Page 108 of 513
PDF/HTML Page 141 of 546
single page version
സൌഖ്യമിത്യലം പ്രപംചേന
സുഖമിത്യഭിപ്രായഃ
ചുകീ ഹൈ
ഹീ സുഖ ഹൈ
[ന ശ്രദ്ദധതി ] ജോ ശ്രദ്ധാ നഹീം കരതേ [തേ അഭവ്യാഃ ] വേ അഭവ്യ ഹൈം; [ഭവ്യാഃ വാ ] ഔര ഭവ്യ [തത് ]
ഉസേ [പ്രതീച്ഛന്തി ] സ്വീകാര (-ആദര) കരതേ ഹൈം
ശ്രദ്ധേ ന തേഹ അഭവ്യ ഛേ, നേ ഭവ്യ തേ സംമത കരേ. ൬൨.
Page 109 of 513
PDF/HTML Page 142 of 546
single page version
ശ്രദ്ധേയമ്
ചാരിത്രമോഹോദയേന മോഹിതഃ സന്നിരുപരാഗസ്വാത്മോത്ഥസുഖമലഭമാനഃ സന് സരാഗസമ്യഗ്ദൃഷ്ടിരാത്മനിന്ദാദിപരിണതോ
ഹേയരൂപേണ തദനുഭവതി
അപാരമാര്ഥിക രൂഢി ഹൈ; ഔര ജിനകേ ഘാതികര്മ നഷ്ട ഹോ ചുകേ ഹൈം ഐസേ കേവലീഭഗവാനകേ,
സ്വഭാവപ്രതിഘാതകേ അഭാവകേ കാരണ ഔര ആകുലതാകേ കാരണ സുഖകേ യഥോക്ത
Page 110 of 513
PDF/HTML Page 143 of 546
single page version
[അഭിദ്രുതാഃ ] പീഡിത വര്തതേ ഹുഏ [തദ് ദുഃഖം ] ഉസ ദുഃഖകോ [അസഹമാനാഃ ] സഹന ന കര സകനേസേ
[രമ്യേഷു വിഷയേഷു ] രമ്യ വിഷയോംമേം [രമന്തേ ] രമണ കരതേ ഹൈം
ഹീ) മൈത്രീ പ്രവര്തതീ ഹൈ
നവ സഹീ ശകേ തേ ദുഃഖ തേഥീ രമ്യ വിഷയോമാം രമേ
Page 111 of 513
PDF/HTML Page 144 of 546
single page version
വിഷയേഷു രതിരുപജായതേ
ഉസ ദുഃഖകേ വേഗകോ സഹന ന കര സകനേസേ ഉന്ഹേം വ്യാധികേ പ്രതികാരകേ സമാന (-രോഗമേം ഥോഡാസാ
ആരാമ ജൈസാ അനുഭവ കരാനേവാലേ ഉപചാരകേ സമാന) രമ്യ വിഷയോംമേം രതി ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ
പാരമാര്ഥിക സുഖ നഹീം ഹൈ
[തദ് ] വഹ ദുഃഖ [സ്വഭാവം ന ] സ്വഭാവ ന ഹോ തോ [വിഷയാര്ഥം ] വിഷയാര്ഥമേം [വ്യാപാരഃ ] വ്യാപാര
[ന അസ്തി ] ന ഹോ
ജോ തേ ന ഹോയ സ്വഭാവ തോ വ്യാപാര നഹി വിഷയോ വിഷേ
Page 112 of 513
PDF/HTML Page 145 of 546
single page version
പ്രദീപാര്ചീരൂപ ഇവ, കുരംഗസ്യ മൃഗയുഗേയസ്വര ഇവ, ദുര്നിവാരേന്ദ്രിയവേദനാവശീകൃതാനാമാസന്നനിപാതേഷ്വപി
വിഷയേഷ്വഭിപാതഃ
വിനഷ്ടകര്ണശൂലസ്യ ബസ്തമൂത്രപൂരണമിവ, രൂഢവ്രണസ്യാലേപനദാനമിവ, വിഷയവ്യാപാരോ ന ദൃശ്യേത
ഹൈ, ക്യോംകി ഉനകീ വിഷയോംമേം രതി ദേഖീ ജാതീ ഹൈ
കമലകേ ഗംധകീ ഓര, പതംഗാ ദീപകകീ ജ്യോതികേ രൂപകീ ഓര ഔര ഹിരന ശികാരീകേ സംഗീതകേ
സ്വരകീ ഓര ദൌഡതേ ഹുഏ ദിഖാഈ ദേതേ ഹൈം ഉസീപ്രകാര
ഓര ദൌഡതേ ദിഖാഈ ദേതേ ഹൈം
ആ ഖോംകാ ദുഃഖ ദൂര ഹോ ഗയാ ഹൈ വഹ വടാചൂര്ണ (-ശംഖ ഇത്യാദികാ ചൂര്ണ) ആ ജതാ തഥാ ജിസകാ
കര്ണശൂല നഷ്ട ഹോ ഗയാ ഹോ വഹ കാനമേം ഫി ര ബകരേകാ മൂത്ര ഡാലതാ ദിഖാഈ നഹീം ദേതാ ഔര
ജിസകാ ഘാവ ഭര ജാതാ ഹൈ വഹ ഫി ര ലേപ കരതാ ദിഖാഈ നഹീം ദേതാ
ഹീ ഹൈ
Page 113 of 513
PDF/HTML Page 146 of 546
single page version
സ്വാഭാവിക ഹീ ഹൈ
[പരിണമമാനഃ ] പരിണമന കരതാ ഹുആ [ആത്മാ ] ആത്മാ [സ്വയമേവ ] സ്വയം ഹീ [സുഖ ] സുഖരൂപ
(-ഇന്ദ്രിയസുഖരൂപ) ഹോതാ ഹൈ [ദേഹഃ ന ഭവതി ] ദേഹ സുഖരൂപ നഹീം ഹോതീ
ജീവ പ്രണമതോ സ്വയമേവ സുഖരൂപ ഥായ, ദേഹ ഥതോ നഥീ
Page 114 of 513
PDF/HTML Page 147 of 546
single page version
കാരണതാമുപാഗതേന സ്വഭാവേന പരിണമമാനഃ സ്വയമേവായമാത്മാ സുഖതാമാപദ്യതേ
പണ വിഷയവശ സ്വയമേവ ആത്മാ സുഖ വാ ദുഃഖ ഥായ ഛേ
ഹുഈ ഇന്ദ്രിയോംകേ ദ്വാരാ അസമീചീന (അയോഗ്യ) പരിണതികാ അനുഭവ കരനേസേ ജിസകീ
നിശ്ചയ -കാരണ ന ഹോതാ ഹുആ കിംചിത് മാത്ര ഭീ സുഖത്വകോ പ്രാപ്ത നഹീം കരതാ
ഹീ ഹൈ അര്ഥാത് ഇന്ദ്രിയസുഖകാ ഭീ വാസ്തവിക കാരണ ആത്മാകാ ഹീ അശുദ്ധ സ്വഭാവ ഹൈ
ക്യോംകി സുഖരൂപ പരിണതി ഔര ശരീര സര്വഥാ ഭിന്ന ഹോനേകേ കാരണ സുഖ ഔര ശരീരമേം നിശ്ചയസേ
കിംചിത്മാത്ര ഭീ കാര്യകാരണതാ നഹീം ഹൈ
Page 115 of 513
PDF/HTML Page 148 of 546
single page version
തു ] പരന്തു വിഷയോംകേ വശസേ [സൌഖ്യം ദുഃഖം വാ ] സുഖ അഥവാ ദുഃഖരൂപ [സ്വയം ആത്മാ ഭവതി ]
സ്വയം ആത്മാ ഹോതാ ഹൈ
അഥവാ ദുഃഖരൂപ സ്വയം ഹീ ഹോതാ ഹൈ
ജ്യാം ജീവ സ്വയം സുഖ പരിണമേ, വിഷയോ കരേ ഛേ ശും തഹീം ?
Page 116 of 513
PDF/HTML Page 149 of 546
single page version
സുഖതയാ പരിണമമാനസ്യ സുഖസാധനധിയാ അബുധൈര്മുധാധ്യാസ്യമാനാ അപി വിഷയാഃ കിം ഹി നാമ
കുര്യുഃ
ഇത്യഭിപ്രായഃ
നഹീം കര സകതാ, [തഥാ ] ഉസീപ്രകാര ജഹാ [ആത്മാ ] ആത്മാ [സ്വയം ] സ്വയം [സൌഖ്യം ] സുഖരൂപ
പരിണമന കരതാ ഹൈ [തത്ര ] വഹാ [വിഷയാഃ ] വിഷയ [കിം കുര്വന്തി ] ക്യാ കര സകതേ ഹൈം ?
ദീപക -പ്രകാശാദിസേ കോഈ പ്രയോജന നഹീം ഹോതാ, (ഉന്ഹേം ദീപക -പ്രകാശ കുഛ നഹീം കരതാ,)
ഇസീപ്രകാര
Page 117 of 513
PDF/HTML Page 150 of 546
single page version
മേവൌഷ്ണ്യപരിണാമാപന്നത്വാദുഷ്ണഃ, യഥാ ച ദേവഗതിനാമകര്മോദയാനുവൃത്തിവശവര്തിസ്വഭാവതയാ ദേവഃ;
സ്വയമേവ ലോകേ സിദ്ധ പണ ത്യമ ജ്ഞാന, സുഖ നേ ദേവ ഛേ
[ലോകേ ] ലോകമേം [സിദ്ധഃ അപി ] സിദ്ധ ഭഗവാന ഭീ (സ്വയമേവ) [ജ്ഞാനം ] ജ്ഞാന [സുഖം ച ] സുഖ
[തഥാ ദേവഃ ] ഔര ദേവ ഹൈം
കഭീ
Page 118 of 513
PDF/HTML Page 151 of 546
single page version
ശക്തിസഹജസംവേദനതാദാത്മ്യാത
നിരന്തരം പരമാരാധ്യം, തഥൈവാനന്തജ്ഞാനാദിഗുണസ്തവനേന സ്തുത്യം ച യദ്ദിവ്യമാത്മസ്വരൂപം തത്സ്വഭാവത്വാത്തഥൈവ
ദേവശ്ചേതി
പ്രകാശിത കരനേമേം സമര്ഥ നിര്വിതഥ (
ഹൈ ഐസേ ബുധ ജനോംകേ മനരൂപീ
ബസ ഹോ
ഛോഡകര നിരാലമ്ബീ പരമാനന്ദസ്വഭാവരൂപ പരിണമന കരനാ ചാഹിയേ
Page 119 of 513
PDF/HTML Page 152 of 546
single page version
കേവലജ്ഞാനം, ഋദ്ധിശബ്ദേന സമവസരണാദിലക്ഷണാ വിഭൂതിഃ, സുഖശബ്ദേനാവ്യാബാധാനന്തസുഖം, തത്പദാഭി-
ലാഷേണ ഇന്ദ്രാദയോപി ഭൃത്യത്വം കുര്വന്തീത്യേവംലക്ഷണമൈശ്വര്യം, ത്രിഭുവനാധീശാനാമപി വല്ലഭത്വം ദൈവം ഭണ്യതേ
“
“
“
“
ലീന ആത്മാ [ശുഭോപയോഗാത്മകഃ ] ശുഭോപയോഗാത്മക ഹൈ
ജീവ രക്ത ഉപവാസാദികേ, ശുഭ -ഉപയോഗസ്വരൂപ ഛേ
Page 120 of 513
PDF/HTML Page 153 of 546
single page version
സുഖസ്യ സാധനീഭൂതാം ശുഭോപയോഗഭൂമികാമധിരൂഢോഭിലപ്യേത
മഷ്ടാദശഗാഥാഭിഃ സുഖപ്രപഞ്ച ഇതി സമുദായേന ദ്വാസപ്തതിഗാഥാഭിരന്തരാധികാരചതുഷ്ടയേന
സമാപ്തഃ
ദശഗാഥാപര്യന്തം പ്രഥമജ്ഞാനകണ്ഡികാ കഥ്യതേ
തദനന്തരമുപസംഹാരരൂപേണ ഗാഥാദ്വയം, ഇതി സ്ഥലത്രയപര്യന്തം ക്രമേണ വ്യാഖ്യാനം ക്രിയതേ
ശുഭോപയോഗം പ്രതിപാദയതി, അഥവാ ദ്വിതീയപാതനികാ --പീഠികായാം യച്ഛുഭോപയോഗസ്വരൂപം സൂചിതം
തസ്യേദാനീമിന്ദ്രിയസുഖവിശേഷവിചാരപ്രസ്താവേ തത്സാധകത്വേന വിശേഷവിവരണം കരോതി ---
ദാണമ്മി വാ സുസീലേസു ദേവതായതിഗുരുപൂജാസു ചൈവ ദാനേ വാ സുശീലേഷു
ഉപവാസാദികകേ പ്രീതിസ്വരൂപ ധര്മാനുരാഗകോ അംഗീകാര കരതാ ഹൈ തബ വഹ ഇന്ദ്രിയസുഖകീ സാധനഭൂത
ശുഭോപയോഗഭൂമികാമേം ആരൂഢ കഹലാതാ ഹൈ
Page 121 of 513
PDF/HTML Page 154 of 546
single page version
പൂജാ, ആഹാരാദിചതുര്വിധദാനം ച ആചാരാദികഥിതശീലവ്രതാനി തഥൈവോപവാസാദിജിനഗുണസംപത്ത്യാദിവിധി-
വിശേഷാശ്വ
ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപമേം പ്രയത്നപരായണ വേ യതി ഹൈം
ഉപവാസാദിക തപമേം പ്രീതികാ ഹോനാ വഹ ധര്മാനുരാഗ ഹൈ
ഉതനേ സമയ തക [വിവിധം ] വിവിധ [ഐന്ദ്രിയം സുഖം ] ഇന്ദ്രിയസുഖ [ലഭതേ ] പ്രാപ്ത കരതാ
ഹൈ
തേ പര്യയേ താവത്സമയ ഇന്ദ്രിയസുഖ വിധവിധ ലഹേ
Page 122 of 513
PDF/HTML Page 155 of 546
single page version
സമാസാദയതീതി
തിര്യഗ്മനുഷ്യദേവരൂപോ ഭൂത്വാ
സമയ തക അനേക പ്രകാരകാ ഇന്ദ്രിയസുഖ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ
[ദേഹവേദനാര്താ ] (പംചേന്ദ്രിയമയ) ദേഹകീ വേദനാസേ പീഡിത ഹോനേസേ [രമ്യേസു വിഷയേസു ] രമ്യ വിഷയോംമേം
[രമന്തേ ] രമതേ ഹൈം
Page 123 of 513
PDF/HTML Page 156 of 546
single page version
ഭൃഗുപ്രപാതസ്ഥാനീയാന് മനോജ്ഞവിഷയാനഭിപതന്തി
സ്ഥാനീയമഹാരണ്യേ മിഥ്യാത്വാദികുമാര്ഗേ നഷ്ടഃ സന് മൃത്യുസ്ഥാനീയഹസ്തിഭയേനായുഷ്കര്മസ്ഥാനീയേ സാടികവിശേഷേ
ശുക്ലകൃഷ്ണപക്ഷസ്ഥാനീയശുക്ലകൃഷ്ണമൂഷകദ്വയഛേദ്യമാനമൂലേ വ്യാധിസ്ഥാനീയമധുമക്ഷികാവേഷ്ടിതേ ലഗ്നസ്തേനൈവ
തോ ജീവനോ ഉപയോഗ ഏ ശുഭ നേ അശുഭ കഈ രീത ഛേ ?. ൭൨
പിശാചകീ പീഡാസേ പരവശ ഹോനേസേ
അശുഭോപയോഗസേ അവിശേഷതാ പ്രഗട കരതേ ഹൈം :
തോ ജീവോംകാ [സഃ ഉപയോഗഃ ] വഹ (ശുദ്ധോപയോഗസേ വിലക്ഷണ -അശുദ്ധ) ഉപയോഗ [ശുഭഃ വാ
അശുഭഃ ] ശുഭ ഔര അശുഭ
Page 124 of 513
PDF/HTML Page 157 of 546
single page version
മേവാനുഭവന്തി, തതഃ പരമാര്ഥതഃ ശുഭാശുഭോപയോഗയോഃ പൃഥക്ത്വവ്യവസ്ഥാ നാവതിഷ്ഠതേ
വ്യവസ്ഥാപയതി
പഞ്ചേന്ദ്രിയാത്മകശരീരോത്പന്നം നിശ്ചയനയേന ദുഃഖമേവ ഭജന്തേ സേവന്തേ,
ഉദയഗത പാപകീ ആപദാവാലേ നാരകാദിക
തബ ഫി ര പരമാര്ഥസേ ശുഭ ഔര അശുഭ ഉപയോഗകീ പൃഥക്ത്വവ്യവസ്ഥാ നഹീം രഹതീ
(അര്ഥാത് ഉസമേം ദോഷ ദിഖാനേകേ ലിയേ) ഉസ പുണ്യകോ (-ഉസകേ അസ്തിത്വകോ) സ്വീകാര കരകേ
ഉസകീ (പുണ്യകീ) ബാതകാ ഖംഡന കരതേ ഹൈം :
പുഷ്ടി കരേ ദേഹാദിനീ, സുഖീ സമ ദീസേ അഭിരത രഹീ
Page 125 of 513
PDF/HTML Page 158 of 546
single page version
പുണ്യാന്യവലോക്യന്തേ
ഇവാസക്താഃ സുഖാഭാസേന ദേഹാദീനാം വൃദ്ധിം കുര്വന്തി
[ദേഹാദീനാം ] ദേഹാദികീ [വൃദ്ധിം കുര്വന്തി ] പുഷ്ടി കരതേ ഹൈം ഔര [അഭിരതാഃ ] (ഇസപ്രകാര) ഭോഗോംമേം
രത വര്തതേ ഹുഏ [സുഖിതാഃ ഇവ ] സുഖീ ജൈസേ ഭാസിത ഹോതേ ഹൈം
അസ്തിത്വ ദിഖാഈ ദേതാ ഹൈ)
ബതായേംഗേ)
Page 126 of 513
PDF/HTML Page 159 of 546
single page version
സമുത്പാദയന്തി
വിദ്യമാന ഹൈം, [ദേവതാന്താനാം ജീവാനാം ] തോ വേ ദേവോം തകകേ ജീവോംകോ [വിഷയതൃഷ്ണാം ] വിഷയതൃഷ്ണാ
[ജനയന്തി ] ഉത്പന്ന കരതേ ഹൈം
വിഷയതൃഷ്ണാ അവശ്യമേവ ഉത്പന്ന കരതേ ഹൈം (ഐസാ ഭീ സ്വീകാര കരനാ പഡതാ ഹൈ) വാസ്തവമേം തൃഷ്ണാകേ
ബിനാ; ജൈസേ ജോംക (ഗോംച)കോ ദൂഷിത രക്തമേം ഉസീപ്രകാര സമസ്ത സംസാരിയോംകോ വിഷയോംമേം പ്രവൃത്തി
ദിഖാഈ ന ദേ; കിന്തു വഹ തോ ദിഖാഈ ദേതീ ഹൈ
തോ പുണ്യ ഏ ദേവാന്ത ജീവനേ വിഷയതൃഷ്ണോദ്ഭവ കരേ. ൭൪.
Page 127 of 513
PDF/HTML Page 160 of 546
single page version
വിഷയാകാങ്ക്ഷാഗ്നിജനിതപരമദാഹവിനാശികാം സ്വരൂപതൃപ്തിമലഭമാനാനാം ദേവേന്ദ്രപ്രഭൃതിബഹിര്മുഖസംസാരി-
ജീവാനാമിതി
സൌഖ്യാനി ഇച്ഛന്തി ] വിഷയസുഖോംകോ ചാഹതേ ഹൈം [ച ] ഔര [ദുഃഖസന്തപ്താഃ ] ദുഃഖോംസേ സംതപ്ത ഹോതേ
ഹുഏ (-ദുഃഖദാഹകോ സഹന ന കരതേ ഹുഏ) [അനുഭവംതി ] ഉന്ഹേം ഭോഗതേ ഹൈം
ഇച്ഛേ അനേ ആമരണ ദുഃഖസംതപ്ത തേനേ ഭോഗവേ. ൭൫.