Page 288 of 513
PDF/HTML Page 321 of 546
single page version

ஏவமாகாஶபதார்தாதாகாலபதார்தாச்ச ஸமஸ்தைரேவ ஸஂபாவிதப்ரதேஶஸத்பாவைஃ பதார்தைஃ ஸமக்ர ஏவ யஃ ஸமாப்திஂ நீதோ லோகஸ்தஂ கலு ததந்தஃபாதித்வேப்யசிந்த்யஸ்வபரபரிச்சேதஶக்திஸஂபதா ஜீவ ஏவ ஜாநீதே, நத்விதரஃ . ஏவஂ ஶேஷத்ரவ்யாணி ஜ்ஞேயமேவ, ஜீவத்ரவ்யஂ து ஜ்ஞேயஂ ஜ்ஞாநஂ சேதி ஜ்ஞாந- ஜ்ஞேயவிபாகஃ . அதாஸ்ய ஜீவஸ்ய ஸஹஜவிஜ்ரும்பிதாநந்தஜ்ஞாநஶக்திஹேதுகே த்ரிஸமயாவஸ்தாயித்வலக்ஷணே வி பவியா தஂ ஜாணஹ ஸம்மமாஹப்பஂ’’ ..௧௪௪.. ஏவஂ நிஶ்சயகாலவ்யாக்யாநமுக்யத்வேநாஷ்டமஸ்தலே காதாத்ரயஂ கதம் . இதி பூர்வோக்தப்ரகாரேண ‘தவ்வஂ ஜீவமஜீவஂ’ இத்யாத்யேகோநவிஂஶதிகாதாபிஃ ஸ்தலாஷ்டகேந விஶேஷ- ஜ்ஞேயாதிகாரஃ ஸமாப்தஃ .. அதஃ பரஂ ஶுத்தஜீவஸ்ய த்ரவ்யபாவப்ராணைஃ ஸஹ பேதநிமித்தஂ ‘ஸபதேஸேஹிஂ ஸமக்கோ’

அந்வயார்த : — [ஸப்ரதேஶைஃ அர்தைஃ ] ஸப்ரதேஶ பதார்தோஂகே த்வாரா [நிஷ்டிதஃ ] ஸமாப்திகோ ௧ப்ராப்த [ஸமக்ரஃ லோகஃ ] ஸம்பூர்ண லோக [நித்யஃ ] நித்ய ஹை, [தஂ ] உஸே [யஃ ஜாநாதி ] ஜோ ஜாநதா ஹை [ஜீவஃ ] வஹ ஜீவ ஹை, — [ப்ராணசதுஷ்காபிஸஂபத்தஃ ] ஜோ கி (ஸஂஸார தஶாமேஂ) சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹை ..௧௪௫..

டீகா : — இஸப்ரகார ஜிந்ஹேஂ ப்ரதேஶகா ஸத்பாவ பலித ஹுஆ ஹை ஐஸே ஆகாஶபதார்தஸே லேகர கால பதார்த தககே ஸபீ பதார்தோஂஸே ஸமாப்திகோ ப்ராப்த ஜோ ஸமஸ்த லோக ஹை உஸே வாஸ்தவமேஂ, உஸமேஂ ௨அஂதஃபாதீ ஹோநேபர பீ, அசிந்த்ய ஐஸீ ஸ்வபரகோ ஜாநநேகீ ஶக்திரூப ஸம்பதாகே த்வாரா ஜீவ ஹீ ஜாநதா ஹை, தூஸரா கோஈ நஹீஂ . இஸப்ரகார ஶேஷ த்ரவ்ய ஜ்ஞேய ஹீ ஹைஂ ஔர ஜீவத்ரவ்ய தோ ஜ்ஞேய ததா ஜ்ஞாந ஹை; — இஸப்ரகார ஜ்ஞாந ஔர ஜ்ஞேயகா விபாக ஹை .

அப, இஸ ஜீவகோ, ஸஹஜரூபஸே (ஸ்வபாவஸே ஹீ) ப்ரகட அநந்தஜ்ஞாநஶக்தி ஜிஸகா ஹேது ஹை ஔர தீநோஂ காலமேஂ அவஸ்தாயிபநா (டிகநா) ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா, வஸ்துகா ஸ்வரூபபூத ஹோநேஸே ௧. சஹ த்ரவ்யோஂஸே ஹீ ஸம்பூர்ண லோக ஸமாப்த ஹோ ஜாதா ஹை, அர்தாத் உநகே அதிரிக்த லோகமேஂ தூஸரா குச நஹீஂ ஹை . ௨. அஂதஃபாதீ = அந்தர ஆ ஜாநேவாலா; அந்தர ஸமா ஜாநேவாலா ( – ஜீவ லோககே பீதர ஆ ஜாதா ஹை .)

Page 289 of 513
PDF/HTML Page 322 of 546
single page version

வஸ்துஸ்வரூபபூததயா ஸர்வதாநபாயிநி நிஶ்சயஜீவத்வே ஸத்யபி ஸஂஸாராவஸ்தாயாமநாதி- ப்ரவாஹப்ரவ்ருத்தபுத்கலஸஂஶ்லேஷதூஷிதாத்மதயா ப்ராணசதுஷ்காபிஸஂபத்தத்வஂ வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுர்விபக்த- வ்யோஸ்தி ..௧௪௫..

அத கே ப்ராணா இத்யாவேதயதி — இத்யாதி யதாக்ரமேண காதாஷ்டகபர்யந்தஂ ஸாமாந்யபேதபாவநாவ்யாக்யாநஂ கரோதி . தத்யதா . அத ஜ்ஞாநஜ்ஞேயஜ்ஞாபநார்தஂ ததைவாத்மநஃ ப்ராணசதுஷ்கேந ஸஹ பேதபாவநார்தஂ வா ஸூத்ரமிதஂ ப்ரதிபாதயதி — லோகோ லோகோ பவதி . கதஂபூதஃ . ணிட்டிதோ நிஷ்டிதஃ ஸமாப்திஂ நீதோ ப்ருதோ வா . கைஃ கர்த்ருபூதைஃ . அட்டேஹிஂ ஸஹஜஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவோ யோஸௌ பரமாத்மபதார்தஸ்தத்ப்ரப்ருதயோ யேர்தாஸ்தைஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டஃ . ஸபதேஸேஹிஂ ஸமக்கோ ஸ்வகீயப்ரதேஶைஃ ஸமக்ரஃ பரிபூர்ணஃ . அதவா பதார்தைஃ . கதஂபூதைஃ . ஸப்ரதேஶைஃ ப்ரதேஶஸஹிதைஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டோ லோகஃ . ணிச்சோ த்ரவ்யார்திகநயேந நித்யஃ லோகாகாஶாபேக்ஷயா வா . அதவா நித்யோ, ந கேநாபி புருஷவிஶேஷேண க்ருதஃ . ஜோ தஂ ஜாணதி யஃ கர்தா தஂ ஜ்ஞேயபூதஂ லோகஂ ஜாநாதி ஜீவோ ஸ ஜீவபதார்தோ பவதி . ஏதாவதா கிமுக்தஂ பவதி . யோஸௌ விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸ்வபாவோ ஜீவஃ ஸ ஜ்ஞாநஂ ஜ்ஞேயஶ்ச பண்யதே . ஶேஷபதார்தாஸ்து ஜ்ஞேயா ஏவேதி ஜ்ஞாத்ருஜ்ஞேயவிபாகஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டோ ஜீவஃ . பாணசதுக்கே ண ஸஂபத்தோ யத்யபி நிஶ்சயேந ஸ்வதஃஸித்தபரமசைதந்யஸ்வபாவேந நிஶ்சயப்ராணேந ஜீவதி ததாபி வ்யவஹாரேணாநாதிகர்மபந்தவஶாதா- யுராத்யஶுத்தப்ராணசதுஷ்கேநாபி ஸஂபத்தஃ ஸந் ஜீவதி . தச்ச ஶுத்தநயேந ஜீவஸ்வரூபஂ ந பவதீதி பேதபாவநா ஜ்ஞாதவ்யேத்யபிப்ராயஃ ..௧௪௫.. அதேந்த்ரியாதிப்ராணசதுஷ்கஸ்வரூபஂ ப்ரதிபாதயதி — அதீந்த்ரியாநந்தஸுகஸ்வ- பாவாத்மநோ விலக்ஷண இந்த்ரியப்ராணஃ, மநோவாக்காயவ்யாபாரரஹிதாத்பரமாத்மத்ரவ்யாத்விஸத்ருஶோ பலப்ராணஃ, ஸர்வதா அவிநாஶீ நிஶ்சயஜீவத்வ ஹோநேபர பீ, ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ அநாதிப்ரவாஹரூபஸே ப்ரவர்தமாந புத்கல ஸஂஶ்லேஷகே த்வாரா ஸ்வயஂ தூஷித ஹோநேஸே உஸகே சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்தபநா ஹை — ஜோ கி (ஸஂயுக்தபநா) வ்யவஹாரஜீவத்வகா ஹேது ஹை, ஔர விபக்த கரநே யோக்ய ஹை .

பாவார்த : — ஷட் த்ரவ்யோஂகா ஸமுதாய வஹ லோக ஹை . ஜீவ உஸே (அபநீ) அசிந்த்ய ஜ்ஞாநஶக்திஸே ஜாநதா ஹை; இஸலியே ஜீவகே அதிரிக்த ஶேஷ த்ரவ்ய ஜ்ஞேய ஹைஂ ஔர ஜீவ ஜ்ஞாந ததா ஜ்ஞேய ஹை . உஸ ஜீவகோ வஸ்துகே ஸ்வரூபபூத ஹோநேஸே ஜோ கபீ நஷ்ட நஹீஂ ஹோதா, ஐஸா நிஶ்சயஜீவத்வ ஸதா ஹீ ஹை . உஸ நிஶ்சய ஜீவத்வகா காரண ஸ்வாபாவிக அநந்தஜ்ஞாநஶக்தி ஹை . ஐஸா நிஶ்சயஜீவத்வ ஜீவகே ஸதா ஹோநே பர பீ வஹ, ஸஂஸார தஶாமேஂ ஸ்வயஂ புத்கலகே ஸஂபஂதஸே தூஷித ஹோநேஸே சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹை, ஔர இஸலியே உஸகே வ்யவஹாரஜீவத்வ பீ ஹை . உஸ வ்யவஹாரஜீவத்வகோ காரணரூப ஜோ சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்தபநா உஸஸே ஜீவகோ பிந்ந கரநா சாஹியே ..௧௪௫..

அப, ப்ராண கௌந – கௌநஸே ஹைஂ, ஸோ பதலாதே ஹைஂ : — ப்ர. ௩௭

Page 290 of 513
PDF/HTML Page 323 of 546
single page version

ஸ்பர்ஶநரஸநக்ராணசக்ஷுஃஶ்ரோத்ரபஂசகமிந்த்ரியப்ராணாஃ, காயவாங்மஸ்த்ரயஂ பலப்ராணாஃ, பவ- தாரணநிமித்தமாயுஃப்ராணஃ, உதஂசநந்யஂசநாத்மகோ மருதாநபாநப்ராணஃ ..௧௪௬..

அத ப்ராணாநாஂ நிருக்த்யா ஜீவத்வஹேதுத்வஂ பௌத்கலிகத்வஂ ச ஸூத்ரயதி — அநாத்யநந்தஸ்வபாவாத்பரமாத்மபதார்தாத்விபரீதஃ ஸாத்யந்த ஆயுஃப்ராணஃ, உச்ச்வாஸநிஶ்வாஸஜநிதகேதரஹிதா- ச்சுத்தாத்மதத்த்வாத்ப்ரதிபக்ஷபூத ஆநபாநப்ராணஃ . ஏவமாயுரிந்த்ரியபலோச்ச்வாஸரூபேணாபேதநயேந ஜீவாநாஂ ஸஂபந்திநஶ்சத்வாரஃ ப்ராணா பவந்தி . தே ச ஶுத்தநயேந ஜீவாத்பிந்நா பாவயிதவ்யா இதி ..௧௪௬.. அத த ஏவ ப்ராணா பேதநயேந தஶவிதா பவந்தீத்யாவேதயதி —

அந்வயார்த : — [இந்த்ரியப்ராணஃ ச ] இந்த்ரியப்ராண, [ததா பலப்ராணஃ ] பலப்ராண, [ததா ச ஆயுஃப்ராண: ] ஆயுப்ராண [ச ] ஔர [ஆநபாநப்ராணஃ ] ஶ்வாஸோச்ச்வாஸ ப்ராண — [தே ] யே (சார) [ஜீவாநாஂ ] ஜீவோஂகே [ப்ராணாஃ ] ப்ராண [பவந்தி ] ஹைஂ ..௧௪௬..

டீகா : — ஸ்பர்ஶந, ரஸநா, க்ராண, சக்ஷு ஔர ஶ்ரோத்ர — யஹ பா஁ச இந்த்ரியப்ராண ஹைஂ; காய, வசந ஔர மந, — யஹ தீந பலப்ராண ஹைஂ, பவ தாரணகா நிமித்த (அர்தாத் மநுஷ்யாதி பர்யாயகீ ஸ்திதிகா நிமித்த) ஆயுப்ராண ஹை; நீசே ஔர ஊ பர ஜாநா ஜிஸகா ஸ்வரூப ஹை ஐஸீ வாயு (ஶ்வாஸ) ஶ்வாஸோச்ச்வாஸ ப்ராண ஹை ..௧௪௬..

அப, வ்யுத்பத்திஸே ப்ராணோஂகோ ஜீவத்வகா ஹேதுபநா ஔர உநகா பௌத்கலிகபநா ஸூத்ர த்வாரா கஹதே ஹைஂ (அர்தாத் ப்ராண ஜீவத்வகே ஹேது ஹை ஐஸா வ்யுத்பத்திஸே தரஶாதே ஹைஂ ததா ப்ராண பௌத்கலிக ஹைஂ ஐஸா கஹதே ஹைஂ ) : —

Page 291 of 513
PDF/HTML Page 324 of 546
single page version

ப்ராணஸாமாந்யேந ஜீவதி ஜீவிஷ்யதி ஜீவிதவாஂஶ்ச பூர்வமிதி ஜீவஃ . ஏவமநாதி- ஸஂதாநப்ரவர்தமாநதயா த்ரிஸமயாவஸ்தத்வாத்ப்ராணஸாமாந்யஂ ஜீவஸ்ய ஜீவத்வஹேதுரஸ்த்யேவ . ததாபி தந்ந ஜீவஸ்ய ஸ்வபாவத்வமவாப்நோதி புத்கலத்ரவ்யநிர்வ்ருத்தத்வாத் ..௧௪௭..

இந்த்ரியப்ராணஃ பஞ்சவிதஃ, த்ரிதா பலப்ராணஃ, புநஶ்சைக ஆநபாநப்ராணஃ, ஆயுஃப்ராணஶ்சேதி பேதேந தஶ ப்ராணாஸ்தேபி சிதாநந்தைகஸ்வபாவாத்பரமாத்மநோ நிஶ்சயேந பிந்நா ஜ்ஞாதவ்யா இத்யபிப்ராயஃ ..“௧௨.. அத ப்ராணஶப்தவ்யுத்பத்த்யா ஜீவஸ்ய ஜீவத்வஂ ப்ராணாநாஂ புத்கலஸ்வரூபத்வஂ ச நிரூபயதி — பாணேஹிஂ சதுஹிஂ ஜீவதி யத்யபி நிஶ்சயேந ஸத்தாசைதந்யஸுகபோதாதிஶுத்தபாவப்ராணைர்ஜீவதி ததாபி வ்யவஹாரேண வர்தமாநகாலே த்ரவ்யபாவ- ரூபைஶ்சதுர்பிரஶுத்தப்ராணைர்ஜீவதி ஜீவிஸ்ஸதி ஜீவிஷ்யதி பாவிகாலே ஜோ ஹி ஜீவிதோ யோ ஹி ஸ்பு டஂ ஜீவிதஃ புவ்வஂ பூர்வகாலே ஸோ ஜீவோ ஸ ஜீவோ பவதி . தே பாணா தே பூர்வோக்தாஃ ப்ராணாஃ போக்கலதவ்வேஹிஂ ணிவ்வத்தா உதயாகத- புத்கலகர்மணா நிர்வ்ருத்தா நிஷ்பந்நா இதி . தத ஏவ காரணாத்புத்கலத்ரவ்யவிபரீதாதநந்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸுக-

அந்வயார்த : — [யஃ ஹி ] ஜோ [சதுர்பிஃ ப்ராணைஃ ] சார ப்ராணோஂஸே [ஜீவதி ] ஜீதா ஹை, [ஜீவிஷ்யதி ] ஜியேகா [ஜீவிதஃ பூர்வஂ ] ஔர பஹலே ஜீதா தா, [ஸஃ ஜீவஃ ] வஹ ஜீவ ஹை . [புநஃ ] பி ர பீ [ப்ராணாஃ ] ப்ராண தோ [புத்கலத்ரவ்யைஃ நிர்வ்ருத்தாஃ ] புத்கல த்ரவ்யோஂஸே நிஷ்பந்ந (ரசித) ஹைஂ ..௧௪௭..

டீகா : — (வ்யுத்பத்திகே அநுஸார) ப்ராணஸாமாந்யஸே ஜீதா ஹை, ஜியேகா, ஔர பஹலே ஜீதா தா, வஹ ஜீவ ஹை . இஸப்ரகார (ப்ராணஸாமாந்ய) அநாதி ஸஂதாநரூப (-ப்ரவாஹரூப)ஸே ப்ரவர்தமாந ஹோநேஸே (ஸஂஸாரதஶாமேஂ) த்ரிகால ஸ்தாயீ ஹோநேஸே ப்ராணஸாமாந்ய ஜீவகே ஜீவத்வகா ஹேது ஹை ஹீ . ததாபி வஹ (ப்ராண ஸாமாந்ய) ஜீவகா ஸ்வபாவ நஹீஂ ஹை க்யோஂகி வஹ புத்கலத்ரவ்யஸே நிஷ்பந்ந — ரசித ஹை .

பாவார்த : — யத்யபி நிஶ்சயஸே ஜீவ ஸதா ஹீ பாவப்ராணஸே ஜீதா ஹை, ததாபி ஸஂஸாரதஶாமேஂ வ்யவஹாரஸே உஸே வ்யவஹாரஜீவத்வகே காரணபூத இந்த்ரியாதி த்ரவ்யப்ராணோஂஸே ஜீவித கஹா ஜாதா ஹை . ஐஸா

ஜே சார ப்ராணே ஜீவதோ பூர்வே, ஜீவே சே, ஜீவஶே, தே ஜீவ சே; பண ப்ராண தோ புத்கலதரவநிஷ்பந்ந சே. ௧௪௭.

Page 292 of 513
PDF/HTML Page 325 of 546
single page version

யதோ மோஹாதிபிஃ பௌத்கலிககர்மபிர்பத்தத்வாஜ்ஜீவஃ ப்ராணநிபத்தோ பவதி, யதஶ்ச ப்ராணநிபத்தத்வாத்பௌத்கலிககர்மபலமுபபுஂஜாநஃ புநரப்யந்யைஃ பௌத்கலிககர்மபிர்பத்யதே, ததஃ வீர்யாத்யநந்தகுணஸ்வபாவாத்பரமாத்மதத்த்வாத்பிந்நா பாவயிதவ்யா இதி பாவஃ ..௧௪௭.. அத ப்ராணாநாஂ யத்பூர்வ- ஸூத்ரோதிதஂ பௌத்கலிகத்வஂ ததேவ தர்ஶயதி — ஜீவோ பாணணிபத்தோ ஜீவஃ கர்தா சதுர்பிஃ ப்ராணைர்நிபத்தஃ ஸஂபத்தோ பவதி . கதஂபூதஃ ஸந் . பத்தோ ஶுத்தாத்மோபலம்பலக்ஷணமோக்ஷாத்விலக்ஷணைர்பத்தஃ . கைர்பத்தஃ . மோஹாதிஏஹிஂ கம்மேஹிஂ மோஹநீயாதிகர்மபிர்பத்தஸ்ததோ ஜ்ஞாயதே மோஹாதிகர்மபிர்பத்தஃ ஸந் ப்ராணநிபத்தோ பவதி, ந ச கர்மபந்தரஹித இதி . தத ஏவ ஜ்ஞாயதே ப்ராணாஃ புத்கலகர்மோதயஜநிதா இதி . ததாவிதஃ ஸந் கிஂ கரோதி . உவபுஂஜதி கம்மபலஂ பரமஸமாதிஸமுத்பந்நநித்யாநந்தைகலக்ஷணஸுகாம்ருதபோஜநமலபமாநஃ ஸந் கடுகவிஷஸமாநமபி கர்மபலமுபபுங்க்தே . பஜ்ஜதி அண்ணேஹிஂ கம்மேஹிஂ தத்கர்மபலமுபபுஞ்ஜாநஃ ஸந்நயஂ ஜீவஃ கர்மரஹிதாத்மநோ விஸத்ருஶைரந்யகர்மபிர்நவதரகர்மபிர்பத்யதே . யதஃ காரணாத்கர்மபலஂ புஞ்ஜாநோ நவதர கர்மாணி பத்நாதி, ஹோநேபர பீ வே த்ரவ்யப்ராண ஆத்மாகா ஸ்வரூப கிஂசித் மாத்ர நஹீஂ ஹைஂ க்யோஂகி வே புத்கல த்ரவ்யஸே நிர்மித ஹைஂ ..௧௪௭..

அந்வயார்த : — [மோஹாதிகைஃ கர்மபிஃ ] மோஹாதிக கர்மோஂஸே [பத்தஃ ] ப஁தா ஹுஆ ஹோநேஸே [ஜீவஃ ] ஜீவ [ப்ராணநிபத்தஃ ] ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹோதா ஹுஆ [கர்மபலஂ உபபுஂஜாநஃ ] கர்மபலகோ போகதா ஹுஆ [அந்யைஃ கர்மபிஃ ] அந்ய கர்மோஂஸே [பத்யதே ] ப஁ததா ஹை ..௧௪௮..

டீகா : — (௧) மோஹாதிக பௌத்கலிக கர்மோஂஸே ப஁தா ஹுஆ ஹோநேஸே ஜீவ ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹோதா ஹை ஔர (௨) ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹோநேகே காரண பௌத்கலிக கர்மபலகோ (மோஹீ – ராகீ – த்வேஷீ ஜீவ மோஹ – ராக – த்வேஷபூர்வக) போகதா ஹுஆ புநஃ பீ அந்ய பௌத்கலிக கர்மோஂஸே பஂததா ஹை, இஸலியே

Page 293 of 513
PDF/HTML Page 326 of 546
single page version

பௌத்கலிககர்மகார்யத்வாத்பௌத்கலிககர்மகாரணத்வாச்ச பௌத்கலிகா ஏவ ப்ராணா நிஶ்சீயந்தே ..௧௪௮..

அப, ப்ராணோஂகே பௌத்கலிக கர்மகா காரணபநா (அர்தாத் ப்ராண பௌத்கலிக கர்மகே காரண கிஸ ப்ரகார ஹைஂ வஹ) ப்ரகட கரதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [யதி ] யதி [ஜீவஃ ] ஜீவ [மோஹப்ரத்வேஷாப்யாஂ ] மோஹ ஔர த்வேஷகே த்வாரா [ஜீவயோஃ ] ஜீவோஂகே (-ஸ்வஜீவகே ததா பரஜீவகே) [ப்ராணாபாதஂ கரோதி ] ப்ராணோஂகோ பாதா பஹு஁சாதே ஹைஂ, [ஸஃ ஹி ] தோ பூர்வகதித [ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மபிஃ பஂதஃ ] ஜ்ஞாநாவரணாதிக கர்மோஂகே த்வாரா பஂத [பவதி ] ஹோதா ஹை ..௧௪௯..

Page 294 of 513
PDF/HTML Page 327 of 546
single page version

ப்ராணைர்ஹி தாவஜ்ஜீவஃ கர்மபலமுபபுஂக்தே; ததுபபுஂஜாநோ மோஹப்ரத்வேஷாவாப்நோதி; தாப்யாஂ ஸ்வஜீவ- பரஜீவயோஃ ப்ராணாபாதஂ விததாதி . ததா கதாசித்பரஸ்ய த்ரவ்யப்ராணாநாபாத்ய கதாசிதநாபாத்ய ஸ்வஸ்ய பாவப்ராணாநுபரக்தத்வேந பாதமாநோ ஜ்ஞாநாவரணாதீநி கர்மாணி பத்நாதி . ஏவஂ ப்ராணாஃ பௌத்கலிககர்மகாரணதாமுபயாந்தி ..௧௪௯..

ஜ்ஞாநஸ்வரூபஂ ஸ்வகீயஶுத்தப்ராணஂ ஹந்தி, பஶ்சாதுத்தரகாலே பரப்ராணகாதே நியமோ நாஸ்தீதி ..௧௪௯.. அதேந்த்ரி- யாதிப்ராணோத்பத்தேரந்தரங்கஹேதுமுபதிஶதி — ஆதா கம்மமலிமஸோ அயமாத்மா ஸ்வபாவேந பாவகர்மத்ரவ்யகர்மநோகர்ம- மலரஹிதத்வேநாத்யந்தநிர்மலோபி வ்யவஹாரேணாநாதிகர்மபந்தவஶாந்மலீமஸோ பவதி . ததாபூதஃ ஸந் கிஂ கரோதி . தரேதி பாணே புணோ புணோ அண்ணே தாரயதி ப்ராணாந் புநஃபுநஃ அந்யாந்நவதராந் . யாவத்கிம் . ண சயதி

டீகா : — ப்ரதம தோ ப்ராணோஂஸே ஜீவ கர்மபலகோ போகதா ஹை; உஸே போகதா ஹுஆ மோஹ ததா த்வேஷகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை; மோஹ ததா த்வேஷஸே ஸ்வஜீவ ததா பரஜீவகே ப்ராணோஂகோ ௧பாதா பஹு஁சாதா ஹை . வஹா஁ கதாசித் (-கிஸீ ஸமய) பரகே த்ரவ்ய ப்ராணோஂகோ பாதா பஹு஁சாகர ஔர கதாசித் (பரகே த்ரவ்ய ப்ராணோஂகோ) பாதா ந பஹு஁சாகர, அபநே பாவப்ராணோஂகோ தோ ௨உபரக்தபநேஸே (அவஶ்ய ஹீ) பாதா பஹு஁சாதா ஹுஆ ஜீவ ஜ்ஞாநாவரணாதி கர்மோஂகோ பா஁ததா ஹை . இஸப்ரகார ப்ராண பௌத்கலிக கர்மோஂகே காரணபநேகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ ..௧௪௯..

அப பௌத்கலிக ப்ராணோஂகீ ஸஂததிகீ (-ப்ரவாஹகீ – பரம்பராகீ) ப்ரவ்ருத்திகா அந்தரஂக ஹேது ஸூத்ர த்வாரா கஹதே ஹைஂ : — ௧. பாதா = பீடா, உபத்ரவ, விக்ந . ௨. உபரக்தபநா = மலிநபநா; விகாரீபநா; மோஹாதிபரிணாமரூப பரிணமித ஹோநா . [ஜைஸே கோஈ புருஷ தப்த லோஹேகே

Page 295 of 513
PDF/HTML Page 328 of 546
single page version

யேயமாத்மநஃ பௌத்கலிகப்ராணாநாஂ ஸஂதாநேந ப்ரவ்ருத்திஃ, தஸ்யா அநாதிபௌத்கலகர்மமூலஂ ஶரீராதிமமத்வரூபமுபரக்தத்வமந்தரஂகோ ஹேதுஃ ..௧௫௦..

ஜாவ மமத்திஂ நிஸ்நேஹசிச்சமத்காரபரிணதேர்விபரீதாஂ மமதாஂ யாவத்காலஂ ந த்யஜதி . கேஷு விஷயேஷு . தேஹபதாணேஸு விஸயேஸு தேஹவிஷயரஹிதபரமசைதந்யப்ரகாஶபரிணதேஃ ப்ரதிபக்ஷபூதேஷு தேஹப்ரதாநேஷு பஞ்சேந்த்ரியவிஷயேஷ்விதி . ததஃ ஸ்திதமேதத் — இந்த்ரியாதிப்ராணோத்பத்தேர்தேஹாதிமமத்வமேவாந்தரங்ககாரணமிதி ..௧௫௦.. அதேந்த்ரியாதிப்ராணாநாமப்யந்தரஂ விநாஶகாரணமாவேதயதி — ஜோ இஂதியாதிவிஜஈ பவீய யஃ கர்தாதீந்த்ரியாத்மோத்தஸுகாம்ருதஸஂதோஷபலேந ஜிதேந்த்ரியத்வேந நிஃகஷாயநிர்மலாநுபூதிபலேந கஷாயஜயேந சேந்த்ரியாதிவிஜயீ பூத்வா உவஓகமப்பகஂ ஜாதி

அந்வயார்த : — [யாவத் ] ஜப தக [தேஹப்ரதாநேஷு விஷயேஷு ] தேஹப்ரதாந விஷயோஂமேஂ [மமத்வஂ ] மமத்வகோ [ந த்யஜதி ] நஹீஂ சோ஡தா, [கர்மமலீமஸஃ ஆத்மா ] தப தக கர்மஸே மலிந ஆத்மா [புநஃ புநஃ ] புநஃ – புநஃ [அந்யாந் ப்ராணாந் ] அந்ய – அந்ய ப்ராணோஂகோ [தாரயதி ] தாரண கரதா ஹை ..௧௫௦..

டீகா : — ஜோ இஸ ஆத்மாகோ பௌத்கலிக ப்ராணோஂகீ ஸஂதாநரூப ப்ரவ்ருத்தி ஹை, உஸகா அந்தரஂக ஹேது ஶரீராதிகா மமத்வரூப உபரக்தபநா ஹை, ஜிஸகா மூல (-நிமித்த) அநாதி பௌத்கலிக கர்ம ஹை .

பாவார்த : — த்ரவ்யப்ராணோஂகீ பரம்பரா சலதே ரஹநேகா அந்தரஂக காரண அநாதி புத்கலகர்மகே நிமித்தஸே ஹோநேவாலா ஜீவகா விகாரீ பரிணமந ஹை . ஜபதக ஜீவ தேஹாதி விஷயோஂகே மமத்வரூப விகாரீ பரிணமநகோ நஹீஂ சோ஡தா தப தக உஸகே நிமித்தஸே புநஃ – புநஃ புத்கலகர்ம ப஁ததே ரஹதே ஹைஂ ஔர உஸஸே புநஃ – புநஃ த்ரவ்யப்ராணோஂகா ஸம்பந்த ஹோதா ரஹதா ஹை ..௧௫௦..

Page 296 of 513
PDF/HTML Page 329 of 546
single page version

புத்கலப்ராணஸஂததிநிவ்ருத்தேரந்தரஂகோ ஹேதுர்ஹி பௌத்கலிககர்மமூலஸ்யோபரக்தத்வஸ்யாபாவஃ . ஸ து ஸமஸ்தேந்த்ரியாதிபரத்ரவ்யாநுவ்ருத்திவிஜயிநோ பூத்வா ஸமஸ்தோபாஶ்ரயாநுவ்ருத்திவ்யாவ்ருத்தஸ்ய ஸ்ப டிகமணே- ரிவாத்யந்தவிஶுத்தமுபயோகமாத்ரமாத்மாநஂ ஸுநிஶ்சலஂ கேவலமதிவஸதஃ ஸ்யாத் . இதமத்ர தாத்பர்யஂ — ஆத்மநோத்யந்தவிபக்தத்வஸித்தயே வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதவஃ புத்கலப்ராணா ஏவமுச்சேத்தவ்யாஃ ..௧௫௧.. கேவலஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகஂ நிஜாத்மாநஂ த்யாயதி, கம்மேஹிஂ ஸோ ண ரஜ்ஜதி கர்மபிஶ்சிச்சமத்காராத்மநஃ ப்ரதிபந்த- கைர்ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மபிஃ ஸ ந ரஜ்யதே, ந பத்யதே . கிஹ தஂ பாணா அணுசரஂதி கர்மபந்தாபாவே ஸதி தஂ புருஷஂ

அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ [இந்த்ரியாதிவிஜயீபூத்வா ] இந்த்ரியாதிகா விஜயீ ஹோகர [உபயோகஂ ஆத்மகஂ ] உபயோகமாத்ர ஆத்மாகா [த்யாயதி ] த்யாந கரதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ [கர்மபிஃ ] கர்மோஂகே த்வாரா [ந ரஜ்யதே ] ரஂஜித நஹீஂ ஹோதா; [தஂ ] உஸே [ப்ராணாஃ ] ப்ராண [கதஂ ] கைஸே [அநுசரஂதி ] அநுஸரேஂகே ? (அர்தாத் உஸகே ப்ராணோஂகா ஸம்பந்த நஹீஂ ஹோதா .) ..௧௫௧..

டீகா : — வாஸ்தவமேஂ பௌத்கலிக ப்ராணோஂகே ஸஂததிகீ நிவ்ருத்திகா அந்தரங்க ஹேது பௌத்கலிக கர்ம ஜிஸகா காரண ( – நிமித்த) ஹை ஐஸே ௧உபரக்தபநேகா அபாவ ஹை . ஔர வஹ அபாவ ஜோ ஜீவ ஸமஸ்த இந்த்ரியாதிக பரத்ரவ்யோஂகே அநுஸார பரிணதிகா விஜயீ ஹோகர, (அநேக வர்ணோவாலே) ௨ஆஶ்ரயாநுஸார ஸாரீ பரிணதிஸே வ்யாவ்ருத்த (ப்ருதக், அலக) ஹுஏ ஸ்ப டிக மணிகீ பா஁தி, அத்யந்த விஶுத்த உபயோகமாத்ர அகேலே ஆத்மாமேஂ ஸுநிஶ்சலதயா வஸதா ஹை, உஸ ஜீவகே ஹோதா ஹை .

யஹா஁ யஹ தாத்பர்ய ஹை கி — ஆத்மாகீ அத்யந்த விபக்ததா ஸித்த கரநேகே லியே வ்யவஹாரஜீவத்வகே ஹேதுபூத பௌத்கலிக ப்ராண இஸப்ரகார உச்சேத கரநேயோக்ய ஹைஂ .

பாவார்த : — ஜைஸே அநேக ரஂகயுக்த ஆஶ்ரயபூத வஸ்துகே அநுஸார ஜோ (ஸ்ப டிக மணிகா) அநேகரஂகீ பரிணமந ஹை உஸஸே ஸர்வதா வ்யாவ்ருத்த ஹுயே ஸ்ப டிகமணிகே உபரக்தபநேகா அபாவ ஹை, உஸீப்ரகார அநேகப்ரகாரகே கர்ம வ இந்த்ரியாதிகே அநுஸார ஜோ (ஆத்மாகா) அநேக ப்ரகாரகா விகாரீ பரிணமந ஹை உஸஸே ஸர்வதா வ்யாவ்ருத்த ஹுயே ஆத்மாகே ( – ஜோ ஏக உபயோகமாத்ர ௧. உபரக்தபநா = விக்ருதபநா; மலிநபநா; ரஂஜிதபநா; உபராகயுக்தபநா, (உபராககே அர்தகே லியே காதா ௧௨௬கா

பு டநோட தேகோ]) ௨. ஆஶ்ரய = ஜிஸமேஂ ஸ்ப டிகமணி ரகா ஹோ வஹ வஸ்து .

Page 297 of 513
PDF/HTML Page 330 of 546
single page version

அத புநரப்யாத்மநோத்யந்தவிபக்தத்வஸித்தயே கதிவிஶிஷ்டவ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுபர்யாயஸ்வரூப- முபவர்ணயதி —

ஹேது ஐஸீ ஜோ கதிவிஶிஷ்ட (தேவ – மநுஷ்யாதி) பர்யாயோஂகா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [அஸ்தித்வநிஶ்சிதஸ்ய அர்தஸ்ய ஹி ] அஸ்தித்வஸே நிஶ்சித அர்தகா (த்ரவ்யகா) [அர்தாந்தரே ஸஂபூதஃ ] அந்ய அர்தமேஂ (த்ரவ்யமேஂ) உத்பந்ந [அர்தஃ ] ஜோ அர்த (-பாவ) [ஸ பர்யாயஃ ] வஹ பர்யாய ஹை — [ஸஂஸ்தாநாதிப்ரபேதைஃ ] கி ஜோ ஸஂஸ்தாநாதி பேதோஂ ஸஹித ஹோதீ ஹை ..௧௫௨..

Page 298 of 513
PDF/HTML Page 331 of 546
single page version

ஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வநிஶ்சிதஸ்யைகஸ்யார்தஸ்ய ஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வநிஶ்சித ஏவாந்ய- ஸ்மிந்நர்தே விஶிஷ்டரூபதயா ஸஂபாவிதாத்மலாபோர்தோநேகத்ரவ்யாத்மகஃ பர்யாயஃ . ஸ கலு புத்கலஸ்ய புத்கலாந்தர இவ ஜீவஸ்ய புத்கலே ஸஂஸ்தாநாதிவிஶிஷ்டதயா ஸமுபஜாயமாநஃ ஸஂபாவ்யத ஏவ . உபபந்நஶ்சைவஂவிதஃ பர்யாயஃ, அநேகத்ரவ்யஸஂயோகாத்மத்வேந கேவலஜீவவ்யதிரேக மாத்ரஸ்யைகத்ரவ்யபர்யாயஸ்யா- ஸ்கலிதஸ்யாந்தரவபாஸநாத் ..௧௫௨..

அத பர்யாயவ்யக்தீர்தர்ஶயதி — ப்ரதமவிஶேஷாந்தராதிகாரே ஸமுதாயபாதநிகா . தத்யதா — அத புநரபி ஶுத்தாத்மநோ விஶேஷபேதபாவநார்தஂ நரநாரகாதிபர்யாயரூபஂ வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுஂ தர்ஶயதி — அத்தித்தணிச்சிதஸ்ஸ ஹி சிதாநந்தைகலக்ஷணஸ்வரூபாஸ்தி- த்வேந நிஶ்சிதஸ்ய ஜ்ஞாதஸ்ய ஹி ஸ்பு டம் . கஸ்ய . அத்தஸ்ஸ பரமாத்மபதார்தஸ்ய அத்தஂதரம்ஹி ஶுத்தாத்மார்தாதந்யஸ்மிந் ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மரூபே அர்தாந்தரே ஸஂபூதோ ஸஂஜாத உத்பந்நஃ அத்தோ யோ நரநாரகாதிரூபோர்தஃ, பஜ்ஜாஓ ஸோ நிர்விகாரஶுத்தாத்மாநுபூதிலக்ஷணஸ்வபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயாதந்யாத்ருஶஃ ஸந் விபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயோ பவதி ஸ இத்தஂபூதபர்யாயோ ஜீவஸ்ய . கைஃ க்ருத்வா ஜாதஃ . ஸஂடாணாதிப்பபேதேஹிஂ ஸஂஸ்தாநாதிரஹிதபரமாத்மத்ரவ்யவிலக்ஷணைஃ ஸஂஸ்தாநஸஂஹநநஶரீராதிப்ரபேதைரிதி ..௧௫௨.. அத தாநேவ பர்யாயபேதாந் வ்யக்தீகரோதி — ணரணாரயதிரியஸுரா

டீகா : — ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூப – அஸ்தித்வஸே நிஶ்சித ஏக அர்தகா (த்ரவ்யகா), ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூப – அஸ்தித்வஸே ஹீ நிஶ்சித ஐஸே அந்ய அர்தமேஂ (த்ரவ்யமேஂ) விஶிஷ்டரூபஸே (-பிந்ந – பிந்ந ரூபஸே) உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஜோ அர்த (-பாவ), வஹ அநேகத்ரவ்யாத்மக பர்யாய ஹை வஹ அநேகத்ரவ்யாத்மக பர்யாய வாஸ்தவமேஂ, ஜைஸே புத்கலகீ அந்ய புத்கலமேஂ (அநேகத்ரவ்யாத்மக உத்பந்ந ஹோதீ ஹுஈ தேகீ ஜாதீ ஹை உஸீப்ரகார, ஜீவகீ புத்கலமேஂ ஸஂஸ்தாநாதிஸே விஶிஷ்டதயா (-ஸஂஸ்தாந இத்யாதிகே பேத ஸஹித) உத்பந்ந ஹோதீ ஹுஈ அநுபவமேஂ அவஶ்ய ஆதீ ஹை . ஔர ஐஸீ பர்யாய உபபந்ந (-யோக்ய கடித, ந்யாயயுக்த) ஹை; க்யோஂகி ஜோ கேவல ஜீவகீ வ்யதிரேகமாத்ர ஹை ஐஸீ அஸ்கலித ஏகத்ரவ்யபர்யாய ஹீ அநேக த்ரவ்யோஂகே ஸஂயோகாத்மகரூபஸே பீதர அவபாஸித ஹோதீ ஹை .

பாவார்த : — யத்யபி ப்ரத்யேக த்ரவ்யகா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஸதா ஹீ பிந்ந – பிந்ந ரஹதா ஹை ததாபி, ஜைஸே புத்கலோஂகீ அந்ய புத்கலகே ஸஂபஂதஸே ஸ்கஂதரூப பர்யாய ஹோதீ ஹை உஸீப்ரகார ஜீவகீ புத்கலோஂகே ஸஂபஂதஸே தேவாதிக பர்யாய ஹோதீ ஹை . ஜீவகீ ஐஸீ அநேகத்ரவ்யாத்மக தேவாதிபர்யாய அயுக்த நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி பீதர தேகநே பர, அநேக த்ரவ்யோஂகா ஸஂயோக ஹோநே பர பீ, ஜீவ கஹீஂ புத்கலோஂகே ஸாத ஏகரூப பர்யாய நஹீஂ கரதா, பரந்து வஹா஁ பீ மாத்ர ஜீவகீ (-புத்கலபர்யாயஸே பிந்ந-) அஸ்கலித (-அபநேஸே ச்யுத ந ஹோநேவாலீ) ஏகத்ரவ்யபர்யாய ஹீ ஸதா ப்ரவர்தமாந ரஹதீ ஹை ..௧௫௨..

Page 299 of 513
PDF/HTML Page 332 of 546
single page version

நாரகஸ்திர்யங்மநுஷ்யோ தேவ இதி கில பர்யாயா ஜீவாநாம் . தே கலு நாமகர்மபுத்கல- விபாககாரணத்வேநாநேகத்ரவ்யஸஂயோகாத்மகத்வாத் குகூலாஂகாராதிபர்யாயா ஜாதவேதஸஃ க்ஷோதகில்வ- ஸஂஸ்தாநாதிபிரிவ ஸஂஸ்தாநாதிபிரந்யதைவ பூதா பவந்தி ..௧௫௩.. நரநாரகதிர்யக்தேவரூபா அவஸ்தாவிஶேஷாஃ . ஸஂடாணாதீஹிஂ அண்ணஹா ஜாதா ஸஂஸ்தாநாதிபிரந்யதா ஜாதாஃ, மநுஷ்யபவே யத்ஸமசதுரஸ்ராதிஸஂஸ்தாநமௌதாரிகஶரீராதிகஂ ச ததபேக்ஷயா பவாந்தரேந்யத்விஸத்ரஶஂ ஸஂஸ்தாநாதிகஂ பவதி . தேந காரணேந தே நரநாரகாதிபர்யாயா அந்யதா ஜாதா பிந்நா பண்யந்தே; ந ச ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவபரமாத்மத்ரவ்யத்வேந . கஸ்மாத் . த்ருணகாஷ்டபத்ராகாராதிபேதபிந்நஸ்யாக்நேரிவ ஸ்வரூபஂ ததேவ . பஜ்ஜாயா ஜீவாணஂ தே ச நரநாரகாதயோ ஜீவாநாஂ விபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயா பண்யந்தே . கைஃ க்ருத்வா . உதயாதிஹிஂ ணாமகம்மஸ்ஸ உதயாதிபிர்நாமகர்மணோ நிர்தோஷபரமாத்மஶப்தவாச்யாந்நிர்ணாமநிர்கோத்ராதிலக்ஷணாச்சுத்தாத்மத்ரவ்யாத- ந்யாத்ருஶைர்நாமகர்மஜநிதைர்பந்தோதயோதீரணாதிபிரிதி . யத ஏவ தே கர்மோதயஜநிதாஸ்ததோ ஜ்ஞாயதே

அந்வயார்த : — [நரநாரகதிர்யக்ஸுராஃ ] மநுஷ்ய, நாரக, திர்யஂச ஔர தேவ — யே [நாமகர்மணஃ உதயாதிபிஃ ] நாமகர்மகே உதயாதிக கே காரண [ஜீவாநாஂ பர்யாயாஃ ] ஜீவோஂகீ பர்யாயேஂ ஹைஂ — [ஸஂஸ்தாநாதிபிஃ ] ஜோ கி ஸஂஸ்தாநாதிகே த்வாரா [அந்யதா ஜாதாஃ ] அந்ய – அந்ய ப்ரகாரகீ ஹோதீ ஹைஂ ..௧௫௩..

டீகா : — நாரக, திர்யஂச, மநுஷ்ய ஔர தேவ — யே ஜீவோஂகீ பர்யாயேஂ ஹைஂ . வே நாமகர்மரூப புத்கலகே விபாககே காரண அநேக த்ரவ்யோஂகீ ஸஂயோகாத்மக ஹைஂ; இஸலியே ஜைஸே த்ருஷகீ அக்நி ஔர அஂகார இத்யாதி அக்நிகீ பர்யாயேஂ சூரா ஔர டலீ இத்யாதி ஆகாரோஂஸே அந்ய- அந்ய ப்ரகாரகீ ஹோதீ ஹைஂ, உஸீப்ரகார ஜீவகீ வே நாரகாதி பர்யாயேஂ ஸஂஸ்தாநாதிகே த்வாரா அந்ய- அந்ய ப்ரகாரகீ ஹீ ஹோதீ ஹைஂ ..௧௫௩..

Page 300 of 513
PDF/HTML Page 333 of 546
single page version

யத்கலு ஸ்வலக்ஷணபூதஂ ஸ்வரூபாஸ்தித்வமர்தநிஶ்சாயகமாக்யாதஂ ஸ கலு த்ரவ்யஸ்ய ஸ்வபாவ ஏவ, ஸத்பாவநிபத்தத்வாத் த்ரவ்யஸ்வபாவஸ்ய . அதாஸௌ த்ரவ்யஸ்வபாவோ த்ரவ்யகுணபர்யாயத்வேந ஸ்தித்யுத்பாதவ்யயத்வேந ச த்ரிதயீஂ விகல்பபூமிகாமதிரூடஃ பரிஜ்ஞாயமாநஃ பரத்ரவ்யே மோஹமபோஹ்ய ஸ்வபரவிபாகஹேதுர்பவதி, ஶுத்தாத்மஸ்வரூபஂ ந ஸஂபவந்தீதி ..௧௫௩.. அத ஸ்வரூபாஸ்தித்வலக்ஷணஂ பரமாத்மத்ரவ்யஂ யோஸௌ ஜாநாதி ஸ பரத்ரவ்யே மோஹஂ ந கரோதீதி ப்ரகாஶயதி — ஜாணதி ஜாநாதி . ஜோ யஃ கர்தா . கம் . தஂ பூர்வோக்தஂ தவ்வஸஹாவஂ பரமாத்மத்ரவ்யஸ்வபாவம் . கிஂவிஶிஷ்டம் . ஸப்பாவணிபத்தஂ ஸ்வபாவஃ ஸ்வரூபஸத்தா தத்ர நிபத்தமாதீநஂ தந்மயஂ

அப, ஆத்மாகா அந்ய த்ரவ்யகே ஸாத ஸஂயுக்தபநா ஹோநே பர பீ ௧அர்த நிஶ்சாயக அஸ்தித்வகோ ஸ்வ – பர விபாககே ஹேதுகே ரூபமேஂ ஸமஜாதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ ஜீவ [தஂ ] உஸ (பூர்வோக்த) [ஸத்பாவநிபத்தஂ ] அஸ்தித்வநிஷ்பந்ந, [த்ரிதா ஸமாக்யாதஂ ] தீந ப்ரகாரஸே கதித, [ஸவிகல்பஂ ] பேதோஂவாலே [த்ரவ்யஸ்வபாவஂ ] த்ரவ்யஸ்வபாவகோ [ஜாநாதி ] ஜாநதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ [அந்யத்ரவ்யே ] அந்ய த்ரவ்யமேஂ [ந முஹ்யதி ] மோஹகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதா ..௧௫௪..

டீகா : — ஜோ, த்ரவ்யகோ நிஶ்சித கரநேவாலா, ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ கஹா கயா ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹீ ஹை; க்யோஂகி த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ அஸ்தித்வநிஷ்பந்ந (அஸ்தித்வகா பநா ஹுஆ) ஹை . த்ரவ்ய – குண – பர்யாயரூபஸே ததா த்ரௌவ்ய – உத்பாத – வ்யயரூபஸே ௨த்ரயாத்மக பேதபூமிகாமேஂ ஆரூ஢ ஐஸா யஹ த்ரவ்யஸ்வபாவ ஜ்ஞாத ஹோதா ஹுஆ, பரத்ரவ்யகே ப்ரதி மோஹகோ தூர கரகே ௧. அர்த நிஶ்சாயக = த்ரவ்யகா நிஶ்சய கரநேவாலா; (த்ரவ்யகா நிர்ணய கரநேகா ஸாதந ஜோ ஸ்வரூபாஸ்தித்வ ஹை வஹ

ஸ்வ -பரகா பேத கரநேமேஂ ஸாதநபூத ஹை, இஸப்ரகார இஸ காதாமேஂ ஸமஜாதே ஹைஂ .) ௨. த்ரயாத்மக = தீநஸ்வரூப; தீநகே ஸமூஹரூப (த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ த்ரவ்ய, குண ஔர பர்யாய ஐஸே தீந பேதோஂவாலா

அஸ்தித்வதீ நிஷ்பந்ந த்ரவ்யஸ்வபாவநே த்ரிவிகல்பநே ஜே ஜாணதோ, தே ஆதமா நஹி மோஹ பரத்ரவ்யே லஹே. ௧௫௪.

Page 301 of 513
PDF/HTML Page 334 of 546
single page version

ததஃ ஸ்வரூபாஸ்தித்வமேவ ஸ்வபரவிபாகஸித்தயே ப்ரதிபதமவதார்யம் . ததா ஹி — யச்சேதநத்வாந்வயலக்ஷணஂ த்ரவ்யஂ, யஶ்சேதநாவிஶேஷத்வலக்ஷணோ குணோ, யஶ்சேதநத்வவ்யதிரேகலக்ஷணஃ பர்யாயஸ்தத்த்ரயாத்மகஂ, யா பூர்வோத்தரவ்யதிரேகஸ்பர்ஶிநா சேதநத்வேந ஸ்திதிர்யாவுத்தரபூர்வவ்யதிரேகத்வேந சேதநஸ்யோத்பாதவ்யயௌ தத்த்ரயாத்மகஂ ச ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ யஸ்ய நு ஸ்வபாவோஹஂ ஸ கல்வயமந்யஃ . யச்சாசேதநத்வாந்வயலக்ஷணஂ த்ரவ்யஂ, யோசேதநாவிஶேஷத்வலக்ஷணோ குணோ, யோசேதநத்வவ்யதிரேகலக்ஷணஃ பர்யாயஸ்தத்த்ரயாத்மகஂ, யா பூர்வோத்தரவ்யதிரேகஸ்பர்ஶிநாசேதநத்வேந ஸ்திதிர்யாவுத்தரபூர்வவ்யதிரேகத்வேநாசேதநஸ்யோத்பாதவ்யயௌ தத்த்ரயாத்மகஂ ச ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ யஸ்ய து ஸ்வபாவஃ புத்கலஸ்ய ஸ கல்வயமந்யஃ . நாஸ்தி மே மோஹோஸ்தி ஸ்வபரவிபாகஃ ..௧௫௪.. ஸத்பாவநிபத்தம் . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டம் . திஹா ஸமக்காதஂ த்ரிதா ஸமாக்யாதஂ கதிதம் . கேவலஜ்ஞாநாதயோ குணாஃ ஸித்தத்வாதிவிஶுத்தபர்யாயாஸ்ததுபயாதாரபூதஂ பரமாத்மத்ரவ்யத்வமித்யுக்தலக்ஷணத்ரயாத்மகஂ ததைவ ஶுத்தோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யத்ரயாத்மகஂ ச யத்பூர்வோக்தஂ ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ தேந க்ருத்வா த்ரிதா ஸம்யகாக்யாதஂ கதிதஂ ப்ரதிபாதிதம் . புநரபி கதஂபூதஂ ஆத்மஸ்வபாவம் . ஸவியப்பஂ ஸவிகல்பஂ பூர்வோக்தத்ரவ்யகுணபர்யாயரூபேண ஸபேதம் . ய இத்தஂபூதமாத்மஸ்வபாவஂ ஜாநாதி, ண முஹதி ஸோ அண்ணதவியம்ஹி ந முஹ்யதி ஸோந்யத்ரவ்யே, ஸ து ஸ்வ – பரகே விபாககா ஹேது ஹோதா ஹை, இஸலியே ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஹீ ஸ்வ – பரகே விபாககீ ஸித்திகே லியே பத – பத பர அவதாரநா (லக்ஷ்யயேஂ லேநா) சாஹியே . வஹ இஸப்ரகார ஹை : —

(௧) சேதநத்வகா அந்வய ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா ஜோ த்ரவ்ய, (௨) சேதநாவிஶேஷத்வ (சேதநாகா விஶேஷபநா) ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா ஜோ குண ஔர (௩) சேதநத்வகா வ்யதிரேக ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸீ ஜோ பர்யாய — யஹ த்ரயாத்மக (ஐஸா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ), ததா (௧) பூர்வ ஔர உத்தர வ்யதிரேககோ ஸ்பர்ஶகரநேவாலே சேதநத்வரூபஸே ஜோ த்ரௌவ்ய ஔர (௨ – ௩) சேதநகே உத்தர ததா பூர்வ வ்யதிரேகரூபஸே ஜோ உத்பாத ஔர வ்யய — யஹ த்ரயாத்மக (ஐஸா) ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா மைஂ வாஸ்தவமேஂ யஹ அந்ய ஹூ஁, (அர்தாத் மைஂ புத்கலஸே யே பிந்ந ரஹா) . ஔர (௧) அசேதநத்வகா அந்வய ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா ஜோ த்ரவ்ய, (௨) அசேதநா விஶேஷத்வ ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா ஜோ குண ஔர (௩) அசேதநத்வகா வ்யதிரேக ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸீ ஜோ பர்யாய — யஹ த்ரயாத்மக (ஐஸா ஸ்வரூபஅஸ்தித்வ) ததா (௧) பூர்வ ஔர உத்தர வ்யதிரேககோ ஸ்பர்ஶகரநேவாலே அசேதநத்வரூபஸே ஜோ த்ரௌவ்ய ஔர (௨ – ௩) அசேதநகே உத்தர ததா பூர்வ வ்யதிரேகரூபஸே ஜோ உத்பாத ஔர வ்யய — யஹ த்ரயாத்மக ஐஸா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஜிஸ புத்கலகா ஸ்வபாவ ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ (முஜஸே) அந்ய ஹை . (இஸலியே) முஜே மோஹ நஹீஂ ஹை; ஸ்வ -பரகா விபாக ஹை . ௧. பூர்வ அர்தாத் பஹலேகா; ஔர உத்தர அர்தாத் பாதகா . (சேதந பூர்வ ஔர உத்தரகீ தோநோஂ பர்யாயோஂகோ ஸ்பர்ஶ கரதா

Page 302 of 513
PDF/HTML Page 335 of 546
single page version

பாவார்த : — மநுஷ்ய, தேவ இத்யாதி அநேகத்ரவ்யாத்மக பர்யாயோஂமேஂ பீ ஜீவகா ஸ்வரூபஅஸ்தித்வ ஔர ப்ரத்யேக பரமாணுகா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஸர்வதா பிந்ந – பிந்ந ஹை . ஸூக்ஷ்மதாஸே தேகநே பர வஹா஁ ஜீவ ஔர புத்கலகா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ (அர்தாத் அபநே – அபநே த்ரவ்ய – குண – பர்யாய ஔர த்ரௌவ்ய – உத்பாத – வ்யய) ஸ்பஷ்டதயா பிந்ந ஜாநா ஜா ஸகதா ஹை . ஸ்வ – பரகா பேத கரநேகே லியே ஜீவகோ இஸ ஸ்வரூபாஸ்தித்வகோ பத – பத பர லக்ஷ்யமேஂ லேநா யோக்ய ஹை . யதா – யஹ (ஜாநநேமேஂ ஆதா ஹுஆ) சேதந த்ரவ்ய – குண – பர்யாய ஔர சேதந த்ரௌவ்ய – உத்பாத – வ்யய ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா மைஂ இஸ (புத்கல) ஸே பிந்ந ரஹா; ஔர யஹ அசேதந த்ரவ்ய – குண – பர்யாய ததா அசேதந த்ரௌவ்ய – உத்பாத – வ்யய ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா புத்கல யஹ (முஜஸே) பிந்ந ரஹா . இஸலியே முஜே பரகே ப்ரதி மோஹ நஹீஂ ஹை; ஸ்வ – பரகா பேத ஹை ..௧௫௪..

அப, ஆத்மாகோ அத்யந்த விபக்த கரநேகே லியே பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககே காரணகா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [ஆத்மா உபயோகாத்மா ] ஆத்மா உபயோகாத்மக ஹை; [உபயோகஃ ] உபயோக [ஜ்ஞாநதர்ஶநஂ பணிதஃ ] ஜ்ஞாந – தர்ஶந கஹா கயா ஹை; [அபி ] ஔர [ஆத்மநஃ ] ஆத்மாகா [ஸஃ உபயோகஃ ] வஹ உபயோக [ஶுபஃ அஶுபஃ வா ] ஶுப அதவா அஶுப [பவதி ] ஹோதா ஹை ..௧௫௫..

Page 303 of 513
PDF/HTML Page 336 of 546
single page version

ஆத்மநோ ஹி பரத்ரவ்யஸஂயோககாரணமுபயோகவிஶேஷஃ . உபயோகோ ஹி தாவதாத்மநஃ ஸ்வபாவ- ஶ்சைதந்யாநுவிதாயிபரிணாமத்வாத் . ஸ து ஜ்ஞாநஂ தர்ஶநஂ ச, ஸாகாரநிராகாரத்வேநோபயரூபத்வா- ச்சைதந்யஸ்ய . அதாயமுபயோகோ த்வேதா விஶிஷ்யதே ஶுத்தாஶுத்தத்வேந . தத்ர ஶுத்தோ நிருபராகஃ, அஶுத்தஃ ஸோபராகஃ . ஸ து விஶுத்திஸஂக்லேஶரூபத்வேந த்வைவித்யாதுபராகஸ்ய த்விவிதஃ ஶுபோஶுபஶ்ச ..௧௫௫..

த்வேஷமோஹரூபஶ்சாஶுபஃ . வா வா ஶப்தேந ஶுபாஶுபாநுராகரஹிதத்வேந ஶுத்தஃ . உவஓகோ அப்பணோ ஹவதி இத்தஂ- பூதஸ்த்ரிலக்ஷண உபயோக ஆத்மநஃ ஸஂபந்தீ பவதீத்யர்தஃ ..௧௫௫.. அதோபயோகஸ்தாவந்நரநாரகாதிபர்யாய- காரணபூதஸ்ய கர்மரூபஸ்ய பரத்ரவ்யஸ்ய ஸஂயோககாரணஂ பவதி . தாவதிதாநீஂ கஸ்ய கர்மணஃ க உபயோகஃ காரணஂ

டீகா : — வாஸ்தவமேஂ ஆத்மாகோ பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண ௧உபயோகவிஶேஷ ஹை . ப்ரதம தோ உபயோக வாஸ்தவமேஂ ஆத்மாகா ஸ்வபாவ ஹை க்யோஂகி வஹ சைதந்ய – அநுவிதாயீ (உபயோக சைதந்யகா அநுஸரண கரகே ஹோநேவாலா) பரிணாம ஹை . ஔர வஹ உபயோக ஜ்ஞாந ததா தர்ஶந ஹை, க்யோஂகி சைதந்ய ௨ஸாகார ஔர ௩நிராகார ஐஸா உபயரூப ஹை . அப இஸ உபயோககே ஶுத்த ஔர அஶுத்த ஐஸே தோ பேத கியே கயே ஹைஂ . உஸமேஂ, ஶுத்த உபயோக நிருபராக (-நிர்விகார) ஹை; ஔர அஶுத்த உபயோக ஸோபராக (-ஸவிகார) ஹை . ஔர வஹ அஶுத்த உபயோக ஶுப ஔர அஶுப ஐஸே தோ ப்ரகாரகா ஹை, க்யோஂகி உபராக விஶுத்திரூப ஔர ஸஂக்லேஶரூப ஐஸா தோ ப்ரகாரகா ஹை (அர்தாத் விகார மந்தகஷாயரூப ஔர தீவ்ரகஷாயரூப ஐஸா தோ ப்ரகாரகா ஹை ) .

பாவார்த : — ஆத்மா உபயோகஸ்வரூப ஹை . ப்ரதம தோ உபயோககே தோ பேத ஹைஂ — ஶுத்த ஔர அஶுத்த . ஔர பி ர அஶுத்த உபயோககே தோ பேத ஹைஂ, ஶுப ததா அஶுப ..௧௫௫..

அப கஹதே ஹைஂ கி இநமேஂ கௌநஸா உபயோக பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண ஹை : — ௧. உபயோகவிஶேஷ = உபயோககா பேத, ப்ரகார யா அமுக ப்ரகாரகா உபயோக . (அஶுத்தோபயோக பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா

காரண ஹை; யஹ ௧௫௬ வீஂ காதாமேஂ கஹேஂகே .) ௨. ஸாகார = ஆகாரவாலா யா பேதவாலா; ஸவிகல்ப; விஶேஷ . ௩. நிராகார = ஆகார ரஹித; பேதரஹித; நிர்விகல்ப; ஸாமாந்ய .

உபயோக ஜோ ஶுப ஹோய, ஸஂசய தாய புண்ய தணோ தஹீஂ, நே பாபஸஂசய அஶுபதீ; ஜ்யாஂ உபய நஹி ஸஂசய நஹீஂ. ௧௫௬.

Page 304 of 513
PDF/HTML Page 337 of 546
single page version

உபயோகோ ஹி ஜீவஸ்ய பரத்ரவ்யஸஂயோககாரணமஶுத்தஃ . ஸ து விஶுத்திஸஂக்லேஶரூபோபராகவஶாத் ஶுபாஶுபத்வேநோபாத்தத்வைவித்யஃ, புண்யபாபத்வேநோபாத்தத்வைவித்யஸ்ய பரத்ரவ்யஸ்ய ஸஂயோககாரணத்வேந நிர்வர்த- யதி . யதா து த்விவிதஸ்யாப்யஸ்யாஶுத்தஸ்யாபாவஃ க்ரியதே ததா கலூபயோகஃ ஶுத்த ஏவாவதிஷ்டதே . ஸ புநரகாரணமேவ பரத்ரவ்யஸஂயோகஸ்ய ..௧௫௬..

அத ஶுபோபயோகஸ்வரூபஂ ப்ரரூபயதி — பவதீதி விசாரயதி — உவஓகோ ஜதி ஹி ஸுஹோ உபயோகோ யதி சேத் ஹி ஸ்பு டஂ ஶுபோ பவதி . புண்ணஂ ஜீவஸ்ஸ ஸஂசயஂ ஜாதி ததா காலே த்ரவ்யபுண்யஂ கர்த்ரு ஜீவஸ்ய ஸஂசயமுபசயஂ வ்ருத்திஂ யாதி பத்யத இத்யர்தஃ . அஸுஹோ வா தஹ பாவஂ அஶுபோபயோகோ வா ததா தேநைவ ப்ரகாரேண புண்யவத்த்ரவ்யபாபஂ ஸஂசயஂ யாதி . தேஸிமபாவே ண சயமத்தி தயோரபாவே ந சயோஸ்தி . நிர்தோஷிநிஜபரமாத்மபாவநாரூபேண ஶுத்தோபயோகபலேந யதா தயோர்த்வயோஃ ஶுபாஶுபோ- பயோகயோரபாவஃ க்ரியதே ததோபயஃ ஸஂசயஃ கர்மபந்தோ நாஸ்தீத்யர்தஃ ..௧௫௬.. ஏவஂ ஶுபாஶுபஶுத்தோபயோக- த்ரயஸ்ய ஸாமாந்யகதநரூபேண த்விதீயஸ்தலே காதாத்வயஂ கதம் . அத விஶேஷேண ஶுபோபயோகஸ்வரூபஂ

அந்வயார்த : — [உபயோகஃ ] உபயோக [யதி ஹி ] யதி [ஶுபஃ ] ஶுப ஹோ [ஜீவஸ்ய ] தோ ஜீவகே [புண்யஂ ] புண்ய [ஸஂசயஂ யாதி ] ஸஂசயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை [ததா வா அஶுபஃ ] ஔர யதி அஶுப ஹோ [பாபஂ ] தோ பாப ஸஂசய ஹோதா ஹை . [தயோஃ அபாவே ] உநகே (தோநோஂகே) அபாவமேஂ [சயஃ நாஸ்தி ] ஸஂசய நஹீஂ ஹோதா ..௧௫௬..

டீகா : — ஜீவகோ பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண அஶுத்த உபயோக ஹை . ஔர வஹ விஶுத்தி ததா ஸஂக்லேஶரூப உபராககே காரண ஶுப ஔர அஶுபரூபஸே த்விவிததாகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹுஆ, ஜோ புண்ய ஔர பாபரூபஸே த்விவிததாகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை ஐஸா ஜோ பரத்ரவ்ய உஸகே ஸஂயோககே காரணரூபஸே காம கரதா ஹை . (உபராக மந்தகஷாயரூப ஔர தீவ்ரகஷாயரூபஸே தோ ப்ரகாரகா ஹை, இஸலியே அஶுத்த உபயோக பீ ஶுப – அஶுபகே பேதஸே தோ ப்ரகாரகா ஹை; உஸமேஂஸே ஶுபோபயோக புண்யரூப பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண ஹோதா ஹை ஔர அஶுபோபயோக பாபரூப பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண ஹோதா ஹை .) கிந்து ஜப தோநோஂ ப்ரகாரகே அஶுத்தோபயோககா அபாவ கியா ஜாதா ஹை தப வாஸ்தவமேஂ உபயோக ஶுத்த ஹீ ரஹதா ஹை; ஔர வஹ தோ பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா அகாரண ஹீ ஹை . (அர்தாத் ஶுத்தோபயோக பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா காரண நஹீஂ ஹை ) ..௧௫௬..

Page 305 of 513
PDF/HTML Page 338 of 546
single page version

விஶிஷ்டக்ஷயோபஶமதஶாவிஶ்ராந்ததர்ஶநசாரித்ரமோஹநீயபுத்கலாநுவ்ருத்திபரத்வேந பரிக்ருஹீத- ஶோபநோபராகத்வாத் பரமபட்டாரகமஹாதேவாதிதேவபரமேஶ்வரார்ஹத்ஸித்தஸாதுஶ்ரத்தாநே ஸமஸ்தபூதக்ராமாநு- கம்பாசரணே ச ப்ரவ்ருத்தஃ ஶுப உபயோகஃ ..௧௫௭..

அதாஶுபோபயோகஸ்வரூபஂ ப்ரரூபயதி — வ்யாக்யாதி — ஜோ ஜாணாதி ஜிணிஂதே யஃ கர்தா ஜாநாதி . காந் . அநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஸஹிதாந் க்ஷுதாத்யஷ்டா- தஶதோஷரஹிதாஂஶ்ச ஜிநேந்த்ராந் . பேச்சதி ஸித்தே பஶ்யதி . காந் . ஜ்ஞாநாவரணாத்யஷ்டகர்மரஹிதாந்ஸம்யக்த்வாத்யஷ்ட- குணாந்தர்பூதாநந்தகுணஸஹிதாஂஶ்ச ஸித்தாந் . தஹேவ அணகாரே ததைவாநாகாராந் . அநாகாரஶப்தவாச்யாந்நிஶ்சய- வ்யவஹாரபஞ்சாசாராதியதோக்தலக்ஷணாநாசார்யோபாத்யாயஸாதூந் . ஜீவேஸு ஸாணுகஂபோ த்ரஸஸ்தாவரஜீவேஷு ஸாநுகம்பஃ ஸதயஃ . உவஓகோ ஸோ ஸுஹோ ஸ இத்தஂபூத உபயோகஃ ஶுபோ பண்யதே . ஸ ச கஸ்ய பவதி . தஸ்ஸ தஸ்ய பூர்வோக்த-

அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ [ஜிநேந்த்ராந் ] ஜிநேந்த்ரோஂகோ [ஜாநாதி ] ஜாநதா ஹை, [ஸித்தாந் ததைவ அநாகாராந் ] ஸித்தோஂ ததா அநாகாரோஂகீ (ஆசார்ய, உபாத்யாய ஔர ஸர்வஸாதுஓஂகீ) [பஶ்யதி ] ஶ்ரத்தா கரதா ஹை, [ஜீவேஷு ஸாநுகம்பஃ ] ஔர ஜீவோஂகே ப்ரதி அநுகம்பாயுக்த ஹை, [தஸ்ய ] உஸகே [ஸஃ ] வஹ [ஶுபஃ உபயோகஃ ] ஶுப உபயோக ஹை ..௧௫௭..

டீகா : — விஶிஷ்ட (விஶேஷ ப்ரகாரகீ) க்ஷயோபஶமதஶாமேஂ ரஹநேவாலே தர்ஶநமோஹநீய ஔர சாரித்ரமோஹநீயரூப புத்கலோஂகே அநுஸார பரிணதிமேஂ லகா ஹோநேஸே ஶுப ௧உபராககா க்ரஹண கியா ஹோநேஸே, ஜோ (உபயோக) பரம பட்டாரக மஹா தேவாதிதேவ, பரமேஶ்வர ஐஸே அர்ஹஂத, ஸித்த ஔர ஸாதுகீ ஶ்ரத்தா கரநேமேஂ ததா ஸமஸ்த ஜீவஸமூஹகீ அநுகம்பாகா ஆசரண கரநேமேஂ ப்ரவ்ருத்த ஹை, வஹ ஶுபோபயோக ஹை ..௧௫௭..

அப அஶுபோபயோககா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : — ௧. உபராககா அர்த காதா ௧௨௬கே டிப்பணமேஂ தேகேஂ .

Page 306 of 513
PDF/HTML Page 339 of 546
single page version

விஶிஷ்டோதயதஶாவிஶ்ராந்ததர்ஶநசாரித்ரமோஹநீயபுத்கலாநுவ்ருத்திபரத்வேந பரிக்ருஹீதாஶோபநோப- ராகத்வாத்பரமபட்டாரகமஹாதேவாதிதேவபரமேஶ்வரார்ஹத்ஸித்தஸாதுப்யோந்யத்ரோந்மார்கஶ்ரத்தாநே விஷயகஷாய- துஃஶ்ரவணதுராஶயதுஷ்டஸேவநோக்ரதாசரணே ச ப்ரவ்ருத்தோஶுபோபயோகஃ ..௧௫௮.. லக்ஷணஜீவஸ்யேத்யபிப்ராயஃ ..௧௫௭.. அதாஶுபோபயோகஸ்வரூபஂ நிரூபயதி — விஸயகஸாஓகாடோ விஷய- கஷாயாவகாடஃ . துஸ்ஸுதிதுச்சித்ததுட்டகோட்டிஜுதோ துஃஶ்ருதிதுஶ்சித்ததுஷ்டகோஷ்டியுதஃ . உக்கோ உக்ரஃ . உம்மக்கபரோ உந்மார்கபரஃ . உவஓகோ ஏவஂ விஶேஷணசதுஷ்டயயுக்த உபயோகஃ பரிணாமஃ ஜஸ்ஸ யஸ்ய ஜீவஸ்ய பவதி ஸோ அஸுஹோ ஸ உபயோகஸ்த்வஶுபோ பண்யதே, அபேதேந புருஷோ வா . ததா ஹி — விஷயகஷாயரஹிதஶுத்தசைதந்யபரிணதேஃ ப்ரதிபக்ஷ- பூதோ விஷயகஷாயாவகாடோ விஷயகஷாயபரிணதஃ . ஶுத்தாத்மதத்த்வப்ரதிபாதிகா ஶ்ருதிஃ ஸுஶ்ருதிஸ்தத்விலக்ஷணா துஃஶ்ருதிஃ மித்யாஶாஸ்த்ரஶ்ருதிர்வா; நிஶ்சிந்தாத்மத்யாநபரிணதஂ ஸுசித்தஂ, தத்விநாஶகஂ துஶ்சித்தஂ, ஸ்வபரநிமித்தேஷ்ட- காமபோகசிந்தாபரிணதஂ ராகாத்யபத்யாநஂ வா; பரமசைதந்யபரிணதேர்விநாஶிகா துஷ்டகோஷ்டீ, தத்ப்ரதிபக்ஷபூத- குஶீலபுருஷகோஷ்டீ வா . இத்தஂபூததுஃஶ்ருதிதுஶ்சித்ததுஷ்டகோஷ்டீபிர்யுதோ துஃஶ்ருதிதுஶ்சித்ததுஷ்டகோஷ்டியுக்தஃ . பரமோபஶம-

அந்வயார்த : — [யஸ்ய உபயோகஃ ] ஜிஸகா உபயோக [விஷயகஷாயாவகாடஃ ] விஷயகஷாயமேஂ அவகா஢ (மக்ந) ஹை, [துஃஶ்ருதிதுஶ்சித்ததுஷ்டகோஷ்டியுதஃ ] குஶ்ருதி, குவிசார ஔர குஸஂகதிமேஂ லகா ஹுஆ ஹை, [உக்ரஃ ] உக்ர ஹை ததா [உந்மார்கபரஃ ] உந்மார்கமேஂ லகா ஹுஆ ஹை, [ஸஃ அஶுபஃ ] உஸகா வஹ அஶுபோபயோக ஹை ..௧௫௮..

டீகா : — விஶிஷ்ட உதயதஶாமேஂ ரஹநேவாலே தர்ஶநமோஹநீய ஔர சாரித்ரமோஹநீயரூப புத்கலோஂகே அநுஸார பரிணதிமேஂ லகா ஹோநேஸே அஶுப உபராககோ க்ரஹண கரநேஸே, ஜோ (உபயோக) பரம பட்டாரக, மஹா தேவாதிதேவ, பரமேஶ்வர ஐஸே அர்ஹஂத, ஸித்த ஔர ஸாதுகே அதிரிக்த அந்ய — உந்மார்ககீ — ஶ்ரத்தா கரநேமேஂ ததா விஷய, கஷாய, குஶ்ரவண, குவிசார, குஸஂக ஔர உக்ரதாகா ஆசரண கரநேமேஂ ப்ரவ்ருத்த ஹை, வஹ அஶுபோபயோக ஹை ..௧௫௮..

Page 307 of 513
PDF/HTML Page 340 of 546
single page version

யோ ஹி நாமாயஂ பரத்ரவ்யஸஂயோககாரணத்வேநோபந்யஸ்தோஶுத்த உபயோகஃ ஸ கலு மந்த- தீவ்ரோதயதஶாவிஶ்ராந்தபரத்ரவ்யாநுவ்ருத்திதந்த்ரத்வாதேவ ப்ரவர்ததே, ந புநரந்யஸ்மாத் . ததோஹமேஷ ஸர்வஸ்மிந்நேவ பரத்ரவ்யே மத்யஸ்தோ பவாமி . ஏவஂ பவஂஶ்சாஹஂ பரத்ரவ்யாநுவ்ருத்திதந்த்ரத்வாபாவாத் ஶுபேநாஶுபேந வாஶுத்தோப- பாவபரிணதபரமசைதந்யஸ்வபாவாத்ப்ரதிகூலஃ உக்ரஃ . வீதராகஸர்வஜ்ஞப்ரணீதநிஶ்சயவ்யவஹாரமோக்ஷமார்காத்விலக்ஷண உந்மார்கபரஃ . இத்தஂபூதவிஶேஷணசதுஷ்டயஸஹித உபயோகஃ பரிணாமஃ தத்பரிணதபுருஷோ வேத்யஶுபோபயோகோ பண்யத இத்யர்தஃ ..௧௫௮.. அத ஶுபாஶுபரஹிதஶுத்தோபயோகஂ ப்ரரூபயதி — அஸுஹோவஓகரஹிதோ அஶுபோபயோகரஹிதோ பவாமி . ஸ கஃ அஹஂ அஹஂ கர்தா . புநரபி கதஂபூதஃ . ஸுஹோவஜுத்தோ ண ஶுபோபயோகயுக்தஃ பரிணதோ ந பவாமி . க்வ விஷயேஸௌ ஶுபோபயோகஃ . அண்ணதவியம்ஹி நிஜபரமாத்மத்ரவ்யாதந்யத்ரவ்யே . தர்ஹி கதஂபூதோ பவாமி . ஹோஜ்ஜஂ மஜ்ஜத்தோ ஜீவிதமரணலாபாலாபஸுகதுஃகஶத்ருமித்ரநிந்தாப்ரஶஂஸாதிவிஷயே மத்யஸ்தோ பவாமி . இத்தஂபூதஃ ஸந் கிஂ கரோமி . ணாணப்பகமப்பகஂ ஜாஏ ஜ்ஞாநாத்மகமாத்மாநஂ த்யாயாமி . ஜ்ஞாநேந நிர்வ்ருத்தஂ ஜ்ஞாநாத்மகஂ

அப, பரத்ரவ்யகே ஸஂயோககா ஜோ காரண (அஶுத்தோபயோக) உஸகே விநாஶகா அப்யாஸ பதலாதே ஹைஂ : —

அந்வயார்த : — [அந்யத்ரவ்யே ] அந்ய த்ரவ்யமேஂ [மத்யஸ்தஃ ] மத்யஸ்த [பவந் ] ஹோதா ஹுஆ [அஹம் ] மைஂ [அஶுபோபயோகரஹிதஃ ] அஶுபோபயோக ரஹித ஹோதா ஹுஆ ததா [ஶுபோபயுக்தஃ ந ] ஶுபோபயுக்த நஹீஂ ஹோதா ஹுஆ [ஜ்ஞாநாத்மகம் ] ஜ்ஞாநாத்மக [ஆத்மகஂ ] ஆத்மாகோ [த்யாயாமி ] த்யாதா ஹூ஁ ..௧௫௯..

டீகா : — ஜோ யஹ, (௧௫௬ வீஂ காதாமேஂ) பரத்ரவ்யமேகே ஸஂயோககே காரணரூபமேஂ கஹா கயா அஶுத்தோபயோக ஹை, வஹ வாஸ்தவமேஂ மந்த – தீவ்ர உதயதஶாமேஂ ரஹநேவாலே பரத்ரவ்யாநுஸார பரிணதிகே ஆதீந ஹோநேஸே ஹீ ப்ரவர்தித ஹோதா ஹை, கிந்து அந்ய காரணஸே நஹீஂ . இஸலியே யஹ மைஂ ஸமஸ்த பரத்ரவ்யமேஂ மத்யஸ்த ஹோஊ஁ . ஔர இஸப்ரகார மத்யஸ்த ஹோதா ஹுஆ மைஂ பரத்ரவ்யாநுஸார பரிணதிகே ஆதீந ந ஹோநேஸே ஶுப