Page 248 of 513
PDF/HTML Page 281 of 546
single page version
விகாரோஹமாஸஂ ஸஂஸாரீ, ததாபி ந நாம மம கோப்யாஸீத
ரூபமஹமேக ஏவ பலஂ சாஸ்மி
ஐஸே ஸ்ப டிக மணிகீ பாதி
ஸ்வபாவகே த்வாரா ஸாதகதம (-உத்க்ருஷ்டஸாதந) தா; மைஂ அகேலா ஹீ கர்ம தா, க்யோஂகி மைஂ அகேலா
ஹீ உபரக்த சைதந்யரூப பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவகே காரண ஆத்மாஸே ப்ராப்ய (-ப்ராப்த ஹோநே யோக்ய)
தா; ஔர மைஂ அகேலா ஹீ ஸுகஸே விபரீத லக்ஷணவாலா, ‘துஃக’ நாமக கர்மபல தா
Page 249 of 513
PDF/HTML Page 282 of 546
single page version
விஸ்பு ரிதஸுவிஶுத்தஸஹஜாத்மவ்ருத்திஃ ஸ்ப டிகமணிரிவ விஶ்ராந்தபராரோபிதவிகாரோஹமேகாந்தேநாஸ்மி
முமுக்ஷுஃ
ஏவ ச ஸுவிஶுத்தசித்பரிணமநஸ்வபாவேநாத்மநா ப்ராப்யஃ கர்மாஸ்மி; அஹமேக ஏவ ச ஸுவிஶுத்த-
சித்பரிணமநஸ்வபாவஸ்ய நிஷ்பாத்யமநாகுலத்வலக்ஷணஂ ஸௌக்யாக்யஂ கர்மபலமஸ்மி
பாதி
பீ நஹீஂ ஹை
ஹூ, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ ஸுவிஶுத்த சைதந்யரூப ஸ்வபாவஸே ஸாதகதம ஹூ; மைஂ அகேலா ஹீ கர்ம
ஹூ, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ ஸுவிஶுத்த சைதந்யரூப பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவகே காரண ஆத்மாஸே
ப்ராப்ய ஹூ ஔர மைஂ அகேலா ஹீ அநாகுலதா லக்ஷணவாலா, ‘ஸுக’ நாமக கர்மபல ஹூ
ஹோநேஸே), உஸே பரத்ரவ்யரூப பரிணதி கிஂசித் நஹீஂ ஹோதீ; ஔர பரமாணுகீ பாதி (ஜைஸே
Page 250 of 513
PDF/HTML Page 283 of 546
single page version
லுண்டாக உத்கடவிவேகவிவிக்ததத்த்வஃ
ஸஂகீர்ண ந ஹோநேஸே ஸுவிஶுத்த ஹோதா ஹை
ஹை (அர்தாத் ஸமஸ்த பர்யாயோஂகோ த்ரவ்யகே பீதர டூபா ஹுஆ திகாயா ஹை )
த்வாரா தத்த்வகோ (ஆத்மஸ்வரூபகோ)
Page 251 of 513
PDF/HTML Page 284 of 546
single page version
ப்ராந்தித்வஂஸாதபி ச ஸுசிரால்லப்தஶுத்தாத்மதத்த்வஃ
ஸ்தாஸ்யத்யுத்யத்ஸஹஜமஹிமா ஸர்வதா முக்த ஏவ
த்விதீயா சேதி ‘லோகாலோகேஸு’ இத்யாதிஸூத்ரத்வயேந பஞ்சமஸ்தலம்
அப்பதேஸோ’ இத்யாதிகாதாத்வயேந ஷஷ்டஸ்தலம்
கியா ஹை
Page 252 of 513
PDF/HTML Page 285 of 546
single page version
[புத்கலத்ரவ்யப்ரமுகஃ அசேதநஃ ] புத்கலத்ரவ்யாதிக அசேதந த்ரவ்ய வே [அஜீவஃ பவதி ] அஜீவ
ஹைஂ
ஜீவத்வரூப ஔர அஜீவத்வரூப விஶேஷகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை
புத்கலப்ரமுக ஜே சே அசேதந த்ரவ்ய, தேஹ அஜீவ சே. ௧௨௭.
Page 253 of 513
PDF/HTML Page 286 of 546
single page version
த்ரவ்யவ்ருத்திரூபேணோபயோகேந ச நிர்வ்ருத்தத்வமவதீர்ணஂ ப்ரதிபாதி ஸ ஜீவஃ
த்வாதுபயோகமயஃ
ததா சேதநாபரிணாமலக்ஷண,
ரஹநேவாலீ,
சேதநாரஹித ஹோநேஸே அசேதந ஹை வஹ அஜீவ ஹை
ஜீவ -புத்கலோதீ யுக்த சே, தே ஸர்வகாளே லோக சே. ௧௨௮.
Page 254 of 513
PDF/HTML Page 287 of 546
single page version
தத்கதிஸ்திதிநிபந்தநபூதௌ ச தர்மாதர்மாவபிவ்யாப்யாவஸ்திதௌ, ஸர்வத்ரவ்யவர்தநாநிமித்தபூதஶ்ச காலோ
நித்யதுர்லலிதஸ்தத்தாவதாகாஶஂ ஶேஷாண்யஶேஷாணி த்ரவ்யாணி சேத்யமீஷாஂ ஸமவாய ஆத்மத்வேந ஸ்வலக்ஷணஂ
ஜீவாஶ்சேத்தஂபூதஜீவபுத்கலைர்நிபத்தஃ ஸஂபத்தோ ப்ருதஃ புத்கலஜீவநிபத்தஃ
ஔர காலஸே ஸம்ருத்த ஹை, [ஸஃ ] வஹ [ஸர்வகாலே து ] ஸர்வகாலமேஂ [லோகஃ ] லோக ஹை
ஆகாஶஸ்வரூபபநா) ஹை
உந்ஹேஂ, கதி -ஸ்திதிமேஂ நிமித்தபூத தர்ம ததா அதர்ம வ்யாப்த ஹோகர ரஹதே ஹைஂ ஔர (ஜஹா ஜிதநேமேஂ) ஸர்வ
த்ரவ்யோஂகோ வர்தநாமேஂ நிமித்தபூத கால ஸதா வர்ததா ஹை, வஹ உதநா ஆகாஶ ததா ஶேஷ ஸமஸ்த
Page 255 of 513
PDF/HTML Page 288 of 546
single page version
ஸோலோகஃ
நஹீஂ வர்ததா, உதநா கேவல ஆகாஶ ஜிஸகா ஸ்வ -பநேஸே ஸ்வலக்ஷண ஹை, வஹ அலோக ஹை
ஸே [உத்பாதஸ்திதிபஂகாஃ ] உத்பாத, த்ரௌவ்ய ஔர வ்யய [ஜாயந்தே ] ஹோதே ஹைஂ
பரிணாம த்வாரா, பேத வா ஸஂகாத த்வாரா தாய சே. ௧௨௯
Page 256 of 513
PDF/HTML Page 289 of 546
single page version
திஷ்டமாநபஜ்யமாநாஃ க்ரியாவந்தஶ்ச பவந்தி
பவாந்தரஸஂக்ரமணாத்ஸக்ரியத்வஂ பண்யதே
ரூபேண விநாஶே ஸதி கேவலஜ்ஞாநாத்யநந்தசதுஷ்டயவ்யக்திலக்ஷணேந பரமகார்யஸமயஸாரரூபேண ஸ்வபாவவ்யஞ்ஜந-
பர்யாயேண க்ருத்வா யோஸாவுத்பாதஃ ஸ பேதாதேவ பவதி, ந ஸஂகாதாத்
உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, டிகதே ஹைஂ ஔர நஷ்ட ஹோதே ஹைஂ
பரிஸ்பஂதகே த்வாரா
ஹோதே ஹைஂ
Page 257 of 513
PDF/HTML Page 290 of 546
single page version
திஷ்டமாநபஜ்யமாநாஃ க்ரியாவந்தஶ்ச பவந்தி
பூதேந
விஶிஷ்ட (-த்ரவ்யஸே அதத்பாவகே த்வாரா பிந்ந ஐஸே) [மூர்தாமூர்தாஃ ] மூர்த -அமூர்த [குணாஃ ] குண
[ஜ்ஞேயாஃ ] ஜாநநே சாஹியே
தே ஜாண மூர்த -அமூர்த குண, அதத்பணாதீ விஶிஷ்ட ஜே. ௧௩௦.
Page 258 of 513
PDF/HTML Page 291 of 546
single page version
விஶிஷ்டாஃ ஸந்தோ லிஂகலிஂகிப்ரஸித்தௌ தலிஂகத்வமுபடௌகந்தே
இமே அமூர்தா இதி தேஷாஂ விஶேஷோ நிஶ்சேயஃ
குணாநாஂ தைஃ ப்ரதேஶைஃ ஸஹ யதா ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதஃ க்ரியதே ததா புநரதத்பாவோ பண்யதே, தேநாதத்பாவேந
ஸஂஜ்ஞாதிபேதரூபேண ஸ்வகீயஸ்வகீயத்ரவ்யேண ஸஹ விஶிஷ்டா பிந்நா இதி, த்விதீயவ்யாக்யாநேந புநஃ ஸ்வகீய-
த்ரவ்யேண ஸஹ தத்பாவேந தந்மயத்வேநாந்யத்ரவ்யாத்விஶிஷ்டா பிந்நா இத்யபிப்ராயஃ
௨. லிஂகீ = லிஂகவாலா, (விஶேஷகுண வஹ லிஂக
விஶேஷ (-பேத) ஹைஂ; ஔர இஸீலியே மூர்த ததா அமூர்த த்ரவ்யோஂகா மூர்தத்வ -அமூர்தத்வரூப தத்பாவகே த்வாரா
விஶிஷ்டத்வ ஹோநேஸே உநமேஂ இஸ ப்ரகாரகே பேத நிஶ்சித கரநா சாஹியே கி ‘யஹ மூர்த குண ஹைஂ ஔர யஹ
அமூர்தகுண ஹைஂ’
Page 259 of 513
PDF/HTML Page 292 of 546
single page version
லக்ஷணமுக்தம்
[குணாஃ ] குண [அமூர்தாஃ ஜ்ஞாதவ்யாஃ ] அமூர்த ஜாநநா சாஹியே
ஶேஷ ஸபீ த்ரவ்ய அமூர்த ஹைஂ
த்ரவ்யோ அமூர்திக ஜேஹ தேநா குண அமூர்திக ஜாணஜே. ௧௩௧.
சே வர்ண தேம ஜ கஂத வளீ ரஸ -ஸ்பர்ஶ புத்கலத்ரவ்யநே,
Page 260 of 513
PDF/HTML Page 293 of 546
single page version
ஹோதே ஹைஂ; [சித்ரஃ ஶப்தஃ ] ஜோ விவித ப்ரகாரகா ஶப்த ஹை [ஸஃ ] வஹ [புத்கல ] புத்கல அர்தாத்
பௌத்கலிக பர்யாய ஹை
ஸ்தூலபர்யாயரூப ப்ருத்வீஸ்கஂத தககே ஸமஸ்த புத்கலகே, அவிஶேஷதயா விஶேஷ குணோஂகே ரூபமேஂ ஹோதே
ஹைஂ; ஔர உநகே மூர்த ஹோநேகே காரண ஹீ, (புத்கலகே அதிரிக்த) ஶேஷ த்ரவ்யோஂகே ந ஹோநேஸே வே
புத்கலகோ பதலாதே ஹைஂ
Page 261 of 513
PDF/HTML Page 294 of 546
single page version
லக்ஷணபூதஂ யதாஸஂபவஂ ஸர்வபுத்கலேஷு ஸாதாரணம்
கம்யமாகமகம்யஂ ச
ஸ்நிக்தகுணாபாவே பந்தநேஸதி பரமாணுபுத்கலாவஸ்தாயாஂ ஶுத்தத்வமிதி
கபீ ஹீ ஹோதா ஹை, ஔர நித்ய நஹீஂ ஹை, இஸலியே) ஶப்த வஹ குண நஹீஂ ஹை
ஶப்தபர்யாயகா நஹீஂ
Page 262 of 513
PDF/HTML Page 295 of 546
single page version
வ்யக்தகந்தரஸவர்ணாநாமப்ஜ்யோதிருதரமருதாமாரம்பதர்ஶநாத
ஹோதீ ஹை உஸீப்ரகார ஶப்தரூப புத்கலபர்யாய பீ ஸபீ இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோநீ சாஹியே’’ (ஐஸா தர்க
கியா ஜாய தோ) ஐஸா பீ நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி பாநீ (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பர பீ) க்ராணேந்த்ரியகா
விஷய நஹீஂ ஹை; அக்நி (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பர பீ) க்ராணேந்த்ரிய ததா ரஸநேந்த்ரியகா விஷய நஹீஂ
ஹை ஔர வாயு (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பரபீ) க்ராண, ரஸநா ததா சக்ஷுஇந்த்ரியகா விஷய நஹீஂ ஹை
ரஸ ரஹித ஹை (இஸலியே நாக, ஜீபஸே அக்ராஹ்ய ஹை ) ஔர வாயு கஂத, ரஸ ததா வர்ண ரஹித ஹை
(இஸலியே நாக, ஜீப ததா ஆகோஂஸே அக்ராஹ்ய ஹை ); க்யோஂகி ஸபீ புத்கல ஸ்பர்ஶாதி
(௨) அரணிகோ ஔர (௩) ஜௌ கோ ஜோ புத்கல உத்பந்ந கரதே ஹைஂ உந்ஹீஂ கே த்வாரா (௧) ஜிஸகீ கஂத
அவ்யக்த ஹை ஐஸே பாநீகீ, (௨) ஜிஸகீ கஂத ததா ரஸ அவ்யக்த ஹை ஐஸீ அக்நிகீ ஔர
(௩) ஜிஸகீ கஂத, ரஸ ததா வர்ண அவ்யக்த ஹை ஐஸீ உதரவாயுகீ உத்பத்தி ஹோதீ தேகீ ஜாதீ ஹை
ஔர (௩) ஜௌ மேஂ ரஹநேவாலே சாரோஂ குண (௧) பாநீமேஂ, (௨) அக்நிமேஂ ஔர (௩) வாயுமேஂ ஹோநே சாஹியே
ஹைஂ
Page 263 of 513
PDF/HTML Page 296 of 546
single page version
கஹீஂ விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதீ
வளீ ஸ்தாநகாரணதாரூபீ குண ஜாண த்ரவ்ய அதர்மநோ. ௧௩௩.
சே காளநோ குண வர்தநா உபயோக பாக்யோ ஜீவமாஂ,
ஏ ரீத மூர்திவிஹீநநா குண ஜாணவா ஸஂக்ஷேபமாஂ. ௧௩௪.
Page 264 of 513
PDF/HTML Page 297 of 546
single page version
ஜீவபுத்கலாநாஂ ஸ்தாநஹேதுத்வமதர்மஸ்ய, அஶேஷஶேஷத்ரவ்யாணாஂ ப்ரதிபர்யாயஂ ஸமயவ்ருத்திஹேதுத்வஂ காலஸ்ய,
சைதந்யபரிணாமோ ஜீவஸ்ய
தர்மத்ரவ்யஂ நிஶ்சிநோதி
குண [ஸ்தாநகாரணதா ] ஸ்தாநகாரணதா ஹை
சாஹியே
ஹை
Page 265 of 513
PDF/HTML Page 298 of 546
single page version
தாதந்யத்ர லோகாஸஂக்யேயபாகமாத்ரத்வாஜ்ஜீவஸ்ய, லோகாலோக ஸீம்நோசலிதத்வாதாகாஶஸ்ய, விருத்த-
கார்யஹேதுத்வாததர்மஸ்யாஸஂபவத்தர்மமதிகமயதி
ஜ்ஜீவஸ்ய, லோகாலோகஸீம்நோசலிதத்வாதாகாஶஸ்ய, விருத்தகார்யஹேதுத்வாத்தர்மஸ்ய சாஸஂபவததர்மமதி-
மநுஷ்டாநஂ ச கர்தவ்யமிதி
(ஸர்வவ்யாபக) ந ஹோநேஸே உநகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை
ஹைஂ இஸலியே உநகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை; ஜீவ ஸமுத்காதகோ சோகர அந்யத்ர லோககே அஸஂக்யாதவேஂ
பாக மாத்ர ஹை, இஸலியே உஸகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை, லோக -அலோககீ ஸீமா அசலித ஹோநேஸே
ஆகாஶகோ வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை ஔர விருத்த கார்யகா ஹேது ஹோநேஸே அதர்மகோ வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை
ஸமுத்காதகோ சோகர அந்ய காலமேஂ லோககே அஸஂக்யாதவேஂ பாகமேஂ ஹீ ரஹதா ஹை, இஸலியே வஹ பீ
லோக தக கமநமேஂ நிமித்த நஹீஂ ஹோ ஸகதா; யதி ஆகாஶ கதிமேஂ நிமித்த ஹோ தோ ஜீவ ஔர
புத்கலோஂகீ கதி அலோகமேஂ பீ ஹோநே லகே, ஜிஸஸே லோகாகாஶகீ மர்யாதா ஹீ ந ரஹேகீ; இஸலியே
கதிஹேதுத்வ ஆகாஶகா பீ குண நஹீஂ ஹை; அதர்ம த்ரவ்ய தோ கதிஸே விருத்த ஸ்திதிகார்யமேஂ நிமித்தபூத
ஹை, இஸலியே வஹ பீ கதிமேஂ நிமித்த நஹீஂ ஹோ ஸகதா
ஹை; ஜீவ ஸமுத்காதகோ சோகர அந்யத்ர லோககே அஸஂக்யாதவேஂ பாக மாத்ர ஹை, இஸலியே உஸகே வஹ
ஸஂபவ நஹீஂ ஹை; லோக ஔர அலோககீ ஸீமா அசலித ஹோநேஸே ஆகாஶகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை, ஔர
Page 266 of 513
PDF/HTML Page 299 of 546
single page version
வஹ (ஸமயவ்ருத்திஹேதுபநா) ஸஂபவித நஹீஂ ஹை
ஜீவ ஔர புத்கலோஂகோ கதி கரநேமேஂ நிமித்தபூத கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே; வஹ த்ரவ்ய லோகவ்யாபீ
தர்மத்ரவ்ய ஹை
பரிணமநமேஂ நிமித்தபூத கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே; வஹ த்ரவ்ய அஸஂக்யாத காலாணு ஹைஂ
Page 267 of 513
PDF/HTML Page 300 of 546
single page version
ப்ரதேஶத்வாத்புத்கலஸ்ய, ஸகலலோகவ்யாப்யஸஂக்யேயப்ரதேஶப்ரஸ்தாரரூபத்வாத
[அஸஂக்யாதாஃ ] அஸஂக்யாத அர்தாத் அநேக ஹைஂ; [காலஸ்ய ] காலகே [ப்ரதேஶாஃ இதி ] ப்ரதேஶ [ந
ஸந்தி ] நஹீஂ ஹைஂ
ப்ரதேஶமாத்ர (-ஏகப்ரதேஶீ) ஹோநேஸே அப்ரதேஶீ ஹை ததாபி, தோ ப்ரதேஶோஂஸே லேகர ஸஂக்யாத, அஸஂக்யாத,
ஔர அநந்தப்ரதேஶோஂவாலீ பர்யாயோஂகீ அபேக்ஷாஸே அநிஶ்சித ப்ரதேஶவாலா ஹோநேஸே ப்ரதேஶவாந் ஹை; ஸகல
லோகவ்யாபீ அஸஂக்ய ப்ரதேஶோஂகே
சே ஸ்வப்ரதேஶ அநேக, நஹி வர்தே ப்ரதேஶோ காளநே. ௧௩௫.