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ) ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ
ಪ್ರತಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೋಭಕೀ ಪ್ರಗಟತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ (೩) ಕದಾಚಿತ್ ಭೋಗನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾಸೇ ಭಾವಿತ ಹೋತಾ
ಹುಆ ವಿಶ್ವಕೋ ಸ್ವಯಂ ಭೋಗ್ಯರೂಪ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ, ರಾಗದ್ವೇಷರೂಪ ದೋಷಸೇ ಕಲುಷಿತ ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿಕೇ ಕಾರಣ
(ವಸ್ತುಓಂಮೇಂ) ಇಷ್ಟ – ಅನಿಷ್ಟ ವಿಭಾಗ ದ್ವಾರಾ ದ್ವೈತಕೋ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಕರತಾ ಹುಆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸ್ತುರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ
ಹೋನೇಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಅಸ್ಥಿರತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ [-ಉಪರೋಕ್ತ ತೀನ ಕಾರಣೋಂಸೇ ] ಉಸ ಅನಿಶ್ಚಯೀ
ಜೀವಕೇ (೧) ಕೃತನಿಶ್ಚಯ, (೨) ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಔರ (೩) ನಿರ್ಭೋಗ ಐಸೇ ಭಗವಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ — ಜೋ ಕಿ
ಯುಗಪತ್ ವಿಶ್ವಕೋ ಪೀ ಜಾನೇವಾಲಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಿಶ್ವರೂಪ ನ ಹೋನೇಸೇ ಏಕ ಹೈ ಉಸೇ — ನಹೀಂ ದೇಖನೇಸೇ ಸತತ
ವ್ಯಗ್ರತಾ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ, (-ಏಕಾಗ್ರತಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ) .
ಔರ ಏಕಾಗ್ರತಾಕೇ ಬಿನಾ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಿಸಕೇ ಏಕಾಗ್ರತಾ ನಹೀಂ ಹೈ ವಹ
ಜೀವ (೧) ‘ಯಹ ಅನೇಕ ಹೀ ಹೈ’ ಐಸಾ ದೇಖತಾ (-ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರತಾ) ಹುಆ ಉಸಪ್ರಕಾರಕೀ ಪ್ರತೀತಿಮೇಂ
ಅಭಿನಿವಿಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ; (೨) ‘ಯಹ ಅನೇಕ ಹೀ ಹೈ’ ಐಸಾ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಉಸಪ್ರಕಾರಕೀ ಅನುಭೂತಿಸೇ
ಭಾವಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ (೩) ಯಹ ಅನೇಕ ಹೀ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಾರ್ಥಕೇ ವಿಕಲ್ಪಸೇ ಖಣ್ಡಿತ
(-ಛಿನ್ನಭಿನ್ನ) ಚಿತ್ತ ಸಹಿತ ಸತತ್ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಉಸಪ್ರಕಾರಕೀ ೨ವೃತ್ತಿಸೇ ದುಃಸ್ಥಿತ ಹೋತಾ ಹೈ,
೧. ಅಭಿನಿವಿಷ್ಟ = ಆಗ್ರಹೀ, ದೃಢ . ೨. ವೃತ್ತಿ = ವರ್ತನಾ; ಚಾರಿತ್ರ .

Page 432 of 513
PDF/HTML Page 465 of 546
single page version

ವೃತ್ತಿಸ್ವರೂಪಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಪರಿಣತಿಪ್ರವೃತ್ತದ್ರಶಿಜ್ಞಪ್ತಿವೃತ್ತಿರೂಪಾತ್ಮತತ್ತ್ವೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಾಭಾವಾತ್ ಶುದ್ಧಾತ್ಮ-
ತತ್ತ್ವಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಮೇವ ನ ಸ್ಯಾತ್ . ಅತಃ ಸರ್ವಥಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾಪರನಾಮ್ನಃ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಯೇ
ಭಗವದರ್ಹತ್ಸರ್ವಜ್ಞೋಪಜ್ಞೇ ಪ್ರಕಟಾನೇಕಾನ್ತಕೇತನೇ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಣಿ ನಿಷ್ಣಾತೇನ ಮುಮುಕ್ಷುಣಾ ಭವಿತವ್ಯಮ್ ..೨೩೨..
ಅಥಾಗಮಹೀನಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಾಖ್ಯಂ ಕರ್ಮಕ್ಷಪಣಂ ನ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ —
ಶ್ರಮಣೋ ಭವತಿ . ಏಯಗ್ಗಂ ಣಿಚ್ಛಿದಸ್ಸ ಐಕಾಗ್ಗ್ಗ್ಗ್ಗ್ಾಾ
ಾಾ
ಾ
ಂ ಪುನರ್ನಿಶ್ಚಿತಸ್ಯ ತಪೋಧನಸ್ಯ ಭವತಿ . ಕೇಷು .
ಟಙ್ಕೋತ್ಕೀರ್ಣಜ್ಞಾಯಕೈಕಸ್ವಭಾವೋ ಯೋಽಸೌ ಪರಮಾತ್ಮಪದಾರ್ಥಸ್ತತ್ಪ್ರಭೃತಿಷ್ವರ್ಥೇಷು .ಣಿಚ್ಛಿತ್ತೀ ಆಗಮದೋ ಸಾ ಚ ಸಾ ಚ
ಪದಾರ್ಥನಿಶ್ಚಿತ್ತಿರಾಗಮತೋ ಭವತಿ . ತಥಾಹಿ — ಜೀವಭೇದಕರ್ಮಭೇದಪ್ರತಿಪಾದಕಾಗಮಾಭ್ಯಾಸಾದ್ಭಭವತಿ, ನ ಕೇವಲ-
ಮಾಗಮಾಭ್ಯಾಸಾತ್ತಥೈವಾಗಮಪದಸಾರಭೂತಾಚ್ಚಿದಾನನ್ದೈಕಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪ್ರಕಾಶಕಾದಧ್ಯಾತ್ಮಾಭಿಧಾನಾತ್ಪರಮಾಗಮಾಚ್ಚ ಪದಾರ್ಥ-
ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರ್ಭವತಿ . ಆಗಮಚೇಟ್ಠಾ ತದೋ ಜೇಟ್ಠಾ ತತಃ ಕಾರಣಾದೇವಮುಕ್ತಲಕ್ಷಣಾಗಮೇ ಪರಮಾಗಮೇ ಚ ಚೇಷ್ಟಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ
ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ಪ್ರಶಸ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ..೨೩೨.. ಅಥಾಗಮಪರಿಜ್ಞಾನಹೀನಸ್ಯ ಕರ್ಮಕ್ಷಪಣಂ ನ ಭವತೀತಿ ಪ್ರರೂಪಯತಿ — ಆಗಮಹೀಣೋ
ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಏಕ ಆತ್ಮಾಕೀ ಪ್ರತೀತಿ – ಅನುಭೂತಿ – ವೃತ್ತಿಸ್ವರೂಪ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ – ಜ್ಞಾನ – ಚಾರಿತ್ರ ಪರಿಣತಿರೂಪ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜೋ ೧ದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿ – ವೃತ್ತಿರೂಪ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರತಾ ಹೈ ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ
ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ವಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಹೋ (ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ವಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ ಮುನಿಪನಾ ಹೀ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ) ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಜಿಸಕಾ ದೂಸರಾ ನಾಮ ಹೈ ಐಸೇ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಕೀ
ಸರ್ವಪ್ರಕಾರಸೇ ಸಿದ್ಧಿ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಮುಮುಕ್ಷುಕೋ ಭಗವಾನ್ ಅರ್ಹನ್ತ ಸರ್ವಜ್ಞಸೇ ಉಪಜ್ಞ (-ಸ್ವಯಂ ಜಾನಕರ ಕಹೇ
ಗಯೇ) ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಮೇಂ — ಜಿಸಕಾ ಕಿ ಅನೇಕಾನ್ತರೂಪೀ ಕೇತನ (ಚಿಹ್ನ – ಧ್ವಜ – ಲಕ್ಷಣ) ಪ್ರಗಟ ಹೈ ಉಸಮೇಂ —
ನಿಷ್ಣಾತ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಆಗಮಕೇ ವಿನಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಿಶ್ಚಯಕೇ ವಿನಾ
ಅಶ್ರದ್ಧಾಜನಿತ ತರಲತಾ, ಪರಕರ್ತೃತ್ವಾಭಿಲಾಷಾಜನಿತ ಕ್ಷೋಭ ಔರ ಪರಭೋಕ್ತೃತ್ತ್ವಾಭಿಲಾಷಾಜನಿತ ಅಸ್ಥಿರತಾಕೇ
ಕಾರಣ ಏಕಾಗ್ರತಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಔರ ಏಕಾಗ್ರತಾಕೇ ವಿನಾ ಏಕ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಶ್ರದ್ಧಾನ – ಜ್ಞಾನ – ವರ್ತನರೂಪ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರವೃತ್ತಿ ನ ಹೋನೇಸೇ ಮುನಿಪನಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀಕಾ ಪ್ರಧಾನ ಕರ್ತ್ತವ್ಯ
೨ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮರೂಪ ಆಗಮಮೇಂ ಪ್ರವೀಣತಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನಾ ಹೀ ಹೈ ..೨೩೨..
ಅಬ ಆಗಮಹೀನಕೇ ಮೋಕ್ಷಾಖ್ಯ (ಮೋಕ್ಷ ನಾಮಸೇ ಕಹಾ ಜಾನೇವಾಲಾ) ಕರ್ಮಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಐಸಾ
ಪ್ರತಿಪಾದನ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
೧. ದೃಶಿ = ದರ್ಶನ .
೨. ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ = ಪರಮಬ್ರಹ್ಮರೂಪ ವಾಚ್ಯಕಾ ವಾಚಕ ದ್ರವ್ಯ ಶ್ರುತ . [ಇನ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಸರ್ವಜ್ಞೋಪಜ್ಞ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೋ
ಸಾಮಾನ್ಯತಯಾ ಆಗಮ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಕಭೀ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೇ ‘ಆಗಮ’ ಔರ ‘ಪರಮಾಗಮ’ ಐಸೇ ದೋ ಭೇದ ಭೀ ಕಿಯೇ ಜಾತೇ
ಹೈಂ; ವಹಾಂ ಜೀವಭೇದೋಂ ಔರ ಕರ್ಮಭೇದೋಂಕೇ ಪ್ರತಿಪಾದಕ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೋ ‘ಆಗಮ’ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಔರ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೇ
ಸಾರಭೂತ ಚಿದಾನನ್ದ ಏಕ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೇ ಪ್ರಕಾಶಕ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೋ ‘ಪರಮಾಗಮ’ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ] .]

Page 433 of 513
PDF/HTML Page 466 of 546
single page version

ಆಗಮಹೀಣೋ ಸಮಣೋ ಣೇವಪ್ಪಾಣಂ ಪರಂ ವಿಯಾಣಾದಿ .
ಅವಿಜಾಣಂತೋ ಅತ್ಥೇ ಖವೇದಿ ಕಮ್ಮಾಣಿ ಕಿಧ ಭಿಕ್ಖೂ ..೨೩೩..
ಆಗಮಹೀನಃ ಶ್ರಮಣೋ ನೈವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಂ ವಿಜಾನಾತಿ .
ಅವಿಜಾನನ್ನರ್ಥಾನ್ ಕ್ಷಪಯತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕಥಂ ಭಿಕ್ಷುಃ ..೨೩೩..
ನ ಖಲ್ವಾಗಮಮನ್ತರೇಣ ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ವಾ ಸ್ಯಾತ್; ನ ಚ ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಸ್ಯ
ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಸ್ಯ ವಾ ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮಣಾಂ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತರೂಪಕರ್ಮಣಾಂ ವಾ ಕ್ಷಪಣಂ ಸ್ಯಾತ್ . ತಥಾ
ಹಿ — ನ ತಾವನ್ನಿರಾಗಮಸ್ಯ ನಿರವಧಿಭವಾಪಗಾಪ್ರವಾಹವಾಹಿಮಹಾಮೋಹಮಲಮಲೀಮಸಸ್ಯಾಸ್ಯ ಜಗತಃ
ಸಮಣೋ ಣೇವಪ್ಪಾಣಂ ಪರಂ ವಿಯಾಣಾದಿ ಆಗಮಹೀನಃ ಶ್ರಮಣೋ ನೈವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಂ ವಾ ವಿಜಾನಾತಿ; ಅವಿಜಾಣಂತೋ ಅತ್ಥೇ
ಅವಿಜಾನನ್ನರ್ಥಾನ್ಪರಮಾತ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನ್ ಖವೇದಿ ಕಮ್ಮಾಣಿ ಕಿಧ ಭಿಕ್ಖೂ ಕ್ಷಪಯತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕಥಂ ಭಿಕ್ಷುಃ, ನ ಕಥಮಪಿ
ಇತಿ . ಇತೋ ವಿಸ್ತರಃ — ‘‘ಗುಣಜೀವಾ ಪಜ್ಜತ್ತೀ ಪಾಣಾ ಸಣ್ಣಾ ಯ ಮಗ್ಗಣಾಓ ಯ . ಉವಓಗೋವಿ ಯ ಕಮಸೋ ವೀಸಂ
ತು ಪರೂವಣಾ ಭಣಿದಾ ..’’ ಇತಿ ಗಾಥಾಕಥಿತಾದ್ಯಾಗಮಮಜಾನನ್, ತಥೈವ ‘‘ಭಿಣ್ಣಉ ಜೇಣ ಣ ಜಾಣಿಯಉ ಣಿಯದೇಹಹಂ
ಪರಮತ್ಥು . ಸೋ ಅಂಧಉ ಅವರಹಂ ಅಂಧಯಹಂ ಕಿ ಮ ದರಿಸಾವಇ ಪಂಥು..’’ ಇತಿ ದೋಹಕಸೂತ್ರಕಥಿತಾದ್ಯಾಗಮಪದಸಾರಭೂತಮ-
પ્ર. ૫૫
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಆಗಮಹೀನಃ ] ಆಗಮಹೀನ [ಶ್ರಮಣಃ ] ಶ್ರಮಣ [ಆತ್ಮಾನಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ
(ನಿಜಕೋ) ಔರ [ಪರಂ ] ಪರಕೋ [ನ ಏವ ವಿಜಾನಾತಿ ] ನಹೀಂ ಜಾನತಾ; [ಅರ್ಥಾನ್ ಅವಿಜಾನನ್ ]
ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ಹುಆ [ಭಿಕ್ಷುಃ ] ಭಿಕ್ಷು [ಕರ್ಮಾಣಿ ] ಕರ್ಮೋಂಕೋ [ಕಥಂ ] ಕಿಸಪ್ರಕಾರ
[ಕ್ಷಪಯತಿ ] ಕ್ಷಯ ಕರೇ ? ..೨೩೩..
ಟೀಕಾ : — ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಆಗಮಕೇ ವಿನಾ ೧ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನ ಯಾ ೨ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಔರ
ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಕೇ ಯಾ ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಕೇ ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮೋಂಕಾ ಯಾ ೩ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನರೂಪ ಕರ್ಮೋಂಕಾ
ಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : —
ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಆಗಮಹೀನ ಯಹ ಜಗತ — ಕಿ ಜೋ ನಿರವಧಿ (ಅನಾದಿ) ಭವಸರಿತಾಕೇ ಪ್ರವಾಹಕೋ
ಬಹಾನೇವಾಲೇ ಮಹಾಮೋಹಮಲಸೇ ಮಲಿನ ಹೈ ವಹ — ಧತೂರಾ ಪಿಯೇ ಹುಏ ಮನುಷ್ಯಕೀ ಭಾಂತಿ ವಿವೇಕಕೇ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
೧. ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನ = ಪರಕಾ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ; ಸ್ವ – ಪರಕಾ ಭೇದಜ್ಞಾನ .
೨. ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನ = ಪರಮಾತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ, ‘ಮೈಂ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಾಲೋಕಕೇ ಜ್ಞಾಯಕ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಪರಮ ಆತ್ಮಾ ಹೂಂ’ ಐಸಾ
.
೩. ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನ = ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ ಬದಲನಾ, ಜಾನನೇಕೀ ಕ್ರಿಯಾಕಾ ಪರಿವರ್ತನ (ಜ್ಞಾನಕಾ ಏಕ ಜ್ಞೇಯಸೇ ದೂಸರೇ ಜ್ಞೇಯಮೇಂ ಬದಲನಾ
ಸೋ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನರೂಪ ಕರ್ಮ ಹೈ .)
ಆಗಮರಹಿತ ಜೇ ಶ್ರಮಣ ತೇ ಜಾಣೇ ನ ಪರನೇ, ಆತ್ಮನೇ;
ಭಿಕ್ಷು ಪದಾರ್ಥ – ಅಜಾಣ ತೇ ಕ್ಷಯ ಕರ್ಮನೋ ಕಈ ರೀತ ಕರೇ ? ೨೩೩.

Page 434 of 513
PDF/HTML Page 467 of 546
single page version

ಪೀತೋನ್ಮತ್ತಕಸ್ಯೇವಾವಕೀರ್ಣವಿವೇಕಸ್ಯಾವಿವಿಕ್ತೇನ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಷಾ ನಿರೂಪಯತೋಽಪ್ಯಾತ್ಮಾತ್ಮಪ್ರದೇಶನಿಶ್ಚಿತ
ಶರೀರಾದಿದ್ರವ್ಯೇಷೂಪಯೋಗಮಿಶ್ರಿತಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಭಾವೇಷು ಚ ಸ್ವಪರನಿಶ್ಚಾಯಕಾಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕಸ್ವಾನುಭವಾ-
ಭಾವಾದಯಂ ಪರೋಽಯಮಾತ್ಮೇತಿ ಜ್ಞಾನಂ ಸಿದ್ಧಯೇತ್; ತಥಾ ಚ ತ್ರಿಸಮಯಪರಿಪಾಟೀಪ್ರಕಟಿತವಿಚಿತ್ರಪರ್ಯಾಯ-
ಪ್ರಾಗ್ಭಾರಾಗಾಧಗಮ್ಭೀರಸ್ವಭಾವಂ ವಿಶ್ವಮೇವ ಜ್ಞೇಯೀಕೃತ್ಯ ಪ್ರತಪತಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಶ್ಚಾಯಕಾಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕ-
ಸ್ವಾನುಭವಾಭಾವಾತ್ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಸ್ಯೈಕಸ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾನಮಪಿ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ . ಪರಾತ್ಮ-
ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಸ್ಯ ತು ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಾರಬ್ಧೈಃ ಶರೀರಾದಿಭಿಸ್ತತ್ಪ್ರತ್ಯಯೈರ್ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಭಾವೈಶ್ಚ ಸಹೈಕ್ಯ-
ಮಾಕಲಯತೋ ವಧ್ಯಘಾತಕವಿಭಾಗಾಭಾವಾನ್ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮಣಾಂ ಕ್ಷಪಣಂ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ್; ತಥಾಚ
ಧ್ಯಾತ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಂ ಚಾಜಾನನ್ ಪುರುಷೋ ರಾಗಾದಿದೋಷರಹಿತಾವ್ಯಾಬಾಧಸುಖಾದಿಗುಣಸ್ವರೂಪನಿಜಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಭಾವಕರ್ಮ-
ಶಬ್ದಾಭಿಧೇಯೈ ರಾಗಾದಿನಾನಾವಿಕಲ್ಪಜಾಲೈರ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸಹ ಭೇದಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಥೈವ ಕರ್ಮಾರಿವಿಧ್ವಂಸಕ-
ಹೋನೇಸೇ ೧ಅವಿವಿಕ್ತ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಸೇ ಯದ್ಯಪಿ ದೇಖತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ, ಉಸೇ ೨ಸ್ವಪರನಿಶ್ಚಾಯಕ
ಆಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕ ಸ್ವಾನುಭವಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ, ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಔರ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶಸ್ಥಿತ ಶರೀರಾದಿದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ
ತಥಾ ಉಪಯೋಗಮಿಶ್ರಿತ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಭಾವೋಂಮೇಂ ‘ಯಹ ಪರ ಹೈ ಔರ ಯಹ ಆತ್ಮಾ (-ಸ್ವ) ಹೈ’ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ
ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ತಥಾ ಉಸೇ, ೩ಪರಮಾತ್ಮನಿಶ್ಚಾಯಕ ಆಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕ ಸ್ವಾನುಭವಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ,
ಜಿಸಕೇ ತ್ರಿಕಾಲ ಪರಿಪಾಟೀಮೇಂ ವಿಚಿತ್ರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಸಮೂಹ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಅಗಾಧ – ಗಮ್ಭೀರಸ್ವಭಾವ
ವಿಶ್ವಕೋ ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಕರಕೇ ೪ಪ್ರತಪಿತ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವೀ ಏಕ ಪರಮಾತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಭೀ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಔರ (ಇಸಪ್ರಕಾರ) ಜೋ (೧) ಪರಾತ್ಮಜ್ಞಾನಸೇ ತಥಾ (೨) ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಸೇ ಶೂನ್ಯ ಹೈ ಉಸೇ, (೧)
ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಶರೀರಾದಿಕೇ ಸಾಥ ತಥಾ ೫ತತ್ಪ್ರತ್ಯಯೀ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾದಿ ಭಾವೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕತಾಕಾ
ಅನುಭವ ಕರನೇಸೇ ೬ವಧ್ಯಘಾತಕಕೇ ವಿಭಾಗಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ, ತಥಾ (೨) ೭ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠತಾಸೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸ್ತುಕೇ ಉತ್ಪಾದ – ವಿನಾಶರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ
೧. ಅವಿವಿಕ್ತ = ಅವಿವೇಕವಾಲೀ; ವಿವೇಕ ಶೂನ್ಯ, ಭೇದ – ಹೀನ; ಅಭಿನ್ನ; ಏಕಮೇಕ .
೨. ಸ್ವಪರನಿಶ್ಚಾಯಕ = ಸ್ವಪರಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರಾನೇವಾಲಾ (ಆಗಮೋಪದೇಶ ಸ್ವಪರಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರಾನೇವಾಲಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್
ಸ್ವಪರಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರನೇಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೈ .)
೩. ಪರಮಾತ್ಮನಿಶ್ಚಾಯಕ = ಪರಮಾತ್ಮಾಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರನೇವಾಲಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಪರಮಾತ್ಮಾಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರನೇಮೇಂ
ನಿಮಿತ್ತಭೂತ .)
೪. ಪ್ರತಪಿತ = ಪ್ರತಾಪವಾನ್ (ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಪರಮಾತ್ಮಾ ವಿಶ್ವಕೋ ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಕರಕೇ ತಪತಾ ಹೈ — ಪ್ರತಾಪವಾನ್ ವರ್ತತಾ ಹೈ .)
೫. ತತ್ಪ್ರತ್ಯಯೀ = ತತ್ಸಮ್ಬನ್ಧೀ, ವಹ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ .
೬. ವಧ್ಯಘಾತಕ = ಹನನ ಯೋಗ್ಯ ಔರ ಹನನಕರ್ತಾ [ಆತ್ಮಾ ವಧ್ಯ ಹೈ ಔರ ಮೋಹಾದಿಭಾವಕರ್ಮ ಘಾತಕ ಹೈಂ . ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ
ಭೀ ಆತ್ಮಾಕೇ ಘಾತಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೋನೇಸೇ ಘಾತಕ ಕಹಲಾತೇ ಹೈಂ .]]
೭. ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠ = ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ನಿಷ್ಠಾವಾಲಾ; ಜ್ಞೇಯಪರಾಯಣ; ಜ್ಞೇಯಸಮ್ಮುಖ [ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಜ್ಞಪ್ತಿ ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠ ಹೋನೇಸೇ ವಹ ಪ್ರತ್ಯೇಕ
ಪದಾರ್ಥಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿ – ವಿನಾಶರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ಪರಿವರ್ತನಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ರಹತೀ ಹೈ . ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠತಾಕೇ ಬಿನಾ
ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ ವಹ ಪರಿವರ್ತನ ಅನಿವಾರ್ಯ ಹೈ .]]

Page 435 of 513
PDF/HTML Page 468 of 546
single page version

ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠತಯಾ ಪ್ರತಿವಸ್ತು ಪಾತೋತ್ಪಾತಪರಿಣತತ್ವೇನ ಜ್ಞಪ್ತೇರಾಸಂಸಾರಾತ್ಪರಿವರ್ತಮಾನಾಯಾಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವ-
ಮನ್ತರೇಣಾನಿವಾರ್ಯಪರಿವರ್ತತಯಾ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತರೂಪಕರ್ಮಣಾಂ ಕ್ಷಪಣಮಪಿ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ . ಅತಃ ಕರ್ಮ-
ಕ್ಷಪಣಾರ್ಥಿಭಿಃ ಸರ್ವಥಾಗಮಃ ಪರ್ಯುಪಾಸ್ಯಃ ..೨೩೩..
ಅಥಾಗಮ ಏವೈಕಶ್ಚಕ್ಷುರ್ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಮುಪಸರ್ಪತಾಮಿತ್ಯನುಶಾಸ್ತಿ —
ಆಗಮಚಕ್ಖೂ ಸಾಹೂ ಇಂದಿಯಚಕ್ಖೂಣಿ ಸವ್ವಭೂದಾಣಿ .
ದೇವಾ ಯ ಓಹಿಚಕ್ಖೂ ಸಿದ್ಧಾ ಪುಣ ಸವ್ವದೋ ಚಕ್ಖೂ ..೨೩೪..
ಸ್ವಕೀಯಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಭಿರಪಿ ಸಹ ಪೃಥಕ್ತ್ವಂ ನ ವೇತ್ತಿ, ತಥಾಚಾಶರೀರಲಕ್ಷಣಶುದ್ಧಾತ್ಮ-
ಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ಶರೀರಾದಿನೋಕರ್ಮಭಿಃ ಸಹಾನ್ಯತ್ವಂ ನ ಜಾನಾತಿ . ಇತ್ಥಂಭೂತಭೇದಜ್ಞಾನಾಭಾವಾದ್ದೇಹಸ್ಥಮಪಿ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಂ ನ
ರೋಚತೇ, ಸಮಸ್ತರಾಗಾದಿಪರಿಹಾರೇಣ ನ ಚ ಭಾವಯತಿ . ತತಶ್ಚ ಕಥಂ ಕರ್ಮಕ್ಷಯೋ ಭವತಿ, ನ ಕಥಮಪೀತಿ . ತತಃ
ಕಾರಣಾನ್ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿನಾ ಪರಮಾಗಮಾಭ್ಯಾಸ ಏವ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಾರ್ಥಃ ..೨೩೩.. ಅಥ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾರ್ಥಿನಾಮಾಗಮ
ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಸೇ ಪರಿವರ್ತನಕೋ ಪಾನೇವಾಲೀ ಜೋ ಜ್ಞಪ್ತಿ, ಉಸಕಾ ಪರಿವರ್ತನ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠತಾಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ
ಅನಿವಾರ್ಯ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನರೂಪ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಭೀ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಇಸಲಿಯೇ ಕರ್ಮಕ್ಷಯಾರ್ಥಿಯೋಂಕೋ
ಸರ್ವಪ್ರಕಾರಸೇ ಆಗಮಕೀ ಪರ್ಯುಪಾಸನಾ ಕರನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಆಗಮಕೀ ಪರ್ಯುಪಾಸನಾಸೇ ರಹಿತ ಜಗತಕೋ ಆಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕ ಸ್ವಾನುಭವ ನ
ಹೋನೇಸೇ ‘ಯಹ ಜೋ ಅಮೂರ್ತಿಕ ಆತ್ಮಾ ಹೈ ಸೋ ಮೈಂ ಹೂಂ, ಔರ ಯೇ ಸಮಾನಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಹೀ ಶರೀರಾದಿಕ ವಹ ಪರ ಹೈಂ’
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ‘ಯೇ ಜೋ ಉಪಯೋಗ ಹೈ ಸೋ ಮೈಂ ಹೂಂ ಔರ ಯೇ ಉಪಯೋಗಮಿಶ್ರಿತ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಭಾವ ಹೈಂ ಸೋ ಪರ ಹೈ’
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವ – ಪರಕಾ ಭೇದಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಥಾ ಉಸೇ ಆಗಮೋಪದೇಶಪೂರ್ವಕ ಸ್ವಾನುಭವ ನ ಹೋನೇಸೇ ‘ಮೈಂ
ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವೀ ಏಕ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಹೂಂ’ ಐಸಾ ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಿಸೇ (೧) ಸ್ವ – ಪರ ಜ್ಞಾನ ತಥಾ (೨) ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ಉಸೇ, (೧) ಹನನ
ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ ಸ್ವಕಾ ಔರ ಹನನೇವಾಲೇ ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮರೂಪ ಪರಕಾ ಭೇದಜ್ಞಾನ ನ ಹೋನೇಸೇ
ಮೋಹಾದಿದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ತಥಾ (೨) ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠತಾಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ
ಪರಿವರ್ತನ ನಹೀಂ ಟಲನೇಸೇ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನರೂಪ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಭೀ ಕ್ಷಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿಯೋಂಕೋ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರಸೇ ಸರ್ವಜ್ಞಕಥಿತ ಆಗಮಕಾ ಸೇವನ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ ..೨೩೩..
ಅಬ, ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಪರ ಚಲನೇವಾಲೋಂಕೋ ಆಗಮ ಹೀ ಏಕ ಚಕ್ಷು ಹೈ ಐಸಾ ಉಪದೇಶ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಮುನಿರಾಜ ಆಗಮಚಕ್ಷು ನೇ ಸೌ ಭೂತ ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷು ಛೇ,
ಛೇ ದೇವ ಅವಧಿಚಕ್ಷು ನೇ ಸರ್ವತ್ರಚಕ್ಷು ಸಿದ್ಧ ಛೇ . ೨೩೪.

Page 436 of 513
PDF/HTML Page 469 of 546
single page version

ಆಗಮಚಕ್ಷುಃ ಸಾಧುರಿನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷೂಂಷಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ .
ದೇವಾಶ್ಚಾವಧಿಚಕ್ಷುಷಃ ಸಿದ್ಧಾಃ ಪುನಃ ಸರ್ವತಶ್ಚಕ್ಷುಷಃ ..೨೩೪..
ಇಹ ತಾವದ್ಭಗವನ್ತಃ ಸಿದ್ಧಾ ಏವ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಯತ್ವಾತ್ಸರ್ವತಶ್ಚಕ್ಷುಷಃ, ಶೇಷಾಣಿ ತು ಸರ್ವಾಣ್ಯಪಿ
ಭೂತಾನಿ ಮೂರ್ತದ್ರವ್ಯಾವಸಕ್ತದ್ರಷ್ಟಿತ್ವಾದಿನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷೂಂಷಿ . ದೇವಾಸ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವವಿಶಿಷ್ಟಮೂರ್ತದ್ರವ್ಯಗ್ರಾಹಿತ್ವಾದ-
ವಧಿಚಕ್ಷುಷಃ, ಅಥ ಚ ತೇಽಪಿ ರೂಪಿದ್ರವ್ಯಮಾತ್ರದ್ರಷ್ಟತ್ವೇನೇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷುರ್ಭ್ಯೋಽವಿಶಿಷ್ಯಮಾಣಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷುಷ ಏವ .
ಏವಮಮೀಷು ಸಮಸ್ತೇಷ್ವಪಿ ಸಂಸಾರಿಷು ಮೋಹೋಪಹತತಯಾ ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠೇಷು ಸತ್ಸು ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠತ್ವಮೂಲ-
ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸಂವೇದನಸಾಧ್ಯಂ ಸರ್ವತಶ್ಚಕ್ಷುಸ್ತ್ವಂ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ . ಅಥ ತತ್ಸಿದ್ಧಯೇ ಭಗವನ್ತಃ ಶ್ರಮಣಾ
ಆಗಮಚಕ್ಷುಷೋ ಭವನ್ತಿ . ತೇನ ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಯೋರನ್ಯೋನ್ಯಸಂವಲನೇನಾಶಕ್ಯವಿವೇಚನತ್ವೇ ಸತ್ಯಪಿ ಸ್ವಪರ-
ಏವ ದ್ರಷ್ಟಿರಿತ್ಯಾಖ್ಯಾತಿ — ಆಗಮಚಕ್ಖೂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕಪರಮಾಗಮಚಕ್ಷುಷೋ ಭವನ್ತಿ . ಕೇ ತೇ . ಸಾಹೂ
ನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾಧಾರೇಣ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಾಧಕಾಃ ಸಾಧವಃ . ಇಂದಿಯಚಕ್ಖೂಣಿ ನಿಶ್ಚಯೇನಾತೀನ್ದ್ರಿಯಾಮೂರ್ತಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿ-
ಗುಣಸ್ವರೂಪಾಣ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣಾನಾದಿಕರ್ಮಬನ್ಧವಶಾದಿನ್ದ್ರಿಯಾಧೀನತ್ವೇನೇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷೂಂಷಿ ಭವನ್ತಿ . ಕಾನಿ ಕರ್ತೄಣಿ .
ಸವ್ವಭೂದಾಣಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಸರ್ವಸಂಸಾರಿಜೀವಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ದೇವಾ ಯ ಓಹಿಚಕ್ಖೂ ದೇವಾ ಅಪಿ ಚ ಸೂಕ್ಷ್ಮಮೂರ್ತ-
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯವಿಷಯಾವಧಿಚಕ್ಷುಷಃ . ಸಿದ್ಧಾ ಪುಣ ಸವ್ವದೋ ಚಕ್ಖೂ ಸಿದ್ಧಾಃ ಪುನಃ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವಜೀವಲೋಕಾಕಾಶ-
ಪ್ರಮಿತಶುದ್ಧಾಸಂಖ್ಯೇಯಸರ್ವಪ್ರದೇಶಚಕ್ಷುಷ ಇತಿ . ಅನೇನ ಕಿಮುಕ್ತಂ ಭವತಿ . ಸರ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರದೇಶೇ ಲೋಚನೋತ್ಪತ್ತಿನಿಮಿತ್ತಂ
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸಾಧುಃ ] ಸಾಧು [ಆಗಮಚಕ್ಷುಃ ] ಆಗಮಚಕ್ಷು (-ಆಗಮರೂಪ ಚಕ್ಷುವಾಲೇ)
ಹೈಂ, [ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ] ಸರ್ವಪ್ರಾಣೀ [ಇನ್ದ್ರಿಯ ಚಕ್ಷೂಂಷಿ ] ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷುವಾಲೇ ಹೈಂ, [ದೇವಾಃ ಚ ] ದೇವ
[ಅವಧಿಚಕ್ಷುಷಃ ] ಅವಧಿಚಕ್ಷು ಹೈಂ [ಪುನಃ ] ಔರ [ಸಿದ್ಧಾಃ ] ಸಿದ್ಧ [ಸರ್ವತಃ ಚಕ್ಷುಷಃ ] ಸರ್ವತಃಚಕ್ಷು
(-ಸರ್ವ ಓರಸೇ ಚಕ್ಷುವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಾತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಸೇ ಚಕ್ಷುವಾನ್) ಹೈಂ ..೨೩೪..
ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ ಭಗವನ್ತ ಸಿದ್ಧ ಹೀ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಯ ಹೋನೇಸೇ ಸರ್ವತಃ ಚಕ್ಷು ಹೈಂ,
ಔರ ಶೇಷ ‘ಸಭೀ ಭೂತ (-ಜೀವ), ಮೂರ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಹೀ ಉನಕೀ ದೃಷ್ಟಿ ಲಗನೇಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷು ಹೈಂ . ದೇವ ಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವ-
ವಿಶಿಷ್ಟ ಮೂರ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರತೇ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಅವಧಿಚಕ್ಷು ಹೈಂ; ಅಥವಾ ವೇ ಭೀ, ಮಾತ್ರ ರೂಪೀ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ
ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ಉನ್ಹೇಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷುವಾಲೋಂಸೇ ಅಲಗ ನ ಕಿಯಾ ಜಾಯ ತೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಚಕ್ಷು ಹೀ ಹೈಂ .’ ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಯಹ ಸಭೀ ಸಂಸಾರೀ ಮೋಹಸೇ ೧ಉಪಹತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞೇಯನಿಷ್ಠ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠತಾಕಾ ಮೂಲ ಜೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮ-
ತತ್ತ್ವಕಾ ಸಂವೇದನ ಉಸಸೇ ಸಾಧ್ಯ (-ಸಧನೇವಾಲಾ) ಐಸಾ ಸರ್ವತಃ ಚಕ್ಷುಪನಾ ಉನಕೇ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಅಬ, ಉಸ (ಸರ್ವತಃಚಕ್ಷುಪನೇ) ಕೀ ಸಿದ್ಧಿಕೇ ಲಿಯೇ ಭಗವಂತ ಶ್ರಮಣ ಆಗಮಚಕ್ಷು ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಯದ್ಯಪಿ ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾನಕಾ ಪಾರಸ್ಪರಿಕ ಮಿಲನ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ಉನ್ಹೇಂ ಭಿನ್ನ ಕರನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯ
ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ನ ಹೋಂ ಐಸಾ ಕರನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ ) ತಥಾಪಿ ವೇ ಉಸ ಆಗಮಚಕ್ಷುಸೇ ಸ್ವಪರಕಾ ವಿಭಾಗ ಕರಕೇ,
ಮಹಾಮೋಹಕೋ ಜಿನನೇ ಭೇದ ಡಾಲಾ ಹೈ ಐಸೇ ವರ್ತತೇ ಹುಏ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಪಾಕರ, ಸತತ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠ ಹೀ ರಹತೇ ಹೈಂ .
೧. ಉಪಹತ = ಘಾಯಲ, ಅಶುದ್ಧ, ಮಲಿನ, ಭ್ರಷ್ಟ .

Page 437 of 513
PDF/HTML Page 470 of 546
single page version

ವಿಭಾಗಮಾರಚಯ್ಯ ನಿರ್ಭಿನ್ನಮಹಾಮೋಹಾಃ ಸನ್ತಃ ಪರಮಾತ್ಮಾನಮವಾಪ್ಯ ಸತತಂ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾ ಏವಾವತಿಷ್ಠನ್ತೇ .
ಅತಃ ಸರ್ವಮಪ್ಯಾಗಮಚಕ್ಷುಷೈವ ಮುಮುಕ್ಷೂಣಾಂ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ..೨೩೪..
ಅಥಾಗಮಚಕ್ಷುಷಾ ಸರ್ವಮೇವ ದ್ರಶ್ಯತ ಏವೇತಿ ಸಮರ್ಥಯತಿ —
ಸವ್ವೇ ಆಗಮಸಿದ್ಧಾ ಅತ್ಥಾ ಗುಣಪಜ್ಜಏಹಿಂ ಚಿತ್ತೇಹಿಂ .
ಜಾಣಂತಿ ಆಗಮೇಣ ಹಿ ಪೇಚ್ಛಿತ್ತಾ ತೇ ವಿ ತೇ ಸಮಣಾ ..೨೩೫..
ಸರ್ವೇ ಆಗಮಸಿದ್ಧಾ ಅರ್ಥಾ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಶ್ಚಿತ್ರೈಃ .
ಜಾನನ್ತ್ಯಾಗಮೇನ ಹಿ ದ್ರಷ್ಟವಾ ತಾನಪಿ ತೇ ಶ್ರಮಣಾಃ ..೨೩೫..
ಆಗಮೇನ ತಾವತ್ಸರ್ವಾಣ್ಯಪಿ ದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಪ್ರಮೀಯನ್ತೇ, ವಿಸ್ಪಷ್ಟತರ್ಕಣಸ್ಯ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣಾಮ-
ವಿರುದ್ಧತ್ವಾತ್; ವಿಚಿತ್ರಗುಣಪರ್ಯಾಯವಿಶಿಷ್ಟಾನಿ ಚ ಪ್ರತೀಯನ್ತೇ, ಸಹಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾನೇಕಧರ್ಮವ್ಯಾಪಕಾ-
ಪರಮಾಗಮೋಪದೇಶಾದುತ್ಪನ್ನಂ ನಿರ್ವಿಕಾರಂ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿಭಿಃ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಮೇವ ಭಾವನೀಯಮಿತಿ ..೨೩೪.. ಅಥಾಗಮ-
ಲೋಚನೇನ ಸರ್ವಂ ದ್ರಶ್ಯತ ಇತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಯತಿ — ಸವ್ವೇ ಆಗಮಸಿದ್ಧಾ ಸರ್ವೇಽಪ್ಯಾಗಮಸಿದ್ಧಾ ಆಗಮೇನ ಜ್ಞಾತಾಃ . ಕೇ ತೇ .
ಅತ್ಥಾ ವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸ್ವಭಾವೋ ಯೋಽಸೌ ಪರಮಾತ್ಮಪದಾರ್ಥಸ್ತತ್ಪ್ರಭೃತಯೋಽರ್ಥಾಃ . ಕಥಂ ಸಿದ್ಧಾಃ . ಗುಣಪಜ್ಜಏಹಿಂ
ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ) ಮುಮುಕ್ಷುಓಂಕೋ ಸಬ ಕುಛ ಆಗಮರೂಪ ಚಕ್ಷು ದ್ವಾರಾ ಹೀ ದೇಖನಾ
ಚಾಹಿಯೇ ..೨೩೪..
ಅಬ, ಯಹ ಸಮರ್ಥನ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಆಗಮರೂಪ ಚಕ್ಷುಸೇ ಸಬ ಕುಛ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೀ ಹೈ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸರ್ವೇ ಅರ್ಥಾಃ ] ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥ [ಚಿತ್ರೈಃ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಃ ] ವಿಚಿತ್ರ
(ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೀ) ಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂ ಸಹಿತ [ಆಗಮಸಿದ್ಧಾಃ ] ಆಗಮಸಿದ್ಧ ಹೈಂ . [ತಾನ್ ಅಪಿ ] ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ
[ತೇ ಶ್ರಮಣಾಃ ] ವೇ ಶ್ರಮಣ [ಆಗಮೇನ ಹಿ ದೃಷ್ಟಾ ] ಆಗಮ ದ್ವಾರಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೇಖಕರ [ಜಾನನ್ತಿ ] ಜಾನತೇ
ಹೈಂ ..೨೩೫..
ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಆಗಮ ದ್ವಾರಾ ಸಭೀ ದ್ರವ್ಯ ಪ್ರಮೇಯ (ಜ್ಞೇಯ) ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯ
ವಿಸ್ಪಷ್ಟ ತರ್ಕಣಾಸೇ ಅವಿರುದ್ಧ ಹೈಂ, ( – ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ ಆಗಮಾನುಸಾರ ಜೋ ವಿಶೇಷ ಸ್ಪಷ್ಟ ತರ್ಕ ಉಸಕೇ ಸಾಥ
ಮೇಲವಾಲೇ ಹೈಂ, ಅರ್ಥಾತ್ ವೇ ಆಗಮಾನುಸಾರ ವಿಸ್ಪಷ್ಟ ವಿಚಾರಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋಂ ಐಸೇ ಹೈಂ ) . ಔರ ಆಗಮಸೇ ವೇ ದ್ರವ್ಯ
ವಿಚಿತ್ರ ಗುಣಪರ್ಯಾಯವಾಲೇ ಪ್ರತೀತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಆಗಮಕೋ ಸಹಪ್ರವೃತ್ತ ಔರ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತ ಅನೇಕ ಧರ್ಮೋಂಮೇಂ
ಸೌ ಚಿತ್ರ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಯುಕ್ತ ಪದಾರ್ಥ ಆಗಮಸಿದ್ಧ ಛೇ;
ತೇ ಸರ್ವನೇ ಜಾಣೇ ಶ್ರಮಣ ಏ ದೇಖೀನೇ ಆಗಮ ವಡೇ. ೨೩೫.

Page 438 of 513
PDF/HTML Page 471 of 546
single page version

ನೇಕಾನ್ತಮಯತ್ವೇನೈವಾಗಮಸ್ಯ ಪ್ರಮಾಣತ್ವೋಪಪತ್ತೇಃ . ಅತಃ ಸರ್ವೇಽರ್ಥಾ ಆಗಮಸಿದ್ಧಾ ಏವ ಭವನ್ತಿ . ಅಥ ತೇ
ಶ್ರಮಣಾನಾಂ ಜ್ಞೇಯತ್ವಮಾಪದ್ಯನ್ತೇ ಸ್ವಯಮೇವ, ವಿಚಿತ್ರಗುಣಪರ್ಯಾಯವಿಶಿಷ್ಟಸರ್ವದ್ರವ್ಯವ್ಯಾಪಕಾನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕ-
ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗೀಭೂಯ ವಿಪರಿಣಮನಾತ್ . ಅತೋ ನ ಕಿಂಚಿದಪ್ಯಾಗಮಚಕ್ಷುಷಾಮದ್ರಶ್ಯಂ ಸ್ಯಾತ್ ..೨೩೫..
ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ಪೂರ್ವತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನತದುಭಯಪೂರ್ವಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ನಿಯಮಯತಿ —
ಆಗಮಪುವ್ವಾ ದಿಟ್ಠೀ ಣ ಭವದಿ ಜಸ್ಸೇಹ ಸಂಜಮೋ ತಸ್ಸ .
ಣತ್ಥೀದಿ ಭಣದಿ ಸುತ್ತಂ ಅಸಂಜದೋ ಹೋದಿ ಕಿಧ ಸಮಣೋ ..೨೩೬..
ಚಿತ್ತೇಹಿಂ ವಿಚಿತ್ರಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಃ ಸಹ . ಜಾಣಂತಿ ಜಾನನ್ತಿ . ಕಾನ್ . ತೇ ವಿ ತಾನ್ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾರ್ಥಗುಣಪರ್ಯಾಯಾನ್ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ
ಪೂರ್ವಮ್ . ಪೇಚ್ಛಿತ್ತಾ ದ್ರಷ್ಟವಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ . ಕೇನ . ಆಗಮೇಣ ಹಿ ಆಗಮೇನೈವ . ಅಯಮತ್ರಾರ್ಥಃ — ಪೂರ್ವಮಾಗಮಂ ಪಠಿತ್ವಾ
ಪಶ್ಚಾಜ್ಜಾನನ್ತಿ . ತೇ ಸಮಣಾ ತೇ ಶ್ರಮಣಾ ಭವನ್ತೀತಿ . ಅತ್ರೇದಂ ಭಣಿತಂ ಭವತಿ — ಸರ್ವೇ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಾಃ ಪರಮಾಗಮೇನ
ಜ್ಞಾಯನ್ತೇ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಆಗಮಸ್ಯ ಪರೋಕ್ಷರೂಪೇಣ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಸಮಾನತ್ವಾತ್ . ಪಶ್ಚಾದಾಗಮಾಧಾರೇಣ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇ ಜಾತೇ
ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಬಲೇನ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇ ಚ ಜಾತೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾ ಅಪಿ ಭವನ್ತಿ . ತತಃಕಾರಣಾದಾಗಮಚಕ್ಷುಷಾ ಪರಂಪರಯಾ ಸರ್ವಂ
ದ್ರಶ್ಯಂ ಭವತೀತಿ ..೨೩೫.. ಏವಮಾಗಮಾಭ್ಯಾಸಕಥನರೂಪೇಣ ಪ್ರಥಮಸ್ಥಲೇ ಸೂತ್ರಚತುಷ್ಟಯಂ ಗತಮ್ . ಅಥಾಗಮಪರಿಜ್ಞಾನ-
ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನತದುಭಯಪೂರ್ವಕಸಂಯತತ್ವತ್ರಯಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ನಿಯಮಯತಿ — ಆಗಮಪುವ್ವಾ ದಿಟ್ಠೀ ಣ ಭವದಿ ಜಸ್ಸೇಹ
ವ್ಯಾಪಕ (-ಅನೇಕ ಧರ್ಮೋಂಕೋ ಕಹನೇವಾಲಾ) ೧ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಹೋನೇಸೇ ಆಗಮಕೋ ಪ್ರಮಾಣತಾಕೀ ಉಪಪತ್ತಿ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆಗಮ ಪ್ರಮಾಣಭೂತ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ) . ಇಸಸೇ ಸಭೀ ಪದಾರ್ಥ ಆಗಮಸಿದ್ಧ ಹೀ ಹೈಂ . ಔರ
ವೇ ಶ್ರಮಣೋಂಕೋ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶ್ರಮಣ ವಿಚಿತ್ರಗುಣಪರ್ಯಾಯವಾಲೇ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪಕ
(-ಸರ್ವದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ) ಅನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕ ೨ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗರೂಪ ಹೋಕರ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ) ಆಗಮಚಕ್ಷುಓಂಕೋ (-ಆಗಮರೂಪ ಚಕ್ಷುವಾಲೋಂಕೋ) ಕುಛ ಭೀ
ಅದೃಶ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೩೫..
ಅಬ, ಆಗಮಜ್ಞಾನ, ತತ್ಪೂರ್ವಕ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ತದುಭಯಪೂರ್ವಕ ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೀ ಯುಗಪತತಾಕೋ
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಹೋನೇಕಾ ನಿಯಮ ಕರತೇ ಹೈಂ . [ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ನಿಯಮ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ೧ – ಆಗಮಜ್ಞಾನ,
೨ – ತತ್ಪೂರ್ವಕ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ೩ – ಉನ ದೋನೋಂ ಪೂರ್ವಕ ಸಂಯತಪನಾ ಇನ ತೀನೋಂಕಾ ಸಾಥ ಹೋನಾ ಹೀ
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ ] : —
೧. ಅನೇಕಾನ್ತ = ಅನೇಕ ಅನ್ತ; ಅನೇಕ ಧರ್ಮ . [ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಹೈ; ಸರ್ವದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಔರ ಕ್ರಮಶಃ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಅನೇಕ ಧರ್ಮೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ (ಉನ್ಹೇಂ ಕಹನೇವಾಲೇ) ಅನೇಕ ಧರ್ಮ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಮೇಂ ಹೈಂ .]]
೨. ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗ ಅನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕ ಹೈ . ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಅನೇಕ ಧರ್ಮೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ (ಉನ್ಹೇಂ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಅನೇಕ ಧರ್ಮ
ಭಾವಶ್ರುತಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೈಂ ) .
ದೃಷ್ಟಿ ನ ಆಗಮಪೂರ್ವಿಕಾ ತೇ ಜೀವನೇ ಸಂಯಮ ನಹೀಂ
— ಏ ಸೂತ್ರ ಕೇರುಂ ಛೇ ವಚನ; ಮುನಿ ಕೇಮ ಹೋಯ ಅಸಂಯಮೀ ? ೨೩೬.

Page 439 of 513
PDF/HTML Page 472 of 546
single page version

ಆಗಮಪೂರ್ವಾ ದ್ರಷ್ಟಿರ್ನ ಭವತಿ ಯಸ್ಯೇಹ ಸಂಯಮಸ್ತಸ್ಯ .
ನಾಸ್ತೀತಿ ಭಣತಿ ಸೂತ್ರಮಸಂಯತೋ ಭವತಿ ಕಥಂ ಶ್ರಮಣಃ ..೨೩೬..
ಇಹ ಹಿ ಸರ್ವಸ್ಯಾಪಿ ಸ್ಯಾತ್ಕಾರಕೇತನಾಗಮಪೂರ್ವಿಕಯಾ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಲಕ್ಷಣಯಾ ದ್ರಷ್ಟಯಾ ಶೂನ್ಯಸ್ಯ
ಸ್ವಪರವಿಭಾಗಾಭಾವಾತ್ ಕಾಯಕಷಾಯೈಃ ಸಹೈಕ್ಯಮಧ್ಯವಸತೋಽನಿರುದ್ಧವಿಷಯಾಭಿಲಾಷತಯಾ ಷಡ್ಜೀವನಿಕಾಯ-
ಘಾತಿನೋ ಭೂತ್ವಾ ಸರ್ವತೋಽಪಿ ಕೃತಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಸರ್ವತೋ ನಿವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾತ್ತಥಾ ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾಭಾವಾದ್ ಜ್ಞೇಯಚಕ್ರ-
ಕ್ರಮಾಕ್ರಮಣನಿರರ್ಗಲಜ್ಞಪ್ತಿತಯಾ ಜ್ಞಾನರೂಪಾತ್ಮತತ್ತ್ವೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾಚ್ಚ ಸಂಯಮ ಏವ ನ ತಾವತ್ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ .
ಆಗಮಪೂರ್ವಿಕಾ ದ್ರಷ್ಟಿಃ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ ನಾಸ್ತಿ ಯಸ್ಯೇಹ ಲೋಕೇ ಸಂಜಮೋ ತಸ್ಸ ಣತ್ಥಿ ಸಂಯಮಸ್ತಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಇದಿ ಭಣದಿ
ಇತ್ಯೇವಂ ಭಣತಿ ಕಥಯತಿ . ಕಿಂ ಕರ್ತೃ . ಸುತ್ತಂ ಸೂತ್ರಮಾಗಮಃ . ಅಸಂಜದೋ ಹೋದಿ ಕಿಧ ಸಮಣೋ ಅಸಂಯತಃ ಸನ್
ಶ್ರಮಣಸ್ತಪೋಧನಃ ಕಥಂ ಭವತಿ, ನ ಕಥಮಪೀತಿ . ತಥಾಹಿ — ಯದಿ ನಿರ್ದೋಷಿನಿಜಪರಮಾತ್ಮೈವೋಪಾದೇಯ ಇತಿ ರುಚಿರೂಪಂ
ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ ನಾಸ್ತಿ ತರ್ಹಿ ಪರಮಾಗಮಬಲೇನ ವಿಶದೈಕಜ್ಞಾನರೂಪಮಾತ್ಮಾನಂ ಜಾನನ್ನಪಿ ಸಮ್ಯಗ್ದ್ರಷ್ಟಿರ್ನ ಭವತಿ, ಜ್ಞಾನೀ ಚ
ನ ಭವತಿ, ತದ್ದ್ವಯಾಭಾವೇ ಸತಿ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯಾಭಿಲಾಷಷಡ್ಜೀವವಧವ್ಯಾವೃತ್ತೋಽಪಿ ಸಂಯತೋ ನ ಭವತಿ . ತತಃ
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಇಹ ] ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ [ಯಸ್ಯ ] ಜಿಸಕೀ [ಆಗಮಪೂರ್ವಾ ದೃಷ್ಟಿಃ ]
ಆಗಮಪೂರ್ವಕ ದೃಷ್ಟಿ (ದರ್ಶನ) [ನ ಭವತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈ [ತಸ್ಯ ] ಉಸಕೇ [ಸಂಯಮಃ ] ಸಂಯಮ [ನಾಸ್ತಿ ]
ನಹೀಂ ಹೈ, [ಇತಿ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಸೂತ್ರಂ ಭಣತಿ ] ಸೂತ್ರ ಕಹತಾ ಹೈ; ಔರ [ಅಸಂಯತಃ ] ಅಸಂಯತ ವಹ
[ಶ್ರಮಣಃ ] ಶ್ರಮಣ [ಕಥಂ ಭವತಿ ] ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ? ..೨೩೬..
ಟೀಕಾ : — ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ಸ್ಯಾತ್ಕಾರ ಜಿಸಕಾ ಚಿಹ್ನ ಹೈ ಐಸೇ ಆಗಮಪೂರ್ವಕ
೧ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಲಕ್ಷಣವಾಲೀ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಜೋ ಶೂನ್ಯ ಹೈ ಉನ ಸಭೀಕೋ ಪ್ರಥಮ ತೋ ಸಂಯಮ ಹೀ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ (೧) ಸ್ವಪರಕೇ ವಿಭಾಗಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಕಾಯಾ ಔರ ಕಷಾಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕತಾಕಾ
ಅಧ್ಯವಸಾಯ ಕರನೇವಾಲೇ ಐಸೇ ವೇ ಜೀವ, ೨ವಿಷಯೋಂಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾಕಾ ನಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೋನೇಸೇ ಛಹ
ಜೀವನಿಕಾಯಕೇ ಘಾತೀ ಹೋಕರ ಸರ್ವತಃ (ಸಬ ಓರ ಸೇ) ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕೇ ಸರ್ವತಃ
ನಿವೃತ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀ ಭೀ ಓರಸೇ – ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ನಿವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೈ ), ತಥಾಪಿ
(೨) ಉನಕೇ ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞೇಯಸಮೂಹಕೋ ಕ್ರಮಶಃ ಜಾನನೇವಾಲೀ ೩ನಿರರ್ಗಲ ಜ್ಞಪ್ತಿ
೧. ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಲಕ್ಷಣವಾಲೀ = ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ . [ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಕಾ ಲಕ್ಷಣ
ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಹೈ . ವಹ ಆಗಮಪೂರ್ವಕ ಹೋತಾ ಹೈ . ಆಗಮಕಾ ಚಿಹ್ನ ‘ಸ್ಯಾತ್’ ಕಾರ ಹೈ] .]
೨. ಜಿನ ಜೀವೋಂಕೋ ಸ್ವಪರಕಾ ಭೇದಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ಉನಕೇ ಭಲೇ ಹೀ ಕದಾಚಿತ್ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಸಂಯೋಗ ದಿಖಾಈ
ನ ದೇತಾ ಹೋ, ಛಹ ಜೀವನಿಕಾಯಕೀ ದ್ರವ್ಯಹಿಂಸಾ ನ ದಿಖಾಈ ದೇತೀ ಹೋ ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಂಯೋಗಸೇ ನಿವೃತ್ತಿ ದಿಖಾಈ ದೇತೀ
ಹೋ, ತಥಾಪಿ ಕಾಯಾ ಔರ ಕಷಾಯಕೇ ಸಾಥ ಏಕತ್ವ ಮಾನನೇವಾಲೇ ಉನ ಜೀವೋಂಕೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಕೇ ವಿಷಯೋಂಕೀ
ಅಭಿಲಾಷಾಕಾ ನಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೈ, ಹಿಂಸಾಕಾ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಅಭಾವ ನಹೀಂ ಹೈ ಔರ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಪರಭಾವಸೇ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ
ನಿವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೈ .
೩. ನಿರರ್ಗಲ = ನಿರಂಕುಶ; ಸಂಯಮರಹಿತ; ಸ್ವಚ್ಛನ್ದೀ .

Page 440 of 513
PDF/HTML Page 473 of 546
single page version

ಅಸಿದ್ಧಸಂಯಮಸ್ಯ ತು ಸುನಿಶ್ಚಿತೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಗತತ್ವರೂಪಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಾಪರನಾಮ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಮೇವ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ . ಅತ
ಆಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯಸ್ಯೈವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ನಿಯಮ್ಯೇತ ..೨೩೬..
ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಮಯೌಗಪದ್ಯಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ವಿಘಟಯತಿ —
ಣ ಹಿ ಆಗಮೇಣ ಸಿಜ್ಝದಿ ಸದ್ದಹಣಂ ಜದಿ ವಿ ಣತ್ಥಿ ಅತ್ಥೇಸು .
ಸದ್ದಹಮಾಣೋ ಅತ್ಥೇ ಅಸಂಜದೋ ವಾ ಣ ಣಿವ್ವಾದಿ ..೨೩೭..
ನ ಹ್ಯಾಗಮೇನ ಸಿದ್ಧಯತಿ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಯದ್ಯಪಿ ನಾಸ್ತ್ಯರ್ಥೇಷು .
ಶ್ರದ್ದಧಾನ ಅರ್ಥಾನಸಂಯತೋ ವಾ ನ ನಿರ್ವಾತಿ ..೨೩೭..
ಸ್ಥಿತಮೇತತ್ – ಪರಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವತ್ರಯಮೇವ ಮುಕ್ತಿಕಾರಣಮಿತಿ ..೨೩೬.. ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥ-
ಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯಾಭಾವೇ ಮೋಕ್ಷೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ಣ ಹಿ ಆಗಮೇಣ ಸಿಜ್ಝದಿ ಆಗಮಜನಿತ-
ಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನೇನ ನ ಸಿದ್ಧಯತಿ, ಸದ್ದಹಣಂ ಜದಿ ವಿ ಣತ್ಥಿ ಅತ್ಥೇಸು ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಯದಿ ಚ ನಾಸ್ತಿ ಪರಮಾತ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥೇಷು .
ಸದ್ದಹಮಾಣೋ ಅತ್ಥೇ ಶ್ರದ್ದಧಾನೋ ವಾ ಚಿದಾನನ್ದೈಕಸ್ವಭಾವನಿಜಪರಮಾತ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನ್, ಅಸಂಜದೋ ವಾ ಣ ಣಿವ್ವಾದಿ ವಿಷಯ-
ಕಷಾಯಾಧೀನತ್ವೇನಾಸಂಯತೋ ವಾ ನ ನಿರ್ವಾತಿ, ನಿರ್ವಾಣಂ ನ ಲಭತ ಇತಿ . ತಥಾಹಿ – ಯಥಾ ಪ್ರದೀಪಸಹಿತಪುರುಷಸ್ಯ
ಕೂಪಪತನಪ್ರಸ್ತಾವೇ ಕೂಪಪತನಾನ್ನಿವರ್ತನಂ ಮಮ ಹಿತಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಯರೂಪಂ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಯದಿ ನಾಸ್ತಿ ತದಾ ತಸ್ಯ ಪ್ರದೀಪಃ ಕಿಂ
ಕರೋತಿ, ನ ಕಿಮಪಿ . ತಥಾ ಜೀವಸ್ಯಾಪಿ ಪರಮಾಗಮಾಧಾರೇಣ ಸಕಲಪದಾರ್ಥಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕರಮ್ಬಿತವಿಶದೈಕಜ್ಞಾನರೂಪಂ
ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರತಾಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . (ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನಕೇ ಸಂಯಮ ಸಿದ್ಧ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ) ಔರ (-ಇಸಪ್ರಕಾರ) ಜಿನಕೇ ಸಂಯಮ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಉನ್ಹೇಂ ೧ಸುನಿಶ್ಚಿತ
ಐಕಾಗ್ಯ್ರಾಪರಿಣತತಾರೂಪ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಹೀ – ಜಿಸಕಾ ದೂಸರಾ ನಾಮ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ ವಹೀ — ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಇಸಸೇ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತಪನೇಕೋ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಹೋನೇಕಾ
ನಿಯಮ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೩೬..
ಅಬ, ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ
ಅಯುಗಪತ್ಪನೇಕೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವ ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಆಗಮೇನ ] ಆಗಮಸೇ, [ಯದಿ ಅಪಿ ] ಯದಿ [ಅರ್ಥೇಷು ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ನಾಸ್ತಿ ]
ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ನ ಹೋ ತೋ, [ನ ಹಿ ಸಿದ್ಧಯತಿ ] ಸಿದ್ಧಿ (ಮುಕ್ತಿ) ನಹೀಂ ಹೋತೀ; [ಅರ್ಥಾನ್ ಶ್ರದ್ಧಧಾನಃ ]
ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರನೇವಾಲಾ ಭೀ [ಅಸಂಯತಃ ವಾ ] ಯದಿ ಅಸಂಯತ ಹೋ ತೋ [ನ ನಿರ್ವಾತಿ ] ನಿರ್ವಾಣಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೨೩೭..
೧. ಸುನಿಶ್ಚಿತ = ದೃಢ . (ದೃಢತಾಪೂರ್ವಕ ಏಕಾಗ್ರತಾಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನಾ ಸೋ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಹೈ .)
ಸಿದ್ಧಿ ನಹಿ ಆಗಮ ಥಕೀ, ಶ್ರದ್ಧಾ ನ ಜೋ ಅರ್ಥೀ ತಣೀ;
ನಿರ್ವಾಣ ನಹಿ ಅರ್ಥೋ ತಣೀ ಶ್ರದ್ಧಾಥೀ, ಜೋ ಸಂಯಮ ನಹೀಂ. ೨೩೭.

Page 441 of 513
PDF/HTML Page 474 of 546
single page version

ಶ್ರದ್ಧಾನಶೂನ್ಯೇನಾಗಮಜನಿತೇನ ಜ್ಞಾನೇನ, ತದವಿನಾಭಾವಿನಾ ಶ್ರದ್ಧಾನೇನ ಚ ಸಂಯಮಶೂನ್ಯೇನ, ನ
ತಾವತ್ಸಿದ್ಧಯತಿ . ತಥಾ ಹಿ — ಆಗಮಬಲೇನ ಸಕ ಲಪದಾರ್ಥಾನ್ ವಿಸ್ಪಷ್ಟಂ ತರ್ಕಯನ್ನಪಿ, ಯದಿ ಸಕ ಲ-
ಪದಾರ್ಥಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕರಮ್ಬಿತವಿಶದೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ನ ತಥಾ ಪ್ರತ್ಯೇತಿ, ತದಾ ಯಥೋದಿತಾತ್ಮನಃ ಶ್ರದ್ಧಾನ-
ಶೂನ್ಯತಯಾ ಯಥೋದಿತಮಾತ್ಮಾನಮನನುಭವನ್ ಕಥಂ ನಾಮ ಜ್ಞೇಯನಿಮಗ್ನೋ ಜ್ಞಾನವಿಮೂಢೋ ಜ್ಞಾನೀ ಸ್ಯಾತ್ .
ಅಜ್ಞಾನಿನಶ್ಚ ಜ್ಞೇಯದ್ಯೋತಕೋ ಭವನ್ನಪ್ಯಾಗಮಃ ಕಿಂ ಕುರ್ಯಾತ್ . ತತಃ ಶ್ರದ್ಧಾನಶೂನ್ಯಾದಾಗಮಾನ್ನಾಸ್ತಿ ಸಿದ್ಧಿಃ .
ಕಿಂಚ, ಸಕಲಪದಾರ್ಥಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕರಮ್ಬಿತವಿಶದೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ಶ್ರದ್ದಧಾನೋಽಪ್ಯನುಭವನ್ನಪಿ, ಯದಿ
ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸಂಯಮ್ಯ ನ ವರ್ತಯತಿ, ತದಾನಾದಿಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷವಾಸನೋಪಜನಿತಪರದ್ರವ್ಯಚಙ್ಕ್ರಮಣಸ್ವೈರಿಣ್ಯಾ-
ಶ್ಚಿದ್ವೃತ್ತೇಃ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸ್ಥಾನಾನ್ನಿರ್ವಾಸನನಿಷ್ಕಮ್ಪೈಕತತ್ತ್ವಮೂರ್ಚ್ಛಿತಚಿದ್ವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾತ್ಕಥಂ ನಾಮ ಸಂಯತಃ ಸ್ಯಾತ್ .
ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಜಾನತೋಽಪಿ ಮಮಾತ್ಮೈವೋಪಾದೇಯ ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯರೂಪಂ ಯದಿ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ನಾಸ್ತಿ ತದಾ ತಸ್ಯ ಪ್ರದೀಪಸ್ಥಾನೀಯ
ಆಗಮಃ ಕಿಂ ಕರೋತಿ, ನ ಕಿಮಪಿ . ಯಥಾ ವಾ ಸ ಏವ ಪ್ರದೀಪಸಹಿತಪುರುಷಃ ಸ್ವಕೀಯಪೌರುಷಬಲೇನ ಕೂಪಪತನಾದ್ಯದಿ
ನ ನಿವರ್ತತೇ ತದಾ ತಸ್ಯ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಪ್ರದೀಪೋ ದ್ರಷ್ಟಿರ್ವಾ ಕಿಂ ಕರೋತಿ, ನ ಕಿಮಪಿ . ತಥಾಯಂ ಜೀವಃ
ಪ್ರ. ೫೬
ಟೀಕಾ : — ಆಗಮಜನಿತ ಜ್ಞಾನಸೇ, ಯದಿ ವಹ ಶ್ರದ್ಧಾನಶೂನ್ಯ ಹೋ ತೋ ಸಿದ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ತಥಾ
ಉಸಕೇ (-ಆಗಮಜ್ಞಾನಕೇ) ವಿನಾ ಜೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಐಸೇ ಶ್ರದ್ಧಾನಸೇ ಭೀ ಯದಿ ವಹ (ಶ್ರದ್ಧಾನ) ಸಂಯಮಶೂನ್ಯ
ಹೋ ತೋ ಸಿದ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ : —
ಆಗಮಬಲಸೇ ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೀ ವಿಸ್ಪಷ್ಟ ೧ತರ್ಕಣಾ ಕರತಾ ಹುಆ ಭೀ ಯದಿ ಜೀವ ಸಕಲ
ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಸಾಥ ೨ಮಿಲಿತ ಹೋನೇವಾಲಾ ವಿಶದ ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ ಆಕಾರ ಹೈ ಐಸೇ
ಆತ್ಮಾಕೋ ಉಸಪ್ರಕಾರಸೇ ಪ್ರತೀತ ನಹೀಂ ಕರತಾ ತೋ ಯಥೋಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕೇ ಶ್ರದ್ಧಾನಸೇ ಶೂನ್ಯ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ
ಯಥೋಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಐಸಾ ವಹ ಜ್ಞೇಯನಿಮಗ್ನ ಜ್ಞಾನವಿಮೂಢ ಜೀವ ಕೈಸೇ ಜ್ಞಾನೀ ಹೋಗಾ ?
(ನಹೀಂ ಹೋಗಾ, ವಹ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೀ ಹೋಗಾ .) ಔರ ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ, ಜ್ಞೇಯದ್ಯೋತಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಆಗಮ ಕ್ಯಾ
ಕರೇಗಾ ? (-ಆಗಮ ಜ್ಞೇಯೋಂಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಹ ಅಜ್ಞಾನೀಕೇ ಲಿಯೇ ಕ್ಯಾ ಕರ ಸಕತಾ ಹೈ ?)
ಇಸಲಿಯೇ ಶ್ರದ್ಧಾನಶೂನ್ಯ ಆಗಮಸೇ ಸಿದ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ .
ಔರ, ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಸಾಥ ಮಿಲಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ವಿಶದ ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ
ಆಕಾರ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರತಾ ಹುಆ ಭೀ, ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ ಭೀ ಯದಿ ಜೀವ ಅಪನೇಮೇಂ
ಹೀ ಸಂಯಮಿತ (-ಅಂಕುಶಿತ) ಹೋಕರ ನಹೀಂ ರಹತಾ, ತೋ ಅನಾದಿ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಕೀ ವಾಸನಾಸೇ ಜನಿತ ಜೋ
ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಭ್ರಮಣ ಉಸಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಸ್ವೈರಿಣೀ (-ಸ್ವಚ್ಛಂದೀ, ವ್ಯಭಿಚಾರಿಣೀ) ಹೈ ಐಸೀ ಚಿದ್ವೃತ್ತಿ (-
ಚೈತನ್ಯಕೀ ಪರಿಣತಿ) ಅಪನೇಮೇಂ ಹೀ ರಹನೇಸೇ, ವಾಸನಾರಹಿತ ನಿಷ್ಕಂಪ ಏಕ ತತ್ತ್ವಮೇಂ ಲೀನ ಚಿದ್ವೃತ್ತಿಕಾ
ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, ವಹ ಕೈಸೇ ಸಂಯತ ಹೋಗಾ ? (ನಹೀಂ ಹೋಗಾ, ಅಸಂಯತ ಹೀ ಹೋಗಾ) ಔರ ಅಸಂಯತಕೋ, ಯಥೋಕ್ತ
೧. ತರ್ಕಣಾ = ವಿಚಾರಣಾ; ಯುಕ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ಆಶ್ರಯವಾಲಾ ಜ್ಞಾನ .
೨. ಮಿಲಿತ ಹೋನೇ ವಾಲಾ = ಮಿಶ್ರಿತ ಹೋನೇವಾಲಾ; ಸಂಬಂಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ; ಅರ್ಥಾತ್ ಉನ್ಹೇಂ ಜಾನನೇವಾಲಾ . [ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ
ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಜಿಸಮೇಂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನ್ಹೇಂ ಜಾನತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕಾ ರೂಪ ಹೈ .]]

Page 442 of 513
PDF/HTML Page 475 of 546
single page version

ಅಸಂಯತಸ್ಯ ಚ ಯಥೋದಿತಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪ್ರತೀತಿರೂಪಂ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಯಥೋದಿತಾತ್ಮತತ್ತ್ವಾನುಭೂತಿರೂಪಂ ಜ್ಞಾನಂ ವಾ ಕಿಂ
ಕುರ್ಯಾತ್ . ತತಃ ಸಂಯಮಶೂನ್ಯಾತ್ ಶ್ರದ್ಧಾನಾತ್ ಜ್ಞಾನಾದ್ವಾ ನಾಸ್ತಿ ಸಿದ್ಧಿಃ . ಅತ ಆಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥ-
ಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಮಯೌಗಪದ್ಯಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ವಿಘಟೇತೈವ ..೨೩೭..
ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯೇಽಪ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾಧಕತಮತ್ವಂ
ದ್ಯೋತಯತಿ —
ಜಂ ಅಣ್ಣಾಣೀ ಕಮ್ಮಂ ಖವೇದಿ ಭವಸಯಸಹಸ್ಸಕೋಡೀಹಿಂ .
ತಂ ಣಾಣೀ ತಿಹಿಂ ಗುತ್ತೋ ಖವೇದಿ ಉಸ್ಸಾಸಮೇತ್ತೇಣ ..೨೩೮..
ಯದಜ್ಞಾನೀ ಕರ್ಮ ಕ್ಷಪಯತಿ ಭವಶತಸಹಸ್ರಕೋಟಿಭಿಃ .
ತಜ್ಜ್ಞಾನೀ ತ್ರಿಭಿರ್ಗುಪ್ತಃ ಕ್ಷಪಯತ್ಯುಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರೇಣ ..೨೩೮..
ಶ್ರದ್ಧಾನಜ್ಞಾನಸಹಿತೋಽಪಿ ಪೌರುಷಸ್ಥಾನೀಯಚಾರಿತ್ರಬಲೇನ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರೂಪಾದಸಂಯಮಾದ್ಯದಿ ನ ನಿವರ್ತತೇ ತದಾ ತಸ್ಯ
ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಜ್ಞಾನಂ ವಾ ಕಿಂ ಕುರ್ಯಾತ್, ನ ಕಿಮಪೀತಿ . ಅತಃ ಏತದಾಯಾತಿ – ಪರಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ
ಮಧ್ಯೇ ದ್ವಯೇನೈಕೇನ ವಾ ನಿರ್ವಾಣಂ ನಾಸ್ತಿ, ಕಿಂತು ತ್ರಯೇಣೇತಿ ..೨೩೭.. ಏವಂ ಭೇದಾಭೇದರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ-
ಸ್ಥಾಪನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ದ್ವಿತೀಯಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ ಗತಮ್ . ಕಿಂಚ ಬಹಿರಾತ್ಮಾವಸ್ಥಾನ್ತರಾತ್ಮಾವಸ್ಥಾಪರಮಾತ್ಮಾವಸ್ಥಾ-
ಮೋಕ್ಷಾವಸ್ಥಾತ್ರಯಂ ತಿಷ್ಠತಿ . ಅವಸ್ಥಾತ್ರಯೇಽನುಗತಾಕಾರಂ ದ್ರವ್ಯಂ ತಿಷ್ಠತಿ . ಏವಂ ಪರಸ್ಪರಸಾಪೇಕ್ಷದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕೋ
ಜೀವಪದಾರ್ಥಃ. ತತ್ರ ಮೋಕ್ಷಕಾರಣಂ ಚಿನ್ತ್ಯತೇ . ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿರೂಪಾ ಬಹಿರಾತ್ಮಾವಸ್ಥಾ ತಾವದಶುದ್ಧಾ, ಮುಕ್ತಿಕಾರಣಂ
ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಪ್ರತೀತಿರೂಪ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಯಾ ಯಥೋಕ್ತ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಅನುಭೂತಿರೂಪ ಜ್ಞಾನ ಕ್ಯಾ ಕರೇಗಾ ?
ಇಸಲಿಯೇ ಸಂಯಮಶೂನ್ಯ ಶ್ರದ್ಧಾನಸೇ ಯಾ ಜ್ಞಾನಸೇ ಸಿದ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ .
ಇಸಸೇ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಅಯುಗಪತ್ಪನೇಕೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಘಟಿತ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ ..೨೩೭..
ಅಬ, ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ
ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಸಾಧಕತಮ (ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧಕ) ಹೈ ಐಸಾ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯತ್ ಕರ್ಮ ] ಜೋ ಕರ್ಮ [ಅಜ್ಞಾನೀ ] ಅಜ್ಞಾನೀ [ಭವಶತಸಹಸ್ರಕೋಟಿಭಿಃ ]
ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಭವೋಂಮೇಂ [ಕ್ಷಪಯತಿ ] ಖಪಾತಾ ಹೈ, [ತತ್ ] ವಹ ಕರ್ಮ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ತ್ರಿಭಿಃ ಗುಪ್ತಃ ] ತೀನ
ಪ್ರಕಾರ (ಮನ – ವಚನ – ಕಾಯ) ಸೇ ಗುಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ [ಉಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರೇಣ ] ಉಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರಮೇಂ [ಕ್ಷಪಯತಿ ] ಖಪಾ
ದೇತಾ ಹೈ ..೨೩೮..
ಅಜ್ಞಾನೀ ಜೇ ಕರ್ಮೋ ಖಪಾವೇ ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಭವೋ ವಡೇ,
ತೇ ಕರ್ಮ ಜ್ಞಾನೀ ತ್ರಿಗುಪ್ತ ಬಸ ಉಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರಥೀ ಕ್ಷಯ ಕರೇ. ೨೩೮.

Page 443 of 513
PDF/HTML Page 476 of 546
single page version

ಯದಜ್ಞಾನೀ ಕರ್ಮ ಕ್ರಮಪರಿಪಾಟಯಾ ಬಾಲತಪೋವೈಚಿತ್ರ್ಯೋಪಕ್ರಮೇಣ ಚ ಪಚ್ಯಮಾನಮುಪಾತ್ತರಾಗದ್ವೇಷತಯಾ
ಸುಖದುಃಖಾದಿವಿಕಾರಭಾವಪರಿಣತಃ ಪುನರಾರೋಪಿತಸನ್ತಾನಂ ಭವಶತಸಹಸ್ರಕೋಟೀಭಿಃ ಕಥಂಚನ ನಿಸ್ತರತಿ,
ತದೇವ ಜ್ಞಾನೀ ಸ್ಯಾತ್ಕಾರಕೇತನಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತಿಶಯಪ್ರಸಾದಾಸಾದಿತಶುದ್ಧ-
ಜ್ಞಾನಮಯಾತ್ಮತತ್ತ್ವಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಜ್ಞಾನಿತ್ವಸದ್ಭಾವಾತ್ಕಾಯವಾಙ್ಮನಃಕರ್ಮೋಪರಮಪ್ರವೃತ್ತತ್ರಿಗುಪ್ತತ್ವಾತ್ ಪ್ರಚಣ್ಡೋಪ-
ನ ಭವತಿ . ಮೋಕ್ಷಾವಸ್ಥಾ ಶುದ್ಧಾ ಫಲಭೂತಾ, ಸಾ ಚಾಗ್ರೇ ತಿಷ್ಠತಿ . ಏತಾಭ್ಯಾಂ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಭಿನ್ನಾ ಯಾನ್ತರಾತ್ಮಾವಸ್ಥಾ
ಸಾ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದಿರಹಿತತ್ವೇನ ಶುದ್ಧಾ . ಯಥಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮನಿಗೋತಜ್ಞಾನೇ ಶೇಷಾವರಣೇ ಸತ್ಯಪಿ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಜ್ಞಾನಾವರಣಂ
ನಾಸ್ತಿ ತಥಾತ್ರಾಪಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾವರಣೇ ಸತ್ಯಪ್ಯೇಕದೇಶಕ್ಷಯೋಪಶಮಜ್ಞಾನಾಪೇಕ್ಷಯಾ ನಾಸ್ತ್ಯಾವರಣಮ್ . ಯಾವತಾಂಶೇನ
ನಿರಾವರಣಾ ರಾಗಾದಿರಹಿತತ್ವೇನ ಶುದ್ಧಾ ಚ ತಾವತಾಂಶೇನ ಮೋಕ್ಷಕಾರಣಂ ಭವತಿ . ತತ್ರ ಶುದ್ಧಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವರೂಪಂ
ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಧ್ಯೇಯಂ ಭವತಿ, ತಚ್ಚ ತಸ್ಮಾದನ್ತರಾತ್ಮಧ್ಯಾನಾವಸ್ಥಾವಿಶೇಷಾತ್ಕಥಂಚಿದ್ಭಿನ್ನಮ್ . ಯದೈಕಾನ್ತೇನಾಭಿನ್ನಂ
ಭವತಿ ತದಾ ಮೋಕ್ಷೇಽಪಿ ಧ್ಯಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ, ಅಥವಾಸ್ಯ ಧ್ಯಾನಪರ್ಯಾಯಸ್ಯ ವಿನಾಶೇ ಸತಿ ತಸ್ಯ ಪಾರಿಣಾಮಿಕ-
ಭಾವಸ್ಯಾಪಿ ವಿನಾಶಃ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ . ಏವಂ ಬಹಿರಾತ್ಮಾನ್ತರಾತ್ಮಪರಮಾತ್ಮಕಥನರೂಪೇಣ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ . ಅಥ
ಪರಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಭೇದರತ್ನತ್ರಯರೂಪಾಣಾಂ ಮೇಲಾಪಕೇಽಪಿ, ಯದಭೇದರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ-
ಸಮಾಧಿಲಕ್ಷಣಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ, ನಿಶ್ಚಯೇನ ತದೇವ ಮುಕ್ತಿಕಾರಣಮಿತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ — ಜಂ ಅಣ್ಣಾಣೀ ಕಮ್ಮಂ ಖವೇದಿ
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿರೂಪನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕವಿಶಿಷ್ಟಭೇದಜ್ಞಾನಾಭಾವಾದಜ್ಞಾನೀ ಜೀವೋ ಯತ್ಕರ್ಮ ಕ್ಷಪಯತಿ . ಕಾಭಿಃ
ಕರಣಭೂತಾಭಿಃ . ಭವಸಯಸಹಸ್ಸಕೋಡೀಹಿಂ ಭವಶತಸಹಸ್ರಕೋಟಿಭಿಃ . ತಂ ಣಾಣೀ ತಿಹಿಂ ಗುತ್ತೋ ತತ್ಕರ್ಮ ಜ್ಞಾನೀ ಜೀವಸ್ತ್ರಿ-
ಗುಪ್ತಿಗುಪ್ತಃ ಸನ್ ಖವೇದಿ ಉಸ್ಸಾಸಮೇತ್ತೇಣ ಕ್ಷಪಯತ್ಯುಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರೇಣೇತಿ . ತದ್ಯಥಾ — ಬಹಿರ್ವಿಷಯೇ ಪರಮಾಗಮಾಭ್ಯಾಸಬಲೇನ
ಯತ್ಸಮ್ಯಕ್ಪರಿಜ್ಞಾನಂ ತಥೈವ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ವ್ರತಾದ್ಯನುಷ್ಠಾನಂ ಚೇತಿ ತ್ರಯಂ, ತತ್ತ್ರಯಾಧಾರೇಣೋತ್ಪನ್ನಂ ಸಿದ್ಧಜೀವವಿಷಯೇ ಸಮ್ಯಕ್-
ಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಶ್ರದ್ಧಾನಂ ತದ್ಗುಣಸ್ಮರಣಾನುಕೂಲಮನುಷ್ಠಾನಂ ಚೇತಿ ತ್ರಯಂ, ತತ್ತ್ರಯಾಧಾರೇಣೋತ್ಪನ್ನಂ ವಿಶದಾಖಣ್ಡೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರೇ
ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮನಿ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರೂಪಂ ಸವಿಕಲ್ಪಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಾದೇಯಭೂತರುಚಿವಿಕಲ್ಪರೂಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಂ ತತ್ರೈವಾತ್ಮನಿ
ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪನಿವೃತ್ತಿರೂಪಂ ಸವಿಕಲ್ಪಚಾರಿತ್ರಮಿತಿ ತ್ರಯಮ್ . ತತ್ತ್ರಯಪ್ರಸಾದೇನೋತ್ಪನ್ನಂ ಯನ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿರೂಪಂ
ನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಲಕ್ಷಣಂ ವಿಶಿಷ್ಟಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಂ ತದಭಾವಾದಜ್ಞಾನೀ ಜೀವೋ ಬಹುಭವಕೋಟಿಭಿರ್ಯತ್ಕರ್ಮ ಕ್ಷಪಯತಿ,
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಕರ್ಮ (ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ) ಕ್ರಮಪರಿಪಾಟೀಸೇ ತಥಾ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಬಾಲತಪಾದಿರೂಪ
ಉದ್ಯಮಸೇ ಪಕತೇ ಹುಏ, ರಾಗದ್ವೇಷಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯಾ ಹೋನೇಸೇ ಸುಖದುಃಖಾದಿ ವಿಕಾರಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ
ಪುನಃ ಸಂತಾನಕೋ ಆರೋಪಿತ ಕರತಾ ಜಾಯ ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಲಕ್ಷಕೋಟಿಭವೋಂ ದ್ವಾರಾ ಚಾಹೇ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ (-ಮಹಾ
ಕಷ್ಟಸೇ) ಅಜ್ಞಾನೀ ಪಾರ ಕರ ಜಾತಾ ಹೈ, ವಹೀ ಕರ್ಮ, (ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಸ್ಯಾತ್ಕಾರಕೇತನ ಆಗಮಜ್ಞಾನ,
ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೇ ಅತಿಶಯಪ್ರಸಾದಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹುಈ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಯ
ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಅನುಭೂತಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನೀಪನಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಕಾಯ – ವಚನ – ಮನಕೇ
ಕರ್ಮೋಂಕೇ ೧ಉಪರಮಸೇ ತ್ರಿಗುಪ್ತಿತಾ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋನೇಸೇ ಪ್ರಚಣ್ಡ ಉದ್ಯಮ ಸೇ ಪಕತಾ ಹುಆ, ರಾಗದ್ವೇಷಕೇ ಛೋಡನೇಸೇ
ಸಮಸ್ತ ಸುಖದುಃಖಾದಿ ವಿಕಾರ ಅತ್ಯನ್ತ ನಿರಸ್ತ ಹುಆ ಹೋನೇಸೇ ಪುನಃಸಂತಾನಕೋ ಆರೋಪಿತ ನ ಕರತಾ ಜಾಯ
೧. ಉಪರಮ = ವಿರಾಮ, ಅಟಕ ಜಾನಾ ವಹ, ರುಕ ಜಾನಾ ವಹ; [ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಜ್ಞಾನೀಪನಕೇ ಕಾರಣ ಕಾಯ – ವಚನ – ಮನ ಸಂಬಂಧೀ
ಕಾರ್ಯ ರುಕ ಜಾನೇಸೇ ತ್ರಿಗುಪ್ತತಾ ಪ್ರವರ್ತತೀ ಹೈ .]]

Page 444 of 513
PDF/HTML Page 477 of 546
single page version

ಕ್ರಮಪಚ್ಯಮಾನಮಪಹಸ್ತಿತರಾಗದ್ವೇಷತಯಾ ದೂರನಿರಸ್ತಸಮಸ್ತಸುಖದುಃಖಾದಿವಿಕಾರಃ ಪುನರನಾರೋಪಿತಸನ್ತಾನ-
ಮುಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರೇಣೈವ ಲೀಲಯೈವ ಪಾತಯತಿ . ಅತ ಆಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯೇಽಪ್ಯಾತ್ಮ-
ಜ್ಞಾನಮೇವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾಧಕತಮಮನುಮನ್ತವ್ಯಮ್ ..೨೩೮..
ಅಥಾತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯಮಪ್ಯಕಿಂ ಚಿತ್ಕ ರ-
ಮಿತ್ಯನುಶಾಸ್ತಿ —
ಪರಮಾಣುಪಮಾಣಂ ವಾ ಮುಚ್ಛಾ ದೇಹಾದಿಏಸು ಜಸ್ಸ ಪುಣೋ .
ವಿಜ್ಜದಿ ಜದಿ ಸೋ ಸಿದ್ಧಿಂ ಣ ಲಹದಿ ಸವ್ವಾಗಮಧರೋ ವಿ ..೨೩೯..
ತತ್ಕರ್ಮ ಜ್ಞಾನೀ ಜೀವಃ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಜ್ಞಾನಗುಣಸದ್ಭಾವಾತ್ ತ್ರಿಗುಪ್ತಿಗುಪ್ತಃ ಸನ್ನುಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರೇಣ ಲೀಲಯೈವ ಕ್ಷಪಯತೀತಿ .
ತತೋ ಜ್ಞಾಯತೇ ಪರಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಭೇದರತ್ನತ್ರಯರೂಪಾಣಾಂ ಸದ್ಭಾವೇಽಪ್ಯಭೇದರತ್ನತ್ರಯರೂಪಸ್ಯ ಸ್ವ-
ಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಸ್ಯೈವ ಪ್ರಧಾನತ್ವಮಿತಿ ..೨೩೮.. ಅಥ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಕ್ತಾತ್ಮಜ್ಞಾನರಹಿತಸ್ಯ ಸರ್ವಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ-
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರಮೇಂ ಹೀ ಲೀಲಾಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾನೀ ನಷ್ಟ ಕರ ದೇತಾ ಹೈ .
ಇಸಸೇ ಆಗಮಜ್ಞಾನ, ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ಸಂಯತತ್ತ್ವಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕೋ
ಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಸಾಧಕತಮ ಸಂಮತ ಕರನಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಅಜ್ಞಾನೀಕೇ ಕ್ರಮಶಃ ತಥಾ ಬಾಲತಪಾದಿರೂಪ ಉದ್ಯಮಸೇ ಕರ್ಮ ಪಕತೇ ಹೈಂ ಔರ
೧ಜ್ಞಾನೀಪನಕೇ ಕಾರಣ ಹೋನೇವಾಲೇ ತ್ರಿಗುಪ್ತತಾರೂಪ ಪ್ರಚಣ್ಡ ಉದ್ಯಮಸೇ ಕರ್ಮ ಪಕತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ
ಅಜ್ಞಾನೀ ಜಿಸ ಕರ್ಮಕೋ ಅನೇಕ ೨ಶತ – ಸಹಸ್ರ – ಕೋಟಿ ಭವೋಂಮೇಂ ಮಹಾಕಷ್ಟಸೇ ಉಲ್ಲಂಘನ (ಪಾರ) ಕರ ಪಾತಾ
ಹೈ ವಹೀ ಕರ್ಮ ಜ್ಞಾನೀ ಉಚ್ಛ್ವಾಸಮಾತ್ರಮೇಂ ಹೀ, ಕೌತುಕಮಾತ್ರಮೇಂ ಹೀ ನಷ್ಟ ಕರ ಡಾಲತಾ ಹೈ . ಔರ ಅಜ್ಞಾನೀಕೇ
ವಹ ಕರ್ಮ, ಸುಖದುಃಖಾದಿವಿಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ, ಪುನಃ ನೂತನ ಕರ್ಮರೂಪ ಸಂತತಿಕೋ ಛೋಡತಾ ಜಾತಾ
ಹೈ ತಥಾ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಸುಖದುಃಖಾದಿವಿಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮನ ನ ಹೋನೇಸೇ ವಹ ಕ ರ್ಮ ಪುನಃ ನೂತನ ಕರ್ಮರೂಪ ಸಂತತಿಕೋ
ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ ಜಾತಾ .
ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಸಾಧಕತಮ ಹೈ ..೨೩೮..
ಅಬ, ಐಸಾ ಉಪದೇಶ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ – ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಕೇ ಸರ್ವ ಆಗಮಜ್ಞಾನ, ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ತಥಾ
ಸಂಯತತ್ತ್ವಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಭೀ ಅಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಹೈ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತಾ) : —
೧. ಜ್ಞಾನೀಪನ = ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೇ ಅತಿಶಯ ಪ್ರಸಾದಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಯ
ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಅನುಭೂತಿ ಜ್ಞಾನೀಪನಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .
೨. ಶತ – ಸಹಸ್ರ – ಕೋಟಿ = ೧೦೦ × ೧೦೦೦ × ೧೦೦೦೦೦೦೦
ಅಣುಮಾತ್ರ ಪಣ ಮೂರ್ಛಾ ತಣೋ ಸದ್ಭಾವ ಜೋ ದೇಹಾದಿಕೇ,
ತೋ ಸರ್ವಆಗಮಧರ ಭಲೇ ಪಣ ನವ ಲಹೇ ಸಿದ್ಧತ್ವನೇ. ೨೩೯.

Page 445 of 513
PDF/HTML Page 478 of 546
single page version

ಪರಮಾಣುಪ್ರಮಾಣಂ ವಾ ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ದೇಹಾದಿಕೇಷು ಯಸ್ಯ ಪುನಃ .
ವಿದ್ಯತೇ ಯದಿ ಸ ಸಿದ್ಧಿಂ ನ ಲಭತೇ ಸರ್ವಾಗಮಧರೋಽಪಿ ..೨೩೯..
ಯದಿ ಕರತಲಾಮಲಕೀಕೃತಸಕಲಾಗಮಸಾರತಯಾ ಭೂತಭವದ್ಭಾವಿ ಚ ಸ್ವೋಚಿತಪರ್ಯಾಯವಿಶಿಷ್ಟಮ-
ಶೇಷದ್ರವ್ಯಜಾತಂ ಜಾನನ್ತಮಾತ್ಮಾನಂ ಜಾನನ್ ಶ್ರದ್ದಧಾನಃ ಸಂಯಮಯಂಶ್ಚಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ
ಯೌಗಪದ್ಯೇಽಪಿ ಮನಾಙ್ಮೋಹಮಲೋಪಲಿಪ್ತತ್ವಾತ್ ಯದಾ ಶರೀರಾದಿಮೂರ್ಚ್ಛೋಪರಕ್ತತಯಾ ನಿರುಪರಾಗೋಪಯೋಗಪರಿಣತಂ
ಕೃತ್ವಾ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾನಂ ನಾನುಭವತಿ ತದಾ ತಾವನ್ಮಾತ್ರಮೋಹಮಲಕಲಂಕ ಕೀಲಿಕಾಕೀಲಿತೈಃ ಕರ್ಮ-
ಭಿರವಿಮುಚ್ಯಮಾನೋ ನ ಸಿದ್ಧಯತಿ . ಅತ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗ-
ಪದ್ಯಮಪ್ಯಕಿಂಚಿತ್ಕರಮೇವ ..೨೩೯..
ಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯಮಪ್ಯಕಿಂಚಿತ್ಕರಮಿತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಪರಮಾಣುಪಮಾಣಂ ವಾ ಮುಚ್ಛಾ ದೇಹಾದಿಏಸು ಜಸ್ಸ ಪುಣೋ ವಿಜ್ಜದಿ ಜದಿ
ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರಂ ವಾ ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ದೇಹಾದಿಕೇಷು ವಿಷಯೇಸು ಯಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ ಪುನರ್ವಿದ್ಯತೇ ಯದಿ ಚೇತ್, ಸೋ ಸಿದ್ಧಿಂ ಣ ಲಹದಿ
ಸ ಸಿದ್ಧಿಂ ಮುಕ್ತಿಂ ನ ಲಭತೇ . ಕಥಂಭೂತಃ . ಸವ್ವಾಗಮಧರೋ ವಿ ಸರ್ವಾಗಮಧರೋಽಪೀತಿ . ಅಯಮತ್ರಾರ್ಥಃ — ಸರ್ವಾಗಮಜ್ಞಾನ-
ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯೇ ಸತಿ ಯಸ್ಯ ದೇಹಾದಿವಿಷಯೇ ಸ್ತೋಕಮಪಿ ಮಮತ್ವಂ ವಿದ್ಯತೇ ತಸ್ಯ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಕ್ತಂ
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿಲಕ್ಷಣಂ ನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕಂ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಂ ನಾಸ್ತೀತಿ ..೨೩೯.. ಅಥ ದ್ರವ್ಯಭಾವ-
ಸಂಯಮಸ್ವರೂಪಂ ಕಥಯತಿ —
.
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪುನಃ ] ಔರ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಯಸ್ಯ ] ಜಿಸಕೇ [ದೇಹಾದಿಕೇಷು ] ಶರೀರಾದಿಕೇ
ಪ್ರತಿ [ಪರಮಾಣುಪ್ರಮಾಣಂ ವಾ ] ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರ ಭೀ [ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ] ಮೂರ್ಚ್ಛಾ [ವಿದ್ಯತೇ ] ವರ್ತತೀ ಹೋ ತೋ [ಸಃ ] ವಹ
[ಸರ್ವಾಗಮಧರಃ ಅಪಿ ] ಭಲೇ ಹೀ ಸರ್ವಾಗಮಕಾ ಧಾರೀ ಹೋ ತಥಾಪಿ [ಸಿದ್ಧಿಂ ನ ಲಭತೇ ] ಸಿದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೨೩೯..
ಟೀಕಾ : — ಸಕಲ ಆಗಮಕೇ ಸಾರಕೋ ಹಸ್ತಾಮಲಕವತ್ ಕರನೇಸೇ (-ಹಥೇಲೀಮೇಂ ರಕ್ಖೇ ಹುಏ
ಆಂವಲೇಕೇ ಸಮಾನ ಸ್ಪಷ್ಟ ಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ) ಜೋ ಪುರುಷ ಭೂತ – ವರ್ತಮಾನ – ಭಾವೀ ೧ಸ್ವೋಚಿತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಸಾಥ
ಅಶೇಷ ದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಸಂಯಮಿತ ರಖತಾ ಹೈ,
ಉಸ ಪುರುಷಕೇ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಯದಿ ವಹ
ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ಮೋಹಮಲಸೇ ಲಿಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ ಶರೀರಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿ (ತತ್ಸಂಬಂಧೀ) ಮೂರ್ಚ್ಛಾಸೇ ೨ಉಪರಕ್ತ ರಹನೇಸೇ,
೩ನಿರುಪರಾಗ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಪರಿಣತ ಕರಕೇ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ, ತೋ ವಹ ಪುರುಷ ಮಾತ್ರ
ಉತನೇ (ಕುಛ) ಮೋಹಮಲಕಲಂಕರೂಪ ಕೀಲೇಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧೇ ಹುಏ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ನ ಛೂಟತಾ ಹುಆ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ .
ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಭೀ
೧. ಸ್ವೋಚಿತ = ಅಪನೇಕೋ ಉಚಿತ, ಅಪನೇ – ಅಪನೇ ಯೋಗ್ಯ . [ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ವಭಾವ ತ್ರಿಕಾಲಕೀ ಸ್ವೋಚಿತ ಪರ್ಯಾಯೋಂ ಸಹಿತ
ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜಾನನಾ ಹೈ .]]
೨. ಉಪರಕ್ತ = ಮಲಿನ; ವಿಕಾರೀ . ೩. ನಿರುಪರಾಗ = ಉಪರಾಗ ರಹಿತ; ನಿರ್ಮಲ; ನಿರ್ವಿಕಾರ; ಶುದ್ಧ .

Page 446 of 513
PDF/HTML Page 479 of 546
single page version

ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಯೌಗಪದ್ಯಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಪಂಚಸಮಿದೋ ತಿಗುತ್ತೋ ಪಂಚೇಂದಿಯಸಂವುಡೋ ಜಿದಕಸಾಓ .
ದಂಸಣಣಾಣಸಮಗ್ಗೋ ಸಮಣೋ ಸೋ ಸಂಜದೋ ಭಣಿದೋ ..೨೪೦..
ಪಞ್ಚಸಮಿತಸ್ತ್ರಿಗುಪ್ತಃ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಸಂವೃತೋ ಜಿತಕಷಾಯಃ .
ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸಮಗ್ರಃ ಶ್ರಮಣಃ ಸ ಸಂಯತೋ ಭಣಿತಃ ..೨೪೦..
ಯಃ ಖಲ್ವನೇಕಾನ್ತಕೇತನಾಗಮಜ್ಞಾನಬಲೇನ ಸಕಲಪದಾರ್ಥಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕರಂಬಿತವಿಶದೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರ-
ಮಾತ್ಮಾನಂ ಶ್ರದ್ದಧಾನೋಽನುಭವಂಶ್ಚಾತ್ಮನ್ಯೇವ ನಿತ್ಯನಿಶ್ಚಲಾಂ ವೃತ್ತಿಮಿಚ್ಛನ್ ಸಮಿತಿಪಂಚಕಾಂಕು ಶಿತಪ್ರವೃತ್ತಿಪ್ರವರ್ತಿತ-
ಚಾಗೋ ಯ ಅಣಾರಂಭೋ ವಿಸಯವಿರಾಗೋ ಖಓ ಕಸಾಯಾಣಂ .
ಸೋ ಸಂಜಮೋ ತ್ತಿ ಭಣಿದೋ ಪವ್ವಜ್ಜಾಏ ವಿಸೇಸೇಣ ..“೩೫..
ಚಾಗೋ ಯ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಗ್ರಹಂ ಕೃತ್ವಾ ಬಾಹ್ಯಾಭ್ಯನ್ತರಪರಿಗ್ರಹನಿವೃತ್ತಿಸ್ತ್ಯಾಗಃ . ಅಣಾರಂಭೋ ನಿಃಕ್ರಿಯನಿಜ-
ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಮನೋವಚನಕಾಯವ್ಯಾಪಾರನಿವೃತ್ತಿರನಾರಮ್ಭಃ . ವಿಸಯವಿರಾಗೋ ನಿರ್ವಿಷಯಸ್ವಾತ್ಮಭಾವನೋತ್ಥಸುಖೇ
ತೃಪ್ತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಸುಖಾಭಿಲಾಷತ್ಯಾಗೋ ವಿಷಯವಿರಾಗಃ. ಖಓ ಕಸಾಯಾಣಂ ನಿಃಕಷಾಯಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಬಲೇನ
ಕ್ರೋಧಾದಿಕಷಾಯತ್ಯಾಗಃ ಕಷಾಯಕ್ಷಯಃ . ಸೋ ಸಂಜಮೋ ತ್ತಿ ಭಣಿದೋ ಸ ಏವಂಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸಂಯಮ ಇತಿ ಭಣಿತಃ .
ಪವ್ವಜ್ಜಾಏ ವಿಸೇಸೇಣ ಸಾಮಾನ್ಯೇನಾಪಿ ತಾವದಿದಂ ಸಂಯಮಲಕ್ಷಣಂ, ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಾಯಾಂ ತಪಶ್ಚರಣಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ವಿಶೇಷೇಣೇತಿ .
ಅತ್ರಾಭ್ಯನ್ತರಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಂವಿತ್ತಿರ್ಭಾವಸಂಯಮೋ, ಬಹಿರಙ್ಗನಿವೃತ್ತಿಶ್ಚ ದ್ರವ್ಯಸಂಯಮ ಇತಿ ..“೩೫.. ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥ-
ಅಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಹೀ ಹೈ ..೨೩೯..
ಅಬ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೇ ಸಾಥ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕೇ
ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೋ ಸಾಧತೇ ಹೈಂ; (ಅರ್ಥಾತ್ ಆಗಮಜ್ಞಾನ, ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ ಔರ ಸಂಯತತ್ತ್ವ — ಇಸ ತ್ರಿಕಕೇ ಸಾಥ
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ) : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪಂಚಸಮಿತಿಃ ] ಪಾಂಚ ಸಮಿತಿಯುಕ್ತ, [ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ -ಸಂವೃತಃ ] ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕಾ
ಸಂವರವಾಲಾ [ತ್ರಿಗುಪ್ತಃ ] ತೀನ ಗುಪ್ತಿ ಸಹಿತ, [ಜಿತಕಷಾಯಃ ] ಕಷಾಯೋಂಕೋ ಜೀತನೇವಾಲಾ,
[ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸಮಗ್ರಃ ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ — [ಶ್ರಮಣಃ ] ಐಸಾ ಜೋ ಶ್ರಮಣ [ಸಃ ] ವಹ [ಸಂಯತಃ ]
ಸಂಯತ [ಭಣಿತಃ ] ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ..೨೪೦..
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಪುರುಷ ಅನೇಕಾನ್ತಕೇತನ ಆಗಮಜ್ಞಾನಕೇ ಬಲಸೇ, ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ
ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಸಾಥ ಮಿಲಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ವಿಶದ ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ ಆಕಾರ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ
ಜೇ ಪಂಚಸಮಿತ, ತ್ರಿಗುಪ್ತ, ಇನ್ದ್ರಿನಿರೋಧೀ, ವಿಜಯೀ ಕಷಾಯನೋ,
ಪರಿಪೂರ್ಣ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಥೀ ತೇ ಶ್ರಮಣನೇ ಸಂಯತ ಕಹ್ಯೋ. ೨೪೦.

Page 447 of 513
PDF/HTML Page 480 of 546
single page version

ಸಂಯಮಸಾಧನೀಕೃತಶರೀರಪಾತ್ರಃ ಕ್ರಮೇಣ ನಿಶ್ಚಲನಿರುದ್ಧಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯದ್ವಾರತಯಾ ಸಮುಪರತಕಾಯವಾಙ್ಮನೋವ್ಯಾಪಾರೋ
ಭೂತ್ವಾ ಚಿದ್ವೃತ್ತೇಃ ಪರದ್ರವ್ಯಚಂಙ್ಕ್ರ ಮಣನಿಮಿತ್ತಮತ್ಯನ್ತಮಾತ್ಮನಾ ಸಮಮನ್ಯೋನ್ಯಸಂವಲನಾದೇಕೀಭೂತಮಪಿ
ಸ್ವಭಾವಭೇದಾತ್ಪರತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯಾತ್ಮನೈವ ಕುಶಲೋ ಮಲ್ಲ ಇವ ಸುನಿರ್ಭರಂ ನಿಷ್ಪೀಡಯ ನಿಷ್ಪೀಡಯ
ಕಷಾಯಚಕ್ರಮಕ್ರಮೇಣ ಜೀವಂ ತ್ಯಾಜಯತಿ, ಸ ಖಲು ಸಕಲಪರದ್ರವ್ಯಶೂನ್ಯೋಽಪಿ ವಿಶುದ್ಧದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿಮಾತ್ರ-
ಸ್ವಭಾವಭೂತಾವಸ್ಥಾಪಿತಾತ್ಮತತ್ತ್ವೋಪಜಾತನಿತ್ಯನಿಶ್ಚಲವೃತ್ತಿತಯಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸಂಯತ ಏವ ಸ್ಯಾತ್ . ತಸ್ಯೈವ
ಚಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಯೌಗಪದ್ಯಂ ಸಿದ್ಧಯತಿ ..೨೪೦..
ಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ತ್ರಯಾಣಾಂ ಯತ್ಸವಿಕಲ್ಪಂ ಯೌಗಪದ್ಯಂ ತಥಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಚೇತಿ ದ್ವಯೋಃ ಸಂಭವಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಪಂಚಸಮಿದೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪಞ್ಚಸಮಿತಿಭಿಃ ಸಮಿತಃ ಸಂವೃತಃ ಪಞ್ಚಸಮಿತಃ, ನಿಶ್ಚಯೇನ ತು ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇ ಸಮ್ಯಗಿತೋ
ಗತಃ ಪರಿಣತಃ ಸಮಿತಃ . ತಿಗುತ್ತೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಮನೋವಚನಕಾಯನಿರೋಧತ್ರಯೇಣ ಗುಪ್ತಃ ತ್ರಿಗುಪ್ತಃ, ನಿಶ್ಚಯೇನ ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇ
ಗುಪ್ತಃ ಪರಿಣತಃ . ಪಂಚೇಂದಿಯಸಂವುಡೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯವ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯಾ ಸಂವೃತಃ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಸಂವೃತಃ, ನಿಶ್ಚಯೇನ
ವಾತೀನ್ದ್ರಿಯಸುಖಸ್ವಾದರತಃ . ಜಿದಕಸಾಓ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಕ್ರೋಧಾದಿಕಷಾಯಜಯೇನ ಜಿತಕಷಾಯಃ, ನಿಶ್ಚಯೇನ
ಚಾಕಷಾಯಾತ್ಮಭಾವನಾರತಃ . ದಂಸಣಣಾಣಸಮಗ್ಗೋ ಅತ್ರ ದರ್ಶನಶಬ್ದೇನ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಶ್ರದ್ಧಾನರೂಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಮ್,
ಜ್ಞಾನಶಬ್ದೇನ ತು ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಮಿತಿ; ತಾಭ್ಯಾಂ ಸಮಗ್ರೋ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸಮಗ್ರಃ . ಸಮಣೋ ಸೋ ಸಂಜದೋ ಭಣಿದೋ ಸ
ಏವಂಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಃ ಶ್ರಮಣ ಸಂಯತ ಇತಿ ಭಣಿತಃ . ಅತ ಏತದಾಯಾತಂ – ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಯದ್ಬಹಿರ್ವಿಷಯೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕೃತಂ
ತೇನ ಸವಿಕಲ್ಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರತ್ರಯಯೌಗಪದ್ಯಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಮ್; ಅಭ್ಯನ್ತರವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ತು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ
ಗ್ರಾಹ್ಯಮಿತಿ ಸವಿಕಲ್ಪಯೌಗಪದ್ಯಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಚ ಘಟತ ಇತಿ ..೨೪೦.. ಅಥಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ-
ಸಂಯತತ್ವಲಕ್ಷಣೇನ ವಿಕಲ್ಪತ್ರಯಯೌಗಪದ್ಯೇನ ತಥಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾತ್ಮಜ್ಞಾನೇನ ಚ ಯುಕ್ತೋ ಯೋಽಸೌ ಸಂಯತಸ್ತಸ್ಯ ಕಿಂ
ಲಕ್ಷಣಮಿತ್ಯುಪದಿಶತಿ . ಇತ್ಯುಪದಿಶತಿ ಕೋಽರ್ಥಃ ಇತಿ ಪೃಷ್ಟೇ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಂ ದದಾತಿ . ಏವಂ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಪಾತನಿಕಾಪ್ರಸ್ತಾವೇ
೧. ಮರ್ದನ ಕರ ಕರಕೇ = ದಬಾ ದಬಾಕೇ, ಕಚರ ಕಚರಕೇ, ದಮನ ಕರಕೇ .
೨. ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕಾ ಸ್ವಭಾವ ವಿಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಹೈ .
ಔರ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೀ ನಿತ್ಯನಿಶ್ಚಲ ವೃತ್ತಿಕೋ ಇಚ್ಛತಾ ಹುಆ, ಸಂಯಮಕೇ ಸಾಧನರೂಪ
ಬನಾಯೇ ಹುಏ ಶರೀರಪಾತ್ರಕೋ ಪಾಂಚ ಸಮಿತಿಯೋಂಸೇ ಅಂಕುಶಿತ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಕ್ರಮಶಃ
ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ನಿಶ್ಚಲ ನಿರೋಧ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕೇ ಕಾಯ – ವಚನ – ಮನಕಾ ವ್ಯಾಪಾರ ವಿರಾಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ ಐಸಾ
ಹೋಕರ, ಚಿದ್ವೃತ್ತಿಕೇ ಲಿಯೇ ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಭ್ರಮಣಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಜೋ ಕಷಾಯಸಮೂಹ ವಹ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಾಥ ಅನ್ಯೋನ್ಯ
ಮಿಲನಕೇ ಕಾರಣ ಅತ್ಯನ್ತ ಏಕರೂಪ ಹೋ ಜಾನೇ ಪರ ಭೀ ಸ್ವಭಾವಭೇದಕೇ ಕಾರಣ ಉಸೇ ಪರರೂಪಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ
ಕರಕೇ ಆತ್ಮಾಸೇ ಹೀ ಕುಶಲ ಮಲ್ಲಕೀ ಭಾಂತಿ ಅತ್ಯನ್ತ ೧ಮರ್ದನ ಕರ ಕರಕೇ ಅಕ್ರಮಸೇ ಉಸೇ ಮಾರ ಡಾಲತಾ
ಹೈ, ವಹ ಪುರುಷ ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ಸಕಲ ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ಶೂನ್ಯ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ೨ವಿಶುದ್ಧ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಸ್ವಭಾವರೂಪಸೇ
ರಹನೇವಾಲೇ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ (-ಸ್ವದ್ರವ್ಯ) ಮೇಂ ನಿತ್ಯನಿಶ್ಚಲ ಪರಿಣತಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಸೇ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂಯತ ಹೀ ಹೈ .
ಔರ ಉಸೇ ಹೀ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕಾ ತಥಾ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ
ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೪೦..