Page 68 of 513
PDF/HTML Page 101 of 546
single page version
ତେନେ ପରୋକ୍ଷ ପଦାର୍ଥ ଜାଣଵୁଂ ଶକ୍ଯ ନା
ଅସ୍ତିତ୍ଵକାଲ ଉପସ୍ଥିତ ନହୀଂ ହୁଆ ହୈ କ୍ଯୋଂକି (-ଅତୀତ -ଅନାଗତ ପଦାର୍ଥ ଔର ଇନ୍ଦ୍ରିଯକେ) ଯଥୋକ୍ତ
Page 69 of 513
PDF/HTML Page 102 of 546
single page version
ପୁଦ୍ଗଲପରମାଣ୍ଵାଦିଷୁ ଚ ନ ପ୍ରଵର୍ତତେ
ଜାଲରୂପେ ମାନସଜ୍ଞାନେ ଚ ଯେ ରତିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି ତେ ସର୍ଵଜ୍ଞପଦଂ ନ ଲଭନ୍ତେ ଇତି ସୂତ୍ରାଭିପ୍ରାଯଃ
ପର୍ଯାଯ ନଷ୍ଟ -ଅଜାତନେ, ଭାଖ୍ଯୁଂ ଅତୀଂଦ୍ରିଯ ଜ୍ଞାନ ତେ
ହୈ
[ପର୍ଯାଯଂ ] ପର୍ଯାଯକୋ [ଜାନାତି ] ଜାନତା ହୈ, [ତତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ] ଵହ ଜ୍ଞାନ [ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯଂ ] ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ
[ଭଣିତମ୍ ] କହା ଗଯା ହୈ
Page 70 of 513
PDF/HTML Page 103 of 546
single page version
ତ୍ଵାନ୍ନାପ୍ରଦେଶମ୍; ମୂର୍ତମେଵାଵଗଚ୍ଛତି ତଥାଵିଧଵିଷଯନିବନ୍ଧନସଦ୍ଭାଵାନ୍ନାମୂର୍ତମ୍; ଵର୍ତମାନମେଵ ପରିଚ୍ଛି-
ନତ୍ତି ଵିଷଯଵିଷଯିସନ୍ନିପାତସଦ୍ଭାଵାନ୍ନ ତୁ ଵୃତ୍ତଂ ଵର୍ତ୍ସ୍ଯଚ୍ଚ
ସପ୍ରଦେଶଂ ମୂର୍ତମମୂର୍ତମଜାତମତିଵାହିତଂ ଚ ପର୍ଯାଯଜାତଂ ଜ୍ଞେଯତାନତିକ୍ରମାତ୍ପରିଚ୍ଛେଦ୍ଯମେଵ ଭଵତୀତି
ସର୍ଵଜ୍ଞପଦଂ ଲଭନ୍ତେ ଇତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ
ହୀ ଜାନତା ହୈ କ୍ଯୋଂକି ଵହ ସ୍ଥୂଲକୋ ଜାନନେଵାଲା ହୈ, ଅପ୍ରଦେଶକୋ ନହୀଂ ଜାନତା, (କ୍ଯୋଂକି ଵହ
ସୂକ୍ଷ୍ମକୋ ଜାନନେଵାଲା ନହୀଂ ହୈ ); ଵହ ମୂର୍ତକୋ ହୀ ଜାନତା ହୈ କ୍ଯୋଂକି ଵୈସେ (ମୂର୍ତିକ) ଵିଷଯକେ
ସାଥ ଉସକା ସମ୍ବନ୍ଧ ହୈ, ଵହ ଅମୂର୍ତକୋ ନହୀଂ ଜାନତା (କ୍ଯୋଂକି ଅମୂର୍ତିକ ଵିଷଯକେ ସାଥ
ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନକା ସମ୍ବନ୍ଧ ନହୀଂ ହୈ ); ଵହ ଵର୍ତମାନକୋ ହୀ ଜାନତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵିଷଯ -ଵିଷଯୀକେ
ସନ୍ନିପାତ ସଦ୍ଭାଵ ହୈ, ଵହ ପ୍ରଵର୍ତିତ ହୋ ଚୁକନେଵାଲେକୋ ଔର ଭଵିଷ୍ଯମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତ ହୋନେଵାଲେକୋ ନହୀଂ
ଜାନତା (କ୍ଯୋଂକି ଇନ୍ଦ୍ରିଯ ଔର ପଦାର୍ଥକେ ସନ୍ନିକର୍ଷକା ଅଭାଵ ହୈ )
ହୀ ହୈ
Page 71 of 513
PDF/HTML Page 104 of 546
single page version
ସଂଭାଵନାକରଣମାନସଃ ସୁଦୁଃସହଂ କର୍ମଭାରମେଵୋପଭୁଂଜାନଃ ସ ଜିନେନ୍ଦ୍ରୈରୁଦ୍ଗୀତଃ
ନୈଯାଯିକମତାନୁସାରିଶିଷ୍ଯସଂବୋଧନାର୍ଥଂ ଚ ଗାଥାଦ୍ଵଯମିତି ସମୁଦାଯେନ ପଞ୍ଚମସ୍ଥଲେ ଗାଥାପଞ୍ଚକଂ ଗତମ୍
ନାସ୍ତୀତ୍ଯାଵେଦଯତି ---
ନହୀଂ
ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ପ୍ରତ୍ଯେକ ପଦାର୍ଥରୂପସେ ପରିଣତିକେ ଦ୍ଵାରା ମୃଗତୃଷ୍ଣାମେଂ ଜଲସମୂହକୀ କଲ୍ପନା କରନେକୀ
ଭାଵନାଵାଲା ଵହ (ଆତ୍ମା) ଅତ୍ଯନ୍ତ ଦୁଃସହ କର୍ମଭାରକୋ ହୀ ଭୋଗତା ହୈ ଐସା ଜିନେନ୍ଦ୍ରୋଂନେ କହା ହୈ
ତେ କର୍ମନେ ଜ ଅନୁଭଵେ ଛେ ଏମ ଜିନଦେଵୋ କହେ
Page 72 of 513
PDF/HTML Page 105 of 546
single page version
ପଦାର୍ଥୋଂମେଂ ରୁକନା
ଐସା ଅବ ଵିଵେଚନ କରତେ ହୈଂ :
[ଭଣିତାଃ] କହେ ହୈଂ
ତେ କର୍ମ ହୋତାଂ ମୋହୀ -ରାଗୀ -ଦ୍ଵେଷୀ ବଂଧ ଅନୁଭଵେ
Page 73 of 513
PDF/HTML Page 106 of 546
single page version
ଶୁଭାଶୁଭଫଲଂ ଦତ୍ଵା ଗଚ୍ଛନ୍ତି, ନ ଚ ରାଗାଦିପରିଣାମରହିତାଃ ସନ୍ତୋ ବନ୍ଧଂ କୁର୍ଵନ୍ତି
କେଵଲଜ୍ଞାନାଦ୍ଯନନ୍ତଗୁଣଵ୍ଯକ୍ତିଲକ୍ଷଣମୋକ୍ଷାଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣଂ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥିତ୍ଯନୁଭାଗପ୍ରଦେଶଭେଦଭିନ୍ନଂ ବନ୍ଧମନୁଭଵତି
ଯ ସ୍ଥାନମୂର୍ଧ୍ଵସ୍ଥିତିର୍ନିଷଦ୍ଯା ଚାସନଂ ଶ୍ରୀଵିହାରୋ ଧର୍ମୋପଦେଶଶ୍ଚ
ଦ୍ଵେଷମେଂ ପରିଣତ ହୋନେସେ ଜ୍ଞେଯ ପଦାର୍ଥୋଂମେଂ ପରିଣମନ ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସୀ (ଜ୍ଞେଯାର୍ଥପରିଣମନସ୍ଵରୂପ)
କ୍ରିଯାକେ ସାଥ ଯୁକ୍ତ ହୋତା ହୈ; ଔର ଇସୀଲିଯେ କ୍ରିଯାକେ ଫଲଭୂତ ବନ୍ଧକା ଅନୁଭଵ କରତା ହୈ
କ୍ରିଯାଫଲ ହୋତା ହୈ, ଜ୍ଞାନସେ ନହୀଂ
ଵର୍ତେ ସହଜ ତେ କାଲମାଂ, ମାଯାଚରଣ ଜ୍ଯମ ନାରୀନେ
Page 74 of 513
PDF/HTML Page 107 of 546
single page version
ଯୋଗ୍ଯତାସଦ୍ଭାଵାତ
ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ
ମାଯାଚାରଃ ଇଵ ] ସ୍ତ୍ରିଯୋଂକେ ମାଯାଚାରକୀ ଭାଁତି, [ନିଯତଯଃ ] ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୀ
ପ୍ରଯତ୍ନକେ ବିନା ହୀ (
ହୋନା), ବାଦଲକେ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତସେ ଅଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ
ଖଡ଼େ ରହନା ଇତ୍ଯାଦି ଅବୁଦ୍ଧିପୂର୍ଵକ ହୀ (ଇଚ୍ଛାକେ ବିନା ହୀ) ଦେଖା ଜାତା ହୈ
Page 75 of 513
PDF/HTML Page 108 of 546
single page version
ଅରହଂତା ପଞ୍ଚମହାକଲ୍ଯାଣପୂଜାଜନକଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯଵିଜଯକରଂ ଯତ୍ତୀର୍ଥକରନାମ ପୁଣ୍ଯକର୍ମ ତତ୍ଫଲଭୂତା ଅର୍ହନ୍ତୋ
ହୋଗୀ ? ଇସପ୍ରକାର ଇଚ୍ଛାକେ ବିନା ହୀ
ମୋହାଦିସେ ରହିତ ହୈ [ତସ୍ମାତ୍ ] ଇସଲିଯେ [ସା ] ଵହ [କ୍ଷାଯିକୀ ] କ୍ଷାଯିକୀ [ଇତି ମତା ] ମାନୀ ଗଈ
ହୈ
ମୋହାଦିଥୀ ଵିରହିତ ତେଥୀ ତେ କ୍ରିଯା କ୍ଷାଯିକ ଗଣୀ
Page 76 of 513
PDF/HTML Page 109 of 546
single page version
ଭାଵାଚ୍ଚୈତନ୍ଯଵିକାରକାରଣତାମନାସାଦଯନ୍ତୀ ନିତ୍ଯମୌଦଯିକୀ କାର୍ଯଭୂତସ୍ଯ ବନ୍ଧସ୍ଯାକାରଣଭୂତତଯା
କାର୍ଯଭୂତସ୍ଯ ମୋକ୍ଷସ୍ଯ କାରଣଭୂତତଯା ଚ କ୍ଷାଯିକ୍ଯେଵ କଥଂ ହି ନାମ ନାନୁମନ୍ଯେତ
ସର୍ଵଥା କ୍ଷଯସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତୀ ହୈ ଇସଲିଯେ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପୀ
କାରଣଭୂତତାସେ କ୍ଷାଯିକୀ ହୀ କ୍ଯୋଂ ନ ମାନନୀ ଚାହିଯେ ? (ଅଵଶ୍ଯ ମାନନୀ ଚାହିଯେ) ଔର ଜବ
କ୍ଷାଯିକୀ ହୀ ମାନେ ତବ କର୍ମଵିପାକ (-କର୍ମୋଦଯ) ଭୀ ଉନକେ (ଅରହନ୍ତୋଂକେ) ସ୍ଵଭାଵଵିଘାତକା
କାରଣ ନହୀଂ ହୋତା (ଐସୈ ନିଶ୍ଚିତ ହୋତା ହୈ )
ଔଦଯିକୀ ହୈଂ
ମୋହନୀଯକର୍ମକା କ୍ଷଯ ହୋ ଚୁକା ହୈ
କର୍ମୋଂକେ ଉଦଯସେ ଵେ କ୍ରିଯାଏଁ ହୋତୀ ହୈଂ ଵେ କର୍ମ ଅପନା ରସ ଦେକର ଖିର ଜାତେ ହୈଂ
ଵହ ଔଦଯିକୀ କ୍ରିଯା କ୍ଷାଯିକୀ କହଲାତୀ ହୈ
Page 77 of 513
PDF/HTML Page 110 of 546
single page version
ସ୍ଵଭାଵେନାଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯରୂପେଣାପି ଯଦି ନ ପରିଣମତି ତଦା
ଅଶୁଭ [ନ ଭଵତି ] ନହୀଂ ହୋତା (ଶୁଭାଶୁଭ ଭାଵମେଂ ପରିଣମିତ ହୀ ନହୀଂ ହୋତା) [ସର୍ଵେଷାଂ ଜୀଵକାଯାନାଂ ]
ତୋ ସମସ୍ତ ଜୀଵନିକାଯୋଂକେ [ସଂସାରଃ ଅପି ] ସଂସାର ଭୀ [ନ ଵିଦ୍ଯତେ ] ଵିଦ୍ଯମାନ ନହୀଂ ହୈ ଐସା ସିଦ୍ଧ
ହୋଗା
ସର୍ଵଥା ନିର୍ଵିଘାତ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ଅଵସ୍ଥିତ ହୈ; ଔର ଇସପ୍ରକାର ସମସ୍ତ ଜୀଵସମୂହ, ସମସ୍ତ
ବନ୍ଧକାରଣୋଂସେ ରହିତ ସିଦ୍ଧ ହୋନେସେ ସଂସାର ଅଭାଵରୂପ ସ୍ଵଭାଵକେ କାରଣ ନିତ୍ଯମୁକ୍ତତାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋ
Page 78 of 513
PDF/HTML Page 111 of 546
single page version
ଆତ୍ମା ପରିଣାମଧର୍ମଵାଲା ହୋନେସେ, ଜୈସେ ସ୍ଫ ଟିକମଣି, ଜପାକୁସୁମ ଔର ତମାଲପୁଷ୍ପକେ ରଂଗ -ରୂପ
ସ୍ଵଭାଵଯୁକ୍ତତାସେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋତା ହୈ ଉସୀପ୍ରକାର, ଉସେ (ଆତ୍ମାକେ) ଶୁଭାଶୁଭ -ସ୍ଵଭାଵଯୁକ୍ତତା
ପ୍ରକାଶିତ ହୋତୀ ହୈ
ସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୁଆ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ)
ସଂସାରକା ଅଭାଵ ହୋ ଜାଯେ ଔର ସଭୀ ଜୀଵ ସଦା ମୁକ୍ତ ହୀ ସିଦ୍ଧ ହୋଜାଵେଂ ! କିନ୍ତୁ ଯହ ତୋ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ
ଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ
Page 79 of 513
PDF/HTML Page 112 of 546
single page version
ଧାପିତାସମାନଜାତୀଯତ୍ଵୋଦ୍ଦାମିତଵୈଷମ୍ଯଂ କ୍ଷାଯିକଂ ଜ୍ଞାନଂ କିଲ ଜାନୀଯାତ
କମତାତ୍କାଲିକଂ ଵାପ୍ଯର୍ଥଜାତଂ ତୁଲ୍ଯକାଲମେଵ ପ୍ରକାଶେତ; ସର୍ଵତୋ ଵିଶୁଦ୍ଧସ୍ଯ ପ୍ରତିନିଯତ-
ଦେଶଵିଶୁଦ୍ଧେରନ୍ତଃପ୍ଲଵନାତ
ଵିଲଯନାଦ୍ଵିଚିତ୍ରମପି ପ୍ରକାଶେତ; ଅସମାନଜାତୀଯଜ୍ଞାନାଵରଣକ୍ଷଯାତ୍ସମାନଜାତୀଯଜ୍ଞାନାଵରଣୀଯ-
ଗାଥାପଞ୍ଚକପର୍ଯନ୍ତଂ ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କରୋତି
ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ [ଜାନାତି ] ଜାନତା ହୈ [ତତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ] ଉସ ଜ୍ଞାନକୋ [କ୍ଷାଯିକଂ ଭଣିତମ୍ ] କ୍ଷାଯିକ
କହା ହୈ
ହୁଆ ହୈ
ହୋନେସେ ଵହ ତାତ୍କାଲିକ ଯା ଅତାତ୍କାଲିକ ପଦାର୍ଥ -ମାତ୍ରକୋ ସମକାଲମେଂ ହୀ ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ;
(କ୍ଷାଯିକ ଜ୍ଞାନ) ସର୍ଵତଃ ଵିଶୁଦ୍ଧ ହୋନେକେ କାରଣ ପ୍ରତିନିଯତ ପ୍ରଦେଶୋଂକୀ ଵିଶୁଦ୍ଧି (ସର୍ଵତଃ ଵିଶୁଦ୍ଧି)
କେ ଭୀତର ଡୂବ ଜାନେସେ ଵହ ସର୍ଵତଃ (ସର୍ଵ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂସେ) ଭୀ ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ; ସର୍ଵ ଆଵରଣୋଂକା
କ୍ଷଯ ହୋନେସେ, ଦେଶ -ଆଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ ନ ରହନେସେ ଵହ ସବକୋ ଭୀ ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ, ସର୍ଵପ୍ରକାର
ଜ୍ଞାନାଵରଣକେ କ୍ଷଯକେ କାରଣ (-ସର୍ଵ ପ୍ରକାରକେ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ଜାନନେଵାଲେ ଜ୍ଞାନକେ ଆଵରଣମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ
କର୍ମକେ କ୍ଷଯ ହୋନେସେ) ଅସର୍ଵପ୍ରକାରକେ ଜ୍ଞାନାଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ (-ଅମୁକ ହୀ ପ୍ରକାରକେ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ
ଜାନନେଵାଲେ ଜ୍ଞାନକେ ଆଵରଣମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ କର୍ମୋଂକା କ୍ଷଯୋପଶମ) ଵିଲଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ ଵହ ଵିଚିତ୍ର
କୋ ଭୀ (-ଅନେକ ପ୍ରକାରକେ ପଦାର୍ଥୋଂ କୋ ଭୀ) ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ; ଅସମାନଜାତୀଯ -ଜ୍ଞାନାଵରଣକେ
Page 80 of 513
PDF/HTML Page 113 of 546
single page version
କ୍ଷଯକେ କାରଣ) ସମାନଜାତୀଯ ଜ୍ଞାନାଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ (-ସମାନ ଜାତିକେ ହୀ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ
ଜାନନେଵାଲେ ଜ୍ଞାନକେ ଆଵରଣମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ କର୍ମୋଂକା କ୍ଷଯୋପଶମ) ନଷ୍ଟ ହୋ ଜାନେସେ ଵହ ଵିଷମ କୋ ଭୀ
(-ଅସମାନଜାତିକେ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ଭୀ) ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୈ
ହୋନେସେ କ୍ଷାଯିକ ଜ୍ଞାନ ଅଵଶ୍ଯମେଵ ସର୍ଵଦା ସର୍ଵତ୍ର ସର୍ଵଥା ସର୍ଵକୋ ଜାନତା ହୈ
ହୀ ସମଯମେଂ ସର୍ଵ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂସେ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ -କ୍ଷେତ୍ର -କାଲ -ଭାଵକୋ ଜାନତା ହୈ
ତେନେ ସପର୍ଯଯ ଏକ ପଣ ନହି ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜାଣଵୁଂ ଶକ୍ଯ ଛେ
Page 81 of 513
PDF/HTML Page 114 of 546
single page version
ଜ୍ଞାତା ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯହେତୁକସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯପରିଣତସକଲୈକଜ୍ଞାନାକାରଂ ଚେତନତ୍ଵାତ
ଭୀ [ଜ୍ଞାତୁଂ ନ ଶକ୍ଯଂ ] ଜାନନା ଶକ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ
ପ୍ରତ୍ଯେକକେ ଅତୀତ, ଅନାଗତ ଔର ଵର୍ତମାନ ଐସେ (ତୀନ) ପ୍ରକାରୋଂସେ ଭେଦଵାଲୀ
ଦାହ୍ଯାକାରପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ ସକଲ ଏକ
(-ଆତ୍ମା) ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯହେତୁକ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ
Page 82 of 513
PDF/HTML Page 115 of 546
single page version
ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯହେତୁକସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯପରିଣତସକଲୈକଜ୍ଞାନାକାରମାତ୍ମାନଂ ଚେତନତ୍ଵାତ
ତତୋଽନନ୍ତଗୁଣାନି ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯାଣି, ତେଭ୍ଯୋଽପ୍ଯନନ୍ତଗୁଣାନି ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାଣି
ପରିଣତତୃଣପର୍ଣାଦ୍ଯାକାରମାତ୍ମାନଂ (ସ୍ଵକୀଯସ୍ଵଭାଵଂ) ପରିଣମତି, ତଥାଯମାତ୍ମା ସମସ୍ତଂ ଜ୍ଞେଯଂ ଜାନନ୍ ସନ୍
ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯହେତୁକସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯପରିଣତସକଲୈକାଖଣ୍ଡଜ୍ଞାନରୂପଂ ସ୍ଵକୀଯମାତ୍ମାନଂ ପରିଣମତି ଜାନାତି
ପରିଚ୍ଛିନତ୍ତି
ସ୍ଵକୀଯମାତ୍ମାନଂ ନ ପରିଣମତି ନ ଜାନାତି ନ ପରିଚ୍ଛିନତ୍ତି
ବିମ୍ବାନ୍ଯପଶ୍ଯନ୍ ଦର୍ପଣମିଵ, ସ୍ଵକୀଯଦୃଷ୍ଟିପ୍ରକାଶ୍ଯାନ୍ ପଦାର୍ଥାନପଶ୍ଯନ୍ ହସ୍ତପାଦାଦ୍ଯଵଯଵପରିଣତଂ ସ୍ଵକୀଯ-
ଦେହାକାରମାତ୍ମାନଂ
ପରିଣମିତ ନହୀଂ ହୋତା ଉସୀପ୍ରକାର ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯହେତୁକ ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ ସକଲ ଏକ
ଜ୍ଞାନ ଜିସକା ଆକାର ହୈ ଐସେ ଅପନେ ରୂପମେଂ
ଦାହ୍ଯାକାରପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ ନ ହୋନେସେ ଅପୂର୍ଣରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ
ରୀତିସେ ପରିଣମିତ ନହୀଂ ହୋତୀ; ଉସୀ ପ୍ରକାର ଯହ ଆତ୍ମା ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ -ପର୍ଯାଯରୂପ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯକୋ ନହୀଂ
ଜାନତା, ଉସକା ଜ୍ଞାନ (ସମସ୍ତ ଜ୍ଞେଯ ଜିସକା ନିମିତ୍ତ ହୈ ଐସେ) ସମସ୍ତଜ୍ଞେଯାକାରପର୍ଯାଯରୂପ ପରିଣମିତ
ନ ହୋନେସେ ଅପୂର୍ଣରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ
ଅର୍ଥାତ୍ ନିଜକୋ ହୀ ପୂର୍ଣ ରୀତିସେ ଅନୁଭଵ ନହୀଂ କରତା
Page 83 of 513
PDF/HTML Page 116 of 546
single page version
ଯୁଗପଦ ନ ଜାଣେ ଜୀଵ, ତୋ ତେ କେମ ଜାଣେ ସର୍ଵନେ ? ୪୯
ହୀ ସାଥ [ନ ଵିଜାନାତି ] ନହୀଂ ଜାନତା [ସଃ ] ତୋ ଵହ ପୁରୁଷ [ସର୍ଵାଣି ] ସବ କୋ (-ଅନନ୍ତ
ଦ୍ରଵ୍ଯସମୂହକୋ) [କଥଂ ଜାନାତି ] କୈସେ ଜାନ ସକେଗା ? (ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ନହୀଂ ଜାନତା ହୋ
ଵହ ସମସ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯସମୂହକୋ ନହୀଂ ଜାନ ସକତା)
[ଯୁଗପଦ୍ ] ଏକ ହୀ ସାଥ [ସର୍ଵାଣି ଅନନ୍ତାନି ଦ୍ରଵ୍ଯଜାତାନି ] ସର୍ଵ ଅନନ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ -ସମୂହକୋ [କଥଂ
ଜାନାତି ] କୈସେ ଜାନ ସକେଗା ?
(-ଭେଦୋଂକେ) ନିମିତ୍ତ ସର୍ଵ ଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯ ହୈଂ
Page 84 of 513
PDF/HTML Page 117 of 546
single page version
ଵିଶେଷନିବନ୍ଧନଭୂତସର୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯାନ୍ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷୀକୁର୍ଯାତ
ମାନଯୋଃ ସ୍ଵସ୍ଯାମଵସ୍ଥାଯାମନ୍ଯୋନ୍ଯସଂଵଲନେନାତ୍ଯନ୍ତମଶକ୍ଯଵିଵେଚନତ୍ଵାତ୍ସର୍ଵମାତ୍ମନି ନିଖାତମିଵ
ପ୍ରତିଭାତି
କରତା, ଵହ (ପୁରୁଷ) ପ୍ରତିଭାସମଯ ମହାସାମାନ୍ଯକେ ଦ୍ଵାରା
ସକେଗା ? (ନହୀଂ କର ସକେଗା) ଇସସେ ଐସା ଫଲିତ ହୁଆ କି ଜୋ ଆତ୍ମାକୋ ନହୀଂ ଜାନତା ଵହ
ସବକୋ ନହୀଂ ଜାନତା
ଔର ଜ୍ଞେଯକା ଵସ୍ତୁରୂପସେ ଅନ୍ଯତ୍ଵ ହୋନେ ପର ଭୀ ପ୍ରତିଭାସ ଔର ପ୍ରତିଭାସ୍ଯମାନକର ଅପନୀ ଅଵସ୍ଥାମେଂ
ଅନ୍ଯୋନ୍ଯ ମିଲନ ହୋନେକେ କାରଣ (ଜ୍ଞାନ ଔର ଜ୍ଞେଯ, ଆତ୍ମାକୀ
Page 85 of 513
PDF/HTML Page 118 of 546
single page version
ଵିଷଯଭୂତାଃ ଯେଽନନ୍ତଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯାସ୍ତାନ୍ କଥଂ ଜାନାତି, ନ କଥମପି
ସତ୍ଯାତ୍ମପରିଜ୍ଞାନଂ ଭଵତୀତି
(ଜ୍ଞାନ) [ ନ ଏଵ ନିତ୍ଯଂ ଭଵତି ] ନିତ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ, [ନ କ୍ଷାଯିକଂ ] କ୍ଷାଯିକ ନହୀଂ ହୈ, [ନ ଏଵ
ସର୍ଵଗତମ୍ ] ଔର ସର୍ଵଗତ ନହୀଂ ହୈ
ତୋ ନିତ୍ଯ ନହି, କ୍ଷାଯିକ ନହି ନେ ସର୍ଵଗତ ନହି ଜ୍ଞାନ ଏ
Page 86 of 513
PDF/HTML Page 119 of 546
single page version
ମପ୍ଯସଦନନ୍ତଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରକାଲଭାଵାନାକ୍ରାନ୍ତୁମଶକ୍ତତ୍ଵାତ
ସଂଵେଦନଜ୍ଞାନଭାଵନଯା କେଵଲଜ୍ଞାନଂ ଚ ଜାଯତେ
ଜିନଜ୍ଞାନ ଜାଣେ ଯୁଗପଦେ, ମହିମା ଅହୋ ଏ ଜ୍ଞାନନୋ !
ନିତ୍ଯ ନହୀଂ ହୋତା ତଥା କର୍ମୋଦଯକେ କାରଣ ଏକ
ମେଂ (-ଜାନନେ ମେଂ ) ଅସମର୍ଥ ହୋନେକେ କାରଣ ସର୍ଵଗତ ନହୀଂ ହୈ
ଜିନଦେଵକା ଜ୍ଞାନ [ଯୁଗପତ୍ ଜାନାତି ] ଏକ ସାଥ ଜାନତା ହୈ [ଅହୋ ହି ] ଅହୋ ! [ଜ୍ଞାନସ୍ଯ
ମାହାତ୍ମ୍ଯମ୍ ] ଜ୍ଞାନକା ମାହାତ୍ମ୍ଯ !
Page 87 of 513
PDF/HTML Page 120 of 546
single page version
ଵ୍ଯକ୍ତିତ୍ଵେନାଭିଵ୍ଯକ୍ତସ୍ଵଭାଵଭାସିକ୍ଷାଯିକଭାଵଂ ତ୍ରୈକାଲ୍ଯେନ ନିତ୍ଯମେଵ ଵିଷମୀକୃତାଂ ସକଲାମପି
ସର୍ଵାର୍ଥସଂଭୂତିମନନ୍ତଜାତିପ୍ରାପିତଵୈଚିତ୍ର୍ଯାଂ ପରିଚ୍ଛିନ୍ଦଦକ୍ରମସମାକ୍ରାନ୍ତାନନ୍ତଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରକାଲଭାଵତଯା
ପ୍ରକଟୀକୃତାଦ୍ଭୁତମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ସର୍ଵଗତମେଵ ସ୍ଯାତ
ପରିଜ୍ଞାନସାମର୍ଥ୍ଯାଭାଵାତ୍ସର୍ଵଗତଂ ନ ଭଵତି
କିଯା ହୈ ଐସା
ଅକ୍ରମସେ ଅନନ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ -କ୍ଷେତ୍ର -କାଲ -ଭାଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ ଜିସନେ ଅଦ୍ଭୁତ ମାହାତ୍ମ୍ଯ ପ୍ରଗଟ କିଯା
ହୈ ଐସା ସର୍ଵଗତ ହୀ ହୈ
ପୁରୁଷ ହୀ ସର୍ଵଜ୍ଞ ହୋ ସକତା ହୈ