Page 168 of 513
PDF/HTML Page 201 of 546
single page version

யே கலு ஜீவபுத்கலாத்மகமஸமாநஜாதீயத்ரவ்யபர்யாயஂ ஸகலாவித்யாநாமேகமூலமுபகதா யதோதிதாத்மஸ்வபாவஸஂபாவநக்லீபாஃ தஸ்மிந்நேவாஶக்திமுபவ்ரஜந்தி, தே கலூச்சலிதநிரர்கலைகாந்த- த்ருஷ்டயோ மநுஷ்ய ஏவாஹமேஷ மமைவைதந்மநுஷ்யஶரீரமித்யஹஂகாரமமகாராப்யாஂ விப்ரலப்யமாநா அவிசலித- சேதநாவிலாஸமாத்ராதாத்மவ்யவஹாராத் ப்ரச்யுத்ய க்ரோடீக்ருதஸமஸ்தக்ரியாகுடும்பகஂ மநுஷ்யவ்யவஹாரமாஶ்ரித்ய ரஜ்யந்தோ த்விஷந்தஶ்ச பரத்ரவ்யேண கர்மணா ஸஂகதத்வாத்பரஸமயா ஜாயந்தே .

யே து புநரஸஂகீர்ண -த்ரவ்யகுணபர்யாயஸுஸ்திதஂ பகவந்தமாத்மநஃ ஸ்வபாவஂ ஸகலவித்யாநாமேகமூலமுபகம்ய யதோதிதாத்மஸ்வபாவஸஂபாவநஸமர்ததயா பர்யாயமாத்ராஶக்தி- த்ரவ்யகுணபர்யாயபரிஜ்ஞாநமூடா அதவா நாரகாதிபர்யாயரூபோ ந பவாம்யஹமிதி பேதவிஜ்ஞாநமூடாஶ்ச பரஸமயா மித்யாத்ருஷ்டயோ பவந்தீதி . தஸ்மாதியஂ பாரமேஶ்வரீ த்ரவ்யகுணபர்யாயவ்யாக்யா ஸமீசீநா பத்ரா பவதீத்யபி- ப்ராயஃ ..௯௩.. அத ப்ரஸஂகாயாதாஂ பரஸமயஸ்வஸமயவ்யவஸ்தாஂ கதயதி — ஜே பஜ்ஜஏஸு ணிரதா ஜீவா யே பர்யாயேஷு

டீகா : — ஜோ ஜீவ புத்கலாத்மக அஸமாநஜாதீய த்ரவ்யபர்யாயகா — ஜோ கி ஸகல அவித்யாஓஂகா ஏக மூல ஹை உஸகா — ஆஶ்ரய கரதே ஹுஏ ௧யதோக்த ஆத்மஸ்வபாவகீ ௨ஸஂபாவநா கரநேமேஂ நபுஂஸக ஹோநேஸே உஸீமேஂ பல தாரண கரதே ஹைஂ (அர்தாத் உந அஸமாநஜாதீய த்ரவ்ய -பர்யாயோஂகே ப்ரதி ஹீ பலவாந ஹைஂ ), வே — ஜிநகீ ௩நிரர்கல ஏகாந்தத்ருஷ்டி உசலதீ ஹை ஐஸே — ‘யஹ மைஂ மநுஷ்ய ஹீ ஹூ஁, மேரா ஹீ யஹ மநுஷ்ய ஶரீர ஹை’ இஸப்ரகார அஹஂகார -மமகாரஸே டகாயே ஜாதே ஹுயே, அவிசலிதசேதநாவிலாஸமாத்ர ௪ஆத்மவ்யவஹாரஸே ச்யுத ஹோகர, ஜிஸமேஂ ஸமஸ்த க்ரியாகலாபகோ சாதீஸே லகாயா ஜாதா ஹை ஐஸே ௫மநுஷ்யவ்யவஹாரகா ஆஶ்ரய கரகே ராகீ -த்வேஷீ ஹோதே ஹுஏ பர த்ரவ்யரூப கர்மகே ஸாத ஸஂகததாகே காரண (-பரத்ரவ்யரூப கர்மகே ஸாத யுக்த ஹோ ஜாநேஸே) வாஸ்தவமேஂ ௬பரஸமய ஹோதே ஹைஂ அர்தாத் பரஸமயரூப பரிணமித ஹோதே ஹைஂ .

ஔர ஜோ ௭அஸஂகீர்ண த்ரவ்ய குண -பர்யாயோஂஸே ஸுஸ்தித பகவாந ஆத்மாகே ஸ்வபாவகா — ஜோ கி ஸகல வித்யாஓஂகா ஏக மூல ஹை உஸகா — ஆஶ்ரய கரகே யதோக்த ஆத்மஸ்வபாவகீ ஸஂபாவநாமேஂ ஸமர்த ஹோநேஸே பர்யாயமாத்ர ப்ரதிகே பலகோ தூர கரகே ஆத்மாகே ஸ்வபாவமேஂ ஹீ ஸ்திதி கரதே ௧. யதோக்த = பூர்வ காதாமேஂ கஹா ஜைஸா . ௨. ஸஂபாவநா = ஸஂசேதந; அநுபவ; மாந்யதா; ஆதர . ௩. நிரர்கல = அஂகுஶ பிநா கீ; பேஹத (ஜோ மநுஷ்யாதி பர்யாயமேஂ லீந ஹைஂ, வே பேஹத ஏகாஂதத்ருஷ்டிரூப ஹை .) ௪. ஆத்மவ்யவஹார = ஆத்மாரூப வர்தந, ஆத்மாரூப கார்ய, ஆத்மாரூப வ்யாபார . ௫. மநுஷ்யவ்யவஹார = மநுஷ்யரூப வர்தந (மைஂ மநுஷ்ய ஹீ ஹூ஁ . ஐஸீ மாந்யதாபூர்வக வர்தந) . ௬. ஜோ ஜீவ பரகே ஸாத ஏகத்வகீ மாந்யதாபூர்வக யுக்த ஹோதா ஹை, உஸே பரஸமய கஹதே ஹைஂ . ௭. அஸஂகீர்ண = ஏகமேக நஹீஂ ஐஸே; ஸ்பஷ்டதயா பிந்ந [பகவாந ஆத்மஸ்வபாவ ஸ்பஷ்ட பிந்ந -பரகே ஸாத ஏகமேக

Page 169 of 513
PDF/HTML Page 202 of 546
single page version

மத்யஸ்யாத்மநஃ ஸ்வபாவ ஏவ ஸ்திதிமாஸூத்ரயந்தி, தே கலு ஸஹஜவிஜ்ரும்பிதாநேகாந்தத்ருஷ்டிப்ரக்ஷபித- ஸமஸ்தைகாந்தத்ருஷ்டிபரிக்ரஹக்ரஹா மநுஷ்யாதிகதிஷு தத்விக்ரஹேஷு சாவிஹிதாஹஂகாரமமகாரா அநேகாபவரகஸஂசாரிதரத்நப்ரதீபமிவைகரூபமேவாத்மாநமுபலபமாநா அவிசலிதசேதநாவிலாஸ- மாத்ரமாத்மவ்யவஹாரமுரரீக்ருத்ய க்ரோடீக்ருதஸமஸ்தக்ரியாகுடும்பகஂ மநுஷ்யவ்யவஹாரமநாஶ்ரயந்தோ விஶ்ராந்த- ராகத்வேஷோந்மேஷதயா பரமமௌதாஸீந்யமவலஂபமாநா நிரஸ்தஸமஸ்தபரத்ரவ்யஸஂகதிதயா ஸ்வத்ரவ்யேணைவ கேவலேந ஸஂகதத்வாத்ஸ்வஸமயா ஜாயந்தே

அதஃ ஸ்வஸமய ஏவாத்மந -ஸ்தத்த்வம் ..௯௪.. நிரதாஃ ஜீவாஃ பரஸமஇக த்தி ணித்திட்டா தே பரஸமயா இதி நிர்திஷ்டாஃ க திதாஃ . ததாஹிததாஹி — மநுஷ்யாதிபர்யாயரூபோஹமித்யஹங்காரோ பண்யதே, மநுஷ்யாதிஶரீரஂ தச்சரீராதாரோத்பந்நபஞ்சேந்த்ரியவிஷயஸுகஸ்வரூபஂ ச மமேதி மமகாரோ பண்யதே, தாப்யாஂ பரிணதாஃ மமகாராஹங்காரரஹிதபரமசைதந்யசமத்காரபரிணதேஶ்ச்யுதா யே தே க ர்மோதயஜநிதபரபர்யாயநிரதத்வாத்பரஸமயா மித்யாத்ருஷ்டயோ பண்யந்தே . ஆதஸஹாவம்ஹி டிதா யே புநராத்மஸ்வரூபே ஸ்திதாஸ்தே ஸகஸமயா முணேதவ்வா ஸ்வஸமயா மந்தவ்யா ஜ்ஞாதவ்யா இதி . தத்யதாதத்யதா — அநேகாபவரக ஸஂசாரிதைக - ரத்நப்ரதீப இவாநேக ஶரீரேஷ்வப்யேகோஹமிதி த்ருடஸஂஸ்காரேண நிஜஶுத்தாத்மநி ஸ்திதா யே தே க ர்மோதயஜநித- பர்யாயபரிணதிரஹிதத்வாத்ஸ்வஸமயா பவந்தீத்யர்தஃ ..௯௪.. அத த்ரவ்யஸ்ய ஸத்தாதிலக்ஷணத்ரயஂ ஸூசயதி — ஹைஂ (-லீந ஹோதே ஹைஂ), வே — ஜிந்ஹோஂநே ஸஹஜ -விகஸித அநேகாந்தத்ருஷ்டி ஸே ஸமஸ்த ஏகாந்தத்ருஷ்டிகே ௧பரிக்ரஹகே ஆக்ரஹ ப்ரக்ஷீண கர தியே ஹைஂ, ஐஸே — மநுஷ்யாதி கதியோஂமேஂ ஔர உந கதியோஂகே ஶரீரோஂமேஂ அஹஂகார – மமகார ந கரகே அநேக கக்ஷோஂ (கமரோஂ) மேஂ ௨ஸஂசாரித ரத்நதீபககீ பா஁தி ஏகரூப ஹீ ஆத்மாகோ உபலப்த (-அநுபவ) கரதே ஹுயே, அவிசலித -சேதநாவிலாஸமாத்ர ஆத்மவ்யவஹாரகோ அஂகீகார கரகே, ஜிஸமேஂ ஸமஸ்த க்ரியாகலாபஸே பேஂட கீ ஜாதீ ஹை ஐஸே மநுஷ்யவ்யவஹாரகா ஆஶ்ரய நஹீஂ கரதே ஹுயே, ராகத்வேஷகா உந்மேஷ (ப்ராகடய) ருக ஜாநேஸே பரம உதாஸீநதாகா ஆலம்பந லேதே ஹுயே, ஸமஸ்த பரத்ரவ்யோஂகீ ஸஂகதி தூர கர தேநேஸே மாத்ர ஸ்வத்ரவ்யகே ஸாத ஹீ ஸஂகததா ஹோநேஸே வாஸ்தவமேஂ ௩ஸ்வஸமய ஹோதே ஹைஂ அர்தாத் ஸ்வஸமயரூப பரிணமித ஹோதே ஹைஂ .

இஸலியே ஸ்வஸமய ஹீ ஆத்மாகா தத்த்வ ஹை . ௧. பரிக்ரஹ = ஸ்வீகார; அஂகீகார . ௨. ஸஂசாரித = லேஜாயே கயே . (ஜைஸே பிந்ந -பிந்ந கமரோஂமேஂ லேஜாயா கயா ரத்நதீபக ஏகரூப ஹீ ஹை, வஹ கிஂசித்மாத்ர

பீ கமரேகே ரூபமேஂ நஹீஂ ஹோதா, ஔர ந கமரேகீ க்ரியா கரதா ஹை, உஸீப்ரகார பிந்ந -பிந்ந ஶரீரோஂமேஂ ப்ரவிஷ்ட ஹோநேவாலா ஆத்மா ஏகரூப ஹீ ஹை, வஹ கிஂசித்மாத்ர பீ ஶரீரரூப நஹீஂ ஹோதா ஔர ந ஶரீரகீ க்ரியா கரதா ஹை – இஸப்ரகார ஜ்ஞாநீ ஜாநதா ஹை .) ௩. ஜோ ஜீவ ஸ்வகே ஸாத ஏகத்வகீ மாந்யதாபூர்வக (ஸ்வகே ஸாத) யுக்த ஹோதா ஹை உஸே ஸ்வ -ஸமய கஹா ஜாதா

. ப்ர ௨௨

Page 170 of 513
PDF/HTML Page 203 of 546
single page version

பாவார்த : — ‘மைஂ மநுஷ்ய ஹூ஁, ஶரீராதிக ஸமஸ்த க்ரியாஓஂகோ மைஂ கரதா ஹூ஁, ஸ்த்ரீ -புத்ர- தநாதிகே க்ரஹண -த்யாககா மைஂ ஸ்வாமீ ஹூ஁’ இத்யாதி மாநநா ஸோ மநுஷ்யவ்யவஹார (மநுஷ்யரூப ப்ரவ்ருத்தி) ஹை; ‘மாத்ர அசலித சேதநா வஹ ஹீ மைஂ ஹூ஁’ ஐஸா மாநநா — பரிணமித ஹோநா ஸோ ஆத்மவ்யவஹார (ஆத்மாரூப ப்ரவ்ருத்தி) ஹை .

ஜோ மநுஷ்யாதிபர்யாயமேஂ லீந ஹைஂ, வே ஏகாந்தத்ருஷ்டிவாலே லோக மநுஷ்யவ்யவஹாரகா ஆஶ்ரய கரதே ஹைஂ, இஸலியே ராகீ -த்வேஷீ ஹோதே ஹைஂ ஔர இஸப்ரகார பரத்ரவ்யரூப கர்மகே ஸாத ஸம்பந்த கரதே ஹோநேஸே வே பரஸமய ஹைஂ; ஔர ஜோ பகவாந ஆத்மஸ்வபாவமேஂ ஹீ ஸ்தித ஹைஂ வே அநேகாந்தத்ருஷ்டிவாலே லோக மநுஷ்யவ்யவஹாரகா ஆஶ்ரய நஹீஂ கரகே ஆத்மவ்யவஹாரகா ஆஶ்ரய கரதே ஹைஂ, இஸலியே ராகீ -த்வேஷீ நஹீஂ ஹோதே அர்தாத் பரம உதாஸீந ரஹதே ஹைஂ ஔர இஸப்ரகார பரத்ரவ்யரூப கர்மகே ஸாத ஸம்பந்த ந கரகே மாத்ர ஸ்வத்ரவ்யகே ஸாத ஹீ ஸம்பந்த கரதே ஹைஂ, இஸலியே வே ஸ்வஸமய ஹைஂ ..௯௪..

அந்வயார்த : — [அபரித்யக்தஸ்வபாவேந ] ஸ்வபாவகோ சோ஡ே பிநா [யத் ] ஜோ [உத்பாதவ்யயத்ருவத்வஸஂபத்தம் ] உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யஸஂயுக்த ஹை [ச ] ததா [குணவத் ஸபர்யாயஂ ] குணயுக்த ஔர பர்யாயஸஹித ஹை, [தத் ] உஸே [த்ரவ்யம் இதி ] ‘த்ரவ்ய’ [ப்ருவந்தி ] கஹதே ஹைஂ ..௯௫..

சோடயா விநா ஜ ஸ்வபாவநே உத்பாத -வ்யய -த்ருவயுக்த சே, வளீ குண நே பர்யய ஸஹித ஜே, ‘த்ரவ்ய’ பாக்யுஂ தேஹநே. ௯௫.

Page 171 of 513
PDF/HTML Page 204 of 546
single page version

இஹ கலு யதநாரப்தஸ்வபாவபேதமுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யத்ரயேண குணபர்யாயத்வயேந ச யல்லக்ஷ்யதே தத் த்ரவ்யம் . தத்ர ஹி த்ரவ்யஸ்ய ஸ்வபாவோஸ்தித்வஸாமாந்யாந்வயஃ . அஸ்தித்வஂ ஹி வக்ஷ்யதி த்விவிதஂ – ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வஂ சேதி . தத்ரோத்பாதஃ ப்ராதுர்பாவஃ, வ்யயஃ ப்ரச்யவநஂ, த்ரௌவ்யமவஸ்திதிஃ . குணா விஸ்தாரவிஶேஷாஃ . தே த்விவிதாஃ ஸாமாந்யவிஶேஷாத்மகத்வாத் . தத்ராஸ்தித்வஂ நாஸ்தித்வ- மேகத்வமந்யத்வஂ த்ரவ்யத்வஂ பர்யாயத்வஂ ஸர்வகதத்வமஸர்வகதத்வஂ ஸப்ரதேஶத்வமப்ரதேஶத்வஂ மூர்தத்வமமூர்தத்வஂ ஸக்ரி யத்வமக்ரி யத்வஂ சேதநத்வமசேதநத்வஂ கர்த்ருத்வமகர்த்ருத்வஂ போக்த்ருத்வமபோக்த்ருத்வமகுருலகுத்வஂ சேத்யாதயஃ ஸாமாந்யகுணாஃ, அவகாஹஹேதுத்வஂ கதிநிமித்ததா ஸ்திதிகாரணத்வஂ வர்தநாயதநத்வஂ ரூபாதிமத்தா சேதநத்வமித்யாதயோ விஶேஷகுணாஃ . பர்யாயா ஆயதவிஶேஷாஃ . தே பூர்வமேவோக்தாஶ்சதுர்விதாஃ . கேவலஜ்ஞாநோத்பத்திப்ரஸ்தாவே ஶுத்தாத்மருசிபரிச்சித்திநிஶ்சலாநுபூதிரூபகாரணஸமயஸாரபர்யாயஸ்ய விநாஶே ஸதி ஶுத்தாத்மோபலம்பவ்யக்திரூபகார்யஸமயஸாரஸ்யோத்பாதஃ காரணஸமயஸாரஸ்ய வ்யயஸ்ததுபயாதாரபூதபரமாத்மத்ரவ்ய- த்வேந த்ரௌவ்யஂ ச . ததாநந்தஜ்ஞாநாதிகுணாஃ, கதிமார்கணாவிபக்ஷபூதஸித்தகதிஃ, இந்த்ரியமார்கணாவிபக்ஷ- பூதாதீந்த்ரியத்வாதிலக்ஷணாஃ ஶுத்தபர்யாயாஶ்ச பவந்தீதி . யதா ஶுத்தஸத்தயா ஸஹாபிந்நஂ பரமாத்மத்ரவ்யஂ பூர்வோக்தோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைர்குணபர்யாயைஶ்ச ஸஹ ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதேபி ஸதி தைஃ ஸஹ ஸத்தாபேதஂ ந

டீகா : — யஹா஁ (இஸ விஶ்வமேஂ) ஜோ, ஸ்வபாவபேத கியே பிநா, ௧உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யத்ரயஸே ஔர ௨குணபர்யாயத்வயஸே ௩லக்ஷித ஹோதா ஹை, வஹ த்ரவ்ய ஹை . இநமேஂஸே (-ஸ்வபாவ, உத்பாத, வ்யய, த்ரௌவ்ய, குண ஔர பர்யாயமேஂஸே) த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ வஹ ௪அஸ்தித்வஸாமாந்யரூப அந்வய ஹை; அஸ்தித்வ தோ ப்ரகாரகா கஹேஂகே : — ௧ – ஸ்வரூப -அஸ்தித்வ . ௨ – ஸாத்ருஶ்ய -அஸ்தித்வ . உத்பாத வஹ ப்ராதுர்பாவ (ப்ரகட ஹோநா – உத்பந்ந ஹோநா) ஹை; வ்யய வஹ ப்ரச்யுதி (அர்தாத் ப்ரஷ்ட, – நஷ்ட ஹோநா) ஹை; த்ரௌவ்ய வஹ அவஸ்திதி (டிகாநா) ஹை; குண வஹ விஸ்தாரவிஶேஷ ஹைஂ . வே ஸாமாந்யவிஶேஷாத்மக ஹோநேஸே தோ ப்ரகாரகே ஹைஂ . இநமேஂ, அஸ்தித்வ, நாஸ்தித்வ, ஏகத்வ, அந்யத்வ, த்ரவ்யத்வ, பர்யாயத்வ, ஸர்வகதத்வ, அஸர்வகதத்வ, ஸப்ரதேஶத்வ, அப்ரதேஶத்வ, மூர்தத்வ, அமூர்தத்வ, ஸக்ரியத்வ, அக்ரியத்வ, சேதநத்வ, அசேதநத்வ, கர்த்ருத்வ, அகர்த்ருத்வ, போக்த்ருத்வ, அபோக்த்ருத்வ, அகுருலகுத்வ, இத்யாதி ஸாமாந்யகுண ஹைஂ; அவகாஹஹேதுத்வ, கதிநிமித்ததா, ஸ்திதிகாரணத்வ, வர்தநாயதநத்வ, ரூபாதிமத்த்வ, சேதநத்வ இத்யாதி விஶேஷ குண ஹைஂ . பர்யாய ஆயதவிஶேஷ ஹைஂ . வே பூர்வ ஹீ (௯௩ வீஂ காதா கீ டீகாமேஂ) கதித சார ப்ரகாரகீ ஹைஂ . ௧. உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யத்ரய = உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்ய – யஹ த்ரிபுடீ (தீநோஂகா ஸமூஹ) . ௨. குணபர்யாயத்வய = குண ஔர பர்யாய – யஹ யுகல (தோநோஂகா ஸமூஹ) ௩. லக்ஷித ஹோதா ஹை = லக்ஷ்யரூப ஹோதா ஹை, பஹிசாநா ஜாதா ஹை . [ (௧) உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய ததா (௨) குணபர்யாய

வே லக்ஷண ஹைஂ ஔர த்ரவ்ய வஹ லக்ஷ்ய ஹை . ] ௪. அஸ்தித்வஸாமாந்யரூப அந்வய = ‘ஹை, ஹை, ஹை’ ஐஸா ஏகரூப பாவ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை . (அந்வய = ஏகரூபதா

Page 172 of 513
PDF/HTML Page 205 of 546
single page version

ந ச தைருத்பாதாதிபிர்குணபர்யாயைர்வா ஸஹ த்ரவ்யஂ லக்ஷ்யலக்ஷணபேதேபி ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ த்ரவ்யஸ்ய ததாவிதத்வாதுத்தரீயவத் .

யதா கலூத்தரீயமுபாத்தமலிநாவஸ்தஂ ப்ரக்ஷாலிதமமலாவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ தேநோத்பாதேந லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே, ததா த்ரவ்யமபி ஸமுபாத்தப்ராக்தநாவஸ்தஂ ஸமுசிதபஹிரஂகஸாதநஸந்நிதிஸத்பாவே விசித்ரபஹுதராவஸ்தாநஂ ஸ்வரூபகர்த்ருகரண- ஸாமர்த்யஸ்வபாவேநாந்தரஂகஸாதநதாமுபாகதேநாநுக்ருஹீதமுத்தராவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ தேநோத்பாதேந லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே . யதா ச ததேவோத்தரீய- மமலாவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ மலிநாவஸ்தயா வ்யயமாநஂ தேந வ்யயேந லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேத- கரோதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே . ததாவிதத்வஂ கோர்தஃ . உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யகுணபர்யாயஸ்வரூபேண பரிணமதி, ததா ஸர்வத்ரவ்யாணி ஸ்வகீயஸ்வகீயயதோசிதோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஸ்ததைவ குணபர்யாயைஶ்ச ஸஹ யத்யபி ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபிர்பேதஂ குர்வந்தி ததாபி ஸத்தாஸ்வரூபேண பேதஂ ந குர்வந்தி, ஸ்வபாவத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பந்தே . ததாவிதத்வஂ கோர்தஃ . உத்பாதவ்யயாதிஸ்வரூபேண பரிணமந்தி . அதவா யதா வஸ்த்ரஂ

த்ரவ்யகா உந உத்பாதாதிகே ஸாத அதவா குணபர்யாயோஂகே ஸாத லக்ஷ்ய -லக்ஷண பேத ஹோநே பர பீ ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை . ஸ்வரூபஸே ஹீ த்ரவ்ய வைஸா (உத்பாதாதி அதவா குணபர்யாயவாலா) ஹை — வஸ்த்ரகே ஸமாந .

ஜைஸே மலிந அவஸ்தாகோ ப்ராப்த வஸ்த்ர, தோநே பர நிர்மல அவஸ்தாஸே (-நிர்மல அவஸ்தாரூப, நிர்மல அவஸ்தாகீ அபேக்ஷாஸே) உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ உஸ உத்பாதஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; கிந்து உஸகா உஸ உத்பாதகே ஸாத ஸ்வரூப பேத நஹீஂ ஹை, ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை (அர்தாத் ஸ்வயஂ உத்பாதரூபஸே ஹீ பரிணத ஹை); உஸீப்ரகார ஜிஸநே பூர்வ அவஸ்தா ப்ராப்த கீ ஹை ஐஸா த்ரவ்ய பீ — ஜோ கி உசித பஹிரஂக ஸாதநோஂகே ஸாந்நித்ய (நிகடதா; ஹாஜரீ) கே ஸத்பாவமேஂ அநேக ப்ரகாரகீ பஹுதஸீ அவஸ்தாயேஂ கரதா ஹை வஹ — ௧அந்தரஂகஸாதநபூத ஸ்வரூபகர்தா ஔர ஸ்வரூபகரணகே ஸாமர்த்யரூப ஸ்வபாவஸே அநுக்ருஹீத ஹோநே பர, உத்தர அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ வஹ உத்பாதஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; கிந்து உஸகா உஸ உத்பாதகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை . ஔர ஜைஸே வஹீ வஸ்த்ர நிர்மல அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஔர மலிந அவஸ்தாஸே வ்யயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ உஸ வ்யயஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை, பரந்து உஸகா உஸ வ்யயகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை; உஸீப்ரகார வஹீ த்ரவ்ய பீ உத்தர அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஔர பூர்வ அவஸ்தாஸே வ்யயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ உஸ வ்யயஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; பரந்து உஸகா உஸ வ்யயகே ௧. த்ரவ்யமேஂ நிஜமேஂ ஹீ ஸ்வரூபகர்தா ஔர ஸ்வரூபகரண ஹோநேகீ ஸாமர்த்ய ஹை . யஹ ஸாமர்த்யஸ்வரூப ஸ்வபாவ ஹீ அபநே

Page 173 of 513
PDF/HTML Page 206 of 546
single page version

முபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே, ததா ததேவ த்ரவ்யமப்யுத்தராவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ ப்ராக்தநாவஸ்தயா வ்யயமாநஂ தேந வ்யயேந லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே . யதைவ ச ததேவோத்தரீயமேககாலமமலாவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ மலிநாவஸ்தயா வ்யயமாநமவஸ்தாயிந்யோத்தரீயத்வாவஸ்தயா த்ரௌவ்யமாலம்பமாநஂ த்ரௌவ்யேண லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே, ததைவ ததேவ த்ரவ்யமப்யேககால- முத்தராவஸ்தயோத்பத்யமாநஂ ப்ராக்தநாவஸ்தயா வ்யயமாநமவஸ்தாயிந்யா த்ரவ்யத்வாவஸ்தயா த்ரௌவ்யமாலம்பமாநஂ த்ரௌவ்யேண லக்ஷ்யதே, ந ச தேந ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே .

யதைவ ச ததேவோத்தரீயஂ விஸ்தாரவிஶேஷாத்மகைர்குணைர்லக்ஷ்யதே, ந ச தைஃ ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே, ததைவ ததேவ த்ரவ்யமபி விஸ்தாரவிஶேஷாத்மகைர்குணைர்லக்ஷ்யதே, ந ச தைஃ ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வம -வலம்பதே . யதைவ ச ததேவோத்தரீயமாயதவிஶேஷாத்மகைஃ பர்யாயவர்திபிஸ்தந்துபிர்லக்ஷ்யதே, ந ச தைஃ ஸஹ ஸ்வரூப -பேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே; ததைவ ததேவ த்ரவ்யமப்யாயதவிஶேஷாத்மகைஃ பர்யாயைர்லக்ஷ்யதே, ந ச தைஃ ஸஹ ஸ்வரூபபேதமுபவ்ரஜதி, ஸ்வரூபத ஏவ ததாவிதத்வமவலம்பதே ..௯௫.. நிர்மலபர்யாயேணோத்பந்நஂ மலிநபர்யாயேண விநஷ்டஂ ததுபயாதாரபூதவஸ்த்ரரூபேண த்ருவமவிநஶ்வரஂ, ததைவ ஶுக்ல- வர்ணாதிகுணநவஜீர்ணாதிபர்யாயஸஹிதஂ ச ஸத் தைருத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஸ்ததைவ ச ஸ்வகீயகுணபர்யாயைஃ ஸஹ ஸஂஜ்ஞாதிபேதேபி ஸதி ஸத்தாரூபேண பேதஂ ந கரோதி . தர்ஹி கிஂ கரோதி . ஸ்வரூபத ஏவோத்பாதாதிரூபேண ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, வஹ ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை . ஔர ஜைஸே வஹீ வஸ்த்ர ஏக ஹீ ஸமயமேஂ நிர்மல அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ, மலிந அவஸ்தாஸே வ்யயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ ஔர டிகநேவாலீ ஐஸீ வஸ்த்ரத்வ -அவஸ்தாஸே த்ருவ ரஹதா ஹுஆ த்ரௌவ்யஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; பரந்து உஸகா உஸ த்ரௌவ்யகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை; இஸீப்ரகார வஹீ த்ரவ்ய பீ ஏக ஹீ ஸமய உத்தர அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ, பூர்வ அவஸ்தாஸே வ்யய ஹோதா ஹுஆ, ஔர டிகநேவாலீ ஐஸீ த்ரவ்யத்வஅவஸ்தாஸே த்ருவ ரஹதா ஹுஆ த்ரௌவ்யஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை . கிந்து உஸகா உஸ த்ரௌவ்யகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, வஹ ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை .

ஔர ஜைஸே வஹீ வஸ்த்ர விஸ்தாரவிஶேஷஸ்வரூப (ஶுக்லத்வாதி) குணோஂஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; கிந்து உஸகா உந குணோஂகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, ஸ்வரூபஸே ஹீ வஹ வைஸா ஹை; இஸீப்ரகார வஹீ த்ரவ்ய பீ விஸ்தாரவிஶேஷஸ்வரூப குணோஂஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; கிந்து உஸகா உந குணோஂகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, வஹ ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை . ஔர ஜைஸே வஹீ வஸ்த்ர ஆயதவிஶேஷஸ்வரூப பர்யாயவர்தீ (-பர்யாயஸ்தாநீய) தஂதுஓஂஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை; கிந்து உஸகா உந தஂதுஓஂகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, வஹ ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை . உஸீப்ரகார வஹீ த்ரவ்ய பீ ஆயதவிஶேஷஸ்வரூப பர்யாயோஂஸே லக்ஷித ஹோதா ஹை, பரந்து உஸகா உந பர்யாயோஂகே ஸாத ஸ்வரூபபேத நஹீஂ ஹை, வஹ ஸ்வரூபஸே ஹீ வைஸா ஹை ..௯௫..

Page 174 of 513
PDF/HTML Page 207 of 546
single page version

அத க்ரமேணாஸ்தித்வஂ த்விவிதமபிததாதி — ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வஂ சேதி . தத்ரேதஂ ஸ்வரூபாஸ்தித்வாபிதாநம் —

அஸ்தித்வஂ ஹி கில த்ரவ்யஸ்ய ஸ்வபாவஃ. தத்புநரந்யஸாதநநிரபேக்ஷத்வாதநாத்யநந்ததயா- ஹேதுகயைகரூபயா வ்ருத்த்யா நித்யப்ரவ்ருத்தத்வாத் விபாவதர்மவைலக்ஷண்யாச்ச பாவபாவவத்பாவாந்நாநாத்வேபி பரிணமதி, ததா ஸர்வத்ரவ்யாணீத்யபிப்ராயஃ ..௯௫.. ஏவஂ நமஸ்காரகாதா த்ரவ்யகுணபர்யாயகதநகாதா ஸ்வஸமயபரஸமயநிரூபணகாதா ஸத்தாதிலக்ஷணத்ரயஸூசநகாதா சேதி ஸ்வதந்த்ரகாதாசதுஷ்டயேந பீடிகாபிதாநஂ ப்ரதமஸ்தலஂ கதம் . அத ப்ரதமஂ தாவத்ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ ப்ரதிபாதயதி — ஸஹாவோ ஹி ஸ்வபாவஃ ஸ்வரூபஂ பவதி ஹி ஸ்வபாவஃ ஸ்வரூபஂ பவதி ஹி ஸ்பு டம் . கஃ கர்தா . ஸப்பாவோ ஸத்பாவஃ ஶுத்தஸத்தா ஶுத்தாஸ்தித்வம் . கஸ்ய ஸ்வபாவோ பவதி . தவ்வஸ்ஸ முக்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய . தச்ச ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ யதா முக்தாத்மநஃ ஸகாஶாத்ப்ருதக்பூதாநாஂ புத்கலாதிபஞ்சத்ரவ்யாணாஂ

அந்வயார்த : — [ஸர்வகாலஂ ] ஸர்வகாலமேஂ [குணைஃ ] குண ததா [சித்ரைஃ ஸ்வகபர்யாயைஃ ] அநேக ப்ரகாரகீ அபநீ பர்யாயோஂஸே [உத்பாதவ்யயத்ருவத்வைஃ ] ஔர உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யஸே [த்ரவ்யஸ்ய ஸத்பாவஃ ] த்ரவ்யகா ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, [ஹி ] வஹ வாஸ்தவமேஂ [ஸ்வபாவஃ ] ஸ்வபாவ ஹை ..௯௬..

டீகா : — அஸ்தித்வ வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை; ஔர வஹ (அஸ்தித்வ) அந்ய ஸாதநஸே ௧நிரபேக்ஷ ஹோநேகே காரண அநாதி – அநந்த ஹோநேஸே ததா ௨அஹேதுக, ஏகரூப ௩வ்ருத்திஸே ஸதா ஹீ ப்ரவர்ததா ஹோநேகே காரண விபாவதர்மஸே விலக்ஷண ஹோநேஸே, பாவ ஔர ௪பாவவாநதாகே காரண ௧. அஸ்தித்வ அந்ய ஸாதநகீ அபேக்ஷாஸே ரஹித – ஸ்வயஂஸித்த ஹை இஸலியே அநாதி -அநந்த ஹை . ௨. அஹேதுக = அகாரண, ஜிஸகா கோஈ காரண நஹீஂ ஹை ஐஸீ . ௩. வ்ருத்தி = வர்தந; வர்தநா வஹ; பரிணதி . (அகாரணிக ஏகரூப பரிணதிஸே ஸதாகால பரிணமதா ஹோநேஸே அஸ்தித்வ

௪. அஸ்தித்வ தோ (த்ரவ்யகா) பாவ ஹை ஔர த்ரவ்ய பாவவாந் ஹை .

உத்பாத -த்ரௌவ்ய -விநாஶதீ, குண நே விவித பர்யாயதீ அஸ்தித்வ த்ரவ்யநுஂ ஸர்வதா ஜே, தேஹ த்ரவ்யஸ்வபாவ சே . ௯௬.

Page 175 of 513
PDF/HTML Page 208 of 546
single page version

ப்ரதேஶபேதாபாவாத் த்ரவ்யேண ஸஹைகத்வமவலம்பமாநஂ த்ரவ்யஸ்ய ஸ்வபாவ ஏவ கதஂ ந பவேத் . தத்து த்ரவ்யாந்தராணாமிவ த்ரவ்யகுணபர்யாயாணாஂ ந ப்ரத்யேகஂ பரிஸமாப்யதே, யதோ ஹி பரஸ்பரஸாதித- ஸித்தியுக்தத்வாத்தேஷாமஸ்தித்வமேகமேவ, கார்தஸ்வரவத் .

யதா ஹி த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா கார்தஸ்வராத் ப்ருதகநுபலப்யமாநைஃ கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண பீததாதிகுணாநாஂ குண்டலாதிபர்யாயாணாஂ ச ஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாந- ப்ரவ்ருத்தியுக்தஸ்ய கார்தஸ்வராஸ்தித்வேந நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தைஃ பீததாதிகுணைஃ குண்டலாதிபர்யாயைஶ்ச யதஸ்தித்வஂ கார்தஸ்வரஸ்ய ஸ ஸ்வபாவஃ, ததா ஹி த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா த்ரவ்யாத்ப்ருதகநுபலப்யமாநைஃ கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண குணாநாஂ பர்யாயாணாஂ ச ஸ்வரூபமுபாதாய ஶேஷஜீவாநாஂ ச பிந்நஂ பவதி ந ச ததா . கைஃ ஸஹ . குணேஹிஂ ஸகபஜ்ஜஏஹிஂ கேவலஜ்ஞாநாதிகுணைஃ கிஞ்சிதூநசரமஶரீராகாராதிஸ்வகபர்யாயைஶ்ச ஸஹ . கதஂபூதைஃ . சித்தேஹிஂ ஸித்தகதித்வமதீந்த்ரியத்வமகாயத்வம- யோகத்வமவேதத்வமித்யாதிபஹுபேதபிந்நைஃ . ந கேவலஂ குணபர்யாயைஃ ஸஹ பிந்நஂ ந பவதி . உப்பாதவ்வயதுவத்தேஹிஂ ஶுத்தாத்மப்ராப்திரூபமோக்ஷபர்யாயஸ்யோத்பாதோ ராகாதிவிகல்பரஹிதபரமஸமாதிரூபமோக்ஷமார்கபர்யாயஸ்ய வ்யயஸ்ததா மோக்ஷமோக்ஷமார்காதாரபூதாந்வயத்ரவ்யத்வலக்ஷணஂ த்ரௌவ்யஂ சேத்யுக்தலக்ஷணோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஶ்ச ஸஹ பிந்நஂ ந பவதி . கதம் . ஸவ்வகாலஂ ஸர்வகாலபர்யந்தஂ யதா பவதி . கஸ்மாத்தைஃ ஸஹ பிந்நஂ ந பவதீதி சேத். யதஃ காரணாத்குணபர்யாயாஸ்தித்வேநோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யாஸ்தித்வேந ச கர்த்ருபூதேந ஶுத்தாத்மத்ரவ்யாஸ்தித்வஂ ஸாத்யதே, அநேகத்வ ஹோநே பர பீ ப்ரதேஶபேத ந ஹோநேஸே த்ரவ்யகே ஸாத ஏகத்வகோ தாரண கரதா ஹுஆ, த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹீ க்யோஂ ந ஹோ ? (அவஶ்ய ஹோ .) வஹ அஸ்தித்வ — ஜைஸே பிந்ந -பிந்ந த்ரவ்யோஂமேஂ ப்ரத்யேகமேஂ ஸமாப்த ஹோ ஜாதா ஹை உஸீப்ரகார — த்ரவ்ய -குண -பர்யாயமேஂ ப்ரத்யேகமேஂ ஸமாப்த நஹீஂ ஹோ ஜாதா, க்யோஂகி உநகீ ஸித்தி பரஸ்பர ஹோதீ ஹை, இஸலியே (அர்தாத் த்ரவ்ய -குண ஔர பர்யாய ஏக தூஸரேஸே பரஸ்பர ஸித்த ஹோதே ஹைஂ இஸலியே — யதி ஏக ந ஹோ தோ தூஸரே தோ பீ ஸித்த நஹீஂ ஹோதே இஸலியே) உநகா அஸ்தித்வ ஏக ஹீ ஹை; — ஸுவர்ணகீ பா஁தி .

ஜைஸே த்ரவ்ய, க்ஷேத்ர, கால யா பாவஸே ௧ஸுவர்ணஸே ஜோ ப்ருதக் திகாஈ நஹீஂ தேதே; கர்தா -கரண- அதிகரணரூபஸே பீதத்வாதிகுணோஂகே ஔர குண்டலாதிபர்யாயோஂகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந ஸுவர்ணகே அஸ்தித்வஸே ஜிநகீ உத்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே பீதத்வாதிகுணோஂ ஔர குண்டலாதி பர்யாயோஂஸே ஜோ ஸுவர்ணகா அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸுவர்ணகா ஸ்வபாவ ஹை; உஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே ஜோ த்ரவ்யஸே ப்ருதக் திகாஈ நஹீஂ தேதே, கர்தா -கரண-௨அதிகரணரூபஸே குணோஂகே ஔர பர்யாயோஂகே ௧. பீதத்வாதி குண ஔர குண்டலாதி பர்யாயேஂ . ௨. த்ரவ்ய ஹீ குண -பர்யாயோஂகா கர்தா (கரநேவாலா), உநகா கரண (ஸாதந) ஔர உநகா அதிகரண (ஆதார)

Page 176 of 513
PDF/HTML Page 209 of 546
single page version

ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தஸ்ய த்ரவ்யாஸ்தித்வேந நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தைர்குணைஃ பர்யாயைஶ்ச யதஸ்தித்வஂ த்ரவ்யஸ்ய ஸ ஸ்வபாவஃ . யதா வா த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா பீததாதிகுணேப்யஃ குண்டலாதிபர்யாயேப்யஶ்ச ப்ருதகநுபலப்யமாநஸ்ய கர்த்ருகரணாதிக ரணரூபேண கார்தஸ்வரஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தைஃ பீததாதிகுணைஃ குண்டலாதிபர்யாயைஶ்ச நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தஸ்ய கார்தஸ்வரஸ்ய மூலஸாதநதயா தைர்நிஷ்பாதிதஂ யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வபாவஃ, ததா த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா குணேப்யஃ பர்யாயேப்யஶ்ச ப்ருதகநுபலப்யமாநஸ்ய கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண ஶுத்தாத்மத்ரவ்யாஸ்தித்வேந ச குணபர்யாயோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யாஸ்தித்வஂ ஸாத்யத இதி . தத்யதா – யதா ஸ்வகீய- த்ரவ்யக்ஷேத்ரகாலபாவைஃ ஸுவர்ணாதபிந்நாநாஂ பீதத்வாதிகுணகுண்டலாதிபர்யாயாணாஂ ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ ஸுவர்ணஸ்ய ஸத்பாவஃ, ததா ஸ்வகீயத்ரவ்யக்ஷேத்ரகாலபாவைஃ பரமாத்மத்ரவ்யாதபிந்நாநாஂ கேவலஜ்ஞாநாதிகுணகிஂசிதூந- சரமஶரீராகாராதிபர்யாயாணாஂ ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ முக்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸத்பாவஃ . யதா ஸ்வகீய- த்ரவ்யக்ஷேத்ரகாலபாவைஃ பீதத்வாதிகுணகுண்டலாதிபர்யாயேப்யஃ ஸகாஶாதபிந்நஸ்ய ஸுவர்ணஸ்ய ஸம்பந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந த்ரவ்யகே அஸ்தித்வஸே ஜிநகீ உத்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே குணோஂ ஔர பர்யாயோஂஸே ஜோ த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை . (த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே ஸுவர்ணஸே பிந்ந ந திகாஈ தேநேவாலே பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிககா அஸ்தித்வ வஹ ஸுவர்ணகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை, க்யோஂகி பீதத்வாதிககே ஔர குண்டலாதிககே ஸ்வரூபகோ ஸுவர்ண ஹீ தாரண கரதா ஹை, இஸலியே ஸுவர்ணகே அஸ்தித்வஸே ஹீ பீதத்வாதிககீ ஔர குண்டலாதிககீ நிஷ்பத்தி — ஸித்த — ஹோதீ ஹை; ஸுவர்ண ந ஹோ தோ பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிக பீ ந ஹோஂ, இஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே த்ரவ்யஸே பிந்ந நஹீஂ திகாஈ தேநேவாலே குணோஂ ஔர பர்யாயோஂகா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை, க்யோஂகி குணோஂ ஔர பர்யாயோஂகே ஸ்வரூபகோ த்ரவ்ய ஹீ தாரண கரதா ஹை, இஸலியே த்ரவ்யகே அஸ்தித்வஸே ஹீ குணோஂகீ ஔர பர்யாயோஂகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, த்ரவ்ய ந ஹோ தோ குண ஔர பர்யாயேஂ பீ ந ஹோஂ . ஐஸா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை .)

அதவா, ஜைஸே த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே ௧ஜோ பீதத்வாதி குணோஂஸே ஔர குண்டலாதி பர்யாயோஂஸே ப்ருதக் நஹீஂ திகாஈ தேதா; கர்தா -கரண -அதிகரணரூபஸே ஸுவர்ணகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந பீதத்வாதிகுணோஂ ஔர குண்டலாதிபர்யாயோஂஸே ஜிஸகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே ஸுவர்ணகா, மூலஸாதநபநேஸே ௨உநஸே நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹுஆ, ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை; உஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே குணோஂஸே ஔர பர்யாயோஂஸே ஜோ ப்ருதக் நஹீஂ திகாஈ தேதா, கர்தா- ௧. ஜோ = ஜோ ஸுவர்ண . ௨. உநஸே = பீதத்வாதி குணோஂ ஔர குண்டலாதி பர்யாயோஂஸே . (ஸுவர்ணகா அஸ்தித்வ நிஷ்பந்ந ஹோநேமேஂ, உபஜநேமேஂ, யா

Page 177 of 513
PDF/HTML Page 210 of 546
single page version

த்ரவ்யஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தைர்குணைஃ பர்யாயைஶ்ச நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய மூலஸாதநதயா தைர்நிஷ்பாதிதஂ யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வபாவஃ .

கிஂச — யதா ஹி த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா கார்தஸ்வரா- த்ப்ருதகநுபலப்யமாநைஃ கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண குண்டலாஂகதபீததாத்யுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யாணாஂ ஸ்வரூப- ஏவ பீதத்வாதிகுணகுண்டலாதிபர்யாயாணாஂ ஸ்வபாவோ பவதி, ததா ஸ்வகீயத்ரவ்யக்ஷேத்ரகாலபாவைஃ கேவல- ஜ்ஞாநாதிகுணகிஂசிதூநசரமஶரீராகாரபர்யாயேப்யஃ ஸகாஶாதபிந்நஸ்ய முக்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ கேவலஜ்ஞாநாதிகுணகிஂசிதூநசரமஶரீராகாரபர்யாயாணாஂ ஸ்வபாவோ ஜ்ஞாதவ்யஃ . அதேதாநீமுத்பாதவ்யய- த்ரௌவ்யாணாமபி த்ரவ்யேண ஸஹாபிந்நாஸ்தித்வஂ கத்யதே . யதா ஸ்வகீயத்ரவ்யாதிசதுஷ்டயேந ஸுவர்ணாதபிந்நாநாஂ கடகபர்யாயோத்பாதகங்கணபர்யாயவிநாஶஸுவர்ணத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யாணாஂ ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ ஸுவர்ணஸத்பாவஃ, கரண-௧அதிகரணரூபஸே த்ரவ்யகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந குணோஂ ஔர பர்யாயோஂஸே ஜிஸகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே த்ரவ்யகா, மூலஸாதநபநேஸே உநஸே நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை . (பீதத்வாதிகஸே ஔர குண்டலாதிகஸே பிந்ந ந திகாஈ தேநேவாலே ஸுவர்ணகா அஸ்தித்வ வஹ பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிககா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை, க்யோஂகி ஸுவர்ணகே ஸ்வரூபகோ பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிக ஹீ தாரண கரதே ஹைஂ, இஸலியே பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிககே அஸ்தித்வஸே ஹீ ஸுவர்ணகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, பீதத்வாதிக ஔர குண்டலாதிக ந ஹோஂ தோ ஸுவர்ண பீ ந ஹோ; இஸீப்ரகார குணோஂஸே ஔர பர்யாயோஂஸே பிந்ந ந திகாஈ தேநேவாலே த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ வஹ குணோஂ ஔர பர்யாயோஂகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை, க்யோஂகி த்ரவ்யகே ஸ்வரூபகோ குண ஔர பர்யாயேஂ ஹீ தாரண கரதீ ஹைஂ இஸலியே குணோஂ ஔர பர்யாயோஂகே அஸ்தித்வஸே ஹீ த்ரவ்யகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை . யதி குண ஔர பர்யாயேஂ ந ஹோ தோ த்ரவ்ய பீ ந ஹோ . ஐஸா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை .)

(ஜிஸப்ரகார த்ரவ்யகா ஔர குண -பர்யாயகா ஏக ஹீ அஸ்தித்வ ஹை ஐஸா ஸுவர்ணகே த்ருஷ்டாந்த பூர்வக ஸமஜாயா, உஸீப்ரகார அப ஸுவர்ணகே த்ருஷ்டாந்த பூர்வக ஐஸா பதாயா ஜா ரஹா ஹை கி த்ரவ்யகா ஔர உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யகா பீ ஏக ஹீ அஸ்தித்வ ஹை .)

ஜைஸே த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே, ஸுவர்ணஸே ௨ஜோ ப்ருதக் நஹீஂ திகாஈ தேதே, கர்தா -கரண-௩அதிகரணரூபஸே குண்டலாதி உத்பாதோஂகே, பாஜூபஂதாதி வ்யயோஂகே ஔர பீதத்வாதி ௧. குண -பர்யாயேஂ ஹீ த்ரவ்யகீ கர்தா, கரண ஔர அதிகரண ஹைஂ; இஸலியே குண – பர்யாயேஂ ஹீ த்ரவ்யகா ஸ்வரூப தாரண

கரதீ ஹைஂ . ௨. ஜோ = ஜோ குண்டலாதி உத்பாத, பாஜூபஂதாதி வ்யய ஆர பீதாதி த்ரௌவ்ய . ௩. ஸுவர்ண ஹீ குண்டலாதி -உத்பாத, பாஜூபஂதாதி -வ்யய ஔர பீதத்வாதி த்ரௌவ்யகா கர்தா, கரண ததா அதிகரண ஹை;

ப்ர ௨௩

Page 178 of 513
PDF/HTML Page 211 of 546
single page version

முபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தஸ்ய கார்தஸ்வராஸ்தித்வேந நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தைஃ குண்டலாஂகத- பீததாத்யுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைர்யதஸ்தித்வஂ கார்தஸ்வரஸ்ய ஸ ஸ்வபாவஃ, ததா ஹி த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா த்ரவ்யாத்ப்ருதகநுபலப்யமாநைஃ கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேணோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யாணாஂ ஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தஸ்ய த்ரவ்யாஸ்தித்வேந நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தைருத்பாதவ்யய- த்ரௌவ்யைர்யதஸ்தித்வஂ த்ரவ்யஸ்ய ஸ ஸ்வபாவஃ . யதா வா த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா காலேந வா பாவேந வா குண்டலாஂகதபீததாத்யுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யேப்யஃ ப்ருதகநுபலப்யமாநஸ்ய கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண கார்தஸ்வர- ஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தைஃ குண்டலாஂகதபீததாத்யுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைர்நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தஸ்ய கார்தஸ்வரஸ்ய மூலஸாதநதயா தைர்நிஷ்பாதிதஂ யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வபாவஃ, ததா த்ரவ்யேண வா க்ஷேத்ரேண வா ததா ஸ்வத்ரவ்யாதிசதுஷ்டயேந பரமாத்மத்ரவ்யாதபிந்நாநாஂ மோக்ஷபர்யாயோத்பாதமோக்ஷமார்கபர்யாயவ்யயததுபயாதார- பூதபரமாத்மத்ரவ்யத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யாணாஂ ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ முக்தாத்மத்ரவ்யஸத்பாவஃ . யதா ஸ்வத்ரவ்யாதி- சதுஷ்டயேந கடகபர்யாயோத்பாதகங்கணபர்யாயவ்யயஸுவர்ணத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யேப்யஃ ஸகாஶாதபிந்நஸ்ய ஸுவர்ணஸ்ய ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ கடகபர்யாயோத்பாதகங்கணபர்யாயவ்யயததுபயாதாரபூதஸுவர்ணத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யாணாஂ ஸ்வபாவஃ, ததா ஸ்வத்ரவ்யாதிசதுஷ்டயேந மோக்ஷபர்யாயோத்பாதமோக்ஷமார்கபர்யாயவ்யயததுபயாதாரபூதமுக்தாத்மத்ரவ்யத்வலக்ஷண- த்ரௌவ்யேப்யஃ ஸகாஶாதபிந்நஸ்ய பரமாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸஂபந்தி யதஸ்தித்வஂ ஸ ஏவ மோக்ஷபர்யாயோத்பாதமோக்ஷமார்க- த்ரௌவ்யோஂகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந ஸுவர்ணகே அஸ்தித்வஸே ஜிநகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே குண்டலாதி – உத்பாத, பாஜூபஂதாதி – வ்யய ஔர பீதத்வாதி த்ரௌவ்யோஂஸே ஜோ ஸுவர்ணகா அஸ்தித்வ ஹை, வஹ (ஸுவர்ணகா) ஸ்வபாவ ஹை; உஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே, ஜோ த்ரவ்யஸே ப்ருதக் திகாஈ நஹீஂ தேதே, கர்தா -கரண -அதிகரணரூபஸே உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந த்ரவ்யகே அஸ்தித்வஸே ஜிநகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே உத்பாத -வ்யய- த்ரௌவ்யோஂஸே ஜோ த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ ஹை வஹ ஸ்வபாவ ஹை . (த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே த்ரவ்யஸே பிந்ந திகாஈ ந தேநேவாலே உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்யோஂகா அஸ்தித்வ ஹை வஹ த்ரவ்யகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை; க்யோஂகி உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்யோஂகே ஸ்வரூபகோ த்ரவ்ய ஹீ தாரண கரதா ஹை, இஸலிஏ த்ரவ்யகே அஸ்தித்வஸே ஹீ உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்யோஂகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை . யதி த்ரவ்ய ந ஹோ தோ உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்ய பீ ந ஹோஂ . ஐஸா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை .)

அதவா ஜைஸே த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே குண்டலாதி -உத்பாதோஂஸே பாஜூபஂதாதி வ்யயோஂஸே ஔர பீதத்வாதி த்ரௌவ்யோஂஸே ஜோ ப்ருதக் நஹீஂ திகாஈ தேதா; கர்தா -கரண -அதிகரணரூபஸே ஸுவர்ணகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந குண்டலாதி -உத்பாதோஂ, பாஜூபஂதாதி வ்யயோஂ ஔர பீதத்வாதி த்ரௌவ்யோஂஸே ஜிஸகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே ஸுவர்ணகா, மூலஸாதநபநேஸே உநஸே நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹுஆ, ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை . உஸீப்ரகார த்ரவ்யஸே, க்ஷேத்ரஸே, காலஸே யா பாவஸே

Page 179 of 513
PDF/HTML Page 212 of 546
single page version

காலேந வா பாவேந வோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யேப்யஃ ப்ருதகநுபலப்யமாநஸ்ய கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண த்ரவ்யஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தைருத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைர்நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய மூல- ஸாதநதயா தைர்நிஷ்பாதிதஂ யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வபாவஃ ..௯௬..

பர்யாயவ்யயததுபயாதாரபூதமுக்தாத்மத்ரவ்யத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யாணாஂ ஸ்வபாவ இதி . ஏவஂ யதா முக்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸ்வகீயகுணபர்யாயோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஃ ஸஹ ஸ்வரூபாஸ்தித்வாபிதாநமவாந்தராஸ்தித்வமபிந்நஂ வ்யவஸ்தாபிதஂ ததைவ உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஜோ ப்ருதக் திகாஈ நஹீஂ தேதா, கர்தா -கரண-௧அதிகரணரூபஸே த்ரவ்யகே ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஜிஸகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே த்ரவ்யகா மூலஸாதநபநேஸே உநஸே நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை . (உத்பாதோஂஸே, வ்யயோஂஸே ஔர த்ரௌவ்யோஂஸே பிந்ந ந திகாஈ தேநேவாலே த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ வஹ உத்பாதோஂ, வ்யயோஂ ஔர த்ரௌவ்யோஂகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை; க்யோஂகி த்ரவ்யகே ஸ்வரூபகோ உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்ய ஹீ தாரண கரதே ஹைஂ, இஸலியே உத்பாத -வ்யய ஔர த்ரௌவ்யோஂகே அஸ்தித்வஸே ஹீ த்ரவ்யகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை . யதி உத்பாத- வ்யய -த்ரௌவ்ய ந ஹோஂ தோ த்ரவ்ய பீ ந ஹோ . ஐஸா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை .)

பாவார்த : — அஸ்தித்வகே ஔர த்ரவ்யகே ப்ரதேஶபேத நஹீஂ ஹை; ஔர வஹ அஸ்தித்வ அநாதி- அநந்த ஹை ததா அஹேதுக ஏகரூப பரிணதிஸே ஸதா பரிணமித ஹோதா ஹை, இஸலியே விபாவதர்மஸே பீ பிந்ந ப்ரகாரகா ஹை; ஐஸா ஹோநேஸே அஸ்தித்வ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹீ ஹை .

குண -பர்யாயோஂகா ஔர த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ பிந்ந நஹீஂ ஹை; ஏக ஹீ ஹை; க்யோஂகி குண -பர்யாயேஂ த்ரவ்யஸே ஹீ நிஷ்பந்ந ஹோதீ ஹைஂ, ஔர த்ரவ்ய குண -பர்யாயோஂஸே ஹீ நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹை . ஔர இஸீப்ரகார உத்பாத- வ்யய -த்ரௌவ்யகா ஔர த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ பீ ஏக ஹீ ஹை; க்யோஂகி உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய த்ரவ்யஸே ஹீ உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, ஔர த்ரவ்ய உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஹீ உத்பந்ந ஹோதா ஹை .

இஸப்ரகார ஸ்வரூபாஸ்தித்வகா நிரூபண ஹுஆ ..௯௬.. ௧. உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய ஹீ த்ரவ்யகே கர்தா, கரண ஔர அதிகரண ஹைஂ, இஸலியே உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய ஹீ த்ரவ்யகே

– ஏ தர்மநே உபதேஶதா ஜிநவரவ்ருஷப நிர்த்திஷ்ட சே. ௯௭.

Page 180 of 513
PDF/HTML Page 213 of 546
single page version

இஹ கில ப்ரபஂசிதவைசித்ர்யேண த்ரவ்யாந்தரேப்யோ வ்யாவ்ருத்ய வ்ருத்தேந ப்ரதித்ரவ்யஂ ஸீமாநமாஸூத்ரயதா விஶேஷலக்ஷணபூதேந ச ஸ்வரூபாஸ்தித்வேந லக்ஷ்யமாணாநாமபி ஸர்வத்ரவ்யாணாமஸ்தமிதவைசித்ர்யப்ரபஂச ப்ரவ்ருத்ய வ்ருத்தஂ ப்ரதித்ரவ்யமாஸூத்ரிதஂ ஸீமாநஂ பிந்தத்ஸதிதி ஸர்வகதஂ ஸாமாந்யலக்ஷணபூதஂ ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வமேகஂ கல்வவபோதவ்யம் . ஏவஂ ஸதித்யபிதாநஂ ஸதிதி பரிச்சேதநஂ ச ஸர்வார்தபராமர்ஶி ஸ்யாத் . யதி புநரிதமேவஂ ந ஸ்யாத்ததா கிஂசித்ஸதிதி கிஂசிதஸதிதி கிஂசித்ஸச்சாஸச்சேதி கிஂசிதவாச்யமிதி ச ஸ்யாத் . தத்து விப்ரதிஷித்தமேவ . ப்ரஸாத்யஂ சைததநோகஹவத் . யதா ஹி பஹூநாஂ பஹுவிதாநாமநோ- ஸமஸ்தஶேஷத்ரவ்யாணாமபி வ்யவஸ்தாபநீயமித்யர்தஃ ..௯௬.. அத ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வஶப்தாபிதேயாஂ மஹாஸத்தாஂ ப்ரஜ்ஞாபயதி — இஹ விவிஹலக்கணாணஂ இஹ லோகே ப்ரத்யேகஸத்தாபிதாநேந ஸ்வரூபாஸ்தித்வேந விவிதலக்ஷணாநாஂ பிந்நலக்ஷணாநாஂ சேதநாசேதநமூர்தாமூர்தபதார்தாநாஂ லக்கணமேகஂ து ஏகமகண்டலக்ஷணஂ பவதி . கிஂ கர்த்ரு . ஸதித்தி ஸர்வஂ ஸதிதி மஹாஸத்தாரூபம் . கிஂவிஶிஷ்டம் . ஸவ்வகயஂ ஸஂகரவ்யதிகரபரிஹாரரூபஸ்வஜாத்யவிரோதேந

அந்வயார்த : — [தர்மஂ ] தர்மகா [கலு ] வாஸ்தவமேஂ [உபதிஶதா ] உபதேஶ கரதே ஹுயே [ஜிநவரவ்ருஷபேண ] ௧ஜிநவரவ்ருஷபநே [இஹ ] இஸ விஶ்வமேஂ [விவிதலக்ஷணாநாஂ ] விவித லக்ஷணவாலே (பிந்ந பிந்ந ஸ்வரூபாஸ்தித்வவாலே ஸர்வ) த்ரவ்யோஂகா [ஸத் இதி ] ‘ஸத்’ ஐஸா [ஸர்வகதஂ ] ௨ஸர்வகத [லக்ஷணஂ ] லக்ஷண (ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வ) [ஏகஂ ] ஏக [ப்ரஜ்ஞப்தம் ] கஹா ஹை ..௯௭..

டீகா : — இஸ விஶ்வமேஂ, விசித்ரதாகோ விஸ்தாரித கரதே ஹுஏ (விவிததா -அநேகதாகோ திகாதே ஹுஏ), அந்ய த்ரவ்யோஂஸே ௩வ்யாவ்ருத்த ரஹகர ப்ரவர்தமாந, ஔர ப்ரத்யேக த்ரவ்யகீ ஸீமாகோ பா஁ததே ஹுஏ ஐஸே விஶேஷலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸே (ஸமஸ்த த்ரவ்ய) லக்ஷித ஹோதே ஹைஂ பி ர பீ ஸர்வ த்ரவ்யோஂகா, விசித்ரதாகே விஸ்தாரகோ அஸ்த கரதா ஹுஆ, ஸர்வ த்ரவ்யோஂமேஂ ப்ரவ்ருத்த ஹோகர ரஹநேவாலா, ஔர ப்ரத்யேக த்ரவ்யகீ ப஁தீ ஹுஈ ஸீமாகீ அவகணநா கரதா ஹுஆ, ‘ஸத்’ ஐஸா ஜோ ஸர்வகத ஸாமாந்யலக்ஷணபூத ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வ ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ ஏக ஹீ ஜாநநா சாஹிஏ . இஸப்ரகார ‘ஸத்’ ஐஸா கதந ஔர ‘ஸத்’ ஐஸா ஜ்ஞாந ஸர்வ பதார்தோஂகா ௪பராமர்ஶ கரநேவாலா ஹை . யதி வஹ ஐஸா (ஸர்வபதார்தபராமர்ஶீ) ந ஹோ தோ கோஈ பதார்த ஸத், (அஸ்தித்வவாலா) கோஈ அஸத் (அஸ்தித்வ ரஹித), கோஈ ஸத் ததா அஸத் ஔர கோஈ அவாச்ய ஹோநா சாஹியே; கிந்து வஹ தோ விருத்த ஹீ ஹை, ஔர யஹ (‘ஸத்’ ஐஸா கதந ஔர ஜ்ஞாநகே ஸர்வபதார்தபராமர்ஶீ ஹோநேகீ பாத) தோ ஸித்த ஹோ ஸகதீ ஹை, வ்ருக்ஷகீ பா஁தி . ௧. ஜிநவரவ்ருஷப = ஜிநவரோஂமேஂ ஶ்ரேஷ்ட; தீர்தஂகர .௨. ஸர்வகத = ஸர்வமேஂ வ்யாபநேவாலா . ௩. வ்யாவ்ருத்த = ப்ருதக்; அலக; பிந்ந .௪. பராமர்ஶ = ஸ்பர்ஶ; விசார; லக்ஷ; ஸ்மரண .

Page 181 of 513
PDF/HTML Page 214 of 546
single page version

கஹாநாமாத்மீயாத்மீயஸ்ய விஶேஷலக்ஷணபூதஸ்ய ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸ்யாவஷ்டம்பேநோத்திஷ்டந்நாநாத்வஂ ஸாமாந்ய- லக்ஷணபூதேந ஸாத்ருஶ்யோத்பாஸிநாநோகஹத்வேநோத்தாபிதமேகத்வஂ திரியதி, ததா பஹூநாஂ பஹுவிதாநாஂ த்ரவ்யாணாமாத்மீயாத்மீயஸ்ய விஶேஷலக்ஷணபூதஸ்ய ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸ்யாவஷ்டம்பேநோத்திஷ்டந்நாநாத்வஂ ஸாமாந்ய- லக்ஷணபூதேந ஸாத்ருஶ்யோத்பாஸிநா ஸதித்யஸ்ய பாவேநோத்தாபிதமேகத்வஂ திரியதி . யதா ச தேஷாமநோ- கஹாநாஂ ஸாமாந்யலக்ஷணபூதேந ஸாத்ருஶ்யோத்பாஸிநாநோகஹத்வேநோத்தாபிதேநைகத்வேந திரோஹிதமபி விஶேஷலக்ஷணபூதஸ்ய ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸ்யாவஷ்டம்பேநோத்திஷ்டந்நாநாத்வமுச்சகாஸ்தி, ததா ஸர்வத்ரவ்யாணாமபி ஸாமாந்யலக்ஷணபூதேந ஸாத்ருஶ்யோத்பாஸிநா ஸதித்யஸ்ய பாவேநோத்தாபிதேநைகத்வேந திரோஹிதமபி விஶேஷ- லக்ஷணபூதஸ்ய ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸ்யாவஷ்டம்பேநோத்திஷ்டந்நாநாத்வமுச்சகாஸ்தி ..௯௭.. ஶுத்தஸஂக்ரஹநயேந ஸர்வகதஂ ஸர்வபதார்தவ்யாபகம் . இதஂ கேநோக்த ம் . உவதிஸதா கலு தம்மஂ ஜிணவரவஸஹேண பண்ணத்தஂ தர்மஂ வஸ்துஸ்வபாவஸஂக்ரஹமுபதிஶதா கலு ஸ்பு டஂ ஜிநவரவ்ருஷபேண ப்ரஜ்ஞப்தமிதி . தத்யதா – யதா ஸர்வே முக்தாத்மநஃ ஸந்தீத்யுக்தே ஸதி பரமாநந்தைகலக்ஷணஸுகாம்ருதரஸாஸ்வாதபரிதாவஸ்தலோகாகாஶப்ரமிதஶுத்தாஸஂக்யேயாத்மப்ரதேஶை-

ஜைஸே பஹுதஸே, அநேக ப்ரகாரகே வ்ருக்ஷோஂகோ அபநே அபநே விஶேஷலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வகே அவலம்பநஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே அநேகத்வகோ, ஸாமாந்ய லக்ஷணபூத ௧ஸாத்ருஶ்யதர்ஶக வ்ருக்ஷத்வஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலா ஏகத்வ ௨திரோஹித (அத்ருஶ்ய) கர தேதா ஹை, இஸீப்ரகார பஹுதஸே, அநேகப்ரகாரகே த்ரவ்யோஂகோ அபநே -அபநே விஶேஷ லக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வகே அவலம்பநஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே அநேகத்வகோ, ஸாமாந்யலக்ஷணபூத ஸாத்ருஶ்யதர்ஶக ‘ஸத்’ பநேஸே (-‘ஸத்’ ஐஸே பாவஸே, அஸ்தித்வஸே, ‘ஹை’ பநேஸே) உத்பந்ந ஹோநேவாலா ஏகத்வ திரோஹித கர தேதா ஹை . ஔர ஜைஸே உந வ்ருக்ஷோஂகே விஷயமேஂ ஸாமாந்யலக்ஷணபூத ஸாத்ருஶ்யதர்ஶக வ்ருக்ஷத்வஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே ஏகத்வஸே திரோஹித ஹோநே பர பீ (அபநே -அபநே) விஶேஷலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வகே அவலம்பநஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலா அநேகத்வ ஸ்பஷ்டதயா ப்ரகாஶமாந ரஹதா ஹை, (பநா ரஹதா ஹை, நஷ்ட நஹீஂ ஹோதா); உஸீப்ரகார ஸர்வ த்ரவ்யோஂகே விஷயமேஂ பீ ஸாமாந்யலக்ஷணபூத ஸாத்ருஶ்யதர்ஶக ‘ஸத்’ பநேஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே ஏகத்வஸே திரோஹித ஹோநே பர பீ (அபநே -அபநே) விஶேஷலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வகே அவலம்பநஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலா அநேகத்வ ஸ்பஷ்டதயா ப்ரகாஶமாந ரஹதா ஹை

[பஹுதஸே (ஸஂக்யாபேக்ஷாஸே அநேக) ஔர அநேக ப்ரகாரகே (அர்தாத் ஆம்ர, அஶோகாதி) வ்ருக்ஷோஂகா அபநா -அபநா ஸ்வரூபாஸ்தித்வ பிந்ந -பிந்ந ஹை, இஸலியே ஸ்வரூபாஸ்தித்வகீ அபேக்ஷாஸே உநமேஂ அநேகத்வ ஹை, பரந்து வ்ருக்ஷத்வ ஜோ கி ஸர்வ வ்ருக்ஷோஂகா ஸாமாந்யலக்ஷண ஹை ஔர ஜோ ஸர்வ வ்ருக்ஷோஂமேஂ ஸாத்ருஶ்ய பதலாதா ஹை, உஸகீ அபேக்ஷாஸே ஸர்வ வ்ருக்ஷோஂமேஂ ஏகத்வ ஹை . ஜப இஸ ஏகத்வகோ முக்ய கரதே ஹைஂ தப அநேகத்வ கௌண ஹோ ஜாதா ஹை; இஸீப்ரகார பஹுதஸே (அநந்த) ஔர அநேக (சஹ) ப்ரகாரகே த்ரவ்யோஂகா ௧. ஸாத்ருஶ்ய = ஸமாநத்வ .௨. திரோஹித = திரோபூத; ஆச்சாதித; அத்ருஶ்ய .

Page 182 of 513
PDF/HTML Page 215 of 546
single page version

கண்டந கரதே ஹைஂ . (அர்தாத் ஐஸா நிஶ்சித கரதே ஹைஂ கி கிஸீ த்ரவ்யஸே அந்ய த்ரவ்யகீ உத்பத்தி நஹீஂ ஹோதீ ஔர த்ரவ்யஸே அஸ்தித்வ கோஈ ப்ருதக் பதார்த நஹீஂ ஹை) : —

அந்வயார்த : — [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [ஸ்வபாவஸித்தஂ ] ஸ்வபாவஸே ஸித்த ஔர [ஸத் இதி ] (ஸ்வபாவஸே ஹீ) ‘ஸத்’ ஹை, ஐஸா [ஜிநாஃ ] ஜிநேந்த்ரதேவநே [தத்த்வதஃ ] யதார்ததஃ [ஸமாக்யாதவந்தஃ ] கஹா ஹை; [ததா ] இஸப்ரகார [ஆகமதஃ ] ஆகமஸே [ஸித்தஂ ] ஸித்த ஹை; [யஃ ] ஜோ [ந இச்சதி ] இஸே நஹீஂ மாநதா [ஸஃ ] வஹ [ஹி ] வாஸ்தவமேஂ [பரஸமயஃ ] பரஸமய ஹை ..௯௮.. ௧. அர்தாந்தரத்வ = அந்யபதார்தபநா .

Page 183 of 513
PDF/HTML Page 216 of 546
single page version

ந கலு த்ரவ்யைர்த்ரவ்யாந்தராணாமாரம்பஃ, ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ ஸ்வபாவஸித்தத்வாத் . ஸ்வபாவஸித்தத்வஂ து தேஷாமநாதிநிதநத்வாத் . அநாதிநிதநஂ ஹி ந ஸாதநாந்தரமபேக்ஷதே . குணபர்யாயாத்மாநமாத்மநஃ ஸ்வபாவமேவ மூலஸாதநமுபாதாய ஸ்வயமேவ ஸித்தஸித்திமத்பூதஂ வர்ததே . யத்து த்ரவ்யைராரப்யதே ந தத் த்ரவ்யாந்தரஂ, காதாசித்கத்வாத் ஸ பர்யாயஃ, த்வயணுகாதிவந்மநுஷ்யாதிவச்ச . த்ரவ்யஂ புநரநவதி த்ரிஸமயாவஸ்தாயி ந ததா ஸ்யாத் . அதைவஂ யதா ஸித்தஂ ஸ்வபாவத ஏவ த்ரவ்யஂ, ததா ஸதித்யபி தத்ஸ்வபாவத ஏவ ஸித்தமித்யவதார்யதாம், ஸத்தாத்மநாத்மநஃ ஸ்வபாவேந நிஷ்பந்நநிஷ்பத்திமத்பாவ- யுக்தத்வாத் . ந ச த்ரவ்யாதர்தாந்தரபூதா ஸத்தோபபத்திமபிப்ரபத்யதே, யதஸ்தத்ஸமவாயாத்தத்ஸதிதி ஸ்யாத் . தத்ஸதபி ஸ்வபாவத ஏவேத்யாக்யாதி — தவ்வஂ ஸஹாவஸித்தஂ த்ரவ்யஂ பரமாத்மத்ரவ்யஂ ஸ்வபாவஸித்தஂ பவதி . கஸ்மாத் . அநாத்யநந்தேந பரஹேதுநிரபேக்ஷேண ஸ்வதஃ ஸித்தேந கேவலஜ்ஞாநாதிகுணாதாரபூதேந ஸதாநந்தைகரூபஸுகஸுதாரஸபரம- ஸமரஸீபாவபரிணதஸர்வஶுத்தாத்மப்ரதேஶபரிதாவஸ்தேந ஶுத்தோபாதாநபூதேந ஸ்வகீயஸ்வபாவேந நிஷ்பந்நத்வாத் . யச்ச ஸ்வபாவஸித்தஂ ந பவதி தத்த்ரவ்யமபி ந பவதி . த்வயணுகாதிபுத்கலஸ்கந்தபர்யாயவத் மநுஷ்யாதிஜீவபர்யாயவச்ச . ஸதிதி யதா ஸ்வபாவதஃ ஸித்தஂ தத்த்ரவ்யஂ ததா ஸதிதி ஸத்தாலக்ஷணமபி ஸ்வபாவத

டீகா : — வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்யோஂஸே த்ரவ்யாந்தரோஂகீ உத்பத்தி நஹீஂ ஹோதீ, க்யோஂகி ஸர்வ த்ரவ்ய ஸ்வபாவஸித்த ஹைஂ . (உநகீ) ஸ்வபாவஸித்ததா தோ உநகீ அநாதிநிதநதாஸே ஹை; க்யோஂகி ௧அநாதிநிதந ஸாதநாந்தரகீ அபேக்ஷா நஹீஂ ரகதா . வஹ குணபர்யாயாத்மக ஐஸே அபநே ஸ்வபாவகோ ஹீ — ஜோ கி மூல ஸாதந ஹை உஸே — தாரண கரகே ஸ்வயமேவ ஸித்த ஹுஆ வர்ததா ஹை .

ஜோ த்ரவ்யோஂஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹை வஹ தோ த்ரவ்யாந்தர நஹீஂ ஹை, ௨காதாசித்கபநேகே காரண பர்யாய ஹை; ஜைஸே – த்விஅணுக இத்யாதி ததா மநுஷ்ய இத்யாதி . த்ரவ்ய தோ அநவதி (மர்யாதா ரஹித) த்ரிஸமய – அவஸ்தாயீ (த்ரிகாலஸ்தாயீ) ஹோநேஸே உத்பந்ந நஹீஂ ஹோதா .

அப இஸப்ரகார – ஜைஸே த்ரவ்ய ஸ்வபாவஸே ஹீ ஸித்த ஹை உஸீப்ரகார ‘(வஹ) ஸத் ஹை’ ஐஸா பீ உஸகே ஸ்வபாவஸே ஹீ ஸித்த ஹை, ஐஸா நிர்ணய ஹோ; க்யோஂகி ஸத்தாத்மக ஐஸே அபநே ஸ்வபாவஸே நிஷ்பந்ந ஹுஏ பாவவாலா ஹை ( – த்ரவ்யகா ‘ஸத் ஹை’ ஐஸா பாவ த்ரவ்யகே ஸத்தாஸ்வரூப ஸ்வபாவகா ஹீ பநா ஹுஆ ஹை) .

த்ரவ்யஸே அர்தாந்தரபூத ஸத்தா உத்பந்ந நஹீஂ ஹை (-நஹீஂ பந ஸகதீ, யோக்ய நஹீஂ ஹை) கி ஜிஸகே ஸமவாயஸே வஹ (-த்ரவ்ய) ‘ஸத்’ ஹோ . (இஸீகோ ஸ்பஷ்ட ஸமஜாதே ஹைஂ ) : — ௧. அநாதிநிதந = ஆதி ஔர அந்தஸே ரஹித . (ஜோ அநாதிஅநந்த ஹோ உஸகீ ஸித்திகே லியே அந்ய ஸாதநகீ

ஆவஶ்யகதா நஹீஂ ஹை .) ௨. காதாசித்க = கதாசித் – கிஸீஸமய ஹோ ஐஸா; அநித்ய .

Page 184 of 513
PDF/HTML Page 217 of 546
single page version

ஸதஃ ஸத்தாயாஶ்ச ந தாவத்யுதஸித்தத்வேநார்தாந்தரத்வஂ, தயோர்தண்டதண்டிவத்யுதஸித்தஸ்யாதர்ஶநாத் . அயுத- ஸித்தத்வேநாபி ந ததுபபத்யதே . இஹேதமிதி ப்ரதீதேருபபத்யத இதி சேத் கிஂநிபந்தநா ஹீஹேதமிதி ப்ரதீதிஃ . பேதநிபந்தநேதி சேத் கோ நாம பேதஃ . ப்ராதேஶிக அதாத்பாவிகோ வா . ந தாவத்ப்ராதேஶிகஃ, பூர்வமேவ யுதஸித்தத்வஸ்யாபஸாரணாத் . அதாத்பாவிகஶ்சேத் உபபந்ந ஏவ, யத் த்ரவ்யஂ தந்ந குண இதி வசநாத் . அயஂ து ந கல்வேகாந்தேநேஹேதமிதி ப்ரதீதேர்நிபந்தநஂ, ஏவ பவதி, ந ச பிந்நஸத்தாஸமவாயாத் . அதவா யதா த்ரவ்யஂ ஸ்வபாவதஃ ஸித்தஂ ததா தஸ்ய யோஸௌ ஸத்தாகுணஃ ஸோபி ஸ்வபாவஸித்த ஏவ . கஸ்மாதிதி சேத் . ஸத்தாத்ரவ்யயோஃ ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதேபி தண்டதண்டிவத்பிந்நப்ரதேஶாபாவாத் . இதஂ கே கதிதவந்தஃ . ஜிணா தச்சதோ ஸமக்காதா ஜிநாஃ கர்தாரஃ தத்த்வதஃ ஸம்யகாக்யாதவந்தஃ கதிதவந்தஃ ஸித்தஂ தஹ ஆகமதோ ஸந்தாநாபேக்ஷயா த்ரவ்யார்திகநயேநாநாதிநிதநாகமாதபி ததா ஸித்தஂ ணேச்சதி ஜோ ஸோ ஹி பரஸமஓ நேச்சதி ந மந்யதே ய இதஂ வஸ்துஸ்வரூபஂ ஸ ஹி ஸ்பு டஂ பரஸமயோ

ப்ரதம தோ ௧ஸத்ஸே ௨ஸத்தாகீ ௩யுதஸித்ததாஸே அர்தாந்தரத்வ நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி தண்ட ஔர தண்டீகீ பா஁தி உநகே ஸம்பந்தமேஂ யுதஸித்ததா திகாஈ நஹீஂ தேதீ . (தூஸரே) அயுதஸித்ததாஸே பீ வஹ (அர்தாந்தரத்வ) நஹீஂ பநதா . ‘இஸமேஂ யஹ ஹை (அர்தாத் த்ரவ்யமேஂ ஸத்தா ஹை)’ ஐஸீ ப்ரதீதி ஹோதீ ஹை இஸலியே வஹ பந ஸகதா ஹை, — ஐஸா கஹா ஜாய தோ (பூசதே ஹைஂ கி) ‘இஸமேஂ யஹ ஹை’ ஐஸீ ப்ரதீதி கிஸகே ஆஶ்ரய (-காரண) ஸே ஹோதீ ஹை ? யதி ஐஸா கஹா ஜாய கி பேதகே ஆஶ்ரயஸே (அர்தாத் த்ரவ்ய ஔர ஸத்தாமேஂ பேத ஹோநேஸே) ஹோதீ ஹை தோ, வஹ கௌநஸா பேத ஹை ? ப்ராதேஶிக யா அதாத்பாவிக ? ௪ப்ராதேஶிக தோ ஹை நஹீஂ, க்யோஂகி யுதஸித்தத்வ பஹலே ஹீ ரத்த (நஷ்ட, நிரர்தக) கர தியா கயா ஹை, ஔர யதி ௫அதாத்பாவிக கஹா ஜாய தோ வஹ உபபந்ந ஹீ (டீக ஹீ) ஹை, க்யோஂகி ஐஸா (ஶாஸ்த்ரகா) வசந ஹை கி ‘ஜோ த்ரவ்ய ஹை வஹ குண நஹீஂ ஹை .’ பரந்து (யஹா஁ பீ யஹ த்யாநமேஂ ரகநா கி) யஹ அதாத்பாவிக பேத ‘ஏகாந்தஸே இஸமேஂ யஹ ஹை’ ஐஸீ ப்ரதீதிகா ஆஶ்ரய (காரண) நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ ௧. ஸத் = அஸ்தித்வவாந் அர்தாத் த்ரவ்ய .௨. ஸத்தா = அஸ்தித்வ (குண) . ௩. யுதஸித்த = ஜு஡கர ஸித்த ஹுஆ; ஸமவாயஸே – ஸஂயோகஸே ஸித்த ஹுஆ . [ஜைஸே லாடீ ஔர மநுஷ்யகே பிந்ந ஹோநே

௪. த்ரவ்ய ஔர ஸத்தாமேஂ ப்ரதேஶபேத நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி ப்ரதேஶபேத ஹோ தோ யுதஸித்தத்வ ஆயே, ஜிஸகோ பஹலே ஹீ ரத்த கரகே

பதாயா ஹை . ௫. த்ரவ்ய வஹ குண நஹீஂ ஹை ஔர குண வஹ த்ரவ்ய நஹீஂ ஹை, – ஐஸே த்ரவ்ய -குணகே பேதகோ (குண -குணீ -பேதகோ)

Page 185 of 513
PDF/HTML Page 218 of 546
single page version

ஸ்வயமேவோந்மக்நநிமக்நத்வாத் . ததா ஹி — யதைவ பர்யாயேணார்ப்யதே த்ரவ்யஂ ததைவ குணவதிதஂ த்ரவ்யமய- மஸ்ய குணஃ, ஶுப்ரமிதமுத்தரீயமயமஸ்ய ஶுப்ரோ குண இத்யாதிவததாத்பாவிகோ பேத உந்மஜ்ஜதி . யதா து த்ரவ்யேணார்ப்யதே த்ரவ்யஂ ததாஸ்தமிதஸமஸ்தகுணவாஸநோந்மேஷஸ்ய ததாவிதஂ த்ரவ்யமேவ ஶுப்ரமுத்தரீய- மித்யாதிவத்ப்ரபஶ்யதஃ ஸமூல ஏவாதாத்பாவிகோ பேதோ நிமஜ்ஜதி . ஏவஂ ஹி பேதே நிமஜ்ஜதி தத்ப்ரத்யயா ப்ரதீதிர்நிமஜ்ஜதி . தஸ்யாஂ நிமஜ்ஜத்யாமயுதஸித்தத்வோத்தமர்தாந்தரத்வஂ நிமஜ்ஜதி . ததஃ ஸமஸ்தமபி த்ரவ்யமேவைகஂ பூத்வாவதிஷ்டதே . யதா து பேத உந்மஜ்ஜதி, தஸ்மிந்நுந்மஜ்ஜதி தத்ப்ரத்யயா ப்ரதீதி- ருந்மஜ்ஜதி, தஸ்யாமுந்மஜ்ஜத்யாமயுதஸித்தத்வோத்தமர்தாந்தரத்வமுந்மஜ்ஜதி, ததாபி தத்பர்யாயத்வேநோந்மஜ்ஜஜ்ஜல- ராஶேர்ஜலகல்லோல இவ த்ரவ்யாந்ந வ்யதிரிக்தஂ ஸ்யாத் . ஏவஂ ஸதி ஸ்வயமேவ ஸத் த்ரவ்யஂ பவதி . யஸ்த்வேவஂ மித்யாத்ருஷ்டிர்பவதி . ஏவஂ யதா பரமாத்மத்ரவ்யஂ ஸ்வபாவதஃ ஸித்தமவபோத்தவ்யஂ ததா ஸர்வத்ரவ்யாணீதி . அத்ர த்ரவ்யஂ கேநாபி புருஷேண ந க்ரியதே . ஸத்தாகுணோபி த்ரவ்யாத்பிந்நோ நாஸ்தீத்யபிப்ராயஃ ..௯௮.. அதோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யத்வே (அதாத்பாவிக பேத) ஸ்வயமேவ ௧உந்மக்ந ஔர ௨நிமக்ந ஹோதா ஹை . வஹ இஸப்ரகார ஹை : — ஜப த்ரவ்யகோ பர்யாய ப்ராப்த கராஈ ஜாய ( அர்தாத் ஜப த்ரவ்யகோ பர்யாய ப்ராப்த கரதீ ஹை — பஹு஁சதீ ஹை இஸப்ரகார பர்யாயார்திகநயஸே தேகா ஜாய) தப ஹீ — ‘ஶுக்ல யஹ வஸ்த்ர ஹை, யஹ இஸகா ஶுக்லத்வ குண ஹை’ இத்யாதிகீ பா஁தி — ‘குணவாலா யஹ த்ரவ்ய ஹை, யஹ இஸகா குண ஹை’ இஸப்ரகார அதாத்பாவிக பேத உந்மக்ந ஹோதா ஹை; பரந்து ஜப த்ரவ்யகோ த்ரவ்ய ப்ராப்த கராயா ஜாய (அர்தாத் த்ரவ்யகோ த்ரவ்ய ப்ராப்த கரதா ஹை; — பஹு஁சதா ஹை இஸப்ரகார த்ரவ்யார்திகநயஸே தேகா ஜாய), தப ஜிஸகே ஸமஸ்த ௩குணவாஸநாகே உந்மேஷ அஸ்த ஹோ கயே ஹைஂ ஐஸே உஸ ஜீவகோ — ‘ஶுக்லவஸ்த்ர ஹீ ஹை’ இத்யாதிகீ பா஁தி — ‘ஐஸா த்ரவ்ய ஹீ ஹை’ இஸப்ரகார தேகநே பர ஸமூல ஹீ அதாத்பாவிக பேத நிமக்ந ஹோதா ஹை . இஸப்ரகார பேதகே நிமக்ந ஹோநே பர உஸகே ஆஶ்ரயஸே (-காரணஸே) ஹோதீ ஹுஈ ப்ரதீதி நிமக்ந ஹோதீ ஹை . உஸகே நிமக்ந ஹோநே பர அயுதஸித்தத்வஜநித அர்தாந்தரபநா நிமக்ந ஹோதா ஹை, இஸலியே ஸமஸ்த ஹீ ஏக த்ரவ்ய ஹீ ஹோகர ரஹதா ஹை . ஔர ஜப பேத உந்மக்ந ஹோதா ஹை, வஹ உந்மக்ந ஹோநே பர உஸகே ஆஶ்ரய (காரண) ஸே ஹோதீ ஹுஈ ப்ரதீதி உந்மக்ந ஹோதீ ஹை, உஸகே உந்மக்ந ஹோநே பர அயுதஸித்தத்வஜநித அர்தாந்தரபநா உந்மக்ந ஹோதா ஹை, தப பீ (வஹ) த்ரவ்யகே பர்யாயரூபஸே உந்மக்ந ஹோநேஸே, — ஜைஸே ஜலராஶிஸே ஜலதரஂகேஂ வ்யதிரிக்த நஹீஂ ஹைஂ (அர்தாத் ஸமுத்ரஸே தரஂகேஂ அலக நஹீஂ ஹைஂ) உஸீப்ரகார — த்ரவ்யஸே வ்யதிரிக்த நஹீஂ ஹோதா . ௧. உந்மக்ந ஹோநா = ஊ பர ஆநா; தைர ஆநா; ப்ரகட ஹோநா (முக்ய ஹோநா) . ௨. நிமக்ந ஹோநா = டூப ஜாநா (கௌண ஹோநா) . ௩. குணவாஸநாகே உந்மேஷ = த்ரவ்யமேஂ அநேக குண ஹோநேகே அபிப்ராயகீ ப்ரகடதா; குணபேத ஹோநேரூப மநோவ்ருத்திகே

(அபிப்ராயகே) அஂகுர . ப்ர ௨௪

Page 186 of 513
PDF/HTML Page 219 of 546
single page version

நேச்சதி ஸ கலு பரஸமய ஏவ த்ரஷ்டவ்யஃ ..௯௮..

இஹ ஹி ஸ்வபாவே நித்யமவதிஷ்டமாநத்வாத்ஸதிதி த்ரவ்யம் . ஸ்வபாவஸ்து த்ரவ்யஸ்ய த்ரௌவ்யோ- த்பாதோச்சேதைக்யாத்மகபரிணாமஃ . யதைவ ஹி த்ரவ்யவாஸ்துநஃ ஸாமஸ்த்யேநைகஸ்யாபி விஷ்கம்பக்ரம- ஸதி ஸத்தைவ த்ரவ்யஂ பவதீதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — ஸதவட்டிதஂ ஸஹாவே தவ்வஂ த்ரவ்யஂ முக்தாத்மத்ரவ்யஂ பவதி . கிஂ கர்த்ரு . ஸதிதி ஶுத்தசேதநாந்வயரூபமஸ்தித்வம் . கிஂவிஶிஷ்டம் . அவஸ்திதம் . க்வ . ஸ்வபாவே . ஸ்வபாவஂ கதயதி — தவ்வஸ்ஸ ஜோ ஹி பரிணாமோ தஸ்ய பரமாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸஂபந்தீ ஹி ஸ்பு டஂ யஃ பரிணாமஃ . கேஷு விஷயேஷு . அத்தேஸு

ஐஸா ஹோநேஸே (யஹ நிஶ்சித ஹுஆ கி) த்ரவ்ய ஸ்வயமேவ ஸத் ஹை . ஜோ ஐஸா நஹீஂ மாநதா வஹ (உஸே) வாஸ்தவமேஂ ‘பரஸமய’ (மித்யாத்ருஷ்டி) ஹீ மாநநா ..௯௮..

அந்வயார்த : — [ஸ்வபாவே ] ஸ்வபாவமேஂ [அவஸ்திதஂ ] அவஸ்தித (ஹோநேஸே) [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [ஸத் ] ‘ஸத்’ ஹை; [த்ரவ்யஸ்ய ] த்ரவ்யகா [யஃ ஹி ] ஜோ [ஸ்திதிஸஂபவநாஶஸஂபத்தஃ ] உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்ய ஸஹித [பரிணாமஃ ] பரிணாம ஹை [ஸஃ ] வஹ [அர்தேஷு ஸ்வபாவஃ ] பதார்தோஂகா ஸ்வபாவ ஹை ..௯௯..

டீகா : — யஹா஁ (விஶ்வமேஂ) ஸ்வபாவமேஂ நித்ய அவஸ்தித ஹோநேஸே த்ரவ்ய ‘ஸத்’ ஹை . ஸ்வபாவ த்ரவ்யகா த்ரௌவ்ய -உத்பாத -விநாஶகீ ஏகதாஸ்வரூப பரிணாம ஹை .

ஜைஸே ௧த்ரவ்யகா வாஸ்து ஸமக்ரபநே த்வாரா (அகண்டதா த்வாரா) ஏக ஹோநேபர பீ, விஸ்தாரக்ரமமேஂ ௧. த்ரவ்யகா வாஸ்து = த்ரவ்யகா ஸ்வ -விஸ்தார, த்ரவ்யகா ஸ்வ -க்ஷேத்ர, த்ரவ்யகா ஸ்வ -ஆகார, த்ரவ்யகா ஸ்வ -தல .

Page 187 of 513
PDF/HTML Page 220 of 546
single page version

ப்ரவ்ருத்திவர்திநஃ ஸூக்ஷ்மாஂஶாஃ ப்ரதேஶாஃ, ததைவ ஹி த்ரவ்யவ்ருத்தேஃ ஸாமஸ்த்யேநைகஸ்யாபி ப்ரவாஹக்ரமப்ரவ்ருத்திவர்திநஃ ஸூக்ஷ்மாஂஶாஃ பரிணாமாஃ . யதா ச ப்ரதேஶாநாஂ பரஸ்பரவ்யதிரேகநிபந்தநோ விஷ்கம்பக்ரமஃ, ததா பரிணாமாநாஂ பரஸ்பரவ்யதிரேகநிபந்தநஃ ப்ரவாஹக்ரமஃ . யதைவ ச தே ப்ரதேஶாஃ ஸ்வஸ்தாநே ஸ்வரூப- பூர்வரூபாப்யாமுத்பந்நோச்சந்நத்வாத்ஸர்வத்ர பரஸ்பராநுஸ்யூதிஸூத்ரிதைகவாஸ்துதயாநுத்பந்நப்ரலீநத்வாச்ச ஸஂபூதி- ஸஂஹாரத்ரௌவ்யாத்மகமாத்மாநஂ தாரயந்தி, ததைவ தே பரிணாமாஃ ஸ்வாவஸரே ஸ்வரூபபூர்வரூபாப்யா- முத்பந்நோச்சந்நத்வாத்ஸர்வத்ர பரஸ்பராநுஸ்யூதிஸூத்ரிதைகப்ரவாஹதயாநுத்பந்நப்ரலீநத்வாச்ச ஸஂபூதிஸஂஹாரத்ரௌவ்யா- த்மகமாத்மாநஂ தாரயந்தி . யதைவ ச ய ஏவ ஹி பூர்வப்ரதேஶோச்சேதநாத்மகோ வாஸ்துஸீமாந்தஃ ஸ ஏவ ஹி ததுத்தரோத்பாதாத்மகஃ, ஸ ஏவ ச பரஸ்பராநுஸ்யூதிஸூத்ரிதைகவாஸ்துதயாததுபயாத்மக இதி; ததைவ பரமாத்மபதார்தஸ்ய தர்மத்வாதபேதநயேநார்தா பண்யந்தே . கே தே . கேவலஜ்ஞாநாதிகுணாஃ ஸித்தத்வாதிபர்யாயாஶ்ச, தேஷ்வர்தேஷு விஷயேஷு யோஸௌ பரிணாமஃ . ஸோ ஸஹாவோ கேவலஜ்ஞாநாதிகுணஸித்தத்வாதிபர்யாயரூபஸ்தஸ்ய பரமாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸ்வபாவோ பவதி . ஸ ச கதஂபூதஃ . டிதிஸஂபவணாஸஸஂபத்தோ ஸ்வாத்மப்ராப்திரூபமோக்ஷபர்யாயஸ்ய ஸஂபவஸ்தஸ்மிந்நேவ க்ஷணே பரமாகமபாஷயைகத்வவிதர்காவீசாரத்விதீயஶுக்லத்யாநஸஂஜ்ஞஸ்ய ஶுத்தோபாதாநபூதஸ்ய ப்ரவர்தமாந உஸகே ஜோ ஸூக்ஷ்ம அஂஶ ஹைஂ வே ப்ரதேஶ ஹைஂ, இஸீப்ரகார த்ரவ்யகீ ௧வ்ருத்தி ஸமக்ரபநே த்வாரா ஏக ஹோநேபர பீ, ப்ரவாஹக்ரமமேஂ ப்ரவர்தமாந உஸகே ஜோ ஸூக்ஷ்ம அஂஶ ஹைஂ வே பரிணாம ஹை . ஜைஸே விஸ்தாரக்ரமகா காரண ப்ரதேஶோஂகா பரஸ்பர வ்யதிரேக ஹை, உஸீப்ரகார ப்ரவாஹக்ரமகா காரண பரிணாமோஂகா பரஸ்பர ௨வ்யதிரேக ஹை .

ஜைஸே வே ப்ரதேஶ அபநே ஸ்தாநமேஂ ஸ்வ -ரூபஸே உத்பந்ந ஔர பூர்வ -ரூபஸே விநஷ்ட ஹோநேஸே ததா ஸர்வத்ர பரஸ்பர ௩அநுஸ்யூதிஸே ரசித ஏகவாஸ்துபநே த்வாரா அநுத்பந்ந -அவிநஷ்ட ஹோநேஸே உத்பத்தி -ஸஂஹார- த்ரௌவ்யாத்மக ஹைஂ, உஸீப்ரகார வே பரிணாம அபநே அவஸரமேஂ ஸ்வ -ரூபஸே உத்பந்ந ஔர பூர்வரூபஸே விநஷ்ட ஹோநேஸே ததா ஸர்வத்ர பரஸ்பர அநுஸ்யூதிஸே ரசித ஏக ப்ரவாஹபநே த்வாரா அநுத்பந்ந -அவிநஷ்ட ஹோநேஸே உத்பத்தி -ஸஂஹார -த்ரௌவ்யாத்மக ஹைஂ . ஔர ஜைஸே வாஸ்துகா ஜோ சோடேஸே சோடா அஂஶ பூர்வப்ரதேஶகே விநாஶஸ்வரூப ஹை வஹீ (அஂஶ) உஸகே பாதகே ப்ரதேஶகா உத்பாதஸ்வரூப ஹை ததா வஹீ பரஸ்பர அநுஸ்யூதிஸே ரசித ஏக வாஸ்துபநே த்வாரா அநுபய ஸ்வரூப ஹை (அர்தாத் தோமேஂஸே ஏக பீ ஸ்வரூப நஹீஂ ஹை), இஸீப்ரகார ப்ரவாஹகா ஜோ சோடேஸே சோடா அஂஶ பூர்வபரிணாமகே விநாஶஸ்வரூப ஹை வஹீ உஸகே ௧. வ்ருத்தி = வர்தநா வஹ; ஹோநா வஹ; அஸ்தித்வ . ௨. வ்யதிரேக = பேத; (ஏககா தூஸரேமேஂ) அபாவ, (ஏக பரிணாம தூஸரே பரிணாமரூப நஹீஂ ஹை, இஸலியே த்ரவ்யகே

ப்ரவாஹமேஂ க்ரம ஹை) . ௩. அநுஸ்யூதி = அந்வயபூர்வக ஜு஡ாந . [ஸர்வ பரிணாம பரஸ்பர அந்வயபூர்வக (ஸாத்ருஶ்ய ஸஹித) குஂதித (ஜு஡ே)