Page 108 of 513
PDF/HTML Page 141 of 546
single page version

ସର୍ଵେଷ୍ଟୋପଲମ୍ଭାଚ୍ଚ . ଯତୋ ହି କେଵଲାଵସ୍ଥାଯାଂ ସୁଖପ୍ରତିପତ୍ତିଵିପକ୍ଷଭୂତସ୍ଯ ଦୁଃଖସ୍ଯ ସାଧନତାମୁପ- ଗତମଜ୍ଞାନମଖିଲମେଵ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି, ସୁଖସ୍ଯ ସାଧନୀଭୂତଂ ତୁ ପରିପୂର୍ଣଂ ଜ୍ଞାନମୁପଜାଯତେ, ତତଃ କେଵଲମେଵ ସୌଖ୍ଯମିତ୍ଯଲଂ ପ୍ରପଂଚେନ ..୬୧..

(ପ୍ରକାରାନ୍ତରସେ କେଵଲଜ୍ଞାନକୀ ସୁଖସ୍ଵରୂପତା ବତଲାତେ ହୈଂ : — ) ଔର, କେଵଲ ଅର୍ଥାତ୍ କେଵଲଜ୍ଞାନ ସୁଖ ହୀ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ସର୍ଵ ଅନିଷ୍ଟୋଂକା ନାଶ ହୋ ଚୁକା ହୈ ଔର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଇଷ୍ଟକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋ ଚୁକୀ ହୈ . କେଵଲ -ଅଵସ୍ଥାମେଂ, ସୁଖୋପଲବ୍ଧିକେ ଵିପକ୍ଷଭୂତ ଦୁଃଖୋଂକେ ସାଧନଭୂତ ଅଜ୍ଞାନକା ସମ୍ପୂର୍ଣତଯା ନାଶ ହୋ ଜାତା ହୈ ଔର ସୁଖକା ସାଧନଭୂତ ପରିପୂର୍ଣ ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ, ଇସଲିଯେ କେଵଲ ହୀ ସୁଖ ହୈ . ଅଧିକ ଵିସ୍ତାରସେ ବସ ହୋ ..୬୧..

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — ‘[ଵିଗତଘାତିନାଂ ] ଜିନକେ ଘାତିକର୍ମ ନଷ୍ଟ ହୋ ଗଯେ ହୈଂ ଉନକା [ସୌଖ୍ଯଂ ] ସୁଖ [ସୁଖେଷୁ ପରମଂ ] (ସର୍ଵ) ସୁଖୋଂମେଂ ପରମ ଅର୍ଥାତ୍ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ହୈ’ [ଇତି ଶ୍ରୁତ୍ଵା ] ଐସା ଵଚନ ସୁନକର [ନ ଶ୍ରଦ୍ଦଧତି ] ଜୋ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ କରତେ [ତେ ଅଭଵ୍ଯାଃ ] ଵେ ଅଭଵ୍ଯ ହୈଂ; [ଭଵ୍ଯାଃ ଵା ] ଔର ଭଵ୍ଯ [ତତ୍ ] ଉସେ [ପ୍ରତୀଚ୍ଛନ୍ତି ] ସ୍ଵୀକାର (-ଆଦର) କରତେ ହୈଂ – ଉସକୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରତେ ହୈଂ ..୬୨..

ସୁଣୀ ‘ଘାତିକର୍ମଵିହୀନନୁଂ ସୁଖ ସୌ ସୁଖେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଛେ’, ଶ୍ରଦ୍ଧେ ନ ତେହ ଅଭଵ୍ଯ ଛେ, ନେ ଭଵ୍ଯ ତେ ସଂମତ କରେ. ୬୨.

Page 109 of 513
PDF/HTML Page 142 of 546
single page version

ଇହ ଖଲୁ ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତାଦାକୁଲତ୍ଵାଚ୍ଚ ମୋହନୀଯାଦିକର୍ମଜାଲଶାଲିନାଂ ସୁଖାଭାସେ- ଽପ୍ଯପାରମାର୍ଥିକୀ ସୁଖମିତି ରୂଢିଃ . କେଵଲିନାଂ ତୁ ଭଗଵତାଂ ପ୍ରକ୍ଷୀଣଘାତିକର୍ମଣାଂ ସ୍ଵଭାଵ- ପ୍ରତିଘାତାଭାଵାଦନାକୁଲତ୍ଵାଚ୍ଚ ଯଥୋଦିତସ୍ଯ ହେତୋର୍ଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ଚ ସଦ୍ଭାଵାତ୍ପାରମାର୍ଥିକଂ ସୁଖମିତି ଶ୍ରଦ୍ଧେଯମ୍ . ନ କିଲୈଵଂ ଯେଷାଂ ଶ୍ରଦ୍ଧାନମସ୍ତି ତେ ଖଲୁ ମୋକ୍ଷସୁଖସୁଧାପାନଦୂରଵର୍ତିନୋ ମୃଗତୃଷ୍ଣାମ୍ଭୋ- ଭାରମେଵାଭଵ୍ଯାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି . ଯେ ପୁନରିଦମିଦାନୀମେଵ ଵଚଃ ପ୍ରତୀଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ଶିଵଶ୍ରିଯୋ ଭାଜନଂ ସମାସନ୍ନଭଵ୍ଯାଃ ଭଵନ୍ତି . ଯେ ତୁ ପୁରା ପ୍ରତୀଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ତୁ ଦୂରଭଵ୍ଯା ଇତି ..୬୨.. ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତ୍ଯଭାଵାଦଭଵ୍ଯା ଭଣ୍ଯନ୍ତେ, ନ ପୁନଃ ସର୍ଵଥା . ଭଵ୍ଵା ଵା ତଂ ପଡିଚ୍ଛଂତି ଯେ ଵର୍ତମାନକାଲେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତିପରିଣତାସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତେ ତଦନନ୍ତସୁଖମିଦାନୀଂ ମନ୍ଯନ୍ତେ . ଯେ ଚ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପ- ଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତ୍ଯା ଭାଵିକାଲେ ପରିଣମିଷ୍ଯନ୍ତି ତେ ଚ ଦୂରଭଵ୍ଯା ଅଗ୍ରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନଂ କୁର୍ଯୁରିତି . ଅଯମତ୍ରାର୍ଥଃ — ମାରଣାର୍ଥଂ ତଲଵରଗୃହୀତତସ୍କରସ୍ଯ ମରଣମିଵ ଯଦ୍ଯପୀନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖମିଷ୍ଟଂ ନ ଭଵତି, ତଥାପି ତଲଵରସ୍ଥାନୀଯ- ଚାରିତ୍ରମୋହୋଦଯେନ ମୋହିତଃ ସନ୍ନିରୁପରାଗସ୍ଵାତ୍ମୋତ୍ଥସୁଖମଲଭମାନଃ ସନ୍ ସରାଗସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିରାତ୍ମନିନ୍ଦାଦିପରିଣତୋ ହେଯରୂପେଣ ତଦନୁଭଵତି . ଯେ ପୁନର୍ଵୀତରାଗସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟଯଃ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗିନସ୍ତେଷାଂ, ମତ୍ସ୍ଯାନାଂ ସ୍ଥଲଗମନମିଵା- ଗ୍ନିପ୍ରଵେଶ ଇଵ ଵା, ନିର୍ଵିକାରଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସୁଖାଚ୍ଚ୍ଯଵନମପି ଦୁଃଖଂ ପ୍ରତିଭାତି . ତଥା ଚୋକ୍ତମ୍ —

ଟୀକା : — ଇସ ଲୋକମେଂ ମୋହନୀଯଆଦିକର୍ମଜାଲଵାଲୋଂକେ ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତକେ କାରଣ ଔର ଆକୁଲତାକେ କାରଣ ସୁଖାଭାସ ହୋନେ ପର ଭୀ ଉସ ସୁଖାଭାସକୋ ‘ସୁଖ’ କହନେକୀ ଅପାରମାର୍ଥିକ ରୂଢ଼ି ହୈ; ଔର ଜିନକେ ଘାତିକର୍ମ ନଷ୍ଟ ହୋ ଚୁକେ ହୈଂ ଐସେ କେଵଲୀଭଗଵାନକେ, ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ଔର ଆକୁଲତାକେ କାରଣ ସୁଖକେ ଯଥୋକ୍ତ ୧କାରଣକା ଔର ୨ଲକ୍ଷଣକା ସଦ୍ଭାଵ ହୋନେସେ ପାରମାର୍ଥିକ ସୁଖ ହୈ — ଐସୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ . ଜିନ୍ହେଂ ଐସୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ ହୈ ଵେ – ମୋକ୍ଷସୁଖକେ ସୁଧାପାନସେ ଦୂର ରହନେଵାଲେ ଅଭଵ୍ଯ — ମୃଗତୃଷ୍ଣାକେ ଜଲସମୂହକୋ ହୀ ଦେଖତେ (-ଅନୁଭଵ କରତେ) ହୈଂ; ଔର ଜୋ ଉସ ଵଚନକୋ ଇସୀସମଯ ସ୍ଵୀକାର(-ଶ୍ରଦ୍ଧା) କରତେ ହୈଂ ଵେ — ଶିଵଶ୍ରୀକେ (-ମୋକ୍ଷଲକ୍ଷ୍ମୀକେ) ଭାଜନ — ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ହୈଂ, ଔର ଜୋ ଆଗେ ଜାକର ସ୍ଵୀକାର କରେଂଗେ ଵେ ଦୂରଭଵ୍ଯ ହୈଂ .

ଭାଵାର୍ଥ : — ‘କେଵଲୀଭଗଵାନକେ ହୀ ପାରମାର୍ଥିକ ସୁଖ ହୈ’ ଐସା ଵଚନ ସୁନକର ଜୋ କଭୀ ଇସକା ସ୍ଵୀକାର – ଆଦର – ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ କରତେ ଵେ କଭୀ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ କରତେ; ଜୋ ଉପରୋକ୍ତ ଵଚନ ସୁନକର ଅଂତରଂଗସେ ଉସକୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରତେ ହୈଂ ଵେ ହୀ ମୋକ୍ଷକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୈଂ . ଜୋ ଵର୍ତମାନମେଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରତେ ହୈଂ ଵେ ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ହୈଂ ଔର ଜୋ ଭଵିଷ୍ଯମେଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରେଂଗେ ଵେ ଦୂରଭଵ୍ଯ ହୈଂ ..୬୨.. ୧. ସୁଖକା କାରଣ ସ୍ଵଭାଵ ପ୍ରତିଘାତକା ଅଭାଵ ହୈ . ୨. ସୁଖକା ଲକ୍ଷଣ ଅନାକୁଲତା ହୈ .

Page 110 of 513
PDF/HTML Page 143 of 546
single page version

ଅମୀଷାଂ ପ୍ରାଣିନାଂ ହି ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଜ୍ଞାନାଭାଵାତ୍ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନମୁପସର୍ପତାଂ ତତ୍ସାମଗ୍ରୀଭୂତେଷୁ ସ୍ଵରସତ ଏଵେନ୍ଦ୍ରିଯେଷୁ ମୈତ୍ରୀ ପ୍ରଵର୍ତତେ . ଅଥ ତେଷାଂ ତେଷୁ ମୈତ୍ରୀମୁପଗତାନାମୁଦୀର୍ଣମହାମୋହକାଲାନଲକଵଲିତାନାଂ ‘‘ସମସୁଖଶୀଲିତମନସାଂ ଚ୍ଯଵନମପି ଦ୍ଵେଷମେତି କିମୁ କାମାଃ . ସ୍ଥଲମପି ଦହତି ଝଷାଣାଂ କିମଙ୍ଗ ପୁନରଙ୍ଗମଙ୍ଗାରାଃ’’ ..୬୨.. ଏଵମଭେଦନଯେନ କେଵଲଜ୍ଞାନମେଵ ସୁଖଂ ଭଣ୍ଯତେ ଇତି କଥନମୁଖ୍ଯତଯା ଗାଥାଚତୁଷ୍ଟଯେନ ଚତୁର୍ଥସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ . ଅଥ ସଂସାରିଣାମିନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନସାଧକମିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ଵିଚାରଯତି — ମଣୁଆସୁରାମରିଂଦା ମନୁଜା- ସୁରାମରେନ୍ଦ୍ରାଃ . କଥଂଭୂତାଃ . ଅହିଦ୍ଦୁଦା ଇଂଦିଏହିଂ ସହଜେହିଂ ଅଭିଦ୍ରୁତାଃ କଦର୍ଥିତାଃ ଦୁଖିତାଃ . କୈଃ . ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ସହଜୈଃ . ଅସହଂତା ତଂ ଦୁକ୍ଖଂ ତଦ୍ଦୁଃଖୋଦ୍ରେକମସହମାନାଃ ସନ୍ତଃ . ରମଂତି ଵିସଏସୁ ରମ୍ମେସୁ ରମନ୍ତେ ଵିଷଯେଷୁ ରମ୍ଯାଭାସେଷୁ ଇତି . ଅଥ ଵିସ୍ତରଃ — ମନୁଜାଦଯୋ ଜୀଵା ଅମୂର୍ତାତୀନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନସୁଖାସ୍ଵାଦମଲଭମାନାଃ ସନ୍ତଃ ମୂର୍ତେନ୍ଦ୍ରିଯ- ଜ୍ଞାନସୁଖନିମିତ୍ତଂ ତନ୍ନିମିତ୍ତପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯେଷୁ ମୈତ୍ରୀ କୁର୍ଵନ୍ତି . ତତଶ୍ଚ ତପ୍ତଲୋହଗୋଲକାନାମୁଦକାକର୍ଷଣମିଵ ଵିଷଯେଷୁ ତୀଵ୍ରତୃଷ୍ଣା ଜାଯତେ . ତାଂ ତୃଷ୍ଣାମସହମାନା ଵିଷଯାନନୁଭଵନ୍ତି ଇତି . ତତୋ ଜ୍ଞାଯତେ ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ମନୁଜାସୁରାମରେନ୍ଦ୍ରାଃ ] ମନୁଷ୍ଯେନ୍ଦ୍ର (ଚକ୍ରଵର୍ତୀ) ଅସୁରେନ୍ଦ୍ର ଔର ସୁରେନ୍ଦ୍ର [ସହଜୈଃ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ] ସ୍ଵାଭାଵିକ (ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନଵାଲୋଂକୋ ଜୋ ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୈ ଐସୀ) ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂସେ [ଅଭିଦ୍ରୁତାଃ ] ପୀଡ଼ିତ ଵର୍ତତେ ହୁଏ [ତଦ୍ ଦୁଃଖଂ ] ଉସ ଦୁଃଖକୋ [ଅସହମାନାଃ ] ସହନ ନ କର ସକନେସେ [ରମ୍ଯେଷୁ ଵିଷଯେଷୁ ] ରମ୍ଯ ଵିଷଯୋଂମେଂ [ରମନ୍ତେ ] ରମଣ କରତେ ହୈଂ ..୬୩..

ଟୀକା : — ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଜ୍ଞାନକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ପରୋକ୍ଷ ଜ୍ଞାନକା ଆଶ୍ରଯ ଲେନେଵାଲେ ଇନ ପ୍ରାଣିଯୋଂକୋ ଉସକୀ (-ପରୋକ୍ଷ ଜ୍ଞାନକୀ) ସାମଗ୍ରୀରୂପ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ପ୍ରତି ନିଜରସସେ ହୀ (-ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ) ମୈତ୍ରୀ ପ୍ରଵର୍ତତୀ ହୈ . ଅବ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ପ୍ରତି ମୈତ୍ରୀକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ଉନ ପ୍ରାଣିଯୋଂକୋ, ଉଦଯପ୍ରାପ୍ତ ମହାମୋହରୂପୀ କାଲାଗ୍ନିନେ ଗ୍ରାସ ବନା ଲିଯା ହୈ, ଇସଲିଯେ ତପ୍ତ ଲୋହେକେ ଗୋଲେକୀ ଭାଁତି (-ଜୈସେ ଗରମ

ସୁର -ଅସୁର -ନରପତି ପୀଡିତ ଵର୍ତେ ସହଜ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋ ଵଡେ, ନଵ ସହୀ ଶକେ ତେ ଦୁଃଖ ତେଥୀ ରମ୍ଯ ଵିଷଯୋମାଂ ରମେ. ୬୩.

Page 111 of 513
PDF/HTML Page 144 of 546
single page version

ତପ୍ତାଯୋଗୋଲାନାମିଵାତ୍ଯନ୍ତମୁପାତ୍ତତୃଷ୍ଣାନାଂ ତଦ୍ଦୁଃଖଵେଗମସହମାନାନାଂ ଵ୍ଯାଧିସାତ୍ମ୍ଯତାମୁପଗତେଷୁ ରମ୍ଯେଷୁ ଵିଷଯେଷୁ ରତିରୁପଜାଯତେ . ତତୋ ଵ୍ଯାଧିସ୍ଥାନୀଯତ୍ଵାଦିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଵ୍ଯାଧିସାତ୍ମ୍ଯସମତ୍ଵାଦ୍ଵିଷଯାଣାଂ ଚ ନ ଛଦ୍ମସ୍ଥାନାଂ ପାରମାର୍ଥିକଂ ସୌଖ୍ଯମ୍ ..୬୩..

ଅବ, ଜହାଁ ତକ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଁ ହୈଂ ଵହାଁ ତକ ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ଦୁଃଖ ହୈ, ଐସା ନ୍ଯାଯସେ ନିଶ୍ଚିତ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯେଷାଂ ] ଜିନ୍ହେଂ [ଵିଷଯେଷୁ ରତିଃ ] ଵିଷଯୋଂମେଂ ରତି ହୈ, [ତେଷାଂ ] ଉନ୍ହେଂ [ଦୁଃଖ ] ଦୁଃଖ [ସ୍ଵାଭାଵଂ ] ସ୍ଵାଭାଵିକ [ଵିଜାନୀହି ] ଜାନୋ; [ହି ] କ୍ଯୋଂକି [ଯଦି ] ଯଦି [ତଦ୍ ] ଵହ ଦୁଃଖ [ସ୍ଵଭାଵଂ ନ ] ସ୍ଵଭାଵ ନ ହୋ ତୋ [ଵିଷଯାର୍ଥଂ ] ଵିଷଯାର୍ଥମେଂ [ଵ୍ଯାପାରଃ ] ଵ୍ଯାପାର [ନ ଅସ୍ତି ] ନ ହୋ ..୬୪..

ଵିଷଯୋ ଵିଷେ ରତି ଜେମନେ, ଦୁଃଖ ଛେ ସ୍ଵଭାଵିକ ତେମନେ; ଜୋ ତେ ନ ହୋଯ ସ୍ଵଭାଵ ତୋ ଵ୍ଯାପାର ନହି ଵିଷଯୋ ଵିଷେ. ୬୪.

Page 112 of 513
PDF/HTML Page 145 of 546
single page version

ଯେଷାଂ ଜୀଵଦଵସ୍ଥାନି ହତକାନୀନ୍ଦ୍ରିଯାଣି, ନ ନାମ ତେଷାମୁପାଧିପ୍ରତ୍ଯଯଂ ଦୁଃଖମ୍, କିଂତୁ ସ୍ଵାଭାଵିକମେଵ, ଵିଷଯେଷୁ ରତେରଵଲୋକନାତ୍ . ଅଵଲୋକ୍ଯତେ ହି ତେଷାଂ ସ୍ତମ୍ବେରମସ୍ଯ କରେଣୁକୁଟ୍ଟନୀଗାତ୍ର- ସ୍ପର୍ଶ ଇଵ, ସଫ ରସ୍ଯ ବଡିଶାମିଷସ୍ଵାଦ ଇଵ, ଇନ୍ଦିରସ୍ଯ ସଂକୋଚସଂମୁଖାରଵିନ୍ଦାମୋଦ ଇଵ, ପତଂଗସ୍ଯ ପ୍ରଦୀପାର୍ଚୀରୂପ ଇଵ, କୁରଂଗସ୍ଯ ମୃଗଯୁଗେଯସ୍ଵର ଇଵ, ଦୁର୍ନିଵାରେନ୍ଦ୍ରିଯଵେଦନାଵଶୀକୃତାନାମାସନ୍ନନିପାତେଷ୍ଵପି ଵିଷଯେଷ୍ଵଭିପାତଃ . ଯଦି ପୁନର୍ନ ତେଷାଂ ଦୁଃଖଂ ସ୍ଵାଭାଵିକମଭ୍ଯୁପଗମ୍ଯେତ ତଦୋପଶାନ୍ତଶୀତଜ୍ଵରସ୍ଯ ସଂସ୍ଵେଦନମିଵ, ପ୍ରହୀଣଦାହଜ୍ଵରସ୍ଯାରନାଲପରିଷେକ ଇଵ, ନିଵୃତ୍ତନେତ୍ରସଂରମ୍ଭସ୍ଯ ଚ ଵଟାଚୂର୍ଣାଵଚୂର୍ଣନମିଵ, ଵିନଷ୍ଟକର୍ଣଶୂଲସ୍ଯ ବସ୍ତମୂତ୍ରପୂରଣମିଵ, ରୂଢଵ୍ରଣସ୍ଯାଲେପନଦାନମିଵ, ଵିଷଯଵ୍ଯାପାରୋ ନ ଦୃଶ୍ଯେତ . ଦୃଶ୍ଯତେ ଚାସୌ . ତତଃ ସ୍ଵଭାଵଭୂତଦୁଃଖଯୋଗିନ ଏଵ ଜୀଵଦିନ୍ଦ୍ରିଯାଃ ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନିନଃ ..୬୪.. କସ୍ମାଦିତି ଚେତ୍ . ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯେଷୁ ରତେରଵଲୋକନାତ୍ . ଜଇ ତଂ ଣ ସବ୍ଭାଵଂ ଯଦି ତଦ୍ଦୁଃଖଂ ସ୍ଵଭାଵେନ ନାସ୍ତି ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ଵାଵାରୋ ଣତ୍ଥି ଵିସଯତ୍ଥଂ ତର୍ହି ଵିଷଯାର୍ଥଂ ଵ୍ଯାପାରୋ ନାସ୍ତି ନ ଘଟତେ . ଵ୍ଯାଧିସ୍ଥାନାମୌଷଧେଷ୍ଵିଵ

ଟୀକା : — ଜିନକୀ ହତ (ନିକୃଷ୍ଟ, ନିଂଦ୍ଯ) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଁ ଜୀଵିତ (-ଵିଦ୍ଯମାନ) ହୈଂ, ଉନ୍ହେଂ ଉପାଧିକେ କାରଣ (ବାହ୍ଯ ସଂଯୋଗୋଂକେ କାରଣ, ଔପାଧିକ) ଦୁଃଖ ନହୀଂ ହୈ କିନ୍ତୁ ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୀ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଉନକୀ ଵିଷଯୋଂମେଂ ରତି ଦେଖୀ ଜାତୀ ହୈ . ଜୈସେ – ହାଥୀ ହଥିନୀରୂପୀ କୁଟ୍ଟନୀକେ ଶରୀର- ସ୍ପର୍ଶକୀ ଓର, ମଛଲୀ ବଂସୀମେଂ ଫଁସେ ହୁଏ ମାଂସକେ ସ୍ଵାଦକୀ ଓର, ଭ୍ରମର ବନ୍ଦ ହୋ ଜାନେଵାଲେ କମଲକେ ଗଂଧକୀ ଓର, ପତଂଗା ଦୀପକକୀ ଜ୍ଯୋତିକେ ରୂପକୀ ଓର ଔର ହିରନ ଶିକାରୀକେ ସଂଗୀତକେ ସ୍ଵରକୀ ଓର ଦୌଡ଼ତେ ହୁଏ ଦିଖାଈ ଦେତେ ହୈଂ ଉସୀପ୍ରକାର – ଦୁର୍ନିଵାର ଇନ୍ଦ୍ରିଯଵେଦନାକେ ଵଶୀଭୂତ ହୋତେ ହୁଏ ଵେ ଯଦ୍ଯପି ଵିଷଯୋଂକା ନାଶ ଅତି ନିକଟ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଵିଷଯ କ୍ଷଣିକ ହୈଂ) ତଥାପି, ଵିଷଯୋଂକୀ ଓର ଦୌଡ଼ତେ ଦିଖାଈ ଦେତେ ହୈଂ . ଔର ଯଦି ‘ଉନକା ଦୁଃଖ ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୈ’ ଐସା ସ୍ଵୀକାର ନ କିଯା ଜାଯେ ତୋ ଜୈସେ — ଜିସକା ଶୀତଜ୍ଵର ଉପଶାଂତ ହୋ ଗଯା ହୈ, ଵହ ପସୀନା ଆନେକେ ଲିଯେ ଉପଚାର କରତା ତଥା ଜିସକା ଦାହଜ୍ଵର ଉତର ଗଯା ହୈ ଵହ କାଁଜୀସେ ଶରୀରକେ ତାପକୋ ଉତାରତା ତଥା ଜିସକୀ ଆଁଖୋଂକା ଦୁଃଖ ଦୂର ହୋ ଗଯା ହୈ ଵହ ଵଟାଚୂର୍ଣ (-ଶଂଖ ଇତ୍ଯାଦିକା ଚୂର୍ଣ) ଆଁଜତା ତଥା ଜିସକା କର୍ଣଶୂଲ ନଷ୍ଟ ହୋ ଗଯା ହୋ ଵହ କାନମେଂ ଫି ର ବକରେକା ମୂତ୍ର ଡାଲତା ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା ଔର ଜିସକା ଘାଵ ଭର ଜାତା ହୈ ଵହ ଫି ର ଲେପ କରତା ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା — ଇସୀପ୍ରକାର ଉନକେ ଵିଷଯ ଵ୍ଯାପାର ଦେଖନେମେଂ ନହୀଂ ଆନା ଚାହିଯେ; କିନ୍ତୁ ଉନକେ ଵହ (ଵିଷଯପ୍ରଵୃତ୍ତି) ତୋ ଦେଖୀ ଜାତୀ ହୈ . ଇସସେ (ସିଦ୍ଧ ହୁଆ କି) ଜିନକେ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଁ ଜୀଵିତ ହୈଂ ଐସେ ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦୁଃଖ ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୀ ହୈ .

ଭାଵାର୍ଥ : — ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ଦୁଃଖ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଉନକେ ଵିଷଯୋଂମେଂ ରତି ଵର୍ତତୀ ହୈ; କଭୀ -କଭୀ ତୋ ଵେ, ଅସହ୍ଯ ତୃଷ୍ଣାକୀ ଦାହସେ (-ତୀଵ୍ର ଇଚ୍ଛାରୂପୀ ଦୁଃଖକେ କାରଣ)

Page 113 of 513
PDF/HTML Page 146 of 546
single page version

ଅସ୍ଯ ଖଲ୍ଵାତ୍ମନଃ ସଶରୀରାଵସ୍ଥାଯାମପି ନ ଶରୀରଂ ସୁଖସାଧନତାମାପଦ୍ଯମାନଂ ପଶ୍ଯାମଃ, ଯତସ୍ତଦାପି ପୀତୋନ୍ମତ୍ତକରସୈରିଵ ପ୍ରକୃଷ୍ଟମୋହଵଶଵର୍ତିଭିରିନ୍ଦ୍ରିଯୈରିମେଽସ୍ମାକମିଷ୍ଟା ଇତି କ୍ରମେଣ ଵିଷଯାର୍ଥଂ ଵ୍ଯାପାରୋ ଦୃଶ୍ଯତେ ଚେତ୍ତତ ଏଵ ଜ୍ଞାଯତେ ଦୁଃଖମସ୍ତୀତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ..୬୪.. ଏଵଂ ପରମାର୍ଥେନେନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସ୍ଯ ଦୁଃଖସ୍ଥାପନାର୍ଥଂ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ . ଅଥ ମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ଶରୀରାଭାଵେଽପି ସୁଖମସ୍ତୀତି ଜ୍ଞାପନାର୍ଥଂ ଶରୀରଂ ସୁଖ- କାରଣଂ ନ ସ୍ଯାଦିତି ଵ୍ଯକ୍ତୀକରୋତି — ପପ୍ପା ପ୍ରାପ୍ଯ . କାନ୍ . ଇଟ୍ଠେ ଵିସଏ ଇଷ୍ଟପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯାନ୍ . କଥଂଭୂତାନ୍ . ମରନେ ତକକୀ ପରଵାହ ନ କରକେ କ୍ଷଣିକ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯୋଂମେଂ କୂଦ ପଡ଼ତେ ହୈଂ . ଯଦି ଉନ୍ହେଂ ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ଦୁଃଖ ନ ହୋ ତୋ ଵିଷଯୋଂମେଂ ରତି ହୀ ନ ହୋନୀ ଚାହିଯେ . ଜିସକେ ଶରୀରକା ଦାହ ଦୁଃଖ ନଷ୍ଟ ହୋ ଗଯା ହୋ ଵହ ବାହ୍ଯ ଶୀତୋପଚାରମେଂ ରତି କ୍ଯୋଂ କରେଗା ? ଇସସେ ସିଦ୍ଧ ହୁଆ କି ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦୁଃଖ ସ୍ଵାଭାଵିକ ହୀ ହୈ ..୬୪..

ଅବ, ମୁକ୍ତ ଆତ୍ମାକେ ସୁଖକୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧିକେ ଲିଯେ, ଶରୀର ସୁଖକା ସାଧନ ହୋନେକୀ ବାତକା ଖଂଡନ କରତେ ହୈଂ . (ସିଦ୍ଧ ଭଗଵାନକେ ଶରୀରକେ ବିନା ଭୀ ସୁଖ ହୋତା ହୈ ଯହ ବାତ ସ୍ପଷ୍ଟ ସମଝାନେକେ ଲିଯେ, ସଂସାରାଵସ୍ଥାମେଂ ଭୀ ଶରୀର ସୁଖକା – ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକା – ସାଧନ ନହୀଂ ହୈ, ଐସା ନିଶ୍ଚିତ କରତେ ହୈଂ) : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସ୍ପର୍ଶୈଃ ସମାଶ୍ରିତାନ୍ ] ସ୍ପର୍ଶନାଦିକ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଁ ଜିନକା ଆଶ୍ରଯ ଲେତୀ ହୈଂ ଐସେ [ଇଷ୍ଟାନ୍ ଵିଷଯାନ୍ ] ଇଷ୍ଟ ଵିଷଯୋଂକୋ [ପ୍ରାପ୍ଯ ] ପାକର [ସ୍ଵଭାଵେନ ] (ଅପନେ ଶୁଦ୍ଧ) ସ୍ଵଭାଵସେ [ପରିଣମମାନଃ ] ପରିଣମନ କରତା ହୁଆ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [ସ୍ଵଯମେଵ ] ସ୍ଵଯଂ ହୀ [ସୁଖ ] ସୁଖରୂପ (-ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖରୂପ) ହୋତା ହୈ [ଦେହଃ ନ ଭଵତି ] ଦେହ ସୁଖରୂପ ନହୀଂ ହୋତୀ ..୬୫..

ଟୀକା : — ଵାସ୍ତଵମେଂ ଇସ ଆତ୍ମାକେ ଲିଯେ ସଶରୀର ଅଵସ୍ଥାମେଂ ଭୀ ଶରୀର ସୁଖକା ସାଧନ ହୋ ଐସା ହମେଂ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା; କ୍ଯୋଂକି ତବ ଭୀ, ମାନୋଂ ଉନ୍ମାଦଜନକ ମଦିରାକା ପାନ କିଯା ହୋ

Page 114 of 513
PDF/HTML Page 147 of 546
single page version

ଵିଷଯାନଭିପତଦ୍ଭିରସମୀଚୀନଵୃତ୍ତିତାମନୁଭଵନ୍ନୁପରୁଦ୍ଧଶକ୍ତିସାରେଣାପି ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଵୀର୍ଯାତ୍ମକେନ ନିଶ୍ଚଯ- କାରଣତାମୁପାଗତେନ ସ୍ଵଭାଵେନ ପରିଣମମାନଃ ସ୍ଵଯମେଵାଯମାତ୍ମା ସୁଖତାମାପଦ୍ଯତେ . ଶରୀରଂ ତ୍ଵଚେତନ- ତ୍ଵାଦେଵ ସୁଖତ୍ଵପରିଣତେର୍ନିଶ୍ଚଯକାରଣତାମନୁପଗଚ୍ଛନ୍ନ ଜାତୁ ସୁଖତାମୁପଢୌକତ ଇତି ..୬୫..

ଫାସେହିଂ ସମସ୍ସିଦେ ସ୍ପର୍ଶନାଦୀନ୍ଦ୍ରିଯରହିତଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଵିଲକ୍ଷଣୈଃ ସ୍ପର୍ଶନାଦିଭିରିନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ସମାଶ୍ରିତାନ୍ ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରାପ୍ଯାନ୍ ଗ୍ରାହ୍ଯାନ୍, ଇତ୍ଥଂଭୂତାନ୍ ଵିଷଯାନ୍ ପ୍ରାପ୍ଯ . ସ କଃ . ଅପ୍ପା ଆତ୍ମା କର୍ତା . କିଂଵିଶିଷ୍ଟଃ . ସହାଵେଣ ପରିଣମମାଣୋ ଅନନ୍ତସୁଖୋପାଦାନଭୂତଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵଭାଵଵିପରୀତେନାଶୁଦ୍ଧସୁଖୋପାଦାନଭୂତେନାଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵଭାଵେନ ପରିଣମମାନଃ . ଇତ୍ଥଂଭୂତଃ ସନ୍ ସଯମେଵ ସୁହଂ ସ୍ଵଯମେଵେନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ଭଵତି ପରିଣମତି . ଣ ହଵଦି ଦେହୋ ଦେହଃ ଐସୀ, ପ୍ରବଲ ମୋହକେ ଵଶ ଵର୍ତନେଵାଲୀ, ‘ଯହ (ଵିଷଯ) ହମେଂ ଇଷ୍ଟ ହୈ’ ଇସପ୍ରକାର ଵିଷଯୋଂକୀ ଓର ଦୌଡ଼ତୀ ହୁଈ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଅସମୀଚୀନ (ଅଯୋଗ୍ଯ) ପରିଣତିକା ଅନୁଭଵ କରନେସେ ଜିସକୀ ୧ଶକ୍ତିକୀ ଉତ୍କୃଷ୍ଟତା (-ପରମ ଶୁଦ୍ଧତା) ରୁକ ଗଈ ହୈ ଐସେ ଭୀ (ଅପନେ) ଜ୍ଞାନ -ଦର୍ଶନ -ଵୀର୍ଯାତ୍ମକ ସ୍ଵଭାଵମେଂ — ଜୋ କି (ସୁଖକେ) ନିଶ୍ଚଯକାରଣରୂପ ହୈ — ପରିଣମନ କରତା ହୁଆ ଯହ ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯମେଵ ସୁଖତ୍ଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ, (-ସୁଖରୂପ ହୋତା ହୈ;) ଔର ଶରୀର ତୋ ଅଚେତନ ହୀ ହୋନେସେ ସୁଖତ୍ଵପରିଣତିକା ନିଶ୍ଚଯ -କାରଣ ନ ହୋତା ହୁଆ କିଂଚିତ୍ ମାତ୍ର ଭୀ ସୁଖତ୍ଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ କରତା .

ଭାଵାର୍ଥ : — ସଶରୀର ଅଵସ୍ଥାମେଂ ଭୀ ଆତ୍ମା ହୀ ସୁଖରୂପ (-ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖରୂପ) ପରିଣତିମେଂ ପରିଣମନ କରତା ହୈ, ଶରୀର ନହୀଂ; ଇସଲିଯେ ସଶରୀର ଅଵସ୍ଥାମେଂ ଭୀ ସୁଖକା ନିଶ୍ଚଯ କାରଣ ଆତ୍ମା ହୀ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକା ଭୀ ଵାସ୍ତଵିକ କାରଣ ଆତ୍ମାକା ହୀ ଅଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵଭାଵ ହୈ . ଅଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵଭାଵମେଂ ପରିଣମିତ ଆତ୍ମା ହୀ ସ୍ଵଯମେଵ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖରୂପ ହୋତା ହୈ ଉସମେଂ ଶରୀର କାରଣ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ସୁଖରୂପ ପରିଣତି ଔର ଶରୀର ସର୍ଵଥା ଭିନ୍ନ ହୋନେକେ କାରଣ ସୁଖ ଔର ଶରୀରମେଂ ନିଶ୍ଚଯସେ କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର ଭୀ କାର୍ଯକାରଣତା ନହୀଂ ହୈ ..୬୫..

ଅବ, ଇସୀ ବାତକୋ ଦୃଢ଼ କରତେ ହୈଂ : — ୧. ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖରୂପ ପରିଣମନ କରନେଵାଲେ ଆତ୍ମାକୀ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନ -ଵୀର୍ଯାତ୍ମକ ସ୍ଵଭାଵକୀ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଶକ୍ତି ରୁକ ଗଈ ହୈ

Page 115 of 513
PDF/HTML Page 148 of 546
single page version

ଅଯମତ୍ର ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋ ଯଦ୍ଦିଵ୍ଯଵୈକ୍ରିଯିକତ୍ଵେଽପି ଶରୀରଂ ନ ଖଲୁ ସୁଖାଯ କଲ୍ପ୍ଯେତେତୀଷ୍ଟାନାମ- ନିଷ୍ଟାନାଂ ଵା ଵିଷଯାଣାଂ ଵଶେନ ସୁଖଂ ଵା ଦୁଃଖଂ ଵା ସ୍ଵଯମେଵାତ୍ମା ସ୍ଯାତ୍ ..୬୬..

ପୁନରଚେତନତ୍ଵାତ୍ସୁଖଂ ନ ଭଵତୀତି . ଅଯମତ୍ରାର୍ଥଃ – କର୍ମାଵୃତସଂସାରିଜୀଵାନାଂ ଯଦିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ତତ୍ରାପି ଜୀଵ ଉପାଦାନକାରଣଂ, ନ ଚ ଦେହଃ . ଦେହକର୍ମରହିତମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ପୁନର୍ଯଦନନ୍ତାତୀନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ତତ୍ର ଵିଶେଷେଣାତ୍ମୈଵ କାରଣମିତି ..୬୫.. ଅଥ ମନୁଷ୍ଯଶରୀରଂ ମା ଭଵତୁ, ଦେଵଶରୀରଂ ଦିଵ୍ଯଂ ତତ୍କିଲ ସୁଖକାରଣଂ ଭଵିଷ୍ଯତୀତ୍ଯାଶଙ୍କାଂ ନିରାକରୋତି — ଏଗଂତେଣ ହି ଦେହୋ ସୁହଂ ଣ ଦେହିସ୍ସ କୁଣଦି ଏକାନ୍ତେନ ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ଦେହଃ କର୍ତା ସୁଖଂ ନ କରୋତି . କସ୍ଯ . ଦେହିନଃ ସଂସାରିଜୀଵସ୍ଯ . କ୍ଵ . ସଗ୍ଗେ ଵା ଆସ୍ତାଂ ତାଵନ୍ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ମନୁଷ୍ଯଦେହଃ ସୁଖଂ ନ କରୋତି, ସ୍ଵର୍ଗେ

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏକାନ୍ତେନ ହି ] ଏକାଂତସେ ଅର୍ଥାତ୍ ନିଯମସେ [ସ୍ଵର୍ଗେ ଵା ] ସ୍ଵର୍ଗମେଂ ଭୀ [ଦେହଃ ] ଶରୀର [ଦେହିନଃ ] ଶରୀରୀ (-ଆତ୍ମାକୋ) [ସୁଖଂ ନ କରୋତି ] ସୁଖ ନହୀଂ ଦେତା [ଵିଷଯଵଶେନ ତୁ ] ପରନ୍ତୁ ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶସେ [ସୌଖ୍ଯଂ ଦୁଃଖଂ ଵା ] ସୁଖ ଅଥଵା ଦୁଃଖରୂପ [ସ୍ଵଯଂ ଆତ୍ମା ଭଵତି ] ସ୍ଵଯଂ ଆତ୍ମା ହୋତା ହୈ ..୬୬..

ଟୀକା : — ଯହାଁ ଯହ ସିଦ୍ଧାଂତ ହୈ କି — ଭଲେ ହୀ ଦିଵ୍ଯ ଵୈକ୍ରିଯିକ ତା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋ ତଥାପି ‘ଶରୀର ସୁଖ ନହୀଂ ଦେ ସକତା’; ଇସଲିଯେ, ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଇଷ୍ଟ ଅଥଵା ଅନିଷ୍ଟ ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶସେ ସୁଖ ଅଥଵା ଦୁଃଖରୂପ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ହୋତା ହୈ .

ଭାଵାର୍ଥ : — ଶରୀର ସୁଖ -ଦୁଃଖ ନହୀଂ ଦେତା . ଦେଵୋଂକା ଉତ୍ତମ ଵୈକ୍ରିଯିକ ଶରୀର ସୁଖକା କାରଣ ନହୀଂ ହୈ ଔର ନାରକିଯୋଂକା ଶରୀର ଦୁଃଖକା କାରଣ ନହୀଂ ହୈ . ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଇଷ୍ଟ -ଅନିଷ୍ଟ ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶ ହୋକର ସୁଖ -ଦୁଃଖକୀ କଲ୍ପନାରୂପମେଂ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ..୬୬..

ଅବ, ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସୁଖପରିଣାମକୀ ଶକ୍ତିଵାଲା ହୋନେସେ ଵିଷଯୋଂକୀ ଅକିଂଚିତ୍କରତା ବତଲାତେ ହୈଂ : —

Page 116 of 513
PDF/HTML Page 149 of 546
single page version

ଯଥା ହି କେଷାଂଚିନ୍ନକ୍ତଂଚରାଣାଂ ଚକ୍ଷୁଷଃ ସ୍ଵଯମେଵ ତିମିରଵିକରଣଶକ୍ତିଯୋଗିତ୍ଵାନ୍ନ ତଦପାକରଣପ୍ରଵଣେନ ପ୍ରଦୀପପ୍ରକାଶାଦିନା କାର୍ଯଂ, ଏଵମସ୍ଯାତ୍ମନଃ ସଂସାରେ ମୁକ୍ତୌ ଵା ସ୍ଵଯମେଵ ସୁଖତଯା ପରିଣମମାନସ୍ଯ ସୁଖସାଧନଧିଯା ଅବୁଧୈର୍ମୁଧାଧ୍ଯାସ୍ଯମାନା ଅପି ଵିଷଯାଃ କିଂ ହି ନାମ କୁର୍ଯୁଃ ..୬୭.. ଵା ଯୋଽସୌ ଦିଵ୍ଯୋ ଦେଵଦେହଃ ସୋଽପ୍ଯୁପଚାରଂ ଵିହାଯ ସୁଖଂ ନ କରୋତି . ଵିସଯଵସେଣ ଦୁ ସୋକ୍ଖଂ ଦୁକ୍ଖଂ ଵା ହଵଦି ସଯମାଦା କିଂତୁ ନିଶ୍ଚଯେନ ନିର୍ଵିଷଯାମୂର୍ତସ୍ଵାଭାଵିକସଦାନନ୍ଦୈକସୁଖସ୍ଵଭାଵୋଽପି ଵ୍ଯଵହାରେଣାନାଦି- କର୍ମବନ୍ଧଵଶାଦ୍ଵିଷଯାଧୀନତ୍ଵେନ ପରିଣମ୍ଯ ସାଂସାରିକସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଵା ସ୍ଵଯମାତ୍ମୈଵ ଭଵତି, ନ ଚ ଦେହ ଇତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ..୬୬.. ଏଵଂ ମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ଦେହାଭାଵେଽପି ସୁଖମସ୍ତୀତି ପରିଜ୍ଞାନାର୍ଥଂ ସଂସାରିଣାମପି ଦେହଃ ସୁଖକାରଣଂ ନ ଭଵତୀତିକଥନରୂପେଣ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ . ଅଥାତ୍ମନଃ ସ୍ଵଯମେଵ ସୁଖସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାନ୍ନିଶ୍ଚଯେନ ଯଥା ଦେହଃ ସୁଖକାରଣଂ ନ ଭଵତି ତଥା ଵିଷଯା ଅପୀତି ପ୍ରତିପାଦଯତି — ଜଇ ଯଦି ଦିଟ୍ଠୀ ନକ୍ତଂଚରଜନସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟିଃ ତିମିରହରା ଅନ୍ଧକାରହରା ଭଵତି ଜଣସ୍ସ ଜନସ୍ଯ ଦୀଵେଣ ଣତ୍ଥି କାଯଵ୍ଵଂ ଦୀପେନ ନାସ୍ତି କର୍ତଵ୍ଯଂ . ତସ୍ଯ ପ୍ରଦୀପାଦୀନାଂ ଯଥା ପ୍ରଯୋଜନଂ ନାସ୍ତି ତହ ସୋକ୍ଖଂ ସଯମାଦା ଵିସଯା କିଂ ତତ୍ଥ କୁଵ୍ଵଂତି ତଥା

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଦି ] ଯଦି [ଜନସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟିଃ ] ପ୍ରାଣୀକୀ ଦୃଷ୍ଟି [ତିମିରହରା ] ତିମିରନାଶକ ହୋ ତୋ [ଦୀପେନ ନାସ୍ତି କର୍ତଵ୍ଯଂ ] ଦୀପକସେ କୋଈ ପ୍ରଯୋଜନ ନହୀଂ ହୈ, ଅର୍ଥାତ୍ ଦୀପକ କୁଛ ନହୀଂ କର ସକତା, [ତଥା ] ଉସୀପ୍ରକାର ଜହାଁ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [ସ୍ଵଯଂ ] ସ୍ଵଯଂ [ସୌଖ୍ଯଂ ] ସୁଖରୂପ ପରିଣମନ କରତା ହୈ [ତତ୍ର ] ଵହାଁ [ଵିଷଯାଃ ] ଵିଷଯ [କିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି ] କ୍ଯା କର ସକତେ ହୈଂ ? ..୬୭..

ଟୀକା : — ଜୈସେ କିନ୍ହୀଂ ନିଶାଚରୋଂକେ (ଉଲ୍ଲୂ, ସର୍ପ, ଭୂତ ଇତ୍ଯାଦି) ନେତ୍ର ସ୍ଵଯମେଵ ଅନ୍ଧକାରକୋ ନଷ୍ଟ କରନେକୀ ଶକ୍ତିଵାଲେ ହୋତେ ହୈଂ ଇସଲିଯେ ଉନ୍ହେଂ ଅଂଧକାର ନାଶକ ସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ଦୀପକ -ପ୍ରକାଶାଦିସେ କୋଈ ପ୍ରଯୋଜନ ନହୀଂ ହୋତା, (ଉନ୍ହେଂ ଦୀପକ -ପ୍ରକାଶ କୁଛ ନହୀଂ କରତା,) ଇସୀପ୍ରକାର — ଯଦ୍ଯପି ଅଜ୍ଞାନୀ ‘ଵିଷଯ ସୁଖକେ ସାଧନ ହୈଂ’ ଐସୀ ବୁଦ୍ଧିକେ ଦ୍ଵାରା ଵ୍ଯର୍ଥ ହୀ ଵିଷଯୋଂକା ଅଧ୍ଯାସ (-ଆଶ୍ରଯ) କରତେ ହୈଂ ତଥାପି – ସଂସାରମେଂ ଯା ମୁକ୍ତିମେଂ ସ୍ଵଯମେଵ ସୁଖରୂପ ପରିଣମିତ ଇସ ଆତ୍ମାକୋ ଵିଷଯ କ୍ଯା କର ସକତେ ହୈଂ ?

ଭାଵାର୍ଥ : — ସଂସାରମେଂ ଯା ମୋକ୍ଷମେଂ ଆତ୍ମା ଅପନେ ଆପ ହୀ ସୁଖରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ; ଉସମେଂ ଵିଷଯ ଅକିଂଚିତ୍କର ହୈଂ ଅର୍ଥାତ୍ କୁଛ ନହୀଂ କର ସକତେ . ଅଜ୍ଞାନୀ ଵିଷଯୋଂକୋ ସୁଖକା କାରଣ ମାନକର ଵ୍ଯର୍ଥ ହୀ ଉନକା ଅଵଲଂବନ ଲେତେ ହୈଂ ..୬୭..

Page 117 of 513
PDF/HTML Page 150 of 546
single page version

ଯଥା ଖଲୁ ନଭସି କାରଣାନ୍ତରମନପେକ୍ଷ୍ଯୈଵ ସ୍ଵଯମେଵ ପ୍ରଭାକରଃ ପ୍ରଭୂତପ୍ରଭାଭାରଭାସ୍ଵର- ସ୍ଵରୂପଵିକସ୍ଵରପ୍ରକାଶଶାଲିତଯା ତେଜଃ, ଯଥା ଚ କାଦାଚିତ୍କୌଷ୍ଣ୍ଯପରିଣତାଯଃପିଣ୍ଡଵନ୍ନିତ୍ଯ- ମେଵୌଷ୍ଣ୍ଯପରିଣାମାପନ୍ନତ୍ଵାଦୁଷ୍ଣଃ, ଯଥା ଚ ଦେଵଗତିନାମକର୍ମୋଦଯାନୁଵୃତ୍ତିଵଶଵର୍ତିସ୍ଵଭାଵତଯା ଦେଵଃ; ନିର୍ଵିଷଯାମୂର୍ତସର୍ଵପ୍ରଦେଶାହ୍ଲାଦକସହଜାନନ୍ଦୈକଲକ୍ଷଣସୁଖସ୍ଵଭାଵୋ ନିଶ୍ଚଯେନାତ୍ମୈଵ, ତତ୍ର ମୁକ୍ତୌ ସଂସାରେ ଵା ଵିଷଯାଃ କିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି, ନ କିମପୀତି ଭାଵଃ ..୬୭.. ଅଥାତ୍ମନଃ ସୁଖସ୍ଵଭାଵତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାନସ୍ଵଭାଵତ୍ଵଂ ଚ ପୁନରପି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତେନ ଦୃଢଯତି — ସଯମେଵ ଜହାଦିଚ୍ଚୋ ତେଜୋ ଉଣ୍ହୋ ଯ ଦେଵଦା ଣଭସି କାରଣାନ୍ତରଂ ନିରପେକ୍ଷ୍ଯ ସ୍ଵଯମେଵ ଯଥାଦିତ୍ଯଃ ସ୍ଵପରପ୍ରକାଶରୂପଂ ତେଜୋ ଭଵତି, ତଥୈଵ ଚ ସ୍ଵଯମେଵୋଷ୍ଣୋ ଭଵତି, ତଥା ଚାଜ୍ଞାନିଜନାନାଂ ଦେଵତା ଭଵତି . କ୍ଵ ସ୍ଥିତଃ . ନଭସି ଆକାଶେ . ସିଦ୍ଧୋ ଵି ତହା ଣାଣଂ ସୁହଂ ଚ ସିଦ୍ଧୋଽପି ଭଗଵାଂସ୍ତଥୈଵ କାରଣାନ୍ତରଂ ନିରପେକ୍ଷ୍ଯ ସ୍ଵଭାଵେନୈଵ ସ୍ଵପରପ୍ରକାଶକଂ କେଵଲଜ୍ଞାନଂ, ତଥୈଵ ପରମତୃପ୍ତିରୂପମନାକୁଲତ୍ଵଲକ୍ଷଣଂ ସୁଖମ୍ . କ୍ଵ . ଲୋଗେ

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଥା ] ଜୈସେ [ନଭସି ] ଆକାଶମେଂ [ଆଦିତ୍ଯଃ ] ସୂର୍ଯ [ସ୍ଵଯମେଵ ] ଅପନେ ଆପ ହୀ [ତେଜଃ ] ତେଜ, [ଉଷ୍ଣଃ ] ଉଷ୍ଣ [ଚ ] ଔର [ଦେଵତା ] ଦେଵ ହୈ, [ତଥା ] ଉସୀପ୍ରକାର [ଲୋକେ ] ଲୋକମେଂ [ସିଦ୍ଧଃ ଅପି ] ସିଦ୍ଧ ଭଗଵାନ ଭୀ (ସ୍ଵଯମେଵ) [ଜ୍ଞାନଂ ] ଜ୍ଞାନ [ସୁଖଂ ଚ ] ସୁଖ [ତଥା ଦେଵଃ ] ଔର ଦେଵ ହୈଂ ..୬୮..

ଟୀକା : — ଜୈସେ ଆକାଶମେଂ ଅନ୍ଯ କାରଣକୀ ଅପେକ୍ଷା ରଖେ ବିନା ହୀ ସୂର୍ଯ (୧) ସ୍ଵଯମେଵ ଅତ୍ଯଧିକ ପ୍ରଭାସମୂହସେ ଚମକତେ ହୁଏ ସ୍ଵରୂପକେ ଦ୍ଵାରା ଵିକସିତ ପ୍ରକାଶଯୁକ୍ତ ହୋନେସେ ତେଜ ହୈ, (୨) କଭୀ ୧ଉଷ୍ଣତାରୂପ ପରିଣମିତ ଲୋହେକେ ଗୋଲେକୀ ଭାଁତି ସଦା ଉଷ୍ଣତା -ପରିଣାମକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ ଉଷ୍ଣ ହୈ, ଔର (୩) ଦେଵଗତିନାମକର୍ମକେ ଧାରାଵାହିକ ଉଦଯକେ ଵଶଵର୍ତୀ ସ୍ଵଭାଵସେ ଦେଵ ହୈ; ଇସୀପ୍ରକାର ୧. ଜୈସେ ଲୋହେକା ଗୋଲା କଭୀ ଉଷ୍ଣତାପରିଣାମସେ ପରିଣମତା ହୈ ଵୈସେ ସୂର୍ଯ ସଦା ହୀ ଉଷ୍ଣତାପରିଣାମସେ ପରିଣମା ହୁଆ

ଜ୍ଯମ ଆଭମାଂ ସ୍ଵଯମେଵ ଭାସ୍କର ଉଷ୍ଣ, ଦେଵ, ପ୍ରକାଶ ଛେ, ସ୍ଵଯମେଵ ଲୋକେ ସିଦ୍ଧ ପଣ ତ୍ଯମ ଜ୍ଞାନ, ସୁଖ ନେ ଦେଵ ଛେ. ୬୮.

Page 118 of 513
PDF/HTML Page 151 of 546
single page version

ତଥୈଵ ଲୋକେ କାରଣାଂତରମନପେକ୍ଷ୍ଯୈଵ ସ୍ଵଯମେଵ ଭଗଵାନାତ୍ମାପି ସ୍ଵପରପ୍ରକାଶନସମର୍ଥନିର୍ଵିତଥାନନ୍ତ- ଶକ୍ତିସହଜସଂଵେଦନତାଦାତ୍ମ୍ଯାତ୍ ଜ୍ଞାନଂ, ତଥୈଵ ଚାତ୍ମତୃପ୍ତିସମୁପଜାତପରିନିର୍ଵୃତ୍ତିପ୍ରଵର୍ତିତାନାକୁଲତ୍ଵ- ସୁସ୍ଥିତତ୍ଵାତ୍ ସୌଖ୍ଯଂ, ତଥୈଵ ଚାସନ୍ନାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭଲବ୍ଧଵର୍ଣଜନମାନସଶିଲାସ୍ତମ୍ଭୋତ୍କୀର୍ଣ- ସମୁଦୀର୍ଣଦ୍ଯୁତିସ୍ତୁତିଯୋଗିଦିଵ୍ଯାତ୍ମସ୍ଵରୂପତ୍ଵାଦ୍ଦେଵଃ . ଅତୋଽସ୍ଯାତ୍ମନଃ ସୁଖସାଧନାଭାସୈର୍ଵିଷଯୈଃ ପର୍ଯାପ୍ତମ୍ ..୬୮.. — ଇତି ଆନନ୍ଦପ୍ରପଂଚଃ . ଜଗତି . ତହା ଦେଵୋ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସମ୍ଯକ୍ଶ୍ରଦ୍ଧାନଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନରୂପାଭେଦରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିସମୁତ୍ପନ୍ନ- ସୁନ୍ଦରାନନ୍ଦସ୍ଯନ୍ଦିସୁଖାମୃତପାନପିପାସିତାନାଂ ଗଣଧରଦେଵାଦିପରମଯୋଗିନାଂ ଦେଵେନ୍ଦ୍ରାଦୀନାଂ ଚାସନ୍ନଭଵ୍ଯାନାଂ ମନସି ନିରନ୍ତରଂ ପରମାରାଧ୍ଯଂ, ତଥୈଵାନନ୍ତଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣସ୍ତଵନେନ ସ୍ତୁତ୍ଯଂ ଚ ଯଦ୍ଦିଵ୍ଯମାତ୍ମସ୍ଵରୂପଂ ତତ୍ସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ତଥୈଵ ଦେଵଶ୍ଚେତି . ତତୋ ଜ୍ଞାଯତେ ମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ଵିଷଯୈରପି ପ୍ରଯୋଜନଂ ନାସ୍ତୀତି ..୬୮.. ଏଵଂ ସ୍ଵଭାଵେନୈଵ ସୁଖସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାଦ୍ଵିଷଯା ଅପି ମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ସୁଖକାରଣଂ ନ ଭଵନ୍ତୀତିକଥନରୂପେଣ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ . ଅଥେଦାନୀଂ ଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵାଃ ପୂର୍ଵୋକ୍ତଲକ୍ଷଣାନନ୍ତସୁଖାଧାରଭୂତଂ ସର୍ଵଜ୍ଞଂ ଵସ୍ତୁସ୍ତଵେନ ନମସ୍କୁର୍ଵନ୍ତି — ଲୋକମେଂ ଅନ୍ଯ କାରଣକୀ ଅପେକ୍ଷା ରଖେ ବିନା ହୀ ଭଗଵାନ ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯମେଵ ହୀ (୧) ସ୍ଵପରକୋ ପ୍ରକାଶିତ କରନେମେଂ ସମର୍ଥ ନିର୍ଵିତଥ ( – ସଚ୍ଚୀ) ଅନନ୍ତ ଶକ୍ତିଯୁକ୍ତ ସହଜ ସଂଵେଦନକେ ସାଥ ତାଦାତ୍ମ୍ଯ ହୋନେସେ ଜ୍ଞାନ ହୈ, (୨) ଆତ୍ମତୃପ୍ତିସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲୀ ଜୋ ୧ପରିନିଵୃତ୍ତି ହୈ; ଉସମେଂ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ଅନାକୁଲତାମେଂ ସୁସ୍ଥିତତାକେ କାରଣ ସୌଖ୍ଯ ହୈ, ଔର (୩) ଜିନ୍ହେଂ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧି ନିକଟ ହୈ ଐସେ ବୁଧ ଜନୋଂକେ ମନରୂପୀ ୨ଶିଲାସ୍ତଂଭମେଂ ଜିସକୀ ଅତିଶଯ ୩ଦ୍ଯୁତି ସ୍ତୁତି ଉତ୍କୀର୍ଣ ହୈ ଐସା ଦିଵ୍ଯ ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପଵାନ ହୋନେସେ ଦେଵ ହୈ . ଇସଲିଯେ ଇସ ଆତ୍ମାକୋ ସୁଖସାଧନାଭାସ (-ଜୋ ସୁଖକେ ସାଧନ ନହୀଂ ହୈଂ ପରନ୍ତୁ ସୁଖକେ ସାଧନ ହୋନେକା ଆଭାସମାତ୍ର ଜିନମେଂ ହୋତା ହୈ ଐସେ) ଵିଷଯୋଂସେ ବସ ହୋ .

ଭାଵାର୍ଥ : — ସିଦ୍ଧ ଭଗଵାନ କିସୀ ବାହ୍ଯ କାରଣକୀ ଅପେକ୍ଷାକେ ବିନା ଅପନେ ଆପ ହୀ ସ୍ଵପରପ୍ରକାଶକ ଜ୍ଞାନରୂପ ହୈଂ, ଅନନ୍ତ ଆତ୍ମିକ ଆନନ୍ଦରୂପ ହୈଂ ଔର ଅଚିଂତ୍ଯ ଦିଵ୍ଯତାରୂପ ହୈଂ . ସିଦ୍ଧ ଭଗଵାନକୀ ଭାଁତି ହୀ ସର୍ଵ ଜୀଵୋଂକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ; ଇସଲିଯେ ସୁଖାର୍ଥୀ ଜୀଵୋଂକୋ ଵିଷଯାଲମ୍ବୀ ଭାଵ ଛୋଡ଼କର ନିରାଲମ୍ବୀ ପରମାନନ୍ଦସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମନ କରନା ଚାହିଯେ .

୧. ପରିନିର୍ଵୃତ୍ତି = ମୋକ୍ଷ; ପରିପୂର୍ଣତା; ଅନ୍ତିମ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସୁଖ. (ପରିନିର୍ଵୃତ୍ତି ଆତ୍ମତୃପ୍ତିସେ ହୋତୀ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମତୃପ୍ତିକୀ

ପରାକାଷ୍ଠା ହୀ ପରିନିର୍ଵୃତ୍ତି ହୈ .) ୨. ଶିଲାସ୍ତଂଭ = ପତ୍ଥରକା ଖଂଭା . ୩. ଦ୍ଯୁତି = ଦିଵ୍ଯତା; ଭଵ୍ଯତା, ମହିମା (ଗଣଧରଦେଵାଦି ବୁଧ ଜନୋଂକେ ମନମେଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵରୂପକୀ ଦିଵ୍ଯତାକା ସ୍ତୁତିଗାନ

Page 119 of 513
PDF/HTML Page 152 of 546
single page version

ତେଜୋ ଦିଟ୍ଠୀ ଣାଣଂ ଇଡ୍ଢୀ ସୋକ୍ଖଂ ତହେଵ ଈସରିଯଂ ତିହୁଵଣପହାଣଦଇଯଂ ତେଜଃ ପ୍ରଭାମଣ୍ଡଲଂ, ଜଗତ୍ତ୍ରଯକାଲତ୍ରଯଵସ୍ତୁଗତଯୁଗପତ୍ସାମାନ୍ଯାସ୍ତିତ୍ଵଗ୍ରାହକଂ କେଵଲଦର୍ଶନଂ, ତଥୈଵ ସମସ୍ତଵିଶେଷାସ୍ତିତ୍ଵଗ୍ରାହକଂ କେଵଲଜ୍ଞାନଂ, ଋଦ୍ଧିଶବ୍ଦେନ ସମଵସରଣାଦିଲକ୍ଷଣା ଵିଭୂତିଃ, ସୁଖଶବ୍ଦେନାଵ୍ଯାବାଧାନନ୍ତସୁଖଂ, ତତ୍ପଦାଭି- ଲାଷେଣ ଇନ୍ଦ୍ରାଦଯୋଽପି ଭୃତ୍ଯତ୍ଵଂ କୁର୍ଵନ୍ତୀତ୍ଯେଵଂଲକ୍ଷଣମୈଶ୍ଵର୍ଯଂ, ତ୍ରିଭୁଵନାଧୀଶାନାମପି ଵଲ୍ଲଭତ୍ଵଂ ଦୈଵଂ ଭଣ୍ଯତେ . ମାହପ୍ପଂ ଜସ୍ସ ସୋ ଅରିହୋ ଇତ୍ଥଂଭୂତଂ ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ଯସ୍ଯ ସୋଽର୍ହନ୍ ଭଣ୍ଯତେ . ଇତି ଵସ୍ତୁସ୍ତଵନରୂପେଣ ନମସ୍କାରଂ କୃତଵନ୍ତଃ ..“ “ “ “ “

ପଣମାମି ନମସ୍କରୋମି ପୁଣୋ ପୁଣୋ ପୁନଃ ପୁନଃ . କମ୍ . ତଂ ସିଦ୍ଧଂ ପରମାଗମପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ସିଦ୍ଧମ୍ . କଥଂଭୂତମ୍ . ଗୁଣଦୋ ଅଧିଗଦରଂ ଅଵ୍ଯାବାଧାନନ୍ତସୁଖାଦିଗୁଣୈରଧିକତରଂ ସମଧିକତରଗୁଣମ୍ . ପୁନରପି କଥଂ-

-: ଅବ, ଯହାଁ ଶୁଭ ପରିଣାମକା ଅଧିକାର ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋତା ହୈ :-

ଅବ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସ୍ଵରୂପ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ଵିଚାରୋଂକୋ ଲେକର, ଉସକେ (ଇନ୍ଦ୍ରିଯ ସୁଖକେ) ସାଧନକା (-ଶୁଭୋପଯୋଗକା) ସ୍ଵରୂପ କହତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଦେଵତାଯତିଗୁରୁପୂଜାସୁ ] ଦେଵ, ଗୁରୁ ଔର ଯତିକୀ ପୂଜାମେଂ, [ଦାନେ ଚ ଏଵ ] ଦାନମେଂ [ସୁଶୀଲେଷୁ ଵା ] ଏଵଂ ସୁଶୀଲୋଂମେଂ [ଉପଵାସାଦିଷୁ ] ଔର ଉପଵାସାଦିକମେଂ [ରକ୍ତଃ ଆତ୍ମା ] ଲୀନ ଆତ୍ମା [ଶୁଭୋପଯୋଗାତ୍ମକଃ ] ଶୁଭୋପଯୋଗାତ୍ମକ ହୈ ..୬୯..

ଗୁରୁ -ଦେଵ -ଯତିପୂଜା ଵିଷେ, ଵଳୀ ଦାନ ନେ ସୁଶୀଲୋ ଵିଷେ, ଜୀଵ ରକ୍ତ ଉପଵାସାଦିକେ, ଶୁଭ -ଉପଯୋଗସ୍ଵରୂପ ଛେ. ୬୯.

Page 120 of 513
PDF/HTML Page 153 of 546
single page version

ଯଦାଯମାତ୍ମା ଦୁଃଖସ୍ଯ ସାଧନୀଭୂତାଂ ଦ୍ଵେଷରୂପାମିନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥାନୁରାଗରୂପାଂ ଚାଶୁଭୋପଯୋଗ- ଭୂମିକାମତିକ୍ରମ୍ଯ ଦେଵଗୁରୁଯତିପୂଜାଦାନଶୀଲୋପଵାସପ୍ରୀତିଲକ୍ଷଣଂ ଧର୍ମାନୁରାଗମଂଗୀକରୋତି ତଦେନ୍ଦ୍ରିଯ- ସୁଖସ୍ଯ ସାଧନୀଭୂତାଂ ଶୁଭୋପଯୋଗଭୂମିକାମଧିରୂଢୋଽଭିଲପ୍ଯେତ ..୬୯.. ଭୂତମ୍ . ଅଵିଚ୍ଛିଦଂ ମଣୁଵଦେଵପଦିଭାଵଂ ଯଥା ପୂର୍ଵମର୍ହଦଵସ୍ଥାଯାଂ ମନୁଜଦେଵେନ୍ଦ୍ରାଦଯଃ ସମଵଶରଣେ ସମାଗତ୍ଯ ନମସ୍କୁର୍ଵନ୍ତି ତେନ ପ୍ରଭୁତ୍ଵଂ ଭଵତି, ତଦତିକ୍ରାନ୍ତତ୍ଵାଦତିକ୍ରାନ୍ତମନୁଜଦେଵପତିଭାଵମ୍ . ପୁନଶ୍ଚ କିଂଵିଶିଷ୍ଟମ୍ . ଅପୁଣବ୍ଭାଵଣିବଦ୍ଧଂ ଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରାଦିପଞ୍ଚପ୍ରକାରଭଵାଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣଃ ଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧୈକସ୍ଵଭାଵନିଜାତ୍ମୋପଲମ୍ଭଲକ୍ଷଣୋ ଯୋଽସୌ ମୋକ୍ଷସ୍ତସ୍ଯାଧୀନତ୍ଵାଦପୁନର୍ଭାଵନିବଦ୍ଧମିତି ଭାଵଃ ..✽୪.. ଏଵଂ ନମସ୍କାରମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ . ଇତି ଗାଥାଷ୍ଟକେନ ପଞ୍ଚମସ୍ଥଲଂ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମ୍ . ଏଵମଷ୍ଟାଦଶଗାଥାଭିଃ ସ୍ଥଲପଞ୍ଚକେ ନ ସୁଖପ୍ରପଞ୍ଚନାମାନ୍ତରାଧିକାରୋ ଗତଃ . ଇତି ପୂର୍ଵୋକ୍ତପ୍ରକାରେଣ ‘ଏସ ସୁରାସୁର’ ଇତ୍ଯାଦି ଚତୁର୍ଦଶଗାଥାଭିଃ ପୀଠିକା ଗତା, ତଦନନ୍ତରଂ ସପ୍ତଗାଥାଭିଃ ସାମାନ୍ଯସର୍ଵଜ୍ଞସିଦ୍ଧିଃ, ତଦନନ୍ତରଂ ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶଦ୍ଗାଥାଭିଃ ଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚଃ, ତଦନନ୍ତର- ମଷ୍ଟାଦଶଗାଥାଭିଃ ସୁଖପ୍ରପଞ୍ଚ ଇତି ସମୁଦାଯେନ ଦ୍ଵାସପ୍ତତିଗାଥାଭିରନ୍ତରାଧିକାରଚତୁଷ୍ଟଯେନ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗାଧିକାରଃ ସମାପ୍ତଃ .. ଇତ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵଂ ପଞ୍ଚଵିଂଶତିଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକାଚତୁଷ୍ଟଯାଭିଧାନୋଽଧିକାରଃ ପ୍ରାରଭ୍ଯତେ . ତତ୍ର ପଞ୍ଚଵିଂଶତିଗାଥାମଧ୍ଯେ ପ୍ରଥମଂ ତାଵଚ୍ଛୁଭାଶୁଭଵିଷଯେ ମୂଢତ୍ଵନିରାକରଣାର୍ଥଂ ‘ଦେଵଦଜଦିଗୁରୁ’ ଇତ୍ଯାଦି ଦଶଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ପ୍ରଥମଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକା କଥ୍ଯତେ . ତଦନନ୍ତରମାପ୍ତାତ୍ମସ୍ଵରୂପପରିଜ୍ଞାନଵିଷଯେ ମୂଢତ୍ଵନିରାକରଣାର୍ଥଂ ‘ଚତ୍ତା ପାଵାରଂଭଂ’ ଇତ୍ଯାଦି ସପ୍ତଗାଥାପର୍ଯନ୍ତଂ ଦ୍ଵିତୀଯଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକା . ଅଥାନନ୍ତରଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯପରିଜ୍ଞାନଵିଷଯେ ମୂଢତ୍ଵନିରାକ ରଣାର୍ଥଂ ‘ଦଵ୍ଵାଦୀଏସୁ’ ଇତ୍ଯାଦି ଗାଥାଷଟ୍କ ପର୍ଯନ୍ତଂ ତୃତୀଯଜ୍ଞାନକ ଣ୍ଡିକା . ତଦନନ୍ତରଂ ସ୍ଵପର- ତତ୍ତ୍ଵପରିଜ୍ଞାନଵିଷଯେ ମୂଢତ୍ଵନିରାକରଣାର୍ଥଂ ‘ଣାଣପ୍ପଗଂ’ ଇତ୍ଯାଦି ଗାଥାଦ୍ଵଯେନ ଚତୁର୍ଥଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକା . ଇତି ଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକାଚତୁଷ୍ଟଯାଭିଧାନାଧିକାରେ ସମୁଦାଯପାତନିକା . ଅଥେଦାନୀଂ ପ୍ରଥମଜ୍ଞାନକଣ୍ଡିକାଯାଂ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର- ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନେନ ଗାଥାଚତୁଷ୍ଟଯଂ, ତଦନନ୍ତରଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଜୀଵସ୍ଯ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାମୁତ୍ପାଦଯତୀତି କଥନରୂପେଣ ଗାଥାଚତୁଷ୍ଟଯଂ, ତଦନନ୍ତରମୁପସଂହାରରୂପେଣ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ, ଇତି ସ୍ଥଲତ୍ରଯପର୍ଯନ୍ତଂ କ୍ରମେଣ ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କ୍ରିଯତେ . ତଦ୍ଯଥା --ଅଥ ଯଦ୍ଯପି ପୂର୍ଵଂ ଗାଥାଷଟ୍କେନେନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସ୍ଵରୂପଂ ଭଣିତଂ ତଥାପି ପୁନରପି ତଦେଵ ଵିସ୍ତରେଣ କଥଯନ୍ ସନ୍ ତତ୍ସାଧକଂ ଶୁଭୋପଯୋଗଂ ପ୍ରତିପାଦଯତି, ଅଥଵା ଦ୍ଵିତୀଯପାତନିକା --ପୀଠିକାଯାଂ ଯଚ୍ଛୁଭୋପଯୋଗସ୍ଵରୂପଂ ସୂଚିତଂ ତସ୍ଯେଦାନୀମିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଵିଶେଷଵିଚାରପ୍ରସ୍ତାଵେ ତତ୍ସାଧକତ୍ଵେନ ଵିଶେଷଵିଵରଣଂ କରୋତି ---ଦେଵଦଜଦିଗୁରୁପୂଜାସୁ ଚେଵ ଦାଣମ୍ମି ଵା ସୁସୀଲେସୁ ଦେଵତାଯତିଗୁରୁପୂଜାସୁ ଚୈଵ ଦାନେ ଵା ସୁଶୀଲେଷୁ ଉଵଵାସାଦିସୁ ରତ୍ତୋ ତଥୈଵୋପଵାସାଦିଷୁ ଚ ରକ୍ତ ଆସକ୍ତଃ ଅପ୍ପା ଜୀଵଃ ସୁହୋଵଓଗପ୍ପଗୋ ଶୁଭୋପଯୋଗାତ୍ମକୋ ଭଣ୍ଯତେ ଇତି . ତଥାହି – ଦେଵତା

ଟୀକା : – ଜବ ଯହ ଆତ୍ମା ଦୁଃଖକୀ ସାଧନା ଭୂତ ଐସୀ ଦ୍ଵେଷରୂପ ତଥା ଇନ୍ଦ୍ରିଯ ଵିଷଯକୀ ଅନୁରାଗରୂପ ଅଶୁଭୋପଯୋଗ ଭୂମିକାକା ଉଲ୍ଲଂଘନ କରକେ, ଦେଵ -ଗୁରୁ -ଯତିକୀ ପୂଜା, ଦାନ, ଶୀଲ ଔର ଉପଵାସାଦିକକେ ପ୍ରୀତିସ୍ଵରୂପ ଧର୍ମାନୁରାଗକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ ତବ ଵହ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକୀ ସାଧନଭୂତ ଶୁଭୋପଯୋଗଭୂମିକାମେଂ ଆରୂଢ଼ କହଲାତା ହୈ .

Page 121 of 513
PDF/HTML Page 154 of 546
single page version

ଅଯମାତ୍ମେନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସାଧନୀଭୂତସ୍ଯ ଶୁଭୋପଯୋଗସ୍ଯ ସାମର୍ଥ୍ଯାତ୍ତଦଧିଷ୍ଠାନଭୂତାନାଂ ତିର୍ଯଗ୍ମାନୁଷ- ନିର୍ଦୋଷିପରମାତ୍ମା, ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜଯେନ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵରୂପପ୍ରଯତ୍ନପରୋ ଯତିଃ, ସ୍ଵଯଂ ଭେଦାଭେଦରତ୍ନତ୍ରଯାରାଧକସ୍ତଦର୍ଥିନାଂ ଭଵ୍ଯାନାଂ ଜିନଦୀକ୍ଷାଦାଯକୋ ଗୁରୁଃ, ପୂର୍ଵୋକ୍ତଦେଵତାଯତିଗୁରୂଣାଂ ତତ୍ପ୍ରତିବିମ୍ବାଦୀନାଂ ଚ ଯଥାସଂଭଵଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଭାଵରୂପା ପୂଜା, ଆହାରାଦିଚତୁର୍ଵିଧଦାନଂ ଚ ଆଚାରାଦିକଥିତଶୀଲଵ୍ରତାନି ତଥୈଵୋପଵାସାଦିଜିନଗୁଣସଂପତ୍ତ୍ଯାଦିଵିଧି- ଵିଶେଷାଶ୍ଵ . ଏତେଷୁ ଶୁଭାନୁଷ୍ଠାନେଷୁ ଯୋଽସୌ ରତଃ ଦ୍ଵେଷରୂପେ ଵିଷଯାନୁରାଗରୂପେ ଚାଶୁଭାନୁଷ୍ଠାନେ ଵିରତଃ, ସ ଜୀଵଃ

ଭାଵାର୍ଥ : – ସର୍ଵ ଦୋଷ ରହିତ ପରମାତ୍ମା ଵହ ଦେଵ ହୈଂ; ଭେଦାଭେଦ ରତ୍ନତ୍ରଯକେ ସ୍ଵଯଂ ଆରାଧକ ତଥା ଉସ ଆରାଧନାକେ ଅର୍ଥୀ ଅନ୍ଯ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵୋଂକୋ ଜିନଦୀକ୍ଷା ଦେନେଵାଲେ ଵେ ଗୁରୁ ହୈଂ; ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜଯ କରକେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵରୂପମେଂ ପ୍ରଯତ୍ନପରାଯଣ ଵେ ଯତି ହୈଂ . ଐସେ ଦେଵ -ଗୁରୁ -ଯତିକୀ ଅଥଵା ଉନକୀ ପ୍ରତିମାକୀ ପୂଜାମେଂ, ଆହାରାଦିକ ଚତୁର୍ଵିଧ ଦାନମେଂ, ଆଚାରାଂଗାଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ କହେ ହୁଏ ଶୀଲଵ୍ରତୋଂମେଂ ତଥା ଉପଵାସାଦିକ ତପମେଂ ପ୍ରୀତିକା ହୋନା ଵହ ଧର୍ମାନୁରାଗ ହୈ . ଜୋ ଆତ୍ମା ଦ୍ଵେଷରୂପ ଔର ଵିଷଯାନୁରାଗରୂପ ଅଶୁଭୋପଯୋଗକୋ ପାର କରକେ ଧର୍ମାନୁରାଗକୋ ଅଂଗୀକାର କରତା ହୈ ଵହ ଶୁଭୋପଯୋଗୀ ହୈ ..୬୯..

ଅବ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକୋ ଶୁଭୋପଯୋଗକେ ସାଧ୍ଯକେ ରୂପମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଭୋପଯୋଗ ସାଧନ ହୈ ଔର ଉନକା ସାଧ୍ଯ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖ ହୈ ଐସା) କହତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଶୁଭେନ ଯୁକ୍ତଃ ] ଶୁଭୋପଯୋଗଯୁକ୍ତ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [ତିର୍ଯକ୍ ଵା ] ତିର୍ଯଂଚ, [ମାନୁଷଃ ଵା ] ମନୁଷ୍ଯ [ଦେଵଃ ଵା ] ଅଥଵା ଦେଵ [ଭୂତଃ ] ହୋକର, [ତାଵତ୍କାଲଂ ] ଉତନେ ସମଯ ତକ [ଵିଵିଧଂ ] ଵିଵିଧ [ଐନ୍ଦ୍ରିଯଂ ସୁଖଂ ] ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖ [ଲଭତେ ] ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ ..୭୦..

ଟୀକା : — ଯହ ଆତ୍ମା ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକେ ସାଧନଭୂତ ଶୁଭୋପଯୋଗକୀ ସାମର୍ଥ୍ଯସେ ଉସକେ ଅଧିଷ୍ଠାନଭୂତ (-ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକେ ସ୍ଥାନଭୂତ -ଆଧାରଭୂତ ଐସୀ) ତିର୍ଯଂଚ, ମନୁଷ୍ଯ ଔର ଦେଵତ୍ଵକୀ

Page 122 of 513
PDF/HTML Page 155 of 546
single page version

ଦେଵତ୍ଵଭୂମିକାନାମନ୍ଯତମାଂ ଭୂମିକାମଵାପ୍ଯ ଯାଵତ୍କାଲମଵତିଷ୍ଠତେ, ତାଵତ୍କାଲମନେକପ୍ରକାରମିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ସମାସାଦଯତୀତି ..୭୦..

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଉପଦେଶେ ସିଦ୍ଧଂ ] (ଜିନେନ୍ଦ୍ରଦେଵକେ) ଉପଦେଶସେ ସିଦ୍ଧ ହୈ କି [ସୁରାଣାମ୍ ଅପି ] ଦେଵୋଂକେ ଭୀ [ସ୍ଵଭାଵସିଦ୍ଧଂ ] ସ୍ଵଭାଵସିଦ୍ଧ [ସୌଖ୍ଯଂ ] ସୁଖ [ନାସ୍ତି ] ନହୀଂ ହୈ; [ତେ ] ଵେ [ଦେହଵେଦନାର୍ତା ] (ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯମଯ) ଦେହକୀ ଵେଦନାସେ ପୀଡ଼ିତ ହୋନେସେ [ରମ୍ଯେସୁ ଵିଷଯେସୁ ] ରମ୍ଯ ଵିଷଯୋଂମେଂ [ରମନ୍ତେ ] ରମତେ ହୈଂ ..୭୧..

Page 123 of 513
PDF/HTML Page 156 of 546
single page version

ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଭାଜନେଷୁ ହି ପ୍ରଧାନା ଦିଵୌକସଃ . ତେଷାମପି ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ନ ଖଲୁ ସୁଖମସ୍ତି, ପ୍ରତ୍ଯୁତ ତେଷାଂ ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ଦୁଃଖମେଵାଵଲୋକ୍ଯତେ, ଯତସ୍ତେ ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯାତ୍ମକଶରୀରପିଶାଚପୀଡଯା ପରଵଶା ଭୃଗୁପ୍ରପାତସ୍ଥାନୀଯାନ୍ ମନୋଜ୍ଞଵିଷଯାନଭିପତନ୍ତି ..୭୧..

ଅଥୈଵମିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସ୍ଯ ଦୁଃଖତାଯାଂ ଯୁକ୍ତ୍ଯାଵତାରିତାଯାମିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସାଧନୀଭୂତପୁଣ୍ଯନିର୍ଵର୍ତକ- ଶୁଭୋପଯୋଗସ୍ଯ ଦୁଃଖସାଧନୀଭୂତପାପନିର୍ଵର୍ତକାଶୁଭୋପଯୋଗଵିଶେଷାଦଵିଶେଷତ୍ଵମଵତାରଯତି —

ଟୀକା : — ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକେ ଭାଜନୋଂମେଂ ପ୍ରଧାନ ଦେଵ ହୈଂ; ଉନକେ ଭୀ ଵାସ୍ତଵମେଂ ସ୍ଵାଭାଵିକ ସୁଖ ନହୀଂ ହୈ, ଉଲଟା ଉନକେ ସ୍ଵାଭାଵିକ ଦୁଃଖ ହୀ ଦେଖା ଜାତା ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଵେ ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯାତ୍ମକ ଶରୀରରୂପୀ ପିଶାଚକୀ ପୀଡ଼ାସେ ପରଵଶ ହୋନେସେ ୧ଭୃଗୁପ୍ରପାତକେ ସମାନ ମନୋଜ୍ଞ ଵିଷଯୋଂକୀ ଓର ଦୌଂଡ଼ତେ ହୈ ..୭୧..

ଇସପ୍ରକାର ଯୁକ୍ତିପୂର୍ଵକ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକୋ ଦୁଃଖରୂପ ପ୍ରଗଟ କରକେ, ଅବ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକେ ସାଧନଭୂତ ପୁଣ୍ଯକୋ ଉତ୍ପନ୍ନ କରନେଵାଲେ ଶୁଭୋପଯୋଗକୀ, ଦୁଃଖକେ ସାଧନଭୂତ ପାପକୋ ଉତ୍ପନ୍ନ କରନେଵାଲେ ଅଶୁଭୋପଯୋଗସେ ଅଵିଶେଷତା ପ୍ରଗଟ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : – [ନରନାରକତିର୍ଯକ୍ସୁରାଃ ] ମନୁଷ୍ଯ, ନାରକୀ, ତିର୍ଯଂଚ ଔର ଦେଵ ( – ସଭୀ) [ଯଦି ] ଯଦି [ଦେହସଂଭଵଂ ] ଦେହୋତ୍ପନ୍ନ [ଦୁଃଖଂ ] ଦୁଃଖକୋ [ଭଜଂତି ] ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ, [ଜୀଵାନାଂ ] ତୋ ଜୀଵୋଂକା [ସଃ ଉପଯୋଗଃ ] ଵହ (ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗସେ ଵିଲକ୍ଷଣ -ଅଶୁଦ୍ଧ) ଉପଯୋଗ [ଶୁଭଃ ଵା ଅଶୁଭଃ ] ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭ — ଦୋ ପ୍ରକାରକା [କଥଂ ଭଵତି ] କୈସେ ହୈ ? (ଅର୍ଥାତ୍ ନହୀଂ ହୈ )..୭୨.. ୧. ଭୃଗୁପ୍ରପାତ = ଅତ୍ଯଂତ ଦୁଃଖସେ ଘବରାକର ଆତ୍ମଘାତ କରନେକେ ଲିଯେ ପର୍ଵତକେ ନିରାଧାର ଉଚ୍ଚ ଶିଖରସେ ଗିରନା .

ତିର୍ଯଂଚ -ନାରକ -ସୁର -ନରୋ ଜୋ ଦେହଗତ ଦୁଃଖ ଅନୁଭଵେ, ତୋ ଜୀଵନୋ ଉପଯୋଗ ଏ ଶୁଭ ନେ ଅଶୁଭ କଈ ରୀତ ଛେ ?. ୭୨.

Page 124 of 513
PDF/HTML Page 157 of 546
single page version

ଯଦି ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯସମୁଦୀର୍ଣପୁଣ୍ଯସଂପଦସ୍ତ୍ରିଦଶାଦଯୋଽଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯପର୍ଯାଗତପାତକାପଦୋ ଵା ନାରକାଦଯଶ୍ଚ, ଉଭଯେଽପି ସ୍ଵାଭାଵିକସୁଖାଭାଵାଦଵିଶେଷେଣ ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯାତ୍ମକଶରୀରପ୍ରତ୍ଯଯଂ ଦୁଃଖ- ମେଵାନୁଭଵନ୍ତି, ତତଃ ପରମାର୍ଥତଃ ଶୁଭାଶୁଭୋପଯୋଗଯୋଃ ପୃଥକ୍ତ୍ଵଵ୍ଯଵସ୍ଥା ନାଵତିଷ୍ଠତେ ..୭୨..

ଟୀକା : — ଯଦି ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ଉଦଯଗତ ପୁଣ୍ଯକୀ ସମ୍ପତ୍ତିଵାଲେ ଦେଵାଦିକ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ପୁଣ୍ଯକେ ଉଦଯସେ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେଵାଲୀ ଋଦ୍ଧିଵାଲେ ଦେଵ ଇତ୍ଯାଦି) ଔର ଅଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ଉଦଯଗତ ପାପକୀ ଆପଦାଵାଲେ ନାରକାଦିକ — ଯହ ଦୋନୋଂ ସ୍ଵାଭାଵିକ ସୁଖକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ଅଵିଶେଷରୂପସେ (-ବିନା ଅନ୍ତରକେ) ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯାତ୍ମକ ଶରୀର ସମ୍ବନ୍ଧୀ ଦୁଃଖକା ହୀ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ, ତବ ଫି ର ପରମାର୍ଥସେ ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭ ଉପଯୋଗକୀ ପୃଥକ୍ତ୍ଵଵ୍ଯଵସ୍ଥା ନହୀଂ ରହତୀ .

ଭାଵାର୍ଥ : — ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ପୁଣ୍ଯକେ ଫଲରୂପମେଂ ଦେଵାଦିକକୀ ସମ୍ପଦାଯେଂ ମିଲତୀ ହୈଂ ଔର ଅଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ପାପକେ ଫଲରୂପମେଂ ନାରକାଦିକ କୀ ଆପଦାଯେଂ ମିଲତୀ ହୈଂ . କିନ୍ତୁ ଵେ ଦେଵାଦିକ ତଥା ନାରକାଦିକ ଦୋନୋଂ ପରମାର୍ଥସେ ଦୁଃଖୀ ହୀ ହୈଂ . ଇସପ୍ରକାର ଦୋନୋଂକା ଫଲ ସମାନ ହୋନେସେ ଶୁଭୋପଯୋଗ ଔର ଅଶୁଭୋପଯୋଗ ଦୋନୋଂ ପରମାର୍ଥସେ ସମାନ ହୀ ହୈଂ ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଯୋଗମେଂ — ଅଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗମେଂ — ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭ ନାମକ ଭେଦ ପରମାର୍ଥସେ ଘଟିତ ନହୀଂ ହୋତେ ..୭୨..

(ଜୈସେ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକୋ ଦୁଃଖରୂପ ଔର ଶୁଭୋପଯୋଗକୋ ଅଶୁଭୋପଯୋଗକେ ସମାନ ବତାଯା ହୈ ଇସୀପ୍ରକାର) ଅବ, ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ଫଲଵାଲା ଜୋ ପୁଣ୍ଯ ହୈ ଉସେ ଵିଶେଷତଃ ଦୂଷଣ ଦେନେକେ ଲିଯେ (ଅର୍ଥାତ୍ ଉସମେଂ ଦୋଷ ଦିଖାନେକେ ଲିଯେ) ଉସ ପୁଣ୍ଯକୋ (-ଉସକେ ଅସ୍ତିତ୍ଵକୋ) ସ୍ଵୀକାର କରକେ ଉସକୀ (ପୁଣ୍ଯକୀ) ବାତକା ଖଂଡନ କରତେ ହୈଂ : —

ଚକ୍ରୀ ଅନେ ଦେଵେଂଦ୍ର ଶୁଭ -ଉପଯୋଗମୂଲକ ଭୋଗଥୀ ପୁଷ୍ଟି କରେ ଦେହାଦିନୀ, ସୁଖୀ ସମ ଦୀସେ ଅଭିରତ ରହୀ. ୭୩.

Page 125 of 513
PDF/HTML Page 158 of 546
single page version

ଯତୋ ହି ଶକ୍ରାଶ୍ଚକ୍ରିଣଶ୍ଚ ସ୍ଵେଚ୍ଛୋପଗତୈର୍ଭୋଗୈଃ ଶରୀରାଦୀନ୍ ପୁଷ୍ଣନ୍ତସ୍ତେଷୁ ଦୁଷ୍ଟଶୋଣିତ ଇଵ ଜଲୌକସୋଽତ୍ଯନ୍ତମାସକ୍ତାଃ ସୁଖିତା ଇଵ ପ୍ରତିଭାସନ୍ତେ, ତତଃ ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯାନି ଫଲଵନ୍ତି ପୁଣ୍ଯାନ୍ଯଵଲୋକ୍ଯନ୍ତେ ..୭୩.. ଜୀଵାଣଂ ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଵିଶେଷେଽପି ନିଶ୍ଚଯେନ ସଃ ପ୍ରସିଦ୍ଧଃ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗାଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣଃ ଶୁଭାଶୁଭୋପଯୋଗଃ କଥଂ ଭିନ୍ନତ୍ଵଂ ଲଭତେ, ନ କଥମପୀତି ଭାଵଃ ..୭୨.. ଏଵଂ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଗାଥାଚତୁଷ୍ଟଯେନ ପ୍ରଥମସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ . ଅଥ ପୁଣ୍ଯାନି ଦେଵେନ୍ଦ୍ରଚକ୍ରଵର୍ତ୍ଯାଦିପଦଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ଇତି ପୂର୍ଵଂ ପ୍ରଶଂସାଂ କରୋତି . କିମର୍ଥମ୍ . ତତ୍ଫଲାଧାରେଣାଗ୍ରେ ତୃଷ୍ଣୋତ୍ପତ୍ତିରୂପଦୁଃଖଦର୍ଶନାର୍ଥଂ . କୁଲିସାଉହଚକ୍କଧରା ଦେଵେନ୍ଦ୍ରାଶ୍ଚକ୍ରଵର୍ତିନଶ୍ଚ କର୍ତାରଃ . ସୁହୋଵଓଗପ୍ପଗେହିଂ ଭୋଗେହିଂ ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯଭୋଗୈଃ କୃତ୍ଵା ଦେହାଦୀଣଂ ଵିଦ୍ଧିଂ କରେଂତି ଵିକୁର୍ଵଣାରୂପେଣ ଦେହପରିଵାରାଦୀନାଂ ଵୃଦ୍ଧିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . କଥଂଭୂତାଃ ସନ୍ତଃ . ସୁହିଦା ଇଵାଭିରଦା ସୁଖିତା ଇଵାଭିରତା ଆସକ୍ତା ଇତି . ଅଯମତ୍ରାର୍ଥଃ — ଯତ୍ପରମାତିଶଯ- ତୃପ୍ତିସମୁତ୍ପାଦକଂ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାଵିଚ୍ଛିତ୍ତିକାରକଂ ଚ ସ୍ଵାଭାଵିକସୁଖଂ ତଦଲଭମାନା ଦୁଷ୍ଟଶୋଣିତେ ଜଲଯୂକା ଇଵାସକ୍ତାଃ ସୁଖାଭାସେନ ଦେହାଦୀନାଂ ଵୃଦ୍ଧିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . ତତୋ ଜ୍ଞାଯତେ ତେଷାଂ ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ସୁଖଂ ନାସ୍ତୀତି ..୭୩.. ଅଥ ପୁଣ୍ଯାନି ଜୀଵସ୍ଯ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାମୁତ୍ପାଦଯନ୍ତୀତି ପ୍ରତିପାଦଯତି — ଜଦି ସଂତି ହି ପୁଣ୍ଣାଣି ଯ ଯଦି

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [କୁଲିଶାଯୁଧଚକ୍ରଧରାଃ ] ଵଜ୍ରଧର ଔର ଚକ୍ରଧର (-ଇନ୍ଦ୍ର ଔର ଚକ୍ରଵର୍ତୀ) [ଶୁଭୋପଯୋଗାତ୍ମକୈଃ ଭୋଗୈଃ ] ଶୁଭୋପଯୋଗମୂଲକ (ପୁଣ୍ଯୋଂକେ ଫଲରୂପ) ଭୋଗୋଂକେ ଦ୍ଵାରା [ଦେହାଦୀନାଂ ] ଦେହାଦିକୀ [ଵୃଦ୍ଧିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି ] ପୁଷ୍ଟି କରତେ ହୈଂ ଔର [ଅଭିରତାଃ ] (ଇସପ୍ରକାର) ଭୋଗୋଂମେଂ ରତ ଵର୍ତତେ ହୁଏ [ସୁଖିତାଃ ଇଵ ] ସୁଖୀ ଜୈସେ ଭାସିତ ହୋତେ ହୈଂ . (ଇସଲିଯେ ପୁଣ୍ଯ ଵିଦ୍ଯମାନ ଅଵଶ୍ଯ ହୈ) ..୭୩..

ଟୀକା : — ଶକ୍ରେନ୍ଦ୍ର ଔର ଚକ୍ରଵର୍ତୀ ଅପନୀ ଇଚ୍ଛାନୁସାର ପ୍ରାପ୍ତ ଭୋଗୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଶରୀରାଦିକୋ ପୁଷ୍ଟ କରତେ ହୁଏ — ଜୈସେ ଗୋଂଚ (ଜୋଂକ) ଦୂଷିତ ରକ୍ତମେଂ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଆସକ୍ତ ଵର୍ତତୀ ହୁଈ ସୁଖୀ ଜୈସୀ ଭାସିତ ହୋତୀ ହୈ, ଉସୀପ୍ରକାର — ଉନ ଭୋଗୋଂମେଂ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଆସକ୍ତ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ସୁଖୀ ଜୈସେ ଭାସିତ ହୋତେ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ଫଲଵାଲେ ପୁଣ୍ଯ ଦିଖାଈ ଦେତେ ହୈଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଭୋପଯୋଗଜନ୍ଯ ଫଲଵାଲେ ପୁଣ୍ଯୋଂକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ) .

ଭାଵାର୍ଥ : — ଜୋ ଭୋଗୋଂମେଂ ଆସକ୍ତ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ଇନ୍ଦ୍ର ଇତ୍ଯାଦି ଗୋଂଚ (ଜୋଂକ)କୀ ଭାଁତି ସୁଖୀ ଜୈସେ ମାଲୂମ ହୋତେ ହୈଂ, ଵେ ଭୋଗ ପୁଣ୍ଯକେ ଫଲ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ପୁଣ୍ଯକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଅଵଶ୍ଯ ହୈ . (ଇସପ୍ରକାର ଇସ ଗାଥାମେଂ ପୁଣ୍ଯକୀ ଵିଦ୍ଯମାନତା ସ୍ଵୀକାର କରକେ ଆଗେକୀ ଗାଥାଓଂମେଂ ପୁଣ୍ଯକୋ ଦୁଃଖକା କାରଣରୂପ ବତାଯେଂଗେ) ..୭୩..

Page 126 of 513
PDF/HTML Page 159 of 546
single page version

ଯଦି ନାମୈଵଂ ଶୁଭୋପଯୋଗପରିଣାମକୃତସମୁତ୍ପତ୍ତୀନ୍ଯନେକପ୍ରକାରାଣି ପୁଣ୍ଯାନି ଵିଦ୍ଯନ୍ତ ଇତ୍ଯ- ଭ୍ଯୁପଗମ୍ଯତେ, ତଦା ତାନି ସୁଧାଶନାନପ୍ଯଵଧିଂ କୃତ୍ଵା ସମସ୍ତସଂସାରିଣାଂ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାମଵଶ୍ଯମେଵ ସମୁତ୍ପାଦଯନ୍ତି . ନ ଖଲୁ ତୃଷ୍ଣାମନ୍ତରେଣ ଦୁଷ୍ଟଶୋଣିତ ଇଵ ଜଲୂକାନାଂ ସମସ୍ତସଂସାରିଣାଂ ଵିଷଯେଷୁ ପ୍ରଵୃତ୍ତିରଵଲୋକ୍ଯତେ . ଅଵଲୋକ୍ଯତେ ଚ ସା . ତତୋଽସ୍ତୁ ପୁଣ୍ଯାନାଂ ତୃଷ୍ଣାଯତନତ୍ଵମବାଧିତମେଵ ..୭୪.. ଚେନ୍ନିଶ୍ଚଯେନ ପୁଣ୍ଯପାପରହିତପରମାତ୍ମନୋ ଵିପରୀତାନି ପୁଣ୍ଯାନି ସନ୍ତି . ପୁନରପି କିଂଵିଶିଷ୍ଟାନି . ପରିଣାମସମୁବ୍ଭଵାଣି ନିର୍ଵିକାରସ୍ଵସଂଵିତ୍ତିଵିଲକ୍ଷଣଶୁଭପରିଣାମସମୁଦ୍ଭଵାନି ଵିଵିହାଣି ସ୍ଵକୀଯାନନ୍ତଭେଦେନ ବହୁଵିଧାନି . ତଦା ତାନି କିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . ଜଣଯଂତି ଵିସଯତଣ୍ହଂ ଜନଯନ୍ତି . କାମ୍ . ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାମ୍ . କେଷାମ୍ .

ଅବ, ଇସପ୍ରକାର ସ୍ଵୀକାର କିଯେ ଗଯେ ପୁଣ୍ଯ ଦୁଃଖକେ ବୀଜକେ କାରଣ ହୈଂ, (ଅର୍ଥାତ୍ ତୃଷ୍ଣାକେ କାରଣ ହୈଂ ) ଇସପ୍ରକାର ନ୍ଯାଯସେ ପ୍ରଗଟ କରତେ ହୈଂ : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଦି ହି ] (ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ପ୍ରକାରସେ) ଯଦି [ପରିଣାମସମୁଦ୍ଭଵାନୀ ] (ଶୁଭୋପଯୋଗରୂପ) ପରିଣାମସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ [ଵିଵିଧାନି ପୁଣ୍ଯାନି ଚ ] ଵିଵିଧ ପୁଣ୍ଯ [ସଂତି ] ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ, [ଦେଵତାନ୍ତାନାଂ ଜୀଵାନାଂ ] ତୋ ଵେ ଦେଵୋଂ ତକକେ ଜୀଵୋଂକୋ [ଵିଷଯତୃଷ୍ଣାଂ ] ଵିଷଯତୃଷ୍ଣା [ଜନଯନ୍ତି ] ଉତ୍ପନ୍ନ କରତେ ହୈଂ ..୭୪..

ଟୀକା : — ଯଦି ଇସପ୍ରକାର ଶୁଭୋପଯୋଗପରିଣାମସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ଅନେକ ପ୍ରକାରକେ ପୁଣ୍ଯ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ ଐସା ସ୍ଵୀକାର କିଯା ହୈ, ତୋ ଵେ (-ପୁଣ୍ଯ) ଦେଵୋଂ ତକକେ ସମସ୍ତ ସଂସାରିଯୋଂକୋ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣା ଅଵଶ୍ଯମେଵ ଉତ୍ପନ୍ନ କରତେ ହୈଂ (ଐସା ଭୀ ସ୍ଵୀକାର କରନା ପଡ଼ତା ହୈ) ଵାସ୍ତଵମେଂ ତୃଷ୍ଣାକେ ବିନା; ଜୈସେ ଜୋଂକ (ଗୋଂଚ)କୋ ଦୂଷିତ ରକ୍ତମେଂ ଉସୀପ୍ରକାର ସମସ୍ତ ସଂସାରିଯୋଂକୋ ଵିଷଯୋଂମେଂ ପ୍ରଵୃତ୍ତି ଦିଖାଈ ନ ଦେ; କିନ୍ତୁ ଵହ ତୋ ଦିଖାଈ ଦେତୀ ହୈ . ଇସଲିଯେ ପୁଣ୍ଯୋଂକୀ ତୃଷ୍ଣାଯତନତା ଅବାଧିତ ହୀ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ପୁଣ୍ଯ ତୃଷ୍ଣାକେ ଘର ହୈଂ, ଐସା ଅଵିରୋଧରୂପସେ ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ) .

ପରିଣାମଜନ୍ଯ ଅନେକଵିଧ ଜୋ ପୁଣ୍ଯନୁଂ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଛେ, ତୋ ପୁଣ୍ଯ ଏ ଦେଵାନ୍ତ ଜୀଵନେ ଵିଷଯତୃଷ୍ଣୋଦ୍ଭଵ କରେ. ୭୪.

Page 127 of 513
PDF/HTML Page 160 of 546
single page version

ଅଥ ତେ ପୁନସ୍ତ୍ରିଦଶାଵସାନାଃ କୃତ୍ସ୍ନସଂସାରିଣଃ ସମୁଦୀର୍ଣତୃଷ୍ଣାଃ ପୁଣ୍ଯନିର୍ଵର୍ତିତାଭିରପି ଜୀଵାଣଂ ଦେଵଦଂତାଣଂ ଦୃଷ୍ଟଶ୍ରୁତାନୁଭୂତଭୋଗାକାଙ୍କ୍ଷାରୂପନିଦାନବନ୍ଧପ୍ରଭୃତିନାନାମନୋରଥହଯରୂପଵିକଲ୍ପଜାଲରହିତ- ପରମସମାଧିସମୁତ୍ପନ୍ନସୁଖାମୃତରୂପାଂ ସର୍ଵାତ୍ମପ୍ରଦେଶେଷୁ ପରମାହ୍ଲାଦୋତ୍ପତ୍ତିଭୂତାମେକାକାରପରମସମରସୀଭାଵରୂପାଂ ଵିଷଯାକାଙ୍କ୍ଷାଗ୍ନିଜନିତପରମଦାହଵିନାଶିକାଂ ସ୍ଵରୂପତୃପ୍ତିମଲଭମାନାନାଂ ଦେଵେନ୍ଦ୍ରପ୍ରଭୃତିବହିର୍ମୁଖସଂସାରି- ଜୀଵାନାମିତି . ଇଦମତ୍ର ତାତ୍ପର୍ଯମ୍ – ଯଦି ତଥାଵିଧା ଵିଷଯତୃଷ୍ଣା ନାସ୍ତି ତର୍ହି ଦୁଷ୍ଟଶୋଣିତେ ଜଲଯୂକା ଇଵ କଥଂ ତେ ଵିଷଯେଷୁ ପ୍ରଵୃତ୍ତିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . କୁର୍ଵନ୍ତି ଚେତ୍ ପୁଣ୍ଯାନି ତୃଷ୍ଣୋତ୍ପାଦକତ୍ଵେନ ଦୁଃଖକାରଣାନି ଇତି ଜ୍ଞାଯନ୍ତେ ..୭୪.. ଅଥ ପୁଣ୍ଯାନି ଦୁଃଖକାରଣାନୀତି ପୂର୍ଵୋକ୍ତମେଵାର୍ଥଂ ଵିଶେଷେଣ ସମର୍ଥଯତି — ତେ ପୁଣ ଉଦିଣ୍ଣତଣ୍ହା ସହଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମ- ତୃପ୍ତେରଭାଵାତ୍ତେ ନିଖିଲସଂସାରିଜୀଵାଃ ପୁନରୁଦୀର୍ଣତୃଷ୍ଣାଃ ସନ୍ତଃ ଦୁହିଦା ତଣ୍ହାହିଂ ସ୍ଵସଂଵିତ୍ତିସମୁତ୍ପନ୍ନପାରମାର୍ଥିକ- ସୁଖାଭାଵାତ୍ପୂର୍ଵୋକ୍ତତୃଷ୍ଣାଭିର୍ଦୁଃଖିତାଃ ସନ୍ତଃ . କିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . ଵିସଯସୋକ୍ଖାଣି ଇଚ୍ଛଂତି ନିର୍ଵିଷଯପରମାତ୍ମ-

ଭାଵାର୍ଥ : — ଜୈସା କି ୭୩ ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ କହା ଗଯା ହୈ ଉସପ୍ରକାର ଅନେକ ତରହକେ ପୁଣ୍ଯ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ, ସୋ ଭଲେ ରହେଂ . ଵେ ସୁଖକେ ସାଧନ ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ଦୁଃଖକେ ବୀଜରୂପ ତୃଷ୍ଣାକେ ହୀ ସାଧନ ହୈଂ ..୭୪..

ଅବ, ପୁଣ୍ଯମେଂ ଦୁଃଖକେ ବୀଜକୀ ଵିଜଯ ଘୋଷିତ କରତେ ହୈଂ . (ଅର୍ଥାତ୍ ପୁଣ୍ଯମେଂ ତୃଷ୍ଣାବୀଜ ଦୁଃଖଵୃକ୍ଷରୂପସେ ଵୃଦ୍ଧିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ — ଫୈ ଲତା ହୈ ଐସା ଘୋଷିତ କରତେ ହୈଂ) : —

ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ପୁନଃ ] ଔର, [ଉଦୀର୍ଣତୃଷ୍ଣାଃ ତେ ] ଜିନକୀ ତୃଷ୍ଣା ଉଦିତ ହୈ ଐସେ ଵେ ଜୀଵ [ତୃଷ୍ଣାଭିଃ ଦୁଃଖିତାଃ ] ତୃଷ୍ଣାଓଂକେ ଦ୍ଵାରା ଦୁଃଖୀ ହୋତେ ହୁଏ, [ଆମରଣଂ ] ମରଣପର୍ଯଂତ [ଵିଷଯ ସୌଖ୍ଯାନି ଇଚ୍ଛନ୍ତି ] ଵିଷଯସୁଖୋଂକୋ ଚାହତେ ହୈଂ [ଚ ] ଔର [ଦୁଃଖସନ୍ତପ୍ତାଃ ] ଦୁଃଖୋଂସେ ସଂତପ୍ତ ହୋତେ ହୁଏ (-ଦୁଃଖଦାହକୋ ସହନ ନ କରତେ ହୁଏ) [ଅନୁଭଵଂତି ] ଉନ୍ହେଂ ଭୋଗତେ ହୈଂ ..୭୫..

ତେ ଉଦିତତୃଷ୍ଣ ଜୀଵୋ, ଦୁଃଖିତ ତୃଷ୍ଣାଥୀ, ଵିଷଯିକ ସୁଖନେ ଇଚ୍ଛେ ଅନେ ଆମରଣ ଦୁଃଖସଂତପ୍ତ ତେନେ ଭୋଗଵେ. ୭୫.