Page 48 of 513
PDF/HTML Page 81 of 546
single page version
ନ୍ଯୋନ୍ଯଵୃତ୍ତିମନ୍ତରେଣାପି ଵିଶ୍ଵଜ୍ଞେଯାକାରଗ୍ରହଣସମର୍ପଣପ୍ରଵଣାଃ
ତଦାକାରଗ୍ରହଣେ ସମର୍ଥାନି ଭଵନ୍ତି, ତଥା ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯୋଦରଵିଵରଵର୍ତିପଦାର୍ଥାଃ କାଲତ୍ରଯପର୍ଯାଯପରିଣତା ଜ୍ଞାନେନ ସହ
ପରସ୍ପରପ୍ରଦେଶସଂସର୍ଗାଭାଵେଽପି ସ୍ଵକୀଯାକାରସମର୍ପଣେ ସମର୍ଥା ଭଵନ୍ତି, ଅଖଣ୍ଡୈକପ୍ରତିଭାସମଯଂ କେଵଲଜ୍ଞାନଂ ତୁ
ତଦାକାରଗ୍ରହଣେ ସମର୍ଥମିତି ଭାଵାର୍ଥଃ
ସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ହୈଂ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ଆତ୍ମା ଔର ପଦାର୍ଥ ଏକ ଦୂସରେମେଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୁଏ ବିନା ହୀ ସମସ୍ତ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକେ ଗ୍ରହଣ ଔର ସମର୍ପଣ କରନେକେ ସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ହୈଂ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକେ ଗ୍ରହଣ କରନେ
ଲେନେ
ନିତ୍ଯେ ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଆତମା, ଜ୍ଯମ ନେତ୍ର ଜାଣେ ରୂପନେ
Page 49 of 513
PDF/HTML Page 82 of 546
single page version
ଜ୍ଞେଯତାମାପନ୍ନାନି ସମସ୍ତଵସ୍ତୂନି ସ୍ଵପ୍ରଦେଶୈରସଂସ୍ପୃଶନ୍ନ ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃ ଶକ୍ତିଵୈଚିତ୍ର୍ଯଵଶତୋ ଵସ୍ତୁଵର୍ତିନଃ
ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରାନୁନ୍ମୂଲ୍ଯ ଇଵ କ ଵଲଯନ୍ନ ଚାପ୍ରଵିଷ୍ଟୋ ଜାନାତି ପଶ୍ଯତି ଚ
ଵ୍ଯଵହାରେଣ ସ୍ପୃଶତି, ତଥା ସ୍ପୃଶନ୍ନିଵ ଜ୍ଞାନେନ ଜାନାତି ଦର୍ଶନେନ ପଶ୍ଯତି ଚ
ହୁଆ [ଅଶେଷଂ ଜଗତ୍ ] ଅଶେଷ ଜଗତକୋ (-ସମସ୍ତ ଲୋକାଲୋକକୋ) [ଜ୍ଞେଯେଷୁ ] ଜ୍ଞେଯୋମାଂ [ନ
ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃ ] ଅପ୍ରଵିଷ୍ଟ ରହକର [ନ ଅଵିଷ୍ଟଃ ] ତଥା ଅପ୍ରଵିଷ୍ଟ ନ ରହକର [ନିଯତଂ ] ନିରନ୍ତର [ଜାନାତି
ପଶ୍ଯତି ] ଜାନତା -ଦେଖତା ହୈ
ଅପ୍ରଵିଷ୍ଟ ନ ରହକର ଜାନତା -ଦେଖତା ହୈ; ଇସୀପ୍ରକାର ଆତ୍ମା ଭୀ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାତୀତତାକେ କାରଣ
ଵର୍ତତେ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକୋ ମାନୋଂ ମୂଲମେଂସେ ଉଖାଡ଼କର ଗ୍ରାସ କର ଲେନେସେ ଅପ୍ରଵିଷ୍ଟ ନ ରହକର ଜାନତା-
ଦେଖତା ହୈ
Page 50 of 513
PDF/HTML Page 83 of 546
single page version
ସଂଯମେନ ଯଦୁତ୍ପନ୍ନଂ କେଵଲଜ୍ଞାନଂ ତତ୍ ସ୍ଵପରପରିଚ୍ଛିତ୍ତିସାମର୍ଥ୍ଯେନ ସମସ୍ତାଜ୍ଞାନାନ୍ଧକାରଂ ତିରସ୍କୃତ୍ଯ
ନିଶ୍ଚଯସେ ତୋ ଜ୍ଞେଯୋଂମେଂ ଅପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୈ ତଥାପି ଜ୍ଞାଯକ -ଦର୍ଶକ ଶକ୍ତିକୀ କିସୀ ପରମ ଅଦ୍ଭୁତ ଵିଚିତ୍ରତାକେ
କାରଣ (ନିଶ୍ଚଯସେ ଦୂର ରହକର ଭୀ) ଵହ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକୋ ଜାନତା -ଦେଖତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଵ୍ଯଵହାରସେ
ଯହ କହା ଜାତା ହୈ କି ‘ଆତ୍ମା ସର୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯ -ପର୍ଯାଯୋଂମେଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟ ହୋ ଜାତା ହୈ
[ଅଭିଭୂଯ ] ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର [ଵର୍ତତେ ] ଵର୍ତତା ହୈ, [ତଥା ] ଉସୀପ୍ରକାର [ଜ୍ଞାନଂ ] ଜ୍ଞାନ (ଅର୍ଥାତ୍
ଜ୍ଞାତୃଦ୍ରଵ୍ଯ) [ଅର୍ଥେଷୁ ] ପଦାର୍ଥୋଂମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ଵର୍ତତା ହୈ
ଦୂଧନେ ଵିଷେ ଵ୍ଯାପୀ ରହେ, ତ୍ଯମ ଜ୍ଞାନ ପଣ ଅର୍ଥୋ ଵିଷେ
Page 51 of 513
PDF/HTML Page 84 of 546
single page version
ଭିଭୂଯ ଵର୍ତତ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯମାନଂ ନ ଵିପ୍ରତିଷିଧ୍ଯତେ
ଦୋଷୋ ନାସ୍ତୀତି
ନେ ସର୍ଵଗତ ଛେ ଜ୍ଞାନ ତୋ କ୍ଯମ ଜ୍ଞାନସ୍ଥିତ ଅର୍ଥୋ ନହୀଂ ?
ଉପଚାର କରକେ ଯହ କହନେମେଂ ଵିରୋଧ ନହୀଂ ଆତା କି ‘ଜ୍ଞାନ ପଦାର୍ଥୋଂମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ଵର୍ତତା ହୈ
ଦୂଧମେଂ) ଵ୍ଯାପ୍ତ କହୀ ଜାତୀ ହୈ, ଇସୀପ୍ରକାର ଜ୍ଞେଯୋଂସେ ଭରେ ହୁଏ ଵିଶ୍ଵମେଂ ରହନେଵାଲା ଆତ୍ମା ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯୋଂକୋ
(ଲୋକାଲୋକକୋ) ଅପନୀ ଜ୍ଞାନପ୍ରଭାକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଜାନତା ହୈ ଇସଲିଯେ
ଵ୍ଯଵହାରସେ ଆତ୍ମାକା ଜ୍ଞାନ ଔର ଆତ୍ମା ସର୍ଵଵ୍ଯାପୀ କହଲାତା ହୈ
Page 52 of 513
PDF/HTML Page 85 of 546
single page version
ସଂଵେଦ୍ଯାକାରକାରଣାନୀତି କଥଂ ନ ଜ୍ଞାନସ୍ଥାଯିନୋଽର୍ଥା ନିଶ୍ଚୀଯନ୍ତେ
ଭଵନ୍ତ୍ଯେଵେତି
ଇତି
ଜ୍ଞାନ ସର୍ଵଗତ ହୈ ତୋ [ଅର୍ଥାଃ ] ପଦାର୍ଥ [ଜ୍ଞାନସ୍ଥିତାଃ ] ଜ୍ଞାନସ୍ଥିତ [କଥଂ ନ ] କୈସେ ନହୀଂ ହୈଂ ?
(ଅର୍ଥାତ୍ ଅଵଶ୍ଯ ହୈଂ)
Page 53 of 513
PDF/HTML Page 86 of 546
single page version
ଦେଖେ ଅନେ ଜାଣେ ନିଃଶେଷେ ସର୍ଵତଃ ତେ ସର୍ଵନେ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକେ ନିମିତ୍ତସେ ଜ୍ଞାନମେଂ ଜ୍ଞାନକୀ ଅଵସ୍ଥାରୂପ ଜ୍ଞେଯାକାର ହୋତେ ହୈଂ (କ୍ଯୋଂକି ଯଦି ଐସା ନ ହୋ
ତୋ ଜ୍ଞାନ ସର୍ଵ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ନହୀଂ ଜାନ ସକେଗା)
ଉନକେ କାରଣ ପଦାର୍ଥ ହୈଂ
କରକେ ଵ୍ଯଵହାରସେ ଐସା କହା ଜା ସକତା ହୈ କି ‘ପଦାର୍ଥ ଜ୍ଞାନମେଂ ହୈଂ’
ଦେଖତା -ଜାନତା ହୈ ଇସଲିଯେ ଉସେ (ପଦାର୍ଥୋଂକେ ସାଥ) ଅତ୍ଯନ୍ତ ଭିନ୍ନତା ହୈ ଐସା ବତଲାତେ ହୈଂ :
ଵେ [ନିରଵଶେଷଂ ସର୍ଵଂ ] ନିରଵଶେଷରୂପସେ ସବକୋ (ସମ୍ପୂର୍ଣ ଆତ୍ମାକୋ, ସର୍ଵ ଜ୍ଞେଯୋଂକୋ) [ସମନ୍ତତଃ ]
ସର୍ଵ ଓରସେ (ସର୍ଵ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂସେ) [ପଶ୍ଯତି ଜାନାତି ] ଦେଖତେ
Page 54 of 513
PDF/HTML Page 87 of 546
single page version
ସ୍ଫୁ ରିତଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଶକ୍ତିଃ, ସମସ୍ତମେଵ ନିଃଶେଷତଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନାତ୍ମନି ସଂଚେତଯତେ
ମୁଞ୍ଚତି ଯତସ୍ତତଃ କାରଣାଦଯଂ ଜୀଵଃ କେଵଲଜ୍ଞାନୋତ୍ପତ୍ତିକ୍ଷଣ ଏଵ ଯୁଗପତ୍ସର୍ଵଂ ଜାନନ୍ସନ୍ ପରଂ ଵିକଲ୍ପାନ୍ତରଂ ନ
ପରିଣମତି
ନିଷ୍କଂପ ନିକଲନେଵାଲୀ ଜ୍ଯୋତିଵାଲା ଉତ୍ତମ ମଣି ଜୈସା ହୋକର ରହତା ହୁଆ, (୧) ଜିସକେ ସର୍ଵ ଓରସେ
(ସର୍ଵ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂସେ) ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଶକ୍ତି ସ୍ଫୁ ରିତ ହୈ ଐସା ହୋତା ହୁଆ,
ପଦାର୍ଥୋଂକେ ସମୂହକା
Page 55 of 513
PDF/HTML Page 88 of 546
single page version
ଭଵତୀତି ନିଶ୍ଚିନୋତି
ପ୍ରତିପାଦଯତି ---
ତଥା ଉନ୍ହେଂ କୁଛ ଭୀ ଜାନନା ଶେଷ ନହୀଂ ରହତା ଇସଲିଯେ ଉନକା ଜ୍ଞାନ କିସୀ ଵିଶେଷ ଜ୍ଞେଯାକାରକୋ
ଜାନନେକେ ପ୍ରତି ଭୀ ନହୀଂ ଜାତା; ଇସପ୍ରକାର ଭୀ ଵେ ପରସେ ସର୍ଵଥା ଭିନ୍ନ ହୈଂ
ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସାଥକା ସମ୍ବନ୍ଧ କହଲାତା ହୈ
ନିଶ୍ଚଯସେ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଆତ୍ମା ପରସେ ଭିନ୍ନ ହୈ
ଵିଶେଷ ଜାନନେକୀ ଇଚ୍ଛାକେ କ୍ଷୋଭକୋ ନଷ୍ଟ କରତେ ହୈଂ ) :
[ତଂ ] ଉସେ [ଲୋକପ୍ରଦୀପକରାଃ ] ଲୋକକେ ପ୍ରକାଶକ [ଋଷଯଃ ] ଋଷୀଶ୍ଵରଗଣ [ଶ୍ରୁତକେଵଲିନଂ
ଭଣନ୍ତି ] ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ କହତେ ହୈଂ
ଋଷିଓ ପ୍ରକାଶକ ଲୋକନା ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ତେନେ କହେ. ୩୩
Page 56 of 513
PDF/HTML Page 89 of 546
single page version
ସ୍ଵଭାଵେନୈକତ୍ଵାତ
ରସାସ୍ଵାଦେନାନୁଭଵତି
ସ୍ଵାନୁଭଵନାଦ୍ଯଥା ଭଗଵାନ୍ କେଵଲୀ ଭଵତି, ତଥାଯଂ
କ୍ରମଶଃ ପରିଣମିତ ହୋତେ ହୁଏ କିତନେ ହୀ ଚୈତନ୍ଯଵିଶେଷୋଂସେଯୁକ୍ତ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା, ଅନାଦିନିଧନ-
ନିଷ୍କାରଣ -ଅସାଧାରଣ -ସ୍ଵସଂଵେଦ୍ଯମାନ -ଚୈତନ୍ଯସାମାନ୍ଯ ଜିସକୀ ମହିମା ହୈ ତଥା ଜୋ ଚେତକ
ସ୍ଵଭାଵକେ ଦ୍ଵାରା ଏକତ୍ଵ ହୋନେ ସେ
Page 57 of 513
PDF/HTML Page 90 of 546
single page version
ଚୈତନ୍ଯକେ କୁଛ ଵିଶେଷ କ୍ରମଶଃ ପରିଣମିତ ହୋତେ ହୈଂ ଐସେ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ କେଵଲ ଆତ୍ମାକା
ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ; ଅର୍ଥାତ୍, କେଵଲୀ ସୂର୍ଯକେ ସମାନ କେଵଲଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଆତ୍ମାକୋ ଦେଖତେ ଔର ଅନୁଭଵ
କରତେ ହୈଂ ତଥା ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ଦୀପକକେ ସମାନ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଆତ୍ମାକୋ ଦେଖତେ ଔର ଅନୁଭଵ କରତେ
ହୈଂ, ଇସପ୍ରକାର କେଵଲୀ ଔର ଶ୍ରୁତକେଵଲୀମେଂ ସ୍ଵରୂପସ୍ଥିରତାକୀ ତରତମତାରୂପ ଭେଦ ହୀ ମୁଖ୍ଯ ହୈ, କମ-
ବଢ଼ (ପଦାର୍ଥ) ଜାନନେରୂପ ଭେଦ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଗୌଣ ହୈ
[ଜ୍ଞାନଂ ] ଜ୍ଞାନ ହୈ [ଚ ] ଔର ଉସେ [ସୂତ୍ରସ୍ଯ ଜ୍ଞପ୍ତିଃ ] ସୂତ୍ରକୀ ଜ୍ଞପ୍ତି (ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନ) [ଭଣିତା ] କହା
ଗଯା ହୈ
ଛେ ଜ୍ଞପ୍ତି ତେନୀ ଜ୍ଞାନ, ତେନେ ସୂତ୍ରନୀ ଜ୍ଞପ୍ତି କହେ. ୩୪
Page 58 of 513
PDF/HTML Page 91 of 546
single page version
ଵସ୍ତୁପ୍ରକାଶକଂ ଜ୍ଞାନଂ ଭଣ୍ଯତେ, ପଶ୍ଚାଦ୍ଵଯଵହାରେଣ ମେଘପଟଲାଵୃତାଦିତ୍ଯସ୍ଯାଵସ୍ଥାଵିଶେଷଵତ୍କର୍ମପଟଲାଵୃତା-
ଖଣ୍ଡୈକଜ୍ଞାନରୂପଜୀଵସ୍ଯ ମତିଜ୍ଞାନଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନାଦିଵ୍ଯପଦେଶୋ ଭଵତୀତି ଭାଵାର୍ଥଃ
କାରଣ ହୋନେସେ ଜ୍ଞାନକେ ରୂପମେଂ ଉପଚାରସେ ହୀ କହା ଜାତା ହୈ (ଜୈସେ କି ଅନ୍ନକୋ ପ୍ରାଣ କହା ଜାତା
ହୈ)
କହନେ ପର ନିଶ୍ଚଯସେ ଜ୍ଞପ୍ତି କହୀଂ ପୌଦ୍ଗଲିକ ସୂତ୍ରକୀ ନହୀଂ, କିନ୍ତୁ ଆତ୍ମାକୀ ହୈ; ସୂତ୍ର ଜ୍ଞପ୍ତିକା
ସ୍ଵରୂପଭୂତ ନହୀଂ, କିନ୍ତୁ ଵିଶେଷ ଵସ୍ତୁ ଅର୍ଥାତ୍ ଉପାଧି ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ସୂତ୍ର ନ ହୋ ତୋ ଵହାଁ ଭୀ ଜ୍ଞପ୍ତି
ତୋ ହୋତୀ ହୀ ହୈ
Page 59 of 513
PDF/HTML Page 92 of 546
single page version
ପୋତେ ପ୍ରଣମତୋ ଜ୍ଞାନରୂପ, ନେ ଜ୍ଞାନସ୍ଥିତ ସୌ ଅର୍ଥ ଛେ. ୩୫
ଜାତା ହୈ, ତଥାପି ଆତ୍ମା ଔର ଜ୍ଞାନ ଭିନ୍ନ ନହୀଂ ହୈଂ ଇସଲିଯେ ଅଭେଦନଯସେ ‘ଆତ୍ମା ହୀ ଜ୍ଞାନ ହୈ’ ଐସା
ସମଝାତେ ହୈଂ) :
ହୈ [ନ ] ଐସା ନହୀଂ ହୈ
Page 60 of 513
PDF/HTML Page 93 of 546
single page version
ରନଂକୁ ଶା ସ୍ଯାତ
ଜ୍ଞାତୃଜ୍ଞାନଵିଭାଗକ୍ଲେଶକଲ୍ପନଯା
ଭ୍ଯନ୍ତରୋପକରଣଂ ତଥାଭିନ୍ନମେଵ ଭଵତି, ଉପାଧ୍ଯାଯପ୍ରକାଶାଦିବହିରଙ୍ଗୋପକରଣଂ ତଦ୍ଭିନ୍ନମପି ଭଵତୁ ଦୋଷୋ
ନାସ୍ତି
ଇସପ୍ରକାର ରାଖ ଇତ୍ଯାଦିକେ ଭୀ ଜ୍ଞପ୍ତିକା ଉଦ୍ଭଵ ନିରଂକୁଶ ହୋ ଜାଯେଗା
ମାନା ଜାଯେ ତୋ ଜୈସେ ଜ୍ଞାନ ଆତ୍ମାକେ ସାଥ ଯୁକ୍ତ ହୋତା ହୈ, ଉସୀପ୍ରକାର ରାଖ, ଘଡ଼ା, ସ୍ତଂଭ ଇତ୍ଯାଦି ସମସ୍ତ
ପଦାର୍ଥୋଂକେ ସାଥ ଯୁକ୍ତ ହୋ ଜାଯେ ଔର ଉସସେ ଵେ ସବ ପଦାର୍ଥ ଭୀ ଜାନନେକା କାର୍ଯ କରନେ ଲଗେଂ; କିନ୍ତୁ ଐସା
ତୋ ନହୀଂ ହୋତା, ଇସଲିଯେ ଆତ୍ମା ଔର ଜ୍ଞାନ ପୃଥକ୍ ନହୀଂ ହୈଂ ) ଔର, ଅପନେସେ ଅଭିନ୍ନ ଐସେ ସମସ୍ତ
ଜ୍ଞେଯାକାରରୂପ ପରିଣମିତ ଜୋ ଜ୍ଞାନ ହୈ ଉସରୂପ ସ୍ଵଯଂ ପରିଣମିତ ହୋନେଵାଲେକୋ, କାର୍ଯଭୂତ ସମସ୍ତ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକେ କାରଣଭୂତ ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଜ୍ଞାନଵର୍ତି ହୀ କଥଂଚିତ୍ ହୈଂ
Page 61 of 513
PDF/HTML Page 94 of 546
single page version
[ପରିଣାମସମ୍ବଦ୍ଧଃ ] ଜୋକି ପରିଣାମଵାଲେ ହୈଂ
ଅସମର୍ଥ ହୈଂ
ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈ
Page 62 of 513
PDF/HTML Page 95 of 546
single page version
ମୃଗ୍ଯଂ ସ୍ଵଯମେଵ ପରିଚ୍ଛେଦନକ୍ରିଯାଯାଃ ସମୁପଲମ୍ଭାତ
ଯହ ସବ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ; ଇସଲିଯେ ପର୍ଯାଯକେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେକେ ଲିଯେ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ଆଧାର ଆଵଶ୍ଯକ ହୈ
ଵିରୁଦ୍ଧ ପ୍ରକାରସେ (ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରସେ) ହୋତୀ ହୈ
ନହୀଂ ହୋତୀ, କ୍ଯୋଂକି ଉସକେ ସ୍ଵଯମେଵ ପ୍ରକାଶନ କ୍ରିଯାକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୈ; ଉସୀପ୍ରକାର ଜୋ ଜ୍ଞେଯଭୂତ ପରକୋ
ଜାନତା ହୈ ଐସେ ଜ୍ଞାଯକ ଆତ୍ମାକୋ ସ୍ଵ ଜ୍ଞେଯକେ ଜାନନେକେ ସମ୍ବନ୍ଧମେଂ ଅନ୍ଯ ଜ୍ଞାଯକକୀ ଆଵଶ୍ଯକତା
ନହୀଂ ହୋତୀ, କ୍ଯୋଂକି ସ୍ଵଯମେଵ ଜ୍ଞାନ -କ୍ରିଯା କୀ ପ୍ରାପ୍ତି
Page 63 of 513
PDF/HTML Page 96 of 546
single page version
ଚତୁର୍ଥସ୍ଥଲେ ଗାଥାଚତୁଷ୍ଟଯଂ ଗତମ୍
ଜ୍ଞାନ ସ୍ଵଭାଵସେ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜ୍ଞେଯ ସ୍ଵଭାଵସେ ପରିଣମନ କରତା ହୈ, ଇସପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ ସ୍ଵଭାଵମେଂ ପରିଣମିତ
ଆତ୍ମା ଜ୍ଞାନକେ ଆଲମ୍ବନଭୂତ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ ଜାନତା ହୈ ଔର ଜ୍ଞେଯ -ସ୍ଵଭାଵସେ ପରିଣମିତ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜ୍ଞେଯକେ
ଆଲମ୍ବନଭୂତ ଜ୍ଞାନମେଂ
ତାତ୍କାଲିକ (ଵର୍ତମାନ) ପର୍ଯାଯୋଂକୀ ଭାଁତି
(ଉନ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ -ଜାତିଯୋଂକୀ), କ୍ରମପୂର୍ଵକ ତପତୀ ହୁଈ ସ୍ଵରୂପ -ସମ୍ପଦା ଵାଲୀ (-ଏକକେ ବାଦ
Page 64 of 513
PDF/HTML Page 97 of 546
single page version
ଵଧାରିତଵିଶେଷଲକ୍ଷଣା ଏକକ୍ଷଣ ଏଵାଵବୋଧସୌଧସ୍ଥିତିମଵତରନ୍ତି
ସଂଵିଦ୍ଭିତ୍ତାଵପି
ପର୍ଯାଯାଣାଂ ଜ୍ଞେଯାକାରା ଵର୍ତମାନା ଏଵ ଭଵନ୍ତି
ତାତ୍କାଲିକ (ଵର୍ତମାନକାଲୀନ) ପର୍ଯାଯୋଂକୀ ଭାଁତି, ଅତ୍ଯନ୍ତ
କ୍ଯୋଂକି
ଵସ୍ତୁକା ଚିଂତଵନ କରତେ ହୁଏ (ଭୀ) ଜ୍ଞାନ ଉସକେ ଆକାରକା ଅଵଲମ୍ବନ କରତା ହୈ
କ୍ଷଣମେଂ ହୀ ଭାସିତ ହୋତେ ହୈଂ
ପର୍ଯାଯୋଂକେ ଜ୍ଞେଯାକାର ଵର୍ତମାନ ହୀ ହୈଂ
Page 65 of 513
PDF/HTML Page 98 of 546
single page version
ଭାଵିରୂପାଣି ଚ ଵର୍ତମାନାନୀଵ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷେଣ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ତଥା ଚିତ୍ରଭିତ୍ତିସ୍ଥାନୀଯକେଵଲଜ୍ଞାନେ ଭୂତଭାଵିନଶ୍ଚ ପର୍ଯାଯା
ଯୁଗପତ୍ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷେଣ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ, ନାସ୍ତି ଵିରୋଧଃ
ସକତା ହୈ ? ଉସକା ସମାଧାନ ହୈ କି
ହୋ ସକତା ହୈ; ତବ ଫି ର ପୂର୍ଣ ଜ୍ଞାନ ନଷ୍ଟ ଔର ଅନୁତ୍ପନ୍ନ ପର୍ଯାଯୋଂକୋ କ୍ଯୋଂ ନ ଜାନ ସକେଗା ? ଜ୍ଞାନଶକ୍ତି
ହୀ ଐସୀ ହୈ କି ଵହ ଚିତ୍ରପଟକୀ ଭାଁତି ଅତୀତ ଔର ଅନାଗତ ପର୍ଯାଯୋଂକୋ ଭୀ ଜାନ ସକତୀ ହୈ ଔର
ଆଲେଖ୍ଯତ୍ଵଶକ୍ତିକୀ ଭାଁତି, ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ ଜ୍ଞେଯତ୍ଵ ଶକ୍ତି ଐସୀ ହୈ କି ଉନକୀ ଅତୀତ ଔର ଅନାଗତ
ପର୍ଯାଯେଂ ଭୀ ଜ୍ଞାନମେଂ ଜ୍ଞେଯରୂପ ହୋତୀ ହୈଂ
ଏକ ହୀ ସମଯମେଂ ଭାସିତ ହୋନା ଅଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ
ଵେ [ଅସଦ୍ଭୂତାଃ ପର୍ଯାଯାଃ ] ଅଵିଦ୍ଯମାନ ପର୍ଯାଯେଂ [ଜ୍ଞାନପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଃ ଭଵନ୍ତି ] ଜ୍ଞାନ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ହୈଂ
ତେ ସୌ ଅସଦ୍ଭୂତ ପର୍ଯଯୋ ପଣ ଜ୍ଞାନମାଂ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଛେ
Page 66 of 513
PDF/HTML Page 99 of 546
single page version
କାରେଣ ତନ୍ମଯୋ ଭୂତ୍ଵା ପରିଚ୍ଛିନତ୍ତି ଜାନାତି, ତଥାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵେନାପି ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସମ୍ଯକ୍ଶ୍ରଦ୍ଧାନ-
ଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନରୂପନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯପର୍ଯାଯ ଏଵ ସର୍ଵତାତ୍ପର୍ଯେଣ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯ ଇତି ତାତ୍ପର୍ଯମ୍
ରହିତସ୍ଵସଂଵେଦନପର୍ଯାଯ ଏଵ ତାତ୍ପର୍ଯେଣ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯଃ, ବହିର୍ଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯାଶ୍ଚ ଗୌଣଵୃତ୍ତ୍ଯେତି
ନଵ ହୋଯ ଜୋ, ତୋ ଜ୍ଞାନନେ ଏ ‘ଦିଵ୍ଯ’ କୌଣ କହେ ଭଲା ? ୩୯.
ନିଶ୍ଚିତ
(ଜ୍ଞାନକୋ) ଅର୍ପିତ କରତୀ ହୁଈ (ଵେ ପର୍ଯାଯେଂ ) ଵିଦ୍ଯମାନ ହୀ ହୈଂ
Page 67 of 513
PDF/HTML Page 100 of 546
single page version
ନ କରୋତି, ତଦା ତସ୍ଯ କୁତସ୍ତନୀ ଦିଵ୍ଯତା ସ୍ଯାତ
ସହଜାନନ୍ଦୈକସ୍ଵଭାଵେ ସ୍ଵଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନି ତନ୍ମଯତ୍ଵେନ ପରିଚ୍ଛିତ୍ତିଂ କରୋତି, ତଥା ନିର୍ମଲଵିଵେକିଜନୋଽପି ଯଦ୍ଯପି
ଵ୍ଯଵହାରେଣ ପରକୀଯଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯପରିଜ୍ଞାନଂ କରୋତି, ତଥାପି ନିଶ୍ଚଯେନ ନିର୍ଵିକାରସ୍ଵସଂଵେଦନପର୍ଯାଯେ
ଵିଷଯତ୍ଵାତ୍ପର୍ଯାଯେଣ ପରିଜ୍ଞାନଂ କରୋତୀତି ସୂତ୍ରତାତ୍ପର୍ଯମ୍
ତୋ [ତତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ] ଉସ ଜ୍ଞାନକୋ [ଦିଵ୍ଯଂ ଇତି ହି ] ‘ଦିଵ୍ଯ’ [କେ ପ୍ରରୂପଯଂତି ] କୌନ ପ୍ରରୂପେଗା ?
ଅଖଂଡିତ ପ୍ରତାପଯୁକ୍ତ ପ୍ରଭୁଶକ୍ତିକେ (-ମହା ସାମର୍ଥ୍ଯ ) ଦ୍ଵାରା ବଲାତ୍ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଆକ୍ରମିତ କରେ
(-ପ୍ରାପ୍ତ କରେ), ତଥା ଵେ ପର୍ଯାଯେଂ ଅପନେ ସ୍ଵରୂପସର୍ଵସ୍ଵକୋ ଅକ୍ରମସେ ଅର୍ପିତ କରେଂ (-ଏକ ହୀ ସାଥ
ଜ୍ଞାନମେଂ ଜ୍ଞାତ ହୋଂ ) ଇସପ୍ରକାର ଉନ୍ହେଂ ଅପନେ ପ୍ରତି ନିଯତ ନ କରେ (-ଅପନେମେଂ ନିଶ୍ଚିତ ନ କରେ, ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ
ନ ଜାନେ), ତୋ ଉସ ଜ୍ଞାନକୀ ଦିଵ୍ଯତା କ୍ଯା ହୈ ? ଇସସେ (ଯହ କହା ଗଯା ହୈ କି) ପରାକାଷ୍ଠାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ
ଜ୍ଞାନକେ ଲିଯେ ଯହ ସବ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ
ଜାନତା ହୈ