Page 268 of 513
PDF/HTML Page 301 of 546
single page version
ஆகாஶ ப்ரதேஶவாந் ஹை
ஆஶ்ரய லேகர [காலஃ ] கால ஹை, [புநஃ ] ஔர [ஶேஷௌ ] ஶேஷ தோ த்ரவ்ய [ஜீவாஃ புத்கலாஃ ]
ஜீவ ஔர புத்கல ஹைஂ
சே ஶேஷ -ஆஶ்ரித காள, நே ஜீவ -புத்கலோ தே ஶேஷ சே. ௧௩௬.
Page 269 of 513
PDF/HTML Page 302 of 546
single page version
கமநஸ்தாநாஸஂபவாத
ஸித்தாவஸ்தா
திஷ்டந்தி ததாபி வ்யவஹாரேண
கதி யா ஸ்திதி லோகஸே பாஹர நஹீஂ ஹோதீ, ஔர ந லோககே ஏக தேஶமேஂ ஹோதீ ஹை, (அர்தாத்
லோகமேஂ ஸர்வத்ர ஹோதீ ஹை )
ஹீ ஹை க்யோஂகி வஹ அப்ரதேஶீ ஹை
Page 270 of 513
PDF/HTML Page 303 of 546
single page version
ஸஂக்யேயப்ரதேஶேபி லோகேவஸ்தாநஂ ந விருத்யதே
டிபியாகே ந்யாயாநுஸார ஸமஸ்த லோகமேஂ ஹீ ஹைஂ
ப்ரதேஶோத்பவ கஹா ஹை
அப்ரதேஶ பரமாணு வடே உத்பவ ப்ரதேஶ தணோ பநே. ௧௩௭.
Page 271 of 513
PDF/HTML Page 304 of 546
single page version
ஜீவாநாமஸஂக்யேயாஂஶத்வாத
பஹுத்வாபாவாதஸஂக்யேயப்ரதேஶத்வமேவ
லக்ஷண ஹை ); ஔர யஹா (இஸ ஸூத்ர யா காதாமேஂ) ‘ஜிஸ ப்ரகார ஆகாஶகே ப்ரதேஶ ஹைஂ உஸீப்ரகார ஶேஷ
த்ரவ்யோஂகே ப்ரதேஶ ஹைஂ’ இஸப்ரகார ப்ரதேஶகே லக்ஷணகீ ஏகப்ரகாரதா கஹீ ஜாதீ ஹை
(
ஶரீரமேஂ, ததா பாலக ஔர குமாரகே ஶரீரமேஂ வ்யாப்த ஹோதா ஹை
Page 272 of 513
PDF/HTML Page 305 of 546
single page version
அநேகப்ரதேஶீபநேகா பீ ஸஂபவ ஹோநேஸே புத்கலகோ த்விப்ரதேஶீபநேஸே லேகர ஸஂக்யாத, அஸஂக்யாத ஔர
அநந்தப்ரதேஶீபநா பீ ந்யாயயுக்த ஹை
[வ்யதிபததஃ ] மஂத கதிஸே உல்லஂகந கர ரஹா ஹோ தப [ஸஃ வர்ததே ] வஹ வர்ததா ஹை அர்தாத்
நிமித்தபூததயா பரிணமித ஹோதா ஹை
ஆகாஶத்ரவ்ய தணோ ப்ரதேஶ அதிக்ரமே, வர்தே ததா. ௧௩௮.
Page 273 of 513
PDF/HTML Page 306 of 546
single page version
ஸஂபவாதேகைகமாகாஶப்ரதேஶமபிவ்யாப்ய தஸ்துஷஃ ப்ரதேஶமாத்ரஸ்ய பரமாணோஸ்ததபிவ்யாப்தமேகமாகாஶப்ரதேஶஂ
மந்தகத்யா வ்யதிபதத ஏவ வ்ருத்திஃ
வர்ததீ ஹை
வ்யாப்த கரகே ரஹநேவாலே காலத்ரவ்யகீ வ்ருத்தி தபீ ஹோதீ ஹை (அர்தாத் காலாணுகீ பரிணதி தபீ
நிமித்தபூத ஹோதீ ஹை ) கி ஜப
கியே ஜாநேவாலே) ப்ரதேஶமேஂ ரஹநேவாலா காலாணு உஸமேஂ நிமித்தபூதரூபஸே ரஹதா ஹை
இஸஸே ஸ்பஷ்ட ஹோதா ஹை கி காலத்ரவ்ய பர்யாயஸே பீ அநேகப்ரதேஶீ நஹீஂ ஹை
Page 274 of 513
PDF/HTML Page 307 of 546
single page version
ஸூக்ஷ்மவ்ருத்திரூபஸமயஃ ஸ தஸ்ய காலபதார்தஸ்ய பர்யாயஸ்ததஃ ஏவஂவிதாத்பர்யாயாத்பூர்வோத்தரவ்ருத்திவ்ருத்தத்வேந-
ஜே அர்த சே தே காள சே, உத்பந்நத்வஂஸீ ‘ஸமய’ சே. ௧௩௯.
‘ஸமய’ ஹை; [தத்ஃ பூர்வஃ பரஃ ] உஸ (ஸமய) ஸே பூர்வ ததா பஶ்சாத் ஐஸா (நித்ய) [யஃ
அர்தஃ ] ஜோ பதார்த ஹை [ஸஃ காலஃ ] வஹ காலத்ரவ்ய ஹை; [ஸமயஃ உத்பந்நப்ரத்வஂஸீ ] ‘ஸமய
உத்பந்நத்வஂஸீ ஹை
Page 275 of 513
PDF/HTML Page 308 of 546
single page version
விநாஶவாலீ ஹை
(பரமாணுகே) விஶிஷ்ட கதிபரிணாம ஹோதா ஹை
பரமாணுகே அநந்த அஂஶோஂகோ ஸித்த நஹீஂ கரதா, க்யோஂகி பரமாணு நிரஂஶ ஹை; உஸீப்ரகார ஜைஸே ஏக
காலாணுஸே வ்யாப்த ஏக ஆகாஶப்ரதேஶகே அதிக்ரமணகே மாபகே பராபர ஏக ‘ஸமய’ மேஂ பரமாணு
விஶிஷ்ட கதிபரிணாமகே காரண லோககே ஏக சோரஸே தூஸரே சோர தக ஜாதா ஹை தப (உஸ பரமாணுகே
Page 276 of 513
PDF/HTML Page 309 of 546
single page version
ஸஂக்யேயாஃ காலாணவஃ ஸமயஸ்யாநஂஶத்வாதஸஂக்யேயாஂஶத்வஂ ந ஸாதயந்தி
ஶ்ரத்தேயஂ, ஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநரூபேண ஜ்ஞாதவ்யமாஹாரபயமைதுநபரிக்ரஹஸஂஜ்ஞாஸ்வரூபப்ரப்ருதிஸமஸ்தராகாதிவிபாவத்யாகேந
த்யேயமிதி தாத்பர்யம்
க்யோஂகி ‘ஸமய’ நிரஂஶ ஹை
காலத்ரவ்யகீ சோடீஸே சோடீ நிரஂஶ பர்யாய ஹை, உஸகே பாக நஹீஂ ஹோதே
ஹோநே சாஹியே; கிந்து ஆகாஶப்ரதேஶ தோ நிரஂஶ ஹை; இஸலியே ‘ஸமய’ பீ நிரஂஶ ஹீ ஹை
ஶ்ரேணிபத்த ஜிதநே காலாணு ஹைஂ உந ஸபகோ ஸ்பர்ஶ கரதா ஹை; இஸலியே அஸஂக்ய காலாணுஓஂகோ ஸ்பர்ஶ
கரநேஸே ‘ஸமய’கே அஸஂக்ய அஂஶ ஹோநா சாஹியே’’ இஸகா ஸமாதாந யஹ ஹை :
அவகாஹபரிணாமகே காரண ஹீ ஹை; (பரமாணுஓஂமேஂ ஐஸீ ஹீ கோஈ விஶிஷ்ட ப்ரகாரகீ
ஏக சோரஸே தூஸரே சோர தக பஹுச ஜாதா ஹை, ஸோ வஹ பரமாணுகே விஶேஷ ப்ரகாரகே கதிபரிணாமகே
காரண ஹீ ஹை; (பரமாணுமேஂ ஐஸீ ஹீ கோஈ விஶிஷ்ட ப்ரகாரகீ கதிபரிணாமகீ ஶக்தி ஹை, ஜிஸகே
காரண ஐஸா ஹோதா ஹை;) இஸஸே கஹீஂ ‘ஸமய’கே அஸஂக்ய அஂஶ நஹீஂ ஹோதே
Page 277 of 513
PDF/HTML Page 310 of 546
single page version
அவகாஶ தேநேகோ ஸமர்த ஹை
பரமாணுஓஂகே ஸ்கஂதோஂகோ அவகாஶ தேநேமேஂ ஸமர்த ஹை
பரமாணுஓஂகோ அவகாஶ தேநா நஹீஂ பந ஸகேகா
தே ஏக ஸௌ பரமாணுநே அவகாஶதாநஸமர்த சே. ௧௪௦.
Page 278 of 513
PDF/HTML Page 311 of 546
single page version
கிமேகமநேகஂ வா
அஂஶோஂவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை, இஸலியே ? (௧) யதி ‘ஆகாஶ அபிந்ந அஂஶவாலா அவிபாக
ஏக த்ரவ்ய ஹை இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகா ஏக க்ஷேத்ர ஹை’ ஐஸா கஹா ஜாய தோ, ஜோ அஂஶ ஏக அஂகுலிகா
க்ஷேத்ர ஹை வஹீ அஂஶ தூஸரீ அஂகுலிகா பீ க்ஷேத்ர ஹை, இஸலியே தோமேஂஸே ஏக அஂஶகா அபாவ ஹோ கயா
ப்ரதேஶமாத்ர ஸித்த ஹுஆ ! (இஸலியே யஹ தோ கடித நஹீஂ ஹோதா); (௨) யதி யஹ கஹா ஜாய கி
‘ஆகாஶ பிந்ந அஂஶோஂவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை’ (இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகா ஏக க்ஷேத்ர ஹை) தோ
(யஹ யோக்ய ஹீ ஹை, க்யோஂகி) அவிபாக ஏக த்ரவ்யமேஂ அஂஶ
பீ தோ அஂகுலியோஂகே அநேக (ஏக ஸே அதிக) க்ஷேத்ர ஹைஂ ? (௧) ‘ஆகாஶ ஸவிபாக அநேக த்ரவ்ய
ஹோநேஸே தோ அஂகலியோஂகே அநேக க்ஷேத்ர ஹைஂ’ ஐஸா மாநா ஜாய தோ, ஆகாஶ ஜோ கி ஏக த்ரவ்ய ஹை உஸே
அநந்தத்ரவ்யத்வ ஆஜாயகா’; (இஸலியே யஹ தோ கடித நஹீஂ ஹோதா) (௨) ‘ஆகாஶ அவிபாக ஏக
த்ரவ்ய ஹோநேஸே தோ அஂகுலியோஂகா அநேக க்ஷேத்ர ஹை’ ஐஸா மாநா ஜாய தோ (யஹ யோக்ய ஹீ ஹை க்யோஂகி)
அவிபாக ஏக த்ரவ்யமேஂ அஂஶகல்பநா பலித ஹுஈ
Page 279 of 513
PDF/HTML Page 312 of 546
single page version
லோகாகாஶப்ரமிதஶுத்தாஸஂக்யேயப்ரதேஶாநாஂ முக்தாத்மபதார்தே யோஸௌ ப்ரசயஃ ஸமூஹஃ ஸமுதாயோ ராஶிஃ ஸ
ஹி ] ஹைஂ
பஹு வா அஸஂக்ய, அநஂத சே; வளீ ஹோய ஸமயோ காளநே. ௧௪௧
Page 280 of 513
PDF/HTML Page 313 of 546
single page version
க்ரமாநேகாந்த இதி ச பண்யதே
(-ஸஂக்யாத, அஸஂக்யாத ஔர அநந்த) ப்ரதேஶவாலா ஹை, இஸலியே உநகே திர்யக்ப்ரசய ஹை; பரந்து
காலகே (திர்யக்ப்ரசய) நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ ஶக்தி ததா வ்யக்தி (கீ அபேக்ஷா) ஸே ஏக
ப்ரதேஶவாலா ஹை
ஹை
க்யோஂகி ஶேஷ த்ரவ்யோஂகீ வ்ருத்தி ஸமயஸே அர்தாந்தரபூத (-அந்ய) ஹோநேஸே வஹ (வ்ருத்தி) ஸமய
விஶிஷ்ட ஹை, ஔர காலத்ரவ்யகீ வ்ருத்தி தோ ஸ்வதஃ ஸமயபூத ஹை, இஸலியே வஹ ஸமயவிஶிஷ்ட நஹீஂ
ஹை
Page 281 of 513
PDF/HTML Page 314 of 546
single page version
ஸமயஃ ] தோ வஹ பீ கால [ஸ்வபாவஸமவஸ்திதஃ ] ஸ்வபாவமேஂ அவஸ்தித அர்தாத் த்ருவ
[பவதி ] (ஸித்த) ஹை
வ்ருத்த்யஂஶ) உத்பந்ந ஹோதா ஹை, இஸலியே வஹ காரணபூர்வக ஹை
உஸமேஂ கிஸீ பதார்தகே உத்பாத ததா விநாஶ ஹோதே ஹோநா சாஹியே
ஜோ காளநே, தோ காள தேஹ ஸ்வபாவ
Page 282 of 513
PDF/HTML Page 315 of 546
single page version
பூர்வவ்ருத்த்யஂஶவிஶிஷ்டத்வேந ப்ரத்வஂஸஃ
ஸ்வபாவேநாப்ரத்வஸ்தாநுத்பந்நத்வாதவஸ்திதத்வமேவ ந பவேத
பூர்வர்ஜுபர்யாயேண ப்ரத்வஂஸஸ்ததாதாரபூதாங்குலித்ரவ்யத்வேந த்ரௌவ்யமிதி த்ரவ்யஸித்திஃ
பரமாத்மத்ரவ்யத்வேந த்ரௌவ்யமிதி த்ரவ்யஸித்திஃ
யுகபத்பநா கடித நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி ஏக ஹீ ஸமய ஏககே தோ விரோதீ தர்ம நஹீஂ ஹோதே
நஹீஂ ஹோதே
வ்ருத்த்யஂஶகீ அபேக்ஷாஸே ஜோ உத்பாத ஹை, வஹீ (உத்பாத) உஸீ வ்ருத்திமாந்கே உஸீ வ்ருத்த்யஂஶமேஂ பூர்வ வ்ருத்த்யஂஶகீ
அபேக்ஷாஸே விநாஶ ஹை
ஔர உத்பாதகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ பீ ஸ்வபாவஸே அவிநஷ்ட ஔர அநுத்பந்ந ஹோநேஸே வஹ (கால பதார்த)
Page 283 of 513
PDF/HTML Page 316 of 546
single page version
ஸ்தீதி நிஶ்சிநோதி
இஸலியே வஹ நிரந்வய அர்தாத் கஂடித நஹீஂ ஹை, இஸலியே ஸ்வபாவதஃ அவஶ்ய த்ருவ ஹை
ஹோதே ஹைஂ
Page 284 of 513
PDF/HTML Page 317 of 546
single page version
நிஜஶுத்தாத்மதத்த்வஸம்யக்ஶ்ரத்தாநஜ்ஞாநாநுஷ்டாநஸமஸ்தபரத்ரவ்யேச்சாநிரோதலக்ஷணதபஶ்சரணரூபா யா து நிஶ்சயசது-
ர்விதாராதநா ஸைவ தத்ரோபாதாநகாரணஂ, ந ச காலஸ்தேந காரணேந ஸ ஹேய இதி பாவார்தஃ
நஹீஂ ஹோதே
பதார்தகோ [ஶூந்யஂ ஜாநீஹி ] ஶூந்ய ஜாநோ
தே அர்த ஜாணோ ஶூந்ய கேவள
Page 285 of 513
PDF/HTML Page 318 of 546
single page version
க்யோஂகி ப்ரதேஶகே அபாவமேஂ வ்ருத்திமாந்கா அபாவ ஹோதா ஹை
ஹை :
ஹோதே, இஸலியே (உத்பாத ஔர வ்யயகா) ஐக்ய கஹாஸே ஹோ ஸகதா ஹை ? ததா நஷ்ட அஂஶகே ஸர்வதா அஸ்த
ஹோநேஸே ஔர உத்பந்ந ஹோநேவாலா அஂஶ அபநே ஸ்வரூபகோ ப்ராப்த ந ஹோநேஸே (அர்தாத் உத்பந்ந நஹீஂ ஹுஆ ஹை
ஹை
Page 286 of 513
PDF/HTML Page 319 of 546
single page version
த்ரிலக்ஷணதா (உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யதா) நஷ்ட ஹோ ஜாதீ ஹை, க்ஷணபஂக (பௌத்தஸம்மத க்ஷணவிநாஶ) உல்லஸித
ஹோ உடதா ஹை, நித்ய த்ரவ்ய அஸ்த ஹோ ஜாதா ஹை ஔர க்ஷணவித்வஂஸீ பாவ உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ
பர்யாயஸமய ப்ரஸித்த ஹோதா ஹை
கஹா ஜாய தோ யஹ டீக நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி (உஸமேஂ தோ தோஷ ஆதே ஹைஂ ) :
Page 287 of 513
PDF/HTML Page 320 of 546
single page version
இத்யாதிவிஶேஷணவிஶிஷ்டஸித்தஸுகஸ்ய பாஜநஂ பவிஷ்யந்தி தே ஸர்வேபி காலலப்திவஶேநைவ
தேந ஸ ஹேய இதி
வஸ்தாபயதி
கரதா ஹை
கரதே ஹைஂ :