Pravachansar-Hindi (Tamil transliteration). Gatha: 87-94 ; Gney Tattva pragnyapan; Dravya samanya adhikar.

Page 148 of 513
PDF/HTML Page 181 of 546
single page version

தத்த்வதஃ ஸமஸ்தமபி வஸ்துஜாதஂ பரிச்சிந்ததஃ க்ஷீயத ஏவாதத்த்வாபிநிவேஶஸஂஸ்காரகாரீ மோஹோ-
பசயஃ . அதோ ஹி மோஹக்ஷபணே பரமஂ ஶப்தப்ரஹ்மோபாஸநஂ பாவஜ்ஞாநாவஷ்டம்பத்ருடீக்ருதபரிணாமேந

ஸம்யகதீயமாநமுபாயாந்தரம் ..௮௬..

அத கதஂ ஜைநேந்த்ரே ஶப்தப்ரஹ்மணி கிலார்தாநாஂ வ்யவஸ்திதிரிதி விதர்கயதி —

தவ்வாணி குணா தேஸிஂ பஜ்ஜாயா அட்டஸண்ணயா பணியா .

தேஸு குணபஜ்ஜயாணஂ அப்பா தவ்வ த்தி உவதேஸோ ..௮௭..

த்ரவ்யாணி குணாஸ்தேஷாஂ பர்யாயா அர்தஸஂஜ்ஞயா பணிதாஃ .

தேஷு குணபர்யாயாணாமாத்மா த்ரவ்யமித்யுபதேஶஃ ..௮௭..

௧தத்த்வதஃ ஸமஸ்த வஸ்துமாத்ரகோ ஜாநநே பர ௨அதத்த்வஅபிநிவேஶகே ஸஂஸ்கார கரநேவாலா மோஹோபசய

(மோஹஸமூஹ) அவஶ்ய ஹீ க்ஷயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை . இஸலியே மோஹகா க்ஷய கரநேமேஂ, பரம ஶப்தப்ரஹ்மகீ

உபாஸநாகா பாவஜ்ஞாநகே அவலம்பந த்வாரா த்ரு஢ கியே கயே பரிணாமஸே ஸம்யக் ப்ரகார அப்யாஸ கரநா
ஸோ உபாயாந்தர ஹை . (ஜோ பரிணாம பாவஜ்ஞாநகே அவலம்பநஸே த்ரு஢ீக்ருத ஹோ ஐஸே பரிணாமஸே த்ரவ்ய

ஶ்ருதகா அப்யாஸ கரநா ஸோ மோஹக்ஷய கரநேகே லியே உபாயாந்தர ஹை) ..௮௬..

அப, ஜிநேந்த்ரகே ஶப்த ப்ரஹ்மமேஂ அர்தோஂகீ வ்யவஸ்தா (-பதார்தோஂகீ ஸ்திதி) கிஸ ப்ரகார ஹை

ஸோ விசார கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [த்ரவ்யாணி ] த்ரவ்ய, [குணாஃ] குண [தேஷாஂ பர்யாயாஃ ] ஔர உநகீ பர்யாயேஂ

[அர்தஸஂஜ்ஞயா ] ‘அர்த’ நாமஸே [பணிதாஃ ] கஹீ கஈ ஹைஂ . [தேஷு ] உநமேஂ, [குணபர்யாயாணாம் ஆத்மா

த்ரவ்யம் ] குண -பர்யாயோஂகா ஆத்மா த்ரவ்ய ஹை (குண ஔர பர்யாயோஂகா ஸ்வரூப -ஸத்த்வ த்ரவ்ய ஹீ ஹை, வே
பிந்ந வஸ்து நஹீஂ ஹைஂ) [ இதி உபதேஶஃ ] இஸப்ரகார (ஜிநேந்த்ரகா) உபதேஶ ஹை ..௮௭..

ப்ரமாணைர்புத்யமாநஸ்ய ஜாநதோ ஜீவஸ்ய நியமாந்நிஶ்சயாத் . கிஂ பலஂ பவதி . கீயதி மோஹோவசயோ

துரபிநிவேஶஸஂஸ்காரகாரீ மோஹோபசயஃ க்ஷீயதே ப்ரலீயதே க்ஷயஂ யாதி . தம்ஹா ஸத்தஂ ஸமதிதவ்வஂ தஸ்மாச்சாஸ்த்ரஂ

ஸம்யகத்யேதவ்யஂ படநீயமிதி . தத்யதா – வீதராகஸர்வஜ்ஞப்ரணீதஶாஸ்த்ராத் ‘ஏகோ மே ஸஸ்ஸதோ அப்பா’ இத்யாதி

பரமாத்மோபதேஶகஶ்ருதஜ்ஞாநேந தாவதாத்மாநஂ ஜாநீதே கஶ்சித்பவ்யஃ, ததநந்தரஂ விஶிஷ்டாப்யாஸவஶேந
பரமஸமாதிகாலே ராகாதிவிகல்பரஹிதமாநஸப்ரத்யக்ஷேண ச தமேவாத்மாநஂ பரிச்சிநத்தி, ததைவாநுமாநேந வா .

௧. தத்த்வதஃ = யதார்த ஸ்வரூபஸே . ௨. அதத்த்வ – அபிநிவேஶ = யதார்த வஸ்துஸ்வரூபஸே விபரீத அபிப்ராய .

த்ரவ்யோ, குணோ நே பர்யயோ ஸௌ ‘அர்த’ ஸஂஜ்ஞாதீ கஹ்யாஂ;
குண -பர்யயோநோ ஆதமா சே த்ரவ்ய ஜிந – உபதேஶமாஂ. ௮௭.

Page 149 of 513
PDF/HTML Page 182 of 546
single page version

த்ரவ்யாணி ச குணாஶ்ச பர்யாயாஶ்ச அபிதேயபேதேப்யபிதாநாபேதேந அர்தாஃ . தத்ர குண-

பர்யாயாநிய்ரதி குணபர்யாயைரர்யந்த இதி வா அர்தா த்ரவ்யாணி, த்ரவ்யாண்யாஶ்ரயத்வேநேய்ரதி த்ரவ்யைராஶ்ரய-
பூதைரர்யந்த இதி வா அர்தா குணாஃ, த்ரவ்யாணி க்ரமபரிணாமேநேய்ரதி த்ரவ்யைஃ க்ரமபரிணாமேநார்யந்த இதி
வா அர்தாஃ பர்யாயாஃ . யதா ஹி ஸுவர்ணஂ பீததாதீந் குணாந் குண்டலாதீஂஶ்ச பர்யாயாநியர்தி தைரர்யமாணஂ

வா அர்தோ த்ரவ்யஸ்தாநீயஂ, யதா ச ஸுவர்ணமாஶ்ரயத்வேநேய்ரதி தேநாஶ்ரயபூதேநார்யமாணா வா அர்தாஃ

டீகா : — த்ரவ்ய, குண ஔர பர்யாயோஂமேஂ அபிதேயபேத ஹோநே பர பீ அபிதாநகா அபேத

ஹோநேஸே வே ‘அர்த’ ஹைஂ [அர்தாத் த்ரவ்யோஂ, குணோஂ ஔர பர்யாயோஂமேஂ வாச்யகா பேத ஹோநே பர பீ வாசகமேஂ
பேத ந தஂகேஂ தோ ‘அர்த’ ஐஸே ஏக ஹீ வாசக (-ஶப்த) ஸே யே தீநோஂ பஹிசாநே ஜாதே ஹைஂ ] . உஸமேஂ

(இந த்ரவ்யோஂ, குணோஂ ஔர பர்யாயோஂமேஂஸே), ஜோ குணோஂகோ ஔர பர்யாயோஂகோ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ — பஹு஁சதே ஹைஂ

அதவா ஜோ குணோஂ ஔர பர்யாயோஂகே த்வாரா ப்ராப்த கியே ஜாதே ஹை — பஹு஁சே ஜாதே ஹைஂ ஐஸே ௧‘அர்த’ வே த்ரவ்ய

ஹைஂ, ஜோ த்ரவ்யோஂகோ ஆஶ்ரயகே ரூபமேஂ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ — பஹு஁சதே ஹைஂ – அதவா ஜோ ஆஶ்ரயபூத த்ரவ்யோஂகே த்வாரா

ப்ராப்த கியே ஜாதே ஹைஂ — பஹு஁சே ஜாதே ஹைஂ ஐஸே ‘அர்த’ வே குண ஹைஂ, ஜோ த்ரவ்யோஂகோ க்ரமபரிணாமஸே ப்ராப்த கரதே

— பஹு஁சதே ஹைஂ அதவா ஜோ த்ரவ்யோஂகே த்வாரா க்ரமபரிணாமஸே (க்ரமஶஃ ஹோநேவாலே பரிணாமகே காரண)

ப்ராப்த கியே ஜாதே ஹைஂ — பஹு஁சே ஜாதே ஹைஂ ஐஸே ‘அர்த’ வே பர்யாய ஹை .

ஜைஸே த்ரவ்யஸ்தாநீய (-த்ரவ்யகே ஸமாந, த்ரவ்யகே த்ருஷ்டாந்தரூப) ஸுவர்ண, பீலாபந இத்யாதி

குணோஂகோ ஔர குண்டல இத்யாதி பர்யாயோஂகோ ப்ராப்த கரதா ஹை – பஹு஁சதா ஹை அதவா (ஸுவர்ண) உநகே த்வாரா

(-பீலாபநாதி குணோஂ ஔர குண்டலாதி பர்யாயோஂ த்வாரா) ப்ராப்த கியா ஜாதா ஹை — பஹு஁சா ஜாதா ஹை

இஸலியே த்ரவ்யஸ்தாநீய ஸுவர்ண ‘அர்த’ ஹை, ஜைஸே பீலாபந இத்யாதி குண ஸுவர்ணகோ ஆஶ்ரயகே ரூபமேஂ
ப்ராப்த கரதே ஹைஂ — பஹு஁சதே ஹைஂ அதவா (வே) ஆஶ்ரயபூத ஸுவர்ணகே த்வாரா ப்ராப்த கியே ஜாதே ஹைஂ — பஹு஁சே

ஜாதே ஹைஂ இஸலியே பீலாபந இத்யாதி குண ‘அர்த’ ஹைஂ; ஔர ஜைஸே குண்டல இத்யாதி பர்யாயேஂ ஸுவர்ணகோ

ததாஹி — அத்ரைவ தேஹே நிஶ்சயநயேந ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவஃ பரமாத்மாஸ்தி . கஸ்மாத்தேதோஃ . நிர்விகாரஸ்வஸஂவேதந-

ப்ரத்யக்ஷத்வாத் ஸுகாதிவத் இதி, ததைவாந்யேபி பதார்தா யதாஸஂபவமாகமாப்யாஸபலோத்பந்நப்ரத்யக்ஷேணாநுமாநேந வா
ஜ்ஞாயந்தே . ததோ மோக்ஷார்திநா பவ்யேநாகமாப்யாஸஃ கர்தவ்ய இதி தாத்பர்யம் ..௮௬.. அத த்ரவ்யகுணபர்யாயா-

ணாமர்தஸஂஜ்ஞாஂ கதயதி — தவ்வாணி குணா தேஸிஂ பஜ்ஜாயா அட்டஸண்ணயா பணியா த்ரவ்யாணி குணாஸ்தேஷாஂ த்ரவ்யாணாஂ

பர்யாயாஶ்ச த்ரயோப்யர்தஸஂஜ்ஞயா பணிதாஃ கதிதா அர்தஸஂஜ்ஞா பவந்தீத்யர்தஃ . தேஸு தேஷு த்ரிஷு த்ரவ்யகுணபர்யாயேஷு

மத்யே குணபஜ்ஜயாணஂ அப்பா குணபர்யாயாணாஂ ஸஂபஂதீ ஆத்மா ஸ்வபாவஃ . கஃ இதி ப்ருஷ்டே . தவ்வ த்தி

உவதேஸோ த்ரவ்யமேவ ஸ்வபாவ இத்யுபதேஶஃ, அதவா த்ரவ்யஸ்ய கஃ ஸ்வபாவ இதி ப்ருஷ்டே குணபர்யாயாணாமாத்மா

௧. ‘»ு’ தாதுமேஂஸே ‘அர்த’ ஶப்த பநா ஹை . ‘»ு’ அர்தாத் பாநா, ப்ராப்த கரநா, பஹு஁சநா, ஜாநா . ‘அர்த’ அர்தாத்

(௧) ஜோ பாயே – ப்ராப்த கரே – பஹு஁சே, அதவா (௨) ஜிஸே பாயா ஜாயே – ப்ராப்த கியா ஜாயே – பஹு஁சா ஜாயே .

Page 150 of 513
PDF/HTML Page 183 of 546
single page version

பீததாதயோ குணாஃ, யதா ச ஸுவர்ணஂ க்ரமபரிணாமேநேய்ரதி தேந க்ரமபரிணாமேநார்யமாணா வா அர்தாஃ
குண்டலாதயஃ பர்யாயாஃ . ஏவமந்யத்ராபி . யதா சைதேஷு ஸுவர்ணபீததாதிகுணகுண்டலாதிபர்யாயேஷு

பீததாதிகுணகுண்டலாதிபர்யாயாணாஂ ஸுவர்ணாதப்ருதக்பாவாத் ஸுவர்ணமேவாத்மா ததா ச தேஷு
த்ரவ்யகுணபர்யாயேஷு குணபர்யாயாணாஂ த்ரவ்யாதப்ருதக்பாவாத்த்ரவ்யமேவாத்மா ..௮௭..

க்ரமபரிணாமஸே ப்ராப்த கரதீ ஹைஂ — பஹு஁சதீ ஹைஂ அதவா (வே) ஸுவர்ணகே த்வாரா க்ரமபரிணாமஸே ப்ராப்த கீ

ஜாதீ ஹைஂ — பஹு஁சீ ஜாதீ ஹைஂ இஸலியே குண்டல இத்யாதி பர்யாயேஂ ‘அர்த’ ஹைஂ; இஸீப்ரகார ௧அந்யத்ர பீ

ஹை, (இஸ த்ருஷ்டாந்தகீ பா஁தி ஸர்வ த்ரவ்ய -குண -பர்யாயோஂமேஂ பீ ஸமஜநா சாஹியே) .

ஔர ஜைஸே இந ஸுவர்ண, பீலாபந இத்யாதி குண ஔர குண்டல இத்யாதி பர்யாயோஂமேஂ (-இந

தீநோஂமேஂ, பீலாபந இத்யாதி குணோஂகா ஔர குண்டல பர்யாயோஂகா) ஸுவர்ணஸே அப்ருதக்த்வ ஹோநேஸே உநகா
(-பீலாபந இத்யாதி குணோஂகா ஔர குண்டல இத்யாதி பர்யாயோஂகா) ஸுவர்ண ஹீ ஆத்மா ஹை, உஸீப்ரகார
உந த்ரவ்ய -குண -பர்யாயோஂமேஂ குண -பர்யாயோஂகா த்ரவ்யஸே அப்ருதக்த்வ ஹோநேஸே உநகா த்ரவ்ய ஹீ ஆத்மா ஹை
(அர்தாத் த்ரவ்ய ஹீ குண ஔர பர்யாயோஂகா ஆத்மா -ஸ்வரூப -ஸர்வஸ்வ -ஸத்ய ஹை) .

பாவார்த : — ௮௬வீஂ காதாமேஂ கஹா ஹை கி ஜிநஶாஸ்த்ரோஂகா ஸம்யக் அப்யாஸ மோஹக்ஷயகா

உபாய ஹை . யஹா஁ ஸஂக்ஷேபமேஂ யஹ பதாயா ஹை கி உந ஜிநஶாஸ்த்ரோஂமேஂ பதார்தோஂகீ வ்யவஸ்தா கிஸப்ரகார

கஹீ கஈ ஹை . ஜிநேந்த்ரதேவநே கஹா கி — அர்த (பதார்த) அர்தாத் த்ரவ்ய, குண ஔர பர்யாய . இஸகே

அதிரிக்த விஶ்வமேஂ தூஸரா குச நஹீஂ ஹை, ஔர இந தீநோஂமேஂ குண ஔர பர்யாயோஂகா ஆத்மா (-உஸகா
ஸர்வஸ்வ) த்ரவ்ய ஹீ ஹை . ஐஸா ஹோநேஸே கிஸீ த்ரவ்யகே குண ஔர பர்யாய அந்ய த்ரவ்யகே குண ஔர

பர்யாயரூப கிஂசித் மாத்ர நஹீஂ ஹோதே, ஸமஸ்த த்ரவ்ய அபநே -அபநே குண ஔர பர்யாயோஂமேஂ ரஹதே ஹைஂ . —

ஐஸீ பதார்தோஂகீ ஸ்திதி மோஹக்ஷயகே நிமித்தபூத பவித்ர ஜிநஶாஸ்த்ரோஂமேஂ கஹீ ஹை ..௮௭..

ஏவ ஸ்வபாவ இதி . அத விஸ்தரஃ — அநந்தஜ்ஞாநஸுகாதிகுணாந் ததைவாமூர்தத்வாதீந்த்ரியத்வஸித்தத்வாதிபர்யாயாஂஶ்ச

இயர்தி கச்சதி பரிணமத்யாஶ்ரயதி யேந காரணேந தஸ்மாதர்தோ பண்யதே . கிம் . ஶுத்தாத்மத்ரவ்யம் .

தச்சுத்தாத்மத்ரவ்யமாதாரபூதமிய்ரதி கச்சந்தி பரிணமந்த்யாஶ்ரயந்தி யேந காரணேந ததோர்தா பண்யந்தே . கே தே .

ஜ்ஞாநத்வஸித்தத்வாதிகுணபர்யாயாஃ . ஜ்ஞாநத்வஸித்தத்வாதிகுணபர்யாயாணாமாத்மா ஸ்வபாவஃ க இதி ப்ருஷ்டே ஶுத்தாத்ம-

௧ ஜைஸே ஸுவர்ண, பீலாபந ஆதிகோ ஔர குண்டல ஆதிகோ ப்ராப்த கரதா ஹை அதவா பீலாபந ஆதி ஔர குண்டல

ஆதிகே த்வாரா ப்ராப்த கியா ஜாதா ஹை (அர்தாத் பீலாபந ஆதி ஔர குண்டல ஆதிக ஸுவர்ணகோ ப்ராப்த கரதே
ஹைஂ) இஸலியே ஸுவர்ண ‘அர்த’ ஹை, வைஸே த்ரவ்ய ‘அர்த’; ஜைஸே பீலாபந ஆதி ஆஶ்ரயபூத ஸுவர்ணகோ ப்ராப்த கரதா
ஹை அதவா ஆஶ்ரயபூத ஸுவர்ணத்வாரா ப்ராப்த கியே ஜாதே ஹை (அர்தாத் ஆஶ்ரயபூத ஸுவர்ண பீலாபந ஆதிகோ ப்ராப்த கரதா
ஹை) இஸலியே பீலாபந ஆதி ‘அர்த’ ஹைஂ, வைஸே குண ‘அர்த’ ஹைஂ; ஜைஸே குண்டல ஆதி ஸுவர்ணகோ க்ரமபரிணாமஸே
ப்ராப்த கரதே ஹைஂ அதவா ஸுவர்ண த்வாரா க்ரமபரிணாமஸே ப்ராப்த கியா ஜாதா ஹை (அர்தாத் ஸுவர்ண குண்டல ஆதிகோ
க்ரமபரிணாமஸே ப்ராப்த கரதா ஹை) இஸலியே குண்டல ஆதி ‘அர்த’ ஹைஂ, வைஸே பர்யாயேஂ ‘அர்த’ ஹைஂ

Page 151 of 513
PDF/HTML Page 184 of 546
single page version

அதைவஂ மோஹக்ஷபணோபாயபூதஜிநேஶ்வரோபதேஶலாபேபி புருஷகாரோர்தக்ரியாகாரீதி பௌருஷஂ

வ்யாபாரயதி —

ஜோ மோஹராகதோஸே ணிஹணதி உவலப்ப ஜோண்ஹமுவதேஸஂ .

ஸோ ஸவ்வதுக்கமோக்கஂ பாவதி அசிரேண காலேண ..௮௮..

யோ மோஹராகத்வேஷாந்நிஹந்தி உபலப்ய ஜைநமுபதேஶம் .

ஸ ஸர்வதுஃகமோக்ஷஂ ப்ராப்நோத்யசிரேண காலேந ..௮௮..

இஹ ஹி த்ராகீயஸி ஸதாஜவஂஜவபதே கதமப்யமுஂ ஸமுபலப்யாபி ஜைநேஶ்வரஂ நிஶிததர-

வாரிதாராபதஸ்தாநீயமுபதேஶஂ ய ஏவ மோஹராகத்வேஷாணாமுபரி த்ருடதரஂ நிபாதயதி ஸ ஏவ நிகில-

அப, இஸப்ரகார மோஹக்ஷயகே உபாயபூத ஜிநேஶ்வரகே உபதேஶகீ ப்ராப்தி ஹோநே பர பீ புருஷார்த

௧அர்தக்ரியாகாரீ ஹை இஸலியே புருஷார்த கரதா ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ [ஜைநஂ உபதேஶஂ ] ஜிநேந்த்ரகே உபதேஶகோ [உபலப்ய ] ப்ராப்த

கரகே [மோஹராகத்வேஷாந் ] மோஹ -ராக -த்வேஷகோ [நிஹஂதி ] ஹநதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ [அசிரேண காலேந ]
அல்ப காலமேஂ [ஸர்வதுஃகமோக்ஷஂ ப்ராப்நோதி ] ஸர்வ துஃகோஂஸே முக்த ஹோ ஜாதா ஹை ..௮௮..

டீகா : — இஸ அதி தீர்த, ஸதா உத்பாதமய ஸஂஸாரமார்கமேஂ கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே

ஜிநேந்த்ரதேவகே இஸ தீக்ஷ்ண அஸிதாரா ஸமாந உபதேஶகோ ப்ராப்த கரகே பீ ஜோ மோஹ -ராக -த்வேஷ பர அதி
த்ருடதா பூர்வக உஸகா ப்ரஹார கரதா ஹை வஹீ ஹாதமேஂ தலவார லியே ஹுஏ மநுஷ்யகீ பா஁தி ஶீக்ர ஹீ
ஸமஸ்த துஃகோஂஸே பரிமுக்த ஹோதா ஹை; அந்ய (கோஈ) வ்யாபார (ப்ரயத்ந; க்ரியா) ஸமஸ்த துஃகோஂஸே

த்ரவ்யமேவ ஸ்வபாவஃ, அதவா ஶுத்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய கஃ ஸ்வபாவ இதி ப்ருஷ்டே பூர்வோக்தகுணபர்யாயா ஏவ . ஏவஂ

ஶேஷத்ரவ்யகுணபர்யாயாணாமப்யர்தஸஂஜ்ஞா போத்தவ்யேத்யர்தஃ ..௮௭.. அத துர்லபஜைநோபதேஶஂ லப்த்வாபி ய ஏவ மோஹராக-

த்வேஷாந்நிஹந்தி ஸ ஏவாஶேஷதுஃகக்ஷயஂ ப்ராப்நோதீத்யாவேதயதி — ஜோ மோஹராகதோஸே ணிஹணதி ய ஏவ மோஹராக-

த்வேஷாந்நிஹந்தி . கிஂ க்ருத்வா . உபலப்ப உபலப்ய ப்ராப்ய . கம் . ஜோண்ஹமுவதேஸஂ ஜைநோபதேஶம் . ஸோ ஸவ்வதுக்கமோக்கஂ

பாவதி ஸ ஸர்வதுஃகமோக்ஷஂ ப்ராப்நோதி . கேந . அசிரேண காலேண ஸ்தோக காலேநேதி . தத்யதா – ஏகேந்த்ரியவிகலேந்த்ரிய-

பஞ்சேந்த்ரியாதிதுர்லபபரஂபரயா ஜைநோபதேஶஂ ப்ராப்ய மோஹராகத்வேஷவிலக்ஷணஂ நிஜஶுத்தாத்மநிஶ்சலாநுபூதிலக்ஷணஂ

௧. அர்தக்ரியாகாரீ = ப்ரயோஜநபூத க்ரியாகா (ஸர்வதுஃகபரிமோக்ஷகா) கரநேவாலா .

ஜே பாமீ ஜிந -உபதேஶ ஹணதோ ராக -த்வேஷ -விமோஹநே,
தே ஜீவ பாமே அல்ப காலே ஸர்வதுஃகவிமோக்ஷநே. ௮௮.

Page 152 of 513
PDF/HTML Page 185 of 546
single page version

துஃகபரிமோக்ஷஂ க்ஷிப்ரமேவாப்நோதி, நாபரோ வ்யாபாரஃ கரவாலபாணிரிவ . அத ஏவ ஸர்வாரம்பேண மோஹ-

க்ஷபணாய புருஷகாரே நிஷீதாமி ..௮௮..

அத ஸ்வபரவிவேகஸித்தேரேவ மோஹக்ஷபணஂ பவதீதி ஸ்வபரவிபாகஸித்தயே ப்ரயததே —

ணாணப்பகமப்பாணஂ பரஂ ச தவ்வத்தணாஹிஸஂபத்தஂ .

ஜாணதி ஜதி ணிச்சயதோ ஜோ ஸோ மோஹக்கயஂ குணதி ..௮௯..

ஜ்ஞாநாத்மகமாத்மாநஂ பரஂ ச த்ரவ்யத்வேநாபிஸஂபத்தம் .

ஜாநாதி யதி நிஶ்சயதோ யஃ ஸ மோஹக்ஷயஂ கரோதி ..௮௯..

பரிமுக்த நஹீஂ கரதா . (ஜைஸே மநுஷ்யகே ஹாதமேஂ தீக்ஷ்ண தலவார ஹோநே பர பீ வஹ ஶத்ருஓஂ பர அத்யந்த

வேகஸே உஸகா ப்ரஹார கரே தபீ வஹ ஶத்ரு ஸம்பந்தீ துஃகஸே முக்த ஹோதா ஹை அந்யதா நஹீஂ, உஸீப்ரகார
இஸ அநாதி ஸஂஸாரமேஂ மஹாபாக்யஸே ஜிநேஶ்வரதேவகே உபதேஶரூபீ தீக்ஷ்ண தலவாரகோ ப்ராப்த கரகே பீ ஜோ
ஜீவ மோஹ -ராக -த்வேஷரூபீ ஶத்ருஓஂ பர அதித்ரு஢தா பூர்வக உஸகா ப்ரஹார கரதா ஹை வஹீ ஸர்வ துஃகோஂஸே
முக்த ஹோதா ஹை அந்யதா நஹீஂ) இஸீலியே ஸம்பூர்ண ஆரம்பஸே (-ப்ரயத்நபூர்வக) மோஹகா க்ஷய கரநேகே
லியே மைஂ புருஷார்தகா ஆஶ்ரய க்ரஹண கரதா ஹூ஁ ..௮௮..

அப, ஸ்வ -பரகே விவேககீ (-பேதஜ்ஞாநகீ) ஸித்திஸே ஹீ மோஹகா க்ஷய ஹோ ஸகதா ஹை,

இஸலியே ஸ்வ -பரகே விபாககீ ஸித்திகே லியே ப்ரயத்ந கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ [நிஶ்சயதஃ ] நிஶ்சயஸே [ஜ்ஞாநாத்மகஂ ஆத்மாநஂ ] ஜ்ஞாநாத்மக

ஐஸே அபநேகோ [ச ] ஔர [பரஂ ] பரகோ [த்ரவ்யத்வேந அபிஸஂபத்தம் ] நிஜ நிஜ த்ரவ்யத்வஸே ஸஂபத்த
(-ஸஂயுக்த) [யதி ஜாநாதி ] ஜாநதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ [மோஹ க்ஷயஂ கரோதி ] மோஹகா க்ஷய
கரதா ஹை ..௮௯..

நிஶ்சயஸம்யக்த்வஜ்ஞாநத்வயாவிநாபூதஂ வீதராகசாரித்ரஸஂஜ்ஞஂ நிஶிதகங்கஂ ய ஏவ மோஹராகத்வேஷஶத்ரூணாமுபரி த்ருடதரஂ
பாதயதி ஸ ஏவ பாரமார்திகாநாகுலத்வலக்ஷணஸுகவிலக்ஷணாநாஂ துஃகாநாஂ க்ஷயஂ கரோதீத்யர்தஃ ..௮௮.. ஏவஂ

த்ரவ்யகுணபர்யாயவிஷயே மூடத்வநிராகரணார்தஂ காதாஷட்கேந த்ருதீயஜ்ஞாநகண்டிகா கதா . அத ஸ்வபராத்மநோர்பேத-

ஜ்ஞாநாத் மோஹக்ஷயோ பவதீதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — ணாணப்பகமப்பாணஂ பரஂ ச தவ்வத்தணாஹிஸஂபத்தஂ ஜாணதி ஜதி ஜ்ஞாநாத்மக-

ஜே ஜ்ஞாநரூப நிஜ ஆத்மநே, பரநே வளீ நிஶ்சய வடே
த்ரவ்யத்வதீ ஸஂபத்த ஜாணே, மோஹநோ க்ஷய தே கரே. ௮௯.

Page 153 of 513
PDF/HTML Page 186 of 546
single page version

ய ஏவ ஸ்வகீயேந சைதந்யாத்மகேந த்ரவ்யத்வேநாபிஸஂபத்தமாத்மாநஂ பரஂ ச பரகீயேந யதோசிதேந

த்ரவ்யத்வேநாபிஸஂபத்தமேவ நிஶ்சயதஃ பரிச்சிநத்தி, ஸ ஏவ ஸம்யகவாப்தஸ்வபரவிவேகஃ ஸகலஂ மோஹஂ
க்ஷபயதி . அதஃ ஸ்வபரவிவேகாய ப்ரயதோஸ்மி ..௮௯..

அத ஸர்வதா ஸ்வபரவிவேகஸித்திராகமதோ விதாதவ்யேத்யுபஸஂஹரதி —

தம்ஹா ஜிணமக்காதோ குணேஹிஂ ஆதஂ பரஂ ச தவ்வேஸு .

அபிகச்சது ணிம்மோஹஂ இச்சதி ஜதி அப்பணோ அப்பா ..௯௦..

தஸ்மாஜ்ஜிநமார்காத்குணைராத்மாநஂ பரஂ ச த்ரவ்யேஷு .

அபிகச்சது நிர்மோஹமிச்சதி யத்யாத்மந ஆத்மா ..௯௦..

மாத்மாநஂ ஜாநாதி யதி . கதஂபூதம் . ஸ்வகீயஶுத்தசைதந்யத்ரவ்யத்வேநாபிஸஂபத்தஂ, ந கேவலமாத்மாநம், பரஂ ச

யதோசிதசேதநாசேதநபரகீயத்ரவ்யத்வேநாபிஸஂபத்தம் . கஸ்மாத் . ணிச்சயதோ நிஶ்சயதஃ நிஶ்சயநயாநுகூலஂ

டீகா : — ஜோ நிஶ்சயஸே அபநேகோ ஸ்வகீய (அபநே) சைதந்யாத்மக த்ரவ்யத்வஸே ஸஂபத்த

(-ஸஂயுக்த) ஔர பரகோ பரகீய (தூஸரேகே) ௧யதோசித த்ரவ்யத்வஸே ஸஂபத்த ஜாநதா ஹை, வஹீ

(ஜீவ), ஜிஸநே கி ஸம்யக்த்வரூபஸே ஸ்வ -பரகே விவேககோ ப்ராப்த கியா ஹை, ஸம்பூர்ண மோஹகா க்ஷய
கரதா ஹை . இஸலியே மைஂ ஸ்வ -பரகே விவேககே லியே ப்ரயத்நஶீல ஹூ஁ ..௮௯..

அப, ஸப ப்ரகாரஸே ஸ்வபரகே விவேககீ ஸித்தி ஆகமஸே கரநே யோக்ய ஹை, ஐஸா உபஸஂஹார

கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [தஸ்மாத் ] இஸலியே (ஸ்வ -பரகே விவேகஸே மோஹகா க்ஷய கியா ஜா

ஸகதா ஹை இஸலியே) [யதி ] யதி [ஆத்மா ] ஆத்மா [ஆத்மநஃ ] அபநீ [நிர்மோஹஂ ] நிர்மோஹதா
[இச்சதி ] சாஹதா ஹோ தோ [ஜிநமார்காத் ] ஜிநமார்கஸே [குணைஃ ] குணோஂகே த்வாரா [த்ரவ்யேஷு ] த்ரவ்யோஂமேஂ
[ ஆத்மாநஂ பரஂ ச ] ஸ்வ ஔர பரகோ [அபிகச்சது ] ஜாநோ (அர்தாத் ஜிநாகமகே த்வாரா விஶேஷ
குணோஂஸே ஐஸா விவேக கரோ கி – அநந்த த்ரவ்யோஂமேஂஸே யஹ ஸ்வ ஹை ஔர யஹ பர ஹை) ..௯௦..

௧. யதோசித = யதாயோக்ய – சேதந யா அசேதந (புத்கலாதி த்ரவ்ய பரகீய அசேதந த்ரவ்யத்வஸே ஔர அந்ய ஆத்மா

பரகீய சேதந த்ரவ்யத்வஸே ஸஂயுக்த ஹைஂ).

தேதீ யதி ஜீவ இச்சதோ நிர்மோஹதா நிஜ ஆத்மநே,
ஜிநமார்கதீ த்ரவ்யோ மஹீஂ ஜாணோ ஸ்வ -பரநே குண வடே. ௯௦.

ப்ர. ௨௦

Page 154 of 513
PDF/HTML Page 187 of 546
single page version

இஹ கல்வாகமநிகதிதேஷ்வநந்தேஷு குணேஷு கைஶ்சித் குணைரந்யயோகவ்யவச்சேதகதயாஸாதாரண-

தாமுபாதாய விஶேஷணதாமுபகதைரநந்தாயாஂ த்ரவ்யஸஂததௌ ஸ்வபரவிவேகமுபகச்சந்து மோஹப்ரஹாணப்ரவணபுத்தயோ
லப்தவர்ணாஃ . ததாஹி – யதிதஂ ஸதகாரணதயா ஸ்வதஃஸித்தமந்தர்பஹிர்முகப்ரகாஶஶாலிதயா ஸ்வபர-

பரிச்சேதகஂ மதீயஂ மம நாம சைதந்யமஹமநேந தேந ஸமாநஜாதீயமஸமாநஜாதீயஂ வா த்ரவ்யமந்யத-
பஹாய மமாத்மந்யேவ வர்தமாநேநாத்மீயமாத்மாநஂ ஸகலத்ரிகாலகலிதத்ரௌவ்யஂ த்ரவ்யஂ ஜாநாமி . ஏவஂ

பேதஜ்ஞாநமாஶ்ரித்ய . ஜோ யஃ கர்தா ஸோ ஸ மோஹக்கயஂ குணதி நிர்மோஹபரமாநந்தைகஸ்வபாவஶுத்தாத்மநோ

விபரீதஸ்ய மோஹஸ்ய க்ஷயஂ கரோதீதி ஸூத்ரார்தஃ ..௮௯.. அத பூர்வஸூத்ரே யதுக்தஂ ஸ்வபரபேதவிஜ்ஞாநஂ ததாகமதஃ

ஸித்தயதீதி ப்ரதிபாதயதி — தம்ஹா ஜிணமக்காதோ யஸ்மாதேவஂ பணிதஂ பூர்வஂ ஸ்வபரபேதவிஜ்ஞாநாத் மோஹக்ஷயோ

பவதி, தஸ்மாத்காரணாஜ்ஜிநமார்காஜ்ஜிநாகமாத் குணேஹிஂ குணைஃ ஆதஂ ஆத்மாநஂ, ந கேவலமாத்மாநஂ பரஂ ச

பரத்ரவ்யஂ ச . கேஷு மத்யே . தவ்வேஸு ஶுத்தாத்மாதிஷட்த்ரவ்யேஷு அபிகச்சது அபிகச்சது ஜாநாது . யதி

கிம் . ணிம்மோஹஂ இச்சதி ஜதி நிர்மோஹபாவமிச்சதி யதி சேத் . ஸ கஃ . அப்பா ஆத்மா . கஸ்ய ஸஂபந்தித்வேந .

டீகா : — மோஹகா க்ஷய கரநேகே ப்ரதி ௧ப்ரவண புத்திவாலே புதஜந இஸ ஜகதமேஂ ஆகமமேஂ

கதித அநந்த குணோஂமேஂஸே கிந்ஹீஂ குணோஂகே த்வாரா — ஜோ குண ௨அந்யகே ஸாத யோக ரஹித ஹோநேஸே

அஸாதாரணதா தாரண கரகே விஶேஷத்வகோ ப்ராப்த ஹுஏ ஹைஂ உநகே த்வாரா — அநந்த த்ரவ்யபரம்பராமேஂ ஸ்வ-

பரகே விவேககோ ப்ராப்த கரோ . (அர்தாத் மோஹகா க்ஷய கரநேகே இச்சுக பஂடிதஜந ஆகம கதித

அநந்த குணோஂமேஂஸே அஸாதாரண ஔர பிந்நலக்ஷணபூத குணோஂகே த்வாரா அநந்த த்ரவ்ய பரம்பராமேஂ ‘யஹ ஸ்வத்ரவ்ய
ஹைஂ ஔர யஹ பரத்ரவ்ய ஹைஂ’ ஐஸா விவேக கரோ), ஜோகி இஸப்ரகார ஹைஂ : —

௩ஸத் ஔர ௪அகாரண ஹோநேஸே ஸ்வதஃஸித்த, அந்தர்முக ஔர பஹிர்முக ப்ரகாஶவாலா ஹோநேஸே

ஸ்வ -பரகா ஜ்ஞாயக – ஐஸா ஜோ யஹ, மேரே ஸாத ஸம்பந்தவாலா, மேரா சைதந்ய ஹை உஸகே த்வாரா — ஜோ

(சைதந்ய) ஸமாநஜாதீய அதவா அஸமாநஜாதீய அந்ய த்ரவ்யகோ சோ஡கர மேரே ஆத்மாமேஂ ஹீ வர்ததா
ஹை உஸகே த்வாரா — மைஂ அபநே ஆத்மாகோ ௫ஸகல -த்ரிகாலமேஂ த்ருவத்வகா தாரக த்ரவ்ய ஜாநதா ஹூ஁ .

இஸப்ரகார ப்ருதக்ரூபஸே வர்தமாந ஸ்வலக்ஷணோஂகே த்வாரா — ஜோ அந்ய த்ரவ்யகோ சோ஡கர உஸீ த்ரவ்யமேஂ

௧. ப்ரவண = டலதீ ஹுஈ; அபிமுக; ரத .

௨. கிதநே ஹீ குண அந்ய த்ரவ்யோஂகே ஸாத ஸம்பந்த ரஹித ஹோநேஸே அர்தாத் அந்ய த்ரவ்யோஂமேஂ ந ஹோநேஸே அஸாதாரண ஹைஂ ஔர

இஸலியே விஶேஷணபூத – பிந்ந லக்ஷணபூத ஹை; உஸகே த்வாரா த்ரவ்யோஂகீ பிந்நதா நிஶ்சித கீ ஜா ஸகதீ ஹை .

௩. ஸத் = அஸ்தித்வவாலா; ஸத்ரூப; ஸத்தாவாலா .

௪. அகாரண = ஜிஸகா கோஈ காரண ந ஹோ ஐஸா அஹேதுக, (சைதந்ய ஸத் ஔர அஹேதுக ஹோநேஸே ஸ்வயஂஸே ஸித்த ஹை .)

௫. ஸகல = பூர்ண, ஸமஸ்த, நிரவஶேஷ (ஆத்மா கோஈ காலகோ பாகீ ரகே பிநா ஸஂபூர்ண தீநோஂ கால த்ருவ ரஹதா

ஐஸா த்ரவ்ய ஹை .)

Page 155 of 513
PDF/HTML Page 188 of 546
single page version

ப்ருதக்த்வவ்ருத்தஸ்வலக்ஷணைர்த்ரவ்யமந்யதபஹாய தஸ்மிந்நேவ ச வர்தமாநைஃ ஸகலத்ரிகாலகலிதத்ரௌவ்யஂ
த்ரவ்யமாகாஶஂ தர்மமதர்மஂ காலஂ புத்கலமாத்மாந்தரஂ ச நிஶ்சிநோமி . ததோ நாஹமாகாஶஂ ந தர்மோ நாதர்மோ

ந ச காலோ ந புத்கலோ நாத்மாந்தரஂ ச பவாமி; யதோமீஷ்வேகாபவரகப்ரபோதிதாநேக-
தீபப்ரகாஶேஷ்விவ ஸஂபூயாவஸ்திதேஷ்வபி மச்சைதந்யஂ ஸ்வரூபாதப்ரச்யுதமேவ மாஂ ப்ருதகவகமயதி . ஏவமஸ்ய

நிஶ்சிதஸ்வபரவிவேகஸ்யாத்மநோ ந கலு விகாரகாரிணோ மோஹாஂகு ரஸ்ய ப்ராதுர்பூதிஃ ஸ்யாத் ..௯௦..

அப்பணோ ஆத்மந இதி . ததாஹி — யதிதஂ மம சைதந்யஂ ஸ்வபரப்ரகாஶகஂ தேநாஹஂ கர்தா விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶந-

ஸ்வபாவஂ ஸ்வகீயமாத்மாநஂ ஜாநாமி, பரஂ ச புத்கலாதிபஞ்சத்ரவ்யரூபஂ ஶேஷஜீவாந்தரஂ ச பரரூபேண ஜாநாமி,
ததஃ காரணாதேகாபவரக ப்ரபோதிதாநேகப்ரதீபப்ரகாஶேஷ்விவ ஸஂபூயாவஸ்திதேஷ்வபி ஸர்வத்ரவ்யேஷு மம ஸஹஜஶுத்த-
சிதாநந்தைகஸ்வபாவஸ்ய கேநாபி ஸஹ மோஹோ நாஸ்தீத்யபிப்ராயஃ ..௯௦.. ஏவஂ ஸ்வபரபரிஜ்ஞாநவிஷயே மூடத்வ-

நிராஸார்தஂ காதாத்வயேந சதுர்தஜ்ஞாநகண்டிகா கதா . இதி பஞ்சவிஂஶதிகாதாபிர்ஜ்ஞாநகண்டிகாசதுஷ்டயாபிதாநோ

த்விதீயோதிகாரஃ ஸமாப்தஃ . அத நிர்தோஷிபரமாத்மப்ரணீதபதார்தஶ்ரத்தாநமந்தரேண ஶ்ரமணோ ந பவதி,

வர்ததே ஹைஂ உநகே த்வாரா — ஆகாஶ, தர்ம, அதர்ம, கால, புத்கல ஔர அந்ய ஆத்மாகோ ஸகல

த்ரிகாலமேஂ த்ருவத்வ தாரக த்ரவ்யகே ரூபமேஂ நிஶ்சித கரதா ஹூ஁ (ஜைஸே சைதந்ய லக்ஷணகே த்வாரா ஆத்மாகோ
த்ருவ த்ரவ்யகே ரூபமேஂ ஜாநா, உஸீப்ரகார அவகாஹஹேதுத்வ, கதிஹேதுத்வ இத்யாதி லக்ஷணோஂஸே – ஜோ கி ஸ்வ-

லக்ஷ்யபூத த்ரவ்யகே அதிரிக்த அந்ய த்ரவ்யோஂமேஂ நஹீஂ பாயே ஜாதே உநகே த்வாரா — ஆகாஶ தர்மாஸ்திகாய

இத்யாதிகோ பிந்ந -பிந்ந த்ருவ த்ரவ்யோஂகே ரூபமேஂ ஜாநதா ஹூ஁) இஸலியே மைஂ ஆகாஶ நஹீஂ ஹூ஁, மைஂ தர்ம
நஹீஂ ஹூ஁, அதர்ம நஹீஂ ஹூ஁, கால நஹீஂ ஹூ஁, புத்கல நஹீஂ ஹூ஁, ஔர ஆத்மாந்தர நஹீஂ ஹூ஁; க்யோஂகி —

மகாநகே ௧ஏக கமரேமேஂ ஜலாயே கயே அநேக தீபகோஂகே ப்ரகாஶோஂகீ பா஁தி யஹ த்ரவ்ய இகட்டே ஹோகர

ரஹதே ஹுஏ பீ மேரா சைதந்ய நிஜஸ்வரூபஸே அச்யுத ஹீ ரஹதா ஹுஆ முஜே ப்ருதக் பதலாதா ஹை .

இஸப்ரகார ஜிஸநே ஸ்வ -பரகா விவேக நிஶ்சித கியா ஹை ஐஸே இஸ ஆத்மாகோ விகாரகாரீ

மோஹாஂகுரகா ப்ராதுர்பாவ நஹீஂ ஹோதா .

பாவார்த : — ஸ்வ -பரகே விவேகஸே மோஹகா நாஶ கியா ஜா ஸகதா ஹை . வஹ ஸ்வ-

பரகா விவேக, ஜிநாகமகே த்வாரா ஸ்வ -பரகே லக்ஷணோஂகோ யதார்ததயா ஜாநகர கியா ஜா
ஸகதா ஹை ..௯௦..

௧. ஜைஸே கிஸீ ஏக கமரேமேஂ அநேக தீபக ஜலாயே ஜாயேஂ தோ ஸ்தூலத்ருஷ்டிஸே தேகநே பர உநகா ப்ரகாஶ ஏக தூஸரேமேஂ

மிலா ஹுஆ மாலூம ஹோதா ஹை, கிந்து ஸூக்ஷ்மத்ருஷ்டிஸே விசாரபூர்வக தேகநே பர வே ஸப ப்ரகாஶ பிந்ந -பிந்ந ஹீ ஹைஂ;
(க்யோஂகி உநமேஂஸே ஏக தீபக புஜ ஜாநே பர உஸீ தீபககா ப்ரகாஶ நஷ்ட ஹோதா ஹை; அந்ய தீபகோஂகே ப்ரகாஶ
நஷ்ட நஹீஂ ஹோதே) உஸீப்ரகார ஜீவாதிக அநேக த்ரவ்ய ஏக ஹீ க்ஷேத்ரமேஂ ரஹதே ஹைஂ பி ர பீ ஸூக்ஷ்மத்ருஷ்டிஸே தேகநே பர
வே ஸப பிந்ந -பிந்ந ஹீ ஹைஂ, ஏகமேக நஹீஂ ஹோதே .

Page 156 of 513
PDF/HTML Page 189 of 546
single page version

அத ஜிநோதிதார்தஶ்ரத்தாநமந்தரேண தர்மலாபோ ந பவதீதி ப்ரதர்கயதி —

ஸத்தாஸஂபத்தேதே ஸவிஸேஸே ஜோ ஹி ணேவ ஸாமண்ணே .

ஸத்தஹதி ண ஸோ ஸமணோ தத்தோ தம்மோ ண ஸஂபவதி ..௯௧..

ஸத்தாஸஂபத்தாநேதாந் ஸவிஶேஷாந் யோ ஹி நைவ ஶ்ராமண்யே .

ஶ்ரத்ததாதி ந ஸ ஶ்ரமணஃ ததோ தர்மோ ந ஸஂபவதி ..௯௧..

யோ ஹி நாமைதாநி ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வேந ஸாமாந்யமநுவ்ரஜந்த்யபி ஸ்வரூபாஸ்தித்வேநாஶ்லிஷ்ட-

விஶேஷாணி த்ரவ்யாணி ஸ்வபராவச்சேதேநாபரிச்சிந்தந்நஶ்ரத்ததாநோ வா ஏவமேவ ஶ்ராமண்யேநாத்மாநஂ தமயதி

தஸ்மாச்சுத்தோபயோகலக்ஷணதர்மோபி ந ஸஂபவதீதி நிஶ்சிநோதி – ஸத்தாஸஂபத்தே மஹாஸத்தாஸஂபந்தேந ஸஹிதாந் ஏதே

ஏதாந் பூர்வோக்தஶுத்தஜீவாதிபதார்தாந் . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டாந் . ஸவிஸேஸே விஶேஷஸத்தாவாந்தரஸத்தா ஸ்வகீய-

ஸ்வகீயஸ்வரூபஸத்தா தயா ஸஹிதாந் ஜோ ஹி ணேவ ஸாமண்ணே ஸத்தஹதி யஃ கர்தா த்ரவ்யஶ்ராமண்யே ஸ்திதோபி ந ஶ்ரத்தத்தே

அப, ந்யாயபூர்வக ஐஸா விசார கரதே ஹைஂ கி – ஜிநேந்த்ரோக்த அர்தோஂகே ஶ்ரத்தாந பிநா தர்மலாப

(ஶுத்தாத்மஅநுபவரூப தர்மப்ராப்தி) நஹீஂ ஹோதா —

அந்வயார்த : — [யஃ ஹி ] ஜோ (ஜீவ) [ஶ்ராமண்யே ] ஶ்ரமணாவஸ்தாமேஂ [ஏதாந் ஸத்தா-

ஸஂபத்தாந் ஸவிஶேஷதாந் ] இந ௧ஸத்தாஸஂயுக்த ௨ஸவிஶேஷ பதார்தோஂகீ [ந ஏவ ஶ்ரத்ததாதி ] ஶ்ரத்தா நஹீஂ

கரதா, [ஸஃ ] வஹ [ஶ்ரமணஃ ந ] ஶ்ரமண நஹீஂ ஹை; [ததஃ தர்மஃ ந ஸஂபவதி ] உஸஸே தர்மகா உத்பவ
நஹீஂ ஹோதா (அர்தாத் உஸ ஶ்ரமணாபாஸகே தர்ம நஹீஂ ஹோதா .) ..௯௧..

டீகா : — ஜோ (ஜீவ) இந த்ரவ்யோஂகோ — கி ஜோ (த்ரவ்ய) ௩ஸாத்ருஶ்ய -அஸ்தித்வகே த்வாரா

ஸமாநதாகோ தாரண கரதே ஹுஏ ஸ்வரூப – அஸ்தித்வகே த்வாரா விஶேஷயுக்த ஹைஂ உந்ஹேஂ — ஸ்வ -பரகே

பேதபூர்வக ந ஜாநதா ஹுஆ ஔர ஶ்ரத்தா ந கரதா ஹுஆ யோஂ ஹீ (ஜ்ஞாந -ஶ்ரத்தாகே பிநா) மாத்ர ஶ்ரமணதாஸே
(த்ரவ்யமுநித்வஸே) ஆத்மாகா தமந கரதா ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ ஶ்ரமண நஹீஂ ஹை; இஸலியே, ஜைஸே ஜிஸே

௧. ஸத்தாஸஂயுக்த = அஸ்தித்வவாலே .

௨. ஸவிஶேஷ = விஶேஷஸஹித; பேதவாலே; பிந்ந -பிந்ந .

௩. அஸ்தித்வ தோ ப்ரகாரகா ஹை : — ஸாத்ருஶ்ய – அஸ்தித்வ ஔர ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ . ஸாத்ருஶ்ய -அஸ்தித்வகீ அபேக்ஷாஸே

ஸர்வ த்ரவ்யோஂமேஂ ஸமாநதா ஹை, ஔர ஸ்வரூப -அஸ்தித்வகீ அபேக்ஷாஸே ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂமேஂ விஶேஷதா ஹை

ஶ்ராமண்யமாஂ ஸத்தாமயீ ஸவிஶேஷ ஆ த்ரவ்யோ தணீ
ஶ்ரத்தா நஹி, தே ஶ்ரமண நா; தேமாஂதீ தர்மோத்பவ நஹீஂ. ௯௧.

Page 157 of 513
PDF/HTML Page 190 of 546
single page version

ஸ கலு ந நாம ஶ்ரமணஃ . யதஸ்ததோபரிச்சிந்நரேணுகநககணிகாவிஶேஷாத்தூலிதாவகாத்கநகலாப

இவ நிருபராகாத்மதத்த்வோபலம்பலக்ஷணோ தர்மோபலம்போ ந ஸஂபூதிமநுபவதி ..௯௧..

அத ‘உவஸஂபயாமி ஸம்மஂ ஜத்தோ ணிவ்வாணஸஂபத்தீ’ இதி ப்ரதிஜ்ஞாய ‘சாரித்தஂ கலு தம்மோ

தம்மோ ஜோ ஸோ ஸமோ த்தி ணித்திட்டோ’ இதி ஸாம்யஸ்ய தர்மத்வஂ நிஶ்சித்ய ‘பரிணமதி ஜேண தவ்வஂ
தக்காலஂ தம்மயஂ தி பண்ணத்தஂ, தம்ஹா தம்மபரிணதோ ஆதா தம்மோ முணேயவ்வோ’ இதி யதாத்மநோ

ஹி ஸ்பு டஂ ண ஸோ ஸமணோ நிஜஶுத்தாத்மருசிரூபநிஶ்சயஸம்யக்த்வபூர்வகபரமஸாமாயிகஸஂயமலக்ஷணஶ்ராமண்யா-

பாவாத்ஸ ஶ்ரமணோ ந பவதி . இத்தஂபூதபாவஶ்ராமண்யாபாவாத் தத்தோ தம்மோ ண ஸஂபவதி தஸ்மாத்பூர்வோக்தத்ரவ்ய-

ஶ்ரமணாத்ஸகாஶாந்நிருபராகஶுத்தாத்மாநுபூதிலக்ஷணதர்மோபி ந ஸஂபவதீதி ஸூத்ரார்தஃ ..௯௧.. அத ‘உவ-

ஸஂபயாமி ஸம்மஂ’ இத்யாதி நமஸ்காரகாதாயாஂ யத்ப்ரதிஜ்ஞாதஂ, ததநந்தரஂ ‘சாரித்தஂ கலு தம்மோ’ இத்யாதிஸூத்ரேண
சாரித்ரஸ்ய தர்மத்வஂ வ்யவஸ்தாபிதம் . அத ‘பரிணமதி ஜேண தவ்வஂ’ இத்யாதிஸூத்ரேணாத்மநோ தர்மத்வஂ பணித-

ரேதீ ஔர ஸ்வர்ணகணோஂகா அந்தர ஜ்ஞாத நஹீஂ ஹை, உஸே தூலதோயேகோ – உஸமேஂஸே ஸ்வர்ணலாப நஹீஂ ஹோதா,

இஸீப்ரகார உஸமேஂஸே (-ஶ்ரமணாபாஸமேஂஸே) ௧நிருபராக ஆத்மதத்த்வகீ உபலப்தி (ப்ராப்தி) லக்ஷணவாலே

தர்மலாபகா உத்பவ நஹீஂ ஹோதா .

பாவார்த : — ஜோ ஜீவ த்ரவ்யமுநித்வகா பாலந கரதா ஹுஆ பீ ஸ்வ -பரகே பேத ஸஹித

பதார்தோஂகீ ஶ்ரத்தா நஹீஂ கரதா, வஹ நிஶ்சய ஸம்யக்த்வபூர்வக பரமஸாமாயிகஸஂயமரூப முநித்வகே
அபாவகே காரண முநி நஹீஂ ஹை; இஸலியே ஜைஸே ஜிஸே ரேதீ ஔர ஸ்வர்ணகணகா விவேக நஹீஂ ஹை ஐஸே
தூலகோ தோநேவாலேகோ, சாஹே ஜிதநா பரிஶ்ரம கரநே பர பீ, ஸ்வர்ணகீ ப்ராப்தி நஹீஂ ஹோதீ, உஸீப்ரகார
ஜிஸே ஸ்வ ஔர பரகா விவேக நஹீஂ ஹை ஐஸே உஸ த்ரவ்யமுநிகோ, சாஹே ஜிதநீ த்ரவ்யமுநித்வகீ
க்ரியாஓஂகா கஷ்ட உடாநே பர பீ, தர்மகீ ப்ராப்தி நஹீஂ ஹோதீ ..௯௧..

௨‘உவஸஂபயாமி ஸம்மஂ ஜத்தோ ணிவ்வாணஸஂபத்தீ’ இஸப்ரகார (பா஁சவீஂ காதாமேஂ) ப்ரதிஜ்ஞா கரகே,

௩‘சாரித்தஂ கலு தம்மோ தம்மோ ஜோ ஸோ ஸமோ த்தி ணித்திட்டோ’ இஸப்ரகார (௭வீஂ காதாமேஂ) ஸாம்யகா

தர்மத்வ (ஸாம்ய ஹீ தர்ம ஹை) நிஶ்சித கரகே ௪‘பரிணமதி ஜேண தவ்வஂ தக்காலஂ தம்மயஂ தி பண்ணத்தஂ,

தம்ஹா தம்மபரிணதோ ஆதா தம்மோ முணேயவ்வோ’ இஸப்ரகார (௮வீஂ காதாமேஂ) ஜோ ஆத்மாகா தர்மத்வ

௧. நிருபராக = உபராக (-மலிநதா, விகார) ரஹித .

௨. அர்த – மைஂ ஸாம்யகோ ப்ராப்த கரதா ஹூ஁, ஜிஸஸே நிர்வாணகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை .

௩. அர்த – சாரித்ர வாஸ்தவமேஂ தர்ம ஹை ஜோ தர்ம ஹை வஹ ஸாம்ய ஹை ஐஸா (ஶாஸ்த்ரோஂமேஂ) கஹா ஹை .

௪. அர்த – த்ரவ்ய ஜிஸ காலமேஂ ஜிஸ பாவரூப பரிணமித ஹோதா ஹை உஸ காலமேஂ உஸ -மய ஹை ஐஸா (ஜிநேந்த்ரதேவநே)

கஹா ஹை; இஸலியே தர்மபரிணத ஆத்மாகோ தர்ம ஜாநநா சாஹியே .

Page 158 of 513
PDF/HTML Page 191 of 546
single page version

தர்மத்வமாஸூத்ரயிதுமுபக்ராந்தஂ, யத்ப்ரஸித்தயே ச ‘தம்மேண பரிணதப்பா அப்பா ஜதி ஸுத்தஸஂபஓகஜுதோ
பாவதி ணிவ்வாணஸுஹஂ’ இதி நிர்வாணஸுகஸாதநஶுத்தோபயோகோதிகர்துமாரப்தஃ, ஶுபாஶுபோபயோகௌ ச
விரோதிநௌ நிர்த்வஸ்தௌ, ஶுத்தோபயோகஸ்வரூபஂ சோபவர்ணிதஂ, தத்ப்ரஸாதஜௌ சாத்மநோ ஜ்ஞாநாநந்தௌ ஸஹஜௌ
ஸமுத்யோதயதா ஸஂவேதநஸ்வரூபஂ ஸுகஸ்வரூபஂ ச ப்ரபஂசிதம், தததுநா கதஂ கதமபி ஶுத்தோ-
பயோகப்ரஸாதேந ப்ரஸாத்ய பரமநிஸ்ப்ருஹாமாத்மத்ருப்தாஂ பாரமேஶ்வரீப்ரவ்ருத்திமப்யுபகதஃ க்ருதக்ருத்யதாமவாப்ய
நிதாந்தமநாகுலோ பூத்வா ப்ரலீநபேதவாஸநோந்மேஷஃ ஸ்வயஂ ஸாக்ஷாத்தர்ம ஏவாஸ்மீத்யவதிஷ்டதே —

மித்யாதி . தத்ஸர்வஂ ஶுத்தோபயோகப்ரஸாதாத்ப்ரஸாத்யேதாநீஂ நிஶ்சயரத்நத்ரயபரிணத ஆத்மைவ தர்ம இத்யவதிஷ்டதே .

அதவா த்விதீயபாதநிகா — ஸம்யக்த்வாபாவே ஶ்ரமணோ ந பவதி, தஸ்மாத் ஶ்ரமணாத்தர்மோபி ந பவதி . தர்ஹி

கதஂ ஶ்ரமணோ பவதி, இதி ப்ருஷ்டே ப்ரத்யுத்தரஂ ப்ரயச்சந் ஜ்ஞாநாதிகாரமுபஸஂஹரதி — ஜோ ணிஹதமோஹதிட்டீ தத்த்வார்த-

ஶ்ரத்தாநலக்ஷணவ்யவஹாரஸம்யக்த்வோத்பந்நேந நிஜஶுத்தாத்மருசிரூபேண நிஶ்சயஸம்யக்த்வேந பரிணதத்வாந்நிஹதமோஹ-
த்ருஷ்டிர்வித்வஂஸிததர்ஶநமோஹோ யஃ . புநஶ்ச கிஂரூபஃ . ஆகமகுஸலோ நிர்தோஷிபரமாத்மப்ரணீதபரமாகமாப்யாஸேந

நிருபாதிஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநகுஶலத்வாதாகமகுஶல ஆகமப்ரவீணஃ . புநஶ்ச கிஂரூபஃ . விராகசரியம்ஹி

அப்புட்டிதோ வ்ரதஸமிதிகு ப்த்யாதிபஹிரங்கசாரித்ராநுஷ்டாநவஶேந ஸ்வஶுத்தாத்மநிஶ்சலபரிணதிரூபவீதராகசாரித்ர-

கஹநா ப்ராரம்ப கியா ஔர ௧ஜிஸகீ ஸித்திகே லியே ௨‘தம்மேண பரிணதப்பா அப்பா ஜதி

ஸுத்தஸஂபஓகஜுதோ, பாவதி ணிவ்வாணஸுஹஂ’ இஸப்ரகார (௧௧வீஂ காதாமேஂ) நிர்வாணஸுககே ஸாதநபூத
ஶுத்தோபயோககா அதிகார ப்ராரம்ப கியா, விரோதீ ஶுபாஶுப உபயோககோ நஷ்ட கியா (-ஹேய
பதாயா), ஶுத்தோபயோககா ஸ்வரூப வர்ணந கியா, ஶுத்தோபயோககே ப்ரஸாதஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே ஐஸே
ஆத்மாகே ஸஹஜ ஜ்ஞாந ஔர ஆநந்தகோ ஸமஜாதே ஹுஏ ஜ்ஞாநகே ஸ்வரூபகா ஔர ஸுககே ஸ்வரூபகா
விஸ்தார கியா, உஸே (-ஆத்மாகே தர்மத்வகோ) அப கிஸீ பீ ப்ரகார ஶுத்தோபயோககே ப்ரஸாதஸே

௩ஸித்த கரகே, ௪பரம நிஸ்ப்ருஹ, ஆத்மத்ருப்த (ஐஸீ) பாரமேஶ்வரீ ப்ரவ்ருத்திகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுயே,

க்ருதக்ருத்யதாகோ ப்ராப்த கரகே அத்யந்த அநாகுல ஹோகர, ஜிநகே ௫பேதவாஸநா கீ ப்ரகடதாகா ப்ரலய

ஹுஆ ஹை, ஐஸே ஹோதே ஹுஏ, (ஆசார்ய பகவாந) ‘மைஂ ஸ்வயஂ ஸாக்ஷாத் தர்ம ஹீ ஹூ஁’ இஸப்ரகார ரஹதே
ஹைஂ, (-ஐஸே பாவமேஂ நிஶ்சல ஸ்தித ஹோதே ஹைஂ) : —

௧. ஜிஸகீ ஸித்திகே லியே = ஆத்மாகோ தர்மரூப பநவாநேகா ஜோ கார்ய ஸாதநாகே லியே .

௨. அர்த – தர்மபரிணத ஸ்வரூபவாலா ஆத்மா யதி ஶுத்த உபயோகமேஂ யுக்த ஹோ தோ மோக்ஷகே ஸுககோ பாதா ஹை .

௩. ஸித்த கரகே = ஸாதகர . (ஆத்மாகோ தர்மரூப ரசநேகா ஜோ கார்ய ஸாதநா தா உஸ கார்யகோ, மஹாபுருஷார்த

கரகே ஶுத்தோபயோக த்வாரா ஆசார்ய பகவாநநே ஸித்த கியா .) .

௪. பரகீ ஸ்ப்ருஹாஸே ரஹித ஔர ஆத்மாமேஂ ஹீ த்ருப்த, நிஶ்சயரத்நத்ரயமேஂ லீநதாரூப ப்ரவ்ருத்தி .

௫. பேதவாஸநா = பேதரூப வ்ருத்தி; விகல்ப – பரிணாம .

Page 159 of 513
PDF/HTML Page 192 of 546
single page version

ஜோ ணிஹதமோஹதிட்டீ ஆகமகுஸலோ விராகசரியம்ஹி .

அப்புட்டிதோ மஹப்பா தம்மோ த்தி விஸேஸிதோ ஸமணோ ..௯௨..

யோ நிஹதமோஹத்ருஷ்டிராகமகுஶலோ விராகசரிதே .

அப்யுத்திதோ மஹாத்மா தர்ம இதி விஶேஷிதஃ ஶ்ரமணஃ ..௯௨..

யதயஂ ஸ்வயமாத்மா தர்மோ பவதி ஸ கலு மநோரத ஏவ . தஸ்ய த்வேகா பஹிர்மோஹத்ரஷ்டிரேவ

விஹந்த்ரீ . ஸா சாகமகௌஶலேநாத்மஜ்ஞாநேந ச நிஹதா, நாத்ர மம புநர்பாவமாபத்ஸ்யதே . ததோ

வீதராகசாரித்ரஸூத்ரிதாவதாரோ மமாயமாத்மா ஸ்வயஂ தர்மோ பூத்வா நிரஸ்தஸமஸ்தப்ரத்யூஹதயா நித்யமேவ

பரிணதத்வாத் பரமவீதராகசாரித்ரே ஸம்யகப்யுத்திதஃ உத்யதஃ . புநரபி கதஂபூதஃ . மஹப்பா மோக்ஷலக்ஷண-

மஹார்தஸாதகத்வேந மஹாத்மா தம்மோ த்தி விஸேஸிதோ ஸமணோ ஜீவிதமரணலாபாலாபாதிஸமதாபாவநாபரிணதாத்மா

ஸ ஶ்ரமண ஏவாபேதநயேந தர்ம இதி விஶேஷிதோ மோஹக்ஷோபவிஹீநாத்மபரிணாமரூபோ நிஶ்சயதர்மோ பணித
இத்யர்தஃ ..௯௨.. அதைவஂபூதநிஶ்சயரத்நத்ரயபரிணதமஹாதபோதநஸ்ய யோஸௌ பக்திஂ கரோதி தஸ்ய

பலஂ தர்ஶயதி —

ஜோ தஂ திட்டா துட்டோ அப்புட்டித்தா கரேதி ஸக்காரஂ .

வஂதணணமஂஸணாதிஹிஂ தத்தோ ஸோ தம்மமாதியதி ..“௮..

ஜோ தஂ திட்டா துட்டோ யோ பவ்யவரபுண்டரீகோ நிருபராகஶுத்தாத்மோபலம்பலக்ஷணநிஶ்சயதர்மபரிணதஂ

அந்வயார்த : — [யஃ ஆகமகுஶலஃ ] ஜோ ஆகமமேஂ குஶல ஹைஂ, [நிஹதமோஹத்ருஷ்டிஃ ]

ஜிஸகீ மோஹத்ருஷ்டி ஹத ஹோ கஈ ஹை ஔர [விராகசரிதே அப்யுத்திதஃ ] ஜோ வீதராகசாரித்ரமேஂ
ஆரூ஢ ஹை, [மஹாத்மா ஶ்ரமணஃ ] உஸ மஹாத்மா ஶ்ரமணகோ [தர்மஃ இதி விஶேஷிதஃ ] (ஶாஸ்த்ரமேஂ) ‘தர்ம’
கஹா ஹைஂ ..௯௨..

டீகா : — யஹ ஆத்மா ஸ்வயஂ தர்ம ஹோ, யஹ வாஸ்தவமேஂ மநோரத ஹை . உஸமேஂ விக்ந

டாலநேவாலீ ஏக ௧பஹிர்மோஹத்ருஷ்டி ஹீ ஹை . ஔர வஹ (பஹிர்மோஹத்ருஷ்டி) தோ ௨ஆகமகௌஶல்ய ததா

ஆத்மஜ்ஞாநஸே நஷ்ட ஹோ ஜாநேகே காரண அப முஜமேஂ புநஃ உத்பந்ந நஹீஂ ஹோகீ . இஸலியே

வீதராகசாரித்ரரூபஸே ப்ரகடதாகோ ப்ராப்த (-வீதராகசாரித்ரரூப பர்யாயமேஂ பரிணத) மேரா யஹ ஆத்மா

௧. பஹிர்மோஹத்ருஷ்டி = பஹிர்முக ஐஸீ மோஹத்ருஷ்டி . (ஆத்மாகோ தர்மரூப ஹோநேமேஂ விக்ந டாலநேவாலீ ஏக பஹிர்மோஹத்ருஷ்டி

ஹீ ஹை .) ௨. ஆகமகௌஶல்ய = ஆகமமேஂ குஶலதா – ப்ரவீணதா .

ஆகம விஷே கௌஶல்ய சே நே மோஹத்ருஷ்டி விநஷ்ட சே
வீதராக – சரிதாரூட சே, தே முநி -மஹாத்மா ‘தர்ம’ சே. ௯௨.

Page 160 of 513
PDF/HTML Page 193 of 546
single page version

நிஷ்கம்ப ஏவாவதிஷ்டதே . அலமதிவிஸ்தரேண . ஸ்வஸ்தி ஸ்யாத்வாதமுத்ரிதாய ஜைநேந்த்ராய ஶப்தப்ரஹ்மணே .

ஸ்வஸ்தி தந்மூலாயாத்மதத்த்வோபலம்பாய ச, யத்ப்ரஸாதாதுத்க்ரந்திதோ ஜகித்யேவாஸஂஸாரபத்தோ மோஹக்ரந்திஃ .

ஸ்வஸ்தி ச பரமவீதராகசாரித்ராத்மநே ஶுத்தோபயோகாய, யத்ப்ரஸாதாதயமாத்மா ஸ்வயமேவ தர்மோ பூதஃ ..௯௨..

(மந்தாக்ராந்தா)

ஆத்மா தர்மஃ ஸ்வயமிதி பவந் ப்ராப்ய ஶுத்தோபயோகஂ
நித்யாநந்தப்ரஸரஸரஸே ஜ்ஞாநதத்த்வே நிலீய .

ப்ராப்ஸ்யத்யுச்சைரவிசலதயா நிஷ்ப்ரகம்பப்ரகாஶாஂ
ஸ்பூ ர்ஜஜ்ஜ்யோதிஃஸஹஜவிலஸத்ரத்நதீபஸ்ய லக்ஷ்மீம் ..௫..

பூர்வஸூத்ரோக்தஂ முநீஶ்வரஂ த்ருஷ்ட்வா துஷ்டோ நிர்பரகுணாநுராகேண ஸஂதுஷ்டஃ ஸந் . கிஂ கரோதி . அப்புட்டித்தா கரேதி ஸக்காரஂ

அப்யுத்தாநஂ க்ருத்வா மோக்ஷஸாதகஸம்யக்த்வாதிகுணாநாஂ ஸத்காரஂ ப்ரஶஂஸாஂ கரோதி வஂதணணமஂஸணாதிஹிஂ தத்தோ ஸோ
தம்மமாதியதி ‘தவஸித்தே ணயஸித்தே’ இத்யாதி வந்தநா பண்யதே, நமோஸ்த்விதி நமஸ்காரோ பண்யதே,

தத்ப்ரப்ருதிபக்திவிஶேஷைஃ தஸ்மாத்யதிவராத்ஸ பவ்யஃ புண்யமாதத்தே புண்யஂ க்ருஹ்ணாதி இத்யர்தஃ ..“
“
“
“
“

௮.. அத தேந புண்யேந

பவாந்தரே கிஂ பலஂ பவதீதி ப்ரதிபாதயதி —

தேண ணரா வ திரிச்சா தேவிஂ வா மாணுஸிஂ கதிஂ பப்பா .

விஹவிஸ்ஸரியேஹிஂ ஸயா ஸஂபுண்ணமணோரஹா ஹோஂதி ..✽௯..

ஸ்வயஂ தர்ம ஹோகர, ஸமஸ்த விக்நோஂகா நாஶ ஹோ ஜாநேஸே ஸதா நிஷ்கஂப ஹீ ரஹதா ஹை . அதிக விஸ்தாரஸே

பஸ ஹோ ! ஜயவஂத வர்தோ ௧ஸ்யாத்வாதமுத்ரித ஜைநேந்த்ர ஶப்தப்ரஹ்ம; ஜயவஂத வர்தோ ௨ஶப்தப்ரஹ்மமூலக

ஆத்மதத்த்வோபலப்தி — கி ஜிஸகே ப்ரஸாதஸே, அநாதி ஸஂஸாரஸே பஂதீ ஹுஈ மோஹக்ரஂதி தத்கால ஹீ சூட

கஈ ஹை; ஔர ஜயவஂத வர்தோ பரம வீதராகசாரித்ரஸ்வரூப ஶுத்தோபயோக கி ஜிஸகே ப்ரஸாதஸே யஹ ஆத்மா
ஸ்வயமேவ தர்ம ஹுஆ ஹை ..௯௨..

[அப ஶ்லோக த்வாரா ஜ்ஞாநதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந அதிகாரகீ பூர்ணாஹுதி கீ ஜாதீ ஹை . ]

அர்த : — இஸப்ரகார ஶுத்தோபயோககோ ப்ராப்த கரகே ஆத்மா ஸ்வயஂ தர்ம ஹோதா ஹுஆ அர்தாத்

ஸ்வயஂ தர்மரூப பரிணமித ஹோதா ஹுஆ நித்ய ஆநந்தகே ப்ரஸாரஸே ஸரஸ (அர்தாத் ஜோ ஶாஶ்வத ஆநந்தகே
ப்ரஸாரஸே ரஸயுக்த) ஐஸே ஜ்ஞாநதத்த்வமேஂ லீந ஹோகர, அத்யந்த அவிசலதாகே காரண, தைதீப்யமாந
ஜ்யோதிமய ஔர ஸஹஜரூபஸே விலஸித (-ஸ்வபாவஸே ஹீ ப்ரகாஶித) ரத்நதீபககீ நிஷ்கஂப-
ப்ரகாஶமய ஶோபாகோ பாதா ஹை . (அர்தாத் ரத்நதீபககீ பா஁தி ஸ்வபாவஸே ஹீ நிஷ்கஂபதயா அத்யந்த

ப்ரகாஶித ஹோதா — ஜாநதா — ரஹதா ஹை) .

௧. ஸ்யாத்வாதமுத்ரித ஜைநேந்த்ர ஶப்தப்ரஹ்ம = ஸ்யாத்வாதகீ சாபவாலா ஜிநேந்த்ரகா த்ரவ்யஶ்ருத .

௨. ஶப்தப்ரஹ்மமூலக = ஶப்தப்ரஹ்ம ஜிஸகா மூல காரண ஹை .

Page 161 of 513
PDF/HTML Page 194 of 546
single page version

(மந்தாக்ராந்தா)

நிஶ்சித்யாத்மந்யதிக்ருதமிதி ஜ்ஞாநதத்த்வஂ யதாவத்

தத்ஸித்தயர்தஂ ப்ரஶமவிஷயஂ ஜ்ஞேயதத்த்வஂ புபுத்ஸுஃ .

ஸர்வாநர்தாந் கலயதி குணத்ரவ்யபர்யாயயுக்த்யா
ப்ராதுர்பூதிர்ந பவதி யதா ஜாது மோஹாஂகு ரஸ்ய ..௬..

இதி ப்ரவசநஸாரவ்ருத்தௌ தத்த்வதீபிகாயாஂ ஶ்ரீமதம்ருதசந்த்ரஸூரிவிரசிதாயாஂ ஜ்ஞாநதத்த்வப்ரஜ்ஞாபநோ நாம ப்ரதமஃ

ஶ்ருதஸ்கந்தஃ ஸமாப்தஃ ..

தேண ணரா வ திரிச்சா தேந பூர்வோக்தபுண்யேநாத்ர வர்தமாநபவே நரா வா திர்யஞ்சோ வா தேவிஂ வா மாணுஸிஂ

கதிஂ பப்பா பவாந்தரே தைவீஂ வா மாநுஷீஂ வா கதிஂ ப்ராப்ய விஹவிஸ்ஸரியேஹிஂ ஸயா ஸஂபுண்ணமணோரஹா ஹோஂதி

ராஜாதிராஜரூபலாவண்யஸௌபாக்யபுத்ரகலத்ராதிபரிபூர்ணவிபூதிர்விபவோ பண்யதே, ஆஜ்ஞாபலமைஶ்வர்யஂ பண்யதே,
தாப்யாஂ விபவைஶ்வர்யாப்யாஂ ஸஂபூர்ணமநோரதா பவந்தீதி . ததேவ புண்யஂ போகாதிநிதாநரஹிதத்வேந யதி

ஸம்யக்த்வபூர்வகஂ பவதி தர்ஹி தேந பரஂபரயா மோக்ஷஂ ச லபந்தே இதி பாவார்தஃ ..✽௯..

இதி ஶ்ரீஜயஸேநாசார்யக்ருதாயாஂ தாத்பர்யவ்ருத்தௌ பூர்வோக்தப்ரகாரேண ‘ஏஸ ஸுராஸுரமணுஸிஂதவஂதிதஂ’ இதீமாஂ

காதாமாதிஂ க்ருத்வா த்வாஸப்ததிகாதாபிஃ ஶுத்தோபயோகாதிகாரஃ, ததநந்தரஂ ‘தேவதஜதிகுருபூஜாஸு’ இத்யாதி
பஞ்சவிஂஶதிகாதாபிர்ஜ்ஞாநகண்டிகாசதுஷ்டயாபிதாநோ த்விதீயோதிகாரஃ, ததஶ்ச ‘ஸத்தாஸஂபத்தேதே’ இத்யாதி
ஸம்யகத்வகதநரூபேண ப்ரதமா காதா, ரத்நத்ரயாதாரபுருஷஸ்ய தர்மஃ ஸஂபவதீதி ‘ஜோ ணிஹதமோதிட்டீ’ இத்யாதி
த்விதீயா சேதி ஸ்வதந்த்ரகாதாத்வயம், தஸ்ய நிஶ்சயதர்மஸஂஜ்ஞதபோதநஸ்ய யோஸௌ பக்திஂ கரோதி தத்பலகதநேந
‘ஜோ தஂ திட்டா’ இத்யாதி காதாத்வயம் . இத்யதிகாரத்வயேந ப்ருதக்பூதகாதாசதுஷ்டயஸஹிதேநைகோத்தரஶதகாதாபிஃ

ஜ்ஞாநதத்த்வப்ரதிபாதகநாமா ப்ரதமோ மஹாதிகாரஃ ஸமாப்தஃ ..௧..

[அப ஶ்லோக த்வாரா ஜ்ஞாநதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந நாமக ப்ரதம அதிகாரகீ ஔர ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந

நாமக தூஸரே அதிகாரகீ ஸஂதி பதாயீ ஜாதீ ஹை . ]

அர்த : — ஆத்மாரூபீ அதிகரணமேஂ ரஹநேவாலே அர்தாத் ஆத்மாகே ஆஶ்ரித ரஹநேவாலே

ஜ்ஞாநதத்த்வகா இஸப்ரகார யதார்ததயா நிஶ்சய கரகே, உஸகீ ஸித்திகே லியே ( – கேவலஜ்ஞாந ப்ரகட

கரநேகே லியே) ப்ரஶமகே லக்ஷஸே ( – உபஶம ப்ராப்த கரநேகே ஹேதுஸே) ஜ்ஞேயதத்த்வகோ ஜாநநேகா இச்சுக

(ஜீவ) ஸர்வ பதார்தோஂகோ த்ரவ்ய -குண -பர்யாய ஸஹித ஜாநதா ஹை, ஜிஸஸே கபீ மோஹாஂகுரகீ கிஂசித்
மாத்ர பீ உத்பத்தி ந ஹோ .

இஸ ப்ரகார (ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத) ஶ்ரீப்ரவசநஸார ஶாஸ்த்ரகீ

ஶ்ரீமத்அம்ருதசஂத்ராசார்யதேவவிரசித தத்த்வதீபிகா நாமக டீகாமேஂ ஜ்ஞாநதத்த்வ – ப்ரஜ்ஞாபந நாமக ப்ரதம

ஶ்ருதஸ்கந்த ஸமாப்த ஹுஆ .

❃

ப்ர. ௨௧

Page 162 of 513
PDF/HTML Page 195 of 546
single page version

–

௨ –

ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந

அத ஜ்ஞேயதத்த்வப்ரஜ்ஞாபநம் . தத்ர பதார்தஸ்ய ஸம்யக்த்ரவ்யகுணபர்யாயஸ்வரூபமுபவர்ணயதி —

அத்தோ கலு தவ்வமஓ தவ்வாணி குணப்பகாணி பணிதாணி .

தேஹிஂ புணோ பஜ்ஜாயா பஜ்ஜயமூடா ஹி பரஸமயா ..௯௩..

அர்தஃ கலு த்ரவ்யமயோ த்ரவ்யாணி குணாத்மகாநி பணிதாநி .

தைஸ்து புநஃ பர்யாயாஃ பர்யயமூடா ஹி பரஸமயாஃ ..௯௩..

இஹ கில யஃ கஶ்சநாபி பரிச்சித்யமாநஃ பதார்தஃ ஸ ஸர்வ ஏவ விஸ்தாராயதஸாமாந்ய-

இதஃ ஊர்த்த்வஂ ‘ஸத்தாஸஂபத்தேதே’ இத்யாதிகாதாஸூத்ரேண பூர்வஂ ஸஂக்ஷேபேண யத்வயாக்யாதஂ ஸம்யக்தர்ஶநஂ

தஸ்யேதாநீஂ விஷயபூதபதார்தவ்யாக்யாநத்வாரேண த்ரயோதஶாதிகஶதப்ரமிதகாதாபர்யந்தஂ விஸ்தரவ்யாக்யாநஂ கரோதி .

அதவா த்விதீயபாதநிகா – பூர்வஂ யத்வயாக்யாதஂ ஜ்ஞாநஂ தஸ்ய ஜ்ஞேயபூதபதார்தாந் கதயதி . தத்ர த்ரயோதஶாதிக -

ஶதகாதாஸு மத்யே ப்ரதமதஸ்தாவத் ‘தம்ஹா தஸ்ஸ ணமாஇஂ’ இமாஂ காதாமாதிஂ க்ருத்வா பாடக்ரமேண பஞ்சத்ரிஂஶத்-
காதாபர்யந்தஂ ஸாமாந்யஜ்ஞேயவ்யாக்யாநஂ, ததநந்தரஂ ‘தவ்வஂ ஜீவமஜீவஂ’ இத்யாத்யேகோநவிஂஶதிகாதாபர்யந்தஂ
விஶேஷஜ்ஞேயவ்யாக்யாநஂ, அதாநந்தரஂ ‘ஸபதேஸேஹிஂ ஸமக்கோ லோகோ’ இத்யாதிகாதாஷ்டகபர்யந்தஂ ஸாமாந்யபேதபாவநா,

அப, ஜ்ஞேயதத்த்வகா ப்ரஜ்ஞாபந கரதே ஹைஂ அர்தாத் ஜ்ஞேயதத்த்வ பதலாதே ஹைஂ . உஸமேஂ (ப்ரதம)

பதார்தகா ஸம்யக் ( — யதார்த) த்ரவ்யகுணபர்யாயஸ்வரூப வர்ணந கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [அர்தஃ கலு ] பதார்த [த்ரவ்யமயஃ ] த்ரவ்யஸ்வரூப ஹை; [த்ரவ்யாணி ] த்ரவ்ய

[குணாத்மகாநி ] குணாத்மக [பணிதாநி ] கஹே கயே ஹைஂ; [தைஃ து புநஃ ] ஔர த்ரவ்ய ததா குணோஂஸே
[பர்யாயாஃ ] பர்யாயேஂ ஹோதீ ஹைஂ . [பர்யயமூடா ஹி ] பர்யாயமூ஢ ஜீவ [பரஸமயாஃ ] பரஸமய (அர்தாத்

மித்யாத்ருஷ்டி) ஹைஂ ..௯௩..

டீகா : — இஸ விஶ்வமேஂ ஜோ கோஈ ஜாநநேமேஂ ஆநேவாலா பதார்த ஹை வஹ ஸமஸ்த ஹீ

சே அர்த த்ரவ்யஸ்வரூப, குண -ஆத்மக கஹ்யாஂ சே த்ரவ்யநே,
வளீ த்ரவ்ய -குணதீ பர்யயோ; பர்யாயமூட பரஸமய சே. ௯௩.

Page 163 of 513
PDF/HTML Page 196 of 546
single page version

ஸமுதாயாத்மநா த்ரவ்யேணாபிநிர்வ்ருத்தத்வாத் த்ரவ்யமயஃ . த்ரவ்யாணி து புநரேகாஶ்ரயவிஸ்தாரவிஶேஷாத்மகை-

ர்குணைரபிநிர்வ்ருத்தத்வாத்குணாத்மகாநி . பர்யாயாஸ்து புநராயதவிஶேஷாத்மகா உக்தலக்ஷணைர்த்ரவ்யைரபி குணைரப்ய-

பிநிர்வ்ருத்தத்வாத் த்ரவ்யாத்மகா அபி குணாத்மகா அபி . தத்ராநேகத்ரவ்யாத்மகைக்யப்ரதிபத்திநிபந்தநோ

த்ரவ்யபர்யாயஃ . ஸ த்விவிதஃ, ஸமாநஜாதீயோஸமாநஜாதீயஶ்ச . தத்ர ஸமாநஜாதீயோ நாம யதா

அநேகபுத்கலாத்மகோ த்வயணுகஸ்த்ர்யணுக இத்யாதி; அஸமாநஜாதீயோ நாம யதா ஜீவபுத்கலாத்மகோ தேவோ

ததஶ்ச ‘அத்தித்தணிச்சிதஸ்ஸ ஹி’ இத்யாத்யேகபஞ்சாஶத்காதாபர்யந்தஂ விஶேஷபேதபாவநா சேதி த்விதீயமஹாதிகாரே
ஸமுதாயபாதநிகா . அதேதாநீஂ ஸாமாந்யஜ்ஞேயவ்யாக்யாநமத்யே ப்ரதமா நமஸ்காரகாதா, த்விதீயா த்ரவ்யகுண-

பர்யாயவ்யாக்யாநகாதா, த்ருதீயா ஸ்வஸமயபரஸமயநிரூபணகாதா, சதுர்தீ த்ரவ்யஸ்ய ஸத்தாதிலக்ஷணத்ரய-
ஸூசநகாதா சேதி பீடிகாபிதாநே ப்ரதமஸ்தலே ஸ்வதந்த்ரகாதாசதுஷ்டயம் . ததநந்தரஂ ‘ஸப்பாவோ ஹி ஸஹாவோ’

இத்யாதிகாதாசதுஷ்டயபர்யந்தஂ ஸத்தாலக்ஷணவ்யாக்யாநமுக்யத்வஂ, ததநந்தரஂ ‘ண பவோ பஂகவிஹீணோ’ இத்யாதி-
காதாத்ரயபர்யந்தமுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யலக்ஷணகதநமுக்யதா, ததஶ்ச ‘பாடுப்பவதி ய அண்ணோ’ இத்யாதிகாதாத்வயேந

௧விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாயாத்மக ஔர ௨ஆயதஸாமாந்யஸமுதாயாத்மக த்ரவ்யஸே ரசித ஹோநேஸே த்ரவ்யமய

(-த்ரவ்யஸ்வரூப) ஹை . ஔர ௩த்ரவ்ய ஏக ஜிநகா ஆஶ்ரய ஹை ஐஸே விஸ்தாரவிஶேஷஸ்வரூப குணோஂஸே ரசித

(-குணோஂஸே பநே ஹுவே) ஹோநேஸே குணாத்மக ஹை . ஔர பர்யாயேஂ — ஜோ கி ஆயத -விஶேஷஸ்வரூப ஹைஂ வே —

ஜிநகே லக்ஷண (ஊ பர) கஹே கயே ஹைஂ ஐஸே த்ரவ்யோஂஸே ததா குணோஂஸே ரசித ஹோநேஸே த்ரவ்யாத்மக பீ ஹைஂ
குணாத்மக பீ ஹைஂ . உஸமேஂ, அநேகத்ரவ்யாத்மக ஏகதாகீ ௪ப்ரதிபத்திகீ காரணபூத த்ரவ்யபர்யாய ஹை . வஹ

தோ ப்ரகார ஹை . (௧) ஸமாநஜாதீய ஔர (௨) அஸமாநஜாதீய . உஸமேஂ (௧) ஸமாநஜாதீய வஹ

ஹை — ஜைஸே கி அநேகபுத்கலாத்மக ௫த்விஅணுக, த்ரிஅணுக இத்யாதி; (௨) அஸமாநஜாதீய வஹ

௧. விஸ்தாரஸாமாந்ய ஸமுதாய = விஸ்தாரஸாமாந்யரூப ஸமுதாய . விஸ்தாரகா அர்த ஹை கி சௌ஡ாஈ . த்ரவ்யகீ

சௌ஡ாஈகீ அபேக்ஷாகே (ஏகஸாத ரஹநேவாலே ஸஹபாவீ) பேதோஂகோ (விஸ்தாரவிஶேஷோஂகோ) குண கஹா ஜாதா ஹை; ஜைஸே
ஜ்ஞாந, தர்ஶந, சாரித்ர இத்யாதி ஜீவத்ரவ்யகே விஸ்தாரவிஶேஷ அர்தாத் குண ஹைஂ . உந விஸ்தாரவிஶேஷோஂமேஂ ரஹநேவாலே

விஶேஷத்வகோ கௌண கரேஂ தோ இந ஸபமேஂ ஏக ஆத்மஸ்வரூப ஸாமாந்யத்வ பாஸித ஹோதா ஹை . யஹ விஸ்தாரஸாமாந்ய

(அதவா விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாய) வஹ த்ரவ்ய ஹை .

௨. ஆயதஸாமாந்யஸமுதாய = ஆயதஸாமாந்யரூப ஸமுதாய . ஆயதகா அர்த ஹை லம்பாஈ அர்தாத்

காலாபேக்ஷிதப்ரவாஹ . த்ரவ்யகே லம்பாஈகீ அபேக்ஷாகே (ஏககே பாத ஏக ப்ரவர்தமாந, க்ரமபாவீ, காலாபேக்ஷித)

பேதோஂகோ (ஆயத விஶேஷோஂகோ) பர்யாய கஹா ஜாதா ஹை . உந க்ரமபாவீ பர்யாயோஂமேஂ ப்ரவர்தமாந விஶேஷத்வகோ கௌண

கரேஂ தோ ஏக த்ரவ்யத்வரூப ஸாமாந்யத்வ ஹீ பாஸித ஹோதா ஹை . யஹ ஆயதஸாமாந்ய (அதவா ஆயதஸாமாந்ய

ஸமுதாய) வஹ த்ரவ்ய ஹை .

௩. அநந்தகுணோஂகா ஆஶ்ரய ஏக த்ரவ்ய ஹை .

௪. ப்ரதிபத்தி = ப்ராப்தி; ஜ்ஞாந; ஸ்வீகார . ௫. த்விஅணுக = தோ அணுஓஂஸே பநா ஹுஆ ஸ்கஂத .

Page 164 of 513
PDF/HTML Page 197 of 546
single page version

மநுஷ்ய இத்யாதி . குணத்வாரேணாயதாநைக்யப்ரதிபத்திநிபந்தநோ குணபர்யாயஃ . ஸோபி த்விவிதஃ,

ஸ்வபாவபர்யாயோ விபாவபர்யாயஶ்ச . தத்ர ஸ்வபாவபர்யாயோ நாம ஸமஸ்தத்ரவ்யாணாமாத்மீயாத்மீயாகுருலகு-

குணத்வாரேண ப்ரதிஸமயஸமுதீயமாநஷட்ஸ்தாநபதிதவ்ருத்திஹாநிநாநாத்வாநுபூதிஃ, விபாவபர்யாயோ நாம
ரூபாதீநாஂ ஜ்ஞாநாதீநாஂ வா ஸ்வபரப்ரத்யயப்ரவர்தமாநபூர்வோத்தராவஸ்தாவதீர்ணதாரதம்யோபதர்ஶிதஸ்வபாவ-
விஶேஷாநேகத்வாபத்திஃ . அதேதஂ த்ருஷ்டாந்தேந த்ரடயதி — யதைவ ஹி ஸர்வ ஏவ படோவஸ்தாயிநா விஸ்தார-

ஸாமாந்யஸமுதாயேநாபிதாவதாயதஸாமாந்யஸமுதாயேந சாபிநிர்வர்த்யமாநஸ்தந்மய ஏவ, ததைவ ஹி
ஸர்வ ஏவ பதார்தோவஸ்தாயிநா விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாயேநாபிதாவதாயதஸாமாந்யஸமுதாயேந ச

த்ரவ்யபர்யாயகுணபர்யாயநிரூபணமுக்யதா . அதாநந்தரஂ ‘ண ஹவதி ஜதி ஸத்தவ்வஂ’ இத்யாதிகாதாசதுஷ்டயேந ஸத்தா-

த்ரவ்யயோரபேதவிஷயே யுக்திஂ கதயதி, ததநந்தரஂ ‘ஜோ கலு தவ்வஸஹாவோ’ இத்யாதி ஸத்தாத்ரவ்யயோர்குணகுணிகதநேந
ப்ரதமகாதா, த்ரவ்யேண ஸஹ குணபர்யாயயோரபேதமுக்யத்வேந ‘ணத்தி குணோ த்தி வ கோஈ’ இத்யாதி த்விதீயா சேதி
ஸ்வதந்த்ரகாதாத்வயஂ, ததநந்தரஂ த்ரவ்யஸ்ய த்ரவ்யார்திகநயேந ஸதுத்பாதோ பவதி, பர்யாயார்திகநயேநாஸதித்யாதி-
கதநரூபேண ‘ஏவஂவிஹஂ’ இதிப்ரப்ருதி காதாசதுஷ்டயஂ, ததஶ்ச ‘அத்தி த்தி ய’ இத்யாத்யேகஸூத்ரேண
நயஸப்தபங்கீவ்யாக்யாநமிதி ஸமுதாயேந சதுர்விஂஶதிகாதாபிரஷ்டபிஃ ஸ்தலைர்த்ரவ்யநிர்ணயஂ கரோதி . தத்யதா – அத

ஸம்யக்த்வஂ கதயதி —

ஹை — ஜைஸே கி ஜீவபுத்கலாத்மக தேவ, மநுஷ்ய இத்யாதி . குண த்வாரா ஆயதகீ அநேகதாகீ

ப்ரதிபத்திகீ காரணபூத குணபர்யாய ஹை . வஹ பீ தோ ப்ரகார ஹை . (௧) ஸ்வபாவபர்யாய ஔர (௨)

விபாவபர்யாய . உஸமேஂ ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂகே அபநே -அபநே அகுருலகுகுண த்வாரா ப்ரதிஸமய ப்ரகட ஹோநேவாலீ

ஷட்ஸ்தாநபதித ஹாநி -வ்ருத்திரூப அநேகத்வகீ அநுபூதி வஹ ஸ்வபாவபர்யாய ஹை; (௨) ரூபாதிகே யா
ஜ்ஞாநாதிகே ௧ஸ்வ -பரகே காரண ப்ரவர்தமாந ௨பூர்வோத்தர அவஸ்தாமேஂ ஹோநேவாலே தாரதம்யகே காரண தேகநேமேஂ

ஆநேவாலே ஸ்வபாவவிஶேஷரூப அநேகத்வகீ ௩ஆபத்தி விபாவபர்யாய ஹை .

அப யஹ (பூர்வோக்த கதந) த்ருஷ்டாந்தஸே த்ரு஢ கரதே ஹைஂ : —

ஜைஸே ஸம்பூர்ண ௪பட, அவஸ்தாயீ (-ஸ்திர) விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாயஸே ஔர தௌ஡தே

(-பஹதே, ப்ரவாஹரூப) ஹுயே ஐஸே ஆயதஸாமாந்யஸமுதாயஸே ரசித ஹோதா ஹுஆ தந்மய ஹீ ஹை,
உஸீப்ரகார ஸம்பூர்ண பதார்த ‘த்ரவ்ய’ நாமக அவஸ்தாயீ விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாயஸே ஔர தௌ஡தே ஹுயே
ஆயதஸாமாந்யஸமுதாயஸே ரசித ஹோதா ஹுஆ த்ரவ்யமய ஹீ ஹை . ஔர ஜைஸே படமேஂ, அவஸ்தாயீ

விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாய யா தௌ஡தே ஹுயே ஆயதஸாமாந்யஸமுதாய குணோஂஸே ரசித ஹோதா ஹுஆ குணோஂஸே

௧. ஸ்வ உபாதாந ஔர பர நிமித்த ஹை . ௨. பூர்வோத்தர = பஹலேகீ ஔர பாதகீ .

௩. ஆபத்தி = ஆபதித, ஆப஡நா . ௪. பட = வஸ்த்ர

Page 165 of 513
PDF/HTML Page 198 of 546
single page version

த்ரவ்யநாம்நாபிநிர்வர்த்யமாநோ த்ரவ்யமய ஏவ . யதைவ ச படேவஸ்தாயீ விஸ்தாரஸாமாந்ய-

ஸமுதாயோபிதாவந்நாயதஸாமாந்யஸமுதாயோ வா குணைரபிநிர்வர்த்யமாநோ குணேப்யஃ ப்ருதகநுபலம்பாத்
குணாத்மக ஏவ, ததைவ ச பதார்தேஷ்வவஸ்தாயீ விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாயோபிதாவந்நாயத-
ஸாமாந்யஸமுதாயோ வா த்ரவ்யநாமா குணைரபிநிர்வர்த்யமாநோ குணேப்யஃ ப்ருதகநுபலம்பாத் குணாத்மக ஏவ .

யதைவ சாநேகபடாத்மகோ த்விபடிகா த்ரிபடிகேதி ஸமாநஜாதீயோ த்ரவ்யபர்யாயஃ, ததைவ
சாநேகபுத்கலாத்மகோ த்வயணுகஸ்த்ர்யணுக இதி ஸமாநஜாதீயோ த்ரவ்யபர்யாயஃ . யதைவ

சாநேககௌஶேயககார்பாஸமயபடாத்மகோ த்விபடிகா த்ரிபடிகேத்யஸமாநஜாதீயோ த்ரவ்யபர்யாயஃ, ததைவ
சாநேகஜீவபுத்கலாத்மகோ தேவோ மநுஷ்ய இத்யஸமாநஜாதீயோ த்ரவ்யபர்யாயஃ . யதைவ ச க்வசித்படே

ஸ்தூலாத்மீயாகுருலகுகுணத்வாரேண காலக்ரமப்ரவ்ருத்தேந நாநாவிதேந பரிணமநாந்நாநாத்வ-
ப்ரதிபத்திர்குணாத்மகஃ ஸ்வபாவபர்யாயஃ, ததைவ ச ஸமஸ்தேஷ்வபி த்ரவ்யேஷு ஸூக்ஷ்மாத்மீயாத்மீயாகுரு-

தம்ஹா தஸ்ஸ ணமாஇஂ கிச்சா ணிச்சஂ பி தம்மணோ ஹோஜ்ஜ .

வோச்சாமி ஸஂகஹாதோ பரமட்டவிணிச்சயாதிகமஂ ..✽௧௦..

தம்ஹா தஸ்ஸ ணமாஇஂ கிச்சா யஸ்மாத்ஸம்யக்த்வஂ விநா ஶ்ரமணோ ந பவதி தஸ்மாத்காரணாத்தஸ்ய

ஸம்யக்சாரித்ரயுக்தஸ்ய பூர்வோக்ததபோதநஸ்ய நமஸ்யாஂ நமஸ்க்ரியாஂ நமஸ்காரஂ க்ருத்வா ணிச்சஂ பி தம்மணோ ஹோஜ்ஜ
நித்யமபி தத்கதமநா பூத்வா வோச்சாமி வக்ஷ்யாம்யஹஂ கர்தா ஸஂகஹாதோ ஸஂக்ரஹாத்ஸஂக்ஷேபாத் ஸகாஶாத் . கிம் . பரமட்ட-

௧. த்விபடிக = தோ தாநோஂகோ ஜோ஡கர (ஸீஂகர) பநாயா கயா ஏக வஸ்த்ர [யதி தோநோஂ தாந ஏக ஹீ ஜாதிகே

ஹோஂ தோ ஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய கஹலாதா ஹை, ஔர யதி தோ தாந பிந்ந ஜாதிகே ஹோஂ (ஜைஸே ஏக ரேஶமீ தூஸரா
ஸூதீ) தோ அஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய கஹலாதா ஹை . ]

ப்ருதக் அப்ராப்த ஹோநேஸே குணாத்மக ஹீ ஹை, உஸீப்ரகார பதார்தோஂமேஂ, அவஸ்தாயீ விஸ்தாரஸாமாந்யஸமுதாய
யா தௌ஡தா ஹுஆ ஆயதஸாமாந்யஸமுதாய — ஜிஸகா நாம ‘த்ரவ்ய’ ஹை வஹ — குணோஂஸே ரசித ஹோதா

ஹுஆ குணோஂஸே ப்ருதக் அப்ராப்த ஹோநேஸே குணாத்மக ஹீ ஹை . ஔர ஜைஸே அநேகபடாத்மக (-ஏகஸே

அதிக வஸ்த்ரோஂஸே நிர்மித) ௧த்விபடிக, த்ரிபடிக ஐஸே ஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய ஹை, உஸீப்ரகார

அநேக புத்கலாத்மக த்வி -அணுக, த்ரி -அணுக ஐஸீ ஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய ஹை; ஔர ஜைஸே
அநேக ரேஶமீ ஔர ஸூதீ படோஂகே பநே ஹுஏ த்விபடிக, த்ரிபடிக ஐஸீ அஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய
ஹை, உஸீப்ரகார அநேக ஜீவபுத்கலாத்மக தேவ, மநுஷ்ய ஐஸீ அஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாய ஹை . ஔர

ஜைஸே கபீ படமேஂ அபநே ஸ்தூல அகுருலகுகுண த்வாரா காலக்ரமஸே ப்ரவர்தமாந அநேக ப்ரகாரரூபஸே
பரிணமித ஹோநேகே காரண அநேகத்வகீ ப்ரதிபத்தி குணாத்மக ஸ்வபாவபர்யாய ஹை, உஸீப்ரகார ஸமஸ்த
த்ரவ்யோஂமேஂ அபநே -அபநே ஸூக்ஷ்ம அகுருலகுகுண த்வாரா ப்ரதிஸமய ப்ரகட ஹோநேவாலீ ஷட்ஸ்தாநபதித
ஹாநிவ்ருத்திரூப அநேகத்வகீ அநுபூதி வஹ குணாத்மக ஸ்வபாவபர்யாய ஹை; ஔர ஜைஸே படமேஂ,

Page 166 of 513
PDF/HTML Page 199 of 546
single page version

லகுகுணத்வாரேண ப்ரதிஸமயஸமுதீயமாநஷட்ஸ்தாநபதிதவ்ருத்திஹாநிநாநாத்வாநுபூதிஃ குணாத்மகஃ
ஸ்வபாவபர்யாயஃ . யதைவ ச படே ரூபாதீநாஂ ஸ்வபரப்ரத்யயப்ரவர்தமாநபூர்வோத்தராவஸ்தாவதீர்ணதாரதம்யோ-

பதர்ஶிதஸ்வபாவவிஶேஷாநேகத்வாபத்திஃ குணாத்மகோ விபாவபர்யாயஃ, ததைவ ச ஸமஸ்தேஷ்வபி த்ரவ்யேஷு
ரூபாதீநாஂ ஜ்ஞாநாதீநாஂ வா ஸ்வபரப்ரத்யயப்ரவர்தமாநபூர்வோத்தராவஸ்தாவதீர்ணதாரதம்யோபதர்ஶிதஸ்வபாவ-
விஶேஷாநேகத்வாபத்திஃ குணாத்மகோ விபாவபர்யாயஃ . இயஂ ஹி ஸர்வபதார்தாநாஂ த்ரவ்யகுணபர்யாயஸ்வபாவ-

ப்ரகாஶிகா பாரமேஶ்வரீ வ்யவஸ்தா ஸாதீயஸீ, ந புநரிதரா . யதோ ஹி பஹவோபி பர்யாய-

விணிச்சயாதிகமஂ பரமார்தவிநிஶ்சயாதிகமஂ ஸம்யக்த்வமிதி . பரமார்தவிநிஶ்சயாதிகமஶப்தேந ஸம்யக்த்வஂ கதஂ

பண்யத இதி சேத் – பரமோர்தஃ பரமார்தஃ ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவஃ பரமாத்மா, பரமார்தஸ்ய விஶேஷேண

ஸஂஶயாதிரஹிதத்வேந நிஶ்சயஃ பரமார்தவிநிஶ்சயரூபோதிகமஃ ஶங்காத்யஷ்டதோஷரஹிதஶ்ச யஃ பரமார்ததோர்தாவபோதோ
யஸ்மாத்ஸம்யக்த்வாத்தத் பரமார்தவிநிஶ்சயாதிகமம் . அதவா பரமார்தவிநிஶ்சயோநேகாந்தாத்மகபதார்தஸமூஹ-

ஸ்தஸ்யாதிகமோ யஸ்மாதிதி ..✽௧௦.. அத பதார்தஸ்ய த்ரவ்யகுணபர்யாயஸ்வரூபஂ நிரூபயதி — அத்தோ கலு

தவ்வமஓ அர்தோ ஜ்ஞாநவிஷயபூதஃ பதார்தஃ கலு ஸ்பு டஂ த்ரவ்யமயோ பவதி . கஸ்மாத் . திர்யக்-

ஸாமாந்யோத்தர்வதாஸாமாந்யலக்ஷணேந த்ரவ்யேண நிஷ்பந்நத்வாத் . திர்யக்ஸாமாந்யோர்த்த்வதாஸாமாந்யலக்ஷணஂ கத்யதே –

ஏககாலே நாநாவ்யக்திகதோந்வயஸ்திர்யக்ஸாமாந்யஂ பண்யதே . தத்ர த்ருஷ்டாந்தோ யதா – நாநாஸித்தஜீவேஷு ஸித்தோயஂ

ஸித்தோயமித்யநுகதாகாரஃ ஸித்தஜாதிப்ரத்யயஃ . நாநாகாலேஷ்வேகவ்யக்திகதோந்வய ஊர்த்வதாஸாமாந்யஂ பண்யதே .

தத்ர த்ருஷ்டாஂதஃ யதா – ய ஏவ கேவலஜ்ஞாநோத்பத்திக்ஷணே முக்தாத்மா த்விதீயாதிக்ஷணேஷ்வபி ஸ ஏவேதி ப்ரதீதிஃ . அதவா

நாநாகோஶரீரேஷு கௌரயஂ கௌரயமிதி கோஜாதிப்ரதீதிஸ்திர்யக்ஸாமாந்யம் . யதைவ சைகஸ்மிந் புருஷே

பாலகுமாராத்யவஸ்தாஸு ஸ ஏவாயஂ தேவதத்த இதி ப்ரத்யய ஊர்த்வதாஸாமாந்யம் . தவ்வாணி குணப்பகாணி பணிதாணி

த்ரவ்யாணி குணாத்மகாநி பணிதாநி . அந்வயிநோ குணா அதவா ஸஹபுவோ குணா இதி குணலக்ஷணம் .

யதா அநந்தஜ்ஞாநஸுகாதிவிஶேஷகுணேப்யஸ்ததைவாகுருலகுகாதிஸாமாந்யகுணேப்யஶ்சாபிந்நத்வாத்குணாத்மகஂ பவதி
ஸித்தஜீவத்ரவ்யஂ, ததைவ ஸ்வகீயஸ்வகீயவிஶேஷஸாமாந்யகுணேப்யஃ ஸகாஶாதபிந்நத்வாத் ஸர்வத்ரவ்யாணி
குணாத்மகாநி பவந்தி . தேஹிஂ புணோ பஜ்ஜாயா தைஃ பூர்வோக்தலக்ஷணைர்த்ரவ்யைர்குணைஶ்ச பர்யாயா பவந்தி . வ்யதிரேகிணஃ

பர்யாயா அதவா க்ரமபுவஃ பர்யாயா இதி பர்யாயலக்ஷணம் . யதைகஸ்மிந் முக்தாத்மத்ரவ்யே கிஂசிதூநசரம-

ரூபாதிககே ஸ்வ -பரகே காரண ப்ரவர்தமாந பூர்வோத்தர அவஸ்தாமேஂ ஹோநேவாலே தாரதம்யகே காரண தேகநேமேஂ
ஆநேவாலே ஸ்வபாவவிஶேஷரூப அநேகத்வகீ ஆபத்தி வஹ குணாத்மக விபாவபர்யாய ஹை, உஸீப்ரகார
ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂமேஂ, ரூபாதிககே யா ஜ்ஞாநாதிகே ஸ்வ -பரகே காரண ப்ரவர்தமாந பூர்வோத்தர அவஸ்தாமேஂ
ஹோநேவாலே தாரதம்யகே காரண தேகநேமேஂ ஆநேவாலே ஸ்வபாவவிஶேஷரூப அநேகத்வகீ ஆபத்தி வஹ
குணாத்மக விபாவபர்யாய ஹை .

வாஸ்தவமேஂ யஹ, ஸர்வ பதார்தோஂகே த்ரவ்யகுணபர்யாயஸ்வபாவகீ ப்ரகாஶக ௧பாரமேஶ்வரீ வ்யவஸ்தா

பலீ -உத்தம -பூர்ண -யோக்ய ஹை, தூஸரீ கோஈ நஹீஂ; க்யோஂகி பஹுதஸே (ஜீவ) பர்யாயமாத்ரகா ஹீ அவலம்பந

௧. பரமேஶ்வரகீ கஹீ ஹுஈ .

Page 167 of 513
PDF/HTML Page 200 of 546
single page version

மாத்ரமேவாவலம்ப்ய தத்த்வாப்ரதிபத்திலக்ஷணஂ மோஹமுபகச்சந்தஃ பரஸமயா பவந்தி ..௯௩..

அதாநுஷஂகிகீமிமாமேவ ஸ்வஸமயபரஸமயவ்யவஸ்தாஂ ப்ரதிஷ்டாப்யோபஸஂஹரதி —

ஜே பஜ்ஜஏஸு ணிரதா ஜீவா பரஸமஇக த்தி ணித்திட்டா .

ஆதஸஹாவம்ஹி டிதா தே ஸகஸமயா முணேதவ்வா ..௯௪..

யே பர்யாயேஷு நிரதா ஜீவாஃ பரஸமயிகா இதி நிர்திஷ்டாஃ .

ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்திதாஸ்தே ஸ்வகஸமயா ஜ்ஞாதவ்யாஃ ..௯௪..

ஶரீராகாரகதிமார்கணாவிலக்ஷணஃ ஸித்தகதிபர்யாயஃ ததாகுருலகுககுணஷட்வ்ருத்திஹாநிரூபாஃ ஸாதாரணஸ்வபாவ-
குணபர்யாயாஶ்ச, ததா ஸர்வத்ரவ்யேஷு ஸ்வபாவத்ரவ்யபர்யாயாஃ ஸ்வஜாதீயவிஜாதீயவிபாவத்ரவ்யபர்யாயாஶ்ச, ததைவ
ஸ்வபாவவிபாவகுணபர்யாயாஶ்ச ‘ஜேஸிஂ அத்தி ஸஹாஓ’ இத்யாதிகாதாயாஂ, ததைவ ‘பாவா ஜீவாதீயா’ இத்யாதி-
காதாயாஂ ச பஞ்சாஸ்திகாயே பூர்வஂ கதிதக்ரமேண யதாஸஂபவஂ ஜ்ஞாதவ்யாஃ . பஜ்ஜயமூடா ஹி பரஸமயா யஸ்மாதித்தஂபூத-

கரகே, தத்த்வகீ அப்ரதிபத்தி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸே மோஹகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுயே பரஸமய ஹோதே ஹைஂ .

பாவார்த : — பதார்த த்ரவ்யஸ்வரூப ஹை . த்ரவ்ய அநந்தகுணமய ஹை . த்ரவ்யோஂ ஔர குணோஂஸே பர்யாயேஂ

ஹோதீ ஹைஂ . பர்யாயோஂகே தோ ப்ரகார ஹைஂ : — ௧ – த்ரவ்யபர்யாய, ௨ – குணபர்யாய . இநமேஂஸே த்ரவ்யபர்யாயகே தோ

பேத ஹைஂ : — ௧ – ஸமாநஜாதீய — ஜைஸே த்வி – அணுக, த்ரி -அணுக, இத்யாதி ஸ்கந்த;

௨ – அஸமாநஜாதீய — ஜைஸே மநுஷ்ய தேவ இத்யாதி . குணபர்யாயகே பீ தோ பேத ஹைஂ : — ௧ – ஸ்வபாவ-

பர்யாய — ஜைஸே ஸித்தகே குணபர்யாய ௨ – விபாவபர்யாய — ஜைஸே ஸ்வபரஹேதுக மதிஜ்ஞாநபர்யாய .

ஐஸா ஜிநேந்த்ர பகவாநகீ வாணீஸே கதித ஸர்வ பதார்தோஂகா த்ரவ்ய -குண -பர்யாயஸ்வரூப ஹீ

யதார்த ஹை . ஜோ ஜீவ த்ரவ்ய -குணகோ ந ஜாநதே ஹுயே மாத்ர பர்யாயகா ஹீ ஆலம்பந லேதே ஹைஂ வே நிஜ

ஸ்வபாவகோ ந ஜாநதே ஹுயே பரஸமய ஹைஂ ..௯௩..

அப ௧ஆநுஷஂகிக ஐஸீ யஹ ஹீ ஸ்வஸமய -பரஸமயகீ வ்யவஸ்தா (அர்தாத் ஸ்வஸமய ஔர

பரஸமயகா பேத) நிஶ்சித கரகே (உஸகா) உபஸஂஹார கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [யே ஜீவாஃ ] ஜோ ஜீவ [பர்யாயேஷு நிரதாஃ ] பர்யாயோஂமேஂ லீந ஹைஂ

[பரஸமயிகாஃ இதி நிர்திஷ்டாஃ ] உந்ஹேஂ பரஸமய கஹா கயா ஹை [ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்திதாஃ ] ஜோ ஜீவ
ஆத்மஸ்வபாவமேஂ ஸ்தித ஹைஂ [தே ] வே [ஸ்வகஸமயாஃ ஜ்ஞாதவ்யாஃ ] ஸ்வஸமய ஜாநநே ..௯௪..

௧. ஆநுஷஂகிக = பூர்வ காதாகே கதநகே ஸாத ஸம்பந்தவாலீ .

பர்யாயமாஂ ரத ஜீவ ஜே தே ‘பரஸமய’ நிர்திஷ்ட சே;
ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்தித ஜே தே ‘ஸ்வகஸமய’ ஜ்ஞாதவ்ய சே . ௯௪.

< Previous Page Next Page >