Page 368 of 513
PDF/HTML Page 401 of 546
single page version

ଅହମେଷ ମୋକ୍ଷାଧିକାରୀ ଜ୍ଞାଯକସ୍ଵଭାଵାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵପରିଜ୍ଞାନପୁରସ୍ସରମମତ୍ଵନିର୍ମମତ୍ଵହାନୋପାଦାନ- ଵିଧାନେନ କୃତ୍ଯାନ୍ତରସ୍ଯାଭାଵାତ୍ସର୍ଵାରମ୍ଭେଣ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନି ପ୍ରଵର୍ତେ . ତଥା ହି — ଅହଂ ହି ତାଵତ୍ ଜ୍ଞାଯକ ଏଵ ସ୍ଵଭାଵେନ କେଵଲଜ୍ଞାଯକସ୍ଯ ଚ ସତୋ ମମ ଵିଶ୍ଵେନାପି ସହଜଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକଲକ୍ଷଣ ଏଵ ସମ୍ବନ୍ଧଃ, ନ ପୁନରନ୍ଯେ ସ୍ଵସ୍ଵାମିଲକ୍ଷଣାଦଯଃ ସମ୍ବନ୍ଧାଃ . ତତୋ ମମ ନ କ୍ଵଚନାପି ମମତ୍ଵଂ, ସର୍ଵତ୍ର ନିର୍ମମତ୍ଵମେଵ . ଅଥୈକସ୍ଯ ଜ୍ଞାଯକଭାଵସ୍ଯ ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯଭାଵସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରୋତ୍କୀର୍ଣଲିଖିତନିଖାତ- କୀଲିତମଜ୍ଜିତସମାଵର୍ତିତପ୍ରତିବିମ୍ବିତଵତ୍ତତ୍ର କ୍ରମପ୍ରଵୃତ୍ତାନନ୍ତଭୂତଭଵଦ୍ଭାଵିଵିଚିତ୍ରପର୍ଯାଯପ୍ରାଗ୍ଭାରମଗାଧ- ସ୍ଵଭାଵଂ ଗମ୍ଭୀରଂ ସମସ୍ତମପି ଦ୍ରଵ୍ଯଜାତମେକକ୍ଷଣ ଏଵ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଯନ୍ତଂ ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକଲକ୍ଷଣସମ୍ବନ୍ଧସ୍ଯା- ନିର୍ଵାଣମାର୍ଗାଯ ଚ . ତତୋଽଵଧାର୍ଯତେ ଅଯମେଵ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗୋ, ନାନ୍ଯ ଇତି ..୧୯୯.. ଅଥ ‘ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ ଜତ୍ତୋ ଣିଵ୍ଵାଣସଂପତ୍ତୀ’ ଇତ୍ଯାଦି ପୂର୍ଵପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ନିର୍ଵାହଯନ୍ ସ୍ଵଯମପି ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପରିଣତିଂ ସ୍ଵୀକରୋତୀତି ପ୍ରତିପାଦଯତି — ତମ୍ହା ଯସ୍ମାତ୍ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମୋପଲମ୍ଭଲକ୍ଷଣମୋକ୍ଷମାର୍ଗେଣ ଜିନା ଜିନେନ୍ଦ୍ରାଃ ଶ୍ରମଣାଶ୍ଚ ସିଦ୍ଧା ଜାତାସ୍ତସ୍ମାଦହମପି ତହ ତଥୈଵ ତେନୈଵ ପ୍ରକାରେଣ ଜାଣିତ୍ତା ଜ୍ଞାତ୍ଵା . କମ୍ . ଅପ୍ପାଣଂ ନିଜପରମାତ୍ମାନମ୍ . କିଂଵିଶିଷ୍ଟମ୍ . ଜାଣଗଂ ଜ୍ଞାଯକଂ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦ୍ଯନନ୍ତଗୁଣସ୍ଵଭାଵମ୍ . କେନ କୃତ୍ଵା ଜ୍ଞାତ୍ଵା . ସଭାଵେଣ ସମସ୍ତ- ରାଗାଦିଵିଭାଵରହିତଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧୈକସ୍ଵଭାଵେନ . ପଶ୍ଚାତ୍ କିଂ କରୋମି . ପରିଵଜ୍ଜାମି ପରି ସମନ୍ତାଦ୍ଵର୍ଜଯାମି . କାମ୍ . ମମତ୍ତିଂ ସମସ୍ତସଚେତନାଚେତନମିଶ୍ରପରଦ୍ରଵ୍ଯସଂବନ୍ଧିନୀଂ ମମତାମ୍ . କଥଂଭୂତଃ ସନ୍ . ଉଵଟ୍ଠିଦୋ ଉପସ୍ଥିତଃ ପରିଣତଃ . କ୍ଵ . ଣିମ୍ମମତ୍ତମ୍ହି ସମସ୍ତପରଦ୍ରଵ୍ଯମମକାରାହଂକାରରହିତତ୍ଵେନ ନିର୍ମମତ୍ଵଲକ୍ଷଣେ ପରମସାମ୍ଯାଭିଧାନେ ଵୀତରାଗ- ଚାରିତ୍ରେ ତତ୍ପରିଣତନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵଭାଵେ ଵା . ତଥାହି – ଅହଂ ତାଵତ୍କେଵଲଜ୍ଞାନଦର୍ଶନସ୍ଵଭାଵତ୍ଵେନ ଜ୍ଞାଯକୈକ- ଟଙ୍କୋତ୍କୀର୍ଣସ୍ଵଭାଵଃ . ତଥାଭୂତସ୍ଯ ସତୋ ମମ ନ କେଵଲଂ ସ୍ଵସ୍ଵାମ୍ଯାଦଯଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସଂବନ୍ଧା ନ ସନ୍ତି, ନିଶ୍ଚଯେନ

ଟୀକା : — ମୈଂ ଯହ ମୋକ୍ଷାଧିକାରୀ, ଜ୍ଞାଯକସ୍ଵଭାଵୀ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ପରିଜ୍ଞାନପୂର୍ଵକ ମମତ୍ଵକୀ ତ୍ଯାଗରୂପ ଔର ନିର୍ମମତ୍ଵକୀ ଗ୍ରହଣରୂପ ଵିଧିକେ ଦ୍ଵାରା ସର୍ଵ ଆରମ୍ଭ (ଉଦ୍ଯମ) ସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତ ହୋତା ହୂଁ, କ୍ଯୋଂକି ଅନ୍ଯ କୃତ୍ଯକା ଅଭାଵ ହୈ . (ଅର୍ଥାତ୍ ଦୂସରା କୁଛ ଭୀ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ .) ଵହ ଇସପ୍ରକାର ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ମୈଂ ଇସପ୍ରକାର ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତ ହୋତା ହୂଁ) : — ପ୍ରଥମ ତୋ ମୈଂ ସ୍ଵଭାଵସେ ଜ୍ଞାଯକ ହୀ ହୂଁ; କେଵଲ ଜ୍ଞାଯକ ହୋନେସେ ମେରା ଵିଶ୍ଵ (ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂ) କେ ସାଥ ଭୀ ସହଜ ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକଲକ୍ଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ହୀ ହୈ, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ଯ ସ୍ଵସ୍ଵାମିଲକ୍ଷଣାଦି ସମ୍ବନ୍ଧ ନହୀଂ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ମେରା କିସୀକେ ପ୍ରତି ମମତ୍ଵ ନହୀଂ ହୈ, ସର୍ଵତ୍ର ନିର୍ମମତ୍ଵ ହୀ ହୈ . ଅବ, ଏକ ଜ୍ଞାଯକଭାଵକା ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯୋଂକୋ ଜାନନେକା ସ୍ଵଭାଵ ହୋନେସେ, କ୍ରମଶଃ ପ୍ରଵର୍ତମାନ, ଅନନ୍ତ, ଭୂତ – ଵର୍ତମାନ – ଭାଵୀ ଵିଚିତ୍ର ପର୍ଯାଯସମୂହଵାଲେ, ୧ଅଗାଧସ୍ଵଭାଵ ଔର ଗମ୍ଭୀର ଐସେ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯମାତ୍ରକୋ — ମାନୋଂ ଵେ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜ୍ଞାଯକମେଂ ଉତ୍କୀର୍ଣ ହୋ ଗଯେ ହୋଂ, ଚିତ୍ରିତ ହୋ ଗଏ ହୋଂ, ଭୀତର ଘୁସ ଗଯେ ହୋଂ, କୀଲିତ ହୋ ଗଯେ ହୋଂ, ଡୂବ ଗଯେ ହୋଂ, ସମା ଗଯେ ହୋଂ, ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ହୁଏ ହୋଂ, ଇସପ୍ରକାର —

୧. ଜିନକା ସ୍ଵଭାଵ ଅଗାଧ ହୈ ଔର ଜୋ ଗଂଭୀର ହୈଂ ଐସେ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ ଭୂତ, ଵର୍ତମାନ ତଥା ଭାଵୀକାଲକେ କ୍ରମସେ ହୋନେଵାଲୀ, ଅନେକ ପ୍ରକାରକୀ ଅନନ୍ତ ପର୍ଯାଯୋଂସେ ଯୁକ୍ତ ଏକ ସମଯମେଂ ହୀ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଜାନନା ଆତ୍ମାକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ .

Page 369 of 513
PDF/HTML Page 402 of 546
single page version

ନିଵାର୍ଯତ୍ଵେନାଶକ୍ଯଵିଵେଚନତ୍ଵାଦୁପାତ୍ତଵୈଶ୍ଵରୂପ୍ଯମପି ସହଜାନନ୍ତଶକ୍ତିଜ୍ଞାଯକସ୍ଵଭାଵେନୈକ୍ଯରୂପ୍ଯମନୁଜ୍ଝନ୍ତ- ମାସଂସାରମନଯୈଵ ସ୍ଥିତ୍ଯା ସ୍ଥିତଂ ମୋହେନାନ୍ଯଥାଧ୍ଯଵସ୍ଯମାନଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନମେଷ ମୋହମୁତ୍ଖାଯ ଯଥାସ୍ଥିତ- ମେଵାତିନିଃପ୍ରକମ୍ପଃ ସମ୍ପ୍ରତିପଦ୍ଯେ . ସ୍ଵଯମେଵ ଭଵତୁ ଚାସ୍ଯୈଵଂ ଦର୍ଶନଵିଶୁଦ୍ଧିମୂଲଯା ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନୋପଯୁକ୍ତ- ତଯାତ୍ଯନ୍ତମଵ୍ଯାବାଧରତତ୍ଵାତ୍ସାଧୋରପି ସାକ୍ଷାତ୍ସିଦ୍ଧଭୂତସ୍ଯ ସ୍ଵାତ୍ମନସ୍ତଥାଭୂତାନାଂ ପରମାତ୍ମନାଂ ଚ ନିତ୍ଯମେଵ ତଦେକପରାଯଣତ୍ଵଲକ୍ଷଣୋ ଭାଵନମସ୍କାରଃ ..୨୦୦.. ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକସଂବନ୍ଧୋ ନାସ୍ତି . ତତଃ କାରଣାତ୍ସମସ୍ତପରଦ୍ରଵ୍ଯମମତ୍ଵରହିତୋ ଭୂତ୍ଵା ପରମସାମ୍ଯଲକ୍ଷଣେ ନିଜ- ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନି ତିଷ୍ଠାମୀତି . କିଂଚ ‘ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ’ ଇତ୍ଯାଦିସ୍ଵକୀଯପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ନିର୍ଵାହଯନ୍ସ୍ଵଯମପି ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ- ପରିଣତିଂ ସ୍ଵୀକରୋତ୍ଯେଵଂ ଯଦୁକ୍ତଂ ଗାଥାପାତନିକାପ୍ରାରମ୍ଭେ ତେନ କିମୁକ୍ତଂ ଭଵତି – ଯେ ତାଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ଗୃହୀତ୍ଵା ସିଦ୍ଧିଂ ଗତାସ୍ତୈରେଵ ସା ପ୍ରତିଜ୍ଞା ଵସ୍ତୁଵୃତ୍ତ୍ଯା ସମାପ୍ତିଂ ନୀତା . କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵୈଃ ପୁନର୍ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନାଧିକାରଦ୍ଵଯରୂପ- ଗ୍ରନ୍ଥସମାପ୍ତିରୂପେଣ ସମାପ୍ତିଂ ନୀତା, ଶିଵକୁମାରମହାରାଜେନ ତୁ ତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଶ୍ରଵଣେନ ଚ . କସ୍ମାଦିତି ଚେତ୍ . ଯେ ମୋକ୍ଷଂ ଗତାସ୍ତେଷାଂ ସା ପ୍ରତିଜ୍ଞା ପରିପୂର୍ଣା ଜାତା, ନ ଚୈତେଷାମ୍ . କସ୍ମାତ୍ . ଚରମଦେହତ୍ଵାଭାଵାଦିତି ..୨୦୦.. ଏଵଂ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନାଧିକାରସମାପ୍ତିରୂପେଣ ଚତୁର୍ଥସ୍ଥଲେ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ .

ଏଵଂ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନାରୂପମୋକ୍ଷମାର୍ଗେଣ ଯେ ସିଦ୍ଧିଂ ଗତା ଯେ ଚ ତଦାରାଧକାସ୍ତେଷାଂ ଦର୍ଶନାଧି- କାରାପେକ୍ଷଯାଵସାନମଙ୍ଗଲାର୍ଥଂ ଗ୍ରନ୍ଥାତ୍ପେକ୍ଷଯା ମଧ୍ଯମଙ୍ଗଲାର୍ଥଂ ଚ ତତ୍ପଦାଭିଲାଷୀ ଭୂତ୍ଵା ନମସ୍କାରଂ କରୋତି — ଏକ କ୍ଷଣମେଂ ହୀ ଜୋ (ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା) ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ କରତା ହୈ, ୧ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକଲକ୍ଷଣ ସଂବଂଧକୀ ଅନିଵାର୍ଯତାକେ କାରଣ ଜ୍ଞେଯ – ଜ୍ଞାଯକକୋ ଭିନ୍ନ କରନା ଅଶକ୍ଯ ହୋନେସେ ଵିଶ୍ଵରୂପତାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେ ପର ଭୀ ଜୋ (ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା) ସହଜ ଅନନ୍ତଶକ୍ତିଵାଲେ ଜ୍ଞାଯକସ୍ଵଭାଵକେ ଦ୍ଵାରା ଏକରୂପତାକୋ ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତା, ଜୋ ଅନାଦି ସଂସାରସେ ଇସୀ ସ୍ଥିତିମେଂ (ଜ୍ଞାଯକ ଭାଵରୂପ ହୀ) ରହା ହୈ ଔର ଜୋ ମୋହକେ ଦ୍ଵାରା ଦୂସରେ ରୂପମେଂ ଜାନା – ମାନା ଜାତା ହୈ ଉସ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଯହ ମୈଂ ମୋହକୋ ଉଖାଡ଼ ଫେଂ କକର, ଅତିନିଷ୍କମ୍ପ ରହତା ହୁଆ ଯଥାସ୍ଥିତ (ଜୈସାକା ତୈସା) ହୀ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୂଁ .

ଇସପ୍ରକାର ଦର୍ଶନଵିଶୁଦ୍ଧି ଜିସକା ମୂଲ ହୈ ଐସୀ, ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନମେଂ ଉପଯୁକ୍ତତାକେ କାରଣ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅଵ୍ଯାବାଧ (ନିର୍ଵିଘ୍ନ) ଲୀନତା ହୋନେସେ, ସାଧୁ ହୋନେ ପର ଭୀ ସାକ୍ଷାତ୍ ସିଦ୍ଧଭୂତ ଐସା ଯହ ନିଜ ଆତ୍ମାକୋ ତଥା ତଥାଭୂତ (ସିଦ୍ଧଭୂତ) ପରମାତ୍ମାଓଂକୋ, ୨ଉସୀମେଂ ଏକପରାଯଣତା ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା ଭାଵନମସ୍କାର ସଦା ହୀ ୩ସ୍ଵଯମେଵ ହୋ ..୨୦୦.. ପ୍ର. ୪୭

୧. ଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାଯକସ୍ଵରୂପ ସମ୍ବନ୍ଧ ଟାଲା ନହୀଂ ଜା ସକତା, ଇସଲିଯେ ଯହ ଅଶକ୍ଯ ହୈ କି ଜ୍ଞେଯ ଜ୍ଞାଯକମେଂ ଜ୍ଞାତ ନ ହୋଂ, ଇସଲିଯେ ଆତ୍ମା ମାନୋଂ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପତାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ .

୨. ଉସୀମେଂ = ନମସ୍କାର କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ପଦାର୍ଥମେଂ; ଭାଵ୍ଯମେଂ . [ମାତ୍ର ଭାଵ୍ଯମେଂ ହୀ ପରାଯଣ, ଏକାଗ୍ର, ଲୀନ ହୋନା ଭାଵନମସ୍କାର ଲକ୍ଷଣ ହୈ .]]

୩. ସ୍ଵଯମେଵ = [ଆଚାର୍ଯଦେଵ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାମେଂ ଲୀନ ହୋତେ ହୈଂ ଇସଲିଯେ ସ୍ଵଯମେଵ ଭାଵନମସ୍କାର ହୋ ଜାତା ହୈ .]]

Page 370 of 513
PDF/HTML Page 403 of 546
single page version

ଣମୋ ଣମୋ ନମୋ ନମଃ . ପୁନଃ ପୁନର୍ନମସ୍କରୋମୀତି ଭକ୍ତି ପ୍ରକର୍ଷଂ ଦର୍ଶଯତି . କେଭ୍ଯଃ . ସିଦ୍ଧସାହୂଣଂ ସିଦ୍ଧସାଧୁଭ୍ଯଃ . ସିଦ୍ଧଶବ୍ଦଵାଚ୍ଯସ୍ଵାତ୍ମୋପଲବ୍ଧିଲକ୍ଷଣାର୍ହତ୍ସିଦ୍ଧେଭ୍ଯଃ, ସାଧୁଶବ୍ଦଵାଚ୍ଯମୋକ୍ଷସାଧକାଚାର୍ଯୋ- ପାଧ୍ଯାଯସାଧୁଭ୍ଯଃ . ପୁନରପି କଥଂଭୂତେଭ୍ଯଃ . ଦଂସଣସଂସୁଦ୍ଧାଣଂ ମୂଢତ୍ରଯାଦିପଞ୍ଚଵିଂଶତିମଲରହିତସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ- ସଂଶୁଦ୍ଧେଭ୍ଯଃ . ପୁନରପି କଥଂଭୂତେଭ୍ଯଃ . ସମ୍ମଣ୍ଣାଣୋଵଜୋଗଜୁତ୍ତାଣଂ ସଂଶଯାଦିରହିତଂ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନଂ, ତସ୍ଯୋପଯୋଗଃ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନୋପଯୋଗଃ, ଯୋଗୋ ନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିର୍ଵୀତରାଗଚାରିତ୍ରମିତ୍ଯର୍ଥଃ, ତାଭ୍ଯାଂ ଯୁକ୍ତାଃ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନୋପଯୋଗ- ଯୁକ୍ତାସ୍ତେଭ୍ଯଃ . ପୁନଶ୍ଚ କିଂରୂପେଭ୍ଯଃ. ଅଵ୍ଵାବାଧରଦାଣଂ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନାଦିଭାଵନୋତ୍ପନ୍ନାଵ୍ଯାବାଧାନନ୍ତସୁଖ- ରତେଭ୍ଯଶ୍ଚ ..“ “ “ “ “

[ଅବ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା ଜିନେନ୍ଦ୍ରୋକ୍ତ ଶବ୍ଦବ୍ରହ୍ମକେ ସମ୍ଯକ୍ ଅଭ୍ଯାସକା ଫଲ କହା ଜାତା ହୈ ] —

ଅର୍ଥ : — ଇସପ୍ରକାର ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵକୋ ସମଝାନେଵାଲେ ଜୈନ ଜ୍ଞାନମେଂ — ଵିଶାଲ ଶବ୍ଦବ୍ରହ୍ମମେଂ — ସମ୍ଯକ୍ତଯା ଅଵଗାହନ କରକେ (ଡୁବକୀ ଲଗାକର, ଗହରାଈମେଂ ଉତରକର, ନିମଗ୍ନ ହୋକର) ହମ ମାତ୍ର ଶୁଦ୍ଧଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ଏକ ଵୃତ୍ତିସେ (ପରିଣତିସେ) ସଦା ଯୁକ୍ତ ରହତେ ହୈଂ ..୧୦..

[ଅବ ଶ୍ଲୋକକେ ଦ୍ଵାରା ମୁକ୍ତାତ୍ମାକେ ଜ୍ଞାନକୀ ମହିମା ଗାକର ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନାଧିକାରକୀ ପୂର୍ଣାହୂତି କୀ ଜା ରହୀ ହୈ . ] : —

ଅର୍ଥ : — ଆତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମକୋ (ପରମାତ୍ମତ୍ଵକୋ, ସିଦ୍ଧତ୍ଵକୋ) ଶୀଘ୍ର ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ, ଅସୀମ (ଅନନ୍ତ) ଵିଶ୍ଵକୋ ଶୀଘ୍ରତାମେଂ (ଏକ ସମଯମେଂ) ଜ୍ଞେଯରୂପ କରତା ହୁଆ, ଭେଦୋଂକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ଜ୍ଞେଯୋଂକୋ ଜ୍ଞାନରୂପ କରତା ହୁଆ (ଅନେକ ପ୍ରକାରକେ ଜ୍ଞେଯୋଂକୋ ଜ୍ଞାନମେଂ ଜାନତା ହୁଆ) ଔର ସ୍ଵ – ପରପ୍ରକାଶକ ଜ୍ଞାନକୋ ଆତ୍ମାରୂପ କରତା ହୁଆ, ପ୍ରଗଟ – ଦୈଦୀପ୍ଯମାନ ହୋତା ହୈ ..୧୧..

Page 371 of 513
PDF/HTML Page 404 of 546
single page version

ଇତି ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକାଯାଂ ପ୍ରଵଚନସାରଵୃତ୍ତୌ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିଵିରଚିତାଯାଂ ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନୋ ନାମ ଦ୍ଵିତୀଯଃ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧଃ ସମାପ୍ତଃ ..୨.. ‘ଅତ୍ଥିତ୍ତଣିଚ୍ଛିଦସ୍ସ ହି’ ଇତ୍ଯାଦ୍ଯେକାଦଶଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଶୁଭାଶୁଭଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗତ୍ରଯମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ପ୍ରଥମୋ ଵିଶେଷାନ୍ତରାଧିକାରସ୍ତଦନନ୍ତରଂ ‘ଅପଦେସୋ ପରମାଣୂ ପଦେସମେତ୍ତୋ ଯ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାନଵକପର୍ଯନ୍ତଂ ପୁଦ୍ଗଲାନାଂ ପରସ୍ପରବନ୍ଧମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ଦ୍ଵିତୀଯୋ ଵିଶେଷାନ୍ତରାଧିକାରସ୍ତତଃ ପରଂ ‘ଅରସମରୂଵଂ’ ଇତ୍ଯାଦ୍ଯେକୋନଵିଂଶତିଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଜୀଵସ୍ଯ ପୁଦ୍ଗଲକର୍ମଣା ସହ ବନ୍ଧମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ତୃତୀଯୋ ଵିଶେଷାନ୍ତରାଧିକାରସ୍ତତଶ୍ଚ ‘ଣ ଚଯଦି ଜୋ ଦୁ ମମତ୍ତିଂ’ ଇତ୍ଯାଦିଦ୍ଵାଦଶଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଵିଶେଷଭେଦଭାଵନାଚୂଲିକାଵ୍ଯାଖ୍ଯାନରୂପଶ୍ଚତୁର୍ଥୋ ଵିଶେଷାନ୍ତରାଧିକାର ଇତ୍ଯେକାଧିକ- ପଞ୍ଚାଶଦ୍ଗାଥାଭିର୍ଵିଶେଷାନ୍ତରାଧିକାରଚତୁଷ୍ଟଯେନ ଵିଶେଷଭେଦଭାଵନାଭିଧାନଶ୍ଚତୁର୍ଥୋଽନ୍ତରାଧିକାରଃ ସମାପ୍ତଃ .

ଇତି ଶ୍ରୀଜଯସେନାଚାର୍ଯକୃତାଯାଂ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତୌ ‘ତମ୍ହା ତସ୍ସ ଣମାଇଂ’ ଇତ୍ଯାଦିପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶଦ୍ଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ସାମାନ୍ଯଜ୍ଞେଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ, ତଦନନ୍ତରଂ ‘ଦଵ୍ଵଂ ଜୀଵଂ’ ଇତ୍ଯାଦ୍ଯେକୋନଵିଂଶତିଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଜୀଵପୁଦ୍ଗଲଧର୍ମାଦିଭେଦେନ ଵିଶେଷଜ୍ଞେଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ, ତତଶ୍ଚ ‘ସପଦେସେହିଂ ସମଗ୍ଗୋ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାଷ୍ଟକପର୍ଯନ୍ତଂ ସାମାନ୍ଯଭେଦଭାଵନା, ତତଃ ପରଂ ‘ଅତ୍ଥିତ୍ତଣିଚ୍ଛିଦସ୍ସ ହି’ ଇତ୍ଯାଦ୍ଯେକାଧିକ ପଞ୍ଚାଶଦ୍ଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଵିଶେଷଭେଦଭାଵନା ଚେତ୍ଯନ୍ତରାଧିକାରଚତୁଷ୍ଟଯେନ ତ୍ରଯୋଦଶାଧିକଶତଗାଥାଭିଃ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନାଧିକାରନାମା ଜ୍ଞେଯାଧିକାରାପରସଂଜ୍ଞୋ ଦ୍ଵିତୀଯୋ ମହାଧିକାରଃ ସମାପ୍ତଃ ..୨..

[ଅବ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା, ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ଚରଣକା ସଂବଂଧ ବତଲାକର, ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନ ନାମକ ଦ୍ଵିତୀଯାଧିକାରକୀ ଔର ଚରଣାନୁଯୋଗସୂଚକ ଚୂଲିକା ନାମକ ତୃତୀଯାଧିକାରକୀ ସଂଧି ବତଲାଈ ଜାତୀ ହୈ . ] : —

ଅର୍ଥ : — ଚରଣ ଦ୍ରଵ୍ଯାନୁସାର ହୋତା ହୈ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯ ଚରଣାନୁସାର ହୋତା ହୈ — ଇସପ୍ରକାର ଵେ ଦୋନୋଂ ପରସ୍ପର ଅପେକ୍ଷାସହିତ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ଯା ତୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଆଶ୍ରଯ ଲେକର ଅଥଵା ତୋ ଚରଣକା ଆଶ୍ରଯ ଲେକର ମୁମୁକ୍ଷୁ (ଜ୍ଞାନୀ, ମୁନି) ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ଆରୋହଣ କରୋ .

ଇସପ୍ରକାର (ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ପ୍ରଣୀତ) ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର ଶାସ୍ତ୍ରକୀ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵଵିରଚିତ ତତ୍ଵଦୀପିକାନାମକ ଟୀକାକା ଯହ ‘ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନ’ ନାମକ ଦ୍ଵିତୀଯଶ୍ରୁତସ୍କଂଧ (କା ଭାଷାନୁଵାଦ) ସମାପ୍ତ ହୁଆ .

Page 372 of 513
PDF/HTML Page 405 of 546
single page version

ଅଥ ପରେଷାଂ ଚରଣାନୁଯୋଗସୂଚିକା ଚୂଲିକା .

କାର୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯତ୍ରୈଵ ଗ୍ରନ୍ଥଃ ସମାପ୍ତ ଇତି ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମ୍ . କସ୍ମାଦିତି ଚେତ୍ . ‘ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ’ ଇତି ପ୍ରତିଜ୍ଞାସମାପ୍ତେଃ . ଅତଃପରଂ ଯଥାକ୍ରମେଣ ସପ୍ତାଧିକନଵତିଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଚୂଲିକାରୂପେଣ ଚାରିତ୍ରାଧିକାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ପ୍ରାରଭ୍ଯତେ . ତତ୍ର ତାଵଦୁତ୍ସର୍ଗରୂପେଣ ଚାରିତ୍ରସ୍ଯ ସଂକ୍ଷେପଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ . ତଦନନ୍ତରମପଵାଦରୂପେଣ ତସ୍ଯୈଵ ଚାରିତ୍ରସ୍ଯ ଵିସ୍ତରଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ . ତତଶ୍ଚ ଶ୍ରାମଣ୍ଯାପରନାମମୋକ୍ଷମାର୍ଗଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ ଶୁଭୋପଯୋଗଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ- ମିତ୍ଯନ୍ତରାଧିକାରଚତୁଷ୍ଟଯଂ ଭଵତି . ତତ୍ରାପି ପ୍ରଥମାନ୍ତରାଧିକାରେ ପଞ୍ଚ ସ୍ଥଲାନି . ‘ଏଵଂ ପଣମିଯ ସିଦ୍ଧେ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାସପ୍ତକେନ ଦୀକ୍ଷାଭିମୁଖପୁରୁଷସ୍ଯ ଦୀକ୍ଷାଵିଧାନକଥନମୁଖ୍ଯତଯା ପ୍ରଥମସ୍ଥଲମ୍ . ଅତଃପରଂ ‘ଵଦସମିଦିଂଦିଯ’ ଇତ୍ଯାଦି ମୂଲଗୁଣକଥନରୂପେଣ ଦ୍ଵିତୀଯସ୍ଥଲେ ଗାଥାଦ୍ଵଯମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ ଗୁରୁଵ୍ଯଵସ୍ଥାଜ୍ଞାପନାର୍ଥଂ

ଅବ ଦୂସରୋଂକୋ ଚରଣାନୁଯୋଗକୀ ସୂଚକ ୧ଚୂଲିକା ହୈ .

[ଉସମେଂ, ପ୍ରଥମ ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଶ୍ଲୋକକେ ଦ୍ଵାରା ଅବ ଇସ – ଆଗାମୀ ଗାଥାକୀ ଉତ୍ଥାନିକା କରତେ ହୈଂ . ]

[ଅର୍ଥ : — ] ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ସିଦ୍ଧିମେଂ ଚରଣକୀ ସିଦ୍ଧି ହୈ, ଔର ଚରଣକୀ ସିଦ୍ଧିମେଂ ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ସିଦ୍ଧି

(ଚାରିତ୍ର)କା ଆଚରଣ କରୋ .

— ଇସପ୍ରକାର (ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଇସ ଆଗାମୀ ଗାଥାକେ ଦ୍ଵାରା) ଦୂସରୋଂକୋ ଚରଣ (ଚାରିତ୍ର)କେ ଆଚରଣ କରନେମେଂ ଯୁକ୍ତ କରତେ (ଜୋଡ଼ତେ) ହୈଂ . ★ଇନ୍ଡ୍ଡଡ୍ଡଦ୍ରଵଜ୍ରା ଛଂଦ

୧. ଚୂଲିକା = ଜୋ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ନହୀଂ କହା ଗଯା ହୈ ଉସକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ କରନା, ଅଥଵା କହେ ଗଯେ କା ଵିଶେଷ ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ

Page 373 of 513
PDF/HTML Page 406 of 546
single page version

‘ଏସ ସୁରାସୁରମଣୁସିଂଦଵଂଦିଦଂ ଧୋଦଘାଇକମ୍ମମଲଂ . ପଣମାମି ଵଡ୍ଢମାଣଂ ତିତ୍ଥଂ ଧମ୍ମସ୍ସ କତ୍ତାରଂ .. ସେସେ ପୁଣ ତିତ୍ଥଯରେ ସସଵ୍ଵସିଦ୍ଧେ ଵିସୁଦ୍ଧସବ୍ଭାଵେ . ସମଣେ ଯ ଣାଣଦଂସଣଚରିତ୍ତତଵ- ଵୀରିଯାଯାରେ .. ତେ ତେ ସଵ୍ଵେ ସମଗଂ ସମଗଂ ପତ୍ତେଗମେଵ ପତ୍ତେଗଂ . ଵଂଦାମି ଯ ଵଟ୍ଟଂତେ ଅରହଂତେ ମାଣୁସେ ଖେତ୍ତେ ..’

‘ଲିଂଗଗ୍ଗହଣେ’ ଇତ୍ଯାଦି ଏକା ଗାଥା, ତଥୈଵ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତକଥନମୁଖ୍ଯତଯା ‘ପଯଦମ୍ହି’ ଇତ୍ଯାଦି ଗାଥାଦ୍ଵଯମିତି ସମୁଦାଯେନ ତୃତୀଯସ୍ଥଲେ ଗାଥାତ୍ରଯମ୍ . ଅଥାଚାରାଦିଶାସ୍ତ୍ରକଥିତକ୍ରମେଣ ତପୋଧନସ୍ଯ ସଂକ୍ଷେପସମାଚାରକଥନାର୍ଥଂ ‘ଅଧିଵାସେ ଵ’ ଇତ୍ଯାଦି ଚତୁର୍ଥସ୍ଥଲେ ଗାଥାତ୍ରଯମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ ଭାଵହିଂସାଦ୍ରଵ୍ଯହିଂସାପରିହାରାର୍ଥଂ ‘ଅପଯତ୍ତା ଵା ଚରିଯା’ ଇତ୍ଯାଦି ପଞ୍ଚମସ୍ଥଲେ ସୂତ୍ରଷଟ୍କମିତ୍ଯେକଵିଂଶତିଗାଥାଭିଃ ସ୍ଥଲପଞ୍ଚକେନ ପ୍ରଥମାନ୍ତରାଧିକାରେ ସମୁଦାଯପାତନିକା . ତଦ୍ଯଥା – ଅଥାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵାଂଶ୍ଚାରିତ୍ରେ ପ୍ରେରଯତି — ପଡିଵଜ୍ଜଦୁ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାଂ ସ୍ଵୀକରୋତୁ . କିମ୍ . ସାମଣ୍ଣଂ ଶ୍ରାମଣ୍ଯଂ ଚାରିତ୍ରମ୍ . ଯଦି କିମ୍ . ଇଚ୍ଛଦି ଜଦି ଦୁକ୍ଖପରିମୋକ୍ଖଂ ଯଦି ଚେତ୍ ଦୁଃଖପରିମୋକ୍ଷମିଚ୍ଛତି . ସ କଃ କର୍ତା . ପରେଷାମାତ୍ମା . କଥଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାମ୍ . ଏଵଂ ଏଵଂ ପୂର୍ଵୋକ୍ତପ୍ରକାରେଣ ‘ଏସ ସୁରାସୁରମଣୁସିଂଦ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାପଞ୍ଚକେନ ପଞ୍ଚପରମେଷ୍ଠିନମସ୍କାରଂ କୃତ୍ଵା ମମାତ୍ମନା ଦୁଃଖମୋକ୍ଷାର୍ଥିନାନ୍ଯୈଃ ପୂର୍ଵୋକ୍ତଭଵ୍ଯୈର୍ଵା ଯଥା ତଚ୍ଚାରିତ୍ରଂ ପ୍ରତିପନ୍ନଂ ତଥା ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାମ୍ . କିଂ କୃତ୍ଵା ପୂର୍ଵମ୍ . ପଣମିଯ ପ୍ରଣମ୍ଯ . କାନ୍ . ସିଦ୍ଧେ ଅଞ୍ଞନପାଦୁକାଦିସିଦ୍ଧିଵିଲକ୍ଷଣସ୍ଵାତ୍ମୋପଲବ୍ଧିସିଦ୍ଧିସମେତସିଦ୍ଧାନ୍ . ଜିଣଵରଵସହେ ସାସାଦନାଦିକ୍ଷୀଣ-

[ଅବ ଗାଥାକେ ପ୍ରାରଂଭ କରନେସେ ପୂର୍ଵ ଉସକୀ ସଂଧିକେ ଲିଯେ ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵନେ ପଂଚ ପରମେଷ୍ଠୀକୋ ନମସ୍କାର କରନେକେ ଲିଯେ ନିମ୍ନପ୍ରକାରସେ ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନ ଅଧିକାରକୀ ପ୍ରଥମ ତୀନ ଗାଥାଯେଂ ଲିଖୀ ହୈଂ : —

[ଅବ, ଇସ ଅଧିକାରକୀ ଗାଥା ପ୍ରାରଂଭ କରତେ ହୈଂ : — ]

Page 374 of 513
PDF/HTML Page 407 of 546
single page version

ଯଥା ମମାତ୍ମନା ଦୁଃଖମୋକ୍ଷାର୍ଥିନା, ‘କିଚ୍ଚା ଅରହଂତାଣଂ ସିଦ୍ଧାଣଂ ତହ ଣମୋ ଗଣହରାଣଂ . ଅଜ୍ଝାଵଯଵଗ୍ଗାଣଂ ସାହୂଣଂ ଚେଵ ସଵ୍ଵେସିଂ .. ତେସିଂ ଵିସୁଦ୍ଧଦଂସଣଣାଣପହାଣାସମଂ ସମାସେଜ୍ଜ . ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ ଜତ୍ତୋ ଣିଵ୍ଵାଣସଂପତ୍ତୀ ..’ ଇତି ଅର୍ହତ୍ସିଦ୍ଧାଚାର୍ଯୋପାଧ୍ଯାଯସାଧୂନାଂ ପ୍ରଣତି- ଵନ୍ଦନାତ୍ମକନମସ୍କାରପୁରଃସରଂ ଵିଶୁଦ୍ଧଦର୍ଶନଜ୍ଞାନପ୍ରଧାନଂ ସାମ୍ଯନାମ ଶ୍ରାମଣ୍ଯମଵାନ୍ତରଗ୍ରନ୍ଥସନ୍ଦର୍ଭୋଭଯ- ସମ୍ଭାଵିତସୌସ୍ଥିତ୍ଯଂ ସ୍ଵଯଂ ପ୍ରତିପନ୍ନଂ, ପରେଷାମାତ୍ମାପି ଯଦି ଦୁଃଖମୋକ୍ଷାର୍ଥୀ ତଥା ତତ୍ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାମ୍ . ଯଥାନୁଭୂତସ୍ଯ ତତ୍ପ୍ରତିପତ୍ତିଵର୍ତ୍ମନଃ ପ୍ରଣେତାରୋ ଵଯମିମେ ତିଷ୍ଠାମ ଇତି ..୨୦୧.. କଷାଯାନ୍ତା ଏକଦେଶଜିନା ଉଚ୍ଯନ୍ତେ, ଶେଷାଶ୍ଚାନାଗାରକେଵଲିନୋ ଜିନଵରା ଭଣ୍ଯନ୍ତେ, ତୀର୍ଥଂକରପରମଦେଵାଶ୍ଚ ଜିନଵରଵୃଷଭା ଇତି, ତାନ୍ ଜିନଵରଵୃଷଭାନ୍ . ନ କେଵଲଂ ତାନ୍ ପ୍ରଣମ୍ଯ, ପୁଣୋ ପୁଣୋ ସମଣେ ଚିଚ୍ଚମତ୍କାରମାତ୍ର- ନିଜାତ୍ମସମ୍ଯକ୍ଶ୍ରଦ୍ଧାନଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନରୂପନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯାଚରଣପ୍ରତିପାଦନସାଧକତ୍ଵୋଦ୍ଯତାନ୍ ଶ୍ରମଣଶବ୍ଦଵାଚ୍ଯାନା- ଚାର୍ଯୋପାଧ୍ଯାଯସାଧୂଂଶ୍ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ପ୍ରଣମ୍ଯେତି . କିଂଚ ପୂର୍ଵଂ ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରାରମ୍ଭକାଲେ ସାମ୍ଯମାଶ୍ରଯାମୀତି

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଦି ଦୁଃଖପରିମୋକ୍ଷମ୍ ଇଚ୍ଛତି ] ଯଦି ଦୁଃଖୋଂସେ ପରିମୁକ୍ତ ହୋନେକୀ (ଛୁଟକାରା ପାନେକୀ) ଇଚ୍ଛା ହୋ ତୋ, [ଏଵଂ ] ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ପ୍ରକାରସେ (ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନକୀ ପ୍ରଥମ ତୀନ ଗାଥାଓଂକେ ଅନୁସାର) [ପୁନଃ ପୁନଃ ] ବାରଂବାର [ସିଦ୍ଧାନ୍ ] ସିଦ୍ଧୋଂକୋ, [ଜିନଵରଵୃଷଭାନ୍ ] ଜିନଵରଵୃଷଭୋଂକୋ (-ଅର୍ହନ୍ତୋଂକୋ) ତଥା [ଶ୍ରମଣାନ୍ ] ଶ୍ରମଣୋଂକୋ [ପ୍ରଣମ୍ଯ ] ପ୍ରଣାମ କରକେ, [ଶ୍ରାମଣ୍ଯଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାମ୍ ] (ଜୀଵ) ଶ୍ରାମଣ୍ଯକୋ ଅଂଗୀକାର କରୋ ..୨୦୧..

ଟୀକା : — ଜୈସେ ଦୁଃଖୋଂସେ ମୁକ୍ତ ହୋନେକେ ଅର୍ଥୀ ମେରେ ଆତ୍ମାନେ — ୧‘‘କିଚ୍ଚା ଅରହଂତାଣଂ ସିଦ୍ଧାଣଂ ତହ ଣମୋ ଗଣହରାଣଂ . ଅଜ୍ଝାଵଯଵଗ୍ଗାଣଂ ସାହୂଣଂ ଚେଵ ସଵ୍ଵେସିଂ .. ତେସିଂ ଵିସୁଦ୍ଧଦଂସଣଣାଣପହାଣାସମଂ ସମାସେଜ୍ଜ . ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ ଜତ୍ତୋ ଣିଵ୍ଵାଣସଂପତ୍ତୀ .’’ ଇସପ୍ରକାର ଅର୍ହନ୍ତୋଂ, ସିଦ୍ଧୋଂ, ଆଚାର୍ଯୋଂ, ଉପାଧ୍ଯାଯୋଂ ତଥା ସାଧୁଓଂକୋ ୨ପ୍ରଣାମ – ଵଂଦନାତ୍ମକ ନମସ୍କାରପୂର୍ଵକ (ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନ ଔର ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନ ନାମକ) ଦୋ ଅଧିକାରୋଂକୀ ରଚନା ଦ୍ଵାରା ସୁସ୍ଥିତପନ ହୁଆ ହୈ ଉସେ — ସ୍ଵଯଂ ଅଂଗୀକାର କିଯା, ଉସୀପ୍ରକାର ଦୂସରୋଂକା ଆତ୍ମା ଭୀ, ଯଦି ଦୁଃଖୋଂସେ ମୁକ୍ତ ହୋନେକା ଅର୍ଥୀ (ଇଚ୍ଛୁକ) ହୋ ତୋ, ଉସେ ଅଂଗୀକାର କରେ . ଉସ (ଶ୍ରାମଣ୍ଯ) କୋ ଅଂଗୀକାର କରନେକା ଜୋ

୩ଵିଶୁଦ୍ଧଦର୍ଶନଜ୍ଞାନପ୍ରଧାନ ସାମ୍ଯନାମକ ଶ୍ରାମଣ୍ଯକୋ — ଜିସକା ଇସ ଗ୍ରଂଥମେଂ କହେ ହୁଏ

୪ଯଥାନୁଭୂତ ମାର୍ଗ ହୈ ଉସକେ ପ୍ରଣେତା ହମ ଯହ ଖଡ଼େ ହୈଂ ..୨୦୧..

୧. ଯହ, ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନକୀ ଚୌଥୀ ଔର ପାଁଚଵୀ ଗାଥାଯେଂ ହୈଂ .

୨. ନମସ୍କାର ପ୍ରଣାମ – ଵଂଦନମଯ ହୈ . (ଵିଶେଷକେ ଲିଯେ ଦେଖୋ ପୃଷ୍ଠ ୪ କା ଫୁ ଟନୋଟ)

୩. ଵିଶୁଦ୍ଧଦର୍ଶନଜ୍ଞାନପ୍ରଧାନ = ଜିସମେଂ ଵିଶୁଦ୍ଧ ଦର୍ଶନ ଔର ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଧାନ ହୈ ଐସା . [ସାମ୍ଯ ନାମକ ଶ୍ରାମଣ୍ଯମେଂ ଵିଶୁଦ୍ଧ ଦର୍ଶନ ଔର ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଧାନ ହୈ .] ୪. ଯଥାନୁଭୂତ = ଜୈସା (ହମନେ) ଅନୁଭଵ କିଯା ହୈ ଵୈସା .

Page 375 of 513
PDF/HTML Page 408 of 546
single page version

ଯୋ ହି ନାମ ଶ୍ରମଣୋ ଭଵିତୁମିଚ୍ଛତି ସ ପୂର୍ଵମେଵ ବନ୍ଧୁଵର୍ଗମାପୃଚ୍ଛତେ, ଗୁରୁକଲତ୍ରପୁତ୍ରେଭ୍ଯ ଆତ୍ମାନଂ ଵିମୋଚଯତି, ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରତପୋଵୀର୍ଯାଚାରମାସୀଦତି . ତଥା ହି — ଏଵଂ ବନ୍ଧୁଵର୍ଗ- ମାପୃଚ୍ଛତେ, ଅହୋ ଇଦଂଜନଶରୀରବନ୍ଧୁଵର୍ଗଵର୍ତିନ ଆତ୍ମାନଃ, ଅସ୍ଯ ଜନସ୍ଯ ଆତ୍ମା ନ କିଂଚନାପି ଯୁଷ୍ମାକଂ ଭଵତୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଯୂଯଂ ଜାନୀତ; ତତ ଆପୃଷ୍ଟା ଯୂଯଂ; ଅଯମାତ୍ମା ଅଦ୍ଯୋଦ୍ଭିନ୍ନଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତିଃ ଶିଵକୁମାରମହାରାଜନାମା ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ କରୋତୀତି ଭଣିତମ୍, ଇଦାନୀଂ ତୁ ମମାତ୍ମନା ଚାରିତ୍ରଂ ପ୍ରତିପନ୍ନମିତି ପୂର୍ଵାପରଵିରୋଧଃ . ପରିହାରମାହ – ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରାରମ୍ଭାତ୍ପୂର୍ଵମେଵ ଦୀକ୍ଷା ଗୃହୀତା ତିଷ୍ଠତି, ପରଂ କିଂତୁ ଗ୍ରନ୍ଥକରଣଵ୍ଯାଜେନ କ୍ଵାପ୍ଯାତ୍ମାନଂ ଭାଵନାପରିଣତଂ ଦର୍ଶଯତି, କ୍ଵାପି ଶିଵକୁମାରମହାରାଜଂ, କ୍ଵାପ୍ଯନ୍ଯଂ ଭଵ୍ଯଜୀଵଂ ଵା . ତେନ କାରଣେନାତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥେ ପୁରୁଷନିଯମୋ ନାସ୍ତି, କାଲନିଯମୋ ନାସ୍ତୀତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ..୨୦୧.. ଅଥ ଶ୍ରମଣୋ ଭଵିତୁମିଚ୍ଛନ୍ପୂର୍ଵଂ କ୍ଷମିତଵ୍ଯଂ କରୋତି — ‘ଉଵଠ୍ଠିଦୋ ହୋଦି ସୋ ସମଣୋ’ ଇତ୍ଯଗ୍ରେ ଷଷ୍ଠଗାଥାଯାଂ ଯଦ୍ଵଯାଖ୍ଯାନଂ ତିଷ୍ଠତି ତନ୍ମନସି ଧୃତ୍ଵା ପୂର୍ଵଂ କିଂ କୃତ୍ଵା ଶ୍ରମଣୋ ଭଵିଷ୍ଯତୀତି ଵ୍ଯାଖ୍ଯାତି — ଆପିଚ୍ଛ ଆପୃଚ୍ଛଯ ପୃଷ୍ଟଵା . କମ୍ .

ଅବ, ଶ୍ରମଣ ହୋନେକା ଇଚ୍ଛୁକ ପହଲେ କ୍ଯା – କ୍ଯା କରତା ହୈ ଉସକା ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — (ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) [ବନ୍ଧୁଵର୍ଗମ୍ ଆପୃଚ୍ଛ୍ଯ ] ବଂଧୁଵର୍ଗସେ ଵିଦା ମାଁଗକର [ଗୁରୁକଲତ୍ରପୁତ୍ରୈଃ ଵିମୋଚିତଃ ] ବଡ଼ୋଂସେ, ସ୍ତ୍ରୀ ଔର ପୁତ୍ରସେ ମୁକ୍ତ କିଯା ହୁଆ [ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରତପୋଵୀର୍ଯାଚାରମ୍ ଆସାଦ୍ଯ ] ଜ୍ଞାନାଚାର, ଦର୍ଶନାଚାର, ଚାରିତ୍ରାଚାର, ତପାଚାର ଔର ଵୀର୍ଯାଚାରକୋ ଅଂଗୀକାର କରକେ........ ..୨୦୨..

ଟୀକା : — ଜୋ ଶ୍ରମଣ ହୋନା ଚାହତା ହୈ, ଵହ ପହଲେ ହୀ ବଂଧୁଵର୍ଗସେ (ସଗେସଂବଂଧିଯୋଂସେ) ଵିଦା ମାଁଗତା ହୈ, ଗୁରୁଜନୋଂ (ବଡ଼ୋଂ) ସେ, ସ୍ତ୍ରୀ ଔର ପୁତ୍ରୋଂସେ ଅପନେକୋ ଛୁଡ଼ାତା ହୈ, ଜ୍ଞାନାଚାର, ଦର୍ଶନାଚାର, ଚାରିତ୍ରାଚାର, ତପାଚାର ତଥା ଵୀର୍ଯାଚାରକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ . ଵହ ଇସପ୍ରକାର ହୈ : —

ବଂଧୁଵର୍ଗସେ ଇସପ୍ରକାର ଵିଦା ଲେତା ହୈ : — ଅହୋ ! ଇସ ପୁରୁଷକେ ଶରୀରକେ ବଂଧୁଵର୍ଗମେଂ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ଆତ୍ମାଓ ! ଇସ ପୁରୁଷକା ଆତ୍ମା କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର ଭୀ ତୁମ୍ହାରା ନହୀଂ ହୈ, — ଇସପ୍ରକାର ତୁମ ନିଶ୍ଚଯସେ

Page 376 of 513
PDF/HTML Page 409 of 546
single page version

ଆତ୍ମାନମେଵାତ୍ମନୋଽନାଦିବନ୍ଧୁମୁପସର୍ପତି . ଅହୋ ଇଦଂଜନଶରୀରଜନକସ୍ଯାତ୍ମନ୍, ଅହୋ ଇଦଂଜନଶରୀର- ଜନନ୍ଯା ଆତ୍ମନ୍, ଅସ୍ଯ ଜନସ୍ଯାତ୍ମା ନ ଯୁଵାଭ୍ଯାଂ ଜନିତୋ ଭଵତୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଯୁଵାଂ ଜାନୀତଂ; ତତ ଇମମାତ୍ମାନଂ ଯୁଵାଂ ଵିମୁଂଚତମ୍; ଅଯମାତ୍ମା ଅଦ୍ଯୋଦ୍ଭିନ୍ନଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତିଃ ଆତ୍ମାନମେଵାତ୍ମନୋ- ଽନାଦିଜନକମୁପସର୍ପତି . ଅହୋ ଇଦଂଜନଶରୀରରମଣ୍ଯା ଆତ୍ମନ୍, ଅସ୍ଯ ଜନସ୍ଯାତ୍ମାନଂ ନ ତ୍ଵଂ ରମଯ- ସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ତ୍ଵଂ ଜାନୀହି; ତତ ଇମମାତ୍ମାନଂ ଵିମୁଂଚ; ଅଯମାତ୍ମା ଅଦ୍ଯୋଦ୍ଭିନ୍ନଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତିଃ ସ୍ଵାନୁଭୂତିମେଵାତ୍ମନୋଽନାଦିରମଣୀମୁପସର୍ପତି . ଅହୋ ଇଦଂଜନଶରୀରପୁତ୍ରସ୍ଯାତ୍ମନ୍, ଅସ୍ଯ ଜନସ୍ଯାତ୍ମନୋ ନ ତ୍ଵଂ ଜନ୍ଯୋ ଭଵସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ତ୍ଵଂ ଜାନୀହି; ତତ ଇମମାତ୍ମାନଂ ଵିମୁଂଚ; ଅଯମାତ୍ମା ଅଦ୍ଯୋଦ୍ଭିନ୍ନଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତିଃ ଆତ୍ମାନମେଵାତ୍ମନୋଽନାଦିଜନ୍ଯମୁପସର୍ପତି . ଏଵଂ ଗୁରୁକଲତ୍ରପୁତ୍ରେଭ୍ଯ ଆତ୍ମାନଂ ବଂଧୁଵଗ୍ଗଂ ବନ୍ଧୁଵର୍ଗଂ ଗୋତ୍ରମ୍ . ତତଃ କଥଂଭୂତୋ ଭଵତି . ଵିମୋଚିଦୋ ଵିମୋଚିତସ୍ତ୍ଯକ୍ତୋ ଭଵତି . କୈଃ କର୍ତୃଭୂତୈଃ . ଗୁରୁକଲତ୍ତପୁତ୍ତେହିଂ ପିତୃମାତୃକଲତ୍ରପୁତ୍ରୈଃ . ପୁନରପି କିଂ କୃତ୍ଵା ଶ୍ରମଣୋ ଭଵିଷ୍ଯତି . ଆସିଜ୍ଜ ଆସାଦ୍ଯ ଆଶ୍ରିତ୍ଯ . କମ୍ . ଣାଣଦଂସଣଚରିତ୍ତତଵଵୀରିଯାଯାରଂ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରତପୋଵୀର୍ଯାଚାରମିତି . ଅଥ ଵିସ୍ତରଃ — ଅହୋ ବନ୍ଧୁଵର୍ଗ- ପିତୃମାତୃକଲତ୍ରପୁତ୍ରାଃ, ଅଯଂ ମଦୀଯାତ୍ମା ସାଂପ୍ରତମୁଦ୍ଭିନ୍ନପରମଵିଵେକଜ୍ଯୋତିସ୍ସନ୍ ସ୍ଵକୀଯଚିଦାନନ୍ଦୈକସ୍ଵଭାଵଂ ପରମାତ୍ମାନମେଵ ନିଶ୍ଚଯନଯେନାନାଦିବନ୍ଧୁଵର୍ଗଂ ପିତରଂ ମାତରଂ କଲତ୍ରଂ ପୁତ୍ରଂ ଚାଶ୍ରଯତି, ତେନ କାରଣେନ ମାଂ ମୁଞ୍ଚତ ଯୂଯମିତି କ୍ଷମିତଵ୍ଯଂ କରୋତି . ତତଶ୍ଚ କିଂ କରୋତି . ପରମଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରନିଜାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵସର୍ଵପ୍ରକାରୋପାଦେଯ- ରୁଚିପରିଚ୍ଛିତ୍ତିନିଶ୍ଚଲାନୁଭୂତିସମସ୍ତପରଦ୍ରଵ୍ଯେଚ୍ଛାନିଵୃତ୍ତିଲକ୍ଷଣତପଶ୍ଚରଣସ୍ଵଶକ୍ତ୍ଯନଵଗୂହନଵୀର୍ଯାଚାରରୂପଂ ଜାନୋ . ଇସଲିଯେ ମୈଂ ତୁମସେ ଵିଦା ଲେତା ହୂଁ . ଜିସେ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୈ ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା ଆଜ ଅପନେ ଆତ୍ମାରୂପୀ ଅପନେ ଅନାଦିବଂଧୁକେ ପାସ ଜା ରହା ହୈ .

ଅହୋ ! ଇସ ପୁରୁଷକେ ଶରୀରକେ ଜନକ (ପିତା)କେ ଆତ୍ମା ! ଅହୋ ! ଇସ ପୁରୁଷକେ ଶରୀରକୀ ଜନନୀ (ମାତା) କେ ଆତ୍ମା ! ଇସ ପୁରୁଷକା ଆତ୍ମା ତୁମ୍ହାରେ ଦ୍ଵାରା ଜନିତ (ଉତ୍ପନ୍ନ) ନହୀଂ ହୈ, ଐସା ତୁମ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନୋ . ଇସଲିଯେ ତୁମ ଇସ ଆତ୍ମାକୋ ଛୋଡ଼ୋ . ଜିସେ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୈ ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା ଆଜ ଆତ୍ମାରୂପୀ ଅପନେ ଅନାଦିଜନକକେ ପାସ ଜା ରହା ହୈ . ଅହୋ ! ଇସ ପୁରୁଷକେ ଶରୀରକୀ ରମଣୀ (ସ୍ତ୍ରୀ)କେ ଆତ୍ମା ! ତୂ ଇସ ପୁରୁଷକେ ଆତ୍ମାକୋ ରମଣ ନହୀଂ କରାତା, ଐସା ତୂ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନ . ଇସଲିଯେ ତୂ ଇସ ଆତ୍ମାକୋ ଛୋଡ଼ . ଜିସେ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୈ ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା ଆଜ ଅପନୀ ସ୍ଵାନୁଭୂତିରୂପୀ ଅନାଦି – ରମଣୀକେ ପାସ ଜା ରହା ହୈ . ଅହୋ ! ଇସ ପୁରୁଷକେ ଶରୀରକେ ପୁତ୍ର ଆତ୍ମା ! ତୂ ଇସ ପୁରୁଷକେ ଆତ୍ମାକା ଜନ୍ଯ (ଉତ୍ପନ୍ନ କିଯା ଗଯା – ପୁତ୍ର) ନହୀଂ ହୈ, ଐସା ତୂ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନ . ଇସଲିଯେ ତୂ ଇସ ଆତ୍ମାକୋ ଛୋଡ଼ . ଜିସେ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୈ ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା ଆଜ ଆତ୍ମାରୂପୀ ଅପନେ ଅନାଦି ଜନ୍ଯକେ ପାସ ଜା ରହା ହୈ . — ଇସପ୍ରକାର ବଡ଼ୋଂସେ, ସ୍ତ୍ରୀସେ ଔର ପୁତ୍ରସେ ଅପନେକୋ ଛୁଡ଼ାତା ହୈ .

(ଯହାଁ ଐସା ସମଝନା ଚାହିଯେ କି ଜୋ ଜୀଵ ମୁନି ହୋନା ଚାହତା ହୈ ଵହ କୁଟୁମ୍ବସେ ସର୍ଵପ୍ରକାରସେ ଵିରକ୍ତ ହୀ ହୋତା ହୈ . ଇସଲିଯେ କୁଟୁମ୍ବକୀ ସମ୍ମତିସେ ହୀ ମୁନି ହୋନେକା ନିଯମ ନହୀଂ ହୈ . ଇସପ୍ରକାର କୁଟୁମ୍ବକେ ଭରୋସେ ରହନେ ପର ତୋ, ଯଦି କୁଟୁମ୍ବ କିସୀପ୍ରକାରସେ ସମ୍ମତି ହୀ ନହୀଂ ଦେ ତୋ ମୁନି ହୀ ନହୀଂ

Page 377 of 513
PDF/HTML Page 410 of 546
single page version

ଵିମୋଚଯତି . ତଥା ଅହୋ କାଲଵିନଯୋପଧାନବହୁମାନାନିହ୍ନଵାର୍ଥଵ୍ଯଂଜନତଦୁଭଯସମ୍ପନ୍ନତ୍ଵଲକ୍ଷଣ- ଜ୍ଞାନାଚାର, ନ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଯାତ୍ମନସ୍ତ୍ଵମସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନାମି, ତଥାପି ତ୍ଵାଂ ତାଵଦାସୀଦାମି ଯାଵତ୍ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ଶୁଦ୍ଧମାତ୍ମାନମୁପଲଭେ . ଅହୋ ନିଃଶଂକି ତତ୍ଵନିଃକାଂକ୍ଷିତତ୍ଵନିର୍ଵିଚିକିତ୍ସତ୍ଵନିର୍ମୂଢ- ଦୃଷ୍ଟିତ୍ଵୋପବୃଂହଣସ୍ଥିତିକରଣଵାତ୍ସଲ୍ଯପ୍ରଭାଵନାଲକ୍ଷଣଦର୍ଶନାଚାର, ନ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଯାତ୍ମନସ୍ତ୍ଵମସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନାମି, ତଥାପି ତ୍ଵାଂ ତାଵଦାସୀଦାମି ଯାଵତ୍ ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ଶୁଦ୍ଧମାତ୍ମାନମୁପଲଭେ . ଅହୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରଵୃତ୍ତିକାରଣପଂଚମହାଵ୍ରତୋପେତକାଯଵାଙ୍ମନୋଗୁପ୍ତୀର୍ଯାଭାଷୈଷଣାଦାନନିକ୍ଷେପଣପ୍ରତିଷ୍ଠାପନସମିତି- ଲକ୍ଷଣଚାରିତ୍ରାଚାର, ନ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଯାତ୍ମନସ୍ତ୍ଵମସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନାମି, ତଥାପି ତ୍ଵାଂ ତାଵଦାସୀଦାମି ଯାଵତ୍ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ଶୁଦ୍ଧମାତ୍ମାନମୁପଲଭେ . ଅହୋ ଅନଶନାଵମୌଦର୍ଯଵୃତ୍ତିପରିସଂଖ୍ଯାନରସପରିତ୍ଯାଗ- ଵିଵିକ୍ତଶଯ୍ଯାସନକାଯକ୍ଲେଶପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵିନଯଵୈଯାଵୃତ୍ତ୍ଯସ୍ଵାଧ୍ଯାଯଧ୍ଯାନଵ୍ଯୁତ୍ସର୍ଗଲକ୍ଷଣତପଆଚାର, ନ ନିଶ୍ଚଯପଞ୍ଚାଚାରମାଚାରାଦିଚରଣଗ୍ରନ୍ଥକଥିତତତ୍ସାଧକଵ୍ଯଵହାରପଞ୍ଚାଚାରଂ ଚାଶ୍ରଯତୀତ୍ଯର୍ଥଃ . ଅତ୍ର ଯଦ୍ଗୋତ୍ରାଦିଭିଃ ସହ କ୍ଷମିତଵ୍ଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କୃତଂ ତଦତ୍ରାତିପ୍ରସଂଗନିଷେଧାର୍ଥମ୍ . ତତ୍ର ନିଯମୋ ନାସ୍ତି . କଥମିତି ଚେତ୍ . ପୂର୍ଵକାଲେ ପ୍ରଚୁରେଣ ଭରତସଗରରାମପାଣ୍ଡଵାଦଯୋ ରାଜାନ ଏଵ ଜିନଦୀକ୍ଷାଂ ଗୃହ୍ଣନ୍ତି, ତତ୍ପରିଵାରମଧ୍ଯେ ଯଦା କୋଽପି ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିର୍ଭଵତି ତଦା ଧର୍ମସ୍ଯୋପସର୍ଗଂ କରୋତୀତି . ଯଦି ପୁନଃ କୋଽପି ମନ୍ଯତେ ଗୋତ୍ରସମ୍ମତଂ କୃତ୍ଵା ହୁଆ ଜା ସକେଗା . ଇସପ୍ରକାର କୁଟୁମ୍ବକୋ ସମ୍ମତ କରକେ ହୀ ମୁନିତ୍ଵକେ ଧାରଣ କରନେକା ନିଯମ ନ ହୋନେ ପର ଭୀ, କୁଛ ଜୀଵୋଂକେ ମୁନି ହୋନେସେ ପୂର୍ଵ ଵୈରାଗ୍ଯକେ କାରଣ କୁଟୁମ୍ବକୋ ସମଝାନେକୀ ଭାଵନାସେ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ପ୍ରକାରକେ ଵଚନ ନିକଲତେ ହୈଂ . ଐସେ ଵୈରାଗ୍ଯକେ ଵଚନ ସୁନକର, କୁଟୁମ୍ବମେଂ ଯଦି କୋଈ ଅଲ୍ପସଂସାରୀ ଜୀଵ ହୋ ତୋ ଵହ ଭୀ ଵୈରାଗ୍ଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ .)

(ଅବ ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରସେ ପଂଚାଚାରକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ :) (ଜିସପ୍ରକାର ବଂଧୁଵର୍ଗସେ ଵିଦା ଲୀ, ଅପନେକୋ ବଡ଼ୋଂସେ, ସ୍ତ୍ରୀ ଔର ପୁତ୍ରସେ ଛୁଡ଼ାଯା) ଉସୀପ୍ରକାର — ଅହୋ କାଲ, ଵିନଯ, ଉପଧାନ, ବହୁମାନ, ଅନିହ୍ନଵ, ଅର୍ଥ, ଵ୍ଯଂଜନ ଔର ତଦୁଭଯସଂପନ୍ନ ଜ୍ଞାନାଚାର ! ମୈଂ ଯହ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତା ହୂଁ କି ‘ତୂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକା ନହୀଂ ହୈ; ତଥାପି ମୈଂ ତୁଝେ ତବ ତକ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୂଁ ଜବ ତକ କି ତେରେ ପ୍ରସାଦସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଉପଲବ୍ଧ କର ଲୂଁ . ଅହୋ ନିଃଶଂକିତତ୍ଵ, ନିକାଂକ୍ଷିତତ୍ଵ, ନିର୍ଵିଚିକିତ୍ସତ୍ଵ, ନିର୍ମୂଢଦୃଷ୍ଟିତ୍ଵ, ଉପବୃଂହଣ, ସ୍ଥିତିକରଣ, ଵାତ୍ସଲ୍ଯ ଔର ପ୍ରଭାଵନାସ୍ଵରୂପ ଦର୍ଶନାଚାର . ମୈଂ ଯହ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତା ହୂଁ କି ତୂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକା ନହୀଂ ହୈ, ତଥାପି ତୁଝେ ତବ ତକ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୂଁ ଜବ ତକ କି ତେରେ ପ୍ରସାଦସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଉପଲବ୍ଧ କର ଲୂଁ . ଅହୋ, ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତିକେ କାରଣଭୂତ, ପଂଚମହାଵ୍ରତସହିତ କାଯ – ଵଚନ – ମନଗୁପ୍ତି ଔର ଈର୍ଯା – ଭାଷା – ଏଷଣ – ଆଦାନନିକ୍ଷେପଣ – ପ୍ରତିଷ୍ଠାପନସମିତିସ୍ଵରୂପ ଚାରିତ୍ରାଚାର ! ମୈଂ ଯହ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତା ହୂଁ କି ତୂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକା ନହୀଂ ହୈ, ତଥାପି ତୁଝେ ତବ ତକ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୂଁ ଜବ ତକ କି ତେରେ ପ୍ରସାଦସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଉପଲବ୍ଧ କର ଲୂଁ . ଅହୋ ଅନଶନ, ଅଵମୌଦର୍ଯ, ଵୃତ୍ତିପରିସଂଖ୍ଯାନ, ରସପରିତ୍ଯାଗ, ଵିଵିକ୍ତ પ્ર. ૪૮

Page 378 of 513
PDF/HTML Page 411 of 546
single page version

ଶୁଦ୍ଧସ୍ଯାତ୍ମନସ୍ତ୍ଵମସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନାମି, ତଥାପି ତ୍ଵାଂ ତାଵଦାସୀଦାମି ଯାଵତ୍ ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ଶୁଦ୍ଧମାତ୍ମାନମୁପଲଭେ . ଅହୋ ସମସ୍ତେତରାଚାରପ୍ରଵର୍ତକସ୍ଵଶକ୍ତ୍ଯନିଗୂହନଲକ୍ଷଣଵୀର୍ଯାଚାର, ନ ଶୁଦ୍ଧ- ସ୍ଯାତ୍ମନସ୍ତ୍ଵମସୀତି ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନାମି, ତଥାପି ତ୍ଵାଂ ତାଵଦାସୀଦାମି ଯାଵତ୍ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ଶୁଦ୍ଧମା- ତ୍ମାନମୁପଲଭେ . ଏଵଂ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରତପୋଵୀର୍ଯାଚାରମାସୀଦତି ଚ ..୨୦୨.. ପଶ୍ଚାତ୍ତପଶ୍ଚରଣଂ କରୋମି ତସ୍ଯ ପ୍ରଚୁରେଣ ତପଶ୍ଚରଣମେଵ ନାସ୍ତି, କଥମପି ତପଶ୍ଚରଣେ ଗୃହୀତେଽପି ଯଦି ଗୋତ୍ରାଦି- ମମତ୍ଵଂ କରୋତି ତଦା ତପୋଧନ ଏଵ ନ ଭଵତି . ତଥାଚୋକ୍ତ ମ୍ — ‘‘ଜୋ ସକଲଣଯରରଜ୍ଜଂ ପୁଵ୍ଵଂ ଚଇଊଣ କୁଣଇ ଯ ମମତ୍ତିଂ . ସୋ ଣଵରି ଲିଂଗଧାରୀ ସଂଜମସାରେଣ ଣିସ୍ସାରୋ’’ ..୨୦୨.. ଅଥ ଜିନଦୀକ୍ଷାର୍ଥୀ ଭଵ୍ଯୋ ଜୈନାଚାର୍ଯ- ମାଶ୍ରଯତି — ସମଣଂ ନିନ୍ଦାପ୍ରଶଂସାଦିସମଚିତ୍ତତ୍ଵେନ ପୂର୍ଵସୂତ୍ରୋଦିତନିଶ୍ଚଯଵ୍ଯଵହାରପଞ୍ଚାଚାରସ୍ଯାଚରଣାଚାରଣ- ପ୍ରଵୀଣତ୍ଵାତ୍ ଶ୍ରମଣମ୍ . ଗୁଣଡ୍ଢଂ ଚତୁରଶୀତିଲକ୍ଷଗୁଣାଷ୍ଟାଦଶସହସ୍ରଶୀଲସହକାରିକାରଣୋତ୍ତମନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତି- ଗୁଣେନାଢଯଂ ଭୃତଂ ପରିପୂର୍ଣତ୍ଵାଦ୍ଗୁଣାଢଯମ୍ . କୁଲରୂଵଵଯୋଵିସିଟ୍ଠଂ ଲୋକଦୁଗୁଂଚ୍ଛାରହିତତ୍ଵେନ ଜିନଦୀକ୍ଷାଯୋଗ୍ଯଂ କୁଲଂ ଶଯ୍ଯାସନ, କାଯକ୍ଲେଶ, ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତ, ଵିନଯ, ଵୈଯାଵୃତ୍ଯ, ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯ, ଧ୍ଯାନ ଔର ଵ୍ଯୁତ୍ସର୍ଗସ୍ଵରୂପ ତପାଚାର ! ମୈଂ ଯହ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତା ହୂଁ କି ତୂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ନହୀଂ ହୈ ତଥାପି ତୁଝେ ତବ ତକ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୂଁ ଜବ ତକ ତେରେ ପ୍ରସାଦସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଉପଲବ୍ଧ କର ଲୂଁ ! ଅହୋ ସମସ୍ତ ଇତର (ଵୀର୍ଯାଚାରକେ ଅତିରିକ୍ତ ଅନ୍ଯ) ଆଚାରମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତି କରାନେଵାଲୀ ସ୍ଵଶକ୍ତିକେ ଅଗୋପନସ୍ଵରୂପ ଵୀର୍ଯାଚାର ! ମୈଂ ଯହ ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତା ହୂଁ କି ତୂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକା ନହୀଂ ହୈ, ତଥାପି ତୁଝେ ତବ ତକ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୂଁ ଜବ ତକ କି ତେରେ ପ୍ରସାଦସେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୋ ଉପଲବ୍ଧ କର ଲୂଁ — ଇସପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନାଚାର, ଦର୍ଶନାଚାର, ଚାରିତ୍ରାଚାର, ତପାଚାର ତଥା ଵୀର୍ଯାଚାରକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ .

(ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵ ଅପନେ ସ୍ଵରୂପକୋ ଜାନତା ହୈ – ଅନୁଭଵ କରତା ହୈ ଔର ଅପନେକୋ ଅନ୍ଯ ସମସ୍ତ ଵ୍ଯଵହାରଭାଵୋଂସେ ଭିନ୍ନ ଜାନତା ହୈ . ଜବସେ ଉସେ ସ୍ଵ – ପରକା ଵିଵେକସ୍ଵରୂପ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଗଟ ହୁଆ ଥା ତଭୀ ସେ ଵହ ସମସ୍ତ ଵିଭାଵଭାଵୋଂକା ତ୍ଯାଗ କର ଚୁକା ହୈ ଔର ତଭୀସେ ଉସନେ ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣ ନିଜଭାଵ ଅଂଗୀକାର କିଯା ହୈ . ଇସଲିଯେ ଉସେ ନ ତୋ ତ୍ଯାଗ କରନେକୋ ରହା ହୈ ଔର ନ କୁଛ ଗ୍ରହଣ

— ଅଂଗୀକାର କରନେକୋ ରହା ହୈ . ସ୍ଵଭାଵଦୃଷ୍ଟିକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଐସା ହୋନେ ପର ଭୀ, ଵହ ପର୍ଯାଯମେଂ ପୂର୍ଵବଦ୍ଧ କର୍ମୋଂକେ ଉଦଯକେ ନିମିତ୍ତସେ ଅନେକ ପ୍ରକାରକେ ଵିଭାଵଭାଵରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ . ଇସ ଵିଭାଵପରିଣତିକୋ ପୃଥକ୍ ହୋତୀ ନ ଦେଖକର ଵହ ଆକୁଲ – ଵ୍ଯାକୁଲ ଭୀ ନହୀଂ ହୋତା ଔର ଵହ ସକଲ ଵିଭାଵପରିଣତିକୋ ଦୂର କରନେକା ପୁରୁଷାର୍ଥ କିଯେ ବିନା ଭୀ ନହୀଂ କରତା . ସକଲ ଵିଭାଵପରିଣତିସେ ରହିତ ସ୍ଵଭାଵଦୃଷ୍ଟିକେ ବଲସ୍ଵରୂପ ପୁରୁଷାର୍ଥସେ ଗୁଣସ୍ଥାନୋଂକୀ ପରିପାଟୀକେ ସାମାନ୍ଯ କ୍ରମାନୁସାର ଉସକେ ପ୍ରଥମ ଅଶୁଭ ପରିଣତିକୀ ହାନି ହୋତୀ ହୈ, ଔର ଫି ର ଧୀରେ ଧୀରେ ଶୁଭ ପରିଣତି ଭୀ ଛୂଟତୀ ଜାତୀ ହୈ . ଐସା ହୋନେସେ ଵହ ଶୁଭରାଗକେ ଉଦଯକୀ ଭୂମିକାମେଂ ଗୃହଵାସକା ଔର କୁଟୁମ୍ବକା ତ୍ଯାଗୀ ହୋକର ଵ୍ଯଵହାରରତ୍ନତ୍ରଯରୂପ ପଂଚାଚାରକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ . ଯଦ୍ଯପି ଵହ ଜ୍ଞାନଭାଵସେ ସମସ୍ତ ଶୁଭାଶୁଭ କ୍ରିଯାଓଂକା ତ୍ଯାଗୀ ହୈ ତଥାପି ପର୍ଯାଯମେଂ ଶୁଭରାଗ ନହୀଂ ଛୂଟନେସେ ଵହ ପୂର୍ଵୋକ୍ତପ୍ରକାରସେ ପଂଚାଚାରକୋ ଗ୍ରହଣ କରତା ହୈ .) ..୨୦୨..

Page 379 of 513
PDF/HTML Page 412 of 546
single page version

ସମଣଂ ଗଣିଂ ଗୁଣଡ୍ଢଂ କୁଲରୂଵଵଯୋଵିସିଟ୍ଠମିଟ୍ଠଦରଂ .

ସମଣେହିଂ ତଂ ପି ପଣଦୋ ପଡିଚ୍ଛ ମଂ ଚେଦି ଅଣୁଗହିଦୋ ..୨୦୩..

ତତୋ ହି ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ ପ୍ରଣତୋଽନୁଗୃହୀତଶ୍ଚ ଭଵତି . ତଥା ହି — ଆଚରିତାଚାରିତସମସ୍ତ- ଵିରତିପ୍ରଵୃତ୍ତିସମାନାତ୍ମରୂପଶ୍ରାମଣ୍ଯତ୍ଵାତ୍ ଶ୍ରମଣଂ, ଏଵଂଵିଧଶ୍ରାମଣ୍ଯାଚରଣାଚାରଣପ୍ରଵୀଣତ୍ଵାତ୍ ଗୁଣାଢଯଂ, ଭଣ୍ଯତେ . ଅନ୍ତରଙ୍ଗଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତିଜ୍ଞାପକଂ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥନିର୍ଵିକାରଂ ରୂପମୁଚ୍ଯତେ . ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସଂଵିତ୍ତିଵିନାଶକାରିଵୃଦ୍ଧ- ବାଲଯୌଵନୋଦ୍ରେକଜନିତବୁଦ୍ଧିଵୈକଲ୍ଯରହିତଂ ଵଯଶ୍ଚେତି . ତୈଃ କୁଲରୂପଵଯୋଭିର୍ଵିଶିଷ୍ଟତ୍ଵାତ୍ କୁଲରୂପଵଯୋ- ଵିଶିଷ୍ଟମ୍ . ଇଟ୍ଠଦରଂ ଇଷ୍ଟତରଂ ସମ୍ମତମ୍ . କୈଃ . ସମଣେହିଂ ନିଜପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଭାଵନାସହିତସମଚିତ୍ତଶ୍ରମଣୈର- ନ୍ଯାଚାର୍ଯୈଃ . ଗଣିଂ ଏଵଂଵିଧଗୁଣଵିଶିଷ୍ଟଂ ପରମାତ୍ମଭାଵନାସାଧକଦୀକ୍ଷାଦାଯକମାଚାର୍ଯମ୍ . ତଂ ପି ପଣଦୋ ନ କେଵଲଂ ତମାଚାର୍ଯମାଶ୍ରିତୋ ଭଵତି, ପ୍ରଣତୋଽପି ଭଵତି . କେନ ରୂପେଣ . ପଡିଚ୍ଛ ମଂ ହେ ଭଗଵନ୍, ଅନନ୍ତଜ୍ଞାନାଦି- ଜିନଗୁଣସଂପତ୍ତିକାରଣଭୂତାଯା ଅନାଦିକାଲେଽତ୍ଯନ୍ତଦୁର୍ଲଭାଯା ଭାଵସହିତଜିନଦୀକ୍ଷାଯାଃ ପ୍ରଦାନେନ ପ୍ରସାଦେନ ମାଂ

ପଶ୍ଚାତ୍ ଵହ କୈସା ହୋତା ହୈ ଇସକା ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଶ୍ରମଣଂ ] ଜୋ ଶ୍ରମଣ ହୈ, [ଗୁଣାଢଯଂ ] ଗୁଣାଢଯ ହୈ, [କୁଲରୂପଵଯୋ ଵିଶିଷ୍ଟଂ ] କୁଲ, ରୂପ ତଥା ଵଯସେ ଵିଶିଷ୍ଟ ହୈ, ଔର [ଶ୍ରମଣୈଃ ଇଷ୍ଟତରଂ ] ଶ୍ରମଣୋଂକୋ ଅତି ଇଷ୍ଟ ହୈ [ତମ୍ ଅପି ଗଣିନଂ ] ଐସେ ଗଣୀକୋ [ମାମ୍ ପ୍ରତୀଚ୍ଛ ଇତି ] ‘ମୁଝେ ସ୍ଵୀକାର କରୋ’ ଐସା କହକର [ପ୍ରଣତଃ ] ପ୍ରଣତ ହୋତା ହୈ (-ପ୍ରଣାମ କରତା ହୈ ) [ଚ ] ଔର [ଅନୁଗ୍ରହୀତଃ ] ଅନୁଗୃହୀତ ହୋତା ହୈ ..୨୦୩..

ଟୀକା : — ପଶ୍ଚାତ୍ ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ ପ୍ରଣତ ଔର ଅନୁଗୃହୀତ ହୋତା ହୈ . ଵହ ଇସପ୍ରକାର ହୈ କି — ଆଚରଣ କରନେମେଂ ଔର ଆଚରଣ କରାନେମେଂ ଆନେଵାଲୀ ସମସ୍ତ ଵିରତିକୀ ପ୍ରଵୃତ୍ତିକେ ୧ସମାନ ଆତ୍ମରୂପ — ଐସେ ଶ୍ରାମଣ୍ଯପନେକେ କାରଣ ଜୋ ‘ଶ୍ରମଣ’ ହୈ; ଐସେ ଶ୍ରାମଣ୍ଯକା ଆଚରଣ କରନେମେଂ ଔର ଆଚରଣ କରାନେମେଂ ପ୍ରଵୀଣ ହୋନେସେ ଜୋ ‘ଗୁଣାଢଯ’ ହୈ; ସର୍ଵ ଲୌକିକଜନୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ନିଃଶଂକତଯା ସେଵା କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୋନେସେ ଔର କୁଲକ୍ରମାଗତ (କୁଲକ୍ରମସେ ଉତର ଆନେଵାଲେ) କ୍ରୂରତାଦି ଦୋଷୋଂସେ ରହିତ ହୋନେସେ ଜୋ ‘ମୁଜନେ ଗ୍ରହୋ’ କହୀ, ପ୍ରଣତ ଥଈ, ଅନୁଗୃହୀତ ଥାଯ ଗଣୀ ଵଡେ,

୧. ସମାନ = ତୁଲ୍ଯ, ବରାବର, ଏକସା, ମିଲତା ହୁଆ . [ଵିରତିକୀ ପ୍ରଵୃତ୍ତିକେ ତୁଲ୍ଯ ଆତ୍ମାକା ରୂପ ଅର୍ଥାତ୍ ଵିରତିକୀ ପ୍ରଵୃତ୍ତିସେ ମିଲତୀ ହୁଈ – ସମାନ ଆତ୍ମଦଶା ସୋ ଶ୍ରାମଣ୍ଯ ହୈ .]

Page 380 of 513
PDF/HTML Page 413 of 546
single page version

ସକଲଲୌକିକଜନନିଃଶଂକ ସେଵନୀଯତ୍ଵାତ୍ କୁଲକ୍ରମାଗତକ୍ରୌର୍ଯାଦିଦୋଷଵର୍ଜିତତ୍ଵାଚ୍ଚ କୁଲଵିଶିଷ୍ଟଂ, ଅନ୍ତ- ରଂଗଶୁଦ୍ଧରୂପାନୁମାପକବହିରଂଗଶୁଦ୍ଧରୂପତ୍ଵାତ୍ ରୂପଵିଶିଷ୍ଟଂ, ଶୈଶଵଵାର୍ଧକ୍ଯକୃ ତବୁଦ୍ଧିଵିକ୍ଲଵତ୍ଵାଭାଵା- ଦ୍ଯୌଵନୋଦ୍ରେକ ଵିକ୍ରି ଯାଵିଵିକ୍ତ ବୁଦ୍ଧିତ୍ଵାଚ୍ଚ ଵଯୋଵିଶିଷ୍ଟଂ ନିଃଶେଷିତଯଥୋକ୍ତଶ୍ରାମଣ୍ଯାଚରଣାଚାରଣଵିଷଯ- ପୌରୁଷେଯଦୋଷତ୍ଵେନ ମୁମୁକ୍ଷୁଭିରଭ୍ଯୁପଗତତରତ୍ଵାତ୍ ଶ୍ରମଣୈରିଷ୍ଟତରଂ ଚ ଗଣିନଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭ- ସାଧକମାଚାର୍ଯଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭସିଦ୍ଧଯା ମାମନୁଗୃହାଣେତ୍ଯୁପସର୍ପନ୍ ପ୍ରଣତୋ ଭଵତି . ଏଵମିଯଂ ତେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭସିଦ୍ଧିରିତି ତେନ ପ୍ରାର୍ଥିତାର୍ଥେନ ସଂଯୁଜ୍ଯମାନୋଽନୁଗୃହୀତୋ ଭଵତି ..୨୦୩..

ଣାହଂ ହୋମି ପରେସିଂ ଣ ମେ ପରେ ଣତ୍ଥି ମଜ୍ଝମିହ କିଂଚି .

ଇଦି ଣିଚ୍ଛିଦୋ ଜିଦିଂଦୋ ଜାଦୋ ଜଧଜାଦରୂଵଧରୋ ..୨୦୪.. ପ୍ରତୀଚ୍ଛ ସ୍ଵୀକୁରୁ . ଚେଦି ଅଣୁଗହିଦୋ ନ କେଵଲଂ ପ୍ରଣତୋ ଭଵତି, ତେନାଚାର୍ଯେଣାନୁଗୃହୀତଃ ସ୍ଵୀକୃତଶ୍ଚ ଭଵତି . ହେ ଭଵ୍ଯ, ନିସ୍ସାରସଂସାରେ ଦୁର୍ଲଭବୋଧିଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନାରୂପଯା ନିଶ୍ଚଯଚତୁର୍ଵିଧାରାଧନଯା ମନୁଷ୍ଯଜନ୍ମ ସଫଲଂ କୁର୍ଵିତ୍ଯନେନ ପ୍ରକାରେଣାନୁଗୃହୀତୋ ଭଵତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ..୨୦୩.. ଅଥ ଗୁରୁଣା ସ୍ଵୀକୃତଃ ସନ୍ କୀଦୃଶୋ ଭଵତୀତ୍ଯୁପଦିଶତି — ଣାହଂ ହୋମି ପରେସିଂ ନାହଂ ଭଵାମି ପରେଷାମ୍ . ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନଃ ସକଶାତ୍ପରେଷାଂ ଭିନ୍ନଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ‘କୁଲଵିଶିଷ୍ଟ ହୈ; ଅଂତରଂଗ ଶୁଦ୍ଧରୂପକା ଅନୁମାନ କରାନେଵାଲା ବହିରଂଗ ଶୁଦ୍ଧରୂପ ହୋନେସେ ଜୋ ‘ରୂପଵିଶିଷ୍ଟ’ ହୈ, ବାଲକତ୍ଵ ଔର ଵୃଦ୍ଧତ୍ଵସେ ହୋନେଵାଲୀ ୧ବୁଦ୍ଧିଵିକ୍ଲଵତାକା ଅଭାଵ ହୋନେସେ ତଥା ୨ଯୌଵନୋଦ୍ରେକକୀ ଵିକ୍ରିଯାସେ ରହିତ ବୁଦ୍ଧି ହୋନେସେ ଜୋ ‘ଵଯଵିଶିଷ୍ଟ’ ହୈ; ଔର ଯଥୋକ୍ତ ଶ୍ରାମଣ୍ଯକା ଆଚରଣ କରନେ ତଥା ଆଚରଣ କରାନେ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ୩ପୌରୁଷେଯ ଦୋଷୋଂକୋ ନିଃଶେଷତଯା ନଷ୍ଟ କର ଦେନେସେ ମୁମୁକ୍ଷୁଓଂକେ ଦ୍ଵାରା (ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାଦିକେ ଲିଯେ) ଜିନକା ବହୁଆଶ୍ରଯ ଲିଯା ଜାତା ହୈ ଇସଲିଯେ ଜୋ ‘ଶ୍ରମଣୋଂକୋ ଅତିଇଷ୍ଟ’ ହୈ, ଐସେ ଗଣୀକେ ନିକଟ — ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧିକେ ସାଧକ ଆଚାର୍ଯକେ ନିକଟ — ‘ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧିରୂପ ସିଦ୍ଧିସେ ମୁଝେ ଅନୁଗୃହୀତ କରୋ’ ଐସା କହକର (ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) ଜାତା ହୁଆ ପ୍ରଣତ ହୋତା ହୈ . ‘ଇସ ପ୍ରକାର ଯହ ତୁଝେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧିରୂପ ସିଦ୍ଧି’ ଐସା (କହକର) ଉସ ଗଣୀକେ ଦ୍ଵାରା (ଵହ ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) ୪ପ୍ରାର୍ଥିତ ଅର୍ଥସେ ସଂଯୁକ୍ତ କିଯା ଜାତା ହୁଆ ଅନୁଗୃହୀତ ହୋତା ହୈ ..୨୦୩..

ପଶ୍ଚାତ୍ ଵହ କୈସା ହୋତା ହୈ, ସୋ ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : — ପରନୋ ନ ହୁଂ, ପର ଛେ ନ ମୁଜ, ମାରୁଂ ନଥୀ କଂଈ ପଣ ଜଗେ,

୧. ଵିକ୍ଲଵତା = ଅସ୍ଥିରତା; ଵିକଲତା . ୨. ଯୌଵନୋଦ୍ରେକ = ଯୌଵନକା ଜୋଶ, ଯୌଵନକୀ ଅତିଶଯତା .

୩. ପୌରୁଷେଯ = ମନୁଷ୍ଯକେ ଲିଯେ ସଂଭଵିତ . ୪. ପ୍ରାର୍ଥିତ ଅର୍ଥ = ପ୍ରାର୍ଥନା କରକେ ମାଁଗୀ ଗଈ ଵସ୍ତୁ .

Page 381 of 513
PDF/HTML Page 414 of 546
single page version

ତତୋଽପି ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ ଯଥାଜାତରୂପଧରୋ ଭଵତି . ତଥା ହି — ଅହଂ ତାଵନ୍ନ କିଂଚିଦପି ପରେଷାଂ ଭଵାମି, ପରେଽପି ନ କିଂଚିଦପି ମମ ଭଵନ୍ତି, ସର୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ପରୈଃ ସହ ତତ୍ତ୍ଵତଃ ସମସ୍ତସମ୍ବନ୍ଧଶୂନ୍ଯତ୍ଵାତ୍ . ତଦିହ ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକେ ଲୋକେ ନ ମମ କିଂଚିଦପ୍ଯାତ୍ମନୋଽନ୍ଯଦସ୍ତୀତି ନିଶ୍ଚିତମତିଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵସ୍ଵାମିସମ୍ବନ୍ଧନିବନ୍ଧନାନାମିନ୍ଦ୍ରିଯନୋଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଜଯେନ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଶ୍ଚ ସନ୍ ଧୃତଯଥାନିଷ୍ପନ୍ନାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଶୁଦ୍ଧରୂପତ୍ଵେନ ଯଥାଜାତରୂପଧରୋ ଭଵତି ..୨୦୪.. ସଂବନ୍ଧୀ ନ ଭଵାମ୍ଯହମ୍ . ଣ ମେ ପରେ ନ ମେ ସଂବନ୍ଧୀନି ପରଦ୍ରଵ୍ଯାଣି . ଣତ୍ଥି ମଜ୍ଝମିହ କିଂଚି ନାସ୍ତି ମମେହ କିଂଚିତ୍ . ଇହ ଜଗତି ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନୋ ଭିନ୍ନଂ କିଂଚିଦପି ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ ମମ ନାସ୍ତି . ଇଦି ଣିଚ୍ଛିଦୋ ଇତି ନିଶ୍ଚିତମତିର୍ଜାତଃ . ଜିଦିଂଦୋ ଜାଦୋ ଇନ୍ଦ୍ରିଯମନୋଜନିତଵିକଲ୍ପଜାଲରହିତାନନ୍ତଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣସ୍ଵରୂପନିଜପରମାତ୍ମ- ଦ୍ରଵ୍ଯାଦ୍ଵିପରୀତେନ୍ଦ୍ରିଯନୋଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଜଯେନ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଶ୍ଚ ସଂଜାତଃ ସନ୍ ଜଧଜାଦରୂଵଧରୋ ଯଥାଜାତରୂପଧରଃ, ଵ୍ଯଵହାରେଣ ନଗ୍ନତ୍ଵଂ ଯଥାଜାତରୂପଂ, ନିଶ୍ଚଯେନ ତୁ ସ୍ଵାତ୍ମରୂପଂ, ତଦିତ୍ଥଂଭୂତଂ ଯଥାଜାତରୂପଂ ଧରତୀତି ଯଥାଜାତ- ରୂପଧରଃ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥୋ ଜାତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ..୨୦୪.. ଅଥ ତସ୍ଯ ପୂର୍ଵସୂତ୍ରୋଦିତଯଥାଜାତରୂପଧରସ୍ଯ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥସ୍ଯାନାଦି- କାଲଦୁର୍ଲଭାଯାଃ ସ୍ଵାତ୍ମୋପଲବ୍ଧିଲକ୍ଷଣସିଦ୍ଧେର୍ଗମକଂ ଚିହ୍ନଂ ବାହ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରଲିଙ୍ଗଦ୍ଵଯମାଦିଶତି — ଜଧଜାଦରୂଵଜାଦଂ ପୂର୍ଵସୂତ୍ରୋକ୍ତ ଲକ୍ଷଣଯଥାଜାତରୂପେଣ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥତ୍ଵେନ ଜାତମୁତ୍ପନ୍ନଂ ଯଥାଜାତରୂପଜାତମ୍ . ଉପ୍ପାଡିଦକେସମଂସୁଗଂ

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଅହଂ ] ମୈଂ [ପରେଷାଂ ] ଦୂସରୋଂକା [ନ ଭଵାମି ] ନହୀଂ ହୂଁ [ପରେ ମେ ନ ] ପର ମେରେ ନହୀଂ ହୈଂ, [ଇହ ] ଇସ ଲୋକମେଂ [ମମ ] ମେରା [କିଂଚିତ୍ ] କୁଛ ଭୀ [ନ ଅସ୍ତି ] ନହୀଂ ହୈ — [ଇତି ନିଶ୍ଚିତଃ ] ଐସା ନିଶ୍ଚଯଵାନ୍ ଔର [ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ] ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯ ହୋତା ହୁଆ [ଯଥାଜାତରୂପଧରଃ ] ଯଥାଜାତରୂପଧର (ସହଜରୂପଧାରୀ) [ଜାତଃ ] ହୋତା ହୈ ..୨୦୪..

ଟୀକା : — ଔର ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ ୧ଯଥାଜାତରୂପଧର ହୋତା ହୈ . ଵହ ଇସପ୍ରକାର : — ‘ପ୍ରଥମ ତୋ ମୈଂ କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର ଭୀ ପରକା ନହୀଂ ହୂଁ, ପର ଭୀ କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର ମେରେ ନହୀଂ ହୈଂ, କ୍ଯୋଂକି ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ ୨ତତ୍ତ୍ଵତଃ ପରକେ ସାଥ ସମସ୍ତ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିତ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ଇସ ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକ ଲୋକମେଂ ଆତ୍ମାସେ ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ ମେରା ନହୀଂ ହୈ;’ — ଇସପ୍ରକାର ନିଶ୍ଚିତ ମତିଵାଲା (ଵର୍ତତା ହୁଆ) ଔର ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ସାଥ ସ୍ଵ – ସ୍ଵାମିସଂବଂଧ ଜିନକା ଆଧାର ହୈ ଐସୀ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂ ଔର ନୋ – ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଜଯସେ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯ ହୋତା ହୁଆ ଵହ (ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକା ୩ଯଥାନିଷ୍ପନ୍ନ ଶୁଦ୍ଧରୂପ ଧାରଣ କରନେସେ ଯଥାଜାତରୂପଧର ହୋତା ହୈ ..୨୦୪..

୧. ଯଥାଜାତରୂପଧର = (ଆତ୍ମାକା) ଜୈସା, ମୂଲଭୂତ ରୂପ ହୈ ଵୈସା (-ସହଜ, ସ୍ଵାଭାଵିକ) ରୂପ ଧାରଣ କରନେଵାଲା .

୨. ତତ୍ତ୍ଵତଃ = ଵାସ୍ତଵମେଂ; ତତ୍ତ୍ଵକୀ ଦୃଷ୍ଟିସେ; ପରମାର୍ଥତଃ .

୩. ଯଥାନିଷ୍ପନ୍ନ = ଜୈସା ବନା ହୁଆ ହୈ ଵୈସା, ସହଜ, ସ୍ଵାଭାଵିକ .

Page 382 of 513
PDF/HTML Page 415 of 546
single page version

ଅଥୈତସ୍ଯ ଯଥାଜାତରୂପଧରତ୍ଵସ୍ଯାସଂସାରାନଭ୍ଯସ୍ତତ୍ଵେନାତ୍ଯନ୍ତମପ୍ରସିଦ୍ଧସ୍ଯାଭିନଵାଭ୍ଯାସ- କୌଶଲୋପଲଭ୍ଯମାନାଯାଃ ସିଦ୍ଧେର୍ଗମକଂ ବହିରଂଗାନ୍ତରଂଗଲିଂଗଦ୍ଵୈତମୁପଦିଶତି —

କେଶଶ୍ମଶ୍ରୁସଂସ୍କାରୋତ୍ପନ୍ନରାଗାଦିଦୋଷଵର୍ଜନାର୍ଥମୁତ୍ପାଟିତକେଶଶ୍ମଶ୍ରୁତ୍ଵାଦୁତ୍ପାଟିତକେଶଶ୍ମଶ୍ରୁକମ୍ . ସୁଦ୍ଧଂ ନିରଵଦ୍ଯ- ଚୈତନ୍ଯଚମତ୍କାରଵିସଦ୍ରଶେନ ସର୍ଵସାଵଦ୍ଯଯୋଗେନ ରହିତତ୍ଵାଚ୍ଛୁଦ୍ଧମ୍ . ରହିଦଂ ହିଂସାଦୀଦୋ ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ଯରୂପନିଶ୍ଚଯ- ପ୍ରାଣହିଂସାକାରଣଭୂତାଯା ରାଗାଦିପରିଣତିଲକ୍ଷଣନିଶ୍ଚଯହିଂସାଯା ଅଭାଵାତ୍ ହିଂସାଦିରହିତମ୍ . ଅପ୍ପଡିକମ୍ମଂ ହଵଦି ପରମୋପେକ୍ଷାସଂଯମବଲେନ ଦେହପ୍ରତିକାରରହିତତ୍ଵାଦପ୍ରତିକର୍ମ ଭଵତି . କିମ୍ . ଲିଂଗଂ ଏଵଂ ପଞ୍ଚଵିଶେଷଣଵିଶିଷ୍ଟଂ ଲିଙ୍ଗଂ

ଅବ, ଅନାଦି ସଂସାରସେ ଅନଭ୍ଯସ୍ତ ହୋନେସେ ଜୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈ ଔର ୧ଅଭିନଵ ଅଭ୍ଯାସମେଂ କୌଶଲ୍ଯ ଦ୍ଵାରା ଜିସକୀ ସିଦ୍ଧି ଉପଲବ୍ଧ ହୋତୀ ହୈ ଐସେ ଇସ ଯଥାଜାତରୂପଧରପନେକେ ବହିରଂଗ ଔର ଅଂତରଂଗ ଦୋ ଲିଂଗୋଂକା ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଥାଜାତରୂପଜାତମ୍ ] ଜନ୍ମସମଯକେ ରୂପ ଜୈସା ରୂପଵାଲା, [ଉତ୍ପାଟିତକେଶଶ୍ମଶ୍ରୁକଂ ] ସିର ଔର ଡାଢ଼ୀ – ମୂଛକେ ବାଲୋଂକା ଲୋଂଚ କିଯା ହୁଆ, [ଶୁଦ୍ଧଂ ] ଶୁଦ୍ଧ (ଅକିଂଚନ), [ହିଂସାଦିତଃ ରହିତମ୍ ] ହିଂସାଦିସେ ରହିତ ଔର [ଅପ୍ରତିକର୍ମ ] ପ୍ରତିକର୍ମ (ଶାରୀରିକ ଶ୍ରୃଂଗାର)ସେ ରହିତ — [ଲିଂଗଂ ଭଵତି ] ଐସା (ଶ୍ରାମଣ୍ଯକା ବହିରଂଗ) ଲିଂଗ ହୈ ..୨୦୫ -୨୦୬.. ଜନ୍ମ୍ଯା ପ୍ରମାଣେ ରୂପ, ଲୁଂଚନ କେ ଶନୁଂ, ଶୁଦ୍ଧତ୍ଵ ନେ ହିଂସାଦିଥୀ ଶୂନ୍ଯତ୍ଵ, ଦେହ – ଅସଂସ୍କରଣ — ଏ ଲିଂଗ ଛେ. ୨୦୫.

୧. ଅଭିନଵ = ବିଲକୁଲ ନଯା . (ଅନାଦି ସଂସାରସେ ଅନଭ୍ଯସ୍ତ ଯଥାଜାତରୂପଧରପନା ଅଭିନଵ ଅଭ୍ଯାସମେଂ ପ୍ରଵୀଣତାକେ ଦ୍ଵାରା ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ .)

Page 383 of 513
PDF/HTML Page 416 of 546
single page version

ଆତ୍ମନୋ ହି ତାଵଦାତ୍ମନା ଯଥୋଦିତକ୍ରମେଣ ଯଥାଜାତରୂପଧରସ୍ଯ ଜାତସ୍ଯାଯଥାଜାତରୂପ- ଧରତ୍ଵପ୍ରତ୍ଯଯାନାଂ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦିଭାଵାନାଂ ଭଵତ୍ଯେଵାଭାଵଃ, ତଦଭାଵାତ୍ତୁ ତଦ୍ଭାଵଭାଵିନୋ ନିଵସନ- ଭୂଷଣଧାରଣସ୍ଯ ମୂର୍ଧଜଵ୍ଯଂଜନପାଲନସ୍ଯ ସକିଂଚନତ୍ଵସ୍ଯ ସାଵଦ୍ଯଯୋଗଯୁକ୍ତତ୍ଵସ୍ଯ ଶରୀରସଂସ୍କାର- କରଣତ୍ଵସ୍ଯ ଚାଭାଵାଦ୍ଯଥାଜାତରୂପତ୍ଵମୁତ୍ପାଟିତକେଶଶ୍ମଶ୍ରୁତ୍ଵଂ ଶୁଦ୍ଧତ୍ଵଂ ହିଂସାଦିରହିତତ୍ଵମପ୍ରତିକର୍ମତ୍ଵଂ ଚ ଭଵତ୍ଯେଵ, ତଦେତଦ୍ବହିରଂଗ ଲିଂଗମ୍ . ତଥାତ୍ମନୋ ଯଥାଜାତରୂପଧରତ୍ଵାପସାରିତାଯଥାଜାତରୂପଧରତ୍ଵପ୍ରତ୍ଯଯ- ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦିଭାଵାନାମଭାଵାଦେଵ ତଦ୍ଭାଵଭାଵିନୋ ମମତ୍ଵକର୍ମପ୍ରକମପରିଣାମସ୍ଯ ଶୁଭାଶୁଭୋପରକ୍ତୋ- ଦ୍ରଵ୍ଯଲିଙ୍ଗଂ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମିତି ପ୍ରଥମଗାଥା ଗତା .. ମୁଚ୍ଛାରଂଭଵିମୁକ୍କଂ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକାଙ୍କ୍ଷାରହିତନିର୍ମୋହପରମାତ୍ମଜ୍ଯୋତି- ର୍ଵିଲକ୍ଷଣା ବାହ୍ଯଦ୍ରଵ୍ଯେ ମମତ୍ଵବୁଦ୍ଧିର୍ମୂର୍ଚ୍ଛା ଭଣ୍ଯତେ, ମନୋଵାକ୍କାଯଵ୍ଯାପାରରହିତଚିଚ୍ଚମତ୍କାରପ୍ରତିପକ୍ଷଭୂତ ଆରମ୍ଭୋ ଵ୍ଯାପାରସ୍ତାଭ୍ଯାଂ ମୂର୍ଚ୍ଛାରମ୍ଭାଭ୍ଯାଂ ଵିମୁକ୍ତଂ ମୂର୍ଚ୍ଛାରମ୍ଭଵିମୁକ୍ତ ମ୍ . ଜୁତ୍ତଂ ଉଵଓଗଜୋଗସୁଦ୍ଧୀହିଂ ନିର୍ଵିକାରସ୍ଵ- ସଂଵେଦନଲକ୍ଷଣ ଉପଯୋଗଃ, ନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିର୍ଯୋଗଃ, ତଯୋରୁପଯୋଗଯୋଗଯୋଃ ଶୁଦ୍ଧିରୁପଯୋଗଯୋଗଶୁଦ୍ଧିସ୍ତଯା ଯୁକ୍ତ ମ୍ . ଣ ପରାଵେକ୍ଖଂ ନିର୍ମଲାନୁଭୂତିପରିଣତେଃ ପରସ୍ଯ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯାପେକ୍ଷଯା ରହିତଂ, ନ ପରାପେକ୍ଷମ୍ . ଅପୁଣବ୍ଭଵକାରଣଂ ପୁନର୍ଭଵଵିନାଶକଶୁଦ୍ଧାତ୍ମପରିଣାମାଵିପରୀତାପୁନର୍ଭଵସ୍ଯ ମୋକ୍ଷସ୍ଯ କାରଣମପୁନର୍ଭଵକାରଣମ୍ . ଜେଣ୍ହଂ ଜିନସ୍ଯ ସଂବନ୍ଧୀଦଂ ଜିନେନ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଵା ଜୈନମ୍ . ଏଵଂ ପଞ୍ଚଵିଶେଷଣଵିଶିଷ୍ଟଂ ଭଵତି . କିମ୍ . ଲିଂଗଂ ଭାଵଲିଙ୍ଗମିତି . ଇତି

[ମୂର୍ଚ୍ଛାରମ୍ଭଵିଯୁକ୍ତମ୍ ] ମୂର୍ଚ୍ଛା (ମମତ୍ଵ) ଔର ଆରମ୍ଭ ରହିତ, [ଉପଯୋଗଯୋଗଶୁଦ୍ଧିଭ୍ଯାଂ ଯୁକ୍ତଂ ] ଉପଯୋଗ ଔର ଯୋଗକୀ ଶୁଦ୍ଧିସେ ଯୁକ୍ତ ତଥା [ନ ପରାପେକ୍ଷଂ ] ପରକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ରହିତ — ଐସା [ଜୈନଂ ] ଜିନେନ୍ଦ୍ରଦେଵକଥିତ [ଲିଂଗମ୍ ] (ଶ୍ରାମଣ୍ଯକା ଅଂତରଂଗ) ଲିଂଗ ହୈ [ଅପୁନର୍ଭଵକାରଣମ୍ ] ଜୋ କି ମୋକ୍ଷକା କାରଣ ହୈ .

ଟୀକା : — ପ୍ରଥମ ତୋ ଅପନେସେ, ଯଥୋକ୍ତକ୍ରମସେ ୧ଯଥାଜାତରୂପଧର ହୁଏ ଆତ୍ମାକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ, ଜୋ କି ଉନକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ ହୋତେ ହୈଂ ଐସେ (୧) ଵସ୍ତ୍ରାଭୂଷଣକା ଧାରଣ, (୨) ସିର ଔର ଡାଢ଼ୀ – ମୂଛୋଂକେ ବାଲୋଂକା ରକ୍ଷଣ, (୩) ସକିଂଚନତ୍ଵ, (୪) ସାଵଦ୍ଯଯୋଗସେ ଯୁକ୍ତତା ତଥା (୫) ଶାରୀରିକ ସଂସ୍କାରକା କରନା, ଇନ (ପାଁଚୋଂ) କା ଅଭାଵ ହୋତା ହୈ; ଜିସସେ (ଉସ ଆତ୍ମାକେ) (୧) ଜନ୍ମସମଯକେ ରୂପ ଜୈସା ରୂପ, (୨) ସିର ଔର ଡାଢ଼ୀ – ମୂଛକେ ବାଲୋଂକା ଲୋଂଚ, (୩) ଶୁଦ୍ଧତ୍ଵ, (୪) ହିଂସାଦିରହିତତା ତଥା (୫) ଅପ୍ରତିକର୍ମତ୍ଵ (ଶାରୀରିକ ଶ୍ରୃଂଗାର – ସଂସ୍କାରକା ଅଭାଵ) ହୋତା ହୀ ହୈ . ଇସଲିଯେ ଯହ ବହିରଂଗ ଲିଂଗ ହୈ .

ଔର ଫି ର, ଆତ୍ମାକେ ଯଥାଜାତରୂପଧରପନେସେ ଦୂର କିଯା ଗଯା ଜୋ ଅଯଥାଜାତରୂପଧରପନା, ଉସକେ କାରଣଭୂତ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦିଭାଵୋଂକା ଅଭାଵ ହୋନେସେ ହୀ ଜୋ ଉନକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ ହୋତେ ହୈଂ ଐସେ ଜୋ

୨ଅଯଥାଜାତରୂପଧରପନେକେ କାରଣଭୂତ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦିଭାଵୋଂକା ଅଭାଵ ହୋତା ହୀ ହୈ; ଔର ଉନକେ

୧. ଯଥାଜାତରୂପଧର = (ଆତ୍ମାକା) ସହଜରୂପ ଧାରଣ କରନେଵାଲା .

୨. ଅଯଥାଜାତରୂପଧର = (ଆତ୍ମାକା) ଅସହଜରୂପ ଧାରଣ କରନେଵାଲା .

୩. ସକିଂଚନ = ଜିସକେ ପାସ କୁଛ ଭୀ (ପରିଗ୍ରହ) ହୋ ଐସା .

Page 384 of 513
PDF/HTML Page 417 of 546
single page version

ପଯୋଗତତ୍ପୂର୍ଵକତଥାଵିଧଯୋଗାଶୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତତ୍ଵସ୍ଯ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସାପେକ୍ଷତ୍ଵସ୍ଯ ଚାଭାଵାନ୍ମୂର୍ଚ୍ଛାରମ୍ଭଵିଯୁକ୍ତତ୍ଵ- ମୁପଯୋଗଯୋଗଶୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତତ୍ଵମପରାପେକ୍ଷତ୍ଵଂ ଚ ଭଵତ୍ଯେଵ, ତଦେତଦନ୍ତରଂଗ ଲିଂଗମ୍ ..୨୦୫.୨୦୬..

ଅଥୈତଦୁଭଯଲିଂଗମାଦାଯୈତଦେତତ୍କୃତ୍ଵା ଚ ଶ୍ରମଣୋ ଭଵତୀତି ଭଵତିକ୍ରିଯାଯାଂ ବନ୍ଧୁଵର୍ଗପ୍ରଚ୍ଛନ- କ୍ରିଯାଦିଶେଷସକଲକ୍ରିଯାଣାଂ ଚୈକକର୍ତୃକତ୍ଵମୁଦ୍ଯୋତଯନ୍ନିଯତା ଶ୍ରାମଣ୍ଯପ୍ରତିପତ୍ତିର୍ଭଵତୀତ୍ଯୁପଦିଶତି — ଆଦାଯ ତଂ ପି ଲିଂଗଂ ଗୁରୁଣା ପରମେଣ ତଂ ଣମଂସିତ୍ତା .

ଦ୍ରଵ୍ଯଲିଙ୍ଗଭାଵଲିଙ୍ଗସ୍ଵରୂପଂ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମ୍ ..୨୦୫.୨୦୬.. ଅଥୈତଲିଙ୍ଗଦ୍ଵୈତମାଦାଯ ପୂର୍ଵଂ ଭାଵିନୈଗମନଯେନ ଯଦୁକ୍ତଂ ପଞ୍ଚାଚାରସ୍ଵରୂପଂ ତଦିଦାନୀଂ ସ୍ଵୀକୃତ୍ଯ ତଦାଧାରେଣୋପସ୍ଥିତଃ ସ୍ଵସ୍ଥୋ ଭୂତ୍ଵା ଶ୍ରମଣୋ ଭଵତୀତ୍ଯାଖ୍ଯାତି — ଆଦାଯ ତଂ ପି ଲିଂଗଂ ଆଦାଯ ଗୃହୀତ୍ଵା ତତ୍ପୂର୍ଵୋକ୍ତଂ ଲିଙ୍ଗଦ୍ଵଯମପି . କ ଥଂଭୂତମ୍ . ଦତ୍ତମିତି କ୍ରି ଯାଧ୍ଯାହାରଃ . କେ ନ ଦତ୍ତମ୍ . (୧) ମମତ୍ଵକେ ଔର କର୍ମପ୍ରକ୍ରମକେ ପରିଣାମ, (୨) ଶୁଭାଶୁଭ ଉପରକ୍ତ ଉପଯୋଗ ଔର ତତ୍ପୂର୍ଵକ ତଥାଵିଧ ଯୋଗକୀ ଅଶୁଦ୍ଧିସେ ଯୁକ୍ତତା ତଥା (୩) ପରଦ୍ରଵ୍ଯସେ ସାପେକ୍ଷତା; ଇସ (ତୀନୋଂ) କା ଅଭାଵ ହୋତା ହୈ; ଇସଲିଯେ (ଉସ ଆତ୍ମାକେ) (୧) ମୂର୍ଛା ଔର ଆରମ୍ଭସେ ରହିତତା, (୨) ଉପଯୋଗ ଔର ଯୋଗକୀ ଶୁଦ୍ଧିସେ ଯୁକ୍ତତା ତଥା (୩) ପରକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ରହିତତା ହୋତୀ ହୀ ହୈ . ଇସଲିଯେ ଯହ ଅଂତରଂଗ ଲିଂଗ ହୈ ..୨୦୫ – ୨୦୬..

ଅବ (ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) ଇନ ଦୋନୋଂ ଲିଂଗୋଂକୋ ଗ୍ରହଣ କରକେ ଔର ଇତନା – ଇତନା କରକେ ଶ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ — ଇସପ୍ରକାର ୩ଭଵତିକ୍ରିଯାମେଂ, ବଂଧୁଵର୍ଗସେ ଵିଦା ଲେନେରୂପ କ୍ରିଯାସେ ଲେକର ଶେଷ ସଭୀ କ୍ରିଯାଓଂକା ଏକ କର୍ତା ଦିଖଲାତେ ହୁଏ, ଇତନେସେ (ଅର୍ଥାତ୍ ଇତନା କରନେସେ) ଶ୍ରାମଣ୍ଯକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ, ଐସା ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ପରମେଣ ଗୁରୁଣା ] ପରମ ଗୁରୁକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦତ୍ତ [ତଦପି ଲିଂଗମ୍ ] ଉନ ଦୋନୋଂ ଲିଂଗୋଂକୋ [ଆଦାଯ ] ଗ୍ରହଣ କରକେ, [ସଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ] ଉନ୍ହେଂ ନମସ୍କାର କରକେ [ସଵ୍ରତାଂ କ୍ରିଯାଂ ଶ୍ରୁତ୍ଵା ] ଵ୍ରତ ସହିତ କ୍ରିଯାକୋ ସୁନକର [ଉପସ୍ଥିତଃ ] ଉପସ୍ଥିତ (ଆତ୍ମାକେ ସମୀପ ସ୍ଥିତ) ହୋତା ହୁଆ [ସଃ ] ଵହ [ଶ୍ରମଣଃ ଭଵତି ] ଶ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ ..୨୦୭.. ଗ୍ରହୀ ପରମଗୁରୁ – ଦୀଧେଲ ଲିଂଗ, ନମସ୍କରଣ କରୀ ତେମନେ,

୧. କର୍ମପ୍ରକ୍ରମ = କାମକୋ ଅପନେ ଊ ପର ଲେନା; କାମମେଂ ଯୁକ୍ତ ହୋନା, କାମକୀ ଵ୍ଯଵସ୍ଥା .

୨. ତତ୍ପୂର୍ଵକ = ଉପରକ୍ତ (ମଲିନ) ଉପଯୋଗପୂର୍ଵକ . ୩. ଭଵତିକ୍ରିଯା = ହୋନେରୂପ କ୍ରିଯା .

Page 385 of 513
PDF/HTML Page 418 of 546
single page version

ତତୋଽପି ଶ୍ରମଣୋ ଭଵିତୁମିଚ୍ଛନ୍ ଲିଂଗଦ୍ଵୈତମାଦତ୍ତେ, ଗୁରୁଂ ନମସ୍ଯତି, ଵ୍ରତକ୍ରିଯେ ଶୃଣୋତି, ଅଥୋପତିଷ୍ଠତେ; ଉପସ୍ଥିତଶ୍ଚ ପର୍ଯାପ୍ତଶ୍ରାମଣ୍ଯସାମଗ୍ରୀକଃ ଶ୍ରମଣୋ ଭଵତି . ତଥା ହି — ତତ ଇଦଂ ଯଥାଜାତରୂପଧରତ୍ଵସ୍ଯ ଗମକଂ ବହିରଂଗମନ୍ତରଂଗମପି ଲିଂଗଂ ପ୍ରଥମମେଵ ଗୁରୁଣା ପରମେଣାର୍ହଦ୍ଭଟ୍ଟାରକେଣ ତଦାତ୍ଵେ ଚ ଦୀକ୍ଷାଚାର୍ଯେଣ ତଦାଦାନଵିଧାନପ୍ରତିପାଦକତ୍ଵେନ ଵ୍ଯଵହାରତୋ ଦୀଯମାନତ୍ଵାଦ୍ଦତ୍ତମାଦାନକ୍ରିଯଯା ସମ୍ଭାଵ୍ଯ ତନ୍ମଯୋ ଭଵତି . ତତୋ ଭାଵ୍ଯଭାଵକଭାଵପ୍ରଵୃତ୍ତେତରେତରସଂଵଲନପ୍ରତ୍ଯସ୍ତମିତସ୍ଵପରଵିଭାଗତ୍ଵେନ ଦତ୍ତସର୍ଵସ୍ଵମୂଲୋତ୍ତରପରମଗୁରୁନମସ୍କ୍ରିଯଯା ସମ୍ଭାଵ୍ଯ ଭାଵସ୍ତଵଵନ୍ଦନାମଯୋ ଭଵତି . ତତଃ ସର୍ଵସାଵଦ୍ଯ- ଯୋଗପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଲକ୍ଷଣୈକମହାଵ୍ରତଶ୍ରଵଣାତ୍ମନା ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନେନ ସମଯେ ଭଵନ୍ତମାତ୍ମାନଂ ଜାନନ୍ ସାମାଯିକ- ଗୁରୁଣା ପରମେଣ ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିକାଲେ ପରମାଗମୋପଦେଶରୂପେଣାର୍ହଦ୍ଭଟ୍ଟାରକେଣ, ଦୀକ୍ଷାକାଲେ ତୁ ଦୀକ୍ଷାଗୁରୁଣା . ଲିଙ୍ଗଗ୍ରହଣାନନ୍ତରଂ ତଂ ଣମଂସିତ୍ତା ତଂ ଗୁରୁଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ, ସୋଚ୍ଚା ତଦନନ୍ତରଂ ଶ୍ରୁତ୍ଵା . କାମ୍ . କିରିଯଂ କ୍ରିଯାଂ ବୃହତ୍ପ୍ରତିକ୍ରମଣାମ୍ . କିଂଵିଶିଷ୍ଟମ୍ . ସଵଦଂ ସଵ୍ରତାଂ ଵ୍ରତାରୋପଣସହିତାମ୍ . ଉଵଟ୍ଠିଦୋ ତତଶ୍ଚୋପସ୍ଥିତଃ ସ୍ଵସ୍ଥଃ ସନ୍ ହୋଦି ସୋ ସମଣୋ ସ ପୂର୍ଵୋକ୍ତସ୍ତପୋଧନ ଇଦାନୀଂ ଶ୍ରମଣୋ ଭଵତୀତି . ଇତୋ ଵିସ୍ତରଃ — ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଲିଙ୍ଗଦ୍ଵଯ- ଗ୍ରହଣାନନ୍ତରଂ ପୂର୍ଵସୂତ୍ରୋକ୍ତପଞ୍ଚାଚାରମାଶ୍ରଯତି, ତତଶ୍ଚାନନ୍ତଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣସ୍ମରଣରୂପେଣ ଭାଵନମସ୍କାରେଣ ତଥୈଵ ତଦ୍ଗୁଣପ୍ରତିପାଦକଵଚନରୂପେଣ ଦ୍ରଵ୍ଯନମସ୍କାରେଣ ଚ ଗୁରୁଂ ନମସ୍କରୋତି . ତତଃ ପରଂ ସମସ୍ତଶୁଭାଶୁଭପରିଣାମ- ନିଵୃତ୍ତିରୂପଂ ସ୍ଵସ୍ଵରୂପେ ନିଶ୍ଚଲାଵସ୍ଥାନଂ ପରମସାମାଯିକଵ୍ରତମାରୋହତି ସ୍ଵୀକରୋତି . ମନୋଵଚନକାଯୈଃ କୃତକାରିତାନୁମତୈଶ୍ଚ ଜଗତ୍ତ୍ରଯେ କାଲତ୍ରଯେଽପି ସମସ୍ତଶୁଭାଶୁଭକର୍ମଭ୍ଯୋ ଭିନ୍ନା ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମପରିଣତିଲକ୍ଷଣା ଯା ତୁ କ୍ରିଯା ସା ନିଶ୍ଚଯେନ ବୃହତ୍ପ୍ରତିକ୍ରମଣା ଭଣ୍ଯତେ . ଵ୍ରତାରୋପଣାନନ୍ତରଂ ତାଂ ଚ ଶୃଣୋତି . ତତୋ

ଟୀକା : — ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ ଶ୍ରମଣ ହୋନେକା ଇଚ୍ଛୁକ ଦୋନୋଂ ଲିଂଗୋଂକୋ ଗ୍ରହଣ କରତା ହୈ, ଗୁରୁକୋ ନମସ୍କାର କରତା ହୈ, ଵ୍ରତ ତଥା କ୍ରିଯାକୋ ସୁନତା ହୈ ଔର ଉପସ୍ଥିତ ହୋତା ହୈ; ଉପସ୍ଥିତ ହୋତା ହୁଆ ଶ୍ରାମଣ୍ଯକୀ ସାମଗ୍ରୀ ପର୍ଯାପ୍ତ (ପରିପୂର୍ଣ) ହୋନେସେ ଶ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ . ଵହ ଇସପ୍ରକାର : —

ପରମ ଗୁରୁ — ପ୍ରଥମ ହୀ ଅର୍ହଂତଭଟ୍ଟାରକ ଔର ଉସ ସମଯ (ଦୀକ୍ଷାକାଲମେଂ) ଦୀକ୍ଷାଚାର୍ଯ — ଇସ ଯଥାଜାତରୂପଧରତ୍ଵକେ ସୂଚକ ବହିରଂଗ ତଥା ଅଂତରଂଗ ଲିଂଗକେ ଗ୍ରହଣକୀ – ଵିଧିକେ ପ୍ରତିପାଦକ ହୋନେସେ, ଵ୍ଯଵହାରସେ ଉସ ଲିଂଗକେ ଦେନେଵାଲେ ହୈଂ . ଇସପ୍ରକାର ଉନକେ ଦ୍ଵାରା ଦିଯେ ଗଯେ ଉନ ଲିଂଗୋଂକୋ ଗ୍ରହଣ କ୍ରିଯାକେ ଦ୍ଵାରା ସଂଭାଵିତ – ସମ୍ମାନିତ କରକେ (ଶ୍ରାମଣ୍ଯାର୍ଥୀ) ତନ୍ମଯ ହୋତା ହୈ . ଔର ଫି ର ଜିନ୍ହୋଂନେ ସର୍ଵସ୍ଵ ଦିଯା ହୈ ଐସେ ୧ମୂଲ ଔର ଉତ୍ତର ପରମଗୁରୁକୋ, ୨ଭାଵ୍ଯଭାଵକତାକେ କାରଣ ପ୍ରଵର୍ତିତ ✽ଇତରେତରମଲିନକେ କାରଣ ଜିସମେଂସେ ସ୍ଵ – ପରକା ଵିଭାଗ ଅସ୍ତ ହୋ ଗଯା ହୈ ଐସୀ ନମସ୍କାର କ୍ରିଯାକେ ଦ୍ଵାରା ସଂଭାଵିତ କରକେ – ସମ୍ମାନିତ କରକେ ୩ଭାଵସ୍ତୁତି ଵନ୍ଦନାମଯ ହୋତା ହୈ . ପଶ୍ଚାତ୍ ସର୍ଵ ସାଵଦ୍ଯଯୋଗକେ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନସ୍ଵରୂପ ପ୍ର. ୪୯

୧. ମୂଲ ପରମଗୁରୁ ଅର୍ହନ୍ତଦେଵ ତଥା ଉତ୍ତରପରମଗୁରୁ ଦୀକ୍ଷାଚାର୍ଯକେ ପ୍ରତି ଅତ୍ଯନ୍ତ ଆରାଧ୍ଯଭାଵକେ କାରଣ ଆରାଧ୍ଯ ପରମଗୁରୁ ଔର ଆରାଧକ ଐସେ ନିଜକା ଭେଦ ଅସ୍ତ ହୋ ଜାତା ହୈ .

୨. ଭାଵ୍ଯ ଔର ଭାଵକକେ ଅର୍ଥକେ ଲିଯେ ଦେଖୋ ପୃଷ୍ଠ ୮ କା ପାଦ ଟିପ୍ପଣ .

✽ଇସକା ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ପ୍ରଥମକୀ ୫ ଗାଥାଓଂକେ ଟୀପ୍ପଣ ପତ୍ରମେଂ ଦେଖିଯେ .

୩. ଭାଵସ୍ତୁତିଵନ୍ଦନାମଯ = ଭାଵସ୍ତୁତିମଯ ଔର ଭାଵଵନ୍ଦନାମଯ .

Page 386 of 513
PDF/HTML Page 419 of 546
single page version

ମଧିରୋହତି . ତତଃ ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଲୋଚନପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଲକ୍ଷଣକ୍ରିଯାଶ୍ରଵଣାତ୍ମନା ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନେନ ତ୍ରୈକାଲିକ- କର୍ମଭ୍ଯୋ ଵିଵିଚ୍ଯମାନମାତ୍ମାନଂ ଜାନନ୍ନତୀତପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ପନ୍ନାନୁପସ୍ଥିତକାଯଵାଙ୍ମନଃକର୍ମଵିଵିକ୍ତ ତ୍ଵମଧି- ରୋହତି . ତତଃ ସମସ୍ତାଵଦ୍ଯକର୍ମାଯତନଂ କାଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଯଥାଜାତରୂପଂ ସ୍ଵରୂପମେକମେକାଗ୍ରେଣାଲମ୍ବ୍ଯ ଵ୍ଯଵ- ତିଷ୍ଠମାନ ଉପସ୍ଥିତୋ ଭଵତି . ଉପସ୍ଥିତସ୍ତୁ ସର୍ଵତ୍ର ସମଦୃଷ୍ଟିତ୍ଵାତ୍ ସାକ୍ଷାଚ୍ଛ୍ରମଣୋ ଭଵତି ..୨୦୭.. ଅଥାଵିଚ୍ଛିନ୍ନସାମାଯିକାଧିରୂଢୋଽପି ଶ୍ରମଣଃ କଦାଚିଚ୍ଛେଦୋପସ୍ଥାପନମର୍ହତୀତ୍ଯୁପଦିଶତି — ଵଦସମିଦିଂଦିଯରୋଧୋ ଲୋଚାଵସ୍ସଯମଚେଲମଣ୍ହାଣଂ .

ଏଦେ ଖଲୁ ମୂଲଗୁଣା ସମଣାଣଂ ଜିଣଵରେହିଂ ପଣ୍ଣତ୍ତା .

ନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିବଲେନ କାଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯୋପସ୍ଥିତୋ ଭଵତି . ତତଶ୍ଚୈଵଂ ପରିପୂର୍ଣଶ୍ରମଣସାମଗ୍ଯାଂ ସତ୍ଯାଂ ପରିପୂର୍ଣ- ଶ୍ରମଣୋ ଭଵତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ..୨୦୭.. ଏଵଂ ଦୀକ୍ଷାଭିମୁଖପୁରୁଷସ୍ଯ ଦୀକ୍ଷାଵିଧାନକଥନମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ପ୍ରଥମସ୍ଥଲେ ଏକ ମହାଵ୍ରତକୋ ସୁନନେରୂପ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ସମଯମେଂ ପରିଣମିତ ହୋତେ ହୁଏ ଆତ୍ମାକୋ ଜାନତା ହୁଆ ସୁନନେରୂପ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ତ୍ରୈକାଲିକ କର୍ମୋଂସେ ଵିଵିକ୍ତ (ଭିନ୍ନ) କିଯେ ଜାନେଵାଲେ ଆତ୍ମାକୋ ଜାନତା ହୁଆ, ଅତୀତ – ଅନାଗତ – ଵର୍ତମାନ, ମନ – ଵଚନ – କାଯସଂବଂଧୀ କର୍ମୋଂସେ ଵିଵିକ୍ତତା (ଭିନ୍ନତା)ମେଂ ଆରୂଢ଼ ହୋତା ହୈ . ପଶ୍ଚାତ୍ ସମସ୍ତ ସାଵଦ୍ଯ କର୍ମୋଂକେ ୩ଆଯତନଭୂତ କାଯକା ଉତ୍ସର୍ଗ (ଉପେକ୍ଷା) କରକେ ଯଥାଜାତରୂପଵାଲେ ସ୍ଵରୂପକୋ, ଏକକୋ ଏକାଗ୍ରତଯା ଅଵଲମ୍ବିତ କରକେ ରହତା ହୁଆ, ଉପସ୍ଥିତ ହୋତା ହୈ . ଔର ଉପସ୍ଥିତ ହୋତା ହୁଆ, ସର୍ଵତ୍ର ସମଦୃଷ୍ଟିପନେକେ କାରଣ ସାକ୍ଷାତ୍ ଶ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ ..୨୦୭..

ଅଵିଚ୍ଛିନ୍ନ ସାମାଯିକମେଂ ଆରୂଢ଼ ହୁଆ ହୋନେ ପର ଭୀ ଶ୍ରମଣ କଦାଚିତ୍ ଛେଦୋପସ୍ଥାପନାକେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ, ଐସା ଅବ ଉପଦେଶ କରତେ ହୈଂ : — ଵ୍ରତ, ସମିତି, ଲୁଂଚନ, ଆଵଶ୍ଯକ, ଅଣଚେଲ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧନଂ, ନହି ସ୍ନାନ – ଦାତଣ, ଏକ ଭୋଜନ, ଭୂଶଯନ, ସ୍ଥିତିଭୋଜନଂ. ୨୦୮. – ଆ ମୂଳଗୁଣ ଶ୍ରମଣୋ ତଥା ଜିନଦେଵଥୀ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତ ଛେ,

୧ସାମାଯିକମେଂ ଆରୂଢ଼ ହୋତା ହୈ . ପଶ୍ଚାତ୍ ୨ପ୍ରତିକ୍ରମଣ – ଆଲୋଚନା – ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ – ସ୍ଵରୂପ କ୍ରିଯାକୋ

୧. ସମଯମେଂ (ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ, ନିଜଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵଭାଵମେଂ) ପରିଣମିତ ହୋନା ସୋ ସାମାଯିକ ହୈ
୨. ଅତୀତ – ଵର୍ତମାନ – ଅନାଗତ କାଯ – ଵଚନ – ମନସଂବଂଧୀ କର୍ମୋଂସେ ଭିନ୍ନ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମପରିଣତି ଵହ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ – ଆଲୋଚନା – ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନରୂପ କିଯା ହୈ . ୩. ଆଯତନ = ସ୍ଥାନ, ନିଵାସ .

Page 387 of 513
PDF/HTML Page 420 of 546
single page version

ସର୍ଵସାଵଦ୍ଯଯୋଗପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଲକ୍ଷଣୈକମହାଵ୍ରତଵ୍ଯକ୍ତିଵଶେନ ହିଂସାନୃତସ୍ତେଯାବ୍ରହ୍ମପରିଗ୍ରହଵିରତ୍ଯା- ତ୍ମକଂ ପଂଚତଯଂ ଵ୍ରତଂ, ତତ୍ପରିକରଶ୍ଚ ପଂଚତଯୀ ସମିତିଃ ପଂଚତଯ ଇନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧୋ ଲୋଚଃ ଷଟ୍ତଯମା- ଵଶ୍ଯକମଚେଲକ୍ଯମସ୍ନାନଂ କ୍ଷିତିଶଯନମଦନ୍ତଧାଵନଂ ସ୍ଥିତିଭୋଜନମେକଭକ୍ତଶ୍ଚୈଵଂ ଏତେ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ- ଗାଥାସପ୍ତକଂ ଗତମ୍ . ଅଥ ନିର୍ଵିକଲ୍ପସାମାଯିକସଂଯମେ ଯଦା ଚ୍ଯୁତୋ ଭଵତି ତଦା ସଵିକଲ୍ପଂ ଛେଦୋପସ୍ଥାପନ- ଚାରିତ୍ରମାରୋହତୀତି ପ୍ରତିପାଦଯତି — ଵଦସମିଦିଂଦିଯରୋଧୋ ଵ୍ରତାନି ଚ ସମିତଯଶ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧଶ୍ଚ ଵ୍ରତସମିତୀନ୍ଦ୍ରଯ- ରୋଧଃ . ଲୋଚାଵସ୍ସଯଂ ଲୋଚଶ୍ଚାଵଶ୍ଯକାନି ଚ ଲୋଚାଵଶ୍ଯକଂ, ‘‘ସମାହାରସ୍ଯୈକଵଚନମ୍’’ . ଅଚେଲମଣ୍ହାଣଂ ଖିଦିସଯଣମଦଂତଵଣଂ ଠିଦିଭୋଯଣମେଗଭତ୍ତଂ ଚ ଅଚେଲକାସ୍ନାନକ୍ଷିତିଶଯନାଦନ୍ତଧାଵନସ୍ଥିତିଭୋଜନୈକଭକ୍ତାନି . ଏଦେ ଖଲୁ ମୂଲଗୁଣା ସମଣାଣଂ ଜିଣଵରେହିଂ ପଣ୍ଣତ୍ତା ଏତେ ଖଲୁ ସ୍ଫୁ ଟଂ ଅଷ୍ଟାଵିଂଶତିମୂଲଗୁଣାଃ ଶ୍ରମଣାନାଂ ଜିନଵରୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତାଃ . ତେସୁ ପମତ୍ତୋ ସମଣୋ ଛେଦୋଵଟ୍ଠାଵଗୋ ହୋଦି ତେଷୁ ମୂଲଗୁଣେଷୁ ଯଦା ପ୍ରମତ୍ତଃ ଚ୍ଯୁତୋ ଭଵତି . ସଃ କଃ . ଶ୍ରମଣସ୍ତପୋଧନସ୍ତଦାକାଲେ ଛେଦୋପସ୍ଥାପକୋ ଭଵତି . ଛେଦେ ଵ୍ରତଖଣ୍ଡନେ ସତି ପୁନରପ୍ଯୁପସ୍ଥାପକଶ୍ଛେଦୋପସ୍ଥାପକ ଇତି . ତଥାହି — ନିଶ୍ଚଯେନ ମୂଲମାତ୍ମା, ତସ୍ଯ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦ୍ଯନନ୍ତଗୁଣା ମୂଲଗୁଣାସ୍ତେ ଚ ନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିରୂପେଣ

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଵ୍ରତସମିତୀନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧଃ ] ଵ୍ରତ, ସମିତି, ଇନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧ, [ଲୋଚାଵଶ୍ଯକମ୍ ] ଲୋଚ, ଆଵଶ୍ଯକ, [ଅଚେଲମ୍ ] ଅଚେଲପନା, [ଅସ୍ନାନଂ ] ଅସ୍ନାନ, [କ୍ଷିତିଶଯନମ୍ ] ଭୂମିଶଯନ, [ଅଦଂତଧାଵନଂ ] ଅଦଂତଧାଵନ, [ସ୍ଥିତିଭୋଜନମ୍ ] ଖଡ଼େ – ଖଡ଼େ ଭୋଜନ, [ଚ ] ଔର [ଏକଭକ୍ତଂ ] ଏକବାର ଆହାର — [ଏତେ ] ଯେ [ଖଲୁ ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ଶ୍ରମଣାନାଂ ମୂଲଗୁଣାଃ ] ଶ୍ରମଣୋଂକେ ମୂଲଗୁଣ [ଜିନଵରୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତାଃ ] ଜିନଵରୋଂନେ କହେ ହୈଂ; [ତେଷୁ ] ଉନମେଂ [ପ୍ରମତ୍ତଃ ] ପ୍ରମତ୍ତ ହୋତା ହୁଆ [ଶ୍ରମଣଃ ] ଶ୍ରମଣ [ଛେଦୋପସ୍ଥାପକଃ ଭଵତି ] ଛେଦୋପସ୍ଥାପକ ହୋତା ହୈ ..୨୦୮ -୨୦୯..

ଟୀକା : — ସର୍ଵ ସାଵଦ୍ଯଯୋଗକେ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନସ୍ଵରୂପ ଏକ ମହାଵ୍ରତକୀ ଵ୍ଯକ୍ତିଯାଁ (ଵିଶେଷ, ପ୍ରଗଟତାଏଁ) ହୋନେସେ ହିଂସା, ଅସତ୍ଯ, ଚୋରୀ, ଅବ୍ରହ୍ମ ଔର ପରିଗ୍ରହକୀ ଵିରତିସ୍ଵରୂପ ପାଁଚ ପ୍ରକାରକେ ଵ୍ରତ ତଥା ଉସକୀ ୧ପରିକରଭୂତ ପାଁଚ ପ୍ରକାରକୀ ସମିତି, ପାଁଚ ପ୍ରକାରକା ଇନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧ, ଲୋଚ, ଛହ ପ୍ରକାରକେ ଆଵଶ୍ଯକ, ୨ଅଚେଲପନା, ଅସ୍ନାନ, ଭୂମିଶଯନ, ଅଦଂତଧାଵନ (ଦାତୁନ ନ କରନା), ଖଡ଼େ – ଖଡ଼େ ଭୋଜନ, ଔର ଏକବାର ଆହାର — ଇସପ୍ରକାର ଯେ (ଅଟ୍ଠାଈସ) ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ସାମାଯିକସଂଯମକେ ଵିକଲ୍ପ (ଭେଦ)

୧. ପରିକର = ଅନୁସରଣ କରନେଵାଲା ସମୁଦାଯ; ଅନୁଚରସମୂହ; [ସମିତି, ଇନ୍ଦ୍ରିଯରୋଧ, ଇତ୍ଯାଦି ପାଂଚ ଵ୍ରତୋଂକେ ପୀଛେ – ପୀଛେ ହୋତେ ହୀ ହୈଂ, ଇସଲିଯେ ସମିତି ଇତ୍ଯାଦି ଗୁଣ ପାଁଚ ଵ୍ରତୋଂକା ପରିକର ଅର୍ଥାତ୍ ଅନୁଚର ସମୂହ ହୈ] .]

୨. ଅଚେଲପନା = ଵସ୍ତ୍ରରହିତପନା, ଦିଗମ୍ବରପନା .