Page 248 of 513
PDF/HTML Page 281 of 546
single page version

புநரந்யஃ . ததா ஹி — யதா நாமாநாதிப்ரஸித்தபௌத்கலிககர்மபந்தநோபாதிஸஂநிதிப்ரதாவிதோபராக- ரஂஜிதாத்மவ்ருத்திர்ஜபாபுஷ்பஸஂநிதிப்ரதாவிதோபராகரஂஜிதாத்மவ்ருத்திஃ ஸ்ப டிகமணிரிவ பராரோபித- விகாரோஹமாஸஂ ஸஂஸாரீ, ததாபி ந நாம மம கோப்யாஸீத் . ததாப்யஹமேக ஏவோபரக்தசித்ஸ்வபாவேந ஸ்வதந்த்ரஃ கர்தாஸம் . அஹமேக ஏவோபரக்தசித்ஸ்வபாவேந ஸாதகதமஃ கரணமாஸம் . அஹமேக ஏவோபரக்தசித்பரிணமநஸ்வபாவேநாத்மநா ப்ராப்யஃ கர்மாஸம் . அஹமேக ஏவ சோபரக்தசித்பரிணமந- ஸ்வபாவஸ்ய நிஷ்பாத்யஂ ஸௌக்யவிபர்யஸ்தலக்ஷணஂ துஃகாக்யஂ கர்மபலமாஸம் . இதாநீஂ புநரநாதி- ராகாதிவிகல்பரஹிதஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநபரிணதிபலேந . கம்மஂ ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவேந பரமாத்மநா ப்ராப்யஂ வ்யாப்யமஹமேக ஏவ கர்மகாரகமஸ்மி . பலஂ ச ஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸ்வபாவபரமாத்மநஃ ஸாத்யஂ நிஷ்பாத்யஂ நிஜ- ஶுத்தாத்மருசிபரிச்சித்திநிஶ்சலாநுபூதிரூபாபேதரத்நத்ரயாத்மகபரமஸமாதிஸமுத்பந்நஸுகாம்ருதரஸாஸ்வாதபரிணதி- ரூபமஹமேக ஏவ பலஂ சாஸ்மி . ணிச்சிதோ ஏவமுக்தப்ரகாரேண நிஶ்சிதமதிஃ ஸந் ஸமணோ ஸுகதுஃக- ஜீவிதமரணஶத்ருமித்ராதிஸமதாபாவநாபரிணதஃ ஶ்ரமணஃ பரமமுநிஃ பரிணமதி ணேவ அண்ணஂ ஜதி பரிணமதி

‘‘ஜப அநாதிஸித்த பௌத்கலிக கர்மகீ பந்தநரூப உபாதிகீ நிகடதாஸே உத்பந்ந ஹுஏ ௧உபராககே த்வாரா ஜிஸகீ ஸ்வபரிணதி ரஂஜித (விக்ருத, மலிந) தீ ஐஸா மைஂ — ஜபாகுஸுமகீ நிகடதாஸே உத்பந்ந ஹுயே உபராகஸே (லாலிமாஸே) ஜிஸகீ ஸ்வபரிணதி ரஂஜித (-ர஁கீ ஹுஈ) ஹோ ஐஸே ஸ்ப டிக மணிகீ பா஁தி — பரகே த்வாரா ௨ஆரோபித விகாரவாலா ஹோநேஸே, ஸஂஸாரீ தா, தப பீ (அஜ்ஞாநதஶாமேஂ பீ) வாஸ்தவமேஂ மேரா கோஈ பீ (ஸஂபஂதீ) நஹீஂ தா . தப பீ மைஂ அகேலா ஹீ ௩கர்தா தா, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ உபரக்த சைதந்யரூப ஸ்வபாவஸே ஸ்வதஂத்ர தா (அர்தாத் ஸ்வாதீநதயா கர்தா தா); மைஂ அகேலா ஹீ கரண தா, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ உபரக்த சைதந்யரூப ஸ்வபாவகே த்வாரா ஸாதகதம (-உத்க்ருஷ்டஸாதந) தா; மைஂ அகேலா ஹீ கர்ம தா, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ உபரக்த சைதந்யரூப பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவகே காரண ஆத்மாஸே ப்ராப்ய (-ப்ராப்த ஹோநே யோக்ய) தா; ஔர மைஂ அகேலா ஹீ ஸுகஸே விபரீத லக்ஷணவாலா, ‘துஃக’ நாமக கர்மபல தா — ஜோ கி (பல) உபரக்த சைதந்யரூப (பல) பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவஸே உத்பந்ந கியா ஜாதா தா .

ஔர அப, அநாதிஸித்த பௌத்கலிக கர்ம கீ பஂதநரூப உபாதிகீ நிகடதாகே நாஶஸே ஜிஸகீ ஸுவிஶுத்த ஸஹஜ (-ஸ்வாபாவிக) ஸ்வபரிணதி ப்ரகட ஹுஈ ஹை ஐஸா மைஂ – ஜபாகுஸுமகீ ௧. உபராக = கிஸீ பதார்தமேஂ, அந்ய உபாதிகீ ஸமீபதாகே நிமித்தஸே ஹோநேவாலா உபாதிகே அநுரூப விகாரீ பாவ;

ஔபாதிகபாவ; விகார; மலிநதா . ௨. ஆரோபித = (நவீந அர்தாத் ஔபாதிகரூபஸே) கியே கயே . [விகார ஸ்வபாவபூத நஹீஂ தே, கிந்து உபாதிகே

நிமித்தஸே ஔபாதிகரூபஸே (நவீந) ஹுஏ தே . ] ௩. கர்தா, கரண ஔர கர்மகே அர்தோஂகே லியே ௧௬ வீஂ காதாகா பாவார்த தேகநா சாஹியே .

Page 249 of 513
PDF/HTML Page 282 of 546
single page version

ப்ரஸித்தபௌத்கலிககர்மபந்தநோபாதிஸந்நிதித்வஂஸவிஸ்பு ரிதஸுவிஶுத்தஸஹஜாத்மவ்ருத்திர்ஜபாபுஷ்பஸஂநிதித்வஂஸ- விஸ்பு ரிதஸுவிஶுத்தஸஹஜாத்மவ்ருத்திஃ ஸ்ப டிகமணிரிவ விஶ்ராந்தபராரோபிதவிகாரோஹமேகாந்தேநாஸ்மி முமுக்ஷுஃ . இதாநீமபி ந நாம மம கோப்யஸ்தி . இதாநீமப்யஹமேக ஏவ ஸுவிஶுத்தசித்ஸ்வபாவேந ஸ்வதந்த்ரஃ கர்தாஸ்மி; அஹமேக ஏவ ச ஸுவிஶுத்தசித்ஸ்வபாவேந ஸாதகதமஃ கரணமஸ்மி; அஹமேக ஏவ ச ஸுவிஶுத்தசித்பரிணமநஸ்வபாவேநாத்மநா ப்ராப்யஃ கர்மாஸ்மி; அஹமேக ஏவ ச ஸுவிஶுத்த- சித்பரிணமநஸ்வபாவஸ்ய நிஷ்பாத்யமநாகுலத்வலக்ஷணஂ ஸௌக்யாக்யஂ கர்மபலமஸ்மி . ஏவமஸ்ய பந்தபத்ததௌ மோக்ஷபத்ததௌ சாத்மாநமேகமேவ பாவயதஃ பரமாணோரிவைகத்வபாவநோந்முகஸ்ய நைவாந்யஂ ராகாதிபரிணாமஂ யதி சேத், அப்பாணஂ லஹதி ஸுத்தஂ ததாத்மாநஂ பாவகர்மத்ரவ்யகர்மநோகர்மரஹிதத்வேந ஶுத்தஂ ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவஂ லபதே ப்ராப்நோதி இத்யபிப்ராயோ பகவதாஂ ஶ்ரீகுந்தகுந்தாசார்யதேவாநாம் ..௧௨௬.. ஏவமேக- நிகடதாகே நாஶஸே ஜிஸகீ ஸுவிஶுத்த ஸஹஜ ஸ்வபரிணதி ப்ரகட ஹுஈ ஹோ ஐஸே ஸ்ப டிகமணிகீ பா஁தி — ஜிஸகா பரகே த்வாரா ஆரோபித விகார ருக கயா ஹை ஐஸா ஹோநேஸே ஏகாந்ததஃ முமுக்ஷு (கேவல மோக்ஷார்தீ) ஹூ஁; அபீ பீ (-முமுக்ஷுதஶாமேஂ அர்தாத் ஜ்ஞாநதஶாமேஂ பீ) வாஸ்தவமேஂ மேரா கோஈ பீ நஹீஂ ஹை . அபீ பீ மைஂ அகேலா ஹீ கர்தா ஹூ஁; க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ ஸுவிஶுத்த சைதந்யஸ்வரூப ஸ்வபாவஸே ஸ்வதந்த்ர ஹூ஁, (அர்தாத் ஸ்வாதீநதயா கர்தா ஹூ஁); மைஂ அகேலா ஹீ கரண ஹூ஁, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ ஸுவிஶுத்த சைதந்யரூப ஸ்வபாவஸே ஸாதகதம ஹூ஁; மைஂ அகேலா ஹீ கர்ம ஹூ஁, க்யோஂகி மைஂ அகேலா ஹீ ஸுவிஶுத்த சைதந்யரூப பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவகே காரண ஆத்மாஸே ப்ராப்ய ஹூ஁ ஔர மைஂ அகேலா ஹீ அநாகுலதா லக்ஷணவாலா, ‘ஸுக’ நாமக கர்மபல ஹூ஁ — ஜோ கி (பல) ௧ஸுவிஶுத்த சைதந்யரூப பரிணமித ஹோநேகே ஸ்வபாவஸே உத்பந்ந கியா ஜாதா ஹை .’’

— இஸப்ரகார பஂதமார்கமேஂ ததா மோக்ஷமார்கமேஂ ஆத்மா அகேலா ஹீ ஹை இஸப்ரகார ௨பாநேவாலா யஹ புருஷ பரமாணுகீ பா஁தி ஏகத்வபாவநாமேஂ உந்முக ஹோநேஸே, (அர்தாத் ஏகத்வகே பாநேமேஂ தத்பர ஹோநேஸே), உஸே பரத்ரவ்யரூப பரிணதி கிஂசித் நஹீஂ ஹோதீ; ஔர பரமாணுகீ பா஁தி (ஜைஸே ௧. ஸுவிஶுத்தசைதந்யபரிணமநஸ்வபாவ ஆத்மாகா கர்ம ஹை, ஔர வஹ கர்ம அநாகுலதாஸ்வரூப ஸுககோ உத்பந்ந கரதா

௨. பாநா = அநுபவ கரநா; ஸமஜநா; சிந்தவந கரநா [‘கிஸீ ஜீவகா — அஜ்ஞாநீ யா ஜ்ஞாநீகா — பரகே

ப்ர ௩௨

Page 250 of 513
PDF/HTML Page 283 of 546
single page version

பரத்ரவ்யபரிணதிர்ந ஜாது ஜாயதே . பரமாணுரிவ பாவிதைகத்வஶ்ச பரேண நோ ஸஂப்ருச்யதே . ததஃ பரத்ரவ்யாஸஂப்ருக்தத்வாத்ஸுவிஶுத்தோ பவதி . கர்த்ருகரணக ர்மகர்மபலாநி சாத்மத்வேந பாவயந் பர்யாயைர்ந ஸஂகீர்யதே; ததஃ பர்யாயாஸஂகீர்ணத்வாச்ச ஸுவிஶுத்தோ பவதீதி ..௧௨௬..

ஸூத்ரேண பஞ்சமஸ்தலஂ கதம் . இதி ஸாமாந்யஜ்ஞேயாதிகாரமத்யே ஸ்தலபஞ்சகேந பேதபாவநா கதா . இத்யுக்த- ப்ரகாரேண ‘தம்ஹா தஸ்ஸ ணமாஇஂ’ இத்யாதிபஞ்சத்ரிஂஶத்ஸூத்ரைஃ ஸாமாந்யஜ்ஞேயாதிகாரவ்யாக்யாநஂ ஸமாப்தம் . இத ஊர்த்வமேகோநவிஂஶதிகாதாபிர்ஜீவாஜீவத்ரவ்யாதிவிவரணரூபேண விஶேஷஜ்ஞேயவ்யாக்யாநஂ கரோதி . தத்ராஷ்டஸ்தலாநி பவந்தி . தேஷ்வாதௌ ஜீவாஜீவத்வகதநேந ப்ரதமகாதா, லோகாலோகத்வகதநேந த்விதீயா, ஸக்ரியநிஃக்ரியத்வ- ஏகத்வபாவஸே பரிணமித பரமாணு பரகே ஸாத ஸஂககோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதா; உஸீ ப்ரகார–) ஏகத்வகோ பாநேவாலா புருஷ பரகே ஸாத ௧ஸஂப்ருக்த நஹீஂ ஹோதா, இஸலியே பரத்ரவ்யகே ஸாத அஸஂபத்ததாகே காரண வஹ ஸுவிஶுத்த ஹோதா ஹை . ஔர கர்தா, கரண, கர்ம ததா கர்மபலகோ ௨ஆத்மாரூபஸே பாதா ஹுஆ வஹ புருஷ பர்யாயோஂஸே ஸஂகீர்ண (-கஂடித) நஹீஂ ஹோதா; ஔர இஸலியே பர்யாயோஂகே த்வாரா ஸஂகீர்ண ந ஹோநேஸே ஸுவிஶுத்த ஹோதா ஹை ..௧௨௬..

அர்த : — ஜிஸநே அந்ய த்ரவ்யஸே பிந்நதாகே த்வாரா ஆத்மாகோ ஏக ஓர ஹடா லியா ஹை (அர்தாத் பரத்ரவ்யோஂஸே அலக திகாயா ஹை ) ததா ஜிஸநே ஸமஸ்த விஶேஷோஂகே ஸமூஹகோ ஸாமாந்யமேஂ லீந கியா ஹை (அர்தாத் ஸமஸ்த பர்யாயோஂகோ த்ரவ்யகே பீதர டூபா ஹுஆ திகாயா ஹை ) — ஐஸா ஜோ யஹ, உத்தத மோஹகீ லக்ஷ்மீகோ (-»ுத்திகோ, ஶோபாகோ) லூ஁ட லேநேவாலா ஶுத்தநய ஹை, உஸநே உத்கட விவேககே த்வாரா தத்த்வகோ (ஆத்மஸ்வரூபகோ) ௩விவிக்த கியா ஹை .

[அப ஶுத்தநயகே த்வாரா ஶுத்த ஆத்மஸ்வரூபகோ ப்ராப்த கரநேவாலே ஆத்மாகீ மஹிமா ஶ்லோக த்வாரா கஹகர, த்ரவ்யஸாமாந்யகே வர்ணநகீ பூர்ணாஹுதி கீ ஜாதீ ஹை : — ] ௧. ஸஂப்ருக்த = ஸஂபர்கவாலா; ஸஂபஂதவாலா; ஸஂகவாலா . ௨. ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஜீவ பேதோஂகோ ந பாகர அபேத ஆத்மாகோ ஹீ பாதா — அநுபவ கரதா ஹை . ௩. விவிக்த = ஶுத்த; அகேலா; அலக .

Page 251 of 513
PDF/HTML Page 284 of 546
single page version

இதி ப்ரவசநஸாரவ்ருத்தௌ தத்த்வதீபிகாயாஂ ஶ்ரீமதம்ருதசஂத்ரஸூரிவிரசிதாயாஂ ஜ்ஞேயதத்த்வப்ரஜ்ஞாபநே த்ரவ்யஸாமாந்யப்ரஜ்ஞாபநஂ ஸமாப்தம் .. வ்யாக்யாநேந த்ருதீயா சேதி . ‘தவ்வஂ ஜீவமஜீவஂ’ இத்யாதிகாதாத்ரயேண ப்ரதமஸ்தலம் . ததநந்தரஂ ஜ்ஞாநாதி- விஶேஷகுணாநாஂ ஸ்வரூபகதநேந ‘லிஂகேஹிஂ ஜேஹிஂ’ இத்யாதிகாதாத்வயேந த்விதீயஸ்தலம் . அதாநந்தரஂ ஸ்வகீய- ஸ்வகீயவிஶேஷகுணோபலக்ஷிதத்ரவ்யாணாஂ நிர்ணயார்தஂ ‘வண்ணரஸ’ இத்யாதிகாதாத்ரயேண த்ருதீயஸ்தலம் . அத பஞ்சாஸ்திகாயகதநமுக்யத்வேந ‘ஜீவா போக்கலகாயா’ இத்யாதிகாதாத்வயேந சதுர்தஸ்தலம் . அதஃ பரஂ த்ரவ்யாணாஂ லோகாகாஶமாதார இதி கதநேந ப்ரதமா, யதேவாகாஶத்ரவ்யஸ்ய ப்ரதேஶலக்ஷணஂ ததேவ ஶேஷாணாமிதி கதநரூபேண த்விதீயா சேதி ‘லோகாலோகேஸு’ இத்யாதிஸூத்ரத்வயேந பஞ்சமஸ்தலம் . ததநந்தரஂ காலத்ரவ்யஸ்யாப்ரதேஶத்வஸ்தாபநரூபேண ப்ரதமா, ஸமயரூபஃ பர்யாயகாலஃ காலாணுரூபோ த்ரவ்யகால இதி கதநரூபேண த்விதீயா சேதி ‘ஸமஓ து அப்பதேஸோ’ இத்யாதிகாதாத்வயேந ஷஷ்டஸ்தலம் . அத ப்ரதேஶலக்ஷணகதநேந ப்ரதமா, திர்யக்ப்ரசயோர்த்வப்ரசயஸ்வரூப-

அர்த : — இஸப்ரகார பரபரிணதிகே உச்சேதஸே (அர்தாத் பரத்ரவ்யரூப பரிணமநகே நாஶஸே) ததா கர்தா, கர்ம இத்யாதி பேதோஂகீ ப்ராஂதிகே பீ நாஶஸே அந்தமேஂ ஜிஸநே ஶுத்த ஆத்மதத்த்வகோ உபலப்த கியா ஹை — ஐஸா யஹ ஆத்மா, சைதந்யமாத்ரரூப விஶத (நிர்மல) தேஜமேஂ லீந ஹோதா ஹுஆ, அபநீ ஸஹஜ (ஸ்வாபாவிக) மஹிமாகே ப்ரகாஶமாநரூபஸே ஸர்வதா முக்த ஹீ ரஹேகா .

[அப, ஶ்லோக த்வாரா நவீந விஷயகோ — த்ரவ்யவிஶேஷகே வர்ணநகோ — ஸூசித கியா ஜாதா ஹை : — ]

அர்த : — இஸப்ரகார த்ரவ்யஸாமாந்யகே ஜ்ஞாநஸே மநகோ கஂபீர கரகே, அப த்ரவ்யவிஶேஷகே ௧பரிஜ்ஞாநகா ப்ராரஂப கியா ஜாதா ஹை .

இஸப்ரகார (ஶ்ரீமத்பகவத்குந்தகுந்தாசார்யதேவப்ரணீத) ஶ்ரீ ப்ரவசநஸார ஶாஸ்த்ரகீ ஶ்ரீமத் அம்ருதசஂத்ராசார்யதேவ விரசித தத்த்வதீபிகா நாமகீ டீகாமேஂ ஜ்ஞேயதத்த்வ – ப்ரஜ்ஞாபநமேஂ த்ரவ்யஸாமாந்யப்ரஜ்ஞாபந ஸமாப்த ஹுஆ . ௧. பரிஜ்ஞாந = விஸ்தாரபூர்வக ஜ்ஞாந .

Page 252 of 513
PDF/HTML Page 285 of 546
single page version

இஹ ஹி த்ரவ்யமேகத்வநிபந்தநபூதஂ த்ரவ்யத்வஸாமாந்யமநுஜ்ஜதேவ தததிரூடவிஶேஷலக்ஷண- ஸத்பாவாதந்யோந்யவ்யவச்சேதேந ஜீவாஜீவத்வவிஶேஷமுபடௌகதே . தத்ர ஜீவஸ்யாத்மத்ரவ்யமேவைகா வ்யக்திஃ . அஜீவஸ்ய புநஃ புத்கலத்ரவ்யஂ தர்மத்ரவ்யமதர்மத்ரவ்யஂ காலத்ரவ்யமாகாஶத்ரவ்யஂ சேதி பஂச வ்யக்தயஃ . கதநேந த்விதீயா சேதி ‘ஆகாஸமணுணிவிட்டஂ’ இத்யாதிஸூத்ரத்வயேந ஸப்தமஸ்தலம் . ததநந்தரஂ காலாணுரூபத்ரவ்யகால- ஸ்தாபநரூபேண ‘உப்பாதோ பத்தஂஸோ’ இத்யாதிகாதாத்ரயேணாஷ்டமஸ்தலமிதி விஶேஷஜ்ஞேயாதிகாரே ஸமுதாயபாதநிகா . தத்யதா — அத ஜீவாஜீவலக்ஷணமாவேதயதி — தவ்வஂ ஜீவமஜீவஂ த்ரவ்யஂ ஜீவாஜீவலக்ஷணஂ பவதி . ஜீவோ புண சேதணோ ஜீவஃ புநஶ்சேதநஃ ஸ்வதஃஸித்தயா பஹிரங்ககாரணநிரபேக்ஷயா பஹிரந்தஶ்ச ப்ரகாஶமாநயா நித்யரூபயா நிஶ்சயேந பரமஶுத்தசேதநயா, வ்யவஹாரேண புநரஶுத்தசேதநயா ச யுக்தத்வாச்சேதநோ பவதி . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டஃ .

அப, த்ரவ்யவிஶேஷகா ப்ரஜ்ஞாபந கரதே ஹைஂ (அர்தாத் த்ரவ்யவிஶேஷோஂகோ – த்ரவ்யகோ பேதோஂகோ – பதலாதே ஹைஂ ) . உஸமேஂ (ப்ரதம), த்ரவ்யகே ஜீவ -அஜீவபநேரூப விஶேஷகோ நிஶ்சித கரதே ஹைஂ, (அர்தாத் த்ரவ்யகே ஜீவ ஔர அஜீவ – ஐஸே தோ பேத பதலாதே ஹைஂ ) : —

அந்வயார்த : — [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [ஜீவஃ அஜீவஃ ] ஜீவ ஔர அஜீவ ஹை . [புநஃ ] உஸமேஂ [சேதநோபயோகமயஃ ] சேதநாமய ததா உபயோகமய ஸோ [ஜீவஃ ] ஜீவ ஹை, [ச ] ஔர [புத்கலத்ரவ்யப்ரமுகஃ அசேதநஃ ] புத்கலத்ரவ்யாதிக அசேதந த்ரவ்ய வே [அஜீவஃ பவதி ] அஜீவ ஹைஂ ..௧௨௭..

டீகா : — யஹா஁ (இஸ விஶ்வமேஂ) த்ரவ்ய, ஏகத்வகே காரணபூத த்ரவ்யத்வஸாமாந்யகோ சோ஡ே பிநா ஹீ, உஸமேஂ ரஹே ஹுஏ விஶேஷலக்ஷணோஂகே ஸத்பாவகே காரண ஏக -தூஸரேஸே ப்ருதக் கியே ஜாநேபர ஜீவத்வரூப ஔர அஜீவத்வரூப விஶேஷகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை . உஸமேஂ, ஜீவகா ஆத்மத்ரவ்ய ஹீ ஏக பேத ஹை; ஔர அஜீவகே புத்கல த்ரவ்ய, தர்மத்ரவ்ய, அதர்மத்ரவ்ய, காலத்ரவ்ய ததா ஆகாஶத்ரவ்ய — யஹ பா஁ச பேத ஹைஂ . ஜீவகா விஶேஷலக்ஷண சேதநா -உபயோகமயத்வ (சேதநாமயபநா ஔர உபயோகமயபநா) ஹை;

சே த்ரவ்ய ஜீவ, அஜீவ; சித -உபயோகமய தே ஜீவ சே; புத்கலப்ரமுக ஜே சே அசேதந த்ரவ்ய, தேஹ அஜீவ சே. ௧௨௭.

Page 253 of 513
PDF/HTML Page 286 of 546
single page version

விஶேஷலக்ஷணஂ ஜீவஸ்ய சேதநோபயோகமயத்வஂ; அஜீவஸ்ய புநரசேதநத்வம் . தத்ர யத்ர ஸ்வதர்மவ்யாபக- த்வாத்ஸ்வரூபத்வேந த்யோதமாநயாநபாயிந்யா பகவத்யா ஸஂவித்திரூபயா சேதநயா, தத்பரிணாமலக்ஷணேந த்ரவ்யவ்ருத்திரூபேணோபயோகேந ச நிர்வ்ருத்தத்வமவதீர்ணஂ ப்ரதிபாதி ஸ ஜீவஃ . யத்ர புநருபயோகஸஹசரிதாயா யதோதிதலக்ஷணாயாஶ்சேதநாயா அபாவாத் பஹிரந்தஶ்சாசேதநத்வமவதீர்ணஂ ப்ரதிபாதி ஸோஜீவஃ ..௧௨௭..

உவஓகமஓ உபயோகமயஃ அகண்டைகப்ரதிபாஸமயேந ஸர்வவிஶுத்தேந கேவலஜ்ஞாநதர்ஶநலக்ஷணேநார்தக்ரஹணவ்யாபார- ரூபேண நிஶ்சயநயேநேத்தஂபூதஶுத்தோபயோகேந, வ்யவஹாரேண புநர்மதிஜ்ஞாநாத்யஶுத்தோபயோகேந ச நிர்வ்ருத்தத்வாந்நிஷ்பந்ந- த்வாதுபயோகமயஃ . போக்கலதவ்வப்பமுஹஂ அசேதணஂ ஹவதி அஜ்ஜீவஂ புத்கலத்ரவ்யப்ரமுகமசேதநஂ பவத்யஜீவத்ரவ்யஂ; புத்கலதர்மாதர்மாகாஶகாலஸஂஜ்ஞஂ த்ரவ்யபஞ்சகஂ பூர்வோக்தலக்ஷணசேதநாயா உபயோகஸ்ய சாபாவாதஜீவமசேதநஂ ஔர அஜீவகா, (விஶேஷ லக்ஷண) அசேதநபநா ஹை . வஹா஁ (ஜீவகே) ஸ்வதர்மோஂமேஂ வ்யாபநேவாலீ ஹோநேஸே (ஜீவகே) ஸ்வஸ்வரூபஸே ப்ரகாஶித ஹோதீ ஹுஈ, அவிநாஶிநீ, பகவதீ, ஸஂவேதநரூப சேதநாகே த்வாரா ததா சேதநாபரிணாமலக்ஷண, ௧த்ரவ்யபரிணதிரூப உபயோககே த்வாரா ஜிஸமேஂ நிஷ்பந்நபநா (-ரசநாரூபபநா) அவதரித ப்ரதிபாஸித ஹோதா ஹை, வஹ ஜீவ ஹை ஔர ஜிஸமேஂ உபயோககே ஸாத ரஹநேவாலீ, ௨யதோக்த லக்ஷணவாலீ சேதநாகா அபாவ ஹோநேஸே பாஹர ததா பீதர அசேதநபநா அவதரித ப்ரதிபாஸித ஹோதா ஹை, வஹ அஜீவ ஹை .

பாவார்த : — த்ரவ்யத்வரூப ஸாமாந்யகீ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யோஂமேஂ ஏகத்வ ஹை ததாபி விஶேஷ லக்ஷணோஂகீ அபேக்ஷாஸே உநகே ஜீவ ஔர அஜீவ ஐஸே தோ பேத ஹைஂ . ஜோ (த்ரவ்ய) பகவதீ சேதநாகே த்வாரா ஔர சேதநாகே பரிணாமஸ்வரூப உபயோக த்வாரா ரசித ஹை வஹ ஜீவ ஹை, ஔர ஜோ (த்ரவ்ய) சேதநாரஹித ஹோநேஸே அசேதந ஹை வஹ அஜீவ ஹை . ஜீவகா ஏக ஹீ பேத ஹை; அஜீவகே பாஂச பேத ஹைஂ, இந ஸபகா விஸ்த்ருத விவேசந ஆகே கியா ஜாயகா ..௧௨௭..

அப (த்ரவ்யகே) லோகாலோகஸ்வரூப விஶேஷ (-பேத) நிஶ்சித கரதே ஹைஂ : — ௧. சேதநாகா பரிணாமஸ்வரூப உபயோக ஜீவத்ரவ்யகீ பரிணதி ஹை . ௨. யதோக்த லக்ஷணவாலீ = ஊ பர கஹே அநுஸார லக்ஷணவாலீ (சேதநாகா லக்ஷண ஊ பர ஹீ கஹநேமேஂ ஆயா ஹை .)

ஆகாஶமாஂ ஜே பாக தர்ம -அதர்ம -காள ஸஹித சே, ஜீவ -புத்கலோதீ யுக்த சே, தே ஸர்வகாளே லோக சே. ௧௨௮.

Page 254 of 513
PDF/HTML Page 287 of 546
single page version

அஸ்தி ஹி த்ரவ்யஸ்ய லோகாலோகத்வேந விஶேஷவிஶிஷ்டத்வஂ ஸ்வலக்ஷணஸத்பாவாத் . ஸ்வலக்ஷணஂ ஹி லோகஸ்ய ஷட்த்ரவ்யஸமவாயாத்மகத்வஂ, அலோகஸ்ய புநஃ கேவலாகாஶாத்மகத்வம் . தத்ர ஸர்வத்ரவ்ய- வ்யாபிநி பரமமஹத்யாகாஶே யத்ர யாவதி ஜீவபுத்கலௌ கதிஸ்திதிதர்மாணௌ கதிஸ்திதீ ஆஸ்கந்ததஃ தத்கதிஸ்திதிநிபந்தநபூதௌ ச தர்மாதர்மாவபிவ்யாப்யாவஸ்திதௌ, ஸர்வத்ரவ்யவர்தநாநிமித்தபூதஶ்ச காலோ நித்யதுர்லலிதஸ்தத்தாவதாகாஶஂ ஶேஷாண்யஶேஷாணி த்ரவ்யாணி சேத்யமீஷாஂ ஸமவாய ஆத்மத்வேந ஸ்வலக்ஷணஂ பவதீத்யர்தஃ ..௧௨௭.. அத லோகாலோகரூபேண பதார்தஸ்ய த்வைவித்யமாக்யாதி — போக்கலஜீவணிபத்தோ அணு- ஸ்கந்தபேதபிந்நாஃ புத்கலாஸ்தாவத்ததைவாமூர்தத்வாதீந்த்ரியஜ்ஞாநமயத்வநிர்விகாரபரமாநந்தைகஸுகமயத்வாதிலக்ஷணா ஜீவாஶ்சேத்தஂபூதஜீவபுத்கலைர்நிபத்தஃ ஸஂபத்தோ ப்ருதஃ புத்கலஜீவநிபத்தஃ . தம்மாதம்மத்திகாயகாலட்டோ தர்மா- தர்மாஸ்திகாயௌ ச காலஶ்ச தர்மாதர்மாஸ்திகாயகாலாஸ்தைராடயோ ப்ருதோ தர்மாதர்மாஸ்திகாயகாலாடயஃ . ஜோ யஃ ஏதேஷாஂ பஞ்சாநாமித்தஂபூதஸமுதாயோ ராஶிஃ ஸமூஹஃ . வட்டதி வர்ததே . கஸ்மிந் . ஆகாஸே அநந்தா- நந்தாகாஶத்ரவ்யஸ்ய மத்யவர்திநி லோகாகாஶே . ஸோ லோகோ ஸ பூர்வோக்தபஞ்சாநாஂ ஸமுதாயஸ்ததாதாரபூதஂ லோகாகாஶஂ சேதி ஷட்த்ரவ்யஸமூஹோ லோகோ பவதி . க்வ . ஸவ்வகாலே து ஸர்வகாலே து . தத்பஹிர்பூதமநந்தாநந்தாகாஶமலோக இத்யபிப்ராயஃ ..௧௨௮.. அத த்ரவ்யாணாஂ ஸக்ரியநிஃக்ரியத்வேந பேதஂ தர்ஶயதீத்யேகா பாதநிகா, த்விதீயா து ஜீவபுத்கலயோரர்தவ்யஞ்ஜநபர்யாயௌ த்வௌ ஶேஷத்ரவ்யாணாஂ து

அந்வயார்த : — [ஆகாஶே ] ஆகாஶமேஂ [யஃ ] ஜோ பாக [புத்கலஜீவநிபத்தஃ ] ஜீவ ஔர புத்கலஸே ஸஂயுக்த [தர்மாதர்மாஸ்திகாயகாலாடயஃ வர்ததே ] ததா தர்மாஸ்திகாய அதர்மாஸ்திகாய ஔர காலஸே ஸம்ருத்த ஹை, [ஸஃ ] வஹ [ஸர்வகாலே து ] ஸர்வகாலமேஂ [லோகஃ ] லோக ஹை . (ஶேஷ கேவல ஆகாஶ வஹ அலோக ஹை .)

டீகா : — வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்ய லோகத்வ ஔர அலோகத்வகே பேதஸே விஶேஷவாந ஹை, க்யோஂகி அபநே -அபநே லக்ஷணோஂகா ஸத்பாவ ஹை . லோககா ஸ்வலக்ஷண ஷட்த்ரவ்யஸமவாயாத்மகபநா (-சஹ த்ரவ்யோஂகா ஸமுதாயஸ்வரூபபநா) ஹை ஔர அலோககா கேவல ஆகாஶாத்மகபநா (-மாத்ர ஆகாஶஸ்வரூபபநா) ஹை . வஹா஁, ஸர்வ த்ரவ்யோஂமேஂ வ்யாப்த ஹோநே வாலே பரம மஹாந ஆகாஶமேஂ, ஜஹா஁ ஜிதநேமேஂ கதிஸ்திதி தர்மவாலே ஜீவ ததா புத்கல கதி -ஸ்திதிகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ, (ஜஹா஁ ஜிதநேமேஂ) உந்ஹேஂ, கதி -ஸ்திதிமேஂ நிமித்தபூத தர்ம ததா அதர்ம வ்யாப்த ஹோகர ரஹதே ஹைஂ ஔர (ஜஹா஁ ஜிதநேமேஂ) ஸர்வ த்ரவ்யோஂகோ வர்தநாமேஂ நிமித்தபூத கால ஸதா வர்ததா ஹை, வஹ உதநா ஆகாஶ ததா ஶேஷ ஸமஸ்த

Page 255 of 513
PDF/HTML Page 288 of 546
single page version

யஸ்ய ஸ லோகஃ . யத்ர யாவதி புநராகாஶே ஜீவபுத்கலயோர்கதிஸ்திதீ ந ஸஂபவதோ, தர்மாதர்மௌ நாவஸ்திதௌ, ந காலோ துர்லலிதஸ்தாவத்கேவலமாகாஶமாத்மத்வேந ஸ்வலக்ஷணஂ யஸ்ய ஸோலோகஃ ..௧௨௮..

அப, ‘க்ரியா’ ரூப ஔர ‘பாவ’ ரூப ஐஸே ஜோ த்ரவ்யகே பாவ ஹைஂ உநகீ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யகா விஶேஷ (-பேத) நிஶ்சித கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [புத்கலஜீவாத்மகஸ்ய லோகஸ்ய ] புத்கல -ஜீவாத்மக லோககே [பரிணாமாத் ] பரிணமநஸே ஔர [ஸஂகாதாத் வா பேதாத் ] ஸஂகாத (மிலநே) ஔர பேத (ப்ருதக் ஹோநே) ஸே [உத்பாதஸ்திதிபஂகாஃ ] உத்பாத, த்ரௌவ்ய ஔர வ்யய [ஜாயந்தே ] ஹோதே ஹைஂ ..௧௨௯.. ௧. ஸ்வபநேஸே = நிஜரூபஸே (ஷட்த்ரவ்யஸமுதாய ஹீ லோக ஹை, அர்தாத் வஹீ லோககா ஸ்வத்வ ஹை — ஸ்வரூப ஹை .

உத்பாத, வ்யய நே த்ருவதா ஜீவபுத்கலாத்மக லோகநே பரிணாம த்வாரா, பேத வா ஸஂகாத த்வாரா தாய சே. ௧௨௯

Page 256 of 513
PDF/HTML Page 289 of 546
single page version

க்ரியாபாவவத்த்வேந கேவலபாவவத்த்வேந ச த்ரவ்யஸ்யாஸ்தி விஶேஷஃ . தத்ர பாவவந்தௌ க்ரியாவந்தௌ ச புத்கலஜீவௌ, பரிணாமாத்பேதஸஂகாதாப்யாஂ சோத்பத்யமாநாவதிஷ்டமாநபஜ்யமாநத்வாத் . ஶேஷத்ரவ்யாணி து பாவவந்த்யேவ, பரிணாமாதேவோத்பத்யமாநாவதிஷ்டமாநபஜ்யமாநத்வாதிதி நிஶ்சயஃ . தத்ர பரிணாம- மாத்ரலக்ஷணோ பாவஃ, பரிஸ்பந்தநலக்ஷணா க்ரியா . தத்ர ஸர்வாண்யபி த்ரவ்யாணி பரிணாமஸ்வபாவத்வாத் பரிணாமேநோபாத்தாந்வயவ்யதிரேகாண்யவதிஷ்டமாநோத்பத்யமாநபஜ்யமாநாநி பாவவந்தி பவந்தி . புத்கலாஸ்து பரிஸ்பந்தஸ்வபாவத்வாத்பரிஸ்பந்தேந பிந்நாஃ ஸஂகாதேந, ஸஂஹதாஃ புநர்பேதேநோத்பத்யமாநாவ- திஷ்டமாநபஜ்யமாநாஃ க்ரியாவந்தஶ்ச பவந்தி . ததா ஜீவா அபி பரிஸ்பந்தஸ்வபாவத்வாத்பரிஸ்பந்தேந ப்ரதிஸமயபரிணதிரூபா அர்தபர்யாயா பண்யந்தே . யதா ஜீவோநேந ஶரீரேண ஸஹ பேதஂ வியோகஂ த்யாகஂ க்ருத்வா பவாந்தரஶரீரேண ஸஹ ஸஂகாதஂ மேலாபகஂ கரோதி ததா விபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயோ பவதி, தஸ்மாதேவ பவாந்தரஸஂக்ரமணாத்ஸக்ரியத்வஂ பண்யதே . புத்கலாநாஂ ததைவ விவக்ஷிதஸ்கந்தவிகடநாத்ஸக்ரியத்வேந ஸ்கந்தாந்தர- ஸஂயோகே ஸதி விபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயோ பவதி . முக்தஜீவாநாஂ து நிஶ்சயரத்நத்ரயலக்ஷணேந பரமகாரணஸமய- ஸாரஸஂஜ்ஞேந நிஶ்சயமோக்ஷமார்கபலேநாயோகிசரமஸமயே நககேஶாந்விஹாய பரமௌதாரிகஶரீரஸ்ய விலீயமாந- ரூபேண விநாஶே ஸதி கேவலஜ்ஞாநாத்யநந்தசதுஷ்டயவ்யக்திலக்ஷணேந பரமகார்யஸமயஸாரரூபேண ஸ்வபாவவ்யஞ்ஜந- பர்யாயேண க்ருத்வா யோஸாவுத்பாதஃ ஸ பேதாதேவ பவதி, ந ஸஂகாதாத் . கஸ்மாதிதி சேத் ஶரீராந்தரேண ஸஹ

டீகா : — கோஈ த்ரவ்ய ‘பாவ’ ததா ‘க்ரியாவாலே’ ஹோநேஸே ஔர கோஈ த்ரவ்ய கேவல ‘பாவ’ வாலே ஹோநேஸே, – இஸ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யகா விஶேஷ (பேத) ஹை . வஹா஁ புத்கல ததா ஜீவ (௧) பாவவாலே ததா (௨) க்ரியாவாலே ஹைஂ, க்யோஂகி (௧) பரிணாம த்வாரா ததா (௨) ஸஂகாத ஔர பேதகே த்வாரா வே உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, டிகதே ஹைஂ ஔர நஷ்ட ஹோதே ஹைஂ . ஶேஷ த்ரவ்ய தோ பாவவாலே ஹீ ஹைஂ, க்யோஂகி வே பரிணாமகே த்வாரா ஹீ உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, டிகதே ஹை ஔர நஷ்ட ஹோதே ஹைஂ — ஐஸா நிஶ்சய ஹை .

உஸமேஂ, ‘பாவ’கா லக்ஷண பரிணாமமாத்ர ஹை; ‘க்ரியா’ கா லக்ஷண பரிஸ்பஂத (-கம்பந) ஹை . வஹா஁ ஸமஸ்த ஹீ த்ரவ்ய பாவவாலே ஹைஂ, க்யோஂகி பரிணாமஸ்வபாவவாலே ஹோநேஸே பரிணாமகே த்வாரா ௧அந்வய ஔர வ்யதிரேகோஂகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுஏ வே உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, டிகதே ஹைஂ ஔர நஷ்ட ஹோதே ஹைஂ . புத்கல தோ (பாவவாலே ஹோநேகே அதிரிக்த) க்ரியாவாலே பீ ஹோதே ஹைஂ, க்யோஂகி பரிஸ்பஂதஸ்வபாவவாலே ஹோநேஸே பரிஸ்பஂதகே த்வாரா ௨ப்ருதக் புத்கல ஏகத்ரித ஹோ ஜாதே ஹைஂ, இஸலியே ஔர ஏகத்ரித – மிலே ஹுஏ புத்கல புநஃ ப்ருதக் ஹோ ஜாதே ஹைஂ, இஸலியே (இஸ அபேக்ஷாஸே) வே உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, டிகதே ஹைஂ ஔர நஷ்ட ஹோதே ஹைஂ . ததா ஜீவ பீ பாவவாலே ஹோநேகே அதிரிக்த) க்ரியாவாலே பீ ஹோதே ஹைஂ, க்யோஂகி ௧. அந்வய, ஸ்தாயீபநேகோ ஔர வ்யதிரேக, உத்பாத ததா வ்யயபநேகோ பதலாதே ஹைஂ . ௨. ப்ருதக் புத்கல கஂபநகே த்வாரா ஏகத்ரித ஹோதே ஹைஂ . வஹா஁ வே பிந்நபநேஸே நஷ்ட ஹுஏ, புத்கலபநேஸே டிகே ஔர

Page 257 of 513
PDF/HTML Page 290 of 546
single page version

நூதநகர்மநோகர்மபுத்கலேப்யோ பிந்நாஸ்தைஃ ஸஹ ஸஂகாதேந, ஸஂஹதாஃ புநர்பேதேநோத்பத்யமாநாவ- திஷ்டமாநபஜ்யமாநாஃ க்ரியாவந்தஶ்ச பவந்தி ..௧௨௯..

அப, யஹ பதலாதே ஹைஂ கி – குண விஶேஷஸே (குணோஂகே பேதஸே) த்ரவ்ய விஶேஷ (த்ரவ்யோஂகா பேத) ஹோதா ஹை : —

அந்வயார்த : — [யைஃ லிஂகைஃ ] ஜிந லிஂகோஂஸே [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [ஜீவஃ அஜீவஃ ச ] ஜீவ ஔர அஜீவகே ரூபமேஂ [விஜ்ஞாதஂ பவதி ] ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை, [தே ] வே [அதத்பாவவிஶிஷ்டாஃ ] அதத்பாவ விஶிஷ்ட (-த்ரவ்யஸே அதத்பாவகே த்வாரா பிந்ந ஐஸே) [மூர்தாமூர்தாஃ ] மூர்த -அமூர்த [குணாஃ ] குண [ஜ்ஞேயாஃ ] ஜாநநே சாஹியே ..௧௩௦.. ௧. ஜ்ஞாநாவரணாதி கர்மரூப ஔர ஶரீராதி நோகர்மரூப புத்கலோஂகே ஸாத மிலா ஹுஆ ஜீவ கஂபநஸே புநஃ ப்ருதக் ஹோ

Page 258 of 513
PDF/HTML Page 291 of 546
single page version

த்ரவ்யமாஶ்ரித்ய பராநாஶ்ரயத்வேந வர்தமாநைலிஂக்யதே கம்யதே த்ரவ்யமேதைரிதி லிஂகாநி குணாஃ . தே ச யத்த்ரவ்யஂ பவதி ந தத் குணா பவந்தி, யே குணா பவந்தி தே ந த்ரவ்யஂ பவதீதி த்ரவ்யாததத்பாவேந விஶிஷ்டாஃ ஸந்தோ லிஂகலிஂகிப்ரஸித்தௌ தலிஂகத்வமுபடௌகந்தே . அத தே த்ரவ்யஸ்ய ஜீவோயம- ஜீவோயமித்யாதிவிஶேஷமுத்பாதயந்தி, ஸ்வயமபி தத்பாவவிஶிஷ்டத்வேநோபாத்தவிஶேஷத்வாத் . யதோ ஹி யஸ்ய யஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய யோ யஃ ஸ்வபாவஸ்தஸ்ய தஸ்ய தேந தேந விஶிஷ்டத்வாத்தேஷாமஸ்தி விஶேஷஃ . அத ஏவ ச மூர்தாநாமமூர்தாநாஂ ச த்ரவ்யாணாஂ மூர்தத்வேநாமூர்தத்வேந ச தத்பாவேந விஶிஷ்டத்வாதிமே மூர்தா குணா இமே அமூர்தா இதி தேஷாஂ விஶேஷோ நிஶ்சேயஃ ..௧௩௦..

அத மூர்தாமூர்தகுணாநாஂ லக்ஷணஸஂபந்தமாக்யாதி — ஜ்ஞாதவ்யாஃ . தே ச கதஂபூதாஃ . அதப்பாவவிஸிட்டா அதத்பாவவிஶிஷ்டாஃ . தத்யதா – ஶுத்தஜீவத்ரவ்யே யே கேவலஜ்ஞாநாதிகுணாஸ்தேஷாஂ ஶுத்தஜீவப்ரதேஶைஃ ஸஹ யதேகத்வமபிந்நத்வஂ தந்மயத்வஂ ஸ தத்பாவோ பண்யதே, தேஷாமேவ குணாநாஂ தைஃ ப்ரதேஶைஃ ஸஹ யதா ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதஃ க்ரியதே ததா புநரதத்பாவோ பண்யதே, தேநாதத்பாவேந ஸஂஜ்ஞாதிபேதரூபேண ஸ்வகீயஸ்வகீயத்ரவ்யேண ஸஹ விஶிஷ்டா பிந்நா இதி, த்விதீயவ்யாக்யாநேந புநஃ ஸ்வகீய- த்ரவ்யேண ஸஹ தத்பாவேந தந்மயத்வேநாந்யத்ரவ்யாத்விஶிஷ்டா பிந்நா இத்யபிப்ராயஃ . ஏவஂ குணபேதேந த்ரவ்யபேதோ

டீகா : — த்ரவ்யகா ஆஶ்ரய லேகர ஔர பரகே ஆஶ்ரயகே பிநா ப்ரவர்தமாந ஹோநேஸே ஜிநகே த்வாரா த்ரவ்ய ‘லிஂகித’ (-ப்ராப்த) ஹோதா ஹை – பஹிசாநா ஜா ஸகதா ஹை, ஐஸே லிஂக குண ஹைஂ . வே (குண), ‘ஜோ த்ரவ்ய ஹைஂ வே குண நஹீஂ ஹைஂ, ஜோ குண ஹைஂ வே த்ரவ்ய நஹீஂ ஹைஂ’ — இஸ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யஸே ௧அதத்பாவகே த்வாரா விஶிஷ்ட (-பிந்ந) வர்ததே ஹுஏ, லிஂக ஔர ௨லிஂகீகே ரூபமேஂ ப்ரஸித்தி (க்யாதி) கே ஸமய த்ரவ்யகே லிஂகத்வகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ . அப, வே த்ரவ்யமேஂ ‘யஹ ஜீவ ஹை, யஹ அஜீவ ஹை’ ஐஸா விஶேஷ (-பேத) உத்பந்ந கரதே ஹைஂ, க்யோஂகி ஸ்வயஂ பீ ௩தத்பாவகே த்வாரா ௪விஶிஷ்ட ஹோநேஸே விஶேஷகோ ப்ராப்த ஹைஂ . ஜிஸ -ஜிஸ த்ரவ்யகா ஜோ -ஜோ ஸ்வபாவ ஹோ உஸ -உஸகா உஸ -உஸகே த்வாரா விஶிஷ்டத்வ ஹோநேஸே உநமேஂ விஶேஷ (-பேத) ஹைஂ; ஔர இஸீலியே மூர்த ததா அமூர்த த்ரவ்யோஂகா மூர்தத்வ -அமூர்தத்வரூப தத்பாவகே த்வாரா விஶிஷ்டத்வ ஹோநேஸே உநமேஂ இஸ ப்ரகாரகே பேத நிஶ்சித கரநா சாஹியே கி ‘யஹ மூர்த குண ஹைஂ ஔர யஹ அமூர்தகுண ஹைஂ’ ..௧௩௦..

அப, மூர்த ஔர அமூர்த குணோஂகே லக்ஷண ததா ஸஂபஂத (அர்தாத் உநகா கிந த்ரவ்யோஂகே ஸாத ஸஂபஂத ஹை யஹ) கஹதே ஹைஂ : — ௧. அதத்பாவ = (கதஂசித்) உஸரூப நஹீஂ ஹோநா வஹ; ௨. லிஂகீ = லிஂகவாலா, (விஶேஷகுண வஹ லிஂக – சிஹ்ந – லக்ஷண ஹை ஔர லிஂகீ வஹ த்ரவ்ய ஹை ) . ௩. தத்பாவ = உஸரூப, உஸபநா; உஸபநேஸே ஹோநா; ஸ்வரூப . ௪. விஶிஷ்ட = விஶேஷதாவாலா; காஸ; பிந்ந .

Page 259 of 513
PDF/HTML Page 292 of 546
single page version

மூர்தாநாஂ குணாநாமிந்த்ரியக்ராஹ்யத்வஂ லக்ஷணம் . அமூர்தாநாஂ ததேவ விபர்யஸ்தம் . தே ச மூர்தாஃ புத்கலத்ரவ்யஸ்ய, தஸ்யைவைகஸ்ய மூர்தத்வாத் . அமூர்தாஃ ஶேஷத்ரவ்யாணாஂ, புத்கலாதந்யேஷாஂ ஸர்வேஷாமப்ய- மூர்தத்வாத் ..௧௩௧..

ஜ்ஞாதவ்யஃ ..௧௩௦.. அத மூர்தாமூர்தகுணாநாஂ லக்ஷணஂ ஸஂபந்தஂ ச நிரூபயதி — முத்தா இஂதியகேஜ்ஜா மூர்தா குணா இந்த்ரியக்ராஹ்யா பவந்தி, அமூர்தாஃ புநரிந்த்ரியவிஷயா ந பவந்தி இதி மூர்தாமூர்தகுணாநாமிந்த்ரியாநிந்த்ரயவிஷயத்வஂ லக்ஷணமுக்தம் . இதாநீஂ மூர்தகுணாஃ கஸ்ய ஸஂபந்திநோ பவந்தீதி ஸஂபந்தஂ கதயதி . போக்கலதவ்வப்பகா அணேகவிதா மூர்தகுணாஃ புத்கலத்ரவ்யாத்மகா அநேகவிதா பவந்தி; புத்கலத்ரவ்யஸஂபந்திநோ பவந்தீத்யர்தஃ . அமூர்தகுணாநாஂ

அந்வயார்த : — [இந்த்ரியக்ராஹ்யாஃ மூர்தாஃ ] இந்த்ரியக்ராஹ்ய ஐஸே மூர்தகுண [புத்கலத்ரவ்யாத்மகாஃ ] புத்கலத்ரவ்யாத்மக [அநேக விதாஃ ] அநேக ப்ரகாரகே ஹைஂ; [அமூர்தாநாஂ த்ரவ்யாணாஂ ] அமூர்த த்ரவ்யோஂகே [குணாஃ ] குண [அமூர்தாஃ ஜ்ஞாதவ்யாஃ ] அமூர்த ஜாநநா சாஹியே ..௧௩௧..

டீகா : — மூர்த குணோஂகா லக்ஷண இந்த்ரியக்ராஹ்யத்வ ஹை; ஔர அமூர்தகுணோஂகா உஸஸே விபரீத ஹை; (அர்தாத் அமூர்த குண இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத நஹீஂ ஹோதே .) ஔர மூர்த குண புத்கலத்ரவ்யகே ஹைஂ, க்யோஂகி வஹீ (புத்கல ஹீ) ஏக மூர்த ஹை; ஔர அமூர்த குண ஶேஷ த்ரவ்யோஂகே ஹைஂ, க்யோஂகி புத்கலகே அதிரிக்த ஶேஷ ஸபீ த்ரவ்ய அமூர்த ஹைஂ ..௧௩௧..

Page 260 of 513
PDF/HTML Page 293 of 546
single page version

இந்த்ரியக்ராஹ்யாஃ கில ஸ்பர்ஶரஸகந்தவர்ணாஸ்தத்விஷயத்வாத் . தே சேந்த்ரியக்ராஹ்யத்வவ்யக்திஶக்தி- வஶாத் க்ருஹ்யமாணா அக்ருஹ்யமாணாஶ்ச ஆ -ஏகத்ரவ்யாத்மகஸூக்ஷ்மபர்யாயாத்பரமாணோஃ ஆ -அநேக- த்ரவ்யாத்மகஸ்தூலபர்யாயாத்ப்ருதிவீஸ்கந்தாச்ச ஸகலஸ்யாபி புத்கலஸ்யாவிஶேஷேண விஶேஷகுணத்வேந வித்யந்தே . தே ச மூர்தத்வாதேவ ஶேஷத்ரவ்யாணாமஸஂபவந்தஃ புத்கலமதிகமயந்தி . ஶப்தஸ்யாபீந்த்ரியக்ராஹ்யத்வாத் குணத்வஂ ந கல்வாஶஂக நீயஂ, தஸ்ய வைசித்ர்யப்ரபஂசிதவைஶ்வரூபஸ்யாப்யநேகத்ரவ்யாத்மகபுத்கலபர்யாயத்வேநாப்யுப- ஸஂபந்தஂ ப்ரதிபாதயதி . தவ்வாணமமுத்தாணஂ விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸ்வபாவஂ யத்பரமாத்மத்ரவ்யஂ தத்ப்ரப்ருதீநாமமூர்தத்ரவ்யாணாஂ ஸஂபந்திநோ பவந்தி . தே கே . குணா அமுத்தா அமூர்தாஃ குணாஃ, கேவலஜ்ஞாநாதய இத்யர்தஃ . இதி மூர்தாமூர்தகுணாநாஂ லக்ஷணஸஂபந்தௌ ஜ்ஞாதவ்யௌ ..௧௩௧.. ஏவஂ ஜ்ஞாநாதிவிஶேஷகுணபேதேந த்ரவ்யபேதோ பவதீதி கதநரூபேண த்விதீய- ஸ்தலே காதாத்வயஂ கதம் . அத மூர்தபுத்கலத்ரவ்யஸ்ய குணாநாவேதயதி — வண்ணரஸகஂதபாஸா விஜ்ஜஂதே போக்கலஸ்ஸ வர்ணரஸகந்தஸ்பர்ஶா வித்யந்தே . கஸ்ய . புத்கலஸ்ய . கதஂபூதஸ்ய . ஸுஹுமாதோ புடவீபரியஂதஸ்ஸ ய ‘‘புடவீ ஜலஂ ச சாயா சஉரிஂதியவிஸயகம்மபரமாணூ . சவ்விஹபேயஂ பணியஂ போக்கலதவ்வஂ ஜிணவரேஹிஂ’’ .. இதி

அந்வயார்த : — [வர்ணரஸகஂதஸ்பர்ஶாஃ ] வர்ண, ரஸ, கஂத ஔர ஸ்பர்ஶ (-குண) [ஸூக்ஷ்மாத் ] ஸூக்ஷ்மஸே லேகர [ப்ருத்வீபர்யஂதஸ்ய ச ] ப்ருத்வீ பர்யந்தகே [புத்கலஸ்ய ] (ஸர்வ) புத்கலகே [வித்யந்தே ] ஹோதே ஹைஂ; [சித்ரஃ ஶப்தஃ ] ஜோ விவித ப்ரகாரகா ஶப்த ஹை [ஸஃ ] வஹ [புத்கல ] புத்கல அர்தாத் பௌத்கலிக பர்யாய ஹை ..௧௩௨..

டீகா : — ஸ்பர்ஶ, ரஸ, கஂத ஔர வர்ண இந்த்ரியக்ராஹ்ய ஹைஂ, க்யோஂகி வே இந்த்ரியோஂகே விஷய ஹைஂ . வே இந்த்ரியக்ராஹ்யதாகீ ௧வ்யக்தி ஔர ஶக்திகே வஶஸே பலே ஹீ இந்த்ரியோஂகே த்வாரா க்ரஹண கியே ஜாதே ஹோஂ யா ந கியே ஜாதே ஹோஂ ததாபி வே ஏகத்ரவ்யாத்மக ஸூக்ஷ்மபர்யாயரூப பரமாணுஸே லேகர அநேகத்ரவ்யாத்மக ஸ்தூலபர்யாயரூப ப்ருத்வீஸ்கஂத தககே ஸமஸ்த புத்கலகே, அவிஶேஷதயா விஶேஷ குணோஂகே ரூபமேஂ ஹோதே ஹைஂ; ஔர உநகே மூர்த ஹோநேகே காரண ஹீ, (புத்கலகே அதிரிக்த) ஶேஷ த்ரவ்யோஂகே ந ஹோநேஸே வே புத்கலகோ பதலாதே ஹைஂ .

ஐஸீ ஶஂகா நஹீஂ கரநீ சாஹியே கி ஶப்த பீ இந்த்ரியக்ராஹ்ய ஹோநேஸே குண ஹோகா; க்யோஂகி வஹ (ஶப்த) ௨விசித்ரதாகே த்வாரா விஶ்வரூபபநா (அநேகாநேகப்ரகாரபநா) தரஶாதா ஹோநேபர பீ உஸே அநேகத்ரவ்யாத்மக புத்கலபர்யாயகே ரூபமேஂ ஸ்வீகார கியா ஜாதா ஹை . ௧. பரமாணு, கார்மணவர்கணா இத்யாதிமேஂ இந்த்ரியக்ராஹ்யதா வ்யக்த நஹீஂ ஹை ததாபி ஶக்திரூபஸே அவஶ்ய ஹோதீ ஹை; இஸீலியே

பஹுதஸே பரமாணு ஸ்கஂதரூப ஹோகர ஸ்தூலதா தாரண கரகே இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோதே ஹைஂ . ௨. விசித்ரதா = விவிததா (ஶப்த பாஷாத்மக, அபாஷாத்மக, ப்ராயோகிக, வைஶ்ரஸிக – ஐஸே அநேக ப்ரகாரகே ஹைஂ .)

Page 261 of 513
PDF/HTML Page 294 of 546
single page version

கம்யமாநத்வாத் . குணத்வே வா, ந தாவதமூர்தத்ரவ்யகுணஃ ஶப்தஃ, குணகுணிநோரவிபக்தப்ரதேஶத்வேநைகவேதந- வேத்யத்வாதமூர்தத்ரவ்யஸ்யாபி ஶ்ரவணேந்த்ரியவிஷயத்வாபத்தேஃ . பர்யாயலக்ஷணேநோத்காதகுணலக்ஷணத்வாந்மூர்தத்ரவ்ய- குணோபி ந பவதி . பர்யாயலக்ஷணஂ ஹி காதாசித்கத்வஂ, குணலக்ஷணஂ து நித்யத்வம் . ததஃ காதாசித்கத்வோத்காதநித்யத்வஸ்ய ந ஶப்தஸ்யாஸ்தி குணத்வம் . யத்து தத்ர நித்யத்வஂ தத்ததாரம்பக- புத்கலாநாஂ தத்குணாநாஂ ச ஸ்பர்ஶாதீநாமேவ, ந ஶப்தபர்யாயஸ்யேதி த்ருடதரஂ க்ராஹ்யம் . ந ச புத்கல- காதாகதிதக்ரமேண பரமாணுலக்ஷணஸூக்ஷ்மஸ்வரூபாதேஃ ப்ருத்வீஸ்கந்தலக்ஷணஸ்தூலஸ்வரூபபர்யந்தஸ்ய ச . ததாஹி — யதாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஂ விஶேஷலக்ஷணபூதஂ யதாஸஂபவஂ ஸர்வஜீவேஷு ஸாதாரணஂ ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஂ விஶேஷ- லக்ஷணபூதஂ யதாஸஂபவஂ ஸர்வபுத்கலேஷு ஸாதாரணம் . யதைவ சாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஂ முக்தஜீவேதீந்த்ரியஜ்ஞாந- விஷயமநுமாநகம்யமாகமகம்யஂ ச, ததா ஶுத்தபரமாணுத்ரவ்யே வர்ணாதிசதுஷ்டயமப்யதீந்த்ரியஜ்ஞாநவிஷயமநுமாந- கம்யமாகமகம்யஂ ச . யதா வாநந்தசதுஷ்டயஸ்ய ஸஂஸாரிஜீவே ராகாதிஸ்நேஹநிமித்தேந கர்மபந்தவஶாதஶுத்தத்வஂ பவதி ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஸ்யாபி ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணநிமித்தேந த்வி -அணுகாதிபந்தாவஸ்தாயாமஶுத்தத்வம் . யதா வாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஸ்ய ராகாதிஸ்நேஹரஹிதஶுத்தாத்மத்யாநேந ஶுத்தத்வஂ பவதி ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஸ்யாபி ஸ்நிக்தகுணாபாவே பந்தநேஸதி பரமாணுபுத்கலாவஸ்தாயாஂ ஶுத்தத்வமிதி . ஸத்தோ ஸோ போக்கலோ யஸ்து ஶப்தஃ ஸ

யதி ஶப்தகோ (பர்யாய ந மாநகர) குண மாநா ஜாய தோ வஹ க்யோஂ யோக்ய நஹீஂ ஹை உஸகா ஸமாதாந : —

ப்ரதம தோ, ஶப்த அமூர்த த்ரவ்யகா குண நஹீஂ ஹை க்யோஂகி குண -குணீமேஂ அபிந்ந ப்ரதேஶபநா ஹோநேஸே வே (குண -குணீ) ௧ஏக வேதநஸே வேத்ய ஹோநேஸே அமூர்த த்ரவ்யகோ பீ ஶ்ரவணேந்த்ரியகா விஷயபூதபநா ஆ ஜாயகா .

(தூஸரே, ஶப்தமேஂ) பர்யாயகே லக்ஷணத்வாரா குணகா லக்ஷண உத்தாபித ஹோநேஸே ஶப்த மூர்த த்ரவ்யகா குண பீ நஹீஂ ஹை . பர்யாயகா லக்ஷண காதாசித்கபநா (அநித்யபநா) ஹை, ஔர குணகா லக்ஷண நித்யபநா ஹை; இஸலியே (ஶப்தமேஂ) அநித்யபநேஸே நித்யபநேகே உத்தாபித ஹோநேஸே (அர்தாத் ஶப்த கபீ- கபீ ஹீ ஹோதா ஹை, ஔர நித்ய நஹீஂ ஹை, இஸலியே) ஶப்த வஹ குண நஹீஂ ஹை . ஜோ வஹா஁ நித்யபநா ஹை வஹ உஸே (ஶப்தகோ) உத்பந்ந கரநேவாலே புத்கலோஂகா ஔர உநகே ஸ்பர்ஶாதிக குணோஂகா ஹீ ஹை, ஶப்தபர்யாயகா நஹீஂ — இஸப்ரகார அதி த்ரு஢தாபூர்வக க்ரஹண கரநா சாஹியே . ௧. ஏக வேதநஸே வேத்ய = ஏக ஜ்ஞாநஸே ஜ்ஞாத ஹோநே யோக்ய (நையாயிக ஶப்தகோ ஆகாஶகா குண மாநதே ஹைஂ கிந்து யஹ

Page 262 of 513
PDF/HTML Page 295 of 546
single page version

பர்யாயத்வே ஶப்தஸ்ய ப்ருதிவீஸ்கந்தஸ்யேவ ஸ்பர்ஶநாதீந்த்ரியவிஷயத்வம்; அபாஂ க்ராணேந்த்ரியாவிஷயத்வாத், ஜ்யோதிஷோ க்ராணரஸநேந்த்ரியாவிஷயத்வாத், மருதோ க்ராணரஸநசக்ஷுரிந்த்ரியாவிஷயத்வாச்ச . ந சாகந்தா- கந்தரஸாகந்தரஸவர்ணாஃ ஏவமப்ஜ்யோதிர்மாருதஃ, ஸர்வபுத்கலாநாஂ ஸ்பர்ஶாதிசதுஷ்கோபேதத்வாப்யுபகமாத்; வ்யக்தஸ்பர்ஶாதிசதுஷ்காநாஂ ச சந்த்ரகாந்தாரணியவாநாமாரம்பகைரேவ புத்கலைரவ்யக்தகந்தாவ்யக்தகந்தரஸா- வ்யக்தகந்தரஸவர்ணாநாமப்ஜ்யோதிருதரமருதாமாரம்பதர்ஶநாத் . ந ச க்வசித்கஸ்யசித் குணஸ்ய வ்யக்தா- பௌத்கலஃ . யதா ஜீவஸ்ய நரநாரகாதிவிபாவபர்யாயாஃ ததாயஂ ஶப்தஃ புத்கலஸ்ய விபாவபர்யாயோ, ந ச குணஃ . கஸ்மாத் . குணஸ்யாவிநஶ்வரத்வாத், அயஂ ச விநஶ்வரோ . நையாயிகமதாநுஸாரீ கஶ்சித்வதத்யாகாஶ- குணோயஂ ஶப்தஃ . பரிஹாரமாஹ – ஆகாஶகுணத்வே ஸத்யமூர்தோ பவதி . அமூர்தஶ்ச ஶ்ரவணேந்த்ரியவிஷயோ ந பவதி, த்ருஶ்யதே ச ஶ்ரவணேந்த்ரியவிஷயத்வம் . ஶேஷேந்த்ரியவிஷயஃ கஸ்மாந்ந பவதீதி சேத் —

ஔர ‘‘யதி ஶப்த புத்கலகீ பர்யாய ஹோ தோ வஹ ப்ருத்வீஸ்கஂதகீ பா஁தி ஸ்பர்ஶநாதிக இத்ரியோஂகா விஷய ஹோநா சாஹியே, அர்தாத் ஜைஸே ப்ருத்வீஸ்கஂதரூப புத்கலபர்யாய ஸர்வ இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோதீ ஹை உஸீப்ரகார ஶப்தரூப புத்கலபர்யாய பீ ஸபீ இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோநீ சாஹியே’’ (ஐஸா தர்க கியா ஜாய தோ) ஐஸா பீ நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி பாநீ (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பர பீ) க்ராணேந்த்ரியகா விஷய நஹீஂ ஹை; அக்நி (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பர பீ) க்ராணேந்த்ரிய ததா ரஸநேந்த்ரியகா விஷய நஹீஂ ஹை ஔர வாயு (புத்கலகீ பர்யாய ஹோநே பரபீ) க்ராண, ரஸநா ததா சக்ஷுஇந்த்ரியகா விஷய நஹீஂ ஹை . ஔர ஐஸா பீ நஹீஂ ஹை கி பாநீ கஂத ரஹித ஹை (இஸலியே நாகஸே அக்ராஹ்ய ஹை ), அக்நி கஂத ததா ரஸ ரஹித ஹை (இஸலியே நாக, ஜீபஸே அக்ராஹ்ய ஹை ) ஔர வாயு கஂத, ரஸ ததா வர்ண ரஹித ஹை (இஸலியே நாக, ஜீப ததா ஆ஁கோஂஸே அக்ராஹ்ய ஹை ); க்யோஂகி ஸபீ புத்கல ஸ்பர்ஶாதி ௧சதுஷ்கயுக்த ஸ்வீகார கியே கயே ஹைஂ க்யோஂகி ஜிநகே ஸ்பர்ஶாதி சதுஷ்க வ்யக்த ஹைஂ ஐஸே (௧) சந்த்ரகாஂதமணிகோ, (௨) அரணிகோ ஔர (௩) ஜௌ கோ ஜோ புத்கல உத்பந்ந கரதே ஹைஂ உந்ஹீஂ கே த்வாரா (௧) ஜிஸகீ கஂத அவ்யக்த ஹை ஐஸே பாநீகீ, (௨) ஜிஸகீ கஂத ததா ரஸ அவ்யக்த ஹை ஐஸீ அக்நிகீ ஔர (௩) ஜிஸகீ கஂத, ரஸ ததா வர்ண அவ்யக்த ஹை ஐஸீ உதரவாயுகீ உத்பத்தி ஹோதீ தேகீ ஜாதீ ஹை . ௧. சதுஷ்க = சதுஷ்டய, சாரகா ஸமூஹ . [ஸமஸ்த புத்கலோஂமேஂ — ப்ருத்வீ, ஜல, அக்நி ஔர வாயு இந ஸபஹீமேஂ —

Page 263 of 513
PDF/HTML Page 296 of 546
single page version

வ்யக்தத்வஂ காதாசித்கபரிணாமவைசித்ர்யப்ரத்யயஂ நித்யத்ரவ்யஸ்வபாவப்ரதிகாதாய . ததோஸ்து ஶப்தஃ புத்கலபர்யாய ஏவேதி ..௧௩௨..

அந்யேந்த்ரியவிஷயோந்யேந்த்ரியஸ்ய ந பவதி வஸ்துஸ்வபாவாதேவ, ரஸாதிவிஷயவத் . புநரபி கதஂபூதஃ . சித்தோ சித்ரஃ பாஷாத்மகாபாஷாத்மகரூபேண ப்ராயோகிகவைஶ்ரஸிகரூபேண ச நாநாப்ரகாரஃ . தச்ச ‘‘ஸத்தோ கஂதப்பபவோ’’ இத்யாதிகாதாயாஂ பஞ்சாஸ்திகாயே வ்யாக்யாதஂ திஷ்டத்யத்ராலஂ ப்ரஸங்கேந ..௧௩௨.. அதாகாஶாத்யமூர்தத்ரவ்யாணாஂ விஶேஷகுணாந்ப்ரதிபாதயதி — ஆகாஸஸ்ஸவகாஹோ ஆகாஶஸ்யாவகாஹஹேதுத்வஂ, தம்மத்தவ்வஸ்ஸ கமணஹேதுத்தஂ தர்மத்ரவ்யஸ்ய கமநஹேதுத்வஂ, தம்மேதரதவ்வஸ்ஸ து குணோ புணோ டாணகாரணதா தர்மேதரத்ரவ்யஸ்ய து புநஃ ஸ்தாநகாரணதாகுணோ பவதீதி ப்ரதமகாதா கதா . காலஸ்ஸ வட்டணா ஸே காலஸ்ய வர்தநா ஸ்யாத்குணஃ, குணோவஓகோ த்தி அப்பணோ பணிதோ ஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகத்வயமித்யாத்மநோ குணோ பணிதஃ . ணேயா ஸஂகேவாதோ குணா ஹி முத்திப்பஹீணாணஂ ஏவஂ ஸஂக்ஷேபாதமூர்தத்ரவ்யாணாஂ குணா ஜ்ஞேயா இதி . ததாஹி — ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ ஸாதாரணமவகாஹஹேதுத்வஂ

ஔர கஹீஂ (கிஸீ பர்யாயமேஂ) கிஸீ குணகீ காதாசித்க பரிணாமகீ விசித்ரதாகே காரண ஹோநேவாலா வ்யக்தபநா யா அவ்யக்தபநா நித்ய த்ரவ்யஸ்வபாவகா ப்ரதிகாத நஹீஂ கரதா . (அர்தாத் அநித்யபரிணாமகே காரண ஹோநேவாலீ குணகீ ப்ரகடதா ஔர அப்ரகடதா நித்ய த்ரவ்யஸ்வபாவகே ஸாத கஹீஂ விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதீ .)

அவகாஹ குண ஆகாஶநோ, கதிஹேதுதா சே தர்மநோ, வளீ ஸ்தாநகாரணதாரூபீ குண ஜாண த்ரவ்ய அதர்மநோ. ௧௩௩. சே காளநோ குண வர்தநா உபயோக பாக்யோ ஜீவமாஂ, ஏ ரீத மூர்திவிஹீநநா குண ஜாணவா ஸஂக்ஷேபமாஂ. ௧௩௪.

Page 264 of 513
PDF/HTML Page 297 of 546
single page version

விஶேஷகுணோ ஹி யுகபத்ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ ஸாதாரணாவகாஹஹேதுத்வமாகாஶஸ்ய, ஸக்ருத்ஸர்வேஷாஂ கமநபரிணாமிநாஂ ஜீவபுத்கலாநாஂ கமநஹேதுத்வஂ தர்மஸ்ய, ஸக்ருத்ஸர்வேஷாஂ ஸ்தாநபரிணாமிநாஂ ஜீவபுத்கலாநாஂ ஸ்தாநஹேதுத்வமதர்மஸ்ய, அஶேஷஶேஷத்ரவ்யாணாஂ ப்ரதிபர்யாயஂ ஸமயவ்ருத்திஹேதுத்வஂ காலஸ்ய, சைதந்யபரிணாமோ ஜீவஸ்ய . ஏவமமூர்தாநாஂ விஶேஷகுணஸஂக்ஷேபாதிகமே லிஂகம் . தத்ரைககாலமேவ விஶேஷகுணத்வாதேவாந்யத்ரவ்யாணாமஸஂபவத்ஸதாகாஶஂ நிஶ்சிநோதி . கதிபரிணதஸமஸ்தஜீவபுத்கலாநாமேகஸமயே ஸாதாரணஂ கமநஹேதுத்வஂ விஶேஷகுணத்வாதேவாந்யத்ரவ்யாணாமஸஂபவத்ஸத்தர்மத்ரவ்யஂ நிஶ்சிநோதி . ததைவ ச ஸ்திதி- பரிணதஸமஸ்தஜீவபுத்கலாநாமேகஸமயே ஸாதாரணஂ ஸ்திதிஹேதுத்வஂ விஶேஷகுணத்வாதேவாந்யத்ரவ்யாணாமஸஂபவத்ஸத- தர்மத்ரவ்யஂ நிஶ்சிநோதி . ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ யுகபத்பர்யாயபரிணதிஹேதுத்வஂ விஶேஷகுணத்வாதேவாந்யத்ரவ்யாணாமஸஂபவத்ஸ- த்காலத்ரவ்யஂ நிஶ்சிநோதி . ஸர்வஜீவஸாதாரணஂ ஸகலவிமலகேவலஜ்ஞாநதர்ஶநத்வயஂ விஶேஷகுணத்வாதேவாந்யா- சேதநபஞ்சத்ரவ்யாணாமஸஂபவத்ஸச்சுத்தபுத்தைகஸ்வபாவஂ பரமாத்மத்ரவ்யஂ நிஶ்சிநோதி . அயமத்ரார்தஃ — யத்யபி பஞ்ச- த்ரவ்யாணி ஜீவஸ்யோபகாரஂ குர்வந்தி ததாபி தாநி துஃககாரணாந்யேவேதி ஜ்ஞாத்வாக்ஷயாநந்தஸுகாதிகாரணஂ

அந்வயார்த : — [ஆகாஶஸ்யாவகாஹஃ ] ஆகாஶகா அவகாஹ, [தர்மத்ரவ்யஸ்ய கமநஹேதுத்வஂ ] தர்மத்ரவ்யகா கமநஹேதுத்வ [து புநஃ ] ஔர [தர்மேதரத்ரவ்யஸ்ய குணஃ ] அதர்ம த்ரவ்யகா குண [ஸ்தாநகாரணதா ] ஸ்தாநகாரணதா ஹை . [காலஸ்ய ] காலகா குண [வர்ததா ஸ்யாத் ] வர்தநா ஹை, [ஆத்மநஃ குணஃ ] ஆத்மாகா குண [உபயோகஃ இதி பணிதஃ ] உபயோக கஹா ஹை . [மூர்திப்ரஹீணாநாஂ குணாஃ ஹி ] இஸப்ரகார அமூர்த த்ரவ்யோஂகே குண [ஸஂக்ஷேபாத் ] ஸஂக்ஷேபஸே [ஜ்ஞேயாஃ ] ஜாநநா சாஹியே ..௧௩௩ -௧௩௪..

டீகா : — யுகபத் ஸர்வத்ரவ்யோஂகே ஸாதாரண அவகாஹகா ஹேதுபநா ஆகாஶகா விஶேஷ குண ஹை . ஏக ஹீ ஸாத ஸர்வ கமநபரிணாமீ (கதிரூப பரிணமித) ஜீவ -புத்கலோஂகே கமநகா ஹேதுபநா தர்மகா விஶேஷ குண ஹை . ஏக ஹீ ஸாத ஸர்வ ஸ்தாநபரிணாமீ (ஸ்திதிரூப பரிணமித) ஜீவ- புத்கலோஂகே ஸ்திர ஹோநேகா ஹேதுத்வ ஸ்திதிகா அர்தாத் ஸ்திர ஹோநேகா நிமித்தபநா அதர்மகா விஶேஷகுண ஹை . (காலகே அதிரிக்த) ஶேஷ ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂகீ ப்ரதி -பர்யாயமேஂ ஸமயவ்ருத்திகா ஹேதுபநா (ஸமய- ஸமயகீ பரிணதிகா நிமித்தத்வ) காலகா விஶேஷ குண ஹை . சைதந்யபரிணாம ஜீவகா விஶேஷ குண ஹை . இஸப்ரகார அமூர்த த்ரவ்யோஂகே விஶேஷ குணோஂகா ஸஂக்ஷிப்த ஜ்ஞாந ஹோநே பர அமூர்த த்ரவ்யோஂகோ ஜாநநேகே லிஂக (சிஹ்ந, லக்ஷண, ஸாதந) ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ; அர்தாத் உந -உந விஶேஷ குணோஂகே த்வாரா உந -உந அமூர்த

Page 265 of 513
PDF/HTML Page 298 of 546
single page version

ஸகலத்ரவ்யஸாதாரணாவகாஹஸஂபாதநமஸர்வகதத்வாதேவ ஶேஷத்ரவ்யாணாமஸஂபவதாகாஶமதிகமயதி . ததைக- வாரமேவ கதிபரிணதஸமஸ்தஜீவபுத்கலாநாமாலோகாத்கமநஹேதுத்வமப்ரதேஶத்வாத்காலபுத்கலயோஃ, ஸமுத்கா- தாதந்யத்ர லோகாஸஂக்யேயபாகமாத்ரத்வாஜ்ஜீவஸ்ய, லோகாலோக ஸீம்நோசலிதத்வாதாகாஶஸ்ய, விருத்த- கார்யஹேதுத்வாததர்மஸ்யாஸஂபவத்தர்மமதிகமயதி . ததைகவாரமேவ ஸ்திதிபரிணதஸமஸ்தஜீவபுத்கலா- நாமாலோகாத்ஸ்தாநஹேதுத்வமப்ரதேஶத்வாத்காலபுத்கலயோஃ, ஸமுத்காதாதந்யத்ர லோகாஸஂக்யேயபாகமாத்ரத்வா- ஜ்ஜீவஸ்ய, லோகாலோகஸீம்நோசலிதத்வாதாகாஶஸ்ய, விருத்தகார்யஹேதுத்வாத்தர்மஸ்ய சாஸஂபவததர்மமதி- விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகஸ்வபாவஂ பரமாத்மத்ரவ்யஂ ததேவ மநஸா த்யேயஂ வசஸா வக்தவ்யஂ காயேந தத்ஸாதக- மநுஷ்டாநஂ ச கர்தவ்யமிதி ..௧௩௩ . ௧௩௪.. ஏவஂ கஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய கே விஶேஷகுணா பவந்தீதி கதநரூபேண த்ரவ்யோஂகா அஸ்தித்வ ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை — ஸித்த ஹோதா ஹை . (இஸீகோ ஸ்பஷ்டதாபூர்வக ஸமஜாதே ஹைஂ : — )

வஹா஁ ஏக ஹீ காலமேஂ ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂகோ ஸாதாரண ௧அவகாஹகா ஸஂபாதந (-அவகாஹஹேதுபநேரூப லிஂக) ஆகாஶகோ பதலாதா ஹை; க்யோஂகி ஶேஷ த்ரவ்யோஂகே ஸர்வகத (ஸர்வவ்யாபக) ந ஹோநேஸே உநகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை .

இஸீப்ரகார ஏக ஹீ காலமேஂ கதிபரிணத (கதிரூபஸே பரிணமித ஹுஏ) ஸமஸ்த ஜீவ- புத்கலோஂகோ லோக தக கமநகா ஹேதுபநா தர்மகோ பதலாதா ஹை; க்யோஂகி கால ஔர புத்கல அப்ரதேஶீ ஹைஂ இஸலியே உநகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை; ஜீவ ஸமுத்காதகோ சோ஡கர அந்யத்ர லோககே அஸஂக்யாதவேஂ பாக மாத்ர ஹை, இஸலியே உஸகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை, லோக -அலோககீ ஸீமா அசலித ஹோநேஸே ஆகாஶகோ வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை ஔர விருத்த கார்யகா ஹேது ஹோநேஸே அதர்மகோ வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை . (கால ஔர புத்கல ஏகப்ரதேஶீ ஹைஂ, இஸலியே வே லோக தக கமநமேஂ நிமித்த நஹீஂ ஹோ ஸகதே; ஜீவ ஸமுத்காதகோ சோ஡கர அந்ய காலமேஂ லோககே அஸஂக்யாதவேஂ பாகமேஂ ஹீ ரஹதா ஹை, இஸலியே வஹ பீ லோக தக கமநமேஂ நிமித்த நஹீஂ ஹோ ஸகதா; யதி ஆகாஶ கதிமேஂ நிமித்த ஹோ தோ ஜீவ ஔர புத்கலோஂகீ கதி அலோகமேஂ பீ ஹோநே லகே, ஜிஸஸே லோகாகாஶகீ மர்யாதா ஹீ ந ரஹேகீ; இஸலியே கதிஹேதுத்வ ஆகாஶகா பீ குண நஹீஂ ஹை; அதர்ம த்ரவ்ய தோ கதிஸே விருத்த ஸ்திதிகார்யமேஂ நிமித்தபூத ஹை, இஸலியே வஹ பீ கதிமேஂ நிமித்த நஹீஂ ஹோ ஸகதா . இஸப்ரகார கதிஹேதுத்வகுண தர்மநாமக த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ பதலாதா ஹை .)

இஸீப்ரகார ஏக ஹீ காலமேஂ ஸ்திதிபரிணத ஸமஸ்த ஜீவ -புத்கலோஂகோ லோக தக ஸ்திதிகா ஹேதுபநா அதர்மகோ பதலாதா ஹை; க்யோஂகி கால ஔர புத்கல அப்ரதேஶீ ஹோநேஸே உநகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை; ஜீவ ஸமுத்காதகோ சோ஡கர அந்யத்ர லோககே அஸஂக்யாதவேஂ பாக மாத்ர ஹை, இஸலியே உஸகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை; லோக ஔர அலோககீ ஸீமா அசலித ஹோநேஸே ஆகாஶகே வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை, ஔர ௧. அவகாஹ = லீந ஹோநா; மஜ்ஜித ஹோநா, அவகாஶ ப்ராப்த கரநா . (ஏக ஹீ காலமேஂ ஸர்வ த்ரவ்யோஂகோ ஸாமாந்ய

அவகாஶகீ ப்ராப்திமேஂ ஆகாஶத்ரவ்ய நிமித்தபூத ஹை .) ப்ர ௩௪

Page 266 of 513
PDF/HTML Page 299 of 546
single page version

கமயதி . ததா அஶேஷஶேஷத்ரவ்யாணாஂ ப்ரதிபர்யாயஂ ஸமயவ்ருத்திஹேதுத்வஂ காரணாந்தரஸாத்யத்வாத்ஸமய- விஶிஷ்டாயா வ்ருத்தேஃ ஸ்வதஸ்தேஷாமஸஂபவத்காலமதிகமயதி . ததா சைதந்யபரிணாமோசேதநத்வாதேவ ஶேஷ- த்ரவ்யாணாமஸஂபவந் ஜீவமதிகமயதி . ஏவஂ குணவிஶேஷாத் த்ரவ்யவிஶேஷோதிகந்தவ்யஃ ..௧௩௩ . ௧௩௪..

அத த்ரவ்யாணாஂ ப்ரதேஶவத்த்வாப்ரதேஶவத்த்வவிஶேஷஂ ப்ரஜ்ஞாபயதி — த்ருதீயஸ்தலே காதாத்ரயஂ கதம் . அத காலத்ரவ்யஂ விஹாய ஜீவாதிபஞ்சத்ரவ்யாணாமஸ்திகாயத்வஂ வ்யாக்யாதி — விருத்த கார்யகா ஹேது ஹோநேஸே தர்மகோ வஹ ஸஂபவ நஹீஂ ஹை .

இஸீப்ரகார (காலகே அதிரிக்த) ஶேஷ ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂகே ப்ரத்யேக பர்யாயமேஂ ஸமயவ்ருத்திகா ஹேதுபநா காலகோ பதலாதா ஹை, க்யோஂகி உநகே ௧ஸமயவிஶிஷ்ட வ்ருத்தி காரணாந்தரஸே ஸததீ ஹோநேஸே (அர்தாத் உநகே ஸமயஸே விஶிஷ்ட ஐஸீ பரிணதி அந்ய காரணஸே ஹோதீ ஹை,) இஸலியே ஸ்வதஃ உநகே வஹ (ஸமயவ்ருத்திஹேதுபநா) ஸஂபவித நஹீஂ ஹை .

இஸீப்ரகார சைதந்யபரிணாம ஜீவகோ பதலாதா ஹை, க்யோஂகி வஹ சேதந ஹோநேஸே ஶேஷ த்ரவ்யோஂகே ஸஂபவ நஹீஂ ஹை .

பாவார்த : — ஜைஸா கி பஹலே பதாயா கயா ஹை, – ஸ்பர்ஶ, ரஸ, கஂத, வர்ணஸே புத்கல த்ரவ்யோஂகா அஸ்தித்வ ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை . யஹா஁ அமூர்த த்ரவ்யோஂகா அஸ்தித்வ உநகே விஶேஷ லக்ஷணோஂஸே ப்ரகட கியா கயா ஹை .

சைதந்யபரிணாமரூப லக்ஷண அநுபவமேஂ ஆதா ஹை இஸலியே அநந்த ஜீவத்ரவ்யோஂகா அஸ்தித்வ ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை . ஜீவாதி ஸமஸ்த த்ரவ்ய ஜிஸகே நிமித்தஸே அவகாஹ (அவகாஶ) கோ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ ஐஸா கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே; வஹ த்ரவ்ய லோகாலோகவ்யாபீ ஆகாஶ ஹை . ஜீவ ஔர புத்கல கதி கரதே ஹுஏ மாலூம ஹோதே ஹைஂ, இஸலியே ஜைஸே மசலீகோ கதி கரநேமேஂ நிமித்தபூத ஜல ஹை உஸீ ப்ரகார ஜீவ ஔர புத்கலோஂகோ கதி கரநேமேஂ நிமித்தபூத கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே; வஹ த்ரவ்ய லோகவ்யாபீ தர்மத்ரவ்ய ஹை . ஜைஸே மநுஷ்யகோ ஸ்திதிமேஂ நிமித்தபூத ப்ருத்வீ ஹை உஸீப்ரகார ஜீவ ஔர புத்கலோஂகீ ஸ்திதிமேஂ நிமித்தபூத கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே . வஹ த்ரவ்ய லோகவ்யாபீ அதர்மத்ரவ்ய ஹை . ஜைஸே கும்ஹாரகே சக்ரகே சலநேமேஂ கீல நிமித்தபூத ஹை உஸீப்ரகார (காலகே அதிரிக்த) ஸர்வ த்ரவ்யோஂகே பரிணமநமேஂ நிமித்தபூத கோஈ த்ரவ்ய ஹோநா சாஹியே; வஹ த்ரவ்ய அஸஂக்யாத காலாணு ஹைஂ, ஜிநகீ பர்யாயேஂ ஸமய, க஡ீ, திந, வர்ஷ இத்யாதிரூபஸே வ்யக்த ஹோதீ ஹைஂ .

௧. காலகே அதிரிக்த த்ரவ்யோஂகீ பரிணதி ‘ஏக ஸமயமேஂ யஹ பரிணதி ஹுஈ ஹை’ இஸப்ரகார ஸமயஸே விஶிஷ்ட ஹை அர்தாத்

வ்யவஹாரஸே உஸமேஂ ஸமயகீ அபேக்ஷா ஆதீ ஹை, இஸலியே உஸமேஂ கோஈ த்ரவ்ய — காலத்ரவ்ய — நிமித்த ஹோநா சாஹியே . ௨. ப்ரதேஶவத்வ = ப்ரதேஶவாநபநா .

Page 267 of 513
PDF/HTML Page 300 of 546
single page version

ப்ரதேஶவந்தி ஹி ஜீவபுத்கலதர்மாதர்மாகாஶாநி அநேகப்ரதேஶவத்த்வாத் . அப்ரதேஶஃ காலாணுஃ ப்ரதேஶமாத்ரத்வாத் . அஸ்தி ச ஸஂவர்தவிஸ்தாரயோரபி லோகாகாஶதுல்யாஸஂக்யேயப்ரதேஶாபரித்யாகாஜ்ஜீவஸ்ய, த்ரவ்யேண ப்ரதேஶமாத்ரத்வாதப்ரதேஶத்வேபி த்விப்ரதேஶாதிஸஂக்யேயாஸஂக்யேயாநந்தப்ரதேஶபர்யாயேணாநவதாரித- ப்ரதேஶத்வாத்புத்கலஸ்ய, ஸகலலோகவ்யாப்யஸஂக்யேயப்ரதேஶப்ரஸ்தாரரூபத்வாத் தர்மஸ்ய, ஸகலலோகவ்யாப்ய- ஜீவா போக்கலகாயா தம்மாதம்மா புணோ ய ஆகாஸஂ ஜீவாஃ புத்கலகாயாஃ தர்மாதர்மௌ புநஶ்சாகாஶம் . ஏதே பஞ்சாஸ்திகாயாஃ கிஂவிஶிஷ்டாஃ . ஸபதேஸேஹிஂ அஸஂகா ஸ்வப்ரதேஶைரஸஂக்யேயாஃ . அத்ராஸஂக்யேயப்ரதேஶஶப்தேந ப்ரதேஶபஹுத்வஂ க்ராஹ்யம் . தச்ச யதாஸஂபவஂ யோஜநீயம் . ஜீவஸ்ய தாவத்ஸஂஸாராவஸ்தாயாஂ விஸ்தாரோபஸஂஹாரயோரபி ப்ரதீப- வத்ப்ரதேஶாநாஂ ஹாநிவ்ருத்தயோரபாவாத்வயவஹாரேண தேஹமாத்ரேபி நிஶ்சயேந லோகாகாஶப்ரமிதாஸஂக்யேயப்ரதேஶத்வம் .

அந்வயார்த : — [ஜீவாஃ ] ஜீவ [புத்கலகாயாஃ ] புத்கலகாய, [தர்மாதர்மௌ ] தர்ம, அதர்ம [புநஃ ச ] ஔர [ஆகாஶஂ ] ஆகாஶ [ஸ்வப்ரதேஶைஃ ] ஸ்வப்ரதேஶோஂகீ அபேக்ஷாஸே [அஸஂக்யாதாஃ ] அஸஂக்யாத அர்தாத் அநேக ஹைஂ; [காலஸ்ய ] காலகே [ப்ரதேஶாஃ இதி ] ப்ரதேஶ [ந ஸந்தி ] நஹீஂ ஹைஂ ..௧௩௫..

டீகா : — ஜீவ, புத்கல, தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶ அநேக ப்ரதேஶவாலே ஹோநேஸே ப்ரதேஶவாந் ஹைஂ . காலாணு ப்ரதேஶமாத்ர (ஏகப்ரதேஶீ) ஹோநேஸே அப்ரதேஶீ ஹை .

[உபரோக்த பாதகோ ஸ்பஷ்ட கரதே ஹைஂ : — ] ஸஂகோச -விஸ்தாரகே ஹோநே பர பீ ஜீவ லோகாகாஶ துல்ய அஸஂக்ய ப்ரதேஶோஂகோ நஹீஂ சோ஡தா, இஸலியே வஹ ப்ரதேஶவாந் ஹை; புத்கல யத்யபி த்ரவ்ய அபேக்ஷாஸே ப்ரதேஶமாத்ர (-ஏகப்ரதேஶீ) ஹோநேஸே அப்ரதேஶீ ஹை ததாபி, தோ ப்ரதேஶோஂஸே லேகர ஸஂக்யாத, அஸஂக்யாத, ஔர அநந்தப்ரதேஶோஂவாலீ பர்யாயோஂகீ அபேக்ஷாஸே அநிஶ்சித ப்ரதேஶவாலா ஹோநேஸே ப்ரதேஶவாந் ஹை; ஸகல லோகவ்யாபீ அஸஂக்ய ப்ரதேஶோஂகே ௧ப்ரஸ்தாரரூப ஹோநேஸே தர்ம ப்ரதேஶவாந ஹை; ஸகலலோகவ்யாபீ அஸஂக்ய ௧. ப்ரஸ்தார = பை லாவ; விஸ்தார .

ஜீவத்ரவ்ய, புத்கலகாய, தர்ம, அதர்ம வளீ ஆகாஶநே சே ஸ்வப்ரதேஶ அநேக, நஹி வர்தே ப்ரதேஶோ காளநே. ௧௩௫.