Page 168 of 513
PDF/HTML Page 201 of 546
single page version
ദൃഷ്ടയോ മനുഷ്യ ഏവാഹമേഷ മമൈവൈതന്മനുഷ്യശരീരമിത്യഹംകാരമമകാരാഭ്യാം വിപ്രലഭ്യമാനാ അവിചലിത-
ചേതനാവിലാസമാത്രാദാത്മവ്യവഹാരാത
മിഥ്യാദൃഷ്ടയോ ഭവന്തീതി
പ്രതി ഹീ ബലവാന ഹൈം ), വേ
അവിചലിതചേതനാവിലാസമാത്ര
Page 169 of 513
PDF/HTML Page 202 of 546
single page version
സമസ്തൈകാന്തദൃഷ്ടിപരിഗ്രഹഗ്രഹാ മനുഷ്യാദിഗതിഷു തദ്വിഗ്രഹേഷു ചാവിഹിതാഹംകാരമമകാരാ
അനേകാപവരകസംചാരിതരത്നപ്രദീപമിവൈകരൂപമേവാത്മാനമുപലഭമാനാ അവിചലിതചേതനാവിലാസ-
മാത്രമാത്മവ്യവഹാരമുരരീകൃത്യ ക്രോഡീകൃതസമസ്തക്രിയാകുടുമ്ബകം മനുഷ്യവ്യവഹാരമനാശ്രയന്തോ വിശ്രാന്ത-
രാഗദ്വേഷോന്മേഷതയാ പരമമൌദാസീന്യമവലംബമാനാ നിരസ്തസമസ്തപരദ്രവ്യസംഗതിതയാ സ്വദ്രവ്യേണൈവ കേവലേന
സംഗതത്വാത്സ്വസമയാ ജായന്തേ
ച മമേതി മമകാരോ ഭണ്യതേ, താഭ്യാം പരിണതാഃ മമകാരാഹങ്കാരരഹിതപരമചൈതന്യചമത്കാരപരിണതേശ്ച്യുതാ യേ തേ
ക ര്മോദയജനിതപരപര്യായനിരതത്വാത്പരസമയാ മിഥ്യാദൃഷ്ടയോ ഭണ്യന്തേ
പര്യായപരിണതിരഹിതത്വാത്സ്വസമയാ ഭവന്തീത്യര്ഥഃ
അംഗീകാര കരകേ, ജിസമേം സമസ്ത ക്രിയാകലാപസേ ഭേംട കീ ജാതീ ഹൈ ഐസേ മനുഷ്യവ്യവഹാരകാ ആശ്രയ
നഹീം കരതേ ഹുയേ, രാഗദ്വേഷകാ ഉന്മേഷ (പ്രാകടയ) രുക ജാനേസേ പരമ ഉദാസീനതാകാ ആലമ്ബന ലേതേ
ഹുയേ, സമസ്ത പരദ്രവ്യോംകീ സംഗതി ദൂര കര ദേനേസേ മാത്ര സ്വദ്രവ്യകേ സാഥ ഹീ സംഗതതാ ഹോനേസേ വാസ്തവമേം
ഹോനേവാലാ ആത്മാ ഏകരൂപ ഹീ ഹൈ, വഹ കിംചിത്മാത്ര ഭീ ശരീരരൂപ നഹീം ഹോതാ ഔര ന ശരീരകീ ക്രിയാ കരതാ
ഹൈ
Page 170 of 513
PDF/HTML Page 203 of 546
single page version
ഹൈ; ‘മാത്ര അചലിത ചേതനാ വഹ ഹീ മൈം ഹൂ ’ ഐസാ മാനനാ
പരസമയ ഹൈം; ഔര ജോ ഭഗവാന ആത്മസ്വഭാവമേം ഹീ സ്ഥിത ഹൈം വേ അനേകാന്തദൃഷ്ടിവാലേ ലോഗ
മനുഷ്യവ്യവഹാരകാ ആശ്രയ നഹീം കരകേ ആത്മവ്യവഹാരകാ ആശ്രയ കരതേ ഹൈം, ഇസലിയേ രാഗീ -ദ്വേഷീ നഹീം
ഹോതേ അര്ഥാത് പരമ ഉദാസീന രഹതേ ഹൈം ഔര ഇസപ്രകാര പരദ്രവ്യരൂപ കര്മകേ സാഥ സമ്ബന്ധ ന കരകേ
മാത്ര സ്വദ്രവ്യകേ സാഥ ഹീ സമ്ബന്ധ കരതേ ഹൈം, ഇസലിയേ വേ സ്വസമയ ഹൈം
ഗുണയുക്ത ഔര പര്യായസഹിത ഹൈ, [തത് ] ഉസേ [ദ്രവ്യമ് ഇതി ] ‘ദ്രവ്യ’ [ബ്രുവന്തി ] കഹതേ ഹൈം
വളീ ഗുണ നേ പര്യയ സഹിത ജേ, ‘ദ്രവ്യ’ ഭാഖ്യും തേഹനേ. ൯൫.
Page 171 of 513
PDF/HTML Page 204 of 546
single page version
സക്രി യത്വമക്രി യത്വം ചേതനത്വമചേതനത്വം കര്തൃത്വമകര്തൃത്വം ഭോക്തൃത്വമഭോക്തൃത്വമഗുരുലഘുത്വം ചേത്യാദയഃ
സാമാന്യഗുണാഃ, അവഗാഹഹേതുത്വം ഗതിനിമിത്തതാ സ്ഥിതികാരണത്വം വര്തനായതനത്വം രൂപാദിമത്താ
ചേതനത്വമിത്യാദയോ വിശേഷഗുണാഃ
ശുദ്ധാത്മോപലമ്ഭവ്യക്തിരൂപകാര്യസമയസാരസ്യോത്പാദഃ കാരണസമയസാരസ്യ വ്യയസ്തദുഭയാധാരഭൂതപരമാത്മദ്രവ്യ-
ത്വേന ധ്രൌവ്യം ച
അപ്രദേശത്വ, മൂര്തത്വ, അമൂര്തത്വ, സക്രിയത്വ, അക്രിയത്വ, ചേതനത്വ, അചേതനത്വ, കര്തൃത്വ, അകര്തൃത്വ,
ഭോക്തൃത്വ, അഭോക്തൃത്വ, അഗുരുലഘുത്വ, ഇത്യാദി സാമാന്യഗുണ ഹൈം; അവഗാഹഹേതുത്വ, ഗതിനിമിത്തതാ,
സ്ഥിതികാരണത്വ, വര്തനായതനത്വ, രൂപാദിമത്ത്വ, ചേതനത്വ ഇത്യാദി വിശേഷ ഗുണ ഹൈം
Page 172 of 513
PDF/HTML Page 205 of 546
single page version
സമുപാത്തപ്രാക്തനാവസ്ഥം സമുചിതബഹിരംഗസാധനസന്നിധിസദ്ഭാവേ വിചിത്രബഹുതരാവസ്ഥാനം സ്വരൂപകര്തൃകരണ-
സാമര്ഥ്യസ്വഭാവേനാന്തരംഗസാധനതാമുപാഗതേനാനുഗൃഹീതമുത്തരാവസ്ഥയോത്പദ്യമാനം തേനോത്പാദേന ലക്ഷ്യതേ, ന ച
തേന സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ
സംജ്ഞാലക്ഷണപ്രയോജനാദിഭിര്ഭേദം കുര്വന്തി തഥാപി സത്താസ്വരൂപേണ ഭേദം ന കുര്വന്തി, സ്വഭാവത ഏവ
തഥാവിധത്വമവലമ്ബന്തേ
ഉസ ഉത്പാദകേ സാഥ സ്വരൂപ ഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ (അര്ഥാത് സ്വയം ഉത്പാദരൂപസേ
ഹീ പരിണത ഹൈ); ഉസീപ്രകാര ജിസനേ പൂര്വ അവസ്ഥാ പ്രാപ്ത കീ ഹൈ ഐസാ ദ്രവ്യ ഭീ
അവസ്ഥായേം കരതാ ഹൈ വഹ
ഹൈ; കിന്തു ഉസകാ ഉസ ഉത്പാദകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ
ഹുആ ഉസ വ്യയസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ, പരന്തു ഉസകാ ഉസ വ്യയകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ,
സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ; ഉസീപ്രകാര വഹീ ദ്രവ്യ ഭീ ഉത്തര അവസ്ഥാസേ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ ഔര പൂര്വ
അവസ്ഥാസേ വ്യയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹുആ ഉസ വ്യയസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; പരന്തു ഉസകാ ഉസ വ്യയകേ
Page 173 of 513
PDF/HTML Page 206 of 546
single page version
പ്രാക്തനാവസ്ഥയാ വ്യയമാനം തേന വ്യയേന ലക്ഷ്യതേ, ന ച തേന സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ
തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ
സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ, തഥൈവ തദേവ ദ്രവ്യമപ്യേകകാല-
മുത്തരാവസ്ഥയോത്പദ്യമാനം പ്രാക്തനാവസ്ഥയാ വ്യയമാനമവസ്ഥായിന്യാ ദ്രവ്യത്വാവസ്ഥയാ ധ്രൌവ്യമാലമ്ബമാനം
ധ്രൌവ്യേണ ലക്ഷ്യതേ, ന ച തേന സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ
തൈഃ സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമ -വലമ്ബതേ
സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ; തഥൈവ തദേവ ദ്രവ്യമപ്യായതവിശേഷാത്മകൈഃ പര്യായൈര്ലക്ഷ്യതേ, ന ച
തൈഃ സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ
ടികനേവാലീ ഐസീ വസ്ത്രത്വ -അവസ്ഥാസേ ധ്രുവ രഹതാ ഹുആ ധ്രൌവ്യസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; പരന്തു ഉസകാ
ഉസ ധ്രൌവ്യകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ; ഇസീപ്രകാര വഹീ ദ്രവ്യ ഭീ ഏക
ഹീ സമയ ഉത്തര അവസ്ഥാസേ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ, പൂര്വ അവസ്ഥാസേ വ്യയ ഹോതാ ഹുആ, ഔര ടികനേവാലീ
ഐസീ ദ്രവ്യത്വഅവസ്ഥാസേ ധ്രുവ രഹതാ ഹുആ ധ്രൌവ്യസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ
ഭീ വിസ്താരവിശേഷസ്വരൂപ ഗുണോംസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; കിന്തു ഉസകാ ഉന ഗുണോംകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം
ഹൈ, വഹ സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ
ഹൈ, വഹ സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ
വര്ണാദിഗുണനവജീര്ണാദിപര്യായസഹിതം ച സത് തൈരുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈസ്തഥൈവ ച സ്വകീയഗുണപര്യായൈഃ സഹ
സംജ്ഞാദിഭേദേപി സതി സത്താരൂപേണ ഭേദം ന കരോതി
Page 174 of 513
PDF/HTML Page 207 of 546
single page version
സദ്ഭാവഃ ] ദ്രവ്യകാ ജോ അസ്തിത്വ ഹൈ, [ഹി ] വഹ വാസ്തവമേം [സ്വഭാവഃ ] സ്വഭാവ ഹൈ
അസ്തിത്വ ദ്രവ്യനും സര്വദാ ജേ, തേഹ ദ്രവ്യസ്വഭാവ ഛേ
Page 175 of 513
PDF/HTML Page 208 of 546
single page version
സിദ്ധിയുക്തത്വാത്തേഷാമസ്തിത്വമേകമേവ, കാര്തസ്വരവത്
പ്രവൃത്തിയുക്തസ്യ കാര്തസ്വരാസ്തിത്വേന നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തൈഃ പീതതാദിഗുണൈഃ കുണ്ഡലാദിപര്യായൈശ്ച
യദസ്തിത്വം കാര്തസ്വരസ്യ സ സ്വഭാവഃ, തഥാ ഹി ദ്രവ്യേണ വാ ക്ഷേത്രേണ വാ കാലേന വാ ഭാവേന വാ
ദ്രവ്യാത്പൃഥഗനുപലഭ്യമാനൈഃ കര്തൃകരണാധികരണരൂപേണ ഗുണാനാം പര്യായാണാം ച സ്വരൂപമുപാദായ
മോക്ഷമോക്ഷമാര്ഗാധാരഭൂതാന്വയദ്രവ്യത്വലക്ഷണം ധ്രൌവ്യം ചേത്യുക്തലക്ഷണോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈശ്ച സഹ ഭിന്നം ന ഭവതി
സ്വഭാവ ഹീ ക്യോം ന ഹോ ? (അവശ്യ ഹോ
ഹോതേ ഹൈം ഇസലിയേ
സുവര്ണകേ അസ്തിത്വസേ ജിനകീ ഉത്പത്തി ഹോതീ ഹൈ,
ഭാവസേ ജോ ദ്രവ്യസേ പൃഥക് ദിഖാഈ നഹീം ദേതേ, കര്താ -കരണ-
Page 176 of 513
PDF/HTML Page 209 of 546
single page version
സ്വഭാവഃ
പ്രവര്തമാനപ്രവൃത്തിയുക്തൈഃ പീതതാദിഗുണൈഃ കുണ്ഡലാദിപര്യായൈശ്ച നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തസ്യ കാര്തസ്വരസ്യ
മൂലസാധനതയാ തൈര്നിഷ്പാദിതം യദസ്തിത്വം സ സ്വഭാവഃ, തഥാ ദ്രവ്യേണ വാ ക്ഷേത്രേണ വാ കാലേന
വാ ഭാവേന വാ ഗുണേഭ്യഃ പര്യായേഭ്യശ്ച പൃഥഗനുപലഭ്യമാനസ്യ കര്തൃകരണാധികരണരൂപേണ
സുവര്ണസ്യ സദ്ഭാവഃ, തഥാ സ്വകീയദ്രവ്യക്ഷേത്രകാലഭാവൈഃ പരമാത്മദ്രവ്യാദഭിന്നാനാം കേവലജ്ഞാനാദിഗുണകിംചിദൂന-
ചരമശരീരാകാരാദിപര്യായാണാം സംബന്ധി യദസ്തിത്വം സ ഏവ മുക്താത്മദ്രവ്യസ്യ സദ്ഭാവഃ
ഹൈ, ക്യോംകി പീതത്വാദികകേ ഔര കുണ്ഡലാദികകേ സ്വരൂപകോ സുവര്ണ ഹീ ധാരണ കരതാ ഹൈ, ഇസലിയേ
സുവര്ണകേ അസ്തിത്വസേ ഹീ പീതത്വാദികകീ ഔര കുണ്ഡലാദികകീ നിഷ്പത്തി
ദ്രവ്യസേ ഭിന്ന നഹീം ദിഖാഈ ദേനേവാലേ ഗുണോം ഔര പര്യായോംകാ അസ്തിത്വ വഹ ദ്രവ്യകാ ഹീ അസ്തിത്വ ഹൈ,
ക്യോംകി ഗുണോം ഔര പര്യായോംകേ സ്വരൂപകോ ദ്രവ്യ ഹീ ധാരണ കരതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ദ്രവ്യകേ അസ്തിത്വസേ
ഹീ ഗുണോംകീ ഔര പര്യായോംകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ, ദ്രവ്യ ന ഹോ തോ ഗുണ ഔര പര്യായേം ഭീ ന ഹോം
കരകേ പ്രവര്തമാന പീതത്വാദിഗുണോം ഔര കുണ്ഡലാദിപര്യായോംസേ ജിസകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ,
Page 177 of 513
PDF/HTML Page 210 of 546
single page version
മൂലസാധനതയാ തൈര്നിഷ്പാദിതം യദസ്തിത്വം സ സ്വഭാവഃ
ജ്ഞാനാദിഗുണകിംചിദൂനചരമശരീരാകാരപര്യായേഭ്യഃ സകാശാദഭിന്നസ്യ മുക്താത്മദ്രവ്യസ്യ സംബന്ധി യദസ്തിത്വം സ
ഏവ കേവലജ്ഞാനാദിഗുണകിംചിദൂനചരമശരീരാകാരപര്യായാണാം സ്വഭാവോ ജ്ഞാതവ്യഃ
ഔര കുണ്ഡലാദിക ഹീ ധാരണ കരതേ ഹൈം, ഇസലിയേ പീതത്വാദിക ഔര കുണ്ഡലാദികകേ അസ്തിത്വസേ
ഹീ സുവര്ണകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ, പീതത്വാദിക ഔര കുണ്ഡലാദിക ന ഹോം തോ സുവര്ണ ഭീ ന ഹോ;
ഇസീപ്രകാര ഗുണോംസേ ഔര പര്യായോംസേ ഭിന്ന ന ദിഖാഈ ദേനേവാലേ ദ്രവ്യകാ അസ്തിത്വ വഹ ഗുണോം ഔര
പര്യായോംകാ ഹീ അസ്തിത്വ ഹൈ, ക്യോംകി ദ്രവ്യകേ സ്വരൂപകോ ഗുണ ഔര പര്യായേം ഹീ ധാരണ കരതീ ഹൈം
ഇസലിയേ ഗുണോം ഔര പര്യായോംകേ അസ്തിത്വസേ ഹീ ദ്രവ്യകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ
ഔര ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യകാ ഭീ ഏക ഹീ അസ്തിത്വ ഹൈ
Page 178 of 513
PDF/HTML Page 211 of 546
single page version
പീതതാദ്യുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈര്യദസ്തിത്വം കാര്തസ്വരസ്യ സ സ്വഭാവഃ, തഥാ ഹി ദ്രവ്യേണ വാ ക്ഷേത്രേണ വാ
കാലേന വാ ഭാവേന വാ ദ്രവ്യാത്പൃഥഗനുപലഭ്യമാനൈഃ കര്തൃകരണാധികരണരൂപേണോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യാണാം
സ്വരൂപമുപാദായ പ്രവര്തമാനപ്രവൃത്തിയുക്തസ്യ ദ്രവ്യാസ്തിത്വേന നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തൈരുത്പാദവ്യയ-
ധ്രൌവ്യൈര്യദസ്തിത്വം ദ്രവ്യസ്യ സ സ്വഭാവഃ
സ്വരൂപമുപാദായ പ്രവര്തമാനപ്രവൃത്തിയുക്തൈഃ കുണ്ഡലാംഗദപീതതാദ്യുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈര്നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തസ്യ
കാര്തസ്വരസ്യ മൂലസാധനതയാ തൈര്നിഷ്പാദിതം യദസ്തിത്വം സ സ്വഭാവഃ, തഥാ ദ്രവ്യേണ വാ ക്ഷേത്രേണ വാ
ഭൂതപരമാത്മദ്രവ്യത്വലക്ഷണധ്രൌവ്യാണാം സംബന്ധി യദസ്തിത്വം സ ഏവ മുക്താത്മദ്രവ്യസദ്ഭാവഃ
യദസ്തിത്വം സ ഏവ കടകപര്യായോത്പാദകങ്കണപര്യായവ്യയതദുഭയാധാരഭൂതസുവര്ണത്വലക്ഷണധ്രൌവ്യാണാം സ്വഭാവഃ,
തഥാ സ്വദ്രവ്യാദിചതുഷ്ടയേന മോക്ഷപര്യായോത്പാദമോക്ഷമാര്ഗപര്യായവ്യയതദുഭയാധാരഭൂതമുക്താത്മദ്രവ്യത്വലക്ഷണ-
ധ്രൌവ്യേഭ്യഃ സകാശാദഭിന്നസ്യ പരമാത്മദ്രവ്യസ്യ സംബന്ധി യദസ്തിത്വം സ ഏവ
പൃഥക് ദിഖാഈ നഹീം ദേതേ, കര്താ -കരണ -അധികരണരൂപസേ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യോംകേ സ്വരൂപകോ
ധാരണ കരകേ പ്രവര്തമാന ദ്രവ്യകേ അസ്തിത്വസേ ജിനകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ,
അസ്തിത്വ ഹൈ; ക്യോംകി ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യോംകേ സ്വരൂപകോ ദ്രവ്യ ഹീ ധാരണ കരതാ ഹൈ,
ഇസലിഏ ദ്രവ്യകേ അസ്തിത്വസേ ഹീ ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യോംകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ
സുവര്ണകേ സ്വരൂപകോ ധാരണ കരകേ പ്രവര്തമാന കുണ്ഡലാദി -ഉത്പാദോം, ബാജൂബംധാദി വ്യയോം ഔര
പീതത്വാദി ധ്രൌവ്യോംസേ ജിസകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ,
Page 179 of 513
PDF/HTML Page 212 of 546
single page version
ദ്രവ്യസ്വരൂപമുപാദായ പ്രവര്തമാനപ്രവൃത്തിയുക്തൈരുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈര്നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തസ്യ ദ്രവ്യസ്യ മൂല-
സാധനതയാ തൈര്നിഷ്പാദിതം യദസ്തിത്വം സ സ്വഭാവഃ
ധ്രൌവ്യോംകാ ഹീ അസ്തിത്വ ഹൈ; ക്യോംകി ദ്രവ്യകേ സ്വരൂപകോ ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യ ഹീ ധാരണ കരതേ
ഹൈം, ഇസലിയേ ഉത്പാദ -വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യോംകേ അസ്തിത്വസേ ഹീ ദ്രവ്യകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ
ഭിന്ന പ്രകാരകാ ഹൈ; ഐസാ ഹോനേസേ അസ്തിത്വ ദ്രവ്യകാ സ്വഭാവ ഹീ ഹൈ
ഉത്പന്ന ഹോതേ ഹൈം, ഔര ദ്രവ്യ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യോംസേ ഹീ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ
Page 180 of 513
PDF/HTML Page 213 of 546
single page version
വൃത്തം പ്രതിദ്രവ്യമാസൂത്രിതം സീമാനം ഭിന്ദത്സദിതി സര്വഗതം സാമാന്യലക്ഷണഭൂതം സാദൃശ്യാസ്തിത്വമേകം
ഖല്വവബോധവ്യമ്
സ്യാത്
വിചിത്രതാകേ വിസ്താരകോ അസ്ത കരതാ ഹുആ, സര്വ ദ്രവ്യോംമേം പ്രവൃത്ത ഹോകര രഹനേവാലാ, ഔര പ്രത്യേക
ദ്രവ്യകീ ബ ധീ ഹുഈ സീമാകീ അവഗണനാ കരതാ ഹുആ, ‘സത്’ ഐസാ ജോ സര്വഗത സാമാന്യലക്ഷണഭൂത
സാദൃശ്യാസ്തിത്വ ഹൈ വഹ വാസ്തവമേം ഏക ഹീ ജാനനാ ചാഹിഏ
ഔര കോഈ അവാച്യ ഹോനാ ചാഹിയേ; കിന്തു വഹ തോ വിരുദ്ധ ഹീ ഹൈ, ഔര യഹ (‘സത്’ ഐസാ കഥന
ഔര ജ്ഞാനകേ സര്വപദാര്ഥപരാമര്ശീ ഹോനേകീ ബാത) തോ സിദ്ധ ഹോ സകതീ ഹൈ, വൃക്ഷകീ ഭാ തി
Page 181 of 513
PDF/HTML Page 214 of 546
single page version
ലക്ഷണഭൂതേന സാദൃശ്യോദ്ഭാസിനാനോകഹത്വേനോത്ഥാപിതമേകത്വം തിരിയതി, തഥാ ബഹൂനാം ബഹുവിധാനാം
ദ്രവ്യാണാമാത്മീയാത്മീയസ്യ വിശേഷലക്ഷണഭൂതസ്യ സ്വരൂപാസ്തിത്വസ്യാവഷ്ടമ്ഭേനോത്തിഷ്ഠന്നാനാത്വം സാമാന്യ-
ലക്ഷണഭൂതേന സാദൃശ്യോദ്ഭാസിനാ സദിത്യസ്യ ഭാവേനോത്ഥാപിതമേകത്വം തിരിയതി
വിശേഷലക്ഷണഭൂതസ്യ സ്വരൂപാസ്തിത്വസ്യാവഷ്ടമ്ഭേനോത്തിഷ്ഠന്നാനാത്വമുച്ചകാസ്തി, തഥാ സര്വദ്രവ്യാണാമപി
സാമാന്യലക്ഷണഭൂതേന സാദൃശ്യോദ്ഭാസിനാ സദിത്യസ്യ ഭാവേനോത്ഥാപിതേനൈകത്വേന തിരോഹിതമപി വിശേഷ-
ലക്ഷണഭൂതസ്യ സ്വരൂപാസ്തിത്വസ്യാവഷ്ടമ്ഭേനോത്തിഷ്ഠന്നാനാത്വമുച്ചകാസ്തി
സാമാന്യലക്ഷണഭൂത സാദൃശ്യദര്ശക ‘സത്’ പനേസേ (-‘സത്’ ഐസേ ഭാവസേ, അസ്തിത്വസേ, ‘ഹൈ’ പനേസേ)
ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ ഏകത്വ തിരോഹിത കര ദേതാ ഹൈ
വിശേഷലക്ഷണഭൂത സ്വരൂപാസ്തിത്വകേ അവലമ്ബനസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ അനേകത്വ സ്പഷ്ടതയാ പ്രകാശമാന
രഹതാ ഹൈ, (ബനാ രഹതാ ഹൈ, നഷ്ട നഹീം ഹോതാ); ഉസീപ്രകാര സര്വ ദ്രവ്യോംകേ വിഷയമേം ഭീ സാമാന്യലക്ഷണഭൂത
സാദൃശ്യദര്ശക ‘സത്’ പനേസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ ഏകത്വസേ തിരോഹിത ഹോനേ പര ഭീ (അപനേ -അപനേ)
വിശേഷലക്ഷണഭൂത സ്വരൂപാസ്തിത്വകേ അവലമ്ബനസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ അനേകത്വ സ്പഷ്ടതയാ പ്രകാശമാന
രഹതാ ഹൈ
അനേകത്വ ഹൈ, പരന്തു വൃക്ഷത്വ ജോ കി സര്വ വൃക്ഷോംകാ സാമാന്യലക്ഷണ ഹൈ ഔര ജോ സര്വ വൃക്ഷോംമേം സാദൃശ്യ
ബതലാതാ ഹൈ, ഉസകീ അപേക്ഷാസേ സര്വ വൃക്ഷോംമേം ഏകത്വ ഹൈ
Page 182 of 513
PDF/HTML Page 215 of 546
single page version
സിദ്ധജീവാനാം ഗ്രഹണം ഭവതി, തഥാ ‘സര്വം സത്’ ഇത്യുക്തേ സംഗ്രഹനയേന സര്വപദാര്ഥാനാം ഗ്രഹണം ഭവതി
യുഗപദ്ഗ്രഹണം ഭവതി, തഥാ സര്വം സദിത്യുക്തേ സതി സാദൃശ്യസത്താഭിധാനേന മഹാസത്താരൂപേണ ശുദ്ധസംഗ്രഹ-
നയേന സര്വപദാര്ഥാനാം സ്വജാത്യവിരോധേന ഗ്രഹണം ഭവതീത്യര്ഥഃ
ഹൈ, പരന്തു സത്പനാ (-അസ്തിത്വപനാ, ‘ഹൈ’ ഐസാ ഭാവ) ജോ കി സര്വ ദ്രവ്യോംകാ സാമാന്യ ലക്ഷണ ഹൈ ഔര
ജോ സര്വദ്രവ്യോംമേം സാദൃശ്യ ബതലാതാ ഹൈ ഉസകീ അപേക്ഷാസേ സര്വദ്രവ്യോംമേം ഏകത്വ ഹൈ
(സമസ്ത ദ്രവ്യോംകാ സ്വരൂപ -അസ്തിത്വ സംബംധീ) അനേകത്വ സ്പഷ്ടതയാ പ്രകാശമാന ഹീ രഹതാ ഹൈ
കഹാ ഹൈ; [തഥാ ] ഇസപ്രകാര [ആഗമതഃ ] ആഗമസേ [സിദ്ധം ] സിദ്ധ ഹൈ; [യഃ ] ജോ [ന ഇച്ഛതി ] ഇസേ
നഹീം മാനതാ [സഃ ] വഹ [ഹി ] വാസ്തവമേം [പരസമയഃ ] പരസമയ ഹൈ
Page 183 of 513
PDF/HTML Page 216 of 546
single page version
യുക്തത്വാത്
സമരസീഭാവപരിണതസര്വശുദ്ധാത്മപ്രദേശഭരിതാവസ്ഥേന ശുദ്ധോപാദാനഭൂതേന സ്വകീയസ്വഭാവേന നിഷ്പന്നത്വാത്
നിഷ്പന്ന ഹുഏ ഭാവവാലാ ഹൈ (
Page 184 of 513
PDF/HTML Page 217 of 546
single page version
സത്താമേം ഭേദ ഹോനേസേ) ഹോതീ ഹൈ തോ, വഹ കൌനസാ ഭേദ ഹൈ ? പ്രാദേശിക യാ അതാദ്ഭാവിക ?
സത്താകേ യോഗസേ ദ്രവ്യ ‘സത്താവാലാ’ (‘സത്’) ഹുആ ഹൈ ഐസാ നഹീം ഹൈ
Page 185 of 513
PDF/HTML Page 218 of 546
single page version
മിത്യാദിവത്പ്രപശ്യതഃ സമൂല ഏവാതാദ്ഭാവികോ ഭേദോ നിമജ്ജതി
രാശേര്ജലകല്ലോല ഇവ ദ്രവ്യാന്ന വ്യതിരിക്തം സ്യാത
ഹൈ;
ഹൈ
തബ ഭീ (വഹ) ദ്രവ്യകേ പര്യായരൂപസേ ഉന്മഗ്ന ഹോനേസേ,
Page 186 of 513
PDF/HTML Page 219 of 546
single page version
ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യ സഹിത [പരിണാമഃ ] പരിണാമ ഹൈ [സഃ ] വഹ [അര്ഥേഷു സ്വഭാവഃ ] പദാര്ഥോംകാ
സ്വഭാവ ഹൈ
Page 187 of 513
PDF/HTML Page 220 of 546
single page version
സൂക്ഷ്മാംശാഃ പരിണാമാഃ
സംഹാരധ്രൌവ്യാത്മകമാത്മാനം ധാരയന്തി, തഥൈവ തേ പരിണാമാഃ സ്വാവസരേ സ്വരൂപപൂര്വരൂപാഭ്യാ-
മുത്പന്നോച്ഛന്നത്വാത്സര്വത്ര പരസ്പരാനുസ്യൂതിസൂത്രിതൈകപ്രവാഹതയാനുത്പന്നപ്രലീനത്വാച്ച സംഭൂതിസംഹാരധ്രൌവ്യാ-
ത്മകമാത്മാനം ധാരയന്തി
ഹോനേസേ തഥാ സര്വത്ര പരസ്പര അനുസ്യൂതിസേ രചിത ഏക പ്രവാഹപനേ ദ്വാരാ അനുത്പന്ന -അവിനഷ്ട ഹോനേസേ
ഉത്പത്തി -സംഹാര -ധ്രൌവ്യാത്മക ഹൈം
അനുസ്യൂതിസേ രചിത ഏക വാസ്തുപനേ ദ്വാരാ അനുഭയ സ്വരൂപ ഹൈ (അര്ഥാത് ദോമേംസേ ഏക ഭീ സ്വരൂപ നഹീം
ഹൈ), ഇസീപ്രകാര പ്രവാഹകാ ജോ ഛോടേസേ ഛോടാ അംശ പൂര്വപരിണാമകേ വിനാശസ്വരൂപ ഹൈ വഹീ ഉസകേ