Pravachansar-Hindi (Kannada transliteration). Gatha: 40-51.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 6 of 28

 

Page 68 of 513
PDF/HTML Page 101 of 546
single page version

ಅಥೇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಸ್ಯೈವ ಪ್ರಲೀನಮನುತ್ಪನ್ನಂ ಚ ಜ್ಞಾತುಮಶಕ್ಯಮಿತಿ ವಿತರ್ಕಯತಿ
ಅತ್ಥಂ ಅಕ್ಖಣಿವದಿದಂ ಈಹಾಪುವ್ವೇಹಿಂ ಜೇ ವಿಜಾಣಂತಿ .
ತೇಸಿಂ ಪರೋಕ್ಖಭೂದಂ ಣಾದುಮಸಕ್ಕಂ ತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಂ ..೪೦..
ಅರ್ಥಮಕ್ಷನಿಪತಿತಮೀಹಾಪೂರ್ವೈರ್ಯೇ ವಿಜಾನನ್ತಿ .
ತೇಷಾಂ ಪರೋಕ್ಷಭೂತಂ ಜ್ಞಾತುಮಶಕ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರಜ್ಞಪ್ತಮ್ ..೪೦..
ಯೇ ಖಲು ವಿಷಯವಿಷಯಿಸನ್ನಿಪಾತಲಕ್ಷಣಮಿನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥಸನ್ನಿಕರ್ಷಮಧಿಗಮ್ಯ ಕ್ರಮೋಪಜಾಯಮಾನೇ-
ನೇಹಾದಿಕಪ್ರಕ್ರಮೇಣ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ತೇ ಕಿಲಾತಿವಾಹಿತಸ್ವಾಸ್ತಿತ್ವಕಾಲಮನುಪಸ್ಥಿತಸ್ವಾಸ್ತಿತ್ವಕಾಲಂ ವಾ
ನ ಜಾನಾತೀತಿ ವಿಚಾರಯತಿ ---ಅತ್ಥಂ ಘಟಪಟಾದಿಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥಂ . ಕಥಂಭೂತಂ . ಅಕ್ಖಣಿವದಿದಂ ಅಕ್ಷನಿಪತಿತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಾಪ್ತಂ
ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂಬದ್ಧಂ . ಇತ್ಥಂಭೂತಮರ್ಥಂ ಈಹಾಪುವ್ವೇಹಿಂ ಜೇ ವಿಜಾಣಂತಿ ಅವಗ್ರಹೇಹಾವಾಯಾದಿಕ್ರಮೇಣ ಯೇ ಪುರುಷಾ ವಿಜಾನನ್ತಿ ಹಿ
ಸ್ಫು ಟಂ . ತೇಸಿಂ ಪರೋಕ್ಖಭೂದಂ ತೇಷಾಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಿ ಜ್ಞಾನಂ ಪರೋಕ್ಷಭೂತಂ ಸತ್ ಣಾದುಮಸಕ್ಕಂ ತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನ್
ಜ್ಞಾತುಮಶಕ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರಜ್ಞಪ್ತಂ ಕಥಿತಮ್ . ಕೈಃ . ಜ್ಞಾನಿಭಿರಿತಿ . ತದ್ಯಥಾ --ಚಕ್ಷುರಾದೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಘಟಪಟಾದಿಪದಾರ್ಥಪಾರ್ಶ್ವೇ
ಗತ್ವಾ ಪಶ್ಚಾದರ್ಥಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಸನ್ನಿಕರ್ಷಲಕ್ಷಣಂ ನೈಯಾಯಿಕಮತೇ . ಅಥವಾ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣೇನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥಯೋಃ ಸಂಬನ್ಧಃ
ಸನ್ನಿಕರ್ಷಃ ಸ ಏವ ಪ್ರಮಾಣಮ್ . ಸ ಚ ಸನ್ನಿಕರ್ಷ ಆಕಾಶಾದ್ಯಮೂರ್ತಪದಾರ್ಥೇಷು ದೇಶಾನ್ತರಿತಮೇರ್ವಾದಿ-
೧. ಪರೋಕ್ಷ = ಅಕ್ಷಸೇ ಪರ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಕ್ಷಸೇ ದೂರ ಹೋವೇ ಐಸಾ; ಇನ್ದ್ರಿಯ ಅಗೋಚರ .
೨. ಸನ್ನಿಪಾತ = ಮಿಲಾಪ; ಸಂಬಂಧ ಹೋನಾ ವಹ .೩. ಸನ್ನಿಕರ್ಷ = ಸಂಬಂಧ, ಸಮೀಪತಾ .
ಈಹಾದಿಪೂರ್ವಕ ಜಾಣತಾ ಜೇ ಅಕ್ಷಪತಿತ ಪದಾರ್ಥನೇ,
ತೇನೇ ಪರೋಕ್ಷ ಪದಾರ್ಥ ಜಾಣವುಂ ಶಕ್ಯ ನಾ
ಜಿನಜೀ ಕಹೇ .೪೦.
ಅಬ, ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಕೇ ಲಿಯೇ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನಕಾ ಜಾನನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನ
ಹೀ ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನ ಸಕತಾ) ಐಸಾ ನ್ಯಾಯಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ .
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯೇ ] ಜೋ [ಅಕ್ಷನಿಪತಿತಂ ] ಅಕ್ಷಪತಿತ ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯಗೋಚರ [ಅರ್ಥಂ ]
ಪದಾರ್ಥಕೋ [ಈಹಾಪೂರ್ವೈಃ ] ಈಹಾದಿಕ ದ್ವಾರಾ [ವಿಜಾನನ್ತಿ ] ಜಾನತೇ ಹೈಂ, [ತೇಷಾಂ ] ಉನಕೇ ಲಿಯೇ [ಪರೋಕ್ಷಭೂತಂ ]
ಪರೋಕ್ಷಭೂತ ಪದಾರ್ಥಕೋ [ಜ್ಞಾತುಂ ] ಜಾನನಾ [ಅಶಕ್ಯಂ ] ಅಶಕ್ಯ ಹೈ [ಇತಿ ಪ್ರಜ್ಞಪ್ತಂ ] ಐಸಾ ಸರ್ವಜ್ಞದೇವನೇ
ಕಹಾ ಹೈ ..೪೦..
ಟೀಕಾ :ವಿಷಯ ಔರ ವಿಷಯೀಕಾ ಸನ್ನಿಪಾತ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ (-ಸ್ವರೂಪ) ಹೈ, ಐಸೇ
ಇನ್ದ್ರಿಯ ಔರ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಸನ್ನಿಕರ್ಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ, ಜೋ ಅನುಕ್ರಮಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಈಹಾದಿಕಕೇ ಕ್ರಮಸೇ ಜಾನತೇ
ಹೈಂ ವೇ ಉಸೇ ನಹೀಂ ಜಾನ ಸಕತೇ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವ -ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾಲ ಬೀತ ಗಯಾ ಹೈ ತಥಾ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವ-
ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತ ನಹೀಂ ಹುಆ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ (-ಅತೀತ -ಅನಾಗತ ಪದಾರ್ಥ ಔರ ಇನ್ದ್ರಿಯಕೇ) ಯಥೋಕ್ತ

Page 69 of 513
PDF/HTML Page 102 of 546
single page version

ಯಥೋದಿತಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಗ್ರಾಹ್ಯಗ್ರಾಹಕಸಂಬನ್ಧಸ್ಯಾಸಂಭವತಃ ಪರಿಚ್ಛೇತ್ತುಂ ನ ಶಕ್ನುವನ್ತಿ ..೪೦..
ಅಥಾತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಸ್ಯ ತು ಯದ್ಯದುಚ್ಯತೇ ತತ್ತತ್ಸಂಭವತೀತಿ ಸಂಭಾವಯತಿ
ಅಪದೇಸಂ ಸಪದೇಸಂ ಮುತ್ತಮಮುತ್ತಂ ಚ ಪಜ್ಜಯಮಜಾದಂ .
ಪಲಯಂ ಗದಂ ಚ ಜಾಣದಿ ತಂ ಣಾಣಮದಿಂದಿಯಂ ಭಣಿಯಂ ..೪೧..
ಅಪ್ರದೇಶಂ ಸಪ್ರದೇಶಂ ಮೂರ್ತಮಮೂರ್ತಂ ಚ ಪರ್ಯಯಮಜಾತಮ್ .
ಪ್ರಲಯಂ ಗತಂ ಚ ಜಾನಾತಿ ತಜ್ಜ್ಞಾನಮತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಣಿತಮ್ ..೪೧..
ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಂ ನಾಮ ಉಪದೇಶಾನ್ತಃಕರಣೇನ್ದ್ರಿಯಾದೀನಿ ವಿರೂಪಕಾರಣತ್ವೇನೋಪಲಬ್ಧಿಸಂಸ್ಕಾರಾದೀನ್
ಪದಾರ್ಥೇಷು ಕಾಲಾನ್ತರಿತರಾಮರಾವಣಾದಿಷು ಸ್ವಭಾವಾನ್ತರಿತಭೂತಾದಿಷು ತಥೈವಾತಿಸೂಕ್ಷ್ಮೇಷು ಪರಚೇತೋವೃತ್ತಿ-
ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣ್ವಾದಿಷು ಚ ನ ಪ್ರವರ್ತತೇ
. ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ಚೇತ್ . ಇನ್ದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸ್ಥೂಲವಿಷಯತ್ವಾತ್, ತಥೈವ
ಮೂರ್ತವಿಷಯತ್ವಾಚ್ಚ . ತತಃ ಕಾರಣಾದಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ನ ಭವತಿ . ತತ ಏವ ಚಾತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಂ
ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಂ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಂ ವಿಹಾಯ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಸುಖಸಾಧನಭೂತೇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನೇ ನಾನಾಮನೋರಥವಿಕಲ್ಪ-
ಜಾಲರೂಪೇ ಮಾನಸಜ್ಞಾನೇ ಚ ಯೇ ರತಿಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ ತೇ ಸರ್ವಜ್ಞಪದಂ ನ ಲಭನ್ತೇ ಇತಿ ಸೂತ್ರಾಭಿಪ್ರಾಯಃ
..೪೦..
೧. ಇನ್ದ್ರಿಯಗೋಚರ ಪದಾರ್ಥ ಗ್ರಾಹ್ಯ ಹೈ ಔರ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಂ ಗ್ರಾಹಕ ಹೈಂ .
ಜೇ ಜಾಣತುಂ ಅಪ್ರದೇಶನೇ, ಸಪ್ರದೇಶ, ಮೂರ್ತ, ಅಮೂರ್ತನೇ,
ಪರ್ಯಾಯ ನಷ್ಟ -ಅಜಾತನೇ, ಭಾಖ್ಯುಂ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ತೇ
. ೪೧.
ಲಕ್ಷಣ (-ಯಥೋಕ್ತಸ್ವರೂಪ, ಊ ಪರ ಕಹಾ ಗಯಾ ಜೈಸಾ) ಗ್ರಾಹ್ಯಗ್ರಾಹಕಸಮ್ಬನ್ಧಕಾ ಅಸಂಭವ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಪದಾರ್ಥಕಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಷಯೀಕೇ ಸಾಥ ವಿಷಯಕಾ) ಸನ್ನಿಕರ್ಷ
ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೋ ತಭೀ (ಅವಗ್ರಹ -ಈಹಾ -ಅವಾಯ -ಧಾರಣಾರೂಪ ಕ್ರಮಸೇ) ಇನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಪದಾರ್ಥಕೋ ಜಾನ ಸಕತಾ
ಹೈ
. ನಷ್ಟ ಔರ ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕಾ ಸನ್ನಿಕರ್ಷ -ಸಮ್ಬನ್ಧ ನ ಹೋನೇಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಉನ್ಹೇಂ
ನಹೀಂ ಜಾನ ಸಕತಾ . ಇಸಲಿಯೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನ ಹೀನ ಹೈ, ಹೇಯ ಹೈ ..೪೦..
ಅಬ, ಐಸಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನಕೇ ಲಿಯೇ ಜೋ ಜೋ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ವಹ (ಸಬ)
ಸಂಭವ ಹೈ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಅಪ್ರದೇಶಂ ] ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಅಪ್ರದೇಶಕೋ, [ಸಪ್ರದೇಶಂ ] ಸಪ್ರದೇಶಕೋ, [ಮೂರ್ತಂ ]
ಮೂರ್ತಕೋ, [ಅಮೂರ್ತಃ ಚ ] ಔರ ಅಮೂರ್ತಕೋ ತಥಾ [ಅಜಾತಂ ] ಅನುತ್ಪನ್ನ [ಚ ] ಔರ [ಪ್ರಲಯಂಗತಂ ] ನಷ್ಟ
[ಪರ್ಯಾಯಂ ] ಪರ್ಯಾಯಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ, [ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ] ವಹ ಜ್ಞಾನ [ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ] ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ
[ಭಣಿತಮ್ ] ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ
..೪೧..
ಟೀಕಾ :ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನ ಉಪದೇಶ, ಅನ್ತಃಕರಣ ಔರ ಇನ್ದ್ರಿಯ ಇತ್ಯಾದಿಕೋ

Page 70 of 513
PDF/HTML Page 103 of 546
single page version

ಅನ್ತರಂಗಸ್ವರೂಪಕಾರಣತ್ವೇನೋಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತತೇ; ಪ್ರವರ್ತಮಾನಂ ಚ ಸಪ್ರದೇಶಮೇವಾಧ್ಯವಸ್ಯತಿ ಸ್ಥೂಲೋಪಲಮ್ಭಕ-
ತ್ವಾನ್ನಾಪ್ರದೇಶಮ್; ಮೂರ್ತಮೇವಾವಗಚ್ಛತಿ ತಥಾವಿಧವಿಷಯನಿಬನ್ಧನಸದ್ಭಾವಾನ್ನಾಮೂರ್ತಮ್; ವರ್ತಮಾನಮೇವ ಪರಿಚ್ಛಿ-
ನತ್ತಿ ವಿಷಯವಿಷಯಿಸನ್ನಿಪಾತಸದ್ಭಾವಾನ್ನ ತು ವೃತ್ತಂ ವರ್ತ್ಸ್ಯಚ್ಚ
. ಯತ್ತು ಪುನರನಾವರಣಮತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಜ್ಞಾನಂ ತಸ್ಯ
ಸಮಿದ್ಧಧೂಮಧ್ವಜಸ್ಯೇವಾನೇಕಪ್ರಕಾರತಾಲಿಂಗಿತಂ ದಾಹ್ಯಂ ದಾಹ್ಯತಾನತಿಕ್ರಮಾದ್ದಾಹ್ಯಮೇವ ಯಥಾ ತಥಾತ್ಮನಃ ಅಪ್ರದೇಶಂ
ಸಪ್ರದೇಶಂ ಮೂರ್ತಮಮೂರ್ತಮಜಾತಮತಿವಾಹಿತಂ ಚ ಪರ್ಯಾಯಜಾತಂ ಜ್ಞೇಯತಾನತಿಕ್ರಮಾತ್ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಮೇವ ಭವತೀತಿ
..೪೧..
ಅಥಾತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಮತೀತಾನಾಗತಸೂಕ್ಷ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನ್ ಜಾನಾತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ ---ಅಪದೇಸಂ ಅಪ್ರದೇಶಂ ಕಾಲಾಣುಪರಮಾಣ್ವಾದಿ
ಸಪದೇಸಂ ಶುದ್ಧಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಾದಿಪಞ್ಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸ್ವರೂಪಂ ಮುತ್ತಂ ಮೂರ್ತಂ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಅಮುತ್ತಂ ಚ ಅಮೂರ್ತಂ ಚ
ಶುದ್ಧಜೀವದ್ರವ್ಯಾದಿ ಪಜ್ಜಯಮಜಾದಂ ಪಲಯಂ ಗದಂ ಚ ಪರ್ಯಾಯಮಜಾತಂ ಭಾವಿನಂ ಪ್ರಲಯಂ ಗತಂ ಚಾತೀತಮೇತತ್ಸರ್ವಂ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಂ ಜ್ಞೇಯಂ
ವಸ್ತು ಜಾಣದಿ ಜಾನಾತಿ ಯದ್ಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ತೃ ತಂ ಣಾಣಮದಿಂದಿಯಂ ಭಣಿಯಂ ತದ್ಜ್ಞಾನಮತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಣಿತಂ, ತೇನೈವ ಸರ್ವಜ್ಞೋ
ಭವತಿ . ತತ ಏವ ಚ ಪೂರ್ವಗಾಥೋದಿತಮಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಂ ಮಾನಸಜ್ಞಾನಂ ಚ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಯೇ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಸಮಾಧಿ-
ರೂಪಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇ ಸಮಸ್ತವಿಭಾವಪರಿಣಾಮತ್ಯಾಗೇನ ರತಿಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ ತ ಏವ ಪರಮಾಹ್ಲಾದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಸ್ವಭಾವಂ
ಸರ್ವಜ್ಞಪದಂ ಲಭನ್ತೇ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ
..೪೧.. ಏವಮತೀತಾನಾಗತಪರ್ಯಾಯಾ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾ ನ ಭವನ್ತೀತಿ
೧. ವಿರೂಪ = ಜ್ಞಾನಕೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ಸ್ವರೂಪವಾಲೇ . (ಉಪದೇಶ, ಮನ ಔರ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಂ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಹೋನೇಸೇ ಉನಕಾ ರೂಪ
ಜ್ಞಾನಕೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೈ . ವೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಮೇಂ ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ ಹೈಂ .)
೨. ಉಪಲಬ್ಧಿ = ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ. (ಯಹ ‘ಲಬ್ಧ’ ಶಕ್ತಿ
ಜಬ ‘ಉಪಯುಕ್ತ’ ಹೋತೀ ಹೈಂ ತಭೀ ಪದಾರ್ಥ ಜಾನನೇಮೇಂ ಆತೇ ಹೈ .)
೩. ಸಂಸ್ಕಾರ = ಭೂತಕಾಲಮೇಂ ಜಾನೇ ಹುಯೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೀ ಧಾರಣಾ .
ವಿರೂಪ - ಕಾರಣತಾಸೇ (ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ) ಔರ ಉಪಲಬ್ಧಿ (-ಕ್ಷಯೋಪಶಮ), ಸಂಸ್ಕಾರ ಇತ್ಯಾದಿಕೋ
ಅಂತರಙ್ಗ ಸ್ವರೂಪ -ಕಾರಣತಾಸೇ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ವಹ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಸಪ್ರದೇಶಕೋ
ಹೀ ಜಾನತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಸ್ಥೂಲಕೋ ಜಾನನೇವಾಲಾ ಹೈ, ಅಪ್ರದೇಶಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ, (ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ
ಸೂಕ್ಷ್ಮಕೋ ಜಾನನೇವಾಲಾ ನಹೀಂ ಹೈ ); ವಹ ಮೂರ್ತಕೋ ಹೀ ಜಾನತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೈಸೇ (ಮೂರ್ತಿಕ) ವಿಷಯಕೇ
ಸಾಥ ಉಸಕಾ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ, ವಹ ಅಮೂರ್ತಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಮೂರ್ತಿಕ ವಿಷಯಕೇ ಸಾಥ
ಇನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಕಾ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ ); ವಹ ವರ್ತಮಾನಕೋ ಹೀ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಿಷಯ -ವಿಷಯೀಕೇ
ಸನ್ನಿಪಾತ ಸದ್ಭಾವ ಹೈ, ವಹ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಹೋ ಚುಕನೇವಾಲೇಕೋ ಔರ ಭವಿಷ್ಯಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋನೇವಾಲೇಕೋ ನಹೀಂ
ಜಾನತಾ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ಇನ್ದ್ರಿಯ ಔರ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಸನ್ನಿಕರ್ಷಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ )
.
ಪರನ್ತು ಜೋ ಅನಾವರಣ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ಉಸೇ ಅಪನೇ ಅಪ್ರದೇಶ, ಸಪ್ರದೇಶ, ಮೂರ್ತ ಔರ ಅಮೂರ್ತ
(ಪದಾರ್ಥ ಮಾತ್ರ) ತಥಾ ಅನುತ್ಪನ್ನ ಏವಂ ವ್ಯತೀತ ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರ, ಜ್ಞೇಯತಾಕಾ ಅತಿಕ್ರಮಣ ನ ಕರನೇಸೇ ಜ್ಞೇಯ
ಹೀ ಹೈ
ಜೈಸೇ ಪ್ರಜ್ವಲಿತ ಅಗ್ನಿಕೋ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಈಂಧನ, ದಾಹ್ಯತಾಕಾ ಅತಿಕ್ರಮಣ ನ ಕರನೇಸೇ
ದಾಹ್ಯ ಹೀ ಹೈ . (ಜೈಸೇ ಪ್ರದೀಪ್ತ ಅಗ್ನಿ ದಾಹ್ಯಮಾತ್ರಕೋಈಂಧನಮಾತ್ರಕೋಜಲಾ ದೇತೀ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
ನಿರಾವರಣ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞೇಯಮಾತ್ರಕೋದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರಕೋಜಾನತಾ ಹೈ ) ..೪೧..

Page 71 of 513
PDF/HTML Page 104 of 546
single page version

ಅಥ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಲಕ್ಷಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ಜ್ಞಾನಾನ್ನ ಭವತೀತಿ ಶ್ರದ್ದಧಾತಿ
ಪರಿಣಮದಿ ಣೇಯಮಟ್ಠಂ ಣಾದಾ ಜದಿ ಣೇವ ಖಾಇಗಂ ತಸ್ಸ .
ಣಾಣಂ ತಿ ತಂ ಜಿಣಿಂದಾ ಖವಯಂತಂ ಕಮ್ಮಮೇವುತ್ತಾ ..೪೨..
ಪರಿಣಮತಿ ಜ್ಞೇಯಮರ್ಥಂ ಜ್ಞಾತಾ ಯದಿ ನೈವ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ತಸ್ಯ .
ಜ್ಞಾನಮಿತಿ ತಂ ಜಿನೇನ್ದ್ರಾಃ ಕ್ಷಪಯನ್ತಂ ಕರ್ಮೈವೋಕ್ತವನ್ತಃ ..೪೨..
ಪರಿಚ್ಛೇತ್ತಾ ಹಿ ಯತ್ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಮರ್ಥಂ ಪರಿಣಮತಿ ತನ್ನ ತಸ್ಯ ಸಕಲಕರ್ಮಕಕ್ಷಕ್ಷಯಪ್ರವೃತ್ತಸ್ವಾಭಾವಿಕ-
ಪರಿಚ್ಛೇದನಿದಾನಮಥವಾ ಜ್ಞಾನಮೇವ ನಾಸ್ತಿ ತಸ್ಯ; ಯತಃ ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಪರಿಣತಿದ್ವಾರೇಣ ಮೃಗತೃಷ್ಣಾಮ್ಭೋಭಾರ-
ಸಂಭಾವನಾಕರಣಮಾನಸಃ ಸುದುಃಸಹಂ ಕರ್ಮಭಾರಮೇವೋಪಭುಂಜಾನಃ ಸ ಜಿನೇನ್ದ್ರೈರುದ್ಗೀತಃ
..೪೨..
ಬೌದ್ಧಮತನಿರಾಕರಣಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಗಾಥಾತ್ರಯಂ, ತದನನ್ತರಮಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ನ ಭವತ್ಯತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನೇನ ಭವತೀತಿ
ನೈಯಾಯಿಕಮತಾನುಸಾರಿಶಿಷ್ಯಸಂಬೋಧನಾರ್ಥಂ ಚ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಿತಿ ಸಮುದಾಯೇನ ಪಞ್ಚಮಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕಂ ಗತಮ್
..
ಅಥ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಾಃ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ, ನ ಚ ಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾದಿಕಥನರೂಪೇಣ ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕಪರ್ಯನ್ತಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ .
ತದ್ಯಥಾ --ಯಸ್ಯೇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟವಿಕಲ್ಪರೂಪೇಣ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕಾರಣಭೂತೇನ ಜ್ಞೇಯವಿಷಯೇ ಪರಿಣಮನಮಸ್ತಿ ತಸ್ಯ ಕ್ಷಾಯಿಕಜ್ಞಾನಂ
ನಾಸ್ತೀತ್ಯಾವೇದಯತಿ ---
ಪರಿಣಮದಿ ಣೇಯಮಟ್ಠಂ ಣಾದಾ ಜದಿ ನೀಲಮಿದಂ ಪೀತಮಿದಮಿತ್ಯಾದಿವಿಕಲ್ಪರೂಪೇಣ ಯದಿ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಂ
ಪರಿಣಮತಿ ಜ್ಞಾತಾತ್ಮಾ ಣೇವ ಖಾಇಗಂ ತಸ್ಸ ಣಾಣಂ ತಿ ತಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಕ್ಷಾಯಿಕಜ್ಞಾನಂ ನೈವಾಸ್ತಿ . ಅಥವಾ ಜ್ಞಾನಮೇವ
ನಾಸ್ತಿ . ಕಸ್ಮಾನ್ನಾಸ್ತಿ . ತಂ ಜಿಣಿಂದಾ ಖವಯಂತಂ ಕಮ್ಮಮೇವುತ್ತಾ ತಂ ಪುರುಷಂ ಕರ್ಮತಾಪನ್ನಂ ಜಿನೇನ್ದ್ರಾಃ ಕರ್ತಾರಃ ಉಕ್ತವಂತಃ .
ಅಬ, ಐಸೀ ಶ್ರದ್ಧಾ ವ್ಯಕ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥರೂಪ ಪರಿಣಮನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
(ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಸ್ವರೂಪ) ಕ್ರಿಯಾ ಜ್ಞಾನಮೇಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋತೀ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಜ್ಞಾತಾ ] ಜ್ಞಾತಾ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಜ್ಞೇಯಂ ಅರ್ಥಂ ] ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥರೂಪ [ಪರಿಣಮತಿ ]
ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೋ ತೋ [ತಸ್ಯ ] ಉಸಕೇ [ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಜ್ಞಾನಂ ] ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ [ನ ಏವ ಇತಿ ] ಹೋತಾ ಹೀ
ನಹೀಂ
. [ಜಿನೇನ್ದ್ರಾ:] ಜಿನೇನ್ದ್ರದೇವೋಂನೇ [ತಂ ] ಉಸೇ [ಕರ್ಮ ಏವ ] ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ [ಕ್ಷಪಯನ್ತಂ ] ಅನುಭವ
ಕರನೇವಾಲಾ [ಉಕ್ತವನ್ತಃ ] ಕಹಾ ಹೈ ..೪೨..
ಟೀಕಾ :ಯದಿ ಜ್ಞಾತಾ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೋ , ತೋ ಉಸೇ ಸಕಲ ಕರ್ಮವನಕೇ
ಕ್ಷಯಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಜಾನಪನೇಕಾ ಕಾರಣ (ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ) ನಹೀಂ ಹೈ; ಅಥವಾ ಉಸೇ ಜ್ಞಾನ ಹೀ
ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಾರ್ಥರೂಪಸೇ ಪರಿಣತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಮೃಗತೃಷ್ಣಾಮೇಂ ಜಲಸಮೂಹಕೀ ಕಲ್ಪನಾ ಕರನೇಕೀ
ಭಾವನಾವಾಲಾ ವಹ (ಆತ್ಮಾ) ಅತ್ಯನ್ತ ದುಃಸಹ ಕರ್ಮಭಾರಕೋ ಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಜಿನೇನ್ದ್ರೋಂನೇ ಕಹಾ ಹೈ
.
ಜೋ ಜ್ಞೇಯ ಅರ್ಥೇ ಪರಿಣಮೇ ಜ್ಞಾತಾ, ನ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ ಛೇ;
ತೇ ಕರ್ಮನೇ ಜ ಅನುಭವೇ ಛೇ ಏಮ ಜಿನದೇವೋ ಕಹೇ
.೪೨.

Page 72 of 513
PDF/HTML Page 105 of 546
single page version

ಅಥ ಕುತಸ್ತರ್ಹಿ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಲಕ್ಷಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ತತ್ಫಲಂ ಚ ಭವತೀತಿ ವಿವೇಚಯತಿ
ಉದಯಗದಾ ಕಮ್ಮಂಸಾ ಜಿಣವರವಸಹೇಹಿಂ ಣಿಯದಿಣಾ ಭಣಿಯಾ .
ತೇಸು ವಿಮೂಢೋ ರತ್ತೋ ದುಟ್ಠೋ ವಾ ಬಂಧಮಣುಭವದಿ ..೪೩..
ಉದಯಗತಾಃ ಕರ್ಮಾಂಶಾ ಜಿನವರವೃಷಭೈಃ ನಿಯತ್ಯಾ ಭಣಿತಾಃ .
ತೇಷು ವಿಮೂಢೋ ರಕ್ತೋ ದುಷ್ಟೋ ವಾ ಬನ್ಧಮನುಭವತಿ ..೪೩..
ಸಂಸಾರಿಣೋ ಹಿ ನಿಯಮೇನ ತಾವದುದಯಗತಾಃ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಾಂಶಾಃ ಸನ್ತ್ಯೇವ . ಅಥ ಸ ಸತ್ಸು ತೇಷು
ಕಿಂ ಕುರ್ವನ್ತಮ್ . ಕ್ಷಪಯನ್ತಮನುಭವನ್ತಮ್ . ಕಿಮೇವ . ಕರ್ಮೈವ . ನಿರ್ವಿಕಾರಸಹಜಾನನ್ದೈಕಸುಖಸ್ವಭಾವಾನುಭವನಶೂನ್ಯಃ
ಸನ್ನುದಯಾಗತಂ ಸ್ವಕೀಯಕರ್ಮೈವ ಸ ಅನುಭವನ್ನಾಸ್ತೇ ನ ಚ ಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ . ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ಯದಿ
ಜ್ಞಾತಾ ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಂ ಪರಿಣಮ್ಯ ಪಶ್ಚಾದರ್ಥಂ ಜಾನಾತಿ ತದಾ ಅರ್ಥಾನಾಮಾನನ್ತ್ಯಾತ್ಸರ್ವಪದಾರ್ಥಪರಿಜ್ಞಾನಂ ನಾಸ್ತಿ . ಅಥವಾ
ತೃತೀಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ಬಹಿರಙ್ಗಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥಾನ್ ಯದಾ ಛದ್ಮಸ್ಥಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ಚಿನ್ತಯತಿ ತದಾ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಂ
ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಂ ನಾಸ್ತಿ, ತದಭಾವೇ ಕ್ಷಾಯಿಕಜ್ಞಾನಮೇವ ನೋತ್ಪದ್ಯತೇ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೪೨.. ಅಥಾನನ್ತಪದಾರ್ಥ-
ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಪರಿಣಮನೇಽಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ನ ಭವತಿ, ನ ಚ ರಾಗಾದಿರಹಿತಕರ್ಮೋದಯೋಽಪೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ
ಉದಯಗದಾ ಕಮ್ಮಂಸಾ ಜಿಣವರವಸಹೇಹಿಂ ಣಿಯದಿಣಾ ಭಣಿಯಾ ಉದಯಗತಾ ಉದಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಕರ್ಮಾಂಶಾ
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮನ ಕರನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಯಹ ಹರಾ ಹೈ, ಯಹ ಪೀಲಾ ಹೈ’
ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಕಲ್ಪರೂಪಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪರಿಣಮನ ಕರನಾ ವಹ ಕರ್ಮಕಾ ಭೋಗನಾ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಕಾ ನಹೀಂ .
ನಿರ್ವಿಕಾರ ಸಹಜ ಆನನ್ದಮೇಂ ಲೀನ ರಹಕರ ಸಹಜರೂಪಸೇ ಜಾನತೇ ರಹನಾ ವಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ಜ್ಞೇಯ
ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ರುಕನಾ
ಉನಕೇ ಸನ್ಮುಖ ವೃತ್ತಿ ಹೋನಾ, ವಹ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ ..೪೨..
(ಯದಿ ಐಸಾ ಹೈ ) ತೋ ಫಿ ರ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥರೂಪ ಪರಿಣಮನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
(ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಸ್ವರೂಪ) ಕ್ರಿಯಾ ಔರ ಉಸಕಾ ಫಲ ಕಹಾಂಸೇ (ಕಿಸ ಕಾರಣಸೇ) ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ,
ಐಸಾ ಅಬ ವಿವೇಚನ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಉದಯಗತಾಃ ಕರ್ಮಾಂಶಾಃ ] (ಸಂಸಾರೀ ಜೀವಕೇ) ಉದಯಪ್ರಾಪ್ತ ಕರ್ಮಾಂಶ
(ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ಆದಿ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೇ ಭೇದ) [ನಿಯತ್ಯಾ ] ನಿಯಮಸೇ [ಜಿನವರವೃಷಭೈಃ ] ಜಿನವರ ವೃಷಭೋಂನೇ
[ಭಣಿತಾಃ] ಕಹೇ ಹೈಂ
. [ತೇಷು ] ಜೀವ ಉನ ಕರ್ಮಾಂಶೋಂಕೇ ಹೋನೇ ಪರ [ವಿಮೂಢಃ ರಕ್ತಃ ದುಷ್ಟಃ ವಾ ] ಮೋಹೀ, ರಾಗೀ
ಅಥವಾ ದ್ವೇಷೀ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಬನ್ಧಂ ಅನುಭವತಿ ] ಬನ್ಧಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ ..೪೩..
ಟೀಕಾ :ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಸಂಸಾರೀಕೇ ನಿಯಮಸೇ ಉದಯಗತ ಪುದ್ಗಲ ಕರ್ಮಾಂಶ ಹೋತೇ ಹೀ ಹೈಂ . ಅಬ
ಭಾಖ್ಯಾಂ ಜಿನೇ ಕರ್ಮೋ ಉದಯಗತ ನಿಯಮಥೀ ಸಂಸಾರೀನೇ,
ತೇ ಕರ್ಮ ಹೋತಾಂ ಮೋಹೀ -ರಾಗೀ -ದ್ವೇಷೀ ಬಂಧ ಅನುಭವೇ
.೪೩.

Page 73 of 513
PDF/HTML Page 106 of 546
single page version

ಸಂಚೇತಯಮಾನೋ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಪರಿಣತತ್ವಾತ್ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಲಕ್ಷಣಯಾ ಕ್ರಿಯಯಾ ಯುಜ್ಯತೇ . ತತ ಏವ ಚ
ಕ್ರಿಯಾಫಲಭೂತಂ ಬನ್ಧಮನುಭವತಿ . ಅತೋ ಮೋಹೋದಯಾತ್ ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಾಫಲೇ, ನ ತು ಜ್ಞಾನಾತ..೪೩..
ಅಥ ಕೇವಲಿನಾಂ ಕ್ರಿಯಾಪಿ ಕ್ರಿಯಾಫಲಂ ನ ಸಾಧಯತೀತ್ಯನುಶಾಸ್ತಿ
ಠಾಣಣಿಸೇಜ್ಜವಿಹಾರಾ ಧಮ್ಮುವದೇಸೋ ಯ ಣಿಯದಯೋ ತೇಸಿಂ .
ಅರಹಂತಾಣಂ ಕಾಲೇ ಮಾಯಾಚಾರೋ ವ್ವ ಇತ್ಥೀಣಂ ..೪೪..
ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಮೂಲೋತ್ತರಕರ್ಮಪ್ರಕೃತಿಭೇದಾಃ ಜಿನವರವೃಷಭೈರ್ನಿಯತ್ಯಾ ಸ್ವಭಾವೇನ ಭಣಿತಾಃ, ಕಿಂತು ಸ್ವಕೀಯ-
ಶುಭಾಶುಭಫಲಂ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಚ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮರಹಿತಾಃ ಸನ್ತೋ ಬನ್ಧಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ
. ತರ್ಹಿ ಕಥಂ ಬನ್ಧಂ ಕರೋತಿ
ಜೀವಃ ಇತಿ ಚೇತ್ . ತೇಸು ವಿಮೂಢೋ ರತ್ತೋ ದುಟ್ಠೋ ವಾ ಬನ್ಧಮಣುಭವದಿ ತೇಷು ಉದಯಾಗತೇಷು ಸತ್ಸು ಕರ್ಮಾಂಶೇಷು
ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷವಿಲಕ್ಷಣನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಭಾವನಾರಹಿತಃ ಸನ್ ಯೋ ವಿಶೇಷೇಣ ಮೂಢೋ ರಕ್ತೋ ದುಷ್ಟೋ ವಾ ಭವತಿ ಸಃ
ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದ್ಯನನ್ತಗುಣವ್ಯಕ್ತಿಲಕ್ಷಣಮೋಕ್ಷಾದ್ವಿಲಕ್ಷಣಂ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಿತ್ಯನುಭಾಗಪ್ರದೇಶಭೇದಭಿನ್ನಂ ಬನ್ಧಮನುಭವತಿ
. ತತಃ
ಸ್ಥಿತಮೇತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ನ ಭವತಿ ಕರ್ಮೋದಯೋಽಪಿ, ಕಿಂತು ರಾಗಾದಯೋ ಬನ್ಧಕಾರಣಮಿತಿ ..೪೩.. ಅಥ
ಕೇವಲಿನಾಂ ರಾಗಾದ್ಯಭಾವಾದ್ಧರ್ಮೋಪದೇಶಾದಯೋಽಪಿ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ನ ಭವನ್ತೀತಿ ಕಥಯತಿ ---ಠಾಣಣಿಸೇಜ್ಜವಿಹಾರಾ ಧಮ್ಮುವದೇಸೋ
ಸ್ಥಾನಮೂರ್ಧ್ವಸ್ಥಿತಿರ್ನಿಷದ್ಯಾ ಚಾಸನಂ ಶ್ರೀವಿಹಾರೋ ಧರ್ಮೋಪದೇಶಶ್ಚ
ಣಿಯದಯೋ ಏತೇ ವ್ಯಾಪಾರಾ ನಿಯತಯಃ ಸ್ವಭಾವಾ
પ્ર. ૧૦
ವಹ ಸಂಸಾರೀ, ಉನ ಉದಯಗತ ಕರ್ಮಾಂಶೋಂಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಮೇಂ, ಚೇತತೇ -ಜಾನತೇ -ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹುಏ, ಮೋಹ -ರಾಗ-
ದ್ವೇಷಮೇಂ ಪರಿಣತ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪರಿಣಮನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ (ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಸ್ವರೂಪ)
ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ಇಸೀಲಿಯೇ ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಫಲಭೂತ ಬನ್ಧಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ
. ಇಸಸೇ
(ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ) ಮೋಹಕೇ ಉದಯಸೇ ಹೀ (ಮೋಹಕೇ ಉದಯಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣಸೇ ಹೀ) ಕ್ರಿಯಾ ಔರ
ಕ್ರಿಯಾಫಲ ಹೋತಾ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಸೇ ನಹೀಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಸಮಸ್ತ ಸಂಸಾರೀ ಜೀವೋಂಕೇ ಕರ್ಮಕಾ ಉದಯ ಹೈ, ಪರನ್ತು ವಹ ಉದಯ ವನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ
ನಹೀಂ ಹೈ . ಯದಿ ಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತಕ ಇಷ್ಟ -ಅನಿಷ್ಟ ಭಾವೋಂಮೇಂ ಜೀವ ರಾಗೀ -ದ್ವೇಷೀ -ಮೋಹೀ ಹೋಕರ ಪರಿಣಮನ ಕರೇ ತೋ
ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಸೇ ಯಹ ಬಾತ ಸಿದ್ಧ ಹುಈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ, ಉದಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮ ಯಾ ಕರ್ಮೋದಯಸೇ
ಉತ್ಪನ್ನ ದೇಹಾದಿಕೀ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ ಮಾತ್ರ ರಾಗ -ದ್ವೇಷ -ಮೋಹಭಾವ ಹೈಂ .
ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಭಾವ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರಸೇ ತ್ಯಾಗನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ ..೪೩..
ಅಬ, ಐಸಾ ಉಪದೇಶ ದೇತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ ಕ್ರಿಯಾ ಭೀ ಕ್ರಿಯಾಫಲ (-ಬನ್ಧ) ಉತ್ಪನ್ನ
ನಹೀಂ ಕರತೀ :
ಧರ್ಮೋಪದೇಶ, ವಿಹಾರ, ಆಸನ, ಸ್ಥಾನ ಶ್ರೀ ಅರ್ಹಂತನೇ
ವರ್ತೇ ಸಹಜ ತೇ ಕಾಲಮಾಂ, ಮಾಯಾಚರಣ ಜ್ಯಮ ನಾರೀನೇ
. ೪೪.

Page 74 of 513
PDF/HTML Page 107 of 546
single page version

ಸ್ಥಾನನಿಷದ್ಯಾವಿಹಾರಾ ಧರ್ಮೋಪದೇಶಶ್ಚ ನಿಯತಯಸ್ತೇಷಾಮ್ .
ಅರ್ಹತಾಂ ಕಾಲೇ ಮಾಯಾಚಾರ ಇವ ಸ್ತ್ರೀಣಾಮ್ ..೪೪..
ಯಥಾ ಹಿ ಮಹಿಲಾನಾಂ ಪ್ರಯತ್ನಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ತಥಾವಿಧಯೋಗ್ಯತಾಸದ್ಭಾವಾತ್ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಏವ
ಮಾಯೋಪಗುಣ್ಠನಾಗುಣ್ಠಿತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ, ತಥಾ ಹಿ ಕೇವಲಿನಾಂ ಪ್ರಯತ್ನಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ತಥಾವಿಧ-
ಯೋಗ್ಯತಾಸದ್ಭಾವಾತ
್ ಸ್ಥಾನಮಾಸನಂ ವಿಹರಣಂ ಧರ್ಮದೇಶನಾ ಚ ಸ್ವಭಾವಭೂತಾ ಏವ ಪ್ರವರ್ತನ್ತೇ . ಅಪಿ
ಚಾವಿರುದ್ಧಮೇತದಮ್ಭೋಧರದೃಷ್ಟಾನ್ತಾತ. ಯಥಾ ಖಲ್ವಮ್ಭೋಧರಾಕಾರಪರಿಣತಾನಾಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಗಮನಮವಸ್ಥಾನಂ
ಗರ್ಜನಮಮ್ಬುವರ್ಷಂ ಚ ಪುರುಷಪ್ರಯತ್ನಮನ್ತರೇಣಾಪಿ ದೃಶ್ಯನ್ತೇ, ತಥಾ ಕೇವಲಿನಾಂ ಸ್ಥಾನಾದಯೋಽಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕಾ ಏವ
ದೃಶ್ಯನ್ತೇ
. ಅತೋಽಮೀ ಸ್ಥಾನಾದಯೋ ಮೋಹೋದಯಪೂರ್ವಕತ್ವಾಭಾವಾತ್ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಾ ಅಪಿ ಕೇವಲಿನಾಂ
ಕ್ರಿಯಾಫಲಭೂತಬನ್ಧಸಾಧನಾನಿ ನ ಭವನ್ತಿ ..೪೪..
ಅನೀಹಿತಾಃ . ಕೇಷಾಮ್ . ತೇಸಿಂ ಅರಹಂತಾಣಂ ತೇಷಾಮರ್ಹತಾಂ ನಿರ್ದೋಷಿಪರಮಾತ್ಮನಾಮ್ . ಕ್ವ . ಕಾಲೇ ಅರ್ಹದವಸ್ಥಾಯಾಮ್ .
ಇವ . ಮಾಯಾಚಾರೋ ವ್ವ ಇತ್ಥೀಣಂ ಮಾಯಾಚಾರ ಇವ ಸ್ತ್ರೀಣಾಮಿತಿ . ತಥಾ ಹಿಯಥಾ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಸ್ತ್ರೀವೇದೋದಯ-
ಸದ್ಭಾವಾತ್ಪ್ರಯತ್ನಾಭಾವೇಽಪಿ ಮಾಯಾಚಾರಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ, ತಥಾ ಭಗವತಾಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತಮೋಹೋದಯಕಾರ್ಯೇಹಾಪೂರ್ವ-
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ತೇಷಾಮ್ ಅರ್ಹತಾಂ ] ಉನ ಅರಹನ್ತ ಭಗವನ್ತೋಂಕೇ [ಕಾಲೇ ] ಉಸ ಸಮಯ
[ಸ್ಥಾನನಿಷದ್ಯಾವಿಹಾರಾಃ ] ಖಡೇ ರಹನಾ, ಬೈಠನಾ, ವಿಹಾರ [ಧರ್ಮೋಪದೇಶಃ ಚ ] ಔರ ಧರ್ಮೋಪದೇಶ-[ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ
ಮಾಯಾಚಾರಃ ಇವ ]
ಸ್ತ್ರಿಯೋಂಕೇ ಮಾಯಾಚಾರಕೀ ಭಾಂತಿ, [ನಿಯತಯಃ ] ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಹೀ
ಪ್ರಯತ್ನ ಬಿನಾ ಹೀ
ಹೋತಾ ಹೈ ..೪೪..
ಟೀಕಾ :ಜೈಸೇ ಸ್ತ್ರಿಯೋಂಕೇ, ಪ್ರಯತ್ನಕೇ ಬಿನಾ ಭೀ, ಉಸ ಪ್ರಕಾರ ಯೋಗ್ಯತಾಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ
ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಹೀ ಮಾಯಾಕೇ ಢಕ್ಕನಸೇ ಢಂಕಾ ಹುಆ ವ್ಯವಹಾರ ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ,
ಪ್ರಯತ್ನಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ (
ಪ್ರಯತ್ನ ನ ಹೋನೇಪರ ಭೀ) ಉಸ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಯೋಗ್ಯತಾಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಖಡೇ ರಹನಾ,
ಬೈಠನಾ, ವಿಹಾರ ಔರ ಧರ್ಮದೇಶನಾ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಹೀ ಪ್ರವರ್ತತೇ ಹೈಂ ಔರ ಯಹ (ಪ್ರಯತ್ನಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ ವಿಹಾರಾದಿಕಾ
ಹೋನಾ), ಬಾದಲಕೇ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಸೇ ಅವಿರುದ್ಧ ಹೈ
. ಜೈಸೇ ಬಾದಲಕೇ ಆಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಗಮನ,
ಸ್ಥಿರತಾ, ಗರ್ಜನ ಔರ ಜಲವೃಷ್ಟಿ ಪುರುಷ -ಪ್ರಯತ್ನಕೇ ಬಿನಾ ಭೀ ದೇಖೀ ಜಾತೀ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ
ಖಡೇ ರಹನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೀ (ಇಚ್ಛಾಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ) ದೇಖಾ ಜಾತಾ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಸ್ಥಾನಾದಿಕ
(ಖಡೇ ರಹನೇ -ಬೈಠನೇ ಇತ್ಯಾದಿಕಾ ವ್ಯಾಪಾರ), ಮೋಹೋದಯಪೂರ್ವಕ ನ ಹೋನೇಸೇ, ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷ (ಕ್ರಿಯಾಕೇ
ಪ್ರಕಾರ) ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೇ ಕ್ರಿಯಾಫಲಭೂತ ಬನ್ಧಕೇ ಸಾಧನ ನಹೀಂ ಹೋತೇ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೇ ಸ್ಥಾನ, ಆಸನ ಔರ ವಿಹಾರ, ಯಹ ಕಾಯಯೋಗಸಮ್ಬನ್ಧೀ
ಕ್ರಿಯಾಏಂ ತಥಾ ದಿವ್ಯಧ್ವನಿಸೇ ನಿಶ್ಚಯ -ವ್ಯವಹಾರಸ್ವರೂಪ ಧರ್ಮಕಾ ಉಪದೇಶವಚನಯೋಗ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕ್ರಿಯಾ-

Page 75 of 513
PDF/HTML Page 108 of 546
single page version

ಅಥೈವಂ ಸತಿ ತೀರ್ಥಕೃತಾಂ ಪುಣ್ಯವಿಪಾಕೋಽಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಏವೇತ್ಯವಧಾರಯತಿ
ಪುಣ್ಣಫಲಾ ಅರಹಂತಾ ತೇಸಿಂ ಕಿರಿಯಾ ಪುಣೋ ಹಿ ಓದಇಯಾ .
ಮೋಹಾದೀಹಿಂ ವಿರಹಿದಾ ತಮ್ಹಾ ಸಾ ಖಾಇಗ ತ್ತಿ ಮದಾ ..೪೫..
ಪುಣ್ಯಫಲಾ ಅರ್ಹನ್ತಸ್ತೇಷಾಂ ಕ್ರಿಯಾ ಪುನರ್ಹಿ ಔದಯಿಕೀ .
ಮೋಹಾದಿಭಿಃ ವಿರಹಿತಾ ತಸ್ಮಾತ್ ಸಾ ಕ್ಷಾಯಿಕೀತಿ ಮತಾ ..೪೫..
ಅರ್ಹನ್ತಃ ಖಲು ಸಕಲಸಮ್ಯಕ್ಪರಿಪಕ್ವಪುಣ್ಯಕಲ್ಪಪಾದಪಫಲಾ ಏವ ಭವನ್ತಿ . ಕ್ರಿಯಾ ತು ತೇಷಾಂ
ಯಾ ಕಾಚನ ಸಾ ಸರ್ವಾಪಿ ತದುದಯಾನುಭಾವಸಂಭಾವಿತಾತ್ಮಸಂಭೂತಿತಯಾ ಕಿಲೌದಯಿಕ್ಯೇವ . ಅಥೈವಂಭೂತಾಪಿ ಸಾ
ಪ್ರಯತ್ನಾಭಾವೇಽಪಿ ಶ್ರೀವಿಹಾರಾದಯಃ ಪ್ರವರ್ತನ್ತೇ . ಮೇಘಾನಾಂ ಸ್ಥಾನಗಮನಗರ್ಜನಜಲವರ್ಷಣಾದಿವದ್ವಾ . ತತಃ ಸ್ಥಿತಮೇತತ್
ಮೋಹಾದ್ಯಭಾವಾತ್ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಾ ಅಪಿ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ನ ಭವನ್ತೀತಿ ..೪೪.. ಅಥ ಪೂರ್ವಂ ಯದುಕ್ತಂ ರಾಗಾದಿ-
ರಹಿತಕರ್ಮೋದಯೋ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ನ ಭವತಿ ವಿಹಾರಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಚ, ತಮೇವಾರ್ಥಂ ಪ್ರಕಾರಾನ್ತರೇಣ ದೃಢಯತಿ ---ಪುಣ್ಣಫಲಾ
ಅರಹಂತಾ
ಪಞ್ಚಮಹಾಕಲ್ಯಾಣಪೂಜಾಜನಕಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯವಿಜಯಕರಂ ಯತ್ತೀರ್ಥಕರನಾಮ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮ ತತ್ಫಲಭೂತಾ ಅರ್ಹನ್ತೋ
ಭವನ್ತಿ . ತೇಸಿಂ ಕಿರಿಯಾ ಪುಣೋ ಹಿ ಓದಇಯಾ ತೇಷಾಂ ಯಾ ದಿವ್ಯಧ್ವನಿರೂಪವಚನವ್ಯಾಪಾರಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಸಾ ನಿಃಕ್ರಿಯಶುದ್ಧಾತ್ಮ-
ಅಘಾತಿಕರ್ಮಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಸಹಜ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ . ಉಸಮೇಂ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೀ ಕಿಂಚಿತ್ ಮಾತ್ರ ಇಚ್ಛಾ ನಹೀಂ
ಹೋತೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಹಾಂ ಮೋಹನೀಯ -ಕರ್ಮಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಕ್ಷಯ ಹೋ ಗಯಾ ಹೈ ವಹಾಂ ಉಸಕೀ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಇಚ್ಛಾ ಕಹಾಂಸೇ
ಹೋಗೀ ? ಇಸಪ್ರಕಾರ ಇಚ್ಛಾಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ
ಮೋಹ -ರಾಗ -ದ್ವೇಷಕೇ ಬಿನಾ ಹೀಹೋನೇಸೇ ಕೇವಲೀ -ಭಗವಾನಕೇ
ಲಿಯೇ ವೇ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತೀಂ ..೪೪..
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೋನೇಸೇ ತೀರ್ಥಂಕರೋಂಕೇ ಪುಣ್ಯಕಾ ವಿಪಾಕ ಅಕಿಂಚಿತ್ಕರ ಹೀ ಹೈ (-ಕುಛ ಕರತಾ ನಹೀಂ
ಹೈ, ಸ್ವಭಾವಕಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಘಾತ ನಹೀಂ ಕರತಾ) ಐಸಾ ಅಬ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಅರ್ಹನ್ತಃ ] ಅರಹನ್ತಭಗವಾನ [ಪುಣ್ಯಫಲಾಃ ] ಪುಣ್ಯಫಲವಾಲೇ ಹೈಂ [ಪುನಃ ಹಿ ]
ಔರ [ತೇಷಾಂ ಕ್ರಿಯಾ ] ಉನಕೀ ಕ್ರಿಯಾ [ಔದಯಿಕೀ ] ಔದಯಿಕೀ ಹೈ; [ಮೋಹಾದಿಭಿಃ ವಿರಹಿತಾ ]
ಮೋಹಾದಿಸೇ ರಹಿತ ಹೈ [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸಾ ] ವಹ [ಕ್ಷಾಯಿಕೀ ] ಕ್ಷಾಯಿಕೀ [ಇತಿ ಮತಾ ] ಮಾನೀ ಗಈ
ಹೈ
..೪೫..
ಟೀಕಾ :ಅರಹನ್ತಭಗವಾನ ಜಿನಕೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪುಣ್ಯರೂಪೀ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷಕೇ ಸಮಸ್ತ ಫಲ
ಭಲೀಭಾಂತಿ ಪರಿಪಕ್ವ ಹುಏ ಹೈಂ ಐಸೇ ಹೀ ಹೈಂ, ಔರ ಉನಕೀ ಜೋ ಭೀ ಕ್ರಿಯಾ ಹೈ ವಹ ಸಬ ಉಸಕೇ
ಛೇ ಪುಣ್ಯಫಲ ಅರ್ಹಂತ, ನೇ ಅರ್ಹಂತಕಿರಿಯಾ ಉದಯಿಕೀ;
ಮೋಹಾದಿಥೀ ವಿರಹಿತ ತೇಥೀ ತೇ ಕ್ರಿಯಾ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಗಣೀ
.೪೫.

Page 76 of 513
PDF/HTML Page 109 of 546
single page version

ಸಮಸ್ತಮಹಾಮೋಹಮೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಸ್ಕನ್ಧಾವಾರಸ್ಯಾತ್ಯನ್ತಕ್ಷಯೇ ಸಂಭೂತತ್ವಾನ್ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪಾಣಾಮುಪರಂಜಕಾನಾಮ-
ಭಾವಾಚ್ಚೈತನ್ಯವಿಕಾರಕಾರಣತಾಮನಾಸಾದಯನ್ತೀ ನಿತ್ಯಮೌದಯಿಕೀ ಕಾರ್ಯಭೂತಸ್ಯ ಬನ್ಧಸ್ಯಾಕಾರಣಭೂತತಯಾ
ಕಾರ್ಯಭೂತಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ ಕಾರಣಭೂತತಯಾ ಚ ಕ್ಷಾಯಿಕ್ಯೇವ ಕಥಂ ಹಿ ನಾಮ ನಾನುಮನ್ಯೇತ
. ಅಥಾನುಮನ್ಯೇತ
ಚೇತ್ತರ್ಹಿ ಕರ್ಮವಿಪಾಕೋಽಪಿ ನ ತೇಷಾಂ ಸ್ವಭಾವವಿಘಾತಾಯ ..೪೫..
ತತ್ತ್ವವಿಪರೀತಕರ್ಮೋದಯಜನಿತತ್ವಾತ್ಸರ್ವಾಪ್ಯೌದಯಿಕೀ ಭವತಿ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಮ್ . ಮೋಹಾದೀಹಿಂ ವಿರಹಿದಾ ನಿರ್ಮೋಹ-
ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪ್ರಚ್ಛಾದಕಮಮಕಾರಾಹಙ್ಕಾರೋತ್ಪಾದನಸಮರ್ಥಮೋಹಾದಿವಿರಹಿತತ್ವಾದ್ಯತಃ ತಮ್ಹಾ ಸಾ ಖಾಯಗ ತ್ತಿ ಮದಾ ತಸ್ಮಾತ್
ಸಾ ಯದ್ಯಪ್ಯೌದಯಿಕೀ ತಥಾಪಿ ನಿರ್ವಿಕಾರಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸ್ಯ ವಿಕ್ರಿಯಾಮಕುರ್ವತೀ ಸತೀ ಕ್ಷಾಯಿಕೀತಿ ಮತಾ . ಅತ್ರಾಹ
ಶಿಷ್ಯಃ ---‘ಔದಯಿಕಾ ಭಾವಾಃ ಬನ್ಧಕಾರಣಮ್’ ಇತ್ಯಾಗಮವಚನಂ ತರ್ಹಿ ವೃಥಾ ಭವತಿ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ --ಔದಯಿಕಾ
ಭಾವಾ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ಭವನ್ತಿ, ಪರಂ ಕಿಂತು ಮೋಹೋದಯಸಹಿತಾಃ . ದ್ರವ್ಯಮೋಹೋದಯೇಽಪಿ ಸತಿ ಯದಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಭಾವನಾಬಲೇನ
ಭಾವಮೋಹೇನ ನ ಪರಿಣಮತಿ ತದಾ ಬಂಧೋ ನ ಭವತಿ . ಯದಿ ಪುನಃ ಕರ್ಮೋದಯಮಾತ್ರೇಣ ಬನ್ಧೋ ಭವತಿ ತರ್ಹಿ ಸಂಸಾರಿಣಾಂ
ಸರ್ವದೈವ ಕರ್ಮೋದಯಸ್ಯ ವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ ಸರ್ವದೈವ ಬನ್ಧ ಏವ, ನ ಮೋಕ್ಷ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೪೫.. ಅಥ ಯಥಾರ್ಹತಾಂ
ಶುಭಾಶುಭಪರಿಣಾಮವಿಕಾರೋ ನಾಸ್ತಿ ತಥೈಕಾನ್ತೇನ ಸಂಸಾರಿಣಾಮಪಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ಸಾಂಖ್ಯಮತಾನುಸಾರಿಶಿಷ್ಯೇಣ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷೇ
೧. ಉಪರಂಜಕೋಂ = ಉಪರಾಗ -ಮಲಿನತಾ ಕರನೇವಾಲೇ (ವಿಕಾರೀಭಾವ) .
(ಪುಣ್ಯಕೇ) ಉದಯಕೇ ಪ್ರಭಾವಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಔದಯಿಕೀ ಹೀ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ಐಸೀ (ಪುಣ್ಯಕೇ
ಉದಯಸೇ ಹೋನೇವಾಲೀ) ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಹ ಸದಾ ಔದಯಿಕೀ ಕ್ರಿಯಾ ಮಹಾಮೋಹರಾಜಾಕೀ ಸಮಸ್ತ ಸೇನಾಕೇ
ಸರ್ವಥಾ ಕ್ಷಯಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪೀ
ಉಪರಂಜಕೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಚೈತನ್ಯಕೇ
ವಿಕಾರಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ಇಸಲಿಯೇ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಬನ್ಧಕೀ ಅಕಾರಣಭೂತತಾಸೇ ಔರ ಕಾರ್ಯಭೂತ ಮೋಕ್ಷಕೀ
ಕಾರಣಭೂತತಾಸೇ ಕ್ಷಾಯಿಕೀ ಹೀ ಕ್ಯೋಂ ನ ಮಾನನೀ ಚಾಹಿಯೇ ? (ಅವಶ್ಯ ಮಾನನೀ ಚಾಹಿಯೇ) ಔರ ಜಬ
ಕ್ಷಾಯಿಕೀ ಹೀ ಮಾನೇ ತಬ ಕರ್ಮವಿಪಾಕ (-ಕರ್ಮೋದಯ) ಭೀ ಉನಕೇ (ಅರಹನ್ತೋಂಕೇ) ಸ್ವಭಾವವಿಘಾತಕಾ
ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ (ಐಸೈ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ )
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಅರಹನ್ತಭಗವಾನಕೇ ಜೋ ದಿವ್ಯಧ್ವನಿ, ವಿಹಾರ ಆದಿ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಹೈಂ ವೇ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ
ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೇ ಪ್ರದೇಶಪರಿಸ್ಪಂದಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಪೂರ್ವಬದ್ಧ ಕರ್ಮೋದಯಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ
ಔದಯಿಕೀ ಹೈಂ
. ವೇ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಅರಹನ್ತಭಗವಾನಕೇ ಚೈತನ್ಯವಿಕಾರರೂಪ ಭಾವಕರ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಕರತೀಂ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ (ಉನಕೇ) ನಿರ್ಮೋಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ವಿಕಾರಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ
ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋ ಚುಕಾ ಹೈ
. ಔರ ವೇ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಉನ್ಹೇಂ, ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ
ನವೀನ ಬನ್ಧಮೇಂ ಕಾರಣರೂಪ ನಹೀಂ ಹೋತೀಂ, ಪರನ್ತು ವೇ ಪೂರ್ವಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕ್ಷಯಮೇಂ ಕಾರಣರೂಪ ಹೈಂ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಿನ
ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಉದಯಸೇ ವೇ ಕ್ರಿಯಾಏಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ ವೇ ಕರ್ಮ ಅಪನಾ ರಸ ದೇಕರ ಖಿರ ಜಾತೇ ಹೈಂ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಸೇ ಔರ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕ್ಷಯಮೇಂ ಕಾರಣಭೂತ ಹೋನೇಸೇ ಅರಹಂತಭಗವಾನಕೀ
ವಹ ಔದಯಿಕೀ ಕ್ರಿಯಾ ಕ್ಷಾಯಿಕೀ ಕಹಲಾತೀ ಹೈ
..೪೫..

Page 77 of 513
PDF/HTML Page 110 of 546
single page version

ಅಥ ಕೇವಲಿನಾಮಿವ ಸರ್ವೇಷಾಮಪಿ ಸ್ವಭಾವವಿಘಾತಾಭಾವಂ ನಿಷೇಧಯತಿ
ಜದಿ ಸೋ ಸುಹೋ ವ ಅಸುಹೋ ಣ ಹವದಿ ಆದಾ ಸಯಂ ಸಹಾವೇಣ .
ಸಂಸಾರೋ ವಿ ಣ ವಿಜ್ಜದಿ ಸವ್ವೇಸಿಂ ಜೀವಕಾಯಾಣಂ ..೪೬..
ಯದಿ ಸ ಶುಭೋ ವಾ ಅಶುಭೋ ನ ಭವತಿ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ ಸ್ವಭಾವೇನ .
ಸಂಸಾರೋಽಪಿ ನ ವಿದ್ಯತೇ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಜೀವಕಾಯಾನಾಮ್ ..೪೬..
ಯದಿ ಖಲ್ವೇಕಾನ್ತೇನ ಶುಭಾಶುಭಭಾವಸ್ವಭಾವೇನ ಸ್ವಯಮಾತ್ಮಾ ನ ಪರಿಣಮತೇ ತದಾ ಸರ್ವದೈವ ಸರ್ವಥಾ
ನಿರ್ವಿಘಾತೇನ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವೇನೈವಾವತಿಷ್ಠತೇ . ತಥಾ ಚ ಸರ್ವ ಏವ ಭೂತಗ್ರಾಮಾಃ ಸಮಸ್ತಬನ್ಧಸಾಧನ-
ಶೂನ್ಯತ್ವಾದಾಜವಂಜವಾಭಾವಸ್ವಭಾವತೋ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತತಾಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯೇರನ್ . ತಚ್ಚ ನಾಭ್ಯುಪಗಮ್ಯತೇ; ಆತ್ಮನಃ
ಕೃತೇ ಸತಿ ದೂಷಣದ್ವಾರೇಣ ಪರಿಹಾರಂ ದದಾತಿ ---ಜದಿ ಸೋ ಸುಹೋ ವ ಅಸುಹೋ ಣ ಹವದಿ ಆದಾ ಸಯಂ ಸಹಾವೇಣ ಯಥೈವ
ಶುದ್ಧನಯೇನಾತ್ಮಾ ಶುಭಾಶುಭಾಭ್ಯಾಂ ನ ಪರಿಣಮತಿ ತಥೈವಾಶುದ್ಧನಯೇನಾಪಿ ಸ್ವಯಂ ಸ್ವಕೀಯೋಪಾದಾನಕಾರಣೇನ
ಸ್ವಭಾವೇನಾಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯರೂಪೇಣಾಪಿ ಯದಿ ನ ಪರಿಣಮತಿ ತದಾ
. ಕಿಂ ದೂಷಣಂ ಭವತಿ . ಸಂಸಾರೋ ವಿ ಣ ವಿಜ್ಜದಿ
ನಿಸ್ಸಂಸಾರಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಾತ್ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತೋ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನಾಪಿ ಸಂಸಾರೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ . ಕೇಷಾಮ್ . ಸವ್ವೇಸಿಂ ಜೀವಕಾಯಾಣಂ
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಜೀವಸಂಘಾತಾನಾಮಿತಿ . ತಥಾ ಹಿ --ಆತ್ಮಾ ತಾವತ್ಪರಿಣಾಮೀ, ಸ ಚ ಕರ್ಮೋಪಾಧಿನಿಮಿತ್ತೇ ಸತಿ
ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣಿರಿವೋಪಾಧಿಂ ಗೃಹ್ಣಾತಿ, ತತಃ ಕಾರಣಾತ್ಸಂಸಾರಾಭಾವೋ ನ ಭವತಿ . ಅಥ ಮತಮ್ ---ಸಂಸಾರಾಭಾವಃ
ಅಬ, ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೀ ಭಾಂತಿ ಸಮಸ್ತ ಜೀವೋಂಕೇ ಸ್ವಭಾವ ವಿಘಾತಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಕಾ ನಿಷೇಧ
ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯದಿ ] ಯದಿ (ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ಕಿ) [ಸಃ ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ
[ಸ್ವಯಂ ] ಸ್ವಯಂ [ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಸ್ವಭಾವಸೇ (-ಅಪನೇ ಭಾವಸೇ) [ಶುಭಃ ವಾ ಅಶುಭಃ ] ಶುಭ ಯಾ
ಅಶುಭ [ನ ಭವತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋತಾ (ಶುಭಾಶುಭ ಭಾವಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ) [ಸರ್ವೇಷಾಂ ಜೀವಕಾಯಾನಾಂ ]
ತೋ ಸಮಸ್ತ ಜೀವನಿಕಾಯೋಂಕೇ [ಸಂಸಾರಃ ಅಪಿ ] ಸಂಸಾರ ಭೀ [ನ ವಿದ್ಯತೇ ] ವಿದ್ಯಮಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ
ಹೋಗಾ
..೪೬..
ಟೀಕಾ :ಯದಿ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ಕಿ ಶುಭಾಶುಭಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ
(-ಅಪನೇ ಭಾವಮೇಂ ) ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ತೋ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ (ವಹ) ಸದಾ ಹೀ
ಸರ್ವಥಾ ನಿರ್ವಿಘಾತ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಅವಸ್ಥಿತ ಹೈ; ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಮಸ್ತ ಜೀವಸಮೂಹ, ಸಮಸ್ತ
ಬನ್ಧಕಾರಣೋಂಸೇ ರಹಿತ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ಸಂಸಾರ ಅಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ
ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ ನಿಜ ಭಾವಥೀ ಜೋ ಶುಭ -ಅಶುಭ ಬನೇ ನಹೀಂ,
ತೋ ಸರ್ವ ಜೀವನಿಕಾಯನೇ ಸಂಸಾರ ಪಣ ವರ್ತೇ ನಹೀಂ ! ೪೬.

Page 78 of 513
PDF/HTML Page 111 of 546
single page version

ಪರಿಣಾಮಧರ್ಮತ್ವೇನ ಸ್ಫ ಟಿಕಸ್ಯ ಜಪಾತಾಪಿಚ್ಛರಾಗಸ್ವಭಾವತ್ವವತ್ ಶುಭಾಶುಭಸ್ವಭಾವತ್ವದ್ಯೋತನಾತ..೪೬..
ಅಥ ಪುನರಪಿ ಪ್ರಕೃತಮನುಸೃತ್ಯಾತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವೇನಾಭಿನನ್ದತಿ
ಜಂ ತಕ್ಕಾಲಿಯಮಿದರಂ ಜಾಣದಿ ಜುಗವಂ ಸಮಂತದೋ ಸವ್ವಂ .
ಅತ್ಥಂ ವಿಚಿತ್ತವಿಸಮಂ ತಂ ಣಾಣಂ ಖಾಇಯಂ ಭಣಿಯಂ ..೪೭..
ಯತ್ತಾತ್ಕಾಲಿಕಮಿತರಂ ಜಾನಾತಿ ಯುಗಪತ್ಸಮನ್ತತಃ ಸರ್ವಮ್ .
ಅರ್ಥಂ ವಿಚಿತ್ರವಿಷಮಂ ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಭಣಿತಮ್ ..೪೭..
ಸಾಂಖ್ಯಾನಾಂ ದೂಷಣಂ ನ ಭವತಿ, ಭೂಷಣಮೇವ . ನೈವಮ್ . ಸಂಸಾರಾಭಾವೋ ಹಿ ಮೋಕ್ಷೋ ಭಣ್ಯತೇ, ಸ ಚ ಸಂಸಾರಿಜೀವಾನಾಂ
ನ ದೃಶ್ಯತೇ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಿರೋಧಾದಿತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೪೬.. ಏವಂ ರಾಗಾದಯೋ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ, ನ ಚ ಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾದಿ-
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಷಷ್ಠಸ್ಥಲೇ ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕಂ ಗತಮ್ . ಅಥ ಪ್ರಥಮಂ ತಾವತ್ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮೇವ ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ವರೂಪಂ,
ಜಾಯೇಂಗೇ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತ ಸಿದ್ಧ ಹೋವೇಂಗೇ ! ಕಿನ್ತು ಐಸಾ ಸ್ವೀಕಾರ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಆತ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಧರ್ಮವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, ಜೈಸೇ ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣಿ, ಜಪಾಕುಸುಮ ಔರ ತಮಾಲಪುಷ್ಪಕೇ ರಂಗ -ರೂಪ
ಸ್ವಭಾವಯುಕ್ತತಾಸೇ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ, ಉಸೇ (ಆತ್ಮಾಕೇ) ಶುಭಾಶುಭ -ಸ್ವಭಾವಯುಕ್ತತಾ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತೀ ಹೈ
. (ಜೈಸೇ ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣಿ ಲಾಲ ಔರ ಕಾಲೇ ಫೂ ಲಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಲಾಲ ಔರ ಕಾಲೇ
ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಶುಭಾಶುಭ
ಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ)
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೈಸೇ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಕೋಈ ಜೀವ ಶುಭಾಶುಭ ಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಯದಿ ಅಶುದ್ಧನಯಸೇ ಭೀ ಪರಿಣಮಿತ ನ ಹೋತಾ ಹೋ ತೋ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಭೀ ಸಮಸ್ತ ಜೀವೋಂಕೇ
ಸಂಸಾರಕಾ ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾಯೇ ಔರ ಸಭೀ ಜೀವ ಸದಾ ಮುಕ್ತ ಹೀ ಸಿದ್ಧ ಹೋಜಾವೇಂ ! ಕಿನ್ತು ಯಹ ತೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ
ವಿರುದ್ಧ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಜೈಸೇ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೇ ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸಭೀ
ಜೀವೋಂಕೇ ಸರ್ವಥಾ ಶುಭಾಶುಭ ಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಅಭಾವ ನಹೀಂ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ..೪೬..
ಅಬ, ಪುನಃ ಪ್ರಕೃತಕಾ (ಚಾಲು ವಿಷಯಕಾ) ಅನುಸರಣ ಕರಕೇ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವಜ್ಞರೂಪಸೇ
ಅಭಿನನ್ದನ ಕರತೇ ಹೈಂ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಸಬಕಾ ಜ್ಞಾತಾ ಹೈ ಐಸೀ ಉಸಕೀ ಪ್ರಶಂಸಾ ಕರತೇ ಹೈಂ )
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯತ್ ] ಜೋ [ಯುಗಪದ್ ] ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ [ಸಮನ್ತತಃ ] ಸರ್ವತಃ (ಸರ್ವ
ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) [ತಾತ್ಕಾಲಿಕಂ ] ತಾತ್ಕಾಲಿಕ [ಇತರಂ ] ಯಾ ಅತಾತ್ಕಾಲಿಕ, [ವಿಚಿತ್ರವಿಷಮಂ ]
ಸೌ ವರ್ತಮಾನಅವರ್ತಮಾನ, ವಿಚಿತ್ರ, ವಿಷಮ ಪದಾರ್ಥನೇ
ಯುಗಪದ ಸರವತಃ ಜಾಣತುಂ, ತೇ ಜ್ಞಾನ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜಿನ ಕಹೇ . ೪೭.

Page 79 of 513
PDF/HTML Page 112 of 546
single page version

ತತ್ಕಾಲಕಲಿತವೃತ್ತಿಕಮತೀತೋದರ್ಕಕಾಲಕಲಿತವೃತ್ತಿಕಂ ಚಾಪ್ಯೇಕಪದ ಏವ ಸಮನ್ತತೋಽಪಿ
ಸಕಲಮಪ್ಯರ್ಥಜಾತಂ, ಪೃಥಕ್ತ್ವವೃತ್ತಸ್ವಲಕ್ಷಣಲಕ್ಷ್ಮೀಕಟಾಕ್ಷಿತಾನೇಕಪ್ರಕಾರವ್ಯಂಜಿತವೈಚಿತ್ರ್ಯಮಿತರೇತರವಿರೋಧ-
ಧಾಪಿತಾಸಮಾನಜಾತೀಯತ್ವೋದ್ದಾಮಿತವೈಷಮ್ಯಂ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಜ್ಞಾನಂ ಕಿಲ ಜಾನೀಯಾತ
್; ತಸ್ಯ ಹಿ ಕ್ರಮ-
ಪ್ರವೃತ್ತಿಹೇತುಭೂತಾನಾಂ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಾವಸ್ಥಾವಸ್ಥಿತಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಾನಾಮತ್ಯನ್ತಾಭಾವಾತ್ತಾತ್ಕಾಲಿ-
ಕಮತಾತ್ಕಾಲಿಕಂ ವಾಪ್ಯರ್ಥಜಾತಂ ತುಲ್ಯಕಾಲಮೇವ ಪ್ರಕಾಶೇತ; ಸರ್ವತೋ ವಿಶುದ್ಧಸ್ಯ ಪ್ರತಿನಿಯತ-
ದೇಶವಿಶುದ್ಧೇರನ್ತಃಪ್ಲವನಾತ
್ ಸಮನ್ತತೋಽಪಿ ಪ್ರಕಾಶೇತ; ಸರ್ವಾವರಣಕ್ಷಯಾದ್ದೇಶಾವರಣಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ಯಾನ-
ವಸ್ಥಾನಾತ್ಸರ್ವಮಪಿ ಪ್ರಕಾಶೇತ; ಸರ್ವಪ್ರಕಾರಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯಕ್ಷಯಾದಸರ್ವಪ್ರಕಾರಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ಯ
ವಿಲಯನಾದ್ವಿಚಿತ್ರಮಪಿ ಪ್ರಕಾಶೇತ; ಅಸಮಾನಜಾತೀಯಜ್ಞಾನಾವರಣಕ್ಷಯಾತ್ಸಮಾನಜಾತೀಯಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ-
ತದನನ್ತರಂ ಸರ್ವಪರಿಜ್ಞಾನೇ ಸತಿ ಏಕಪರಿಜ್ಞಾನಂ, ಏಕಪರಿಜ್ಞಾನೇ ಸತಿ ಸರ್ವಪರಿಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾದಿಕಥನರೂಪೇಣ
ಗಾಥಾಪಞ್ಚಕಪರ್ಯನ್ತಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ
. ತದ್ಯಥಾ --ಅತ್ರ ಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಪ್ರಕೃತಂ ತಾವತ್ತತ್ಪ್ರಸ್ತುತಮನುಸೃತ್ಯ
ಪುನರಪಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವೇನ ನಿರೂಪಯತಿ --ಜಂ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ತೃ ಜಾಣದಿ ಜಾನಾತಿ . ಕಮ್ . ಅತ್ಥಂ ಅರ್ಥಂ
೧. ದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಭಿನ್ನ -ಭಿನ್ನ ವರ್ತನೇವಾಲೇ ನಿಜ -ನಿಜ ಲಕ್ಷಣ ಉನ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ -ಸಮ್ಪತ್ತಿ -ಶೋಭಾ ಹೈಂ .
ವಿಚಿತ್ರ (-ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ) ಔರ ವಿಷಮ (ಮೂರ್ತ, ಅಮೂರ್ತ ಆದಿ ಅಸಮಾನ ಜಾತಿಕೇ) [ಸರ್ವಂ ಅರ್ಥಂ ]
ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ [ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ] ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೋ [ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಭಣಿತಮ್ ] ಕ್ಷಾಯಿಕ
ಕಹಾ ಹೈ
..೪೭..
ಟೀಕಾ :ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಏಕ ಸಮಯಮೇಂ ಹೀ ಸರ್ವತಃ (ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ),
ವತರ್ಮಾನಮೇಂ ವರ್ತತೇ ತಥಾ ಭೂತ -ಭವಿಷ್ಯತ ಕಾಲಮೇಂ ವರ್ತತೇ ಉನ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಜಿನಮೇಂ
ಪೃಥಕರೂಪಸೇ ವರ್ತತೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣರೂಪ ಲಕ್ಷ್ಮೀಸೇ ಆಲೋಕಿತ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣ ವೈಚಿತ್ರ್ಯ ಪ್ರಗಟ
ಹುಆ ಹೈ ಔರ ಜಿನಮೇಂ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಅಸಮಾನಜಾತೀಯತಾಕೇ ಕಾರಣ ವೈಷಮ್ಯ ಪ್ರಗಟ
ಹುಆ ಹೈ
. (ಇಸೀ ಬಾತಕೋ ಯುಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ :) ಕ್ರಮ -ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ಹೇತುಭೂತ, ಕ್ಷಯೋಪಶಮ-
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ರಹನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕಾ ಉಸಕೇ (ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನಕೇ) ಅತ್ಯನ್ತ ಅಭಾವ
ಹೋನೇಸೇ ವಹ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಯಾ ಅತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪದಾರ್ಥ -ಮಾತ್ರಕೋ ಸಮಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ;
(ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ) ಸರ್ವತಃ ವಿಶುದ್ಧ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರತಿನಿಯತ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೀ ವಿಶುದ್ಧಿ (ಸರ್ವತಃ ವಿಶುದ್ಧಿ)
ಕೇ ಭೀತರ ಡೂಬ ಜಾನೇಸೇ ವಹ ಸರ್ವತಃ (ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) ಭೀ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ; ಸರ್ವ ಆವರಣೋಂಕಾ
ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಸೇ, ದೇಶ -ಆವರಣಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ನ ರಹನೇಸೇ ವಹ ಸಬಕೋ ಭೀ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ, ಸರ್ವಪ್ರಕಾರ
ಜ್ಞಾನಾವರಣಕೇ ಕ್ಷಯಕೇ ಕಾರಣ (-ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆವರಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ
ಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಸೇ) ಅಸರ್ವಪ್ರಕಾರಕೇ ಜ್ಞಾನಾವರಣಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ (-ಅಮುಕ ಹೀ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ
ಜಾನನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆವರಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ) ವಿಲಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ ವಹ ವಿಚಿತ್ರ
ಕೋ ಭೀ (-ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂ ಕೋ ಭೀ) ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ; ಅಸಮಾನಜಾತೀಯ -ಜ್ಞಾನಾವರಣಕೇ

Page 80 of 513
PDF/HTML Page 113 of 546
single page version

ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ಯ ವಿನಾಶನಾದ್ವಿಷಮಮಪಿ ಪ್ರಕಾಶೇತ . ಅಲಮಥವಾತಿವಿಸ್ತರೇಣ, ಅನಿವಾರಿತಪ್ರಸರಪ್ರಕಾಶ-
ಶಾಲಿತಯಾ ಕ್ಷಾಯಿಕಜ್ಞಾನಮವಶ್ಯಮೇವ ಸರ್ವದಾ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಥಾ ಸರ್ವಮೇವ ಜಾನೀಯಾತ..೪೭..
ಅಥ ಸರ್ವಮಜಾನನ್ನೇಕಮಪಿ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ
ಜೋ ಣ ವಿಜಾಣದಿ ಜುಗವಂ ಅತ್ಥೇ ತಿಕ್ಕಾಲಿಗೇ ತಿಹುವಣತ್ಥೇ .
ಣಾದುಂ ತಸ್ಸ ಣ ಸಕ್ಕಂ ಸಪಜ್ಜಯಂ ದವ್ವಮೇಗಂ ವಾ ..೪೮..
ಯೋ ನ ವಿಜಾನಾತಿ ಯುಗಪದರ್ಥಾನ್ ತ್ರೈಕಾಲಿಕಾನ್ ತ್ರಿಭುವನಸ್ಥಾನ್ .
ಜ್ಞಾತುಂ ತಸ್ಯ ನ ಶಕ್ಯಂ ಸಪರ್ಯಯಂ ದ್ರವ್ಯಮೇಕಂ ವಾ ..೪೮..
ಪದಾರ್ಥಮಿತಿ ವಿಶೇಷ್ಯಪದಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ತಕ್ಕಾಲಿಯಮಿದರಂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕಂ ವರ್ತಮಾನಮಿತರಂ ಚಾತೀತಾನಾಗತಮ್ . ಕಥಂ
ಜಾನಾತಿ . ಜುಗವಂ ಯುಗಪದೇಕಸಮಯೇ ಸಮಂತದೋ ಸಮನ್ತತಃ ಸರ್ವಾತ್ಮಪ್ರದೇಶೈಃ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರೇಣ ವಾ . ಕತಿಸಂಖ್ಯೋಪೇತಮ್ . ಸವ್ವಂ
ಸಮಸ್ತಮ್ . ಪುನರಪಿ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ವಿಚಿತ್ತಂ ನಾನಾಭೇದಭಿನ್ನಮ್ . ಪುನರಪಿ ಕಿಂರೂಪಮ್ . ವಿಸಮಂ
ಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತಚೇತನಾಚೇತನಾದಿಜಾತ್ಯನ್ತರವಿಶೇಷೈರ್ವಿಸದ್ದಶಂ . ತಂ ಣಾಣಂ ಖಾಇಯಂ ಭಣಿಯಂ ಯದೇವಂಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಂ ಜ್ಞಾನಂ ತತ್ಕ್ಷಾಯಿಕಂ
ಕ್ಷಯಕೇ ಕಾರಣ (-ಅಸಮಾನಜಾತಿಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆವರಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಕರ್ಮೋಂಕೇ
ಕ್ಷಯಕೇ ಕಾರಣ) ಸಮಾನಜಾತೀಯ ಜ್ಞಾನಾವರಣಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ (-ಸಮಾನ ಜಾತಿಕೇ ಹೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ
ಜಾನನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆವರಣಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ) ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ವಹ ವಿಷಮ ಕೋ ಭೀ
(-ಅಸಮಾನಜಾತಿಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಭೀ) ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ
. ಅಥವಾ, ಅತಿವಿಸ್ತಾರಸೇ ಪೂರಾ ಪಡೇ಼ (ಕುಛ
ಲಾಭ ನಹೀಂ) ? ಜಿಸಕಾ ಅನಿವಾರ (ರೋಕಾ ನ ಜಾ ಸಕೇ ಐಸಾ ಅಮರ್ಯಾದಿತ) ಫೈ ಲಾವ ಹೈ ಐಸಾ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ
ಹೋನೇಸೇ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ ಅವಶ್ಯಮೇವ ಸರ್ವದಾ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಥಾ ಸರ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕ್ರಮಪೂರ್ವಕ ಜಾನನಾ, ನಿಯತ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಹೀ ಜಾನನಾ, ಅಮುಕಕೋ ಹೀ
ಇತ್ಯಾದಿ ಮರ್ಯಾದಾಯೇಂ ಮತಿಶ್ರುತಾದಿ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ ಸಂಭವ ಹೈಂ . ಕ್ಷಾಯಿಕಜ್ಞಾನಕೇ
ಅಮರ್ಯಾದಿತ ಹೋನೇಸೇ ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ
ಉನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಔರ ವಿರುದ್ಧ ಜಾತಿಕೇ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜಾನತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಏಕ
ಹೀ ಸಮಯಮೇಂ ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಕ್ಷೇತ್ರ -ಕಾಲ -ಭಾವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ
..೪೭..
ಅಬ, ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜೋ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ವಹ ಏಕಕೋ ಭೀ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯ ] ಜೋ [ಯುಗಪದ್ ] ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ [ತ್ರೈಕಾಲಿಕಾನ್ ತ್ರಿಭುವನಸ್ಥಾನ್ ]
ತ್ರೈಕಾಲಿಕ ತ್ರಿಭುವನಸ್ಥ (-ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೇ ಔರ ತೀನೋಂ ಲೋಕಕೇ) [ಅರ್ಥಾನ್ ] ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ [ನ
ಜಾಣೇ ನಹಿ ಯುಗಪದ ತ್ರಿಕಾಲಿಕ ತ್ರಿಭುವನಸ್ಥ ಪದಾರ್ಥ ನೇ,
ತೇನೇ ಸಪರ್ಯಯ ಏಕ ಪಣ ನಹಿ ದ್ರವ್ಯ ಜಾಣವುಂ ಶಕ್ಯ ಛೇ
.೪೮.

Page 81 of 513
PDF/HTML Page 114 of 546
single page version

ಇಹ ಕಿಲೈಕಮಾಕಾಶದ್ರವ್ಯಮೇಕಂ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಕಮಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಮಸಂಖ್ಯೇಯಾನಿ ಕಾಲದ್ರವ್ಯಾಣ್ಯನನ್ತಾನಿ
ಜೀವದ್ರವ್ಯಾಣಿ . ತತೋಽಪ್ಯನನ್ತಗುಣಾನಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾಣಿ . ತಥೈಷಾಮೇವ ಪ್ರತ್ಯೇಕಮತೀತಾನಾಗತಾನುಭೂಯ-
ಮಾನಭೇದಭಿನ್ನನಿರವಧಿವೃತ್ತಿಪ್ರವಾಹಪರಿಪಾತಿನೋಽನನ್ತಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾಃ . ಏವಮೇತತ್ಸಮಸ್ತಮಪಿ ಸಮುದಿತಂ ಜ್ಞೇಯಮ್ .
ಇಹೈವೈಕಂ ಕಿಂಚಿಜ್ಜೀವದ್ರವ್ಯಂ ಜ್ಞಾತೃ . ಅಥ ಯಥಾ ಸಮಸ್ತಂ ದಾಹ್ಯಂ ದಹನ್ ದಹನಃ ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಹೇತುಕ-
ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕದಹನಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿಣಮತಿ, ತಥಾ ಸಮಸ್ತಂ ಜ್ಞೇಯಂ ಜಾನನ್
ಜ್ಞಾತಾ ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಹೇತುಕಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರಂ ಚೇತನತ್ವಾತ
್ ಸ್ವಾನುಭವ-
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿಣಮತಿ . ಏವಂ ಕಿಲ ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಃ . ಯಸ್ತು ಸಮಸ್ತಂ ಜ್ಞೇಯಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ ಸಮಸ್ತಂ
ಭಣಿತಮ್ . ಅಭೇದನಯೇನ ತದೇವ ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ವರೂಪಂ ತದೇವೋಪಾದೇಯಭೂತಾನನ್ತಸುಖಾದ್ಯನನ್ತಗುಣಾನಾಮಾಧಾರಭೂತಂ ಸರ್ವ-
ಪ್ರಕಾರೋಪಾದೇಯರೂಪೇಣ ಭಾವನೀಯಮ್ ಇತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೪೭.. ಅಥ ಯಃ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ ಏಕಮಪಿ ನ
ಜಾನಾತೀತಿ ವಿಚಾರಯತಿಜೋ ಣ ವಿಜಾಣದಿ ಯಃ ಕರ್ತಾ ನೈವ ಜಾನಾತಿ . ಕಥಮ್ . ಜುಗವಂ ಯುಗಪದೇಕಕ್ಷಣೇ . ಕಾನ್ .
ಅತ್ಥೇ ಅರ್ಥಾನ್ . ಕಥಂಭೂತಾನ್ . ತಿಕ್ಕಾಲಿಗೇ ತ್ರಿಕಾಲಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಾನ್ . ಪುನರಪಿ ಕಥಂಭೂತಾನ್ . ತಿಹುವಣತ್ಥೇ
ತ್ರಿಭುವನಸ್ಥಾನ್ . ಣಾದುಂ ತಸ್ಸ ಣ ಸಕ್ಕಂ ತಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ ಸಮ್ಬನ್ಧಿ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾತುಂ ಸಮರ್ಥಂ ನ ಭವತಿ . ಕಿಮ್ . ದವ್ವಂ
೧. ನಿರವಧಿ = ಅವಧಿಹದಮರ್ಯಾದಾ ಅನ್ತರಹಿತ .
೨. ವೃತ್ತಿ = ವರ್ತನ ಕರನಾ; ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯ; ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಪರಿಣತಿ .
೩. ದಹನ = ಜಲಾನಾ, ದಹನಾ .
೪. ಸಕಲ = ಸಾರಾ; ಪರಿಪೂರ್ಣ .
ಪ್ರ. ೧೧
ವಿಜಾನಾತಿ ] ನಹೀಂ ಜಾನತಾ, [ತಸ್ಯ ] ಉಸೇ [ಸಪರ್ಯಯಂ ] ಪರ್ಯಾಯ ಸಹಿತ [ಏಕಂ ದ್ರವ್ಯಂ ವಾ ] ಏಕ ದ್ರವ್ಯ
ಭೀ [ಜ್ಞಾತುಂ ನ ಶಕ್ಯಂ ] ಜಾನನಾ ಶಕ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ
..೪೮..
ಟೀಕಾ :ಇಸ ವಿಶ್ವಮೇಂ ಏಕ ಆಕಾಶದ್ರವ್ಯ, ಏಕ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ, ಏಕ ಅಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ, ಅಸಂಖ್ಯ
ಕಾಲದ್ರವ್ಯ ಔರ ಅನನ್ತ ಜೀವದ್ರವ್ಯ ತಥಾ ಉನಸೇ ಭೀ ಅನನ್ತಗುನೇ ಪುದ್ಗಲ ದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ, ಔರ ಉನ್ಹೀಂಕೇ
ಪ್ರತ್ಯೇಕಕೇ ಅತೀತ, ಅನಾಗತ ಔರ ವರ್ತಮಾನ ಐಸೇ (ತೀನ) ಪ್ರಕಾರೋಂಸೇ ಭೇದವಾಲೀ
ನಿರವಧಿ ವೃತ್ತಿಪ್ರವಾಹಕೇ
ಭೀತರ ಪಡನೇವಾಲೀ (-ಸಮಾ ಜಾನೇವಾಲೀ) ಅನನ್ತ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಸಮಸ್ತ (ದ್ರವ್ಯೋಂ ಔರ
ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ) ಸಮುದಾಯ ಜ್ಞೇಯ ಹೈ . ಉಸೀಮೇಂ ಏಕ ಕೋಈ ಭೀ ಜೀವದ್ರವ್ಯ ಜ್ಞಾತಾ ಹೈ . ಅಬ ಯಹಾಂ, ಜೈಸೇ ಸಮಸ್ತ
ದಾಹ್ಯಕೋ ದಹಕತೀ ಹುಈ ಅಗ್ನಿ ಸಮಸ್ತ -ದಾಹ್ಯಹೇತುಕ (-ಸಮಸ್ತ ದಾಹ್ಯ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸಾ) ಸಮಸ್ತ
ದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಸಕಲ ಏಕ
ದಹನ ಜಿಸಕಾ ಆಕಾರ (ಸ್ವರೂಪ) ಹೈ ಐಸೇ ಅಪನೇ
ರೂಪಮೇಂ (-ಅಗ್ನಿರೂಪಮೇಂ ) ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೀ ಹೈ, ವೈಸೇ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯೋಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾತಾ
(-ಆತ್ಮಾ) ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಹೇತುಕ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ
ಸಕಲ ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ
ಆಕಾರ (ಸ್ವರೂಪ) ಹೈ ಐಸೇ ನಿಜರೂಪಸೇಜೋ ಚೇತನತಾಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಾನುಭವಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ ಉಸ -ರೂಪ
ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ಜೋ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಕೋ ನಹೀಂ
ಜಾನತಾ ವಹ (ಆತ್ಮಾ), ಜೈಸೇ ಸಮಸ್ತ ದಾಹ್ಯಕೋ ನ ದಹತೀ ಹುಈ ಅಗ್ನಿ ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಹೇತುಕ

Page 82 of 513
PDF/HTML Page 115 of 546
single page version

ದಾಹ್ಯಮದಹನ್ ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಹೇತುಕಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕದಹನಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ದಹನ ಇವ
ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಹೇತುಕಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ಚೇತನತ್ವಾತ
್ ಸ್ವಾನುಭವ-
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವೇಽಪಿ ನ ಪರಿಣಮತಿ . ಏವಮೇತದಾಯಾತಿ ಯಃ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ ಆತ್ಮಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ ..೪೮..
ಜ್ಞೇಯದ್ರವ್ಯಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ಸಪಜ್ಜಯಂ ಅನನ್ತಪರ್ಯಾಯಸಹಿತಮ್ . ಕತಿಸಂಖ್ಯೋಪೇತಮ್ . ಏಗಂ ವಾ ಏಕಮಪೀತಿ . ತಥಾ
ಹಿ ---ಆಕಾಶದ್ರವ್ಯಂ ತಾವದೇಕಂ, ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಕಂ, ತಥೈವಾಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಚ, ಲೋಕಾಕಾಶಪ್ರಮಿತಾಸಂಖ್ಯೇಯಕಾಲದ್ರವ್ಯಾಣಿ,
ತತೋಽನನ್ತಗುಣಾನಿ ಜೀವದ್ರವ್ಯಾಣಿ, ತೇಭ್ಯೋಽಪ್ಯನನ್ತಗುಣಾನಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಾಣಿ
. ತಥೈವ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಮನನ್ತ-
ಪರ್ಯಾಯಾಃ, ಏತತ್ಸರ್ವಂ ಜ್ಞೇಯಂ ತಾವತ್ತತ್ರೈಕಂ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಜೀವದ್ರವ್ಯಂ ಜ್ಞಾತೃ ಭವತಿ . ಏವಂ ತಾವದ್ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಃ . ತತ್ರ ಯಥಾ
ದಹನಃ ಸಮಸ್ತಂ ದಾಹ್ಯಂ ದಹನ್ ಸನ್ ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಹೇತುಕಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕದಹನಸ್ವರೂಪಮುಷ್ಣ-
ಪರಿಣತತೃಣಪರ್ಣಾದ್ಯಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ (ಸ್ವಕೀಯಸ್ವಭಾವಂ) ಪರಿಣಮತಿ, ತಥಾಯಮಾತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತಂ ಜ್ಞೇಯಂ ಜಾನನ್ ಸನ್

ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಹೇತುಕಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಸಕಲೈಕಾಖಣ್ಡಜ್ಞಾನರೂಪಂ ಸ್ವಕೀಯಮಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿಣಮತಿ ಜಾನಾತಿ

ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ
. ಯಥೈವ ಚ ಸ ಏವ ದಹನಃ ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಲಕ್ಷಣಂ ದಾಹ್ಯಮದಹನ್ ಸನ್ ತದಾಕಾರೇಣ ನ ಪರಿಣಮತಿ,
ತಥಾಽಽತ್ಮಾಪಿ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಂ ಸಮಸ್ತಂ ಜ್ಞೇಯಮಜಾನನ್ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಮೇವ ಸಕಲೈಕಾಖಣ್ಡಜ್ಞಾನಾಕಾರಂ
ಸ್ವಕೀಯಮಾತ್ಮಾನಂ ನ ಪರಿಣಮತಿ ನ ಜಾನಾತಿ ನ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ
. ಅಪರಮಪ್ಯುದಾಹರಣಂ ದೀಯತೇ ---ಯಥಾ ಕೋಽಪ್ಯನ್ಧಕ
ಆದಿತ್ಯಪ್ರಕಾಶ್ಯಾನ್ ಪದಾರ್ಥಾನಪಶ್ಯನ್ನಾದಿತ್ಯಮಿವ, ಪ್ರದೀಪಪ್ರಕಾಶ್ಯಾನ್ ಪದಾರ್ಥಾನಪಶ್ಯನ್ ಪ್ರದೀಪಮಿವ, ದರ್ಪಣಸ್ಥ-
ಬಿಮ್ಬಾನ್ಯಪಶ್ಯನ್ ದರ್ಪಣಮಿವ, ಸ್ವಕೀಯದೃಷ್ಟಿಪ್ರಕಾಶ್ಯಾನ್ ಪದಾರ್ಥಾನಪಶ್ಯನ್ ಹಸ್ತಪಾದಾದ್ಯವಯವಪರಿಣತಂ ಸ್ವಕೀಯ-

ದೇಹಾಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ
ಸ್ವಕೀಯದೃಷ್ಟಯಾ ನ ಪಶ್ಯತಿ, ತಥಾಯಂ ವಿವಕ್ಷಿತಾತ್ಮಾಪಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶ್ಯಾನ್ ಪದಾರ್ಥಾನಜಾನನ್
ಸಮಸ್ತದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಸಕಲ ಏಕ ದಹನ ಜಿಸಕಾ ಆಕಾರ ಹೈ ಐಸೇ ಅಪನೇ ರೂಪಮೇಂ
ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಹೇತುಕ ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಸಕಲ ಏಕ
ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ ಆಕಾರ ಹೈ ಐಸೇ ಅಪನೇ ರೂಪಮೇಂ
ಸ್ವಯಂ ಚೇತನಾಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಾನುಭವಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ
ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, (ಅಪನೇಕೋ ಪರಿಪೂರ್ಣ ತಯಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾನಹೀಂ ಜಾನತಾ) ಇಸ ಪ್ರಕಾರ
ಯಹ ಫಲಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಜೋ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ವಹ ಅಪನೇಕೋ (-ಆತ್ಮಾಕೋ) ನಹೀಂ ಜಾನತಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೋ ಅಗ್ನಿ ಕಾಷ್ಠ, ತೃಣ, ಪತ್ತೇ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮಸ್ತ ದಾಹ್ಯಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ನಹೀಂ ಜಲಾತಾ,
ಉಸಕಾ ದಹನಸ್ವಭಾವ (ಕಾಷ್ಠಾದಿಕ ಸಮಸ್ತ ದಾಹ್ಯ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸಾ) ಸಮಸ್ತ
ದಾಹ್ಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ನ ಹೋನೇಸೇ ಅಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ
ಪರಿಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಏಕ ದಹನ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸೀ ವಹ ಅಗ್ನಿ ಅಪನೇ ರೂಪ ಹೀ ಪೂರ್ಣ
ರೀತಿಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಕೋ ನಹೀಂ
ಜಾನತಾ, ಉಸಕಾ ಜ್ಞಾನ (ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯ ಜಿಸಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ) ಸಮಸ್ತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ
ನ ಹೋನೇಸೇ ಅಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ
ಪರಿಪೂರ್ಣ ರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ
ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸಾ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಅಪನೇ ರೂಪಸೇ ಹೀ ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಜಕೋ ಹೀ ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಸೇ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ
ನಹೀಂ ಜಾನತಾ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ
ಜೋ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ವಹ ಏಕಕೋಅಪನೇಕೋ (ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಸೇ) ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ..೪೮..

Page 83 of 513
PDF/HTML Page 116 of 546
single page version

ಅಥೈಕಮಜಾನನ್ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ
ದವ್ವಂ ಅಣಂತಪಜ್ಜಯಮೇಗಮಣಂತಾಣಿ ದವ್ವಜಾದಾಣಿ .
ಣ ವಿಜಾಣದಿ ಜದಿ ಜುಗವಂ ಕಿಧ ಸೋ ಸವ್ವಾಣಿ ಜಾಣಾದಿ ..೪೯..
ದ್ರವ್ಯಮನನ್ತಪರ್ಯಾಯಮೇಕಮನನ್ತಾನಿ ದ್ರವ್ಯಜಾತಾನಿ .
ನ ವಿಜಾನಾತಿ ಯದಿ ಯುಗಪತ್ ಕಥಂ ಸ ಸರ್ವಾಣಿ ಜಾನಾತಿ ..೪೯..
ಆತ್ಮಾ ಹಿ ತಾವತ್ಸ್ವಯಂ ಜ್ಞಾನಮಯತ್ವೇ ಸತಿ ಜ್ಞಾತೃತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಮೇವ . ಜ್ಞಾನಂ ತು ಪ್ರತ್ಯಾತ್ಮವರ್ತಿ
ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಂ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯಮ್ . ತತ್ತು ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಾನನ್ತವಿಶೇಷವ್ಯಾಪಿ . ತೇ ಚ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯ-
ಸಕಲಾಖಣ್ಡೈಕಕೇವಲಜ್ಞಾನರೂಪಮಾತ್ಮಾನಮಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ . ತತ ಏತತ್ಸ್ಥಿತಂ ಯಃ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ
ಆತ್ಮಾನಮಪಿ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ..೪೮.. ಅಥೈಕಮಜಾನನ್ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ --ದವ್ವಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಅಣಂತಪಜ್ಜಯಂ
ಅನನ್ತಪರ್ಯಾಯಂ ಏಗಂ ಏಕಂ ಅಣಂತಾಣಿ ದವ್ವಜಾದೀಣಿ ಅನನ್ತಾನಿ ದ್ರವ್ಯಜಾತೀನಿ ಜೋ ಣ ವಿಜಾಣದಿ ಯೋ ನ ವಿಜಾನಾತಿ
ಜೋ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಅನಂತಪರ್ಯಯ ತೇಮ ದ್ರವ್ಯ ಅನಂತನೇ
ಯುಗಪದ ನ ಜಾಣೇ ಜೀವ, ತೋ ತೇ ಕೇಮ ಜಾಣೇ ಸರ್ವನೇ ? ೪೯
.
ಅಬ, ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಏಕಕೋ ನ ಜಾನನೇವಾಲಾ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯದಿ ] ಯದಿ [ಅನನ್ತಪರ್ಯಾಯಂ ] ಅನನ್ತ ಪರ್ಯಾಯವಾಲೇ [ಏಕಂ ದ್ರವ್ಯಂ ] ಏಕ
ದ್ರವ್ಯಕೋ (-ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ) [ಅನನ್ತಾನಿ ದ್ರವ್ಯಜಾತಾನಿ ] ತಥಾ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಕೋ [ಯುಗಪದ್ ] ಏಕ
ಹೀ ಸಾಥ [ನ ವಿಜಾನಾತಿ ] ನಹೀಂ ಜಾನತಾ [ಸಃ ] ತೋ ವಹ ಪುರುಷ [ಸರ್ವಾಣಿ ] ಸಬ ಕೋ (-ಅನನ್ತ
ದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಕೋ) [ಕಥಂ ಜಾನಾತಿ ] ಕೈಸೇ ಜಾನ ಸಕೇಗಾ ? (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ಹೋ
ವಹ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನ ಸಕತಾ)
..೪೯..
ಪ್ರಕಾರಾನ್ತರಸೇ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯದಿ ] ಯದಿ [ಅನನ್ತಪರ್ಯಾಯಂ ] ಅನನ್ತ ಪರ್ಯಾಯವಾಲೇ [ಏಕಂ
ದ್ರವ್ಯಂ ] ಏಕ ದ್ರವ್ಯಕೋ (-ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ) [ನ ವಿಜಾನಾತಿ ] ನಹೀಂ ಜಾನತಾ [ಸಃ ] ತೋ ವಹ ಪುರುಷ
[ಯುಗಪದ್ ] ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ [ಸರ್ವಾಣಿ ಅನನ್ತಾನಿ ದ್ರವ್ಯಜಾತಾನಿ ] ಸರ್ವ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಸಮೂಹಕೋ [ಕಥಂ
ಜಾನಾತಿ ]
ಕೈಸೇ ಜಾನ ಸಕೇಗಾ ?
ಟೀಕಾ :ಪ್ರಥಮ ತೋ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಜ್ಞಾನಮಯ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾತೃತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನ
ಹೀ ಹೈ; ಔರ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ವರ್ತತಾ (-ರಹತಾ) ಹುಆ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯ ಹೈ . ವಹ
ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಅನನ್ತ ವಿಶೇಷೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲಾ ಹೈ; ಔರ ಉನ ವಿಶೇಷೋಂಕೇ
(-ಭೇದೋಂಕೇ) ನಿಮಿತ್ತ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯ ಹೈಂ
. ಅಬ ಜೋ ಪುರುಷ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯ ಜಿನಕೇ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ

Page 84 of 513
PDF/HTML Page 117 of 546
single page version

ನಿಬನ್ಧನಾಃ . ಅಥ ಯಃ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯನಿಬನ್ಧನಾನಂತವಿಶೇಷವ್ಯಾಪಿಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ-
ಮಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಾನುಭವಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನ ಕರೋತಿ ಸ ಕ ಥಂ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯವ್ಯಾಪ್ಯಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಾನನ್ತ-
ವಿಶೇಷನಿಬನ್ಧನಭೂತಸರ್ವದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾನ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೀಕುರ್ಯಾತ
. ಏವಮೇತದಾಯಾತಿ ಯ ಆತ್ಮಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ
ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತಿ . ಅಥ ಸರ್ವಜ್ಞಾನಾದಾತ್ಮಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾತ್ಸರ್ವಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯವತಿಷ್ಠತೇ . ಏವಂ ಚ ಸತಿ
ಜ್ಞಾನಮಯತ್ವೇನ ಸ್ವಸಂಚೇತಕತ್ವಾದಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾತೃಜ್ಞೇಯಯೋರ್ವಸ್ತುತ್ವೇನಾನ್ಯತ್ವೇ ಸತ್ಯಪಿ ಪ್ರತಿಭಾಸಪ್ರತಿಭಾಸ್ಯ-
ಮಾನಯೋಃ ಸ್ವಸ್ಯಾಮವಸ್ಥಾಯಾಮನ್ಯೋನ್ಯಸಂವಲನೇನಾತ್ಯನ್ತಮಶಕ್ಯವಿವೇಚನತ್ವಾತ್ಸರ್ವಮಾತ್ಮನಿ ನಿಖಾತಮಿವ
ಪ್ರತಿಭಾತಿ
. ಯದ್ಯೇವಂ ನ ಸ್ಯಾತ್ ತದಾ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪರಿಪೂರ್ಣಾತ್ಮಸಂಚೇತನಾಭಾವಾತ್ ಪರಿಪೂರ್ಣಸ್ಯೈಕಸ್ಯಾತ್ಮನೋಽಪಿ
ಜ್ಞಾನಂ ನ ಸಿದ್ಧಯೇತ..೪೯..
ಅನನ್ತದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಾನ್ ಕಿಧ ಸೋ ಸವ್ವಾಣಿ ಜಾಣಾದಿ ಕಥಂ ಸ ಸರ್ವಾನ್ ಜಾನಾತಿ ಜುಗವಂ ಯುಗಪದೇಕಸಮಯೇ, ನ
ಕಥಮಪೀತಿ . ತಥಾ ಹಿ --ಆತ್ಮಲಕ್ಷಣಂ ತಾವಜ್ಜ್ಞಾನಂ ತಚ್ಚಾಖಣ್ಡಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಂ ಸರ್ವಜೀವಸಾಧಾರಣಂ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯಮ್ .
ತಚ್ಚ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಮಯಾನನ್ತವಿಶೇಷವ್ಯಾಪಿ . ತೇ ಚ ಜ್ಞಾನವಿಶೇಷಾ ಅನನ್ತದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ವಿಷಯಭೂತಾನಾಂ
೧. ಜ್ಞಾನ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪಕ ಹೈ, ಔರ ಜ್ಞಾನ ವಿಶೇಷ -ಭೇದ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಹೈಂ . ಉನ ಜ್ಞಾನವಿಶೇಷೋಂಕೇ ನಿಮಿತ್ತ ಜ್ಞೇಯಭೂತ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ
ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ .
೨. ನಿಖಾತ = ಖೋದಕ ರ ಭೀತರ ಗಹರಾ ಉತರ ಗಯಾ ಹುವಾ; ಭೀತರ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹುಆ .
ಅನನ್ತ ವಿಶೇಷೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲೇ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ವಾನುಭವ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಹೀಂ
ಕರತಾ, ವಹ (ಪುರುಷ) ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯಕೇ ದ್ವಾರಾ
ವ್ಯಾಪ್ಯ (-ವ್ಯಾಪ್ಯ ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ) ಜೋ
ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯ ಅನನ್ತ ವಿಶೇಷ ಹೈ ಉನಕೀ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಕೈಸೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಕರ
ಸಕೇಗಾ ? (ನಹೀಂ ಕರ ಸಕೇಗಾ) ಇಸಸೇ ಐಸಾ ಫಲಿತ ಹುಆ ಕಿ ಜೋ ಆತ್ಮಾಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ವಹ
ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ
.
ಅಬ, ಇಸಸೇ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಸರ್ವಕೇ ಜ್ಞಾನಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಸೇ
ಸರ್ವಕಾ ಜ್ಞಾನ (ಹೋತಾ ಹೈ); ಔರ ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ, ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಮಯತಾಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಸಂಚೇತಕ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾತಾ
ಔರ ಜ್ಞೇಯಕಾ ವಸ್ತುರೂಪಸೇ ಅನ್ಯತ್ವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪ್ರತಿಭಾಸ ಔರ ಪ್ರತಿಭಾಸ್ಯಮಾನಕರ ಅಪನೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ
ಅನ್ಯೋನ್ಯ ಮಿಲನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ (ಜ್ಞಾನ ಔರ ಜ್ಞೇಯ, ಆತ್ಮಾಕೀ
ಜ್ಞಾನಕೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಪರಸ್ಪರ ಮಿಶ್ರಿತ
ಏಕಮೇಕರೂಪ ಹೋನೇಸೇ) ಉನ್ಹೇಂ ಭಿನ್ನ ಕರನಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಅಶಕ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಮಾನೋ ಸಬ ಕುಛ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ನಿಖಾತ
(ಪ್ರವಿಷ್ಟ) ಹೋ ಗಯಾ ಹೋ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿಭಾಸಿತ ಹೋತಾ ಹೈಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ . (ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಮಯ ಹೋನೇಸೇ
ವಹ ಅಪನೇಕೋ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈಜಾನತಾ ಹೈ, ಔರ ಅಪನೇಕೋ ಜಾನನೇಪರ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯ ಐಸೇ ಜ್ಞಾತ
ಹೋತೇ ಹೈಂಮಾನೋಂ ವೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೀ ಹೋಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂಸೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಭಿನ್ನ ಕರನಾ
ಅಶಕ್ಯ ಹೈ .) ಯದಿ ಐಸಾ ನ ಹೋ ತೋ (ಯದಿ ಆತ್ಮಾ ಸಬಕೋ ನ ಜಾನತಾ ಹೋ ತೋ) ಜ್ಞಾನಕೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ
ಆತ್ಮಸಂಚೇತನಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಏಕ ಆತ್ಮಾಕಾ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಸಿದ್ಧ ನ ಹೋ .

Page 85 of 513
PDF/HTML Page 118 of 546
single page version

ಅಥ ಕ್ರಮಕೃತಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸರ್ವಗತತ್ವಂ ನ ಸಿದ್ಧಯತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ
ಉಪಜ್ಜದಿ ಜದಿ ಣಾಣಂ ಕಮಸೋ ಅಟ್ಠೇ ಪಡುಚ್ಚ ಣಾಣಿಸ್ಸ .
ತಂ ಣೇವ ಹವದಿ ಣಿಚ್ಚಂ ಣ ಖಾಇಗಂ ಣೇವ ಸವ್ವಗದಂ ..೫೦..
ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ಯದಿ ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ರಮಶೋಽರ್ಥಾನ್ ಪ್ರತೀತ್ಯ ಜ್ಞಾನಿನಃ .
ತನ್ನೈವ ಭವತಿ ನಿತ್ಯಂ ನ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ನೈವ ಸರ್ವಗತಮ್ ..೫೦..
ಜ್ಞೇಯಭೂತಾನಾಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಕಾ ಗ್ರಾಹಕಾಃ . ಅಖಣ್ಡೈಕಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಂ ಯನ್ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯಂ ತತ್ಸ್ವಭಾವಮಾತ್ಮಾನಂ ಯೋಽಸೌ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಸ ಪುರುಷಃ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯೇನ ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯೇನ ಯೇ ವ್ಯಾಪ್ತಾ ಅನನ್ತಜ್ಞಾನವಿಶೇಷಾಸ್ತೇಷಾಂ
ವಿಷಯಭೂತಾಃ ಯೇಽನನ್ತದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಸ್ತಾನ್ ಕಥಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ಕಥಮಪಿ
. ಅಥ ಏತದಾಯಾತಮ್ಯಃ ಆತ್ಮಾನಂ ನ
ಜಾನಾತಿ ಸ ಸರ್ವಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ . ತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ --‘‘ಏಕೋ ಭಾವಃ ಸರ್ವಭಾವಸ್ವಭಾವಃ ಸರ್ವೇ ಭಾವಾ
ಏಕಭಾವಸ್ವಭಾವಾಃ . ಏಕೋ ಭಾವಸ್ತತ್ತ್ವತೋ ಯೇನ ಬುದ್ಧಃ ಸರ್ವೇ ಭಾವಾಸ್ತತ್ತ್ವತಸ್ತೇನ ಬುದ್ಧಾಃ ..’’ ಅತ್ರಾಹ ಶಿಷ್ಯ :
ಆತ್ಮಪರಿಜ್ಞಾನೇ ಸತಿ ಸರ್ವಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಭವತೀತ್ಯತ್ರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಂ, ತತ್ರ ತು ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೇ ಭಣಿತಂ ಸರ್ವಪರಿಜ್ಞಾನೇ
ಸತ್ಯಾತ್ಮಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಭವತೀತಿ
. ಯದ್ಯೇವಂ ತರ್ಹಿ ಛದ್ಮಸ್ಥಾನಾಂ ಸರ್ವಪರಿಜ್ಞಾನಂ ನಾಸ್ತ್ಯಾತ್ಮಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಕಥಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ,
ಆತ್ಮಪರಿಜ್ಞಾನಾಭಾವೇ ಚಾತ್ಮಭಾವನಾ ಕಥಂ, ತದಭಾವೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿರ್ನಾಸ್ತೀತಿ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ
ಪರೋಕ್ಷಪ್ರಮಾಣಭೂತಶ್ರುತಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಪದಾರ್ಥಾ ಜ್ಞಾಯನ್ತೇ . ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್ --ಲೋಕಾಲೋಕಾದಿಪರಿಜ್ಞಾನಂ ವ್ಯಾಪ್ತಿಜ್ಞಾನರೂಪೇಣ
ಛದ್ಮಸ್ಥಾನಾಮಪಿ ವಿದ್ಯತೇ, ತಚ್ಚ ವ್ಯಾಪ್ತಿಜ್ಞಾನಂ ಪರೋಕ್ಷಾಕಾರೇಣ ಕೇವಲಜ್ಞಾನವಿಷಯಗ್ರಾಹಕಂ ಕಥಂಚಿದಾತ್ಮೈವ ಭಣ್ಯತೇ .
ಭಾವಾರ್ಥ :೪೮ ಔರ ೪೯ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ಐಸಾ ಬತಾಯಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ
ವಹ ಅಪನೇಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ, ಔರ ಜೋ ಅಪನೇಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ವಹ ಸಬಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ . ಅಪನಾ ಜ್ಞಾನ
ಔರ ಸಬಕಾ ಜ್ಞಾನ ಏಕ ಸಾಥ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ . ಸ್ವಯಂ ಔರ ಸರ್ವಇನ ದೋಮೇಂಸೇ ಏಕಕಾ ಜ್ಞಾನ ಹೋ ಔರ
ದೂಸರೇಕಾ ನ ಹೋ ಯಹ ಅಸಮ್ಭವ ಹೈ .
ಯಹ ಕಥನ ಏಕದೇಶ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಹೀಂ ಕಿನ್ತು ಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನಕೀ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೀ) ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಹೈ ..೪೯..
ಅಬ, ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಕ್ರಮಶಃ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನಕೀ ಸರ್ವಗತತಾ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತೀ :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಯದಿ ] ಯದಿ [ಜ್ಞಾನಿನಃ ಜ್ಞಾನಂ ] ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ [ಕ್ರಮಶಃ ] ಕ್ರಮಶಃ
[ಅರ್ಥಾನ್ ಪ್ರತೀತ್ಯ ] ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ [ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ] ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೋ [ತತ್ ] ತೋ ವಹ
(ಜ್ಞಾನ) [ ನ ಏವ ನಿತ್ಯಂ ಭವತಿ ] ನಿತ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ, [ನ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ] ಕ್ಷಾಯಿಕ ನಹೀಂ ಹೈ, [ನ ಏವ
ಸರ್ವಗತಮ್ ]
ಔರ ಸರ್ವಗತ ನಹೀಂ ಹೈ
..೫೦..
ಜೋ ಜ್ಞಾನ ‘ಜ್ಞಾನೀ’ನು ಊಪಜೇ ಕ್ರಮಶಃ ಅರಥ ಅವಲಂಬೀನೇ,
ತೋ ನಿತ್ಯ ನಹಿ, ಕ್ಷಾಯಿಕ ನಹಿ ನೇ ಸರ್ವಗತ ನಹಿ ಜ್ಞಾನ ಏ
.೫೦.

Page 86 of 513
PDF/HTML Page 119 of 546
single page version

ಯತ್ಕಿಲ ಕ್ರಮೇಣೈಕೈಕಮರ್ಥಮಾಲಮ್ಬ್ಯ ಪ್ರವರ್ತತೇ ಜ್ಞಾನಂ ತದೇಕಾರ್ಥಾಲಮ್ಬನಾದುತ್ಪನ್ನಮನ್ಯಾರ್ಥಾಲಮ್ಬನಾತ
ಪ್ರಲೀಯಮಾನಂ ನಿತ್ಯಮಸತ್ತಥಾ ಕರ್ಮೋದಯಾದೇಕಾಂ ವ್ಯಕ್ತಿಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನಂ ಪುನರ್ವ್ಯಕ್ತ್ಯನ್ತರಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಮಾನಂ ಕ್ಷಾಯಿಕ-
ಮಪ್ಯಸದನನ್ತದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವಾನಾಕ್ರಾನ್ತುಮಶಕ್ತತ್ವಾತ
್ ಸರ್ವಗತಂ ನ ಸ್ಯಾತ..೫೦..
ಅಥ ಯೌಗಪದ್ಯಪ್ರವೃತ್ತ್ಯೈವ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸರ್ವಗತತ್ವಂ ಸಿದ್ಧಯತೀತಿ ವ್ಯವತಿಷ್ಠತೇ
ತಿಕ್ಕಾಲಣಿಚ್ಚವಿಸಮಂ ಸಯಲಂ ಸವ್ವತ್ಥಸಂಭವಂ ಚಿತ್ತಂ .
ಜುಗವಂ ಜಾಣದಿ ಜೋಣ್ಹಂ ಅಹೋ ಹಿ ಣಾಣಸ್ಸ ಮಾಹಪ್ಪಂ ..೫೧..
ತ್ರೈಕಾಲ್ಯನಿತ್ಯವಿಷಮಂ ಸಕಲಂ ಸರ್ವತ್ರಸಂಭವಂ ಚಿತ್ರಮ್ .
ಯುಗಪಜ್ಜಾನಾತಿ ಜೈನಮಹೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್ ..೫೧..
ಅಥವಾ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇನಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾಯತೇ, ತತಶ್ಚ ಭಾವನಾ ಕ್ರಿಯತೇ, ತಯಾ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಸ್ವ-
ಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಭಾವನಯಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ಚ ಜಾಯತೇ
. ಇತಿ ನಾಸ್ತಿ ದೋಷಃ ..೪೯.. ಅಥ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ನ
ಭವತೀತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿಉಪ್ಪಜ್ಜದಿ ಜದಿ ಣಾಣಂ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಯದಿ ಚೇತ್ . ಕಮಸೋ ಕ್ರಮಶಃ ಸಕಾಶಾತ್ . ಕಿಂಕಿಂ
೧. ವ್ಯಕ್ತಿ = ಪ್ರಗಟತಾ; ವಿಶೇಷ, ಭೇದ .
ನಿತ್ಯೇ ವಿಷಮ, ವಿಧವಿಧ, ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥಗಣ ಸರ್ವತ್ರನೋ,
ಜಿನಜ್ಞಾನ ಜಾಣೇ ಯುಗಪದೇ, ಮಹಿಮಾ ಅಹೋ ಏ ಜ್ಞಾನನೋ !
.೫೧.
ಟೀಕಾ :ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಕ್ರಮಶಃ ಏಕ ಏಕ ಪದಾರ್ಥಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹೈ
ವಹ (ಜ್ಞಾನ) ಏಕ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ದೂಸರೇ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ
ನಿತ್ಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ತಥಾ ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ಕಾರಣ ಏಕ
ವ್ಯಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಫಿ ರ ಅನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಭೀ ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ವಹ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಕ್ಷೇತ್ರ -ಕಾಲ -ಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ
ಮೇಂ (-ಜಾನನೇ ಮೇಂ ) ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸರ್ವಗತ ನಹೀಂ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕ್ರಮಶಃ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನ ಅನಿತ್ಯ ಹೈ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಹೈ; ಐಸಾ ಕ್ರಮಿಕ
ಜ್ಞಾನವಾಲಾ ಪುರುಷ ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ..೫೦..
ಅಬ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಯುಗಪತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸರ್ವಗತತ್ವ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಕ್ರಮಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಸರ್ವಗತ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ) :
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ತ್ರೈಕಾಲ್ಯನಿತ್ಯವಿಷಮಂ ] ತೀನೋಂ ಕಾಲಮೇಂ ಸದಾ ವಿಷಮ (ಅಸಮಾನ ಜಾತಿಕೇ),
[ಸರ್ವತ್ರ ಸಂಭವಂ ] ಸರ್ವ ಕ್ಷೇತ್ರಕೇ [ಚಿತ್ರಂ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ [ಸಕಲಂ ] ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ [ಜೈನಂ ]
ಜಿನದೇವಕಾ ಜ್ಞಾನ [ಯುಗಪತ್ ಜಾನಾತಿ ] ಏಕ ಸಾಥ ಜಾನತಾ ಹೈ [ಅಹೋ ಹಿ ] ಅಹೋ ! [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ
ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್ ]
ಜ್ಞಾನಕಾ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ !
..೫೧..

Page 87 of 513
PDF/HTML Page 120 of 546
single page version

ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಹಿ ಜ್ಞಾನಮತಿಶಯಾಸ್ಪದೀಭೂತಪರಮಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್ . ಯತ್ತು ಯುಗಪದೇವ ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಲಮ್ಬ್ಯ
ಪ್ರವರ್ತತೇ ಜ್ಞಾನಂ ತಟ್ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣನ್ಯಾಯಾವಸ್ಥಿತಸಮಸ್ತವಸ್ತುಜ್ಞೇಯಾಕಾರತಯಾಧಿರೋಪಿತನಿತ್ಯತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನಸಮಸ್ತ-
ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವೇನಾಭಿವ್ಯಕ್ತಸ್ವಭಾವಭಾಸಿಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಂ ತ್ರೈಕಾಲ್ಯೇನ ನಿತ್ಯಮೇವ ವಿಷಮೀಕೃತಾಂ ಸಕಲಾಮಪಿ
ಸರ್ವಾರ್ಥಸಂಭೂತಿಮನನ್ತಜಾತಿಪ್ರಾಪಿತವೈಚಿತ್ರ್ಯಾಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದದಕ್ರಮಸಮಾಕ್ರಾನ್ತಾನನ್ತದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವತಯಾ
ಪ್ರಕಟೀಕೃತಾದ್ಭುತಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಸರ್ವಗತಮೇವ ಸ್ಯಾತ
..೫೧..
ಕೃತ್ವಾ . ಅಟ್ಠೇ ಪಡುಚ್ಚ ಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಾನಾಶ್ರಿತ್ಯ . ಕಸ್ಯ . ಣಾಣಿಸ್ಸ ಜ್ಞಾನಿನಃ ಆತ್ಮನಃ . ತಂ ಣೇವ ಹವದಿ ಣಿಚ್ಚಂ
ಉತ್ಪತ್ತಿನಿಮಿತ್ತಭೂತಪದಾರ್ಥವಿನಾಶೇ ತಸ್ಯಾಪಿ ವಿನಾಶ ಇತಿ ನಿತ್ಯಂ ನ ಭವತಿ . ಣ ಖಾಇಗಂ ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ-
ಕರ್ಮಕ್ಷಯೋಪಶಮಾಧೀನತ್ವಾತ್ ಕ್ಷಾಯಿಕಮಪಿ ನ ಭವತಿ . ಣೇವ ಸವ್ವಗದಂ ಯತ ಏವ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ಪರಾಧೀನತ್ವೇನ ನಿತ್ಯಂ
ನ ಭವತಿ, ಕ್ಷಯೋಪಶಮಾಧೀನತ್ವೇನ ಕ್ಷಾಯಿಕಂ ಚ ನ ಭವತಿ, ತತ ಏವ ಯುಗಪತ್ಸಮಸ್ತದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವಾನಾಂ
ಪರಿಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಾಭಾವಾತ್ಸರ್ವಗತಂ ನ ಭವತಿ
. ಅತ ಏತತ್ಸ್ಥಿತಂ ಯದ್ಜ್ಞಾನಂ ಕ್ರಮೇಣಾರ್ಥಾನ್ ಪ್ರತೀತ್ಯ ಜಾಯತೇ ತೇನ
ಸರ್ವಜ್ಞೋ ನ ಭವತಿ ಇತಿ ..೫೦.. ಅಥ ಯುಗಪತ್ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿರೂಪಜ್ಞಾನೇನೈವ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ಭವತೀತ್ಯಾವೇದಯತಿ ---ಜಾಣದಿ
ಜಾನಾತಿ . ಕಿಂ ಕರ್ತೃ . ಜೋಣ್ಹಂ ಜೈನಜ್ಞಾನಮ್ . ಕಥಮ್ . ಜುಗವಂ ಯುಗಪದೇಕಸಮಯೇ . ಅಹೋ ಹಿ ಣಾಣಸ್ಸ ಮಾಹಪ್ಪಂ ಅಹೋ
ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ಜೈನಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಪಶ್ಯತಾಮ್ . ಕಿಂ ಜಾನಾತಿ . ಅರ್ಥಮಿತ್ಯಧ್ಯಾಹಾರಃ . ಕಥಂಭೂತಮ್ . ತಿಕ್ಕಾಲಣಿ-
ಚ್ಚವಿಸಯಂ ತ್ರಿಕಾಲವಿಷಯಂ ತ್ರಿಕಾಲಗತಂ ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವಕಾಲಮ್ . ಪುನರಪಿ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ಸಯಲಂ ಸಮಸ್ತಮ್ . ಪುನರಪಿ
ಕಥಂಭೂತಮ್ . ಸವ್ವತ್ಥಸಂಭವಂ ಸರ್ವತ್ರ ಲೋಕೇ ಸಂಭವಂ ಸಮುತ್ಪನ್ನಂ ಸ್ಥಿತಮ್ . ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂರೂಪಮ್ . ಚಿತ್ತಂ ನಾನಾಜಾತಿಭೇದೇನ
ವಿಚಿತ್ರಮಿತಿ . ತಥಾ ಹಿ --ಯುಗಪತ್ಸಕಲಗ್ರಾಹಕಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ಭವತೀತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಕಿಂ ಕರ್ತವ್ಯಮ್ . ಜ್ಯೋತಿಷ್ಕ-
೧. ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ ನ್ಯಾಯ = ಪತ್ಥರಮೇಂ ಟಾಂಕೀಸೇ ಉತ್ಕೀರ್ಣ ಆಕೃತಿಕೀ ಭಾಂತಿ .
ಟೀಕಾ :ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನಕಾ, ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟತಾಕಾ ಸ್ಥಾನಭೂತ ಪರಮ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಹೈ;
ಔರ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಏಕ ಸಾಥ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹೈ ವಹ ಜ್ಞಾನ
ಅಪನೇಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಓಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣನ್ಯಾಯಸೇ ಸ್ಥಿತ ಹೋನೇಸೇ ಜಿಸನೇ ನಿತ್ಯತ್ವ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ ಸಮಸ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರ ಲೇನೇಸೇ ಜಿಸನೇ ಸ್ವಭಾವಪ್ರಕಾಶಕ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವ ಪ್ರಗಟ
ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸಾ
ತ್ರಿಕಾಲಮೇಂ ಸದಾ ವಿಷಮ ರಹನೇವಾಲೇ (-ಅಸಮಾನ ಜಾತಿರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇವಾಲೇ)
ಔರ ಅನನ್ತ ಪ್ರಕಾರೋಂಕೇ ಕಾರಣ ವಿಚಿತ್ರತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ,
ಅಕ್ರಮಸೇ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಕ್ಷೇತ್ರ -ಕಾಲ -ಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ ಜಿಸನೇ ಅದ್ಭುತ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಪ್ರಗಟ ಕಿಯಾ
ಹೈ ಐಸಾ ಸರ್ವಗತ ಹೀ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಅಕ್ರಮಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನ ಏಕ ಜ್ಞೇಯಸೇ ದೂಸರೇಕೇ ಪ್ರತಿ ನಹೀಂ ಬದಲತಾ ಇಸಲಿಯೇ
ನಿತ್ಯ ಹೈ, ಅಪನೀ ಸಮಸ್ತ ಶಕ್ತಿಯೋಂಕೇ ಪ್ರಗಟ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಹೈ, ಐಸೇ ಅಕ್ರಮಿಕ ಜ್ಞಾನವಾಲಾ
ಪುರುಷ ಹೀ ಸರ್ವಜ್ಞ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ
. ಸರ್ವಜ್ಞಕೇ ಇಸ ಜ್ಞಾನಕಾ ಕೋಈ ಪರಮ ಅದ್ಭುತ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಹೈ ..೫೧..