Page 448 of 513
PDF/HTML Page 481 of 546
single page version

ಅಥಾಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಯೌಗಪದ್ಯಸಂಯತಸ್ಯ ಕೀದೃಗ್ಲಕ್ಷಣ- ಮಿತ್ಯನುಶಾಸ್ತಿ —

ಸಂಯಮಃ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಪುರಃಸರಂ ಚಾರಿತ್ರಂ, ಚಾರಿತ್ರಂ ಧರ್ಮಃ, ಧರ್ಮಃ ಸಾಮ್ಯಂ, ಸಾಮ್ಯಂ ಮೋಹಕ್ಷೋಭ- ವಿಹೀನಃ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಃ . ತತಃ ಸಂಯತಸ್ಯ ಸಾಮ್ಯಂ ಲಕ್ಷಣಮ್ . ತತ್ರ ಶತ್ರುಬನ್ಧುವರ್ಗಯೋಃ ಸುಖದುಃಖಯೋಃ ಪ್ರಶಂಸಾನಿನ್ದಯೋಃ ಲೋಷ್ಟಕಾಂಚನಯೋರ್ಜೀವಿತಮರಣಯೋಶ್ಚ ಸಮಮ್ ಅಯಂ ಮಮ ಪರೋಽಯಂ ಸ್ವಃ, ಅಯಂ ಮಹ್ಲಾದೋಽಯಂ ಪರಿತಾಪಃ, ಇದಂ ಮಮೋತ್ಕರ್ಷಣಮಿದಮಪಕರ್ಷಣಮಯಂ ಮಮಾಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಇದಮುಪಕಾರಕಮಿದಂ ಮಮಾತ್ಮಧಾರಣಮಯ- ಕ್ವಾಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಯಥಾಸಂಭವಮಿತಿಶಬ್ದಸ್ಯಾರ್ಥೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ — ಸ ಶ್ರಮಣಃ ಸಂಯತಸ್ತಪೋಧನೋ ಭವತಿ . ಯಃ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಃ . ಶತ್ರುಬನ್ಧುಸುಖದುಃಖನಿನ್ದಾಪ್ರಶಂಸಾಲೋಷ್ಟಕಾಞ್ಚನಜೀವಿತಮರಣೇಷು ಸಮಃ ಸಮಚಿತ್ತಃ ಇತಿ . ತತಃ ಏತದಾಯಾತಿ — ಶತ್ರು- ಬನ್ಧುಸುಖದುಃಖನಿನ್ದಾಪ್ರಶಂಸಾಲೋಷ್ಟಕಾಞ್ಚನಜೀವಿತಮರಣಸಮತಾಭಾವನಾಪರಿಣತನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸಮ್ಯಕ್ಶ್ರದ್ಧಾನ-

ಅಬ, ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕಾ ತಥಾ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಜಿಸೇ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಇಸ ಸಂಯತಕಾ ಕ್ಯಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಸೋ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸಮಶತ್ರುಬನ್ಧುವರ್ಗಃ ] ಜಿಸೇ ಶತ್ರು ಔರ ಬನ್ಧು ವರ್ಗ ಸಮಾನ ಹೈ, [ಸಮಸುಖದುಃಖಃ ] ಸುಖ ಔರ ದುಃಖ ಸಮಾನ ಹೈ, [ಪ್ರಶಂಸಾನಿನ್ದಾಸಮಃ ] ಪ್ರಶಂಸಾ ಔರ ನಿನ್ದಾಕೇ ಪ್ರತಿ ಜಿಸಕೋ ಸಮತಾ ಹೈ, [ಸಮಲೋಷ್ಟಕಾಞ್ಚನಃ ] ಜಿಸೇ ಲೋಷ್ಟ (ಮಿಟ್ಟೀಕಾ ಢೇಲಾ) ಔರ ಸುವರ್ಣ ಸಮಾನ ಹೈ, [ಪುನಃ ] ತಥಾ [ಜೀವಿತಮರಣೇ ಸಮಃ ] ಜೀವನ – ಮರಣಕೇ ಪ್ರತಿ ಜಿಸಕೋ ಸಮತಾ ಹೈ, ವಹ [ಶ್ರಮಣಃ ] ಶ್ರಮಣ ಹೈ ..೨೪೧..

ಟೀಕಾ : — ಸಂಯಮ, ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಪೂರ್ವಕ ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ; ಚಾರಿತ್ರ ಧರ್ಮ ಹೈ; ಧರ್ಮ ಸಾಮ್ಯ ಹೈ; ಸಾಮ್ಯ ಮೋಹಕ್ಷೋಭ ರಹಿತ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಸಂಯತಕಾ, ಸಾಮ್ಯ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .

ವಹಾಂ, (೧) ಶತ್ರು – ಬಂಧುವರ್ಗಮೇಂ, (೨) ಸುಖ – ದುಃಖಮೇಂ, (೩) ಪ್ರಶಂಸಾ – ನಿನ್ದಾಮೇಂ, (೪) ಮಿಟ್ಟೀಕೇ ಢೇಲೇ ಔರ ಸೋನೇಮೇಂ, (೫) ಜೀವಿತ – ಮರಣಮೇಂ ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ, (೧) ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಪರ (-ಶತ್ರು) ಹೈ, ಯಹ ಸ್ವ (-ಸ್ವಜನ) ಹೈ;’ (೨) ‘ಯಹ ಆಹ್ಲಾದ ಹೈ, ಯಹ ಪರಿತಾಪ ಹೈ,’ (೩) ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಉತ್ಕರ್ಷಣ (-ಕೀರ್ತಿ) ಹೈ, ಯಹ ಅಪಕರ್ಷಣ (-ಅಕೀರ್ತಿ) ಹೈ,’ (೪) ‘ಯಹ ಮುಝೇ ಅಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಹೈ, ಯಹ ಉಪಕಾರಕ (-ಉಪಯೋಗೀ) ಹೈ,’ (೫) ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಸ್ಥಾಯಿತ್ವ ಹೈ, ಯಹ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿನಾಶ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಮೋಹಕೇ ನಿಂದಾ – ಪ್ರಶಂಸಾ, ದುಃಖ – ಸುಖ, ಅರಿ – ಬಂಧುಮಾಂ ಜ್ಯಾಂ ಸಾಮ್ಯ ಛೇ,

Page 449 of 513
PDF/HTML Page 482 of 546
single page version

ಮತ್ಯನ್ತವಿನಾಶ ಇತಿ ಮೋಹಾಭಾವಾತ್ ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯನುದಿತರಾಗದ್ವೇಷದ್ವೈತಸ್ಯ, ಸತತಮಪಿ ವಿಶುದ್ಧದ್ರಷ್ಟಿಜ್ಞಪ್ತಿ- ಸ್ವಭಾವಮಾತ್ಮಾನಮನುಭವತಃ, ಶತ್ರುಬನ್ಧುಸುಖದುಃಖಪ್ರಶಂಸಾನಿನ್ದಾಲೋಷ್ಟಕಾಂಚನಜೀವಿತಮರಣಾನಿ ನಿರ್ವಿಶೇಷಮೇವ ಜ್ಞೇಯತ್ವೇನಾಕ್ರಮ್ಯ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮನ್ಯಾತ್ಮನ್ಯಚಲಿತವೃತ್ತೇರ್ಯತ್ಕಿಲ ಸರ್ವತಃ ಸಾಮ್ಯಂ ತತ್ಸಿದ್ಧಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ- ಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಯೌಗಪದ್ಯಸ್ಯ ಸಂಯತಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಮಾಲಕ್ಷಣೀಯಮ್ ..೨೪೧..

ಅಥೇದಮೇವ ಸಿದ್ಧಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಯೌಗಪದ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಯೌಗಪದ್ಯಸಂಯತತ್ವಮೈಕಾಗ್ಾ್ರಯ- ಲಕ್ಷಣಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವೇನ ಸಮರ್ಥಯತಿ —

ಜ್ಞಾನಾನುಷ್ಠಾನರೂಪನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿಸಮುತ್ಪನ್ನನಿರ್ವಿಕಾರಪರಮಾಹ್ಲಾದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಾಮೃತಪರಿಣತಿಸ್ವರೂಪಂ ಯತ್ಪರಮಸಾಮ್ಯಂ ತದೇವ ಪರಮಾಗಮಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಸಂಯತತ್ವಾನಾಂ ಯೌಗಪದ್ಯೇನ ತಥಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾತ್ಮಜ್ಞಾನೇನ ಚ ಪರಿಣತತಪೋಧನಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಂ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮಿತಿ ..೨೪೧.. ಅಥ ಯದೇವ ಸಂಯತತಪೋಧನಸ್ಯ ಸಾಮ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ಭಣಿತಂ ತದೇವ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮಾ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸರ್ವತ್ರ ಜಿಸಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಕಾ ದ್ವೈತ ಪ್ರಗಟ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಜೋ ಸತತ ವಿಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ, ಔರ (ಇಸಪ್ರಕಾರ) ಶತ್ರು – ಬನ್ಧು, ಸುಖ – ದುಃಖ, ಪ್ರಶಂಸಾ – ನಿನ್ದಾ, ಲೋಷ್ಟ – ಕಾಂಚನ ಔರ ಜೀವಿತ – ಮರಣಕೋ ನಿರ್ವಿಶೇಷಯತಾ ಹೀ (ಅನ್ತರಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ) ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಜಾನಕರ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಜಿಸಕೀ ಪರಿಣತಿ ಅಚಲಿತ ಹುಈ ಹೈ; ಉಸ ಪುರುಷಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜೋ ಸರ್ವತಃ ಸಾಮ್ಯ ಹೈ ವಹ (ಸಾಮ್ಯ) ಸಂಯತಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ — ಕಿ ಜಿಸ ಸಂಯತಕೇ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕಾ ಔರ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕಾ ಯುಗಪತ್ಪನಾ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಹೈ ..೨೪೧..

ಅಬ, ಯಹ ಸಮರ್ಥನ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಆಗಮಜ್ಞಾನ – ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನ – ಸಂಯತತ್ತ್ವಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೇ ಸಾಥ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕೇ ಯುಗಪತ್ಪನೇಕೀ ಸಿದ್ಧಿರೂಪ ಜೋ ಯಹ ಸಂಯತಪನಾ ಹೈ ವಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ, ಜಿಸಕಾ ದೂಸರಾ ನಾಮ ಏಕಾಗ್ರತಾಲಕ್ಷಣವಾಲಾ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಹೈ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ತು ] ಜೋ [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚರಿತ್ರೇಷು ] ದರ್ಶನ, ಜ್ಞಾನ ಔರ ಚಾರಿತ್ರ – [ತ್ರಿಷು ] ಇನ ತೀನೋಂಮೇಂ [ಯುಗಪತ್ ] ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ [ಸಮುತ್ಥಿತಃ ] ಆರೂಢ ಹೈ, ವಹ [ಐಕಾಗ್ರ್ಯತಃ ] ಏಕಾಗ್ರತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈ . [ಇತಿ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಮತಃ ] (ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ) ಕಹಾ ಹೈ . [ತಸ್ಯ ] ಉಸಕೇ [ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ] ಶ್ರಾಮಣ್ಯ [ಪರಿಪೂರ್ಣಮ್ ] ಪರಿಪೂರ್ಣ ಹೈ ..೨೪೨..

Page 450 of 513
PDF/HTML Page 483 of 546
single page version

ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವತಥಾಪ್ರತೀತಿಲಕ್ಷಣೇನ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಪರ್ಯಾಯೇಣ, ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವತಥಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣೇನ ಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯೇಣ, ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾತೃಕ್ರಿಯಾನ್ತರನಿವೃತ್ತಿಸೂತ್ರ್ಯಮಾಣದ್ರಷ್ಟೃಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವವೃತ್ತಿಲಕ್ಷಣೇನ ಚಾರಿತ್ರಪರ್ಯಾಯೇಣ ಚ, ತ್ರಿಭಿರಪಿ ಯೌಗಪದ್ಯೇನ ಭಾವ್ಯಭಾವಕಭಾವವಿಜೃಮ್ಭಿತಾತಿನಿರ್ಭರ್ರೇತರೇತರಸಂವಲನಬಲಾದಂಗಾಂಗಿಭಾವೇನ ಪರಿಣತಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಯದಾತ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವೇ ಸತಿ ಸಂಯತತ್ವಂ ತತ್ಪಾನಕವದನೇಕಾತ್ಮಕಸ್ಯೈಕಸ್ಯಾನುಭೂಯಮಾನ- ತಾಯಾಮಪಿ ಸಮಸ್ತಪರದ್ರವ್ಯಪರಾವರ್ತತ್ವಾದಭಿವ್ಯಕ್ತೈಕಾಗ್ರಯಲಕ್ಷಣಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಏವಾವ- ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋ ಭಣ್ಯತ ಇತಿ ಪ್ರರೂಪಯತಿ — ದಂಸಣಣಾಣಚರಿತ್ತೇಸು ತೀಸು ಜುಗವಂ ಸಮುಟ್ಠಿದೋ ಜೋ ದು ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರೇಷು ತ್ರಿಷು ಯುಗಪತ್ಸಮ್ಯಗುಪಸ್ಥಿತ ಉದ್ಯತೋ ಯಸ್ತು ಕರ್ತಾ, ಏಯಗ್ಗಗದೋ ತ್ತಿ ಮದೋ ಸ ಐಕಾಗ್ರಯಗತ ಇತಿ ಮತಃ ಸಂಮತಃ, ಸಾಮಣ್ಣಂ ತಸ್ಸ ಪಡಿಪುಣ್ಣಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ಚಾರಿತ್ರಂ ಯತಿತ್ವಂ ತಸ್ಯ ಪರಿಪೂರ್ಣಮಿತಿ . ತಥಾಹಿ — ಭಾವಕರ್ಮದ್ರವ್ಯ- ಕರ್ಮನೋಕರ್ಮಭ್ಯಃ ಶೇಷಪುದ್ಗಲಾದಿಪಞ್ಚದ್ರವ್ಯೇಭ್ಯೋಽಪಿ ಭಿನ್ನಂ ಸಹಜಶುದ್ಧನಿತ್ಯಾನನ್ದೈಕಸ್ವಭಾವಂ ಮಮ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಾತ್ಮ- ದ್ರವ್ಯಂ ತದೇವ ಮಮೋಪಾದೇಯಮಿತಿರುಚಿರೂಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಮ್, ತತ್ರೈವ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರೂಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಂ, ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸ್ವರೂಪೇ ನಿಶ್ಚಲಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಂ ಚಾರಿತ್ರಂ ಚೇತ್ಯುಕ್ತಸ್ವರೂಪಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರತ್ರಯಂ ಪಾನಕವದನೇಕಮಪ್ಯಭೇದನಯೇನೈಕಂ ಯತ್ ತತ್ಸವಿಕಲ್ಪಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ವ್ಯವಹಾರೇಣೈಕಾಗ್ರಯಂ ಭಣ್ಯತೇ .. ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿಕಾಲೇ ತು ನಿಶ್ಚಯೇನೇತಿ .. ತದೇವ ಚ

ಟೀಕಾ : — ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ ಔರ ಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವಕೀ ತಥಾಪ್ರಕಾರ (ಜೈಸೀ ಹೈ ವೈಸೀ ಹೀ, ಯಥಾರ್ಥ) ಪ್ರತೀತಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ವಹ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಪರ್ಯಾಯ ಹೈ; ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ ಔರ ಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವಕೀ ತಥಾಪ್ರಕಾರ ಅನುಭೂತಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ವಹ ಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯ ಹೈ; ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾತಾಕೀ ೧ಕ್ರಿಯಾನ್ತರಸೇ ನಿವೃತ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ರಚಿತ ದೃಷ್ಟಿಜ್ಞಾತೃತತ್ತ್ವಮೇಂ ಪರಿಣತಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ವಹ ಚಾರಿತ್ರಪರ್ಯಾಯ ಹೈ . ಇನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಔರ ಆತ್ಮಾಕೇ ಯುಗಪತ್ ಅಂಗ – ಅಂಗೀಭಾವಸೇ ಪರಿಣತ ಆತ್ಮಾಕೇ, ಆತ್ಮನಿಷ್ಠತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಜೋ ಸಂಯತತ್ತ್ವ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಸಂಯತಪನಾ ಏಕಾಗ್ರತಾಲಕ್ಷಣವಾಲಾ ಶ್ರಾಮಣ್ಯ ಜಿಸಕಾ ದೂಸರಾ ನಾಮ ಹೈ ಐಸಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೀ ಹೈ — ಐಸಾ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹಾಂ (ಸಂಯತಪನೇಮೇಂ) ೩ಪೇಯಕೀ ಭಾಂತಿ ೪ಅನೇಕಾತ್ಮಕ ಏಕಕಾ ಅನುಭವ ಹೋನೇ

೨ಭಾವ್ಯಭಾವಕತಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಉತ್ಪನ್ನ ಅತಿ ಗಾಢ ಇತರೇತರ ಮಿಲನಕೇ ಬಲಕೇ ಕಾರಣ ಇನ ತೀನೋಂ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ

೧. ಕ್ರಿಯಾಂತರ = ಅನ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ; [ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾತಾ ಅನ್ಯ ಕ್ರಿಯಾಸೇ ನಿವೃತ್ತ ಹೋ ಉಸಕೇ ಕಾರಣ ಹೋನೇವಾಲೀ ಜೋ ದ್ರಷ್ಟಾ – ಜ್ಞಾತಾ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ಪರಿಣತಿ ವಹ ಚಾರಿತ್ರಪರ್ಯಾಯಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .]]

೨. ಭಾವಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಹೋನೇವಾಲಾ, ಔರ ಭಾವಕ ಜಿಸರೂಪ ಹೋ ಸೋ ಭಾವ್ಯ ಹೈ . ಆತ್ಮಾ ಭಾವಕ ಹೈ ಔರ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಭಾವ್ಯಕ ಹೈಂ . ಭಾವಕ ಔರ ಭಾವ್ಯಕಾ ಪರಸ್ಪರ ಅತಿ ಗಾಢ ಮಿಲನ (ಏಕಮೇಕತಾ) ಹೋತಾ ಹೈ . ಭಾವಕ ಆತ್ಮಾ ಅಂಗೀ ಹೈ ಔರ ಭಾವ್ಯರೂಪ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಉಸಕಾ ಅಂಗ ಹೈ .

೩. ಪೇಯ = ಪೀನೇಕೀ ವಸ್ತು, ಜೈಸೇ ಠಂಡಾಈ . [ಠಂಡಾಈಕಾ ಸ್ವಾದ ಅನೇಕಾತ್ಮಕ ಏಕ ಹೋತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಭೇದಸೇ ಉಸಮೇಂ ಏಕ ಠಂಡಾಈಕಾ ಹೀ ಸ್ವಾದ ಆತಾ ಹೈ, ಔರ ಭೇದಸೇ ಉಸಮೇಂ ದೂಧ, ಶಕ್ಕರ, ಸೋಂಫ , ಕಾಲೀಮಿರ್ಚ ತಥಾ ಬಾದಾಮ ಆದಿ
ಅನೇಕ ವಸ್ತುಓಂಕಾ ಸ್ವಾದ ಆತಾ ಹೈ . ]

೪. ಯಹಾಂ ಅನೇಕಾತ್ಮಕ ಏಕಕೇ ಅನುಭವಮೇಂ ಜೋ ಅನೇಕಾತ್ಮಕತಾ ಹೈ ವಹ ಪರದ್ರವ್ಯಮಯ ನಹೀಂ ಹೈ ವಹಾಂ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ತೋ ನಿವೃತ್ತಿ ಹೀ ಹೈ; ಮಾತ್ರ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ – ಜ್ಞಾನ – ಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಸ್ವ – ಅಂಶೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಹೀ ಅನೇಕಾತ್ಮಕತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ವಹಾಂ, ಅನೇಕಾತ್ಮಕತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಏಕಾಗ್ರತಾ (ಏಕ – ಅಗ್ರತಾ) ಪ್ರಗಟ ಹೈ .

Page 451 of 513
PDF/HTML Page 484 of 546
single page version

ಗನ್ತವ್ಯಃ . ತಸ್ಯ ತು ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ ಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ಪರ್ಯಾಯಪ್ರಧಾನೇನ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ, ಐಕಾಗ್ಾ್ರಯಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತ್ಯಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾದ್ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಧಾನೇನ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ, ವಿಶ್ವಸ್ಯಾಪಿ ಭೇದಾಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ತದುಭಯಮಿತಿ ಪ್ರಮಾಣೇನ ಪ್ರಜ್ಞಪ್ತಿಃ ..೨೪೨..

ನಾಮಾನ್ತರೇಣ ಪರಮಸಾಮ್ಯಮಿತಿ . ತದೇವ ಪರಮಸಾಮ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಯನಾಮಾನ್ತರೇಣ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಲಕ್ಷಣಃ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯ ಇತಿ . ತಸ್ಯ ತು ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ಯ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ ಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾ- ತ್ಪರ್ಯಾಯಪ್ರಧಾನೇನ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ನಿರ್ಣಯೋ ಭವತಿ . ಐಕಾಗ್ರಯಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತ್ಯಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಧಾನೇನ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ನಿರ್ಣಯೋ ಭವತಿ . ಸಮಸ್ತವಸ್ತುಸಮೂಹಸ್ಯಾಪಿ ಭೇದಾಭೇದಾತ್ಮಕತ್ವಾನ್ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗದ್ವಯಸ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಮಾಣೇನ ನಿಶ್ಚಯೋ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ..೨೪೨.. ಏವಂ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಸಂಯಮಪ್ರತಿಪಾದನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ತೃತೀಯಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ ಗತಮ್ . ಅಥ ಯಃ ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮನ್ಯೇಕಾಗ್ರೋ ನ ಭವತಿ ತಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಾಭಾವಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಮುಜ್ಝದಿ ವಾ ರಜ್ಜದಿ ಪರ ಭೀ, ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ನಿವೃತ್ತಿ ಹೋನೇಸೇ ಏಕಾಗ್ರತಾ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ (ಪ್ರಗಟ) ಹೈ .

ವಹ (ಸಂಯತತ್ತ್ವರೂಪ ಅಥವಾ ಶ್ರಾಮಣ್ಯರೂಪ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ) ಭೇದಾತ್ಮಕ ಹೋನೇಸೇ ‘ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ – ಜ್ಞಾನ – ಚಾರಿತ್ರ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾ ಪರ್ಯಾಯಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಉಸಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಹೈ; ವಹ (ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ) ಅಭೇದಾತ್ಮಕ ಹೋನೇಸೇ ‘ಏಕಾಗ್ರತಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಧಾನ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಉಸಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಹೈ; ಸಮಸ್ತ ಹೀ ಪದಾರ್ಥ ಭೇದಾಭೇದಾತ್ಮಕ ಹೋನೇಸೇ ವೇ ದೋನೋಂ, (ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ – ಜ್ಞಾನ – ಚಾರಿತ್ರ ತಥಾ ಏಕಾಗ್ರತಾ) ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಮಾಣಸೇ ಉಸಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಹೈ ..೨೪೨..

[ಅಬ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ಮೋಕ್ಷಪ್ರಾಪ್ತಿಕೇ ಲಿಯೇ ದ್ರಷ್ಟಾ – ಜ್ಞಾತಾಮೇಂ ಲೀನತಾ ಕರನೇಕೋ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ]

ಅರ್ಥ : — ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರತಿಪಾದಕಕೇ ಆಶಯಕೇ ವಶ, ಏಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅನೇಕ ಹೋತಾ ಹುಆ (ಅಭೇದಪ್ರಧಾನ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಏಕ — ಏಕಾಗ್ರತಾರೂಪ — ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ ವಕ್ತಾಕೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಾನುಸಾರ ಭೇದಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಅನೇಕ ಭೀ — ದರ್ಶನ -ಜ್ಞಾನ -ಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಭೀ — ಹೋತಾ ಹೋನೇಸೇ) ೧ಏಕತಾ (ಏಕಲಕ್ಷಣತಾ) ಕೋ ತಥಾ ೨ತ್ರಿಲಕ್ಷಣತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಜೋ ಅಪವರ್ಗ (ಮೋಕ್ಷ) ಕಾ ಮಾರ್ಗ ಉಸೇ ಲೋಕ ದ್ರಷ್ಟಾ – ಜ್ಞಾತಾಮೇಂ ಪರಿಣತಿ ಬಾಂಧಕರ (-ಲೀನ ಕರಕೇ) ಅಚಲರೂಪಸೇ ಅವಲಮ್ಬನ ಕರೇ, ಜಿಸಸೇ ವಹ (ಲೋಕ) ಉಲ್ಲಸಿತ ಚೇತನಾಕೇ ಅತುಲ ವಿಕಾಸಕೋ ಅಲ್ಪಕಾಲಮೇಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ . ★ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ ಛಂದ.

೧. ದ್ರವ್ಯಪ್ರಧಾನ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಮಾತ್ರ ಏಕಾಗ್ರತಾ ಹೀ ಏಕ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .

೨. ಪರ್ಯಾಯಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ದರ್ಶನ -ಜ್ಞಾನ -ಚಾರಿತ್ರರೂಪ ತ್ರಿಕ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .

Page 452 of 513
PDF/HTML Page 485 of 546
single page version

ಅಥಾನೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ವಿಘಟಯತಿ — ಮುಜ್ಝದಿ ವಾ ರಜ್ಜದಿ ವಾ ದುಸ್ಸದಿ ವಾ ದವ್ವಮಣ್ಣಮಾಸೇಜ್ಜ .

ಯೋ ಹಿ ನ ಖಲು ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾನಮೇಕಮಗ್ರಂ ಭಾವಯತಿ, ಸೋಽವಶ್ಯಂ ಜ್ಞೇಯಭೂತಂ ದ್ರವ್ಯಮನ್ಯದಾಸೀದತಿ . ತದಾಸಾದ್ಯ ಚ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾದ್ಭ್ರಷ್ಟಃ ಸ್ವಯಮಜ್ಞಾನೀಭೂತೋ ಮುಹ್ಯತಿ ವಾ, ರಜ್ಯತಿ ವಾ, ದ್ವೇಷ್ಟಿ ವಾ; ತಥಾಭೂತಶ್ಚ ಬಧ್ಯತ ಏವ, ನ ತು ವಿಮುಚ್ಯತೇ . ಅತ ಅನೈಕಾಗ್ಾ್ರಯಸ್ಯ ನ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ ..೨೪೩.. ವಾ ದುಸ್ಸದಿ ವಾ ದವ್ವಮಣ್ಣಮಾಸೇಜ್ಜ ಜದಿ ಮುಹ್ಯತಿ ವಾ, ರಜ್ಯತಿ ವಾ, ದ್ವೇಷ್ಟಿ ವಾ, ಯದಿ ಚೇತ್ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ . ದ್ರವ್ಯಮನ್ಯದಾಸಾದ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ಯ . ಸ ಕಃ . ಸಮಣೋ ಶ್ರಮಣಸ್ತಪೋಧನಃ . ತದಾ ಕಾಲೇ ಅಣ್ಣಾಣೀ ಅಜ್ಞಾನೀ ಭವತಿ . ಅಜ್ಞಾನೀ ಸನ್ ಬಜ್ಝದಿ ಕಮ್ಮೇಹಿಂ ವಿವಿಹೇಹಿಂ ಬಧ್ಯತೇ ಕರ್ಮಭಿರ್ವಿವಿಧೈರಿತಿ . ತಥಾಹಿ — ಯೋ ನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇನೈಕಾಗ್ರೋ ಭೂತ್ವಾ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ ತಸ್ಯ ಚಿತ್ತಂ ಬಹಿರ್ವಿಷಯೇಷು ಗಚ್ಛತಿ . ತತಶ್ಚಿದಾನನ್ದೈಕನಿಜಸ್ವಭಾವಾಚ್ಚ್ಯುತೋ ಭವತಿ . ತತಶ್ಚ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹೈಃ ಪರಿಣಮತಿ . ತತ್ಪರಿಣಮನ್ ಬಹುವಿಧಕರ್ಮಣಾ ಬಧ್ಯತ ಇತಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾನ್ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿಭಿ- ರೇಕಾಗ್ರತ್ವೇನ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಭಾವನೀಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ..೨೪೩.. ಅಥ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮನಿ ಯೋಽಸಾವೇಕಾಗ್ರಸ್ತಸ್ಯೈವ ಮೋಕ್ಷೋ

ಅಬ ಐಸಾ ದರಶಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಅನೇಕಾಗ್ರತಾಕೇ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅನೇಕಾಗ್ರತಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ನಹೀಂ ಹೈ ) : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಶ್ರಮಣಃ ] ಶ್ರಮಣ, [ಅನ್ಯತ್ ದ್ರವ್ಯಮ್ ಆಸಾದ್ಯ ] ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ [ಅಜ್ಞಾನೀ ] ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಮುಹ್ಯತಿ ವಾ ] ಮೋಹ ಕರತಾ ಹೈ, [ರಜ್ಯತಿ ವಾ ] ರಾಗ ಕರತಾ ಹೈ, [ದ್ವೇಷ್ಟಿ ವಾ ] ಅಥವಾ ದ್ವೇಷ ಕರತಾ ಹೈ, ತೋ ವಹ [ವಿವಿಧೈಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ] ವಿವಿಧ ಕರ್ಮೋಂಸೇ [ಬಧ್ಯತೇ ] ಬಂಧತಾ ಹೈ ..೨೪೩..

ಟೀಕಾ : — ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾರೂಪ ಏಕ ಅಗ್ರ (-ವಿಷಯ) ಕೋ ನಹೀಂ ಭಾತಾ, ವಹ ಅವಶ್ಯ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರತಾ ಹೈ, ಔರ ಉಸಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ, ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಸೇ ಭ್ರಷ್ಟ ವಹ ಸ್ವಯಂ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ ಮೋಹ ಕರತಾ ಹೈ, ರಾಗ ಕರತಾ ಹೈ, ಅಥವಾ ದ್ವೇಷ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಐಸಾ (-ಮೋಹೀ ರಾಗೀ ಅಥವಾ ದ್ವೇಷೀ) ಹೋತಾ ಹುಆ ಬಂಧಕೋ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಪರನ್ತು ಮುಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .

ಇಸಸೇ ಅನೇಕಾಗ್ರತಾಕೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪನಾ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೨೪೩..

Page 453 of 513
PDF/HTML Page 486 of 546
single page version

ಯಸ್ತು ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾನಮೇಕಮಗ್ರಂ ಭಾವಯತಿ, ಸ ನ ಜ್ಞೇಯಭೂತಂ ದ್ರವ್ಯಮನ್ಯದಾಸೀದತಿ . ತದನಾಸಾದ್ಯ ಚ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾದಭ್ರಷ್ಟಃ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನೀಭೂತಸ್ತಿಷ್ಠನ್ನ ಮುಹ್ಯತಿ, ನ ರಜ್ಯತಿ, ನ ದ್ವೇಷ್ಟಿ; ಭವತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಅಟ್ಠೇಸು ಜೋ ಣ ಮುಜ್ಝದಿ ಣ ಹಿ ರಜ್ಜದಿ ಣೇವ ದೋಸಮುವಯಾದಿ ಅರ್ಥೇಷು ಬಹಿಃಪದಾರ್ಥೇಷು ಯೋ ನ ಮುಹ್ಯತಿ, ನ ರಜ್ಯತಿ, ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ, ನೈವ ದ್ವೇಷಮುಪಯಾತಿ, ಜದಿ ಯದಿ ಚೇತ್, ಸೋ ಸಮಣೋ ಸ ಶ್ರಮಣಃ ಣಿಯದಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ಖವೇದಿ ವಿವಿಹಾಣಿ ಕಮ್ಮಾಣಿ ಕ್ಷಪಯತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಇತಿ . ಅಥ ವಿಶೇಷಃ – ಯೋಽಸೌ ದೃಷ್ಟಶ್ರುತಾನುಭೂತಭೋಗಾಕಾಙ್ಕ್ಷಾ- ರೂಪಾದ್ಯಪಧ್ಯಾನತ್ಯಾಗೇನ ನಿಜಸ್ವರೂಪಂ ಭಾವಯತಿ, ತಸ್ಯ ಚಿತ್ತಂ ಬಹಿಃಪದಾರ್ಥೇಷು ನ ಗಚ್ಛತಿ, ತತಶ್ಚ ಬಹಿಃಪದಾರ್ಥ- ಚಿನ್ತಾಭಾವಾನ್ನಿರ್ವಿಕಾರಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರಾಚ್ಚ್ಯುತೋ ನ ಭವತಿ . ತದಚ್ಯವನೇನ ಚ ರಾಗಾದ್ಯಭಾವಾದ್ವಿವಿಧಕರ್ಮಾಣಿ ವಿನಾಶಯತೀತಿ . ತತೋ ಮೋಕ್ಷಾರ್ಥಿನಾ ನಿಶ್ಚಲಚಿತ್ತೇನ ನಿಜಾತ್ಮನಿ ಭಾವನಾ ಕರ್ತವ್ಯೇತಿ . ಇತ್ಥಂ ವೀತರಾಗಚಾರಿತ್ರ- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೇಚನ ವದನ್ತಿ — ಸಯೋಗಿಕೇವಲಿನಾಮಪ್ಯೇಕದೇಶೇನ ಚಾರಿತ್ರಂ, ಪರಿಪೂರ್ಣಚಾರಿತ್ರಂ ಪುನರಯೋಗಿಚರಮ- ಸಮಯೇ ಭವಿಷ್ಯತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನೇದಾನೀಮಸ್ಮಾಕಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಭಾವನಯಾ ಭೇದಜ್ಞಾನಭಾವನಯಾ ಚ ಪೂರ್ಯತೇ, ಚಾರಿತ್ರಂ ಪಶ್ಚಾದ್ಭವಿಷ್ಯತೀತಿ . ನೈವಂ ವಕ್ತವ್ಯಮ್ . ಅಭೇದನಯೇನ ಧ್ಯಾನಮೇವ ಚಾರಿತ್ರಂ, ತಚ್ಚ ಧ್ಯಾನಂ ಕೇವಲಿನಾಮುಪಚಾರೇಣೋಕ್ತಂ , ಚಾರಿತ್ರಮಪ್ಯುಪಚಾರೇಣೇತಿ . ಯತ್ಪುನಃ ಸಮಸ್ತರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪಜಾಲರಹಿತಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನ-

ಅಬ ಏಕಾಗ್ರತಾ ವಹ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ ಐಸಾ (ಆಚಾರ್ಯ ಮಹಾರಾಜ) ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹುಏ (ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ – ಪ್ರಜ್ಞಾಪನಕಾ) ಉಪಸಂಹಾರ ಕರತೇ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ಯಃ ಶ್ರಮಣಃ ] ಯದಿ ಶ್ರಮಣ [ಅರ್ಥೇಷು ] ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ [ನ ಮುಹ್ಯತಿ ] ಮೋಹ ನಹೀಂ ಕರತಾ, [ನ ಹಿ ರಜ್ಯತಿ ] ರಾಗ ನಹೀಂ ಕರತಾ, [ನ ಏವ ದ್ವೇಷಮ್ ಉಪಯಾತಿ ] ಔರ ನ ದ್ವೇಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ [ಸಃ ] ತೋ ವಹ [ನಿಯತಂ ] ನಿಯಮಸೇ (ನಿಶ್ಚಿತ) [ವಿವಿಧಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ] ವಿವಿಧ ಕರ್ಮೋಂಕೋ [ಕ್ಷಪಯತಿ ] ಖಪಾತಾ ಹೈ ..೨೪೩..

ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾರೂಪ ಏಕ ಅಗ್ರ (-ವಿಷಯ) ಕೋ ಭಾತಾ ಹೈ ವಹ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ನಹೀಂ ಕರತಾ; ಔರ ಉಸಕಾ ಆಶ್ರಯ ನಹೀಂ ಕರಕೇ ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕ ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಸೇ ಅಭ್ರಷ್ಟ ಐಸಾ

Page 454 of 513
PDF/HTML Page 487 of 546
single page version

ತಥಾಭೂತಃ ಸನ್ ಮುಚ್ಯತ ಏವ, ನ ತು ಬಧ್ಯತೇ . ಅತ ಐಕಾಗ್ಾ್ರಯಸ್ಯೈವ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವಂ ಸಿದ್ಧಯೇತ್ ..೨೪೪..

ಸಮಣಾ ಸುದ್ಧುವಜುತ್ತಾ ಸುಹೋವಜುತ್ತಾ ಯ ಹೋಂತಿ ಸಮಯಮ್ಹಿ .

ಪೂರ್ವಕಂ ವೀತರಾಗಛದ್ಮಸ್ಥಚಾರಿತ್ರಂ ತದೇವ ಕಾರ್ಯಕಾರೀತಿ . ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ಚೇತ್ . ತೇನೈವ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ಜಾಯತೇ ಯತಸ್ತಸ್ಮಾಚ್ಚಾರಿತ್ರೇ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ . ಕಿಂಚ ಉತ್ಸರ್ಗವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾಲೇ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮತ್ರ ಪುನರಪಿ ಕಿಮರ್ಥಮಿತಿ ಪರಿಹಾರಮಾಹ — ತತ್ರ ಸರ್ವಪರಿತ್ಯಾಗಲಕ್ಷಣ ಉತ್ಸರ್ಗ ಏವ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಚ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ, ಅತ್ರ ತು ಶ್ರಾಮಣ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮಸ್ತಿ, ಪರಂ ಕಿಂತು ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋ ಭವತೀತಿ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ..೨೪೪.. ಏವಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಪರನಾಮಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋಪಸಂಹಾರಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಚತುರ್ಥಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಗತಮ್ . ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ಸಾಸ್ರವತ್ವಾದ್ವಯವಹಾರೇಣ ಶ್ರಮಣತ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ಸಂತಿ ವಿದ್ಯನ್ತೇ . ಕ್ವ . ಸಮಯಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ ಪರಮಾಗಮೇ . ಕೇ ಸನ್ತಿ . ಸಮಣಾ ಶ್ರಮಣಾಸ್ತಪೋಧನಾಃ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾಃ . ಸುದ್ಧುವಜುತ್ತಾ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಯುಕ್ತಾಃ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ಸುಹೋವಜುತ್ತಾ ಯ ನ ಕೇವಲಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಯುಕ್ತಾಃ, ಶುಭೋಪಯೋಗಯುಕ್ತಾಶ್ರ್ಚ . ಚಕಾರೋಽತ್ರ ಅನ್ವಾಚಯಾರ್ಥೇ ಗೌಣಾರ್ಥೇ ವಹ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನೀಭೂತ ರಹತಾ ಹುಆ, ಮೋಹ ನಹೀಂ ಕರತಾ, ರಾಗ ನಹೀಂ ಕರತಾ, ದ್ವೇಷ ನಹೀಂ ಕರತಾ, ಔರ ಐಸಾ (-ಅಮೋಹೀ, ಅರಾಗೀ, ಅದ್ವೇಷೀ) ವರ್ತತಾ ಹುಆ (ವಹ) ಮುಕ್ತ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಬಂಧತಾ ನಹೀಂ ಹೈ .

ಇಸಸೇ ಏಕಾಗ್ರತಾಕೋ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗತ್ವ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೪೪..

ಇಸಪ್ರಕಾರ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ -ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .

ಅಬ, ಶುಭೋಪಯೋಗಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಕರತೇ ಹೈಂ . ಉಸಮೇಂ (ಪ್ರಥಮ), ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೋ ಶ್ರಮಣರೂಪಮೇಂ ಗೌಣತಯಾ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ .

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸಮಯೇ ] ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ), [ಶುದ್ಧೋಪಯುಕ್ತಾಃ ಶ್ರಮಣಾಃ ] ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ವೇ ಶ್ರಮಣ ಹೈಂ, [ಶುಭೋಪಯುಕ್ತಾಃ ಚ ಭವನ್ತಿ ] ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಭೀ ಶ್ರಮಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ; [ತೇಷು ಅಪಿ ] ಉನಮೇಂ ಭೀ [ಶುದ್ಧೋಪಯುಕ್ತಾಃ ಅನಾಸ್ರವಾಃ ] ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೈಂ, [ಶೇಷಾಃ ಸಾಸ್ರವಾಃ ] ಶೇಷ ಸಾಸ್ರವ ಹೈಂ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಆಸ್ರವ ಸಹಿತ ಹೈಂ .) ..೨೪೫..

Page 455 of 513
PDF/HTML Page 488 of 546
single page version

ಯೇ ಖಲು ಶ್ರಾಮಣ್ಯಪರಿಣತಿಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯಾಪಿ, ಜೀವಿತಕಷಾಯಕಣತಯಾ, ಸಮಸ್ತಪರದ್ರವ್ಯನಿವೃತ್ತಿ- ಪ್ರವೃತ್ತಸುವಿಶುದ್ಧದೃಶಿಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ವಭಾವಾತ್ಮತತ್ತ್ವವೃತ್ತಿರೂಪಾಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭೂಮಿಕಾಮಧಿರೋಢುಂ ನ ಕ್ಷಮನ್ತೇ, ತೇ ತದುಪಕಣ್ಠನಿವಿಷ್ಟಾಃ, ಕಷಾಯಕುಣ್ಠೀಕೃತಶಕ್ತಯೋ, ನಿತಾನ್ತಮುತ್ಕಣ್ಠುಲಮನಸಃ, ಶ್ರಮಣಾಃ ಕಿಂ ಭವೇಯುರ್ನ ವೇತ್ಯತ್ರಾಭಿಧೀಯತೇ . ‘ಧಮ್ಮೇಣ ಪರಿಣದಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಾ ಜದಿ ಸುದ್ಧಸಂಪಓಗಜುದೋ . ಪಾವದಿ ಣಿವ್ವಾಣಸುಹಂ ಸುಹೋವಜುತ್ತೋ ವ ಸಗ್ಗಸುಹಂ ..’ ಇತಿ ಸ್ವಯಮೇವ ನಿರೂಪಿತತ್ವಾದಸ್ತಿ ತಾವಚ್ಛುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಧರ್ಮೇಣ ಸಹೈಕಾರ್ಥಸಮವಾಯಃ . ತತಃ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನೋಽಪಿ ಧರ್ಮಸದ್ಭಾವಾದ್ಭವೇಯುಃ ಶ್ರಮಣಾಃ . ಕಿನ್ತು ತೇಷಾಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಭಿಃ ಸಮಂ ಸಮಕಾಷ್ಠತ್ವಂ ನ ಭವೇತ್, ಯತಃ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನೋ ನಿರಸ್ತಸಮಸ್ತಕಷಾಯತ್ವಾದ- ಗ್ರಾಹ್ಯಃ . ತತ್ರ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಃ — ಯಥಾ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವಾಃ ಸಿದ್ಧಜೀವಾ ಏವ ಜೀವಾ ಭಣ್ಯತೇ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚತುರ್ಗತಿಪರಿಣತಾ ಅಶುದ್ಧಜೀವಾಶ್ಚ ಜೀವಾ ಇತಿ; ತಥಾ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಂ ಮುಖ್ಯತ್ವಂ, ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ತು ಚಕಾರಸಮುಚ್ಚಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ಗೌಣತ್ವಮ್ . ಕಸ್ಮಾದ್ಗೌಣತ್ವಂ ಜಾತಮಿತಿ ಚೇತ್ . ತೇಸು ವಿ ಸುದ್ಧುವಜುತ್ತಾ ಅಣಾಸವಾ ಸಾಸವಾ ಸೇಸಾ ತೇಷ್ವಪಿ ಮಧ್ಯೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಯುಕ್ತಾ ಅನಾಸ್ರವಾಃ, ಶೇಷಾಃ ಸಾಸ್ರವಾ ಇತಿ ಯತಃ ಕಾರಣಾತ್ . ತದ್ಯಥಾ — ನಿಜ- ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಬಲೇನ ಸಮಸ್ತಶುಭಾಶುಭಸಂಕಲ್ಪವಿಕ ಲ್ಪರಹಿತತ್ವಾಚ್ಛುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನೋ ನಿರಾಸ್ರವಾ ಏವ, ಶೇಷಾಃ

ಟೀಕಾ : — ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಪರಿಣತಿಕೀ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಕರಕೇ ಭೀ, ಕಷಾಯ ಕಣಕೇ ಜೀವಿತ (ವಿದ್ಯಮಾನ) ಹೋನೇಸೇ, ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ನಿವೃತ್ತಿರೂಪಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಐಸೀ ಜೋ ಅಸಮರ್ಥ ಹೈಂ; ವೇ (ಶುಭೋಪಯೋಗೀ) ಜೀವ — ಜೋ ಕಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭೂಮಿಕಾಕೇ ೨ಉಪಕಂಠ ನಿವಾಸ ಕರ ರಹೇ ಹೈಂ, ಔರ ಕಷಾಯನೇ ಜಿನಕೀ ಶಕ್ತಿ ಕುಣ್ಠಿತ ಕೀ ಹೈ, ತಥಾ ಜೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಉತ್ಕಣ್ಠಿತ (-ಆತುರ) ಮನವಾಲೇ ಹೈಂ, ವೇ — ಶ್ರಮಣ ಹೈಂ ಯಾ ನಹೀಂ, ಯಹ ಯಹಾಂ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈಂ : —

೩ಧಮ್ಮೇಣ ಪರಿಣದಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಾ ಜದಿ ಸುದ್ಧಸಂಪಓಗಜುದೋ . ಪಾವದಿ ಣಿವ್ವಾಣಸುಹಂ ಸುಹೋವಜುತ್ತೋ ವ ಸಗ್ಗಸುಹಂ .. ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಭಗವಾನ ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯನೇ ೧೧ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ) ಸ್ವಯಂ ಹೀ ನಿರೂಪಣ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಶುಭೋಪಯೋಗಕಾ ಧರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ೪ಏಕಾರ್ಥಸಮವಾಯ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಭೀ, ಉನಕೇ ಧರ್ಮಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, ಶ್ರಮಣ ಹೈಂ . ಕಿನ್ತು ವೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸಮಾನ ಕೋಟಿಕೇ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ಸಮಸ್ತ ಕಷಾಯೋಂಕೋ ನಿರಸ್ತ ಕಿಯಾ ಹೋನೇಸೇ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೈಂ ಔರ ಯೇ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ತೋ ಕಷಾಯಕಣ ಅವಿನಷ್ಟ ಹೋನೇಸೇ ಸಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೈಂ . ಔರ ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಹೀ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಇನಕೋ

೧ಸುವಿಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ಪರಿಣತಿರೂಪ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭೂಮಿಕಾ ಉಸಮೇಂ ಆರೋಹಣ ಕರನೇಕೋ

೧. ಆತ್ಮತತ್ವಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಸುವಿಶುದ್ಧ ದರ್ಶನ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಹೈ .

೨. ಉಪಕಂಠ = ತಲಹಟೀ; ಪಡೋಸ; ನಜದೀಕಕಾ ಭಾಗ; ನಿಕಟತಾ .

೩. ಅರ್ಥ – ಧರ್ಮಪರಿಣತ ಸ್ವರೂಪವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ ಯದಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋ ತೋ ಮೋಕ್ಷಸುಖಕೋ ಪಾತಾ ಹೈ, ಔರ ಯದಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋ ತೋ ಸ್ವರ್ಗಸುಖಕೋ (ಬಂಧಕೋ) ಪಾತಾ ಹೈ .

೪. ಏಕಾರ್ಥಸಮವಾಯ = ಏಕ ಪದಾರ್ಥಮೇಂ ಸಾಥ ರಹ ಸಕನೇರೂಪ ಸಂಬಂಧ (ಆತ್ಮಪದಾರ್ಥಮೇಂ ಧರ್ಮ ಔರ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಏಕಸಾಥ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಶುಭೋಪಯೋಗಕಾ ಧರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಏಕಾರ್ಥಸಮವಾಯ ಹೈ .)

Page 456 of 513
PDF/HTML Page 489 of 546
single page version

ನಾಸ್ರವಾ ಏವ . ಇಮೇ ಪುನರನವಕೀರ್ಣಕಷಾಯಕಣತ್ವಾತ್ಸಾಸ್ರವಾ ಏವ . ಅತ ಏವ ಚ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಭಿಃ ಸಮಮಮೀ ನ ಸಮುಚ್ಚೀಯನ್ತೇ, ಕೇವಲಮನ್ವಾಚೀಯನ್ತ ಏವ ..೨೪೫..

ಅರಹಂತಾದಿಸು ಭತ್ತೀ ವಚ್ಛಲದಾ ಪವಯಣಾಭಿಜುತ್ತೇಸು .

ಶುಭೋಪಯೋಗಿನೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವವಿಷಯಕಷಾಯರೂಪಾಶುಭಾಸ್ರವನಿರೋಧೇಽಪಿ ಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಸಹಿತಾ ಇತಿ ಭಾವಃ ..೨೪೫.. ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಶ್ರಮಣಾನಾಂ ಲಕ್ಷಣಮಾಖ್ಯಾತಿ — ಸಾ ಸುಹಜುತ್ತಾ ಭವೇ ಚರಿಯಾ ಸಾ ಚರ್ಯಾ ಶುಭಯುಕ್ತಾ ಭವೇತ್ . ಕಸ್ಯ . ತಪೋಧನಸ್ಯ . ಕಥಂಭೂತಸ್ಯ . ಸಮಸ್ತರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಪರಮಸಮಾಧೌ ಸ್ಥಾತುಮಶಕ್ಯಸ್ಯ . ಯದಿ ಕಿಮ್ . ವಿಜ್ಜದಿ ಜದಿ ವಿದ್ಯತೇ ಯದಿ ಚೇತ್ . ಕ್ವ . ಸಾಮಣ್ಣೇ ಶ್ರಾಮಣ್ಯೇ ಚಾರಿತ್ರೇ . ಕಿಂ ವಿದ್ಯತೇ . ಅರಹಂತಾದಿಸು ಭತ್ತೀ ಅನನ್ತ- ಜ್ಞಾನಾದಿಗುಣಯುಕ್ತೇಷ್ವರ್ಹತ್ಸಿದ್ಧೇಷು ಗುಣಾನುರಾಗಯುಕ್ತಾ ಭಕ್ತಿಃ . ವಚ್ಛಲದಾ ವತ್ಸಲಸ್ಯ ಭಾವೋ ವತ್ಸಲತಾ ವಾತ್ಸಲ್ಯಂ ವಿನಯೋಽನುಕೂಲವೃತ್ತಿಃ . ಕೇಷು ವಿಷಯೇ . ಪವಯಣಾಭಿಜುತ್ತೇಸು ಪ್ರವಚನಾಭಿಯುಕ್ತೇಷು . ಪ್ರವಚನಶಬ್ದೇನಾತ್ರಾಗಮೋ ಭಣ್ಯತೇ, (ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೋ) ನಹೀಂ ಲಿಯಾ (ನಹೀಂ ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ) ಜಾತಾ, ಮಾತ್ರ ಪೀಛೇಸೇ (ಗೌಣರೂಪಮೇಂ ಹೀ) ಲಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಪರಮಾಗಮಮೇಂ ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣ ಹೈಂ ಔರ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಭೀ ಗೌಣರೂಪಸೇ ಶ್ರಮಣ ಹೈಂ . ಜೈಸೇ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧ – ಏಕಸ್ವಭಾವೀ ಸಿದ್ಧ ಜೀವ ಹೀ ಜೀವ ಕಹಲಾತೇ ಹೈಂ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಚತುರ್ಗತಿ ಪರಿಣತ ಅಶುದ್ಧ ಜೀವ ಭೀ ಜೀವ ಕಹೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಶ್ರಮಣರೂಪಸೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ಜೀವೋಂಕೀ ಮುಖ್ಯತಾ ಹೈ ಔರ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಜೀವೋಂಕೀ ಗೌಣತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಕೇ ಬಲಸೇ ಸಮಸ್ತ ಶುಭಾಶುಭ ಸಂಕಲ್ಪ – ವಿಕಲ್ಪೋಂಸೇ ರಹಿತ ಹೋನೇಸೇ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೈಂ, ಔರ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವವಿಷಯಕಷಾಯರೂಪ ಅಶುಭಾಸ್ರವಕಾ ನಿರೋಧ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವೇ ಪುಣ್ಯಾಸ್ರವಯುಕ್ತ ಹೈಂ ..೨೪೫..

ಅಬ, ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಸೂತ್ರ ದ್ವಾರಾ (ಗಾಥಾ ದ್ವಾರಾ) ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಶ್ರಾಮಣ್ಯೇ ] ಶ್ರಾಮಣ್ಯಮೇಂ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಅರ್ಹದಾದಿಷು ಭಕ್ತಿಃ ] ಅರ್ಹನ್ತಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿ ತಥಾ [ಪ್ರವಚನಾಭಿಯುಕ್ತೇಷು ವತ್ಸಲತಾ ] ಪ್ರವಚನರತ ಜೀವೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ವಾತ್ಸಲ್ಯ [ವಿದ್ಯತೇ ] ಪಾಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ತೋ [ಸಾ ] ವಹ [ಶುಭಯುಕ್ತಾ ಚರ್ಯಾ ] ಶುಭಯುಕ್ತ ಚರ್ಯಾ (ಶುಭೋಪಯೋಗೀ

Page 457 of 513
PDF/HTML Page 490 of 546
single page version

ಸಕಲಸಂಗಸಂನ್ಯಾಸಾತ್ಮನಿ ಶ್ರಾಮಣ್ಯೇ ಸತ್ಯಪಿ ಕಷಾಯಲವಾವೇಶವಶಾತ್ ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿ- ಮಾತ್ರೇಣಾವಸ್ಥಾತುಮಶಕ್ತಸ್ಯ, ಪರೇಷು ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿಮಾತ್ರೇಣಾವಸ್ಥಿತೇಷ್ವರ್ಹದಾದಿಷು, ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿಮಾತ್ರಾವಸ್ಥಿತಿ- ಪ್ರತಿಪಾದಕೇಷು ಪ್ರವಚನಾಭಿಯುಕ್ತೇಷು ಚ ಭಕ್ತ್ಯಾ ವತ್ಸಲತಯಾ ಚ ಪ್ರಚಲಿತಸ್ಯ, ತಾವನ್ಮಾತ್ರರಾಗ- ಪ್ರವರ್ತಿತಪರದ್ರವ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿಸಂವಲಿತಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತೇಃ, ಶುಭೋಪಯೋಗಿ ಚಾರಿತ್ರಂ ಸ್ಯಾತ್ . ಅತಃ ಶುಭೋಪಯೋಗಿ- ಶ್ರಮಣಾನಾಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುರಾಗಯೋಗಿಚಾರಿತ್ರತ್ವಂಲಕ್ಷಣಮ್ ..೨೪೬..

ಸಂಘೋ ವಾ, ತೇನ ಪ್ರವಚನೇನಾಭಿಯುಕ್ತಾಃ ಪ್ರವಚನಾಭಿಯುಕ್ತಾ ಆಚಾರ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯಸಾಧವಸ್ತೇಷ್ವಿತಿ . ಏತದುಕ್ತಂ ಭವತಿ — ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಲಕ್ಷಣೇ ಪರಮಸಾಮಾಯಿಕೇ ಸ್ಥಾತುಮಸಮರ್ಥಸ್ಯಾನ್ಯೇಷು ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಫಲಭೂತಕೇವಲಜ್ಞಾನೇನ ಪರಿಣತೇಷು, ತಥೈವ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಾರಾಧಕೇಷು ಚ ಯಾಸೌ ಭಕ್ತಿಸ್ತಚ್ಛುಭೋಪಯೋಗಿಶ್ರಮಣಾನಾಂ ಲಕ್ಷಣಮಿತಿ ..೨೪೬.. ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ಶುಭಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಣ ಣಿಂದಿದಾ ನೈವ ನಿಷಿದ್ಧಾ . ಕ್ವ . ರಾಗಚರಿಯಮ್ಹಿ ಶುಭರಾಗಚರ್ಯಾಯಾಂ ಚಾರಿತ್ರ) [ಭವೇತ್ ] ಹೈ ..೨೪೬..

ಟೀಕಾ : — ಸಕಲ ಸಂಗಕೇ ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ವರೂಪ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಕೇ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜೋ ಕಷಾಯಾಂಶ (ಅಲ್ಪಕಷಾಯ) ಕೇ ಆವೇಶಕೇ ವಶ ಕೇವಲ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿರೂಪಸೇ ರಹನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಅಶಕ್ತ ಹೈ ಐಸಾ ಶ್ರಮಣ, ಪರ ಐಸೇ ಜೋ (೧) ಕೇವಲ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತರೂಪಸೇ ರಹನೇವಾಲೇ ಅರ್ಹನ್ತಾದಿಕ ತಥಾ (೨) ಕೇವಲ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತರೂಪಸೇ ರಹನೇಕಾ ಪ್ರತಿಪಾದನ ಕರನೇವಾಲೇ ಪ್ರವಚನರತ ಜೀವೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ (೧) ಭಕ್ತಿ ತಥಾ (೨) ವಾತ್ಸಲ್ಯಸೇ ಚಂಚಲ ಹೈ ಉಸ (ಶ್ರಮಣ) ಕೇ, ಮಾತ್ರ ಉತನೇ ರಾಗಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಪರದ್ರವ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಸಾಥ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಮಿಲಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ .

ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕಾ ಅನುರಾಗಯುಕ್ತ ಚಾರಿತ್ರ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣೋಂಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಮಾತ್ರ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿರೂಪ ರಹನೇಮೇಂ ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಶ್ರಮಣ, ಪರ ಐಸೇ ಅರ್ಹನ್ತಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿ ಭಕ್ತಿಸೇ ತಥಾ ಪರ ಐಸೇ ಆಗಮಪರಾಯಣ ಜೀವೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ವಾತ್ಸಲ್ಯಸೇ ಚಂಚಲ (ಅಸ್ಥಿರ) ಹೈಂ ಉಸ ಶ್ರಮಣಕೇ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಚಾರಿತ್ರ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿ ಪರದ್ರವ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿ (ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ) ಕೇ ಸಾಥ ಮಿಲೀ ಹುಈ ಹೈ, ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ಶುಭಭಾವಕೇ ಸಾಥ ಮಿಶ್ರಿತ ಹೈ ..೨೪೬..

ಅಬ, ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣೋಂಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —

Page 458 of 513
PDF/HTML Page 491 of 546
single page version

ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ಹಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುರಾಗಯೋಗಿಚಾರಿತ್ರತಯಾ, ಸಮಧಿಗತಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿಷು ಶ್ರಮಣೇಷು ವನ್ದನನಮಸ್ಕರಣಾಭ್ಯುತ್ಥಾನಾನುಗಮನಪ್ರತಿಪತ್ತಿಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿತ್ರಾಣನಿಮಿತ್ತಾ ಶ್ರಮಾಪನಯನಪ್ರವೃತ್ತಿಶ್ಚ ನ ದುಷ್ಯೇತ್ ..೨೪೭..

ಸರಾಗಚಾರಿತ್ರಾವಸ್ಥಾಯಾಮ್ . ಕಾ ನ ನಿನ್ದಿತಾ . ವಂದಣಣಮಂಸಣೇಹಿಂ ಅಬ್ಭುಟ್ಠಾಣಾಣುಗಮಣಪಡಿವತ್ತೀ ವನ್ದನನಮಸ್ಕಾರಾಭ್ಯಾಂ ಸಹಾಭ್ಯುತ್ಥಾನಾನುಗಮನಪ್ರತಿಪತ್ತಿಪ್ರವೃತ್ತಿಃ . ಸಮಣೇಸು ಸಮಾವಣಓ ಶ್ರಮಣೇಷು ಶ್ರಮಾಪನಯಃ ರತ್ನತ್ರಯಭಾವನಾಭಿಘಾತಕ- ಶ್ರಮಸ್ಯ ಖೇದಸ್ಯ ವಿನಾಶ ಇತಿ . ಅನೇನ ಕಿಮುಕ್ತಂ ಭವತಿ – ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಸಾಧಕೇ ಶುಭೋಪಯೋಗೇ ಸ್ಥಿತಾನಾಂ ತಪೋಧನಾನಾಂ ಇತ್ಥಂಭೂತಾಃ ಶುಭೋಪಯೋಗಪ್ರವೃತ್ತಯೋ ರತ್ನತ್ರಯಾರಾಧಕಶೇಷಪುರುಷೇಷು ವಿಷಯೇ ಯುಕ್ತಾ ಏವ, ವಿಹಿತಾ ಏವೇತಿ ..೨೪೭.. ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಮೇವೇತ್ಥಂಭೂತಾಃ ಪ್ರವೃತ್ತಯೋ ಭವನ್ತಿ, ನ ಚ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಮಿತಿ ಪ್ರರೂಪಯತಿ — ದಂಸಣಣಾಣುವದೇಸೋ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಶ್ರಮಣೇಷು ] ಶ್ರಮಣೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ [ವನ್ದನನಮಸ್ಕರಣಾಭ್ಯಾಂ ] ವನ್ದನ – ನಮಸ್ಕಾರ ಸಹಿತ [ಅಭ್ಯುತ್ಥಾನಾನುಗಮನಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ ] ೧ಅಭ್ಯುತ್ಥಾನ ಔರ ೨ಅನುಗಮನರೂಪ ೩ವಿನೀತ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರನಾ ತಥಾ [ಶ್ರಮಾಪನಯಃ ] ಉನಕಾ ಶ್ರಮ ದೂರ ಕರನಾ ವಹ [ರಾಗಚರ್ಯಾಯಾಮ್ ] ರಾಗಚರ್ಯಾಮೇಂ [ನ ನಿನ್ದಿತಾ ] ನಿನ್ದಿತ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೪೭..

ಟೀಕಾ : — ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೇ ಅನುರಾಗಯುಕ್ತ ಚಾರಿತ್ರ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜಿನನೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹೈ ಐಸೇ ಶ್ರಮಣೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಜೋ ವನ್ದನ – ನಮಸ್ಕಾರ – ಅಭ್ಯುತ್ಥಾನ – ಅನುಗಮನರೂಪ ವಿನೀತ ವರ್ತನಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತಥಾ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೀ ರಕ್ಷಾಕೀ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಐಸೀ ಜೋ ಶ್ರಮ ದೂರ ಕರನೇಕೀ (ವೈಯಾವೃತ್ಯರೂಪ) ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೈ, ವಹ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಲಿಯೇ ದೂಷಿತ (ದೋಷರೂಪ, ನಿನ್ದಿತ) ನಹೀಂ ಹೈ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಮುನಿಯೋಂಕೇ ಐಸೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ನಿಷೇಧ ನಹೀಂ ಹೈಂ ) ..೨೪೭..

ಅಬ, ಐಸಾ ಪ್ರತಿಪಾದನ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಹೀ ಐಸೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಾಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ : —

೧. ಅಭ್ಯುತ್ಥಾನ = ಮಾನಾರ್ಥ ಖಡಾ ಹೋ ಜಾನಾ ವಹ .

೨. ಅನುಗಮನ = ಪೀಛೇ ಚಲನಾ ವಹ .೩. ವಿನೀತ = ವಿನಯಯುಕ್ತ, ಸನ್ಮಾನಯುಕ್ತ, ವಿವೇಕೀ, ಸಭ್ಯ .

Page 459 of 513
PDF/HTML Page 492 of 546
single page version

ಅನುಜಿಘೃಕ್ಷಾಪೂರ್ವಕದರ್ಶನಜ್ಞಾನೋಪದೇಶಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಶಿಷ್ಯಸಂಗ್ರಹಣಪ್ರವೃತ್ತಿಸ್ತತ್ಪೋಷಣಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಜಿನೇನ್ದ್ರ- ಪೂಜೋಪದೇಶಪ್ರವೃತ್ತಿಶ್ಚ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಮೇವ ಭವನ್ತಿ, ನ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಮ್ ..೨೪೮..

ಉವಕುಣದಿ ಜೋ ವಿ ಣಿಚ್ಚಂ ಚಾದುವ್ವಣ್ಣಸ್ಸ ಸಮಣಸಂಘಸ್ಸ .

ಕಾಯವಿರಾಧಣರಹಿದಂ ಸೋ ವಿ ಸರಾಗಪ್ಪಧಾಣೋ ಸೇ ..೨೪೯.. ದರ್ಶನಂ ಮೂಢತ್ರಯಾದಿರಹಿತಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ, ಜ್ಞಾನಂ ಪರಮಾಗಮೋಪದೇಶಃ, ತಯೋರುಪದೇಶೋ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನೋಪದೇಶಃ . ಸಿಸ್ಸಗ್ಗಹಣಂ ಚ ಪೋಸಣಂ ತೇಸಿಂ ರತ್ನತ್ರಯಾರಾಧನಾಶಿಕ್ಷಾಶೀಲಾನಾಂ ಶಿಷ್ಯಾಣಾಂ ಗ್ರಹಣಂ ಸ್ವೀಕಾರಸ್ತೇಷಾಮೇವ ಪೋಷಣಮಶನಶಯನಾದಿಚಿನ್ತಾ . ಚರಿಯಾ ಹಿ ಸರಾಗಾಣಂ ಇತ್ಥಂಭೂತಾ ಚರ್ಯಾ ಚಾರಿತ್ರಂ ಭವತಿ, ಹಿ ಸ್ಫು ಟಮ್ . ಕೇಷಾಮ್ . ಸರಾಗಾಣಾಂ ಧರ್ಮಾನುರಾಗ- ಚಾರಿತ್ರಸಹಿತಾನಾಮ್ . ನ ಕೇವಲಮಿತ್ಥಂಭೂತಾ ಚರ್ಯಾ, ಜಿಣಿಂದಪೂಜೋವದೇಸೋ ಯ ಯಥಾಸಂಭವಂ ಜಿನೇನ್ದ್ರಪೂಜಾದಿ- ಧರ್ಮೋಪದೇಶಶ್ಚೇತಿ . ನನು ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಮಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಕಾಲೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭಾವನಾ ದೃಶ್ಯತೇ, ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಮಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಕಾಲೇ ಶುಭೋಪಯೋಗಭಾವನಾ ದೃಶ್ಯತೇ, ಶ್ರಾವಕಾಣಾಮಪಿ ಸಾಮಾಯಿಕಾದಿಕಾಲೇ ಶುದ್ಧಭಾವನಾ ದೃಶ್ಯತೇ, ತೇಷಾಂ ಕಥಂ ವಿಶೇಷೋ ಭೇದೋ ಜ್ಞಾಯತ ಇತಿ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ — ಯುಕ್ತಮುಕ್ತಂ ಭವತಾ, ಪರಂ ಕಿಂತು ಯೇ ಪ್ರಚುರೇಣ ಶುಭೋಪಯೋಗೇನ ವರ್ತನ್ತೇ ತೇ ಯದ್ಯಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಕಾಲೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭಾವನಾಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ ತಥಾಪಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನ ಏವ ಭಣ್ಯನ್ತೇ . ಯೇಽಪಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಸ್ತೇ ಯದ್ಯಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಕಾಲೇ ಶುಭೋಪಯೋಗೇನ ವರ್ತನ್ತೇ ತಥಾಪಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನ ಏವ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಬಹುಪದಸ್ಯ ಪ್ರಧಾನತ್ವಾದಾಮ್ರವನನಿಮ್ಬವನವದಿತಿ ..೨೪೮.. ಅಥ ಕಾಶ್ಚಿದಪಿ ಯಾಃ ಪ್ರವೃತ್ತಯಸ್ತಾಃ ಶುಭೋಪಯೋಗಿ- ನಾಮೇವೇತಿ ನಿಯಮತಿ — ಉವಕುಣದಿ ಜೋ ವಿ ಣಿಚ್ಚಂ ಚಾದುವ್ವಣ್ಣಸ್ಸ ಸಮಣಸಂಘಸ್ಸ ಉಪಕರೋತಿ ಯೋಽಪಿ ನಿತ್ಯಂ . ಕಸ್ಯ .

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನೋಪದೇಶಃ ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಕಾ (ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ ಔರ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕಾ) ಉಪದೇಶ, [ಶಿಷ್ಯಗ್ರಹಣಂ ] ಶಿಷ್ಯೋಂಕಾ ಗ್ರಹಣ, [ಚ ] ತಥಾ [ತೇಷಾಮ್ ಪೋಷಣಂ ] ಉನಕಾ ಪೋಷಣ, [ಚ ] ಔರ [ಜಿನೇನ್ದ್ರಪೂಜೋಪದೇಶಃ ] ಜಿನೇನ್ದ್ರಕೀ ಪೂಜಾಕಾ ಉಪದೇಶ [ಹಿ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಸರಾಗಾಣಾಂ ಚರ್ಯಾ ] ಸರಾಗಿಯೋಂಕೀ ಚರ್ಯಾ ಹೈ ..೨೪೮..

ಟೀಕಾ : — ಅನುಗ್ರಹ ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಕೇ ಉಪದೇಶಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಶಿಷ್ಯಗ್ರಹಣಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಉನಕೇ ಪೋಷಣಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಔರ ಜಿನೇನ್ದ್ರಪೂಜನಕೇ ಉಪದೇಶಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ, ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ನಹೀಂ ..೨೪೮..

ಅಬ, ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಸಭೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಾಂ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈಂ : —

Page 460 of 513
PDF/HTML Page 493 of 546
single page version

ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಸಂಯಮತ್ವಾತ್ ಷಟ್ಕಾಯವಿರಾಧನರಹಿತಾ ಯಾ ಕಾಚನಾಪಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿತ್ರಾಣನಿಮಿತ್ತಾ ಚಾತುರ್ವರ್ಣಸ್ಯ ಶ್ರಮಣಸಂಘಸ್ಯೋಪಕಾರಕರಣಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸಾ ಸರ್ವಾಪಿ ರಾಗಪ್ರಧಾನತ್ವಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಮೇವ ಭವತಿ, ನ ಕದಾಚಿದಪಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಮ್ ..೨೪೯.. ಚಾತುರ್ವರ್ಣಸ್ಯ ಶ್ರಮಣಸಂಘಸ್ಯ . ಅತ್ರ ಶ್ರಮಣಶದ್ಬೇನ ಶ್ರಮಣಶಬ್ದವಾಚ್ಯಾ ಋಷಿಮುನಿಯತ್ಯನಗಾರಾ ಗ್ರಾಹ್ಯಾಃ . ‘‘ದೇಶ- ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಿತ್ಕೇವಲಭೃದಿಹಮುನಿಃ ಸ್ಯಾದೃಷಿಃ ಪ್ರಸೃತರ್ದ್ಧಿರಾರೂಢಃ ಶ್ರೇಣಿಯುಗ್ಮೇಽಜನಿ ಯತಿರನಗಾರೋಽಪರಃ ಸಾಧುವರ್ಗಃ . ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ದೇವಃ ಪರಮ ಇತಿ ಋಷಿರ್ವಿಕ್ರಿಯಾಕ್ಷೀಣಶಕ್ತಿಪ್ರಾಪ್ತೋ ಬುದ್ಧಯೌಷಧೀಶೋ ವಿಯದಯನಪಟುರ್ವಿಶ್ವವೇದೀ ಕ್ರಮೇಣ ..’’ ಋಷಯ ಋದ್ಧಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತೇ ಚತುರ್ವಿಧಾ, ರಾಜಬ್ರಹ್ಮದೇವಪರಮಋಷಿಭೇದಾತ್ . ತತ್ರ ರಾಜರ್ಷಯೋ ವಿಕ್ರಿಯಾ- ಕ್ಷೀಣಾರ್ದ್ಧಿಪ್ರಾಪ್ತಾ ಭವನ್ತಿ . ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಯೋ ಬುದ್ಧಯೌಷಧರ್ದ್ಧಿಯುಕ್ತಾ ಭವನ್ತಿ . ದೇವರ್ಷಯೋ ಗಗನಗಮನರ್ದ್ಧಿಸಂಪನ್ನಾ ಭವನ್ತಿ . ಪರಮರ್ಷಯಃ ಕೇವಲಿನಃ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಿನೋ ಭವನ್ತಿ . ಮುನಯಃ ಅವಧಿಮನಃಪರ್ಯಯಕೇವಲಿನಶ್ಚ . ಯತಯ ಉಪಶಮಕ- ಕ್ಷಪಕಶ್ರೇಣ್ಯಾರೂಢಾಃ . ಅನಗಾರಾಃ ಸಾಮಾನ್ಯಸಾಧವಃ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸುಖದುಃಖಾದಿವಿಷಯೇ ಸಮತಾಪರಿಣಾಮೋ- ಽಸ್ತೀತಿ . ಅಥವಾ ಶ್ರಮಣಧರ್ಮಾನುಕೂಲಶ್ರಾವಕಾದಿಚಾತುರ್ವರ್ಣಸಂಘಃ . ಕಥಂ ಯಥಾ ಭವತಿ . ಕಾಯವಿರಾಧಣರಹಿದ ಸ್ವಸ್ಥಭಾವನಾಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಕೀಯಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ನಿಶ್ಚಯಪ್ರಾಣಂ ರಕ್ಷನ್ ಪರಕೀಯಷಟಕಾಯವಿರಾಧನಾರಹಿತಂ ಯಥಾ ಭವತಿ . ಸೋ ವಿ ಸರಾಗಪ್ಪಧಾಣೋ ಸೇ ಸೋಽಪೀತ್ಥಂಭೂತಸ್ತಪೋಧನೋ ಧರ್ಮಾನುರಾಗಚಾರಿತ್ರಸಹಿತೇಷು ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಧಾನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ..೨೪೯.. ಅಥ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಕಾಲೇಽಪಿ ಸ್ವಕೀಯಸಂಯಮವಿರಾಧನಾ ನ ಕರ್ತವ್ಯೇತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಜದಿ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ಅಪಿ ] ಜೋ ಕೋಈ (ಶ್ರಮಣ) [ನಿತ್ಯಂ ] ಸದಾ [ಕಾಯವಿರಾಧನರಹಿತಂ ] (ಛಹ) ಕಾಯಕೀ ವಿರಾಧನಾಸೇ ರಹಿತ [ಚಾತುರ್ವರ್ಣಸ್ಯ ] ಚಾರಪ್ರಕಾರಕೇ [ಶ್ರಮಣಸಂಘಸ್ಯ ] ಶ್ರಮಣ ಸಂಘಕಾ [ಉಪಕರೋತಿ ] ಉಪಕಾರ ಕರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ಅಪಿ ] ವಹ ಭೀ [ಸರಾಗಪ್ರಧಾನಃ ಸ್ಯಾತ್ ] ರಾಗಕೀ ಪ್ರಧಾನತಾವಾಲಾ ಹೈ ..೨೪೯..

ಟೀಕಾ : — ಸಂಯಮಕೀ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಕೀ ಹೋನೇಸೇ ೧ಛಹ ಕಾಯಕೇ ವಿರಾಧನಸೇ ರಹಿತ ಜೋ ಕೋಈ ಭೀ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೇ ರಕ್ಷಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಐಸೀ, ೨ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಶ್ರಮಣಸಂಘಕಾ ಉಪಕಾರ ಕರನೇಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೈ ವಹ ಸಭೀ ರಾಗಪ್ರಧಾನತಾಕೇ ಕಾರಣ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ, ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೇ ಕದಾಪಿ ನಹೀಂ ..೨೪೯..

೧. ಶ್ರಮಣಸಂಘಕೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೇ ರಕ್ಷಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಐಸೀ ಜೋ ಉಪಕಾರಪ್ರವೃತ್ತಿ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣ ಕರತೇ ಹೈಂ ವಹ ಛಹ ಕಾಯಕೀ ವಿರಾಧನಾಸೇ ರಹಿತ ಹೋತೀ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉನ (ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣೋಂ) ನೇ ಸಂಯಮಕೀ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಲೀ ಹೈ .

೨. ಶ್ರಮಣಕೇ ೪ ಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಹೈಂ : — (೧) ಋಷಿ, (೨) ಮುನಿ, (೩) ಯತಿ ಔರ (೪) ಅನಗಾರ . ಋದ್ಧಿಪ್ರಾಪ್ತ ಶ್ರಮಣ ಋಷಿ ಹೈಂ, ಅವಧಿ, ಮನಃಪರ್ಯಯ ಅಥವಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನವಾಲೇ ಶ್ರಮಣ ಮುನಿ ಹೈಂ, ಉಪಶಮಕ ಯಾ ಕ್ಷಪಕಶ್ರೇಣೀಮೇಂ ಆರೂಢ
ಶ್ರಮಣ ಯತಿ ಹೈಂ ಔರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾಧು ವಹ ಅನಗಾರ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಚತುರ್ವಿಧ ಶ್ರಮಣ ಸಂಘ ಹೈ .

Page 461 of 513
PDF/HTML Page 494 of 546
single page version

ಅಥ ಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಸಂಯಮವಿರೋಧಿತ್ವಂ ಪ್ರತಿಷೇಧಯತಿ —

ಯೋ ಹಿ ಪರೇಷಾಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿತ್ರಾಣಾಭಿಪ್ರಾಯೇಣ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಸಂಯಮಂ ವಿರಾಧಯತಿ, ಸ ಗೃಹಸ್ಥಧರ್ಮಾನುಪ್ರವೇಶಾತ್ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾತ್ ಪ್ರಚ್ಯವತೇ . ಅತೋ ಯಾ ಕಾಚನ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸಾ ಸರ್ವಥಾ ಸಂಯಮಾವಿರೋಧೇನೈವ ವಿಧಾತವ್ಯಾ; ಪ್ರವೃತ್ತಾವಪಿ ಸಂಯಮಸ್ಯೈವ ಸಾಧ್ಯತ್ವಾತ್ ..೨೫೦.. ಕುಣದಿ ಕಾಯಖೇದಂ ವೇಜ್ಜಾವಚ್ಚತ್ಥಮುಜ್ಜದೋ ಯದಿ ಚೇತ್ ಕರೋತಿ ಕಾಯಖೇದಂ ಷಟಕಾಯವಿರಾಧನಾಮ್ . ಕಥಂಭೂತಃ ಸನ್ . ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಾರ್ಥಮುದ್ಯತಃ . ಸಮಣೋ ಣ ಹವದಿ ತದಾ ಶ್ರಮಣಸ್ತಪೋಧನೋ ನ ಭವತಿ . ತರ್ಹಿ ಕಿಂ ಭವತಿ . ಹವದಿ ಅಗಾರೀ ಅಗಾರೀ ಗೃಹಸ್ಥೋ ಭವತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಧಮ್ಮೋ ಸೋ ಸಾವಯಾಣಂ ಸೇ ಷಟಕಾಯವಿರಾಧನಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಯೋಽಸೌ ಧರ್ಮಃ ಸ ಶ್ರಾವಕಾಣಾಂ ಸ್ಯಾತ್, ನ ಚ ತಪೋಧನಾನಾಮಿತಿ . ಇದಮತ್ರ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ – ಯೋಽಸೌ ಸ್ವಶರೀರಪೋಷಣಾರ್ಥಂ ಶಿಷ್ಯಾದಿಮೋಹೇನ ವಾ ಸಾವದ್ಯಂ ನೇಚ್ಛತಿ ತಸ್ಯೇದಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಶೋಭತೇ, ಯದಿ ಪುನರನ್ಯತ್ರ ಸಾವದ್ಯಮಿಚ್ಛತಿ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಾದಿಸ್ವಕೀಯಾವ- ಸ್ಥಾಯೋಗ್ಯೇ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯೇ ನೇಚ್ಛತಿ ತದಾ ತಸ್ಯ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮೇವ ನಾಸ್ತೀತಿ ..೨೫೦.. ಅಥ ಯದ್ಯಪ್ಯಲ್ಪಲೇಪೋ ಭವತಿ

ಅಬ, ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಸಂಯಮಕೀ ವಿರೋಧೀ ಹೋನೇಕಾ ನಿಷೇಧ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣಕೇ ಸಂಯಮಕೇ ಸಾಥ ವಿರೋಧವಾಲೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೋನೀ ಚಾಹಿಯೇ – ಐಸಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ] ಯದಿ (ಶ್ರಮಣ) [ವೈಯಾವೃತ್ಯರ್ಥಮ್ ಉದ್ಯತಃ ] ವೈಯಾವೃತ್ತಿಕೇ ಲಿಯೇ ಉದ್ಯಮೀ ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ಕಾಯಖೇದಂ ] ಛಹ ಕಾಯಕೋ ಪೀಡಿತ [ಕರೋತಿ ] ಕರತಾ ಹೈ ತೋ ವಹ [ಶ್ರಮಣಃ ನ ಭವತಿ ] ಶ್ರಮಣ ನಹೀಂ ಹೈ, [ಅಗಾರೀ ಭವತಿ ] ಗೃಹಸ್ಥ ಹೈ; (ಕ್ಯೋಂಕಿ) [ಸಃ ] ವಹ (ಛಹ ಕಾಯಕೀ ವಿರಾಧನಾ ಸಹಿತ ವೈಯಾವೃತ್ತಿ) [ಶ್ರಾವಕಾಣಾಂ ಧರ್ಮಃ ಸ್ಯಾತ್ ] ಶ್ರಾವಕೋಂಕಾ ಧರ್ಮ ಹೈ ..೨೫೦..

ಟೀಕಾ : — ಜೋ (ಶ್ರಮಣ) ದೂಸರೇಕೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೀ ರಕ್ಷಾ ಹೋ ಐಸೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಸೇ ವೈಯಾವೃತ್ಯಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹುಆ ಅಪನೇ ಸಂಯಮಕೀ ವಿರಾಧನಾ ಕರತಾ ಹೈ, ವಹ ಗೃಹಸ್ಥಧರ್ಮಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ಕರ ರಹಾ ಹೋನೇಸೇ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಸೇ (ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ) ಜೋ ಭೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೋ ವಹ ಸರ್ವಥಾ ಸಂಯಮಕೇ ಸಾಥ ವಿರೋಧ ನ ಆಯೇ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೀ ಕರನೀ ಚಾಹಿಯೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಮೇಂ ಭೀ ಸಂಯಮ ಹೀ ಸಾಧ್ಯ ಹೈ .

Page 462 of 513
PDF/HTML Page 495 of 546
single page version

ಅಥ ಪ್ರವೃತ್ತೇರ್ವಿಷಯವಿಭಾಗೇ ದರ್ಶಯತಿ —

ಯಾ ಕಿಲಾನುಕಮ್ಪಾಪೂರ್ವಿಕಾ ಪರೋಪಕಾರಲಕ್ಷಣಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸಾ ಖಲ್ವನೇಕಾನ್ತಮೈತ್ರೀಪವಿತ್ರಿತಚಿತ್ತೇಷು ಪರೋಪಕಾರೇ, ತಥಾಪಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಭಿರ್ಧರ್ಮೋಪಕಾರಃ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಕುವ್ವದು ಕರೋತು . ಸ ಕಃ ಕರ್ತಾ . ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಪುರುಷಃ . ಕಂ ಕರೋತು . ಅಣುಕಂ ಪಯೋವಯಾರಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಸಹಿತೋಪಕಾರಂ ದಯಾಸಹಿತಂ ಧರ್ಮವಾತ್ಸಲ್ಯಮ್ . ಯದಿ ಕಿಮ್ . ಲೇವೋ ಜದಿ ವಿ ಅಪ್ಪೋ ‘‘ಸಾವದ್ಯಲೇಶೋ ಬಹುಪುಣ್ಯರಾಶೌ’’ ಇತಿ ದೃಷ್ಟಾನ್ತೇನ ಯದ್ಯಪ್ಯಲ್ಪಲೇಪಃ ಸ್ತೋಕಸಾವದ್ಯಂ ಭವತಿ . ಕೇಷಾಂ ಕರೋತು . ಜೋಣ್ಹಾಣಂ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪರಿಣತಜೈನಾನಾಮ್ . ಕಥಮ್ . ಣಿರವೇಕ್ಖಂ ನಿರಪೇಕ್ಷಂ

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ಶ್ರಮಣ ಛಹ ಕಾಯಕೀ ವಿರಾಧನಾ ಸಹಿತ ವೈಯಾವೃತ್ಯಾದಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹೈ, ವಹ ಗೃಹಸ್ಥಧರ್ಮಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ಕರತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಶ್ರಮಣಕೋ ವೈಯಾವೃತ್ಯಾದಿಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕರನೀ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ಜಿಸಸೇ ಸಂಯಮಕೀ ವಿರಾಧನಾ ನ ಹೋ .

ಯಹಾಂ ಇತನಾ ವಿಶೇಷ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ — ಜೋ ಸ್ವಶರೀರ ಪೋಷಣಕೇ ಲಿಯೇ ಯಾ ಶಿಷ್ಯಾದಿಕೇ ಮೋಹಸೇ ಸಾವದ್ಯಕೋ ನಹೀಂ ಚಾಹತಾ ಉಸೇ ತೋ ವೈಯಾವೃತ್ಯಾದಿಮೇಂ ಭೀ ಸಾವದ್ಯಕೀ ಇಚ್ಛಾ ನಹೀಂ ಕರನೀ ಚಾಹಿಯೇ, ವಹ ಶೋಭಾಸ್ಪದ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ಜೋ ಅನ್ಯತ್ರ ತೋ ಸಾವದ್ಯಕೀ ಇಚ್ಛಾ ಕರೇ ಕಿನ್ತು ಅಪನೀ ಅವಸ್ಥಾಕೇ ಯೋಗ್ಯ ವೈಯಾವೃತ್ಯಾದಿ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯಮೇಂ ಸಾವದ್ಯಕೋ ನ ಚಾಹೇ ಉಸಕೇ ತೋ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೫೦..

ಅಬ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ವಿಷಯಕೇ ದೋ ವಿಭಾಗ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಬ ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಿಯೋಂಕೋ ಕಿಸಕೇ ಪ್ರತಿ ಉಪಕಾರಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಔರ ಕಿಸಕೇ ಪ್ರತಿ ನಹೀಂ) : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದ್ಯಪಿ ಅಲ್ಪಃ ಲೇಪಃ ] ಯದ್ಯಪಿ ಅಲ್ಪ ಲೇಪ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ [ಸಾಕಾರನಾಕಾರಚರ್ಯಾಯುಕ್ತಾನಾಮ್ ] ಸಾಕಾರ – ಅನಾಕಾರ ಚರ್ಯಾಯುಕ್ತ [ಜೈನಾನಾಂ ] ಜೈನೋಂಕಾ [ಅನುಕಮ್ಪಯಾ ] ಅನುಕಮ್ಪಾಸೇ [ನಿರಪೇಕ್ಷಂ ] ನಿರಪೇಕ್ಷತಯಾ [ಉಪಕಾರಂ ಕರೋತು ] (ಶುಭೋಪಯೋಗ ಸೇ) ಉಪಕಾರ ಕರೋ ..೨೫೧..

ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಅನುಕಮ್ಪಾಪೂರ್ವಕ ಪರೋಪಕಾರಸ್ವರೂಪ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಉಸಕೇ ಕರನೇಸೇ ಯದ್ಯಪಿ ಅಲ್ಪ ಲೇಪ ತೋ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ಅನೇಕಾನ್ತಕೇ ಸಾಥ ಮೈತ್ರೀಸೇ ಜಿನಕಾ ಚಿತ್ತ ಪವಿತ್ರ ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಶುದ್ಧ ಜೈನೋಂಕೇ

Page 463 of 513
PDF/HTML Page 496 of 546
single page version

ಶುದ್ಧೇಷು ಜೈನೇಷು ಶುದ್ಧಾತ್ಮಜ್ಞಾನದರ್ಶನಪ್ರವೃತ್ತವೃತ್ತಿತಯಾ ಸಾಕಾರಾನಾಕಾರಚರ್ಯಾಯುಕ್ತೇಷು ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಂಭೇತರ- ಸಕಲನಿರಪೇಕ್ಷತಯೈವಾಲ್ಪಲೇಪಾಽಪ್ಯಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಾ; ನ ಪುನರಲ್ಪಲೇಪೇತಿ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಥೈವಾಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಾ, ತತ್ರ ತಥಾಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿತ್ರಾಣಸ್ಯ ಪರಾತ್ಮನೋರನುಪಪತ್ತೇರಿತಿ ..೨೫೧..

ಅಥ ಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಕಾಲವಿಭಾಗಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾವಿನಾಶಕಖ್ಯಾತಿಪೂಜಾಲಾಭವಾಞ್ಛಾರಹಿತಂ ಯಥಾ ಭವತಿ . ಕಥಂಭೂತಾನಾಂ ಜೈನಾನಾಮ್ . ಸಾಗಾರಣಗಾರ- ಚರಿಯಜುತ್ತಾಣಂ ಸಾಗಾರಾನಾಗಾರಚರ್ಯಾಯುಕ್ತಾನಾಂ ಶ್ರಾವಕತಪೋಧನಾಚರಣಸಹಿತಾನಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ..೨೫೧.. ಕಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಸ್ತಾವೇ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಪಡಿವಜ್ಜದು ಪ್ರತಿಪದ್ಯತಾಂ ಸ್ವೀಕರೋತು . ಕಯಾ . ಆದಸತ್ತೀಏ ಸ್ವಶಕ್ತ್ಯಾ . ಸ ಕಃ ಕರ್ತಾ . ಸಾಹೂ ರತ್ನತ್ರಯಭಾವನಯಾ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಸಾಧಯತೀತಿ ಸಾಧುಃ . ಕಮ್ . ಸಮಣಂ ಜೀವಿತಮರಣಾದಿಸಮಪರಿಣಾಮ- ಪ್ರತಿ — ಜೋ ಕಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನ – ದರ್ಶನಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ೧ವೃತ್ತಿಕೇ ಕಾರಣ ಸಾಕಾರ – ೨ಅನಾಕಾರ ಚರ್ಯಾವಾಲೇ ಹೈಂ ಉನಕೇ ಪ್ರತಿ, — ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಅನ್ಯ ಸಬಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಹೀ, ಉಸ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಕರನೇಕಾ ನಿಷೇಧ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕಿನ್ತು ಅಲ್ಪ ಲೇಪವಾಲೀ ಹೋನೇಸೇ ಸಬಕೇ ಪ್ರತಿ ಸಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಅನಿಷಿದ್ಧ ಹೋ ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹಾಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಯದಿ ಸಬಕೇ ಪ್ರತಿ ಸಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕೀ ಜಾಯ ತೋ) ಉಸ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಸೇ ಪರಕೇ ಔರ ನಿಜಕೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೀ ರಕ್ಷಾ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಯದ್ಯಪಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಪೂರ್ವಕ ಪರೋಪಕಾರಸ್ವರೂಪ ಪ್ರವೃತ್ತಿಸೇ ಅಲ್ಪ ಲೇಪ ತೋ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ಯದಿ (೧) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸ್ವರೂಪ ಚರ್ಯಾವಾಲೇ ಶುದ್ಧ ಜೈನೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ, ತಥಾ (೨) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಹೀ, ವಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕೀ ಜಾತೀ ಹೋ ತೋ ಶುಭೋಪಯೋಗೀಕೇ ಉಸಕಾ ನಿಷೇಧ ನಹೀಂ ಹೈ . ಪರನ್ತು, ಯದ್ಯಪಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಪೂರ್ವಕ ಪರೋಪಕಾರಸ್ವರೂಪ ಪ್ರವೃತ್ತಿಸೇ ಅಲ್ಪ ಹೀ ಲೇಪ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ (೧) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ ಚರ್ಯಾವಾಲೇ ಶುದ್ಧ ಜೈನೋಂಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ದೂಸರೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ, ತಥಾ (೨) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಅನ್ಯ ಕಿಸೀ ಭೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ, ವಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರನೇಕಾ ಶುಭೋಪಯೋಗೀಕೇ ನಿಷೇಧ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಇಸಪ್ರಕಾರಸೇ ಪರಕೋ ಯಾ ನಿಜಕೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೀ ರಕ್ಷಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ..೨೫೧..

ಅಬ, ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಕಾಲಕಾ ವಿಭಾಗ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ – ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣ ಕೋ ಕಿಸ ಸಮಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಔರ ಕಿಸ ಸಮಯ ನಹೀಂ) : —

೧. ವೃತ್ತಿ = ಪರಿಣತಿ; ವರ್ತನ; ವರ್ತನಾ ವಹ . ೨. ಜ್ಞಾನ ಸಾಕಾರ ಹೈ ಔರ ದರ್ಶನ ಅನಾಕಾರ ಹೈ .

Page 464 of 513
PDF/HTML Page 497 of 546
single page version

ಯದಾ ಹಿ ಸಮಧಿಗತಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತೇಃ ಶ್ರಮಣಸ್ಯ ತತ್ಪ್ರಚ್ಯಾವನಹೇತೋಃ ಕಸ್ಯಾಪ್ಯುಪಸರ್ಗಸ್ಯೋಪನಿಪಾತಃ ಸ್ಯಾತ್, ಸ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಃ ಸ್ವಶಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಚಿಕೀರ್ಷಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾಲಃ . ಇತರಸ್ತು ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತೇಃ ಸಮಧಿಗಮನಾಯ ಕೇವಲಂ ನಿವೃತ್ತಿಕಾಲ ಏವ ..೨೫೨..

ಅಥ ಲೋಕಸಮ್ಭಾಷಣಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಸನಿಮಿತ್ತವಿಭಾಗಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ತ್ವಾಚ್ಛ್ರಮಣಸ್ತಂ ಶ್ರಮಣಮ್ . ದಿಟ್ಠಾ ದೃಷ್ಟವಾ . ಕಥಂಭೂತಮ್ . ರೂಢಂ ರೂಢಂ ವ್ಯಾಪ್ತಂ ಪೀಡಿತಂ ಕದರ್ಥಿತಮ್ . ಕೇನ . ರೋಗೇಣ ವಾ ಅನಾಕುಲತ್ವಲಕ್ಷಣಪರಮಾತ್ಮನೋ ವಿಲಕ್ಷಣೇನಾಕುಲತ್ವೋತ್ಪಾದಕೇನ ರೋಗೇಣ ವ್ಯಾಧಿವಿಶೇಷೇಣ ವಾ, ಛುಧಾಏ ಕ್ಷುಧಯಾ, ತಣ್ಹಾಏ ವಾ ತೃಷ್ಣಯಾ ವಾ, ಸಮೇಣ ವಾ ಮಾರ್ಗೋಪವಾಸಾದಿಶ್ರಮೇಣ ವಾ . ಅತ್ರೇದಂ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ — ಸ್ವಸ್ಥಭಾವನಾವಿಘಾತಕ- ರೋಗಾದಿಪ್ರಸ್ತಾವೇ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಂ ಕರೋತಿ, ಶೇಷಕಾಲೇ ಸ್ವಕೀಯಾನುಷ್ಠಾನಂ ಕರೋತೀತಿ ..೨೫೨.. ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ತಪೋಧನವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯನಿಮಿತ್ತಂ ಲೌಕಿಕಸಂಭಾಷಣವಿಷಯೇ ನಿಷೇಧೋ ನಾಸ್ತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಣ ಣಿಂದಿದಾ ಶುಭೋಪಯೋಗಿ-

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ರೋಗೇಣ ವಾ ] ರೋಗಸೇ, [ಕ್ಷುಧಯಾ ] ಕ್ಷುಧಾಸೇ, [ತೃಷ್ಣಯಾ ವಾ ] ತೃಷಾಸೇ [ಶ್ರಮೇಣ ವಾ ] ಅಥವಾ ಶ್ರಮಸೇ [ರೂಢಮ್ ] ಆಕ್ರಾಂತ [ಶ್ರಮಣಂ ] ಶ್ರಮಣಕೋ [ದೃಷ್ಟ್ವಾ ] ದೇಖಕರ [ಸಾಧುಃ ] ಸಾಧು [ಆತ್ಮಶಕ್ತ್ಯಾ ] ಅಪನೀ ಶಕ್ತಿಕೇ ಅನುಸಾರ [ಪ್ರತಿಪದ್ಯತಾಮ್ ] ವೈಯಾವೃತ್ಯಾದಿ ಕರೋ ..೨೫೨..

ಟೀಕಾ : — ಜಬ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶ್ರಮಣಕೋ, ಉಸಸೇ ಚ್ಯುತ ಕರೇ ಐಸಾ ಕಾರಣ — ಕೋಈ ಭೀ ಉಪಸರ್ಗ — ಆ ಜಾಯ, ತಬ ವಹ ಕಾಲ, ಶುಭೋಪಯೋಗೀಕೋ ಅಪನೀ ಶಕ್ತಿಕೇ ಅನುಸಾರ ೧ಪ್ರತಿಕಾರ ಕರನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾರೂಪ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಕಾಲ ಹೈ; ಔರ ಉಸಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತಕಾ ಕಾಲ ಅಪನೀ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿಕೇ ಲಿಯೇ ಕೇವಲ ನಿವೃತ್ತಿಕಾ ಕಾಲ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜಬ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶ್ರಮಣಕೇ ಸ್ವಸ್ಥ ಭಾವಕಾ ನಾಶ ಕರನೇವಾಲಾ ರೋಗಾದಿಕ ಆ ಜಾಯ ತಬ ಉಸ ಸಮಯ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಸಾಧುಕೋ ಉನಕೀ ಸೇವಾಕೀ ಇಚ್ಛಾರೂಪ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, ಔರ ಶೇಷ ಕಾಲಮೇಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ನಿಜ ಅನುಷ್ಠಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೫೨..

ಅಬ ಲೋಗೋಂಕೇ ಸಾಥ ಬಾತಚೀತಕರನೇಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಉಸಕೇ ನಿಮಿತ್ತಕೇ ವಿಭಾಗ ಸಹಿತ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣಕೋ ಲೋಗೋಂಕೇ ಸಾಥ ಬಾತಚೀತಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕಿಸ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಕರನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ಔರ ಕಿಸ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ನಹೀಂ, ಸೋ ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : — ಸೇವಾನಿಮಿತ್ತೇ ರೋಗೀ – ಬಾಳಕ – ವೃದ್ಧ – ಗುರು ಶ್ರಮಣೋ ತಣೀ,

೧. ಪ್ರತಿಕಾರ = ಉಪಾಯ; ಸಹಾಯ .

Page 465 of 513
PDF/HTML Page 498 of 546
single page version

ಸಮಧಿಗತಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತೀನಾಂ ಗ್ಲಾನಗುರುಬಾಲವೃದ್ಧಶ್ರಮಣಾನಾಂ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯನಿಮಿತ್ತಮೇವ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿ- ಶೂನ್ಯಜನಸಮ್ಭಾಷಣಮಪ್ರಸಿದ್ಧಂ, ನ ಪುನರನ್ಯನಿಮಿತ್ತಮಪಿ ..೨೫೩..

ಅಥೈವಮುಕ್ತಸ್ಯ ಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಗೌಣಮುಖ್ಯವಿಭಾಗಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ತಪೋಧನಾನಾಂ ನ ನಿನ್ದಿತಾ, ನ ನಿಷಿದ್ಧಾ . ಕಾ ಕರ್ಮತಾಪನ್ನಾ . ಲೋಗಿಗಜಣಸಂಭಾಸಾ ಲೌಕಿಕಜನೈಃ ಸಹ ಸಂಭಾಷಾ ವಚನಪ್ರವೃತ್ತಿಃ . ಸುಹೋವಜುದಾ ವಾ ಅಥವಾ ಸಾಪಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಯುಕ್ತಾ ಭಣ್ಯತೇ . ಕಿಮರ್ಥಂ ನ ನಿಷಿದ್ಧಾ . ವೇಜ್ಜಾವಚ್ಚಣಿಮಿತ್ತಂ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯನಿಮಿತ್ತಮ್ . ಕೇಷಾಂ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಮ್ . ಗಿಲಾಣಗುರುಬಾಲವುಡ್ಢಸಮಣಾಣಂ ಗ್ಲಾನಗುರುಬಾಲವೃದ್ಧಶ್ರಮಣಾನಾಮ್ . ಅತ್ರ ಗುರುಶಬ್ದೇನ ಸ್ಥೂಲಕಾಯೋ ಭಣ್ಯತೇ, ಅಥವಾ ಪೂಜ್ಯೋ ವಾ ಗುರುರಿತಿ . ತಥಾಹಿ — ಯದಾ ಕೋಽಪಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಯುಕ್ತ ಆಚಾರ್ಯಃ ಸರಾಗಚಾರಿತ್ರಲಕ್ಷಣಶುಭೋಪಯೋಗಿನಾಂ ವೀತರಾಗಚಾರಿತ್ರಲಕ್ಷಣಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನಾಂ ವಾ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಂ ಕರೋತಿ, ತದಾಕಾಲೇ ತದ್ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯನಿಮಿತ್ತಂ ಲೌಕಿಕಜನೈಃ ಸಹ ಸಂಭಾಷಣಂ ಕರೋತಿ, ನ ಶೇಷಕಾಲ ಇತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೨೫೩.. ಏವಂ ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕೇನ ಲೌಕಿಕವ್ಯಾಖ್ಯಾನಸಂಬನ್ಧಿಪ್ರಥಮಸ್ಥಲಂ ಗತಮ್ . ಅಥಾಯಂ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣ- ಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ತಪೋಧನೈರ್ಗೌಣವೃತ್ತ್ಯಾ ಶ್ರಾವಕೈಸ್ತು ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯಾ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯಾಖ್ಯಾತಿ — ಭಣಿದಾ ಭಣಿತಾ ಕಥಿತಾ . ಕಾ ಕರ್ಮತಾಪನ್ನಾ . ಚರಿಯಾ ಚರ್ಯಾ ಚಾರಿತ್ರಮನುಷ್ಠಾನಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾ . ಏಸಾ ಏಷಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೀಭೂತಾ . ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂರೂಪಾ . ಪಸತ್ಥಭೂದಾ ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತಾ ಧರ್ಮಾನುರಾಗರೂಪಾ . ಕೇಷಾಂ ಸಂಬನ್ಧಿನೀ . ಸಮಣಾಣಂ ವಾ ಶ್ರಮಣಾನಾಂ ವಾ ಪುಣೋ ಘರತ್ಥಾಣಂ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ವಾ ] ಔರ [ಗ್ಲಾನಗುರುಬಾಲವೃದ್ಧಶ್ರಮಣಾನಾಮ್ ] ರೋಗೀ, ಗುರು (-ಪೂಜ್ಯ, ಬಡೇ), ಬಾಲ ತಥಾ ವೃದ್ಧ ಶ್ರಮಣೋಂಕೀ [ವೈಯಾವೃತ್ಯನಿಮಿತ್ತಂ ] ಸೇವಾಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ, [ಶುಭೋಪಯುತಾ ] ಶುಭೋಪಯೋಗಯುಕ್ತ [ಲೌಕಿಕಜನಸಂಭಾಷಾ ] ಲೌಕಿಕ ಜನೋಂಕೇ ಸಾಥಕೀ ಬಾತಚೀತ [ನ ನಿನ್ದಿತಾ ] ನಿನ್ದಿತ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೫೩..

ಟೀಕಾ : — ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ರೋಗೀ, ಗುರು, ಬಾಲ ಔರ ವೃದ್ಧ ಶ್ರಮಣೋಂಕೀ ಸೇವಾಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಹೀ (ಶುಭೋಪಯೋಗೀ ಶ್ರಮಣಕೋ) ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಶೂನ್ಯ ಲೋಗೋಂಕೇ ಸಾಥ ಬಾತಚೀತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ ( – ಶಾಸ್ತ್ರೋಂಮೇಂ ನಿಷಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ ), ಕಿನ್ತು ಅನ್ಯ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಭೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೋ ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೫೩..

ಅಬ, ಇಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕಹೇ ಗಯೇ ಶುಭೋಪಯೋಗಕಾ ಗೌಣ – ಮುಖ್ಯ ವಿಭಾಗ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ; (ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಕಿಸಕೇ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಗೌಣ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಕಿಸಕೇ ಮುಖ್ಯ ಹೋತಾ ಹೈ .) : —

Page 466 of 513
PDF/HTML Page 499 of 546
single page version

ಏವಮೇಷ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುರಾಗಯೋಗಿಪ್ರಶಸ್ತಚರ್ಯಾರೂಪ ಉಪವರ್ಣಿತಃ ಶುಭೋಪಯೋಗಃ ತದಯಂ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮ- ಪ್ರಕಾಶಿಕಾಂ ಸಮಸ್ತವಿರತಿಮುಪೇಯುಷಾಂ ಕಷಾಯಕಣಸದ್ಭಾವಾತ್ಪ್ರವರ್ತಮಾನಃ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮವೃತ್ತಿವಿರುದ್ಧರಾಗಸಂಗತ- ತ್ವಾದ್ಗೌಣಃ ಶ್ರಮಣಾನಾಂ; ಗೃಹಿಣಾಂ ತು, ಸಮಸ್ತವಿರತೇರಭಾವೇನ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶನಸ್ಯಾಭಾವಾತ್ಕಷಾಯಸದ್ಭಾವಾ- ತ್ಪ್ರವರ್ತಮಾನೋಽಪಿ, ಸ್ಫ ಟಿಕಸಮ್ಪರ್ಕೇಣಾರ್ಕತೇಜಸ ಇವೈಧಸಾಂ, ರಾಗಸಂಯೋಗೇನ ಶುದ್ಧಾತ್ಮನೋಽನುಭವಾತ್ ಕ್ರಮತಃ ಪರಮನಿರ್ವಾಣಸೌಖ್ಯಕಾರಣತ್ವಾಚ್ಚ, ಮುಖ್ಯಃ ..೨೫೪.. ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಂ ವಾ ಪುನರಿಯಮೇವ ಚರ್ಯಾ ಪರೇತ್ತಿ ಪರಾ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟೇತಿ . ತಾಏವ ಪರಂ ಲಹದಿ ಸೋಕ್ಖಂ ತಯೈವ ಶುಭೋಪಯೋಗಚರ್ಯಯಾ ಪರಂಪರಯಾ ಮೋಕ್ಷಸುಖಂ ಲಭತೇ ಗೃಹಸ್ಥ ಇತಿ . ತಥಾಹಿ — ತಪೋಧನಾಃ ಶೇಷತಪೋಧನಾನಾಂ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಂ ಕುರ್ವಾಣಾಃ ಸನ್ತಃ ಕಾಯೇನ ಕಿಮಪಿ ನಿರವದ್ಯವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ; ವಚನೇನ ಧರ್ಮೋಪದೇಶಂ ಚ . ಶೇಷಮೌಷಧಾನ್ನಪಾನಾದಿಕಂ ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಮಧೀನಂ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯರೂಪೋ ಧರ್ಮೋ ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಂ ಮುಖ್ಯಃ, ತಪೋಧನಾನಾಂ ಗೌಣಃ . ದ್ವಿತೀಯಂ ಚ ಕಾರಣಂ — ನಿರ್ವಿಕಾರಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರಭಾವನಾಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತೇನ ವಿಷಯಕಷಾಯನಿಮಿತ್ತೋತ್ಪನ್ನೇನಾರ್ತರೌದ್ರದುರ್ಧ್ಯಾನದ್ವಯೇನ ಪರಿಣತಾನಾಂ ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಮಾತ್ಮಾಶ್ರಿತನಿಶ್ಚಯಧರ್ಮಸ್ಯಾವಕಾಶೋ ನಾಸ್ತಿ, ವೈಯಾವೃತ್ತ್ಯಾದಿಧರ್ಮೇಣ ದುರ್ಧ್ಯಾನವಞ್ಚನಾ ಭವತಿ, ತಪೋಧನಸಂಸರ್ಗೇಣ ನಿಶ್ಚಯವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗೋಪದೇಶಲಾಭೋ ಭವತಿ . ತತಶ್ಚ ಪರಂಪರಯಾ ನಿರ್ವಾಣಂ ಲಭನ್ತೇ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೨೫೪.. ಏವಂ ಶುಭೋಪಯೋಗಿತಪೋಧನಾನಾಂ ಶುಭಾನುಷ್ಠಾನಕಥನಮುಖ್ಯತಯಾ ಗಾಥಾಷ್ಟಕೇನ ದ್ವಿತೀಯಸ್ಥಲಂ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಏಷಾ ] ಯಹ [ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತಾ ] ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತ [ಚರ್ಯಾ ] ಚರ್ಯಾ [ಶ್ರಮಣಾನಾಂ ] ಶ್ರಮಣೋಂಕೇ (ಗೌಣ) ಹೋತೀ ಹೈ [ವಾ ಗೃಹಸ್ಥಾನಾಂ ಪುನಃ ] ಔರ ಗೃಹಸ್ಥೋಂಕೇ ತೋ [ಪರಾ ] ಮುಖ್ಯ ಹೋತೀ ಹೈ, [ಇತಿ ಭಣಿತಾ ] ಐಸಾ (ಶಾಸ್ತ್ರೋಂಮೇಂ) ಕಹಾ ಹೈ; [ತಯಾ ಏವ ] ಉಸೀಸೇ [ಪರಂ ಸೌಖ್ಯಂ ಲಭತೇ ] (ಪರಮ್ಪರಾಸೇ) ಗೃಹಸ್ಥ ಪರಮ ಸೌಖ್ಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೫೪..

ಟೀಕಾ : — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುರಾಗಯುಕ್ತ ಪ್ರಶಸ್ತಚರ್ಯಾರೂಪ ಜೋ ಯಹ ಶುಭೋಪಯೋಗ ವರ್ಣಿತ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ ವಹ ಯಹ ಶುಭೋಪಯೋಗ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಪ್ರಕಾಶಕ ಸರ್ವವಿರತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಶ್ರಮಣೋಂಕೇ ಕಷಾಯಕಣಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಗೌಣ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಐಸೇ ರಾಗಕೇ ಸಾಥ ಸಂಬಂಧವಾನ ಹೈ; ಔರ ವಹ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಗೃಹಸ್ಥೋಂಕೇ ತೋ, ಸರ್ವವಿರತಿಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಕ್ಯೋಂಕಿ — ಜೈಸೇ ಈಂಧನಕೋ ಸ್ಫ ಟಿಕಕೇ ಸಂಪರ್ಕಸೇ ಸೂರ್ಯಕೇ ತೇಜಕಾ ಅನುಭವ ಹೋತಾ ಹೈ (ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಕ್ರಮಶಃ ಜಲ ಉಠತಾ ಹೈ ) ಉಸೀಪ್ರಕಾರ — ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ರಾಗಕೇ ಸಂಯೋಗಸೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ (ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಶುಭೋಪಯೋಗ) ಕ್ರಮಶಃ ಪರಮ ನಿರ್ವಾಣಸೌಖ್ಯಕಾ ಕಾರಣ ಹೋತಾ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ದರ್ಶನಾಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ಶ್ರಮಣಕೋ ತಥಾ ಸಮ್ಯಗ್ದಷ್ಟಿ ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕಾ ಹೀ ಆಶ್ರಯ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಚಾರಿತ್ರಾಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಶ್ರಮಣಕೇ ಮುನಿಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿ ಮುಖ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಗೌಣ

೧ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶನಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಕಷಾಯಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ, ಮುಖ್ಯ ಹೈ,

೧. ಚಾರಿತ್ರದಶಾಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಉಗ್ರ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶನಕೋ ಹೀ ಯಹಾಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶನ ಗಿನಾ ಹೈ; ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಗೃಹಸ್ಥಕೇ ಉಸಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . ಶೇಷ, ದರ್ಶನಾಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಗೃಹಸ್ಥಕೇ ಭೀ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೈ ಹೀ .

Page 467 of 513
PDF/HTML Page 500 of 546
single page version

ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಕಾರಣವೈಪರೀತ್ಯಾತ್ ಫಲವೈಪರೀತ್ಯಂ ಸಾಧಯತಿ —

ಯಥೈಕೇಷಾಮಪಿ ಬೀಜಾನಾಂ ಭೂಮಿವೈಪರೀತ್ಯಾನ್ನಿಷ್ಪತ್ತಿವೈಪರೀತ್ಯಂ, ತಥೈಕಸ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಶಸ್ತರಾಗಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಪಾತ್ರವೈಪರೀತ್ಯಾತ್ಫಲವೈಪರೀತ್ಯಂ, ಕಾರಣವಿಶೇಷಾತ್ಕಾರ್ಯವಿಶೇಷಸ್ಯಾವಶ್ಯಂಭಾವಿತ್ವಾತ್ .೨೫೫. ಗತಮ್ . ಇತ ಊರ್ಧ್ವಂ ಗಾಥಾಷಟಕಪರ್ಯನ್ತಂ ಪಾತ್ರಾಪಾತ್ರಪರೀಕ್ಷಾಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ . ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯ ಪಾತ್ರಭೂತವಸ್ತುವಿಶೇಷಾತ್ಫಲವಿಶೇಷಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಫಲದಿ ಫಲತಿ, ಫಲಂ ದದಾತಿ . ಸ ಕಃ . ರಾಗೋ ರಾಗಃ . ಕಥಂಭೂತಃ . ಪಸತ್ಥಭೂದೋ ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತೋ ದಾನಪೂಜಾದಿರೂಪಃ . ಕಿಂ ಫಲತಿ . ವಿವರೀದಂ ವಿಪರೀತಮನ್ಯಾದೃಶಂ ಭಿನ್ನ- ಭಿನ್ನಫಲಮ್ . ಕೇನ ಕರಣಭೂತೇನ . ವತ್ಥುವಿಸೇಸೇಣ ಜಘನ್ಯಮಧ್ಯಮೋತ್ಕೃಷ್ಟಭೇದಭಿನ್ನಪಾತ್ರಭೂತವಸ್ತುವಿಶೇಷೇಣ . ಅತ್ರಾರ್ಥೇ ಹೈ ಔರ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಗೃಹಸ್ಥಕೇ ಮುನಿಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಹೋ ಸಕನೇಸೇ ಅಶುಭವಂಚನಾರ್ಥ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಮುಖ್ಯ ಹೈ . ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಗೃಹಸ್ಥಕೇ ಅಶುಭಸೇ ( – ವಿಶೇಷ ಅಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಸೇ) ಛೂಟನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜೋ ಯಹ ಶುಭೋಪಯೋಗಕಾ ಪುರುಷಾರ್ಥ ವಹ ಭೀ ಶುದ್ಧಿಕಾ ಹೀ ಮನ್ದಪುರುಷಾರ್ಥ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೇ ಮಂದ ಆಲಮ್ಬನಸೇ ಅಶುಭ ಪರಿಣತಿ ಬದಲಕರ ಶುಭ ಪರಿಣತಿ ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೇ ಉಗ್ರ ಆಲಮ್ಬನಸೇ ಶುಭಪರಿಣತಿ ಭೀ ಬದಲಕರ ಶುಭಪರಿಣತಿ ಹೋ ಜಾತೀ ಹೈ ..೨೫೪..

ಅಬ, ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಕೋ ಕಾರಣಕೀ ವಿಪರೀತತಾಸೇ ಫಲಕೀ ವಿಪರೀತತಾ ಹೋತೀ ಹೈ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಇಹ ನಾನಾಭೂಮಿಗತಾನಿ ಬೀಜಾನಿ ಏವ ] ಜೈಸೇ ಇಸ ಜಗತಮೇಂ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಭೂಮಿಯೋಂಮೇಂ ಪಡೇ ಹುಏ ಬೀಜ [ಸಸ್ಯಕಾಲೇ ] ಧಾನ್ಯಕಾಲಮೇಂ ವಿಪರೀತರೂಪಸೇ ಫಲತೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತಃ ರಾಗಃ ] ಪ್ರಶಸ್ತಭೂತ ರಾಗ [ವಸ್ತುವಿಶೇಷೇಣ ] ವಸ್ತು – ಭೇದಸೇ ( – ಪಾತ್ರ ಭೇದಸೇ) [ವಿಪರೀತಂ ಫಲತಿ ] ವಿಪರೀತರೂಪಸೇ ಫಲತಾ ಹೈ ..೨೫೫..

ಟೀಕಾ : — ಜೈಸೇ ಬೀಜ ಜ್ಯೋಂ ಕೇ ತ್ಯೋಂ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಭೂಮಿಕೀ ವಿಪರೀತತಾಸೇ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಕೀ ವಿಪರೀತತಾ ಹೋತೀ ಹೈ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಚ್ಛೀ ಭೂಮಿಮೇಂ ಉಸೀ ಬೀಜಕಾ ಅಚ್ಛಾ ಅನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಖರಾಬ ಭೂಮಿಮೇಂ ವಹೀ ಖರಾಬ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಯಾ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ), ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಶಸ್ತರಾಗಸ್ವರೂಪ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಜ್ಯೋಂಕಾ ತ್ಯೋಂ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪಾತ್ರಕೀ ವಿಪರೀತತಾಸೇ ಫಲಕೀ ವಿಪರೀತತಾ ಹೋತೀ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಕಾರಣಕೇ ಭೇದಸೇ ಕಾರ್ಯಕಾ ಭೇದ ಅವಶ್ಯಮ್ಭಾವೀ (ಅನಿವಾರ್ಯ) ಹೈ ..೨೫೫..