Page 48 of 513
PDF/HTML Page 81 of 546
single page version

ಭೂತರೂಪಿದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಚ ಪರಸ್ಪರಪ್ರವೇಶಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರಗ್ರಹಣಸಮರ್ಪಣಪ್ರವಣಾನ್ಯೇವಮಾತ್ಮಾಽರ್ಥಾಶ್ಚಾ- ನ್ಯೋನ್ಯವೃತ್ತಿಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ವಿಶ್ವಜ್ಞೇಯಾಕಾರಗ್ರಹಣಸಮರ್ಪಣಪ್ರವಣಾಃ ..೨೮..

ತಥಾಹಿ ---ಯಥಾ ರೂಪಿದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಚಕ್ಷುಷಾ ಸಹ ಪರಸ್ಪರಂ ಸಂಬನ್ಧಾಭಾವೇಽಪಿ ಸ್ವಾಕಾರಸಮರ್ಪಣೇ ಸಮರ್ಥಾನಿ, ಚಕ್ಷೂಂಷಿ ಚ ತದಾಕಾರಗ್ರಹಣೇ ಸಮರ್ಥಾನಿ ಭವನ್ತಿ, ತಥಾ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯೋದರವಿವರವರ್ತಿಪದಾರ್ಥಾಃ ಕಾಲತ್ರಯಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಾ ಜ್ಞಾನೇನ ಸಹ ಪರಸ್ಪರಪ್ರದೇಶಸಂಸರ್ಗಾಭಾವೇಽಪಿ ಸ್ವಕೀಯಾಕಾರಸಮರ್ಪಣೇ ಸಮರ್ಥಾ ಭವನ್ತಿ, ಅಖಣ್ಡೈಕಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ತು ತದಾಕಾರಗ್ರಹಣೇ ಸಮರ್ಥಮಿತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೨೮.. ಅಥ ಜ್ಞಾನೀ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು ನಿಶ್ಚಯನಯೇನಾಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಇವ ಪ್ರತಿಭಾತೀತಿ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಂ ದರ್ಶಯತಿ ---ಣ ಪವಿಟ್ಠೋ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ನ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ, ಣಾವಿಟ್ಠೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚ ನಾಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಕಿಂತು ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಏವ . ಸ ಕಃ ಕರ್ತಾ . ಣಾಣೀ ಜ್ಞಾನೀ . ಕೇಷು ಮಧ್ಯೇ . ಣೇಯೇಸು ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು . ಕಿಮಿವ . ರೂವಮಿವ ಚಕ್ಖೂ ರೂಪವಿಷಯೇ ಚಕ್ಷುರಿವ . ಏವಂಭೂತಸ್ಸನ್ ಕಿಂ ಕರೋತಿ . ಜಾಣದಿ ಪಸ್ಸದಿ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ . ಣಿಯದಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ಸಂಶಯರಹಿತಂ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸನ್ . ಅಕ್ಖಾತೀದೋ ಅಕ್ಷಾತೀತಃ . ಕಿಂ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ . ಜಗಮಸೇಸಂ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಉಪಚಾರಸೇ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ) . ಜೈಸೇ ನೈತ್ರ ಔರ ಉನಕೇ ವಿಷಯಭೂತ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರವೇಶ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಹೀ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂ ಕೋ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಸಮರ್ಪಣ ಕರನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಏಕ ದೂಸರೇಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹುಏ ಬಿನಾ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಸಮರ್ಪಣ ಕರನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ . (ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಆಂಖ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೀ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಆಂಖಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೇ ತೋ ಭೀ ಆಂಖ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇ — ಜಾನನೇಕೇ — ಸ್ವಭಾವವಾಲೀ ಹೈ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಸ್ವಯಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಸಮರ್ಪಿತ ಹೋನೇ — ಜನಾನೇಕೇ — ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೇ ತಥಾಪಿ ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರ ಲೇನೇ — ಜಾನಲೇನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೈ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಸ್ವಯಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಸಮರ್ಪಿತ ಹೋ ಜಾನೇ — ಜ್ಞಾತ ಹೋ ಜಾನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ .) ..೨೮..

ಅಬ, ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ತಥಾಪಿ ಜಿಸಸೇ (ಜಿಸ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಸೇ ) ಉಸಕಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋನಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಕೋ ಉದ್ಯೋತ ಕರತೇ ಹೈಂ : —

ಜ್ಞೇಯೇ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ, ಅಣಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ, ಜಾಣತೋ ಜಗ ಸರ್ವನೇ ನಿತ್ಯೇ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಆತಮಾ, ಜ್ಯಮ ನೇತ್ರ ಜಾಣೇ ರೂಪನೇ.೨೯.

Page 49 of 513
PDF/HTML Page 82 of 546
single page version

ಯಥಾ ಹಿ ಚಕ್ಷೂ ರೂಪಿದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೈರಸಂಸ್ಪೃಶದಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಮಾಕಾರಮಾತ್ಮಸಾತ್ಕುರ್ವನ್ನ ಚಾಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ, ಏವಮಾತ್ಮಾಪ್ಯಕ್ಷಾತೀತತ್ವಾತ್ಪ್ರಾಪ್ಯಕಾರಿತಾವಿಚಾರಗೋಚರದೂರತಾಮವಾಪ್ತೋ ಜ್ಞೇಯತಾಮಾಪನ್ನಾನಿ ಸಮಸ್ತವಸ್ತೂನಿ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೈರಸಂಸ್ಪೃಶನ್ನ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯವಶತೋ ವಸ್ತುವರ್ತಿನಃ ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಾನುನ್ಮೂಲ್ಯ ಇವ ಕ ವಲಯನ್ನ ಚಾಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ . ಏವಮಸ್ಯ ವಿಚಿತ್ರಶಕ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ ಜ್ಞಾನಿನೋಽರ್ಥೇಷ್ವಪ್ರವೇಶ ಇವ ಪ್ರವೇಶೋಽಪಿ ಸಿದ್ಧಿಮವತರತಿ ..೨೯.. ಜಗದಶೇಷಮಿತಿ . ತಥಾ ಹಿ ---ಯಥಾ ಲೋಚನಂ ಕರ್ತೃ ರೂಪಿದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಯದ್ಯಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ನ ಸ್ಪೃಶತಿ ತಥಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸ್ಪೃಶತೀತಿ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಲೋಕೇ . ತಥಾಯಮಾತ್ಮಾ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರಾಗಾದ್ಯಾಸ್ರವಾಣಾಮಾತ್ಮನಶ್ಚ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯತ್ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾತ್ಪೂರ್ವಂ ವಿಶಿಷ್ಟಭೇದಜ್ಞಾನಂ ತೇನೋತ್ಪನ್ನಂ ಯತ್ಕೇವಲಜ್ಞಾನದರ್ಶನದ್ವಯಂ ತೇನ ಜಗತ್ತ್ರಯಕಾಲತ್ರಯವರ್ತಿಪದಾರ್ಥಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನಾಸ್ಪೃಶನ್ನಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸ್ಪೃಶತಿ, ತಥಾ ಸ್ಪೃಶನ್ನಿವ ಜ್ಞಾನೇನ ಜಾನಾತಿ ದರ್ಶನೇನ ಪಶ್ಯತಿ ಚ . ಕಥಂಭೂತಸ್ಸನ್ . ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಸುಖಾಸ್ವಾದಪರಿಣತಃ ಸನ್ನಕ್ಷಾತೀತ ಇತಿ . ತತೋ ಜ್ಞಾಯತೇ ನಿಶ್ಚಯೇನಾಪ್ರವೇಶ ಇವ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಚಕ್ಷುಃ ರೂಪಂ ಇವ ] ಜೈಸೇ ಚಕ್ಷು ರೂಪಕೋ (ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ರಹಕರ ತಥಾ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ ರಹಕರ ಜಾನತೀ -ದೇಖತೀ ಹೈ) ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಆತ್ಮಾ [ಅಕ್ಷಾತೀತಃ ] ಇನ್ದ್ರಿಯಾತೀತ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಅಶೇಷಂ ಜಗತ್ ] ಅಶೇಷ ಜಗತಕೋ (-ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ) [ಜ್ಞೇಯೇಷು ] ಜ್ಞೇಯೋಮಾಂ [ನ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ] ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ರಹಕರ [ನ ಅವಿಷ್ಟಃ ] ತಥಾ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ ರಹಕರ [ನಿಯತಂ ] ನಿರನ್ತರ [ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ] ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ ..೨೯..

ಟೀಕಾ : — ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಚಕ್ಷು ರೂಪೀ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹುಆ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ರಹಕರ (ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ) ತಥಾ ಜ್ಞೇಯ ಆಕಾರೋಂಕೋ ಆತ್ಮಸಾತ್ (-ನಿಜರೂಪ) ಕರತಾ ಹುಆ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ ರಹಕರ ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ; ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಭೀ ಇನ್ದ್ರಿಯಾತೀತತಾಕೇ ಕಾರಣ ೧ಪ್ರಾಪ್ಯಕಾರಿತಾಕೀ ವಿಚಾರಗೋಚರತಾಸೇ ದೂರ ಹೋತಾ ಹುಆ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಓಂಕೋ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಅಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ರಹಕರ (ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ) ತಥಾ ಶಕ್ತಿ ವೈಚಿತ್ರ್ಯಕೇ ಕಾರಣ ವಸ್ತುಮೇಂ ವರ್ತತೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಮಾನೋಂ ಮೂಲಮೇಂಸೇ ಉಖಾಡಕರ ಗ್ರಾಸ ಕರ ಲೇನೇಸೇ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ ರಹಕರ ಜಾನತಾ- ದೇಖತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಇಸ ವಿಚಿತ್ರ ಶಕ್ತಿವಾಲೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಅಪ್ರವೇಶಕೀ ಭಾಂತಿ ಪ್ರವೇಶ ಭೀ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಯದ್ಯಪಿ ಆಂಖ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ನಹೀಂ ಕರತೀ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೈ ತಥಾಪಿ ವಹ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತೀ -ದೇಖತೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ೧. ಪ್ರಾಪ್ಯಕಾರಿತಾ = ಜ್ಞೇಯ ವಿಷಯೋಂಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರಕೇ ಹೀ ಕಾರ್ಯ ಕರ ಸಕನಾ — ಜಾನ ಸಕನಾ . (ಇನ್ದ್ರಿಯಾತೀತ ಹುಏ

ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪ್ರಾಪ್ಯಕಾರಿತಾಕೇ ವಿಚಾರಕಾ ಭೀ ಅವಕಾಶ ನಹೀಂ ಹೈ) . પ્ર. ૭

Page 50 of 513
PDF/HTML Page 83 of 546
single page version

ಯಥಾ ಕಿಲೇನ್ದ್ರನೀಲರತ್ನಂ ದುಗ್ಧಮಧಿವಸತ್ಸ್ವಪ್ರಭಾಭಾರೇಣ ತದಭಿಭೂಯ ವರ್ತಮಾನಂ ದೃಷ್ಟಂ, ತಥಾ ಪ್ರವೇಶೋಽಪಿ ಘಟತ ಇತಿ ..೨೯.. ಅಥ ತಮೇವಾರ್ಥಂ ದೃಷ್ಟಾನ್ತದ್ವಾರೇಣ ದೃಢಯತಿ --ರಯಣಂ ರತ್ನಂ ಇಹ ಜಗತಿ . ಕಿಂನಾಮ . ಇಂದಣೀಲಂ ಇನ್ದ್ರನೀಲಸಂಜ್ಞಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ದುದ್ಧಜ್ಝಸಿಯಂ ದುಗ್ಧೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಜಹಾ ಯಥಾ ಸಭಾಸಾಏ ಸ್ವಕೀಯಪ್ರಭಯಾ ಅಭಿಭೂಯ ತಿರಸ್ಕೃತ್ಯ . ಕಿಮ್ . ತಂ ಪಿ ದುದ್ಧಂ ತತ್ಪೂರ್ವೋಕ್ತಂ ದುಗ್ಧಮಪಿ ವಟ್ಟದಿ ವರ್ತತೇ . ಇತಿ ದೃಷ್ಟಾನ್ತೋ ಗತಃ . ತಹ ಣಾಣಮಟ್ಠೇಸು ತಥಾ ಜ್ಞಾನಮರ್ಥೇಷು ವರ್ತತ ಇತಿ . ತದ್ಯಥಾ ---ಯಥೇನ್ದ್ರನೀಲರತ್ನಂ ಕರ್ತೃ ಸ್ವಕೀಯನೀಲಪ್ರಭಯಾ ಕರಣಭೂತಯಾ ದುಗ್ಧಂ ನೀಲಂ ಕೃತ್ವಾ ವರ್ತತೇ, ತಥಾ ನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕಪರಮಸಾಮಾಯಿಕ- ಸಂಯಮೇನ ಯದುತ್ಪನ್ನಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ತತ್ ಸ್ವಪರಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನ ಸಮಸ್ತಾಜ್ಞಾನಾನ್ಧಕಾರಂ ತಿರಸ್ಕೃತ್ಯ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಮೇರೀ ಆಂಖ ಬಹುತಸೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಜಾ ಪಹುಂಚತೀ ಹೈ .’ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಯದ್ಯಪಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಪ್ರಾಪ್ತ ಆತ್ಮಾ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಜ್ಞಾಯಕ -ದರ್ಶಕ ಶಕ್ತಿಕೀ ಕಿಸೀ ಪರಮ ಅದ್ಭುತ ವಿಚಿತ್ರತಾಕೇ ಕಾರಣ (ನಿಶ್ಚಯಸೇ ದೂರ ರಹಕರ ಭೀ) ವಹ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ .’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರವೇಶ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೯..

ಅಬ, ಯಹಾಂ ಇಸಪ್ರಕಾರ (ದೃಷ್ಟಾನ್ತಪೂರ್ವಕ) ಯಹ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಇಹ ] ಇಸ ಜಗತಮೇಂ [ದುಗ್ಧಾಧ್ಯುಷಿತಂ ] ದೂಧಮೇಂ ಪಡಾ ಹುಆ [ಇನ್ದ್ರನೀಲಂ ರತ್ನಂ ] ಇನ್ದ್ರನೀಲ ರತ್ನ [ಸ್ವಭಾಸಾ ] ಅಪನೀ ಪ್ರಭಾಕೇ ದ್ವಾರಾ [ತದ್ ಅಪಿ ದುಗ್ಧಂ ] ಉಸ ದೂಧಮೇಂ [ಅಭಿಭೂಯ ] ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ [ವರ್ತತೇ ] ವರ್ತತಾ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯ) [ಅರ್ಥೇಷು ] ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ ವರ್ತತಾ ಹೈ ..೩೦..

ಜ್ಯಮ ದೂಧಮಾಂ ಸ್ಥಿತ ಇನ್ದ್ರನೀಲಮಣಿ ಸ್ವಕೀಯ ಪ್ರಭಾ ವಡೇ ದೂಧನೇ ವಿಷೇ ವ್ಯಾಪೀ ರಹೇ, ತ್ಯಮ ಜ್ಞಾನ ಪಣ ಅರ್ಥೋ ವಿಷೇ.೩೦.

Page 51 of 513
PDF/HTML Page 84 of 546
single page version

ಸಂವೇದನಮಪ್ಯಾತ್ಮನೋಽಭಿನ್ನತ್ವಾತ್ ಕರ್ತ್ರಂಶೇನಾತ್ಮತಾಮಾಪನ್ನಂ ಕರಣಾಂಶೇನ ಜ್ಞಾನತಾಮಾಪನ್ನೇನ ಕಾರಣಭೂತಾ- ನಾಮರ್ಥಾನಾಂ ಕಾರ್ಯಭೂತಾನ್ ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಾನಭಿವ್ಯಾಪ್ಯ ವರ್ತಮಾನಂ, ಕಾರ್ಯ ಕಾರಣತ್ವೇನೋಪಚರ್ಯ ಜ್ಞಾನಮರ್ಥಾನ- ಭಿಭೂಯ ವರ್ತತ ಇತ್ಯುಚ್ಯಮಾನಂ ನ ವಿಪ್ರತಿಷಿಧ್ಯತೇ ..೩೦..

ಯುಗಪದೇವ ಸರ್ವಪದಾರ್ಥೇಷು ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರೇಣ ವರ್ತತೇ . ಅಯಮತ್ರ ಭಾವಾರ್ಥಃ ---ಕಾರಣಭೂತಾನಾಂ ಸರ್ವಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ಕಾರ್ಯಭೂತಾಃ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರಾ ಉಪಚಾರೇಣಾರ್ಥಾ ಭಣ್ಯನ್ತೇ, ತೇಷು ಚ ಜ್ಞಾನಂ ವರ್ತತ ಇತಿ ಭಣ್ಯಮಾನೇಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದೋಷೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ..೩೦.. ಅಥ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೇಣ ಭಣಿತಂ ಜ್ಞಾನಮರ್ಥೇಷು ವರ್ತತೇ ವ್ಯವಹಾರೇಣಾತ್ರ ಪುನರರ್ಥಾ ಜ್ಞಾನೇ ವರ್ತನ್ತ ಇತ್ಯುಪದಿಶತಿ – ಜಇ ಯದಿ ಚೇತ್ ತೇ ಅಟ್ಠಾ ಣ ಸಂತಿ ತೇ ಪದಾರ್ಥಾಃ ಸ್ವಕೀಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರಸಮರ್ಪಣದ್ವಾರೇಣಾದರ್ಶೇ ಬಿಮ್ಬವನ್ನ ಸನ್ತಿ . ಕ್ವ . ಣಾಣೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇ . ಣಾಣಂ ಣ ಹೋದಿ ಸವ್ವಗಯಂ ತದಾ ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಗತಂ ನ ಭವತಿ . ಸವ್ವಗಯಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ೧ಸಂವೇದನ(ಜ್ಞಾನ) ಭೀ ಆತ್ಮಾಸೇ ಅಭಿನ್ನ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ತಾ – ಅಂಶಸೇ ಆತ್ಮತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಕಾರಣ -ಅಂಶಕೇ ದ್ವಾರಾ ೨ಕಾರಣಭೂತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ವರ್ತತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಕಾರ್ಯಮೇಂ ಕಾರಣಕಾ (-ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಮೇಂ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ) ಉಪಚಾರ ಕರಕೇ ಯಹ ಕಹನೇಮೇಂ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ ಕಿ ‘ಜ್ಞಾನ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ ವರ್ತತಾ ಹೈ .’

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೈಸೇ ದೂಧಸೇ ಭರೇ ಹುಏ ಪಾತ್ರಮೇಂ ಪಡಾ ಹುಆ ಇನ್ದ್ರನೀಲ ರತ್ನ (ನೀಲಮಣಿ) ಸಾರೇ ದೂಧಕೋ (ಅಪನೀ ಪ್ರಭಾಸೇ ನೀಲವರ್ಣ ಕರ ದೇತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ರತ್ನ ಔರ ರತ್ನಕೀ ಪ್ರಭಾ ಸಾರೇ ದೂಧಮೇಂ) ವ್ಯಾಪ್ತ ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ, ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞೇಯೋಂಸೇ ಭರೇ ಹುಏ ವಿಶ್ವಮೇಂ ರಹನೇವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೋ (ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ) ಅಪನೀ ಜ್ಞಾನಪ್ರಭಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಜಾನತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ . (ಯದ್ಯಪಿ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ವೇ ಅಪನೇ ಅಸಂಖ್ಯ ಪ್ರದೇಶೋಂಮೇಂ ಹೀ ರಹತೇ ಹೈಂ, ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತೇ) ..೩೦..

ಅಬ, ಐಸಾ ವ್ಯಕ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಪದಾರ್ಥ ೩ಜ್ಞಾನಮೇಂ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ : — ೧. ಪ್ರಮಾಣದೃಷ್ಟಿಸೇ ಸಂವೇದನ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಕಹನೇ ಪರ ಅನನ್ತ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಪಿಂಡ ಸಮಝಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ . ಉಸಮೇಂ ಯದಿ ಕರ್ತಾ,

ಕರಣ ಆದಿ ಅಂಶ ಕಿಯೇ ಜಾಯೇಂ ತೋ ಕರ್ತಾ – ಅಂಶ ವಹ ಅಖಂಡ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಔರ ಕರಣ -ಅಂಶ ವಹ ಜ್ಞಾನಗುಣ ಹೈ . ೨. ಪದಾರ್ಥ ಕಾರಣ ಹೈಂ ಔರ ಉನಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ (ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯ) ಕಾರ್ಯ ಹೈಂ . ೩. ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ಭೀ ‘ಜ್ಞಾನ’ ಶಬ್ದಸೇ ಅನನ್ತ ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಪಿಂಡರೂಪ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ .

ನವ ಹೋಯ ಅರ್ಥೋ ಜ್ಞಾನಮಾಂ, ತೋ ಜ್ಞಾನ ಸೌ -ಗತ ಪಣ ನಹೀಂ, ನೇ ಸರ್ವಗತ ಛೇ ಜ್ಞಾನ ತೋ ಕ್ಯಮ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ ಅರ್ಥೋ ನಹೀಂ ?.೩೧.

Page 52 of 513
PDF/HTML Page 85 of 546
single page version

ಯದಿ ಖಲು ನಿಖಿಲಾತ್ಮೀಯಜ್ಞೇಯಾಕಾರಸಮರ್ಪಣದ್ವಾರೇಣಾವತೀರ್ಣಾಃ ಸರ್ವೇಽರ್ಥಾ ನ ಪ್ರತಿಭಾನ್ತಿ ಜ್ಞಾನೇ ತದಾ ತನ್ನ ಸರ್ವಗತಮಭ್ಯುಪಗಮ್ಯೇತ . ಅಭ್ಯುಪಗಮ್ಯೇತ ವಾ ಸರ್ವಗತಂ, ತರ್ಹಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂವೇದನಮುಕುರುನ್ದ- ಭೂಮಿಕಾವತೀರ್ಣ(ಪ್ರತಿ)ಬಿಮ್ಬಸ್ಥಾನೀಯಸ್ವೀಯಸ್ವೀಯಸಂವೇದ್ಯಾಕಾರಕಾರಣಾನಿ ಪರಮ್ಪರಯಾ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬಸ್ಥಾನೀಯ- ಸಂವೇದ್ಯಾಕಾರಕಾರಣಾನೀತಿ ಕಥಂ ನ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಾಯಿನೋಽರ್ಥಾ ನಿಶ್ಚೀಯನ್ತೇ .. ೩೧ .. ವಾ ಣಾಣಂ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸರ್ವಗತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಸಮ್ಮತಂ ಚೇದ್ಭವತಾಂ ಕಹಂ ಣ ಣಾಣಟ್ಠಿಯಾ ಅಟ್ಠಾ ತರ್ಹಿ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ಸ್ವಕೀಯಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಪಣದ್ವಾರೇಣ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತಾ ಅರ್ಥಾಃ ಕಥಂ ನ ಭವನ್ತಿ ಕಿಂತು ಭವನ್ತ್ಯೇವೇತಿ . ಅತ್ರಾಯಮಭಿಪ್ರಾಯಃ --ಯತ ಏವ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞೇಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರಗ್ರಹಣದ್ವಾರೇಣ ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಗತಂ ಭಣ್ಯತೇ, ತಸ್ಮಾದೇವ ಜ್ಞೇಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರಸಮರ್ಪಣದ್ವಾರೇಣ ಪದಾರ್ಥಾ ಅಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞಾನಗತಾ ಭಣ್ಯನ್ತ ಇತಿ ..೩೧.. ಅಥ ಜ್ಞಾನಿನಃ ಪದಾರ್ಥೈಃ ಸಹ ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಗ್ರಾಹ್ಯಗ್ರಾಹಕಸಮ್ಬನ್ಧೋಽಸ್ತಿ ತಥಾಪಿ ಸಂಶ್ಲೇಷಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೋ ನಾಸ್ತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೈಃ ಸಹ ಭಿನ್ನತ್ವಮೇವೇತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ — ಗೇಣ್ಹದಿ ಣೇವ ಣ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ] ಯದಿ [ತೇ ಅರ್ಥಾಃ ] ವೇ ಪದಾರ್ಥ [ಜ್ಞಾನೇ ನ ಸಂತಿ ] ಜ್ಞಾನಮೇಂ ನ ಹೋಂ ತೋ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ [ಸರ್ವಗತಂ ] ಸರ್ವಗತ [ನ ಭವತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ [ವಾ ] ಔರ ಯದಿ [ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಗತಂ ] ಜ್ಞಾನ ಸರ್ವಗತ ಹೈ ತೋ [ಅರ್ಥಾಃ ] ಪದಾರ್ಥ [ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತಾಃ ] ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ [ಕಥಂ ನ ] ಕೈಸೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ ? (ಅರ್ಥಾತ್ ಅವಶ್ಯ ಹೈಂ) ..೩೧..

ಟೀಕಾ : — ಯದಿ ಸಮಸ್ತ ಸ್ವ -ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಸಮರ್ಪಣ ದ್ವಾರಾ (ಜ್ಞಾನಮೇಂ) ಅವತರಿತ ಹೋತೇ ಹುಏ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಪ್ರತಿಭಾಸಿತ ನ ಹೋಂ ತೋ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಸರ್ವಗತ ನಹೀಂ ಮಾನಾ ಜಾತಾ . ಔರ ಯದಿ ವಹ (ಜ್ಞಾನ) ಸರ್ವಗತ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ, ತೋ ಫಿ ರ (ಪದಾರ್ಥ) ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಜ್ಞಾನದರ್ಪಣ -ಭೂಮಿಕಾಮೇಂ ಅವತರಿತ ೧ಬಿಮ್ಬಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಪನೇ -ಅಪನೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣ (ಹೋನೇಸೇ) ಔರ ೨ಪರಮ್ಪರಾಸೇ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬಕೇ ಸಮಾನ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಹೋನೇಸೇ ಪದಾರ್ಥ ಕೈಸೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ ನಿಶ್ಚಿತ್ ನಹೀಂ ಹೋತೇ ? (ಅವಶ್ಯ ಹೀ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ)

ಭಾವಾರ್ಥ : — ದರ್ಪಣಮೇಂ ಮಯೂರ, ಮನ್ದಿರ, ಸೂರ್ಯ, ವೃಕ್ಷ ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ ಪಡತೇ ಹೈಂ . ವಹಾಂ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ ದರ್ಪಣಕೀ ಹೀ ಅವಸ್ಥಾಯೇಂ ಹೈಂ, ತಥಾಪಿ ದರ್ಪಣಮೇಂ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ ದೇಖಕರ ೩ಕಾರ್ಯಮೇಂ ಕಾರಣಕಾ ಉಪಚಾರ ಕರಕೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಮಯೂರಾದಿಕ ದರ್ಪಣಮೇಂ ಹೈಂ .’ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ೧. ಬಿಮ್ಬ = ಜಿಸಕಾ ದರ್ಪಣಮೇಂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಪಡಾ ಹೋ ವಹ . (ಜ್ಞಾನಕೋ ದರ್ಪಣಕೀ ಉಪಮಾ ದೀ ಜಾಯೇ ತೋ, ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ

ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಬಿಮ್ಬ ಸಮಾನ ಹೈಂ ಔರ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೋನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅವಸ್ಥಾರೂಪ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ ಸಮಾನ ಹೈಂ) . ೨. ಪದಾರ್ಥ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸ್ವಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪದಾರ್ಥ ಅಪನೇ -ಅಪನೇ ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್

ಕಾರಣ ಹೈಂ ) ಔರ ಪರಮ್ಪರಾಸೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅವಸ್ಥಾರೂಪ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ (ಜ್ಞಾನಾಕಾರೋಂಕೇ) ಕಾರಣ ಹೈಂ . ೩. ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಕಾರ್ಯ ಹೈಂ ಔರ ಮಯೂರಾದಿ ನಿಮಿತ್ತ -ಕಾರಣ ಹೈಂ .

Page 53 of 513
PDF/HTML Page 86 of 546
single page version

ಅಥೈವಂ ಜ್ಞಾನಿನೋಽರ್ಥೈಃ ಸಹಾನ್ಯೋನ್ಯವೃತ್ತಿಮತ್ತ್ವೇಽಪಿ ಪರಗ್ರಹಣಮೋಕ್ಷಣಪರಿಣಮನಾಭಾವೇನ ಸರ್ವಂ ಪಶ್ಯತೋಽಧ್ಯವಸ್ಯತಶ್ಚಾತ್ಯನ್ತವಿವಿಕ್ತತ್ವಂ ಭಾವಯತಿ —

ಅಬ, ಇಸಪ್ರಕಾರ (ವ್ಯವಹಾರಸೇ) ಆತ್ಮಾಕೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕ ದೂಸರೇಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, (ನಿಶ್ಚಯಸೇ) ವಹ ಪರಕಾ ಗ್ರಹಣ -ತ್ಯಾಗ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ತಥಾ ಪರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹುಏ ಬಿನಾ ಸಬಕೋ ದೇಖತಾ -ಜಾನತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ (ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ) ಅತ್ಯನ್ತ ಭಿನ್ನತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ ] ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ [ಪರಂ ] ಪರಕೋ [ನ ಏವ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ] ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಕರತೇ, [ನ ಮುಂಚತಿ ] ಛೋಡತೇ ನಹೀಂ, [ನ ಪರಿಣಮತಿ ] ಪರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೇ; [ಸಃ ] ವೇ [ನಿರವಶೇಷಂ ಸರ್ವಂ ] ನಿರವಶೇಷರೂಪಸೇ ಸಬಕೋ (ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮಾಕೋ, ಸರ್ವ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೋ) [ಸಮನ್ತತಃ ] ಸರ್ವ ಓರಸೇ (ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) [ಪಶ್ಯತಿ ಜಾನಾತಿ ] ದೇಖತೇ – ಜಾನತೇ ಹೈಂ ..೩೨..

ಪ್ರಭು ಕೇವಲೀ ನ ಗ್ರಹೇ, ನ ಛೋಡೇ, ಪರರೂಪೇ ನವ ಪರಿಣಮೇ; ದೇಖೇ ಅನೇ ಜಾಣೇ ನಿಃಶೇಷೇ ಸರ್ವತಃ ತೇ ಸರ್ವನೇ.೩೨.

Page 54 of 513
PDF/HTML Page 87 of 546
single page version

ಅಯಂ ಖಲ್ವಾತ್ಮಾ ಸ್ವಭಾವತ ಏವ ಪರದ್ರವ್ಯಗ್ರಹಣಮೋಕ್ಷಣಪರಿಣಮನಾಭಾವಾತ್ಸ್ವತತ್ತ್ವಭೂತಕೇವಲ- ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪೇಣ ವಿಪರಿಣಮ್ಯ ನಿಷ್ಕಮ್ಪೋನ್ಮಜ್ಜಜ್ಜ್ಯೋತಿರ್ಜಾತ್ಯಮಣಿಕಲ್ಪೋ ಭೂತ್ವಾಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ ಸಮನ್ತತಃ ಸ್ಫು ರಿತದರ್ಶನಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿಃ, ಸಮಸ್ತಮೇವ ನಿಃಶೇಷತಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾತ್ಮನಿ ಸಂಚೇತಯತೇ . ಅಥವಾ ಯುಗಪದೇವ ಸರ್ವಾರ್ಥಸಾರ್ಥಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಣೇನ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನಾಭಾವಾತ್ ಸಂಭಾವಿತಗ್ರಹಣಮೋಕ್ಷಣಲಕ್ಷಣಕ್ರಿಯಾವಿರಾಮಃ ಪ್ರಥಮಮೇವ ಸಮಸ್ತಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಾಕಾರಪರಿಣತತ್ವಾತ್ ಪುನಃ ಪರಮಾಕಾರಾನ್ತರಮಪರಿಣಮಮಾನಃ ಸಮನ್ತತೋಽಪಿ ವಿಶ್ವಮಶೇಷಂ ಪಶ್ಯತಿ ಜಾನಾತಿ ಚ . ಏವಮಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತವಿವಿಕ್ತತ್ವಮೇವ ..೩೨.. ಪರದ್ರವ್ಯಂ ನ ಜಾನಾತಿ . ಪೇಚ್ಛದಿ ಸಮಂತದೋ ಸೋ ಜಾಣದಿ ಸವ್ವಂ ಣಿರವಸೇಸಂ ತಥಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ಪಶ್ಯತಿ ಸಮನ್ತತಃ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವೈರ್ಜಾನಾತಿ ಚ ಸರ್ವಂ ನಿರವಶೇಷಮ್ . ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ — ಅಭ್ಯನ್ತರೇ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿ ಬಹಿರ್ವಿಷಯೇ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯಾದಿಕಂ ಬಹಿರ್ದ್ರವ್ಯಂ ನ ಗೃಹ್ಣಾತಿ, ಸ್ವಕೀಯಾನನ್ತಜ್ಞಾನಾದಿಚತುಷ್ಟಯಂ ಚ ನ ಮುಞ್ಚತಿ ಯತಸ್ತತಃ ಕಾರಣಾದಯಂ ಜೀವಃ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿಕ್ಷಣ ಏವ ಯುಗಪತ್ಸರ್ವಂ ಜಾನನ್ಸನ್ ಪರಂ ವಿಕಲ್ಪಾನ್ತರಂ ನ ಪರಿಣಮತಿ . ತಥಾಭೂತಃ ಸನ್ ಕಿಂ ಕರೋತಿ . ಸ್ವತತ್ತ್ವಭೂತಕೇವಲಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಷಾ ಜಾತ್ಯಮಣಿಕಲ್ಪೋ ನಿಃಕಮ್ಪಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶೋ ಭೂತ್ವಾ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಾತ್ಮನಾ ಸ್ವಾತ್ಮನಿ ಜಾನಾತ್ಯನುಭವತಿ . ತೇನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಪರದ್ರವ್ಯೈಃ ಸಹ ಭಿನ್ನತ್ವಮೇವೇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೩೨.. ಏವಂ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞೇಯರೂಪೇಣ ನ ಪರಿಣಮತೀತ್ಯಾದಿವ್ಯಾಖ್ಯಾನರೂಪೇಣ ತೃತೀಯಸ್ಥಲೇ

ಟೀಕಾ : — ಯಹ ಆತ್ಮಾ, ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಗ್ರಹಣ -ತ್ಯಾಗಕಾ ತಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕಾ (ಉಸಕೇ) ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, ಸ್ವತತ್ತ್ವಭೂತ ಕೇವಲಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋಕರ ನಿಷ್ಕಂಪ ನಿಕಲನೇವಾಲೀ ಜ್ಯೋತಿವಾಲಾ ಉತ್ತಮ ಮಣಿ ಜೈಸಾ ಹೋಕರ ರಹತಾ ಹುಆ, (೧) ಜಿಸಕೇ ಸರ್ವ ಓರಸೇ (ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿ ಸ್ಫು ರಿತ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋತಾ ಹುಆ, ನಿಃಶೇಷರೂಪಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸಂಚೇತತಾ -ಜಾನತಾ -ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ, ಅಥವಾ (೨) ಏಕಸಾಥ ಹೀ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕಾ ೨ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಕರನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಪ್ತಿಪರಿವರ್ತನಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಜಿಸಕೇ ೩ಗ್ರಹಣತ್ಯಾಗರೂಪ ಕ್ರಿಯಾ ವಿರಾಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಈ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಪಹಲೇಸೇ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ಫಿ ರ ಪರರೂಪಸೇ — ೪ಆಕಾರಾನ್ತರರೂಪಸೇ ನಹೀಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಅಶೇಷ ವಿಶ್ವಕೋ, (ಮಾತ್ರ) ದೇಖತಾ -ಜಾನತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ದೋನೋಂ ಪ್ರಕಾರಸೇ) ಉಸಕಾ (ಆತ್ಮಾಕಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಸೇ) ಅತ್ಯನ್ತ ಭಿನ್ನತ್ವ ಹೀ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕೇವಲೀಭಗವಾನ ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಅಪನೇಕೋ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರತೇ ರಹತೇ ಹೈಂ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ವೇ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ಸರ್ವಥಾ ಭಿನ್ನ ಹೈಂ . ಅಥವಾ, ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೋ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಯುಗಪತ್ ೧. ನಿಃಶೇಷರೂಪಸೇ = ಕುಛ ಭೀ ಕಿಂಚಿತ್ ಮಾತ್ರ ಶೇಷ ನ ರಹೇ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸೇ . ೨. ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಕರನಾ = ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜಾನನಾ . ೩. ಜ್ಞಪ್ತಿಕ್ರಿಯಾಕಾ ಬದಲತೇ ರಹನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಏಕ ಜ್ಞೇಯಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರನಾ ಔರ ದೂಸರೇಕೋ ಛೋಡನಾ ಸೋ ಗ್ರಹಣ -ತ್ಯಾಗ

ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರಕಾ ಗ್ರಹಣ -ತ್ಯಾಗ ವಹ ಕ್ರಿಯಾ ಹೈ, ಐಸೀ ಕ್ರಿಯಾಕಾ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ ಅಭಾವ ಹುಆ ಹೈ . ೪. ಆಕಾರಾನ್ತರ = ಅನ್ಯ ಆಕಾರ .

Page 55 of 513
PDF/HTML Page 88 of 546
single page version

ಅಬ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ ಔರ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೀಕೋ ಅವಿಶೇಷರೂಪಸೇ ದಿಖಾಕರ ವಿಶೇಷ ಆಕಾಂಕ್ಷಾಕೇ ಕ್ಷೋಭಕಾ ಕ್ಷಯ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಮೇಂ ಔರ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೀಮೇಂ ಅನ್ತರ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಬತಲಾಕರ ವಿಶೇಷ ಜಾನನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾಕೇ ಕ್ಷೋಭಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತೇ ಹೈಂ ) : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ಹಿ ] ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಶ್ರುತೇನ ] ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಸ್ವಭಾವೇನ ಜ್ಞಾಯಕಂ ] ಸ್ವಭಾವಸೇ ಜ್ಞಾಯಕ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾಯಾಕಸ್ವಭಾವ) [ಆತ್ಮಾನಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ವಿಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ [ತಂ ] ಉಸೇ [ಲೋಕಪ್ರದೀಪಕರಾಃ ] ಲೋಕಕೇ ಪ್ರಕಾಶಕ [ಋಷಯಃ ] ಋಷೀಶ್ವರಗಣ [ಶ್ರುತಕೇವಲಿನಂ ಭಣನ್ತಿ ] ಶ್ರುತಕೇವಲೀ ಕಹತೇ ಹೈಂ ..೩೩..

ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಥೀ ಜಾಣೇ ಖರೇ ಜ್ಞಾಯಕಸ್ವಭಾವೀ ಆತ್ಮನೇ, ಋಷಿಓ ಪ್ರಕಾಶಕ ಲೋಕನಾ ಶ್ರುತಕೇವಲೀ ತೇನೇ ಕಹೇ. ೩೩.

Page 56 of 513
PDF/HTML Page 89 of 546
single page version

ಯಥಾ ಭಗವಾನ್ ಯುಗಪತ್ಪರಿಣತಸಮಸ್ತಚೈತನ್ಯವಿಶೇಷಶಾಲಿನಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇನಾನಾದಿನಿಧನ- ನಿಷ್ಕಾರಣಾಸಾಧಾರಣಸ್ವಸಂಚೇತ್ಯಮಾನಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯಮಹಿಮ್ನಶ್ಚೇತಕಸ್ವಭಾವೇನೈಕತ್ವಾತ್ ಕೇವಲಸ್ಯಾತ್ಮನ ಆತ್ಮನಾತ್ಮನಿ ಸಂಚೇತನಾತ್ ಕೇವಲೀ, ತಥಾಯಂ ಜನೋಽಪಿ ಕ್ರಮಪರಿಣಮಮಾಣಕತಿಪಯಚೈತನ್ಯವಿಶೇಷ- ಶಾಲಿನಾ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೇನಾನಾದಿನಿಧನನಿಷ್ಕಾರಣಾಸಾಧಾರಣಸ್ವಸಂಚೇತ್ಯಮಾನಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯಮಹಿಮ್ನಶ್ಚೇತಕ- ಸ್ವಭಾವೇನೈಕತ್ವಾತ್ ಕೇವಲಸ್ಯಾತ್ಮನ ಆತ್ಮನಾತ್ಮನಿ ಸಂಚೇತನಾತ್ ಶ್ರುತಕೇವಲೀ . ಅಲಂ ವಿಶೇಷಾ- ಕಾಂಕ್ಷಾಕ್ಷೋಭೇಣ, ಸ್ವರೂಪನಿಶ್ಚಲೈರೇವಾವಸ್ಥೀಯತೇ ..೩೩.. ವಿಜಾನಾತಿ ವಿಶೇಷೇಣ ಜಾನಾತಿ ವಿಷಯಸುಖಾನನ್ದವಿಲಕ್ಷಣನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನೋತ್ಥಪರಮಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖ- ರಸಾಸ್ವಾದೇನಾನುಭವತಿ . ಕಮ್ . ಅಪ್ಪಾಣಂ ನಿಜಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮ್ . ಜಾಣಗಂ ಜ್ಞಾಯಕಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಮ್ . ಕೇನ ಕೃತ್ವಾ . ಸಹಾವೇಣ ಸಮಸ್ತವಿಭಾವರಹಿತಸ್ವಸ್ವಭಾವೇನ . ತಂ ಸುಯಕೇವಲಿಂ ತಂ ಮಹಾಯೋಗೀನ್ದ್ರಂ ಶ್ರುತಕೇವಲಿನಂ ಭಣಂತಿ ಕಥಯನ್ತಿ . ಕೇ ಕರ್ತಾರಃ . ಇಸಿಣೋ ಋಷಯಃ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾಃ . ಲೋಗಪ್ಪದೀವಯರಾ ಲೋಕಪ್ರದೀಪಕ ರಾ ಲೋಕಪ್ರಕಾಶಕಾ ಇತಿ . ಅತೋ ವಿಸ್ತರಃ ---ಯುಗಪತ್ಪರಿಣತಸಮಸ್ತಚೈತನ್ಯಶಾಲಿನಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇನ ಅನಾದ್ಯನನ್ತನಿಷ್ಕಾರಣಾನ್ಯ- ದ್ರವ್ಯಾಸಾಧಾರಣಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮಾನಪರಮಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಪರದ್ರವ್ಯರಹಿತತ್ವೇನ ಕೇವಲಸ್ಯಾತ್ಮನ ಆತ್ಮನಿ ಸ್ವಾನುಭವನಾದ್ಯಥಾ ಭಗವಾನ್ ಕೇವಲೀ ಭವತಿ, ತಥಾಯಂ ಗಣಧರದೇವಾದಿನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾರಾಧಕಜನೋಽಪಿ ೧. ಅನಾದಿನಿಧನ = ಅನಾದಿ -ಅನನ್ತ (ಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯ ಆದಿ ತಥಾ ಅನ್ತ ರಹಿತ ಹೈ) . ೨. ನಿಷ್ಕಾರಣ = ಜಿಸಕಾ ಕೋಈ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈಂ ಐಸಾ; ಸ್ವಯಂಸಿದ್ಧ; ಸಹಜ . ೩. ಅಸಾಧಾರಣ = ಜೋ ಅನ್ಯ ಕಿಸೀ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ನ ಹೋ, ಐಸಾ . ೪. ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮಾನ = ಸ್ವತಃ ಹೀ ಅನುಭವಮೇಂ ಆನೇವಾಲಾ . ೫. ಚೇತಕ = ಚೇತನೇವಾಲಾ; ದರ್ಶಕಜ್ಞಾಯಕ . ೬. ಆತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ತಥಾ ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಕೇ ಸಂಯೋಗೋಂ ತಥಾ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಕೇ ಭೇದೋಂಸೇ ರಹಿತ, ಮಾತ್ರ ಚೇತಕಸ್ವಭಾವರೂಪ

ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ, ೧ಅನಾದಿನಿಧನ -೨ನಿಷ್ಕಾರಣ -೩ಅಸಾಧಾರಣ -೪ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮಾನ ಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯ ಜಿಸಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ ತಥಾ ಜೋ ೫ಚೇತಕಸ್ವಭಾವಸೇ ಏಕತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ಕೇವಲ (ಅಕೇಲಾ, ಶುದ್ಧ, ಅಖಂಡ) ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅನುಭವ ಕರನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕೇವಲೀ ಹೈಂ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಹಮ ಭೀ, ಕ್ರಮಶಃ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹುಏ ಕಿತನೇ ಹೀ ಚೈತನ್ಯವಿಶೇಷೋಂಸೇಯುಕ್ತ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ, ಅನಾದಿನಿಧನ- ನಿಷ್ಕಾರಣ -ಅಸಾಧಾರಣ -ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮಾನ -ಚೈತನ್ಯಸಾಮಾನ್ಯ ಜಿಸಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ ತಥಾ ಜೋ ಚೇತಕ ಸ್ವಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ ಏಕತ್ವ ಹೋನೇ ಸೇ ೬ಕೇವಲ (ಅಕೇಲಾ) ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅನುಭವ ಕರನೇಕೇ ಕಾರಣ ಶ್ರುತಕೇವಲೀ ಹೈಂ . (ಇಸಲಿಯೇ) ವಿಶೇಷ ಆಕಾಂಕ್ಷಾಕೇ ಕ್ಷೋಭಸೇ ಬಸ ಹೋ; (ಹಮ ತೋ) ಸ್ವರೂಪನಿಶ್ಚಲ ಹೀ ರಹತೇ ಹೈಂ .

Page 57 of 513
PDF/HTML Page 90 of 546
single page version

ಪೂರ್ವೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಭಾವಶ್ರುತಜ್ಞಾನೇನ ಸ್ವಸಂವೇದನಾನ್ನಿಶ್ಚಯಶ್ರುತಕೇವಲೀ ಭವತೀತಿ . ಕಿಂಚ --ಯಥಾ ಕೋಽಪಿ ದೇವದತ್ತ ಆದಿತ್ಯೋದಯೇನ ದಿವಸೇ ಪಶ್ಯತಿ, ರಾತ್ರೌ ಕಿಮಪಿ ಪ್ರದೀಪೇನೇತಿ . ತಥಾದಿತ್ಯೋದಯಸ್ಥಾನೀಯೇನ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇನ ದಿವಸಸ್ಥಾನೀಯಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯೇ ಭಗವಾನಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯತಿ, ಸಂಸಾರೀ ವಿವೇಕಿಜನಃ ಪುನರ್ನಿಶಾಸ್ಥಾನೀಯಸಂಸಾರಪರ್ಯಾಯೇ

ಕಹಲಾತೇ, ಕಿನ್ತು ಕೇವಲ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನನೇ -ಅನುಭವ ಕರನೇಸೇ ‘ಕೇವಲೀ’ ಕಹಲಾತೇ ಹೈಂ . ಕೇವಲ (-ಶುದ್ಧ) ಆತ್ಮಾಕೇ ಜಾನನೇ -ಅನುಭವ ಕರನೇವಾಲಾ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೀ ಭೀ ‘ಶ್ರುತಕೇವಲೀ’ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ . ಕೇವಲೀ ಔರ ಶ್ರುತಕೇವಲೀಮೇಂ ಇತನಾ ಮಾತ್ರ ಅನ್ತರ ಹೈ ಕಿ — ಜಿಸಮೇಂ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಸಮಸ್ತ ವಿಶೇಷ ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕೇವಲೀ ಕೇವಲ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ ಜಿಸಮೇಂ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಕುಛ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮಶಃ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಶ್ರುತಕೇವಲೀ ಕೇವಲ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಅರ್ಥಾತ್, ಕೇವಲೀ ಸೂರ್ಯಕೇ ಸಮಾನ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ದೇಖತೇ ಔರ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ಶ್ರುತಕೇವಲೀ ದೀಪಕಕೇ ಸಮಾನ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ದೇಖತೇ ಔರ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲೀ ಔರ ಶ್ರುತಕೇವಲೀಮೇಂ ಸ್ವರೂಪಸ್ಥಿರತಾಕೀ ತರತಮತಾರೂಪ ಭೇದ ಹೀ ಮುಖ್ಯ ಹೈ, ಕಮ- ಬಢ (ಪದಾರ್ಥ) ಜಾನನೇರೂಪ ಭೇದ ಅತ್ಯನ್ತ ಗೌಣ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಅಧಿಕ ಜಾನನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾಕಾ ಕ್ಷೋಭ ಛೋಡಕರ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಹೀ ನಿಶ್ಚಲ ರಹನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ . ಯಹೀ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ -ಪ್ರಾಪ್ತಿಕಾ ಉಪಾಯ ಹೈ ..೩೩..

ಅಬ, ಜ್ಞಾನಕೇ ಶ್ರುತ -ಉಪಾಧಿಕೃತ ಭೇದಕೋ ದೂರ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಹೈ, ಶ್ರುತರೂಪ ಉಪಾಧಿಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಕೋಈ ಭೇದ ನಹೀಂ ಹೋತಾ) : —

ವಚನೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಜಿನೋಪದಿಷ್ಟಂ ] ಜಿನೇನ್ದ್ರ ಭಗವಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಉಪದಿಷ್ಟ ವಹ [ತಜ್ಜ್ಞಪ್ತಿಃ ಹೀ ] ಉಸಕೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ ಹೈ [ಚ ] ಔರ ಉಸೇ [ಸೂತ್ರಸ್ಯ ಜ್ಞಪ್ತಿಃ ] ಸೂತ್ರಕೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ (ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ) [ಭಣಿತಾ ] ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ..೩೪..

Page 58 of 513
PDF/HTML Page 91 of 546
single page version

ತಜ್ಜ್ಞಪ್ತಿರ್ಹಿ ಜ್ಞಾನಮ್ . ಶ್ರುತಂ ತು ತತ್ಕಾರಣತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನತ್ವೇನೋಪಚರ್ಯತ ಏವ . ಏವಂ ಸತಿ ಸೂತ್ರಸ್ಯ ಜ್ಞಪ್ತಿಃ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾಯಾತಿ . ಅಥ ಸೂತ್ರಮುಪಾಧಿತ್ವಾನ್ನಾದ್ರಿಯತೇ ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವಾವಶಿಷ್ಯತೇ . ಸಾ ಚ ಕೇವಲಿನಃ ಶ್ರುತಕೇವಲಿನಶ್ಚಾತ್ಮಸಂಚೇತನೇ ತುಲ್ಯೈವ ಇತಿ ನಾಸ್ತಿ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಶ್ರುತೋಪಾಧಿಭೇದಃ .. ೩೪ .. ಪ್ರದೀಪಸ್ಥಾನೀಯೇನ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಪರಮಸಮಾಧಿನಾ ನಿಜಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯತೀತಿ . ಅಯಮತ್ರಾಭಿಪ್ರಾಯಃ ---ಆತ್ಮಾ ಪರೋಕ್ಷಃ, ಕಥಂ ಧ್ಯಾನಂ ಕ್ರಿಯತೇ ಇತಿ ಸನ್ದೇಹಂ ಕೃತ್ವಾ ಪರಮಾತ್ಮಭಾವನಾ ನ ತ್ಯಾಜ್ಯೇತಿ ..೩೩.. ಅಥ ಶಬ್ದರೂಪಂ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಂ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞಾನಂ ನಿಶ್ಚಯೇನಾರ್ಥಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರೂಪಂ ಭಾವಶ್ರುತಮೇವ ಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಕಥಯತಿ . ಅಥವಾತ್ಮಭಾವನಾರತೋ ನಿಶ್ಚಯಶ್ರುತಕೇವಲೀ ಭವತೀತಿ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೇ ಭಣಿತಮ್ . ಅಯಂ ತು ವ್ಯವಹಾರಶ್ರುತಕೇವಲೀತಿ ಕಥ್ಯತೇ ---ಸುತ್ತಂ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಮ್ . ಕಥಮ್ಭೂತಮ್ . ಜಿಣೋವದಿಟ್ಠಂ ಜಿನೋಪದಿಷ್ಟಮ್ . ಕೈಃ ಕೃತ್ವಾ . ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಪ್ಪಗೇಹಿಂ ವಯಣೇಹಿಂ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕೈರ್ದಿವ್ಯಧ್ವನಿವಚನೈಃ . ತಂ ಜಾಣಣಾ ಹಿ ಣಾಣಂ ತೇನ ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಶಬ್ದಶ್ರುತಾಧಾರೇಣ ಜ್ಞಪ್ತಿರರ್ಥಪರಿ- ಚ್ಛಿತ್ತಿರ್ಜ್ಞಾನಂ ಭಣ್ಯತೇ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಮ್ . ಸುತ್ತಸ್ಸ ಯ ಜಾಣಣಾ ಭಣಿಯಾ ಪೂರ್ವೋಕ್ತದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಸ್ಯಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞಾನವ್ಯಪದೇಶೋ ಭವತಿ ನ ತು ನಿಶ್ಚಯೇನೇತಿ . ತಥಾ ಹಿ --ಯಥಾ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವೋ ಜೀವಃ ಪಶ್ಚಾದ್ವಯವಹಾರೇಣ ನರನಾರಕಾದಿರೂಪೋಽಪಿ ಜೀವೋ ಭಣ್ಯತೇ; ತಥಾ ನಿಶ್ಚಯೇನಾಖಣ್ಡೈಕಪ್ರತಿಭಾಸರೂಪಂ ಸಮಸ್ತ- ವಸ್ತುಪ್ರಕಾಶಕಂ ಜ್ಞಾನಂ ಭಣ್ಯತೇ, ಪಶ್ಚಾದ್ವಯವಹಾರೇಣ ಮೇಘಪಟಲಾವೃತಾದಿತ್ಯಸ್ಯಾವಸ್ಥಾವಿಶೇಷವತ್ಕರ್ಮಪಟಲಾವೃತಾ- ಖಣ್ಡೈಕಜ್ಞಾನರೂಪಜೀವಸ್ಯ ಮತಿಜ್ಞಾನಶ್ರುತಜ್ಞಾನಾದಿವ್ಯಪದೇಶೋ ಭವತೀತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೩೪.. ಅಥ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನೇನಾತ್ಮಾ ೧. ಸ್ಯಾತ್ಕಾರ = ‘ಸ್ಯಾತ್’ ಶಬ್ದ . (ಸ್ಯಾತ್ = ಕಥಂಚಿತ್; ಕಿಸೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ) ೨. ಜ್ಞಪ್ತಿ = ಜಾನನಾ; ಜಾನನೇಕೀ ಕ್ರಿಯಾ; ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ .

ಸ್ವಯಂ ಜಾನಕರ ಉಪದಿಷ್ಟ ೧ಸ್ಯಾತ್ಕಾರ ಚಿಹ್ನಯುಕ್ತ, ಪೌದಗಲಿಕ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ ಹೈ . ಉಸಕೀ ೨ಜ್ಞಪ್ತಿ (-ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೀ ಜ್ಞಾತೃಕ್ರಿಯಾ) ಸೋ ಜ್ಞಾನ ಹೈ; ಶ್ರುತ (-ಸೂತ್ರ) ತೋ ಉಸಕಾ (-ಜ್ಞಾನಕಾ) ಕಾರಣ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಉಪಚಾರಸೇ ಹೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ (ಜೈಸೇ ಕಿ ಅನ್ನಕೋ ಪ್ರಾಣ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ) . ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಯಹ ಫಲಿತ ಹುಆ ಕಿ ‘ಸೂತ್ರಕೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ’ ಸೋ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ಹೈ . ಅಬ ಯದಿ ಸೂತ್ರ ತೋ ಉಪಾಧಿ ಹೋನೇಸೇ ಉಸಕಾ ಆದರ ನ ಕಿಯಾ ಜಾಯೇ ತೋ ‘ಜ್ಞಪ್ತಿ’ ಹೀ ಶೇಷ ರಹ ಜಾತೀ ಹೈ; (‘ಸೂತ್ರಕೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ’ ಕಹನೇ ಪರ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಜ್ಞಪ್ತಿ ಕಹೀಂ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಸೂತ್ರಕೀ ನಹೀಂ, ಕಿನ್ತು ಆತ್ಮಾಕೀ ಹೈ; ಸೂತ್ರ ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ ಸ್ವರೂಪಭೂತ ನಹೀಂ, ಕಿನ್ತು ವಿಶೇಷ ವಸ್ತು ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಾಧಿ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸೂತ್ರ ನ ಹೋ ತೋ ವಹಾಂ ಭೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ ತೋ ಹೋತೀ ಹೀ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಯದಿ ಸೂತ್ರಕೋ ನ ಗಿನಾ ಜಾಯ ತೋ ‘ಜ್ಞಪ್ತಿ’ ಹೀ ಶೇಷ ರಹತೀ ಹೈ .) ಔರ ವಹ (-ಜ್ಞಪ್ತಿ) ಕೇವಲೀ ಔರ ಶ್ರುತಕೇವಲೀಕೇ ಆತ್ಮಾನುಭವನಮೇಂ ಸಮಾನ ಹೀ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಶ್ರುತ- ಉಪಾಧಿಕೃತ ಭೇದ ನಹೀಂ ಹೈ ..೩೪..

Page 59 of 513
PDF/HTML Page 92 of 546
single page version

ಅಪೃಥಗ್ಭೂತಕರ್ತೃಕರಣತ್ವಶಕ್ತಿಪಾರಮೈಶ್ವರ್ಯಯೋಗಿತ್ವಾದಾತ್ಮನೋ ಯ ಏವ ಸ್ವಯಮೇವ ಜಾನಾತಿ ಸ ಏವ ಜ್ಞಾನಮನ್ತರ್ಲೀನಸಾಧಕತಮೋಷ್ಣತ್ವಶಕ್ತೇಃ ಸ್ವತಂತ್ರಸ್ಯ ಜಾತವೇದಸೋ ದಹನಕ್ರಿಯಾಪ್ರಸಿದ್ಧೇರುಷ್ಣ- ಜ್ಞಾನೀ ನ ಭವತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಜೋ ಜಾಣದಿ ಸೋ ಣಾಣಂ ಯಃ ಕರ್ತಾ ಜಾನಾತಿ ಸ ಜ್ಞಾನಂ ಭವತೀತಿ . ತಥಾ ಹಿ — ಯಥಾ ಸಂಜ್ಞಾಲಕ್ಷಣಪ್ರಯೋಜನಾದಿಭೇದೇಽಪಿ ಸತಿ ಪಶ್ಚಾದಭೇದನಯೇನ ದಹನಕ್ರಿಯಾಸಮರ್ಥೋಷ್ಣಗುಣೇನ ಪರಿಣತೋ- ಽಗ್ನಿರಪ್ಯುಷ್ಣೋ ಭಣ್ಯತೇ, ತಥಾರ್ಥಕ್ರಿಯಾಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಜ್ಞಾನಗುಣೇನ ಪರಿಣತ ಆತ್ಮಾಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ಭಣ್ಯತೇ . ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ – ‘ಜಾನಾತೀತಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮಾ’ . ಣ ಹವದಿ ಣಾಣೇಣ ಜಾಣಗೋ ಆದಾ ಸರ್ವಥೈವ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನೇನಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾಯಕೋ ನ

ಅಬ, ಆತ್ಮಾ ಔರ ಜ್ಞಾನಕಾ ಕರ್ತ್ತೃತ್ವ -ಕರಣತ್ವಕೃತ ಭೇದ ದೂರ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ಅಭೇದ ಆತ್ಮಾಮೇಂ, ‘ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾತೃಕ್ರಿಯಾಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಕರಣ ಹೈ’ ಐಸಾ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಭೇದ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ಅಭೇದನಯಸೇ ‘ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ’ ಐಸಾ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ) : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ಜಾನಾತಿ ] ಜೋ ಜಾನತಾ ಹೈ [ಸಃ ಜ್ಞಾನಂ ] ಸೋ ಜ್ಞಾನ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೈ ವಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ), [ಜ್ಞಾನೇನ ] ಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಜ್ಞಾಯಕಃ ಭವತಿ ] ಜ್ಞಾಯಕ ಹೈ [ನ ] ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ . [ಸ್ವಯಂ ] ಸ್ವಯಂ ಹೀ [ಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಣಮತೇ ] ಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ [ಸರ್ವೇ ಅರ್ಥಾಃ ] ಔರ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥ [ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತಾಃ ] ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ ಹೈಂ ..೩೫..

ಟೀಕಾ : — ಆತ್ಮಾ ಅಪೃಥಗ್ಭೂತ ಕರ್ತೃತ್ವ ಔರ ಕರಣತ್ವಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ೧ಪಾರಮೈಶ್ವರ್ಯವಾನ ಹೋನೇಸೇ ಜೋ ಸ್ವಯಮೇವ ಜಾನತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೈ) ವಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ; ಜೈಸೇ – ಜಿಸಮೇಂ ೨ಸಾಧಕತಮ ಉಷ್ಣತ್ವಶಕ್ತಿ ಅನ್ತರ್ಲೀನ ಹೈ, ಐಸೀ ೩ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಗ್ನಿಕೇ ೪ದಹನಕ್ರಿಯಾಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೋನೇಸೇ ಉಷ್ಣತಾ ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ . ಪರನ್ತು ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ ಕಿ ಜೈಸೇ ಪೃಥಗ್ವರ್ತೀ ಹಂಸಿಯೇಸೇ ದೇವದತ್ತ ಕಾಟನೇವಾಲಾ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ೧. ಪಾರಮೈಶ್ವರ್ಯ = ಪರಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಪರಮೇಶ್ವರತಾ . ೨.ಸಾಧಕತಮ = ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧನ ವಹ ಕರಣ . ೩. ಜೋ ಸ್ವತಂತ್ರ ರೂಪಸೇ ಕರೇ ವಹ ಕರ್ತಾ . ೪. ಅಗ್ನಿ ಜಲಾನೇಕೀ ಕ್ರಿಯಾ ಕರತೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಉಷ್ಣತಾ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .

ಜೇ ಜಾಣತೋ ತೇ ಜ್ಞಾನ, ನಹಿ ಜೀವ ಜ್ಞಾನಥೀ ಜ್ಞಾಯಕ ಬನೇ; ಪೋತೇ ಪ್ರಣಮತೋ ಜ್ಞಾನರೂಪ, ನೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಥಿತ ಸೌ ಅರ್ಥ ಛೇ. ೩೫.

Page 60 of 513
PDF/HTML Page 93 of 546
single page version

ವ್ಯಪದೇಶವತ್ . ನ ತು ಯಥಾ ಪೃಥಗ್ವರ್ತಿನಾ ದಾತ್ರೇಣ ಲಾವಕೋ ಭವತಿ ದೇವದತ್ತಸ್ತಥಾ ಜ್ಞಾನೇನ ಜ್ಞಾಯಕೋ ಭವತ್ಯಾತ್ಮಾ . ತಥಾ ಸತ್ಯುಭಯೋರಚೇತನತ್ವಮಚೇತನಯೋಃ ಸಂಯೋಗೇಽಪಿ ನ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿನಿಷ್ಪತ್ತಿಃ . ಪೃಥಕ್ತ್ವ- ವರ್ತಿನೋರಪಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಾಭ್ಯುಪಗಮೇ ಪರಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಪರಸ್ಯ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರ್ಭೂತಿಪ್ರಭೃತೀನಾಂ ಚ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಪ್ರಸೂತಿ- ರನಂಕು ಶಾ ಸ್ಯಾತ್ . ಕಿಂಚ – ಸ್ವತೋಽವ್ಯತಿರಿಕ್ತಸಮಸ್ತಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಾಕಾರಪರಿಣತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಯಂ ಪರಿಣಮ- ಮಾನಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಭೂತಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕಾರಣೀಭೂತಾಃ ಸರ್ವೇಽರ್ಥಾ ಜ್ಞಾನವರ್ತಿನ ಏವ ಕಥಂಚಿದ್ಭವನ್ತಿ; ಕಿಂ ಜ್ಞಾತೃಜ್ಞಾನವಿಭಾಗಕ್ಲೇಶಕಲ್ಪನಯಾ ..೩೫..

ಭವತೀತಿ . ಅಥ ಮತಮ್ --ಯಥಾ ಭಿನ್ನದಾತ್ರೇಣ ಲಾವಕೋ ಭವತಿ ದೇವದತ್ತಸ್ತಥಾ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನೇನ ಜ್ಞಾಯಕೋ ಭವತು ಕೋ ದೋಷ ಇತಿ . ನೈವಮ್ . ಛೇದನಕ್ರಿಯಾವಿಷಯೇ ದಾತ್ರಂ ಬಹಿರಙ್ಗೋಪಕರಣಂ ತದ್ಭಿನ್ನಂ ಭವತು, ಅಭ್ಯನ್ತರೋಪಕರಣಂ ತು ದೇವದತ್ತಸ್ಯ ಛೇದನಕ್ರಿಯಾವಿಷಯೇ ಶಕ್ತಿವಿಶೇಷಸ್ತಚ್ಚಾಭಿನ್ನಮೇವ ಭವತಿ; ತಥಾರ್ಥಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿವಿಷಯೇ ಜ್ಞಾನಮೇವಾ- ಭ್ಯನ್ತರೋಪಕರಣಂ ತಥಾಭಿನ್ನಮೇವ ಭವತಿ, ಉಪಾಧ್ಯಾಯಪ್ರಕಾಶಾದಿಬಹಿರಙ್ಗೋಪಕರಣಂ ತದ್ಭಿನ್ನಮಪಿ ಭವತು ದೋಷೋ ನಾಸ್ತಿ . ಯದಿ ಚ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನೇನ ಜ್ಞಾನೀ ಭವತಿ ತರ್ಹಿ ಪರಕೀಯಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಕುಮ್ಭಸ್ತಮ್ಭಾದಿಜಡಪದಾರ್ಥಾ ಜ್ಞಾನಿನೋ (ಪೃಥಗ್ವರ್ತೀ) ಜ್ಞಾನಸೇ ಆತ್ಮಾ ಜಾನನೇವಾಲಾ (-ಜ್ಞಾಯಕ) ಹೈ . ಯದಿ ಐಸಾ ಹೋ ತೋ ದೋನೋಂಕೇ ಅಚೇತನತಾ ಆ ಜಾಯೇಗೀ ಔರ ಅಚೇತನೋಂಕಾ ಸಂಯೋಗ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜ್ಞಪ್ತಿ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋಗೀ . ಆತ್ಮಾ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಪೃಥಗ್ವರ್ತೀ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಯದಿ ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ ಹೋನಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಪರಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪರಕೋ ಜ್ಞಪ್ತಿ ಹೋ ಜಾಯೇಗೀ ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ರಾಖ ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ಭೀ ಜ್ಞಪ್ತಿಕಾ ಉದ್ಭವ ನಿರಂಕುಶ ಹೋ ಜಾಯೇಗಾ . (‘ಆತ್ಮಾ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಪೃಥಕ್ ಹೈಂ ಕಿನ್ತು ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾ ಜಾನನೇಕಾ ಕಾರ್ಯ ಕರತಾ ಹೈ’ ಯದಿ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಜೈಸೇ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ರಾಖ, ಘಡಾ, ಸ್ತಂಭ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋ ಜಾಯೇ ಔರ ಉಸಸೇ ವೇ ಸಬ ಪದಾರ್ಥ ಭೀ ಜಾನನೇಕಾ ಕಾರ್ಯ ಕರನೇ ಲಗೇಂ; ಕಿನ್ತು ಐಸಾ ತೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಪೃಥಕ್ ನಹೀಂ ಹೈಂ ) ಔರ, ಅಪನೇಸೇ ಅಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ಉಸರೂಪ ಸ್ವಯಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇವಾಲೇಕೋ, ಕಾರ್ಯಭೂತ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನವರ್ತಿ ಹೀ ಕಥಂಚಿತ್ ಹೈಂ . (ಇಸಲಿಯೇ) ಜ್ಞಾತಾ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ವಿಭಾಗಕೀ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಕಲ್ಪನಾಸೇ ಕ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ? ..೩೫..

Page 61 of 513
PDF/HTML Page 94 of 546
single page version

ಯತಃ ಪರಿಚ್ಛೇದರೂಪೇಣ ಸ್ವಯಂ ವಿಪರಿಣಮ್ಯ ಸ್ವತಂತ್ರ ಏವ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ ತತೋ ಜೀವ ಏವ ಜ್ಞಾನಮನ್ಯದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ತಥಾ ಪರಿಣನ್ತುಂ ಪರಿಚ್ಛೇತ್ತುಂ ಚಾಶಕ್ತೇಃ . ಜ್ಞೇಯಂ ತು ವೃತ್ತವರ್ತಮಾನವರ್ತಿಷ್ಯಮಾಣವಿಚಿತ್ರ- ಪರ್ಯಾಯಪರಮ್ಪರಾಪ್ರಕಾರೇಣ ತ್ರಿಧಾಕಾಲಕೋಟಿಸ್ಪರ್ಶಿತ್ವಾದನಾದ್ಯನನ್ತಂ ದ್ರವ್ಯಮ್ . ತತ್ತು ಜ್ಞೇಯತಾಮಾಪದ್ಯಮಾನಂ ದ್ವೇಧಾತ್ಮಪರವಿಕಲ್ಪಾತ್ . ಇಷ್ಯತೇ ಹಿ ಸ್ವಪರಪರಿಚ್ಛೇದಕತ್ವಾದವಬೋಧಸ್ಯ ಬೋಧ್ಯಸ್ಯೈವಂವಿಧಂ ದ್ವೈವಿಧ್ಯಮ್ .

ನನು ಸ್ವಾತ್ಮನಿ ಕ್ರಿಯಾವಿರೋಧಾತ್ ಕಥಂ ನಾಮಾತ್ಮಪರಿಚ್ಛೇದಕತ್ವಮ್ . ಕಾ ಹಿ ನಾಮ ಕ್ರಿಯಾ ಕೀದೃಶಶ್ಚ ವಿರೋಧಃ . ಕ್ರಿಯಾ ಹ್ಯತ್ರ ವಿರೋಧಿನೀ ಸಮುತ್ಪತ್ತಿರೂಪಾ ವಾ ಜ್ಞಪ್ತಿರೂಪಾ ವಾ . ಉತ್ಪತ್ತಿರೂಪಾ ಹಿ ತಾವನ್ನೈಕಂ ಸ್ವಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಜಾಯತ ಇತ್ಯಾಗಮಾದ್ವಿರುದ್ಧೈವ . ಜ್ಞಪ್ತಿರೂಪಾಯಾಸ್ತು ಪ್ರಕಾಶನಕ್ರಿಯಯೇವ ಪ್ರತ್ಯವಸ್ಥಿತತ್ವಾನ್ನ ಭವನ್ತು, ನ ಚ ತಥಾ . ಣಾಣಂ ಪರಿಣಮದಿ ಸಯಂ ಯತ ಏವ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನೇನ ಜ್ಞಾನೀ ನ ಭವತಿ ತತ ಏವ ಘಟೋತ್ಪತ್ತೌ ಮೃತ್ಪಿಣ್ಡ ಇವ ಸ್ವಯಮೇವೋಪಾದಾನರೂಪೇಣಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಣಮತಿ . ಅಟ್ಠಾ ಣಾಣಟ್ಠಿಯಾ ಸವ್ವೇ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥಾ ಆದರ್ಶೇ ಬಿಮ್ಬಮಿವ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರೇಣ ಜ್ಞಾನೇ ತಿಷ್ಠನ್ತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೩೫.. ಅಥಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಂ ಭವತಿ ಶೇಷಂ ತು ಜ್ಞೇಯಮಿತ್ಯಾವೇದಯತಿ ---ತಮ್ಹಾ ಣಾಣಂ ಜೀವೋ ಯಸ್ಮಾದಾತ್ಮೈವೋಪಾದಾನರೂಪೇಣ ಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಣಮತಿ ತಥೈವ ಪದಾರ್ಥಾನ್ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ, ಇತಿ ಭಣಿತಂ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೇ, ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮೈವ ಜ್ಞಾನಂ . ಣೇಯಂ ದವ್ವಂ ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾನರೂಪಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞೇಯಂ ಭವತಿ . ಕಿಮ್ . ದ್ರವ್ಯಮ್ . ತಿಹಾ ಸಮಕ್ಖಾದಂ ತಚ್ಚ ದ್ರವ್ಯಂ ಕಾಲತ್ರಯಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಿರೂಪೇಣ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯರೂಪೇಣ ವಾ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಜೀವಃ ಜ್ಞಾನಂ ] ಜೀವ ಜ್ಞಾನ ಹೈ [ಜ್ಞೇಯಂ ] ಔರ ಜ್ಞೇಯ [ತ್ರಿಧಾ ಸಮಾಖ್ಯಾತಂ ] ತೀನ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವರ್ಣಿತ (ತ್ರಿಕಾಲಸ್ಪರ್ಶೀ) [ದ್ರವ್ಯಂ ] ದ್ರವ್ಯ ಹೈ . [ಪುನಃ ದ್ರವ್ಯಂ ಇತಿ ] (ವಹ ಜ್ಞೇಯಭೂತ) ದ್ರವ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ (ಸ್ವಾತ್ಮಾ) [ಪರಃ ಚ ] ಔರ ಪರ [ಪರಿಣಾಮಸಮ್ಬದ್ಧಃ ] ಜೋಕಿ ಪರಿಣಾಮವಾಲೇ ಹೈಂ ..೩೬..

ಟೀಕಾ : — (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರ) ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ ಸ್ವಯಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋಕರ ಸ್ವತಂತ್ರತಯಾ ಹೀ ಜಾನತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಜೀವ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯ ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಜ್ಞಾನರೂಪ) ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇ ತಥಾ ಜಾನನೇಮೇಂ ಅಸಮರ್ಥ ಹೈಂ . ಔರ ಜ್ಞೇಯ, ವರ್ತ ಚುಕೀ, ವರ್ತ ರಹೀ ಔರ ವರ್ತನೇವಾಲೀ ಐಸೀ ವಿಚಿತ್ರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಪರಮ್ಪರಾಕೇ ಪ್ರಕಾರಸೇ ತ್ರಿವಿಧ ಕಾಲಕೋಟಿಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹೋನೇಸೇ ಅನಾದಿ -ಅನನ್ತ ಐಸಾ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ . (ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞೇಯ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ ) ವಹ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ದ್ರವ್ಯ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಪರ (-ಸ್ವ ಔರ ಪರ) ಐಸೇ ದೋ ಭೇದಸೇ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈ . ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಪರಜ್ಞಾಯಕ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞೇಯಕೀ ಐಸೀ ದ್ವಿವಿಧತಾ ಮಾನೀ ಜಾತೀ ಹೈ .

(ಪ್ರಶ್ನ) : — ಅಪನೇಮೇಂ ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಹೋ ಸಕನೇಕಾ ವಿರೋಧ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಜ್ಞಾಯಕತಾ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋತೀ ಹೈ ?

(ಉತ್ತರ) : — ಕೌನಸೀ ಕ್ರಿಯಾ ಹೈ ಔರ ಕಿಸ ಪ್ರಕಾರಕಾ ವಿರೋಧ ಹೈ ? ಜೋ ಯಹಾಂ (ಪ್ರಶ್ನಮೇಂ ವಿರೋಧೀ ಕ್ರಿಯಾ ಕಹೀ ಗಈ ಹೈ ವಹ ಯಾ ತೋ ಉತ್ಪತ್ತಿರೂಪ ಹೋಗೀ ಯಾ ಜ್ಞಪ್ತಿರೂಪ ಹೋಗೀ . ಪ್ರಥಮ, ಉತ್ಪತ್ತಿರೂಪ ಕ್ರಿಯಾ ತೋ ‘ಕಹೀಂ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ’ ಇಸ ಆಗಮಕಥನಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಹೀ ಹೈ; ಪರನ್ತು

Page 62 of 513
PDF/HTML Page 95 of 546
single page version

ತತ್ರ ವಿಪ್ರತಿಷೇಧಸ್ಯಾವತಾರಃ . ಯಥಾ ಹಿ ಪ್ರಕಾಶಕಸ್ಯ ಪ್ರದೀಪಸ್ಯ ಪರಂ ಪ್ರಕಾಶ್ಯತಾಮಾಪನ್ನಂ ಪ್ರಕಾಶಯತಃ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ ಪ್ರಕಾಶ್ಯೇ ನ ಪ್ರಕಾಶಕಾನ್ತರಂ ಮೃಗ್ಯಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶನಕ್ರಿಯಾಯಾಃ ಸಮುಪಲಮ್ಭಾತ್; ತಥಾ ಪರಿಚ್ಛೇದಕಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಪರಂ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯತಾಮಾಪನ್ನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತಃ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯೇ ನ ಪರಿಚ್ಛೇದಕಾನ್ತರಂ ಮೃಗ್ಯಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದನಕ್ರಿಯಾಯಾಃ ಸಮುಪಲಮ್ಭಾತ್ .

ನನು ಕುತ ಆತ್ಮನೋ ದ್ರವ್ಯಜ್ಞಾನರೂಪತ್ವಂ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಚ ಆತ್ಮಜ್ಞೇಯರೂಪತ್ವಂ ಚ ? ಪರಿಣಾಮ- ಸಂಬನ್ಧತ್ವಾತ್ . ಯತಃ ಖಲು ಆತ್ಮಾ ದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಚ ಪರಿಣಾಮೈಃ ಸಹ ಸಂಬಧ್ಯನ್ತೇ, ತತ ಆತ್ಮನೋ ದ್ರವ್ಯಾಲಮ್ಬನಜ್ಞಾನೇನ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ತು ಜ್ಞಾನಮಾಲಮ್ಬ್ಯ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೇಣ ಪರಿಣತಿರಬಾಧಿತಾ ಪ್ರತಪತಿ ..೩೬.. ತಥೈವೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯರೂಪೇಣ ಚ ತ್ರಿಧಾ ಸಮಾಖ್ಯಾತಮ್ . ದವ್ವಂ ತಿ ಪುಣೋ ಆದಾ ಪರಂ ಚ ತಚ್ಚ ಜ್ಞೇಯಭೂತಂ ದ್ರವ್ಯಮಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ಪರಂ ಚ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಯತೋ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಂ ಜಾನಾತಿ ಪರಂ ಚೇತಿ ಪ್ರದೀಪವತ್ . ತಚ್ಚ ಸ್ವಪರದ್ರವ್ಯಂ ಕಥಂಭೂತಮ್ . ಪರಿಣಾಮಸಂಬದ್ಧಂ ಕಥಂಚಿತ್ಪರಿಣಾಮೀತ್ಯರ್ಥಃ . ನೈಯಾಯಿಕಮತಾನುಸಾರೀ ಕಶ್ಚಿದಾಹ ---ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನಾನ್ತರವೇದ್ಯಂ ಪ್ರಮೇಯತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಪ್ತಿರೂಪ ಕ್ರಿಯಾಮೇಂ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ, ಪ್ರಕಾಶನ ಕ್ರಿಯಾಕೀ ಭಾಂತಿ, ಉತ್ಪತ್ತಿಕ್ರಿಯಾಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರಕಾರಸೇ (ಭಿನ್ನ ಪ್ರಕಾರಸೇ) ಹೋತೀ ಹೈ . ಜೈಸೇ ಜೋ ಪ್ರಕಾಶ್ಯಭೂತ ಪರಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಪ್ರಕಾಶಕ ದೀಪಕಕೋ ಸ್ವ ಪ್ರಕಾಶ್ಯಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರನೇಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಅನ್ಯ ಪ್ರಕಾಶಕಕೀ ಆವಶ್ಯಕತಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶನ ಕ್ರಿಯಾಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಪರಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಜ್ಞಾಯಕ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸ್ವ ಜ್ಞೇಯಕೇ ಜಾನನೇಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಅನ್ಯ ಜ್ಞಾಯಕಕೀ ಆವಶ್ಯಕತಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನ -ಕ್ರಿಯಾ ಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ೧ ಹೈ . (ಇಸಸೇ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಕೋ ಭೀ ಜಾನ ಸಕತಾ ಹೈ .)

(ಪ್ರಶ್ನ) : — ಆತ್ಮಾಕೋ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಜ್ಞಾನರೂಪತಾ ಔರ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಆತ್ಮಾಕೀ ಜ್ಞೇಯರೂಪತಾ ಕೈಸೇ ( – ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಘಟಿತ) ಹೈ ?

(ಉತ್ತರ) : — ವೇ ಪರಿಣಾಮವಾಲೇ ಹೋನೇಸೇ . ಆತ್ಮಾ ಔರ ದ್ರವ್ಯ ಪರಿಣಾಮಯುಕ್ತ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕೇ, ದ್ರವ್ಯ ಜಿಸಕಾ ೨ಆಲಮ್ಬನ ಹೈಂ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ (ಪರಿಣತಿ), ಔರ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ, ಜ್ಞಾನಕಾ ೩ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪಸೇ ಪರಿಣತಿ ಅಬಾಧಿತರೂಪಸೇ ತಪತೀ ಹೈ — ಪ್ರತಾಪವಂತ ವರ್ತತೀ ಹೈ .

೧.ಕೋಈ ಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ, ಕಿನ್ತು ವಹ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಆಧಾರಸೇ – ದ್ರವ್ಯಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ಐಸಾ ನ ಹೋ ತೋ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಆಧಾರಕೇ ಬಿನಾ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇ ಲಗೇಂ ಔರ ಜಲಕೇ ಬಿನಾ ತರಂಗೇಂ ಹೋನೇ ಲಗೇಂ; ಕಿನ್ತು ಯಹ ಸಬ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವಿರುದ್ಧ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಕೇ ಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಆಧಾರ ಆವಶ್ಯಕ ಹೈ . ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯ ಭೀ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ; ವಹ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋ ಸಕತೀ ಹೈ — ಜೋ ಕಿ ಠೀಕ ಹೀ ಹೈ . ಪರನ್ತು ಜ್ಞಾನ ಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾತ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ ಯಹ ಬಾತ ಯಥಾರ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈ . ಆತ್ಮ ದ್ರವ್ಯಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೀ ಹೈ . ಜೈಸೇ ದೀಪಕರೂಪೀ ಆಧಾರಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇ ವಾಲೀ ಪ್ರಕಾಶಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವ -ಪರಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾರೂಪೀ ಆಧಾರಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವಪರಕೋ ಜಾನತೀ ಹೈ . ಔರ ಯಹ ಅನುಭವ ಸಿದ್ಧ ಭೀ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ . ೨.ಜ್ಞಾನಕೇ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ದ್ರವ್ಯ ಆಲಮ್ಬನ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ . ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞೇಯಕೋ ನ ಜಾನೇ ತೋ ಜ್ಞಾನಕಾ ಜ್ಞಾನತ್ವ ಕ್ಯಾ ? ೩.ಜ್ಞೇಯಕಾ ಜ್ಞಾನ ಆಲಮ್ಬನ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ . ಯದಿ ಜ್ಞೇಯ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ನ ಹೋ ತೋ ಜ್ಞೇಯಕಾ ಜ್ಞೇಯತ್ವ ಕ್ಯಾ ?

Page 63 of 513
PDF/HTML Page 96 of 546
single page version

ಸರ್ವಾಸಾಮೇವ ಹಿ ದ್ರವ್ಯಜಾತೀನಾಂ ತ್ರಿಸಮಯಾವಚ್ಛಿನ್ನಾತ್ಮಲಾಭಭೂಮಿಕತ್ವೇನ ಕ್ರಮಪ್ರತಪತ್ಸ್ವರೂಪಸಂಪದಃ ಘಟಾದಿವತ್ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ --ಪ್ರದೀಪೇನ ವ್ಯಭಿಚಾರಃ, ಪ್ರದೀಪಸ್ತಾವತ್ಪ್ರಮೇಯಃ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯೋ ಜ್ಞೇಯೋ ಭವತಿ ನ ಚ ಪ್ರದೀಪಾನ್ತರೇಣ ಪ್ರಕಾಶ್ಯತೇ, ತಥಾ ಜ್ಞಾನಮಪಿ ಸ್ವಯಮೇವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ ನ ಚ ಜ್ಞಾನಾನ್ತರೇಣ ಪ್ರಕಾಶ್ಯತೇ . ಯದಿ ಪುನರ್ಜ್ಞಾನಾನ್ತರೇಣ ಪ್ರಕಾಶ್ಯತೇ ತರ್ಹಿ ಗಗನಾವಲಮ್ಬಿನೀ ಮಹತೀ ದುರ್ನಿವಾರಾನವಸ್ಥಾ ಪ್ರಾಪ್ನೋತೀತಿ ಸೂತ್ರಾರ್ಥಃ ..೩೬.. ಏವಂ ನಿಶ್ಚಯಶ್ರುತಕೇವಲಿವ್ಯವಹಾರಶ್ರುತಕೇವಲಿಕಥನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಭಿನ್ನಜ್ಞಾನನಿರಾಕರಣೇನ ಜ್ಞಾನಜ್ಞೇಯಸ್ವರೂಪಕಥನೇನ ಚ ಚತುರ್ಥಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ ಗತಮ್ . ಅಥಾತೀತಾನಾಗತಪರ್ಯಾಯಾ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನೇ ಸಾಂಪ್ರತಾ ಇವ ದೃಶ್ಯನ್ತ ಇತಿ ನಿರೂಪಯತಿ — ಸವ್ವೇ ಸದಸಬ್ಭೂದಾ ಹಿ ಪಜ್ಜಯಾ ಸರ್ವೇ ಸದ್ಭೂತಾ ಅಸದ್ಭೂತಾ ಅಪಿ ಪರ್ಯಾಯಾಃ ಯೇ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ವಟ್ಟಂತೇ ತೇ ತೇತೇತೇತೇತೇ (ಆತ್ಮಾ ಔರ ದ್ರವ್ಯ ಸಮಯ -ಸಮಯ ಪರ ಪರಿಣಮನ ಕಿಯಾ ಕರತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಕೂಟಸ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಔರ ದ್ರವ್ಯ ಜ್ಞೇಯ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮನ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆಲಮ್ಬನಭೂತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞೇಯ -ಸ್ವಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ದ್ರವ್ಯ ಜ್ಞೇಯಕೇ ಆಲಮ್ಬನಭೂತ ಜ್ಞಾನಮೇಂ — ಆತ್ಮಾಮೇಂ — ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .) ..೩೬..

ಅಬ, ಐಸಾ ಉದ್ಯೋತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಭೀ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಪೃಥಕ್ರೂಪಸೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ವರ್ತತೀ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ತಾಸಾಮ್ ದ್ರವ್ಯಜಾತೀನಾಮ್ ] ಉನ (ಜೀವಾದಿ) ದ್ರವ್ಯಜಾತಿಯೋಂಕೀ [ತೇ ಸರ್ವೇ ] ಸಮಸ್ತ [ಸದಸದ್ಭೂತಾಃ ಹಿ ] ವಿದ್ಯಮಾನ ಔರ ಅವಿದ್ಯಮಾನ [ಪರ್ಯಾಯಾಃ ] ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ತಾತ್ಕಾಲಿಕಾಃ ಇವ ] ತಾತ್ಕಾಲಿಕ (ವರ್ತಮಾನ) ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ, [ವಿಶೇಷತಃ ] ವಿಶಿಷ್ಟತಾಪೂರ್ವಕ (ಅಪನೇ -ಅಪನೇ ಭಿನ್ನ- ಭಿನ್ನ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ) [ಜ್ಞಾನೇ ವರ್ತನ್ತೇ ] ಜ್ಞಾನಮೇಂ ವರ್ತತೀ ಹೈಂ ..೩೭..

ಟೀಕಾ : — (ಜೀವಾದಿಕ) ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಜಾತಿಯೋಂಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿಕೀ ಮರ್ಯಾದಾ ತೀನೋಂಕಾಲಕೀ ಮರ್ಯಾದಾ ಜಿತನೀ ಹೋನೇಸೇ (ವೇ ತೀನೋಂಕಾಲಮೇಂ ಉತ್ಪನ್ನ ಹುಆ ಕರತೀ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ), ಉನಕೀ (ಉನ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಜಾತಿಯೋಂಕೀ), ಕ್ರಮಪೂರ್ವಕ ತಪತೀ ಹುಈ ಸ್ವರೂಪ -ಸಮ್ಪದಾ ವಾಲೀ (-ಏಕಕೇ ಬಾದ

Page 64 of 513
PDF/HTML Page 97 of 546
single page version

ಸದ್ಭೂತಾಸದ್ಭೂತತಾಮಾಯಾನ್ತೋ ಯೇ ಯಾವನ್ತಃ ಪರ್ಯಾಯಾಸ್ತೇ ತಾವನ್ತಸ್ತಾತ್ಕಾಲಿಕಾ ಇವಾತ್ಯನ್ತಸಂಕರೇಣಾಪ್ಯ- ವಧಾರಿತವಿಶೇಷಲಕ್ಷಣಾ ಏಕಕ್ಷಣ ಏವಾವಬೋಧಸೌಧಸ್ಥಿತಿಮವತರನ್ತಿ . ನ ಖಲ್ವೇತದಯುಕ್ತಮ್ — ದೃಷ್ಟಾ- ವಿರೋಧಾತ್; ದ್ರಶ್ಯತೇ ಹಿ ಛದ್ಮಸ್ಥಸ್ಯಾಪಿ ವರ್ತಮಾನಮಿವ ವ್ಯತೀತಮನಾಗತಂ ವಾ ವಸ್ತು ಚಿನ್ತಯತಃ ಸಂವಿದಾಲಮ್ಬಿತಸ್ತದಾಕಾರಃ . — ಕಿಂಚ ಚಿತ್ರಪಟೀಸ್ಥಾನೀಯತ್ವಾತ್ ಸಂವಿದಃ; ಯಥಾ ಹಿ ಚಿತ್ರಪಟಯಾಮತಿ- ವಾಹಿತಾನಾಮನುಪಸ್ಥಿತಾನಾಂ ವರ್ತಮಾನಾನಾಂ ಚ ವಸ್ತೂನಾಮಾಲೇಖ್ಯಾಕಾರಾಃ ಸಾಕ್ಷಾದೇಕಕ್ಷಣ ಏವಾವಭಾಸನ್ತೇ, ತಥಾ ಸಂವಿದ್ಭಿತ್ತಾವಪಿ . — ಕಿಂ ಚ ಸರ್ವಜ್ಞೇಯಾಕಾರಾಣಾಂ ತಾದಾತ್ವಿಕ ತ್ವಾವಿರೋಧಾತ್; ಯಥಾ ಹಿ ಪ್ರಧ್ವಸ್ತಾನಾಮನುದಿತಾನಾಂ ಚ ವಸ್ತೂನಾಮಾಲೇಖ್ಯಾಕಾರಾ ವರ್ತಮಾನಾ ಏವ, ತಥಾತೀತಾನಾಮನಾಗತಾನಾಂ ಚ ಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರಾ ವರ್ತಮಾನಾ ಏವ ಭವನ್ತಿ ..೩೭.. ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾ ವರ್ತನ್ತೇ ಪ್ರತಿಭಾಸನ್ತೇ ಪ್ರತಿಸ್ಫು ರನ್ತಿ . ಕ್ಕ . ಣಾಣೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೇ . ಕಥಂಭೂತಾ ಇವ . ತಕ್ಕಾಲಿಗೇವ ತಾತ್ಕಾಲಿಕಾ ಇವ ವರ್ತಮಾನಾ ಇವ . ಕಾಸಾಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಿನಃ . ತಾಸಿಂ ದವ್ವಜಾದೀಣಂ ತಾಸಾಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾನಾಂ ದೂಸರೀ ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇವಾಲೀ), ವಿದ್ಯಮಾನತಾ ಔರ ಅವಿದ್ಯಮಾನತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಜೋ ಜಿತನೀ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ, ವೇ ಸಬ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ (ವರ್ತಮಾನಕಾಲೀನ) ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ, ಅತ್ಯನ್ತ ೧ಮಿಶ್ರಿತ ಹೋನೇಪರ ಭೀ ಸಬ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣ ಸ್ಪಷ್ಟ ಜ್ಞಾತ ಹೋಂ ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಏಕ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೀ, ಜ್ಞಾನಮಂದಿರಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ಹೈಂ . ಯಹ (ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ವರ್ತಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ಹೋನಾ) ಅಯುಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ —

(೧) ಉಸಕಾ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಕೇ ಸಾಥ (ಜಗತಮೇಂ ಜೋ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ — ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ ಉಸಕೇ ಸಾಥ ) ಅವಿರೋಧ ಹೈ . (ಜಗತಮೇಂ ) ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಕಿ ಛದ್ಮಸ್ಥಕೇ ಭೀ, ಜೈಸೇ ವರ್ತಮಾನ ವಸ್ತುಕಾ ಚಿಂತವನ ಕರತೇ ಹುಏ ಜ್ಞಾನ ಉಸಕೇ ಆಕಾರಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಕರತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಭೂತ ಔರ ಭವಿಷ್ಯತ ವಸ್ತುಕಾ ಚಿಂತವನ ಕರತೇ ಹುಏ (ಭೀ) ಜ್ಞಾನ ಉಸಕೇ ಆಕಾರಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಕರತಾ ಹೈ .

(೨) ಔರ ಜ್ಞಾನ ಚಿತ್ರಪಟಕೇ ಸಮಾನ ಹೈ . ಜೈಸೇ ಚಿತ್ರಪಟಮೇಂ ಅತೀತ, ಅನಾಗತ ಔರ ವರ್ತಮಾನ ವಸ್ತುಓಂಕೇ ೨ಆಲೇಖ್ಯಾಕಾರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಏಕ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೀ ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಭಿತ್ತಿಮೇಂ (-ಜ್ಞಾನಭೂಮಿಕಾಮೇಂ, ಜ್ಞಾನಪಟಮೇಂ ) ಭೀ ಅತೀತ, ಅನಾಗತ ಔರ ವರ್ತಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಏಕ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೀ ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .

(೩) ಔರ ಸರ್ವ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೀ ತಾತ್ಕಾಲಿಕತಾ (ವರ್ತಮಾನತಾ, ಸಾಮ್ಪ್ರತಿಕತಾ) ಅವಿರುದ್ಧ ಹೈ . ಜೈಸೇ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ವಸ್ತುಓಂಕೇ ಆಲೇಖ್ಯಾಕಾರ ವರ್ತಮಾನ ಹೀ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ವರ್ತಮಾನ ಹೀ ಹೈಂ . ೧. ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ತೀನೋಂಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪರ್ಯಾಯಕಾ ವಿಶಿಷ್ಟ

ಸ್ವರೂಪ -ಪ್ರದೇಶ, ಕಾಲ, ಆಕಾರ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಶೇಷತಾಯೇಂ – ಸ್ಪಷ್ಟ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಸಂಕರ – ವ್ಯತಿಕರ ನಹೀಂ ಹೋತೇ . ೨. ಆಲೇಖ್ಯ = ಆಲೇಖನ ಯೋಗ್ಯ; ಚಿತ್ರಿತ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ .

Page 65 of 513
PDF/HTML Page 98 of 546
single page version

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಯುಗಪದ್ ಜಾನತಾ ಹೈ . ಯಹಾಂ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲಮೇಂ ಕೈಸೇ ಜಾನ ಸಕತಾ ಹೈ ? ಉಸಕಾ ಸಮಾಧಾನ ಹೈ ಕಿ — ಜಗತಮೇಂ ಭೀ ದೇಖಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ಅಲ್ಪಜ್ಞ ಜೀವಕಾ ಜ್ಞಾನ ಭೀ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ವಸ್ತುಓಂಕಾ ಚಿಂತವನ ಕರ ಸಕತಾ ಹೈ, ಅನುಮಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜಾನ ಸಕತಾ ಹೈ, ತದಾಕಾರ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ; ತಬ ಫಿ ರ ಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಕ್ಯೋಂ ನ ಜಾನ ಸಕೇಗಾ ? ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿ ಹೀ ಐಸೀ ಹೈ ಕಿ ವಹ ಚಿತ್ರಪಟಕೀ ಭಾಂತಿ ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಭೀ ಜಾನ ಸಕತೀ ಹೈ ಔರ ಆಲೇಖ್ಯತ್ವಶಕ್ತಿಕೀ ಭಾಂತಿ, ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಜ್ಞೇಯತ್ವ ಶಕ್ತಿ ಐಸೀ ಹೈ ಕಿ ಉನಕೀ ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಭೀ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಹೋತೀ ಹೈಂ – ಜ್ಞಾತ ಹೋತೀ ಹೈಂ

ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಅದ್ಭುತ ಜ್ಞೇಯತ್ವಶಕ್ತಿಕೇ ಕಾರಣ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ತೀನೋಂಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಏಕ ಹೀ ಸಮಯಮೇಂ ಭಾಸಿತ ಹೋನಾ ಅವಿರುದ್ಧ ಹೈ ..೩೭..

ಅಬ, ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ (ಭೀ) ಕಥಂಚಿತ್ (-ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ; ಕಿಸೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ) ವಿದ್ಯಮಾನತಾ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯೇ ಪರ್ಯಾಯಾಃ ] ಜೋ ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ಹಿ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ನ ಏವ ಸಂಜಾತಾಃ ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹುಈ ಹೈಂ, ತಥಾ [ಯೇ ] ಜೋ ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ಖಲು ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಭೂತ್ವಾ ನಷ್ಟಾಃ ] ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ನಷ್ಟ ಹೋ ಗಈ ಹೈಂ, [ತೇ ] ವೇ [ಅಸದ್ಭೂತಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾಃ ] ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾಃ ಭವನ್ತಿ ] ಜ್ಞಾನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈಂ ..೩೮..

Page 66 of 513
PDF/HTML Page 99 of 546
single page version

ಯೇ ಖಲು ನಾದ್ಯಾಪಿ ಸಂಭೂತಿಮನುಭವನ್ತಿ, ಯೇ ಚಾತ್ಮಲಾಭಮನುಭೂಯ ವಿಲಯಮುಪಗತಾಸ್ತೇ ಕಿಲಾ- ಸದ್ಭೂತಾ ಅಪಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪ್ರತಿ ನಿಯತತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾಮನುಭವನ್ತಃ ಶಿಲಾಸ್ತಮ್ಭೋತ್ಕೀರ್ಣಭೂತಭಾವಿ- ದೇವವದಪ್ರಕಮ್ಪಾರ್ಪಿತಸ್ವರೂಪಾಃ ಸದ್ಭೂತಾ ಏವ ಭವನ್ತಿ ..೩೮..

ಜಾನಾತಿ, ನ ಚ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ, ನಿಶ್ಚಯೇನ ತು ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿಗುಣಾಧಾರಭೂತಂ ಸ್ವಕೀಯಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯಮೇವ ಸ್ವಸಂವಿತ್ತ್ಯಾ- ಕಾರೇಣ ತನ್ಮಯೋ ಭೂತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ ಜಾನಾತಿ, ತಥಾಸನ್ನಭವ್ಯಜೀವೇನಾಪಿ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಮ್ಯಕ್ಶ್ರದ್ಧಾನ- ಜ್ಞಾನಾನುಷ್ಠಾನರೂಪನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಪರ್ಯಾಯ ಏವ ಸರ್ವತಾತ್ಪರ್ಯೇಣ ಜ್ಞಾತವ್ಯ ಇತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೩೭.. ಅಥಾತೀತಾನಾ- ಗತಪರ್ಯಾಯಾಣಾಮಸದ್ಭೂತಸಂಜ್ಞಾ ಭವತೀತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ ---ಜೇ ಣೇವ ಹಿ ಸಂಜಾಯಾ ಜೇ ಖಲು ಣಟ್ಠಾ ಭವೀಯ ಪಜ್ಜಾಯಾ ಯೇ ನೈವ ಸಂಜಾತಾ ನಾದ್ಯಾಪಿ ಭವನ್ತಿ, ಭಾವಿನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ಯೇ ಚ ಖಲು ನಷ್ಟಾ ವಿನಷ್ಟಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾಃ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ . ಭೂತ್ವಾ . ತೇ ಹೋಂತಿ ಅಸಬ್ಭೂದಾ ಪಜ್ಜಾಯಾ ತೇ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾ ಭೂತಾ ಭಾವಿನಶ್ಚ ಪರ್ಯಾಯಾ ಅವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾದಸದ್ಭೂತಾ ಭಣ್ಯನ್ತೇ . ಣಾಣಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ತೇ ಚಾವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾದಸದ್ಭೂತಾ ಅಪಿ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನವಿಷಯತ್ವಾದ್ವಯವಹಾರೇಣ ಭೂತಾರ್ಥಾ ಭಣ್ಯನ್ತೇ, ತಥೈವ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾಶ್ಚೇತಿ . ಯಥಾಯಂ ಭಗವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪರಮಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಸ್ವಭಾವಂ ಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯಮೇವ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ, ಪರದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಂ ತು ವ್ಯವಹಾರೇಣೇತಿ; ತಥಾ ಭಾವಿತಾತ್ಮನಾ ಪುರುಷೇಣ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪೋಪಾಧಿ- ರಹಿತಸ್ವಸಂವೇದನಪರ್ಯಾಯ ಏವ ತಾತ್ಪರ್ಯೇಣ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ, ಬಹಿರ್ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಗೌಣವೃತ್ತ್ಯೇತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೩೮..

ಟೀಕಾ : — ಜೋ (ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ಅಭೀ ತಕ ಉತ್ಪನ್ನ ಭೀ ನಹೀಂ ಹುಈ ಔರ ಜೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ನಷ್ಟ ಹೋ ಗಈ ಹೈಂ, ವೇ (ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಜ್ಞಾನಕೇ ಪ್ರತಿ ನಿಯತ ಹೋನೇಸೇ (ಜ್ಞಾನಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ — ಸ್ಥಿರ — ಲಗೀ ಹುಈ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸೀಧೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇಸೇ ) ೧ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವರ್ತತೀ ಹುಈ, ಪಾಷಾಣ ಸ್ತಮ್ಭಮೇಂ ಉತ್ಕೀರ್ಣ, ಭೂತ ಔರ ಭಾವೀ ದೇವೋಂ (ತೀರ್ಥಂಕರದೇವೋಂ ) ಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಅಕಮ್ಪತಯಾ (ಜ್ಞಾನಕೋ) ಅರ್ಪಿತ ಕರತೀ ಹುಈ (ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೀ ಹೈಂ ..೩೮..

ಅಬ, ಇನ್ಹೀಂ ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾಕೋ ದೃಢ ಕರತೇ ಹೈಂ : — ೧. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ = ಅಕ್ಷಕೇ ಪ್ರತಿ — ಅಕ್ಷಕೇ ಸನ್ಮುಖ — ಅಕ್ಷಕೇ ನಿಕಟಮೇಂ — ಅಕ್ಷಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಹೋ ಐಸಾ .

ಜ್ಞಾನೇ ಅಜಾತ -ವಿನಷ್ಟ ಪರ್ಯಾಯೋ ತಣೀ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾ ನವ ಹೋಯ ಜೋ, ತೋ ಜ್ಞಾನನೇ ಏ ‘ದಿವ್ಯ’ ಕೌಣ ಕಹೇ ಭಲಾ ? ೩೯.

Page 67 of 513
PDF/HTML Page 100 of 546
single page version

ಯದಿ ಖಲ್ವಸಂಭಾವಿತಭಾವಂ ಸಂಭಾವಿತಭಾವಂ ಚ ಪರ್ಯಾಯಜಾತಮಪ್ರತಿಘವಿಜೃಂಭಿತಾಖಂಡಿತ- ಪ್ರತಾಪಪ್ರಭುಶಕ್ತಿತಯಾ ಪ್ರಸಭೇನೈವ ನಿತಾನ್ತಮಾಕ್ರಮ್ಯಾಕ್ರಮಸಮರ್ಪಿತಸ್ವರೂಪಸರ್ವಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ನಿಯತಂ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಕರೋತಿ, ತದಾ ತಸ್ಯ ಕುತಸ್ತನೀ ದಿವ್ಯತಾ ಸ್ಯಾತ್ . ಅತಃ ಕಾಷ್ಠಾಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಯ ಸರ್ವ- ಮೇತದುಪಪನ್ನಮ್ ..೩೯.. ಅಥಾಸದ್ಭೂತಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವಂ ದೃಢಯತಿ — ಜಇ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಜಾದಂ ಪಜ್ಜಾಯಂ ಪಲಯಿದಂ ಚ ಣಾಣಸ್ಸ ಣ ಹವದಿ ವಾ ಯದಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೋ ನ ಭವತಿ . ಸ ಕಃ . ಅಜಾತಪರ್ಯಾಯೋ ಭಾವಿಪರ್ಯಾಯಃ . ನ ಕೇವಲಂ ಭಾವಿಪರ್ಯಾಯಃ ಪ್ರಲಯಿತಶ್ಚ ವಾ . ಕಸ್ಯ . ಜ್ಞಾನಸ್ಯ . ತಂ ಣಾಣಂ ದಿವ್ವಂ ತಿ ಹಿ ಕೇ ಪರೂವೇಂತಿ ತದ್ಜ್ಞಾನಂ ದಿವ್ಯಮಿತಿ ಕೇ ಪ್ರರೂಪಯನ್ತಿ, ನ ಕೇಽಪೀತಿ . ತಥಾ ಹಿ — ಯದಿ ವರ್ತಮಾನಪರ್ಯಾಯವದತೀತಾನಾಗತಪರ್ಯಾಯಂ ಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ತೃ ಕ್ರಮಕರಣವ್ಯವಧಾನ- ರಹಿತತ್ವೇನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನ ಕರೋತಿ, ತರ್ಹಿ ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ದಿವ್ಯಂ ನ ಭವತಿ . ವಸ್ತುತಸ್ತು ಜ್ಞಾನಮೇವ ನ ಭವತೀತಿ . ಯಥಾಯಂ ಕೇವಲೀ ಪರಕೀಯದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾನ್ ಯದ್ಯಪಿ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಮಾತ್ರೇಣ ಜಾನಾತಿ, ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಸಹಜಾನನ್ದೈಕಸ್ವಭಾವೇ ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮನಿ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾ ನಿರ್ಮಲವಿವೇಕಿಜನೋಽಪಿ ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪರಕೀಯದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ವಸಂವೇದನಪರ್ಯಾಯೇ ವಿಷಯತ್ವಾತ್ಪರ್ಯಾಯೇಣ ಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಕರೋತೀತಿ ಸೂತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೩೯.. ಅಥಾತೀತಾನಾಗತಸೂಕ್ಷ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಂ

ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ವಾ ] ಯದಿ [ಅಜಾತಃ ಪರ್ಯಾಯಃ ] ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪರ್ಯಾಯ [ಚ ] ತಥಾ [ಪ್ರಲಯಿತಃ ] ನಷ್ಟ ಪರ್ಯಾಯ [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ] ಜ್ಞಾನಕೇ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ) [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಃ ನ ಭವತಿ ] ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನ ಹೋ ತೋ [ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ] ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೋ [ದಿವ್ಯಂ ಇತಿ ಹಿ ] ‘ದಿವ್ಯ’ [ಕೇ ಪ್ರರೂಪಯಂತಿ ] ಕೌನ ಪ್ರರೂಪೇಗಾ ? ..೩೯..

ಟೀಕಾ : — ಜಿಸನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಔರ ಜಿಸನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಅನುಭವ ಕರ ಲಿಯಾ ಹೈ ಐಸೀ (ಅನುತ್ಪನ್ನ ಔರ ನಷ್ಟ) ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರಕೋ ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಅಪನೀ ನಿರ್ವಿಘ್ನ ವಿಕಸಿತ, ಅಖಂಡಿತ ಪ್ರತಾಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಭುಶಕ್ತಿಕೇ (-ಮಹಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ) ದ್ವಾರಾ ಬಲಾತ್ ಅತ್ಯನ್ತ ಆಕ್ರಮಿತ ಕರೇ (-ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರೇ), ತಥಾ ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಸರ್ವಸ್ವಕೋ ಅಕ್ರಮಸೇ ಅರ್ಪಿತ ಕರೇಂ (-ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ಹೋಂ ) ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನ್ಹೇಂ ಅಪನೇ ಪ್ರತಿ ನಿಯತ ನ ಕರೇ (-ಅಪನೇಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ ನ ಕರೇ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನ ಜಾನೇ), ತೋ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೀ ದಿವ್ಯತಾ ಕ್ಯಾ ಹೈ ? ಇಸಸೇ (ಯಹ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ) ಪರಾಕಾಷ್ಠಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಜ್ಞಾನಕೇ ಲಿಯೇ ಯಹ ಸಬ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಅನನ್ತ ಮಹಿಮಾವಾನ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೀ ಯಹ ದಿವ್ಯತಾ ಹೈ ಕಿ ವಹ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಸಮಸ್ತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ (ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಭೀ) ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಏಕ ಹೀ ಸಮಯ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜಾನತಾ ಹೈ ..೩೯..