Page 308 of 513
PDF/HTML Page 341 of 546
single page version

யோகேந நிர்முக்தோ பூத்வா கேவலஸ்வத்ரவ்யாநுவ்ருத்திபரிக்ரஹாத் ப்ரஸித்தஶுத்தோபயோக உபயோகாத்மநாத்மந்யேவ நித்யஂ நிஶ்சலமுபயுக்தஸ்திஷ்டாமி . ஏஷ மே பரத்ரவ்யஸஂயோககாரணவிநாஶாப்யாஸஃ ..௧௫௯..

அந்வயார்த : — [அஹஂ ந தேஹஃ ] மைஂ ந தேஹ ஹூ஁, [ந மநஃ ] ந மந ஹூ஁, [ச ஏவ ] ஔர [ந வாணீ ] ந வாணீ ஹூ஁; [தேஷாஂ காரண ந ] உநகா காரண நஹீஂ ஹூ஁ [கர்தா ந ] கர்தா நஹீஂ ஹூ஁, [காரயிதா ந ] கராநேவாலா நஹீஂ ஹூ஁; [கர்த்ருணாஂ அநுமந்தா ந ஏவ ] (ஔர) கர்தாகா அநுமோதக நஹீஂ ஹூ஁ ..௧௬௦..

ஹுஂ தேஹ நஹி, வாணீ ந, மந நஹி, தேமநுஂ காரண நஹீஂ, கர்தா ந, காரயிதா ந, அநுமஂதா ஹூ஁ கர்தாநோ நஹீஂ. ௧௬௦.

Page 309 of 513
PDF/HTML Page 342 of 546
single page version

ஶரீரஂ ச வாசஂ ச மநஶ்ச பரத்ரவ்யத்வேநாஹஂ ப்ரபத்யே, ததோ ந தேஷு கஶ்சிதபி மம பக்ஷபாதோஸ்தி, ஸர்வத்ராப்யஹமத்யந்தஂ மத்யஸ்தோஸ்மி . ததா ஹி — ந கல்வஹஂ ஶரீரவாங்மஸாஂ ஸ்வரூபாதாரபூதமசேதநத்ரவ்யமஸ்மி; தாநி கலு மாஂ ஸ்வரூபாதாரமந்தரேணாப்யாத்மநஃ ஸ்வரூபஂ தாரயந்தி . ததோஹஂ ஶரீரவாங்மநஃபக்ஷபாதமபாஸ்யாத்யந்தஂ மத்யஸ்தோஸ்மி . ந ச மே ஶரீரவாங்மநஃகாரணா- சேதநத்ரவ்யத்வமஸ்தி; தாநி கலு மாஂ காரணமந்தரேணாபி காரணவந்தி பவந்தி . ததோஹஂ தத்காரணத்வபக்ஷபாதமபாஸ்யாஸ்ம்யயமத்யந்தஂ மத்யஸ்தஃ . ந ச மே ஸ்வதந்த்ரஶரீரவாங்மநஃகாரகாசேதந- த்ரவ்யத்வமஸ்தி; தாநி கலு மாஂ கர்தாரமந்தரேணாபி க்ரியமாணாநி . ததோஹஂ தத்கர்த்ருத்வ- பக்ஷபாதமபாஸ்யாஸ்ம்யயமத்யந்தஂ மத்யஸ்தஃ . ந ச மே ஸ்வதந்த்ரஶரீரவாங்மநஃகாரகாசேதநத்ரவ்ய- ப்ரயோஜகத்வமஸ்தி; தாநி கலு மாஂ காரகப்ரயோஜகமந்தரேணாபி க்ரியமாணாநி . ததோஹஂ தத்காரக- ப்ரயோஜகத்வபக்ஷபாதமபாஸ்யாஸ்ம்யயமத்யந்தஂ மத்யஸ்தஃ . ந ச மே ஸ்வதந்த்ரஶரீரவாங்மநஃகாரகா- ஸ்வஶுத்தாத்மபாவநாவிஷயே யத்க்ருதகாரிதாநுமதஸ்வரூபஂ தத்விலக்ஷணஂ யந்மநோவசநகாயவிஷயே க்ருதகாரிதாநு- மதஸ்வரூபஂ தந்நாஹஂ பவாமி . ததஃ காரணாத்தத்பக்ஷபாதஂ முக்த்வாத்யந்தமத்யஸ்தோஸ்மீதி தாத்பர்யம் ..௧௬௦..

டீகா : — மைஂ ஶரீர, வாணீ ஔர மநகோ பரத்ரவ்யகே ரூபமேஂ ஸமஜதா ஹூ஁, இஸலியே முஜே உநகே ப்ரதி குச பீ பக்ஷபாத நஹீஂ ஹை . மைஂ உந ஸபகே ப்ரதி அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ . வஹ இஸப்ரகார : —

வாஸ்தவமேஂ ஶரீர, வாணீ ஔர மநகே ஸ்வரூபகா ஆதாரபூத ஐஸா அசேதந த்ரவ்ய நஹீஂ ஹூ஁, மைஂ ஸ்வரூபாதார (ஹுஏ) விநா பீ வே வாஸ்தவமேஂ அபநே ஸ்வரூபகோ தாரண கரதே ஹைஂ . இஸலியே மைஂ ஶரீர, வாணீ ஔர மநகா பக்ஷபாத சோ஡கர அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ .

ஔர மைஂ ஶரீர, வாணீ ததா மநகா காரண ஐஸா அசேதந த்ரவ்ய நஹீஂ ஹூ஁ . மைஂ காரண (ஹுஏ) விநா பீ வே வாஸ்தவமேஂ காரணவாந் ஹைஂ . இஸலியே உநகே காரணபநேகா பக்ஷபாத சோ஡கர யஹ மைஂ அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ .

ஔர மைஂ ஸ்வதஂத்ரரூபஸே ஶரீர, வாணீ ததா மநகா கர்தா ஐஸா அசேதந த்ரவ்ய நஹீஂ ஹூ஁; மைஂ கர்தா (ஹுஏ) விநா பீ வே வாஸ்தவமேஂ கியே ஜாதே ஹைஂ . இஸலியே உநகே கர்த்ருத்வகா பக்ஷபாத சோ஡கர யஹ மைஂ அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ .

ஔர மைஂ, ஸ்வதந்த்ரரூபஸே ஶரீர, வாணீ ததா மநகா காரக (கர்தா) ஐஸா ஜோ அசேதந த்ரவ்ய ஹை உஸகா ப்ரயோஜக நஹீஂ ஹூ஁; மைஂ கர்தா – ப்ரயோஜக விநா பீ (அர்தாத் மைஂ உநகே கர்தாகா ப்ரயோஜக — உநகா கராநேவாலா – ஹுஏ விநா பீ ) வே வாஸ்தவமேஂ கியே ஜாதே ஹைஂ . இஸலியே யஹ மைஂ உநகே கர்தாகே ப்ரயோஜகபநேகா பக்ஷபாத சோ஡கர அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ .

Page 310 of 513
PDF/HTML Page 343 of 546
single page version

சேதநத்ரவ்யாநுஜ்ஞாத்ருத்வமஸ்தி; தாநி கலு மாஂ காரகாநுஜ்ஞாதாரமந்தரேணாபி க்ரியமாணாநி . ததோஹஂ தத்காரகாநுஜ்ஞாத்ருத்வபக்ஷபாதமபாஸ்யாஸ்ம்யயமத்யந்தஂ மத்யஸ்தஃ ..௧௬௦..

ஶரீரஂ ச வாக் ச மநஶ்ச த்ரீண்யபி பரத்ரவ்யஂ, புத்கலத்ரவ்யாத்மகத்வாத் . புத்கலத்ரவ்யத்வஂ து தேஷாஂ புத்கலத்ரவ்யஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வநிஶ்சிதத்வாத் . ததாவிதபுத்கலத்ரவ்யஂ த்வநேகபரமாணு- அத காயவாங்மநஸாஂ ஶுத்தாத்மஸ்வரூபாத்பரத்ரவ்யத்வஂ வ்யவஸ்தாபயதி — தேஹோ ய மணோ வாணீ போக்கலதவ்வப்பக த்தி ணித்திட்டா தேஹஶ்ச மநோ வாணீ திஸ்ரோபி புத்கலத்ரவ்யாத்மகா இதி நிர்திஷ்டாஃ . கஸ்மாத் . வ்யவஹாரேண ஜீவேந ஸஹைகத்வேபி நிஶ்சயேந பரமசைதந்யப்ரகாஶபரிணதேர்பிந்நத்வாத் . புத்கலத்ரவ்யஂ கிஂ பண்யதே . போக்கலதவ்வஂ ஹி புணோ பிஂடோ பரமாணுதவ்வாணஂ புத்கலத்ரவ்யஂ ஹி ஸ்பு டஂ புநஃ பிண்டஃ ஸமூஹோ பவதி . கேஷாம் . பரமாணுத்ரவ்யாணா- மித்யர்தஃ ..௧௬௧.. அதாத்மநஃ ஶரீரரூபபரத்ரவ்யாபாவஂ தத்கர்த்ருத்வாபாவஂ ச நிரூபயதி — ணாஹஂ புக்கலமஇஓ அநுமோதக நஹீஂ ஹூ஁; மைஂ கர்தா – அநுமோதக விநா பீ (மைஂ உநகே கர்தாகா அநுமோதக ஹுஏ விநா பீ) வே வாஸ்தவமேஂ கியே ஜாதே ஹைஂ . இஸலியே உநகே கர்தாகே அநுமோதகபநேகா பக்ஷபாத சோ஡கர யஹ மைஂ அத்யந்த மத்யஸ்த ஹூ஁ ..௧௬௦..

அந்வயார்த : — [தேஹஃ ச மநஃ வாணீ ] தேஹ, மந ஔர வாணீ [புத்கலத்ரவ்யாத்மகாஃ ] புத்கலத்ரவ்யாத்மக [இதி நிர்திஷ்டாஃ ] ஹைஂ, ஐஸா (வீதராகதேவநே) கஹா ஹை [அபி புநஃ ] ஔர [புத்கல த்ரவ்யஂ ] வே புத்கலத்ரவ்ய [பரமாணுத்ரவ்யாணாஂ பிண்டஃ ] பரமாணுத்ரவ்யோஂகா பிண்ட ஹை ..௧௬௧..

டீகா : — ஶரீர, வாணீ ஔர மந தீநோஂ ஹீ பரத்ரவ்ய ஹைஂ, க்யோஂகி வே புத்கலத்ரவ்யாத்மக ஹைஂ . உநகே புத்கலத்ரவ்யபநா ஹை, க்யோஂகி வே புத்கலத்ரவ்யகே ஸ்வலக்ஷணபூத

Page 311 of 513
PDF/HTML Page 344 of 546
single page version

த்ரவ்யாணாமேகபிண்டபர்யாயேண பரிணாமஃ, அநேகபரமாணுத்ரவ்யஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வாநாமநேகத்வேபி கதஂசிதேகத்வேநாவபாஸநாத் ..௧௬௧..

யதேதத்ப்ரகரணநிர்தாரிதஂ புத்கலாத்மகமந்தர்நீதவாங்மநோத்வைதஂ ஶரீரஂ நாம பரத்ரவ்யஂ ந தாவதஹமஸ்மி, மமாபுத்கலமயஸ்ய புத்கலாத்மகஶரீரத்வவிரோதாத் . ந சாபி தஸ்ய காரணத்வாரேண நாஹஂ புத்கலமயஃ . ண தே மயா புக்கலா கயா பிஂடா ந ச தே புத்கலா மயா க்ருதாஃ பிண்டாஃ . தம்ஹா ஹி ண தேஹோஹஂ தஸ்மாத்தேஹோ ந பவாம்யஹஂ . ஹி ஸ்பு டஂ . கத்தா வா தஸ்ஸ தேஹஸ்ஸ கர்தா வா ந பவாமி தஸ்ய தேஹஸ்யேதி . ஸ்வரூபாஸ்தித்வமேஂ நிஶ்சித (ரஹே ஹுஏ) ஹைஂ . உஸ ப்ரகாரகா ௧புத்கலத்ரவ்ய அநேக பரமாணுத்ரவ்யோஂகா ஏக பிண்டபர்யாயரூபஸே பரிணாம ஹை, க்யோஂகி அநேக பரமாணுத்ரவ்யோஂகே ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வ அநேக ஹோநே பர பீ கதஂசித் (ஸ்நிக்தத்வ – ரூக்ஷத்வக்ருத பஂதபரிணாமகீ அபேக்ஷாஸே) ஏகத்வரூப அவபாஸித ஹோதே ஹைஂ ..௧௬௧..

அந்வயார்த : — [அஹஂ புத்கலமயஃ ந ] மைஂ புத்கலமய நஹீஂ ஹூ஁ ஔர [தே புத்கலாஃ ] வே புத்கல [மயா ] மேரே த்வாரா [பிண்டஂ ந க்ருதாஃ ] பிண்டரூப நஹீஂ கியே கயே ஹைஂ, [தஸ்மாத் ஹி ] இஸலியே [அஹஂ ந தேஹஃ ] மைஂ தேஹ நஹீஂ ஹூ஁, [வா ] ததா [தஸ்ய தேஹஸ்ய கர்தா ] உஸ தேஹகா கர்தா நஹீஂ ஹூ஁ ..௧௬௨..

டீகா : — ப்ரதம தோ, ஜோ யஹ ப்ரகரணஸே நிர்தாரித புத்கலாத்மக ஶரீர நாமக பரத்ரவ்ய ஹை — ஜிஸகே பீதர வாணீ ஔர மநகா ஸமாவேஶ ஹோ ஜாதா ஹை — வஹ மைஂ நஹீஂ ஹூ஁; க்யோஂகி அபுத்கலமய ஐஸா மைஂ புத்கலாத்மக ஶரீரரூப ஹோநேமேஂ விரோத ஹை . ஔர இஸீப்ரகார உஸ (ஶரீர)கே ௧. ஶரீராதிரூப .

Page 312 of 513
PDF/HTML Page 345 of 546
single page version

க ர்த்ருத்வாரேண கர்த்ருப்ரயோஜகத்வாரேண கர்த்ரநுமந்த்ருத்வாரேண வா ஶரீரஸ்ய கர்தாஹமஸ்மி, மமாநேகபரமாணு- த்ரவ்யைகபிண்டபர்யாயபரிணாமஸ்யாகர்த்ருரநேகபரமாணுத்ரவ்யைகபிண்டபர்யாயபரிணாமாத்மகஶரீரகர்த்ருத்வஸ்ய ஸர்வதா விரோதாத் ..௧௬௨..

அப இஸ ஸஂதேஹகோ தூர கரதே ஹைஂ கி ‘‘பரமாணுத்ரவ்யோஂகோ பிண்டபர்யாயரூப பரிணதி கைஸே ஹோதீ ஹை ?’’ : —

அந்வயார்த : — [பரமாணுஃ ] பரமாணு [யஃ அப்ரதேஶஃ ] ஜோ கி அப்ரதேஶ ஹை, [ப்ரதேஶமாத்ரஃ ] ப்ரதேஶமாத்ர ஹை [ச ] ஔர [ஸ்வயஂ அஶப்தஃ ] ஸ்வயஂ அஶப்த ஹை, [ஸ்நிக்தஃ வா ரூக்ஷஃ வா ] வஹ ஸ்நிக்த அதவா ரூக்ஷ ஹோதா ஹுஆ [த்விப்ரதேஶாதித்வம் அநுபவதி ] த்விப்ரதேஶாதிபநேகா அநுபவ கரதா ஹை ..௧௬௩.. ௧. ஶரீர அநேக பரமாணுத்ரவ்யோஂகா ஏகபிண்டபர்யாயரூப பரிணாம ஹை .

Page 313 of 513
PDF/HTML Page 346 of 546
single page version

பரமாணுர்ஹி த்வயாதிப்ரதேஶாநாமபாவாதப்ரதேஶஃ, ஏகப்ரதேஶஸத்பாவாத் ப்ரதேஶமாத்ரஃ, ஸ்வயமநேக- பரமாணுத்ரவ்யாத்மகஶப்தபர்யாயவ்யக்த்யஸஂபவாதஶப்தஶ்ச . யதஶ்சதுஃஸ்பர்ஶபஂசரஸத்விகந்தபஂசவர்ணாநாம- விரோதேந ஸத்பாவாத் ஸ்நிக்தோ வா ரூக்ஷோ வா ஸ்யாத், தத ஏவ தஸ்ய பிண்டபர்யாயபரிணதிரூபா த்விப்ரதேஶாதித்வாநுபூதிஃ . அதைவஂ ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஂ பிண்டத்வஸாதநம் ..௧௬௩..

அத கீத்ரஶஂ தத்ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஂ பரமாணோரித்யாவேதயதி — விஶேஷாந்தராதிகாரஃ ஸமாப்தஃ . அத கேவலபுத்கலபந்தமுக்யத்வேந நவகாதாபர்யந்தஂ வ்யாக்யாநஂ கரோதி . தத்ர ஸ்தலத்வயஂ பவதி . பரமாணூநாஂ பரஸ்பரபந்தகதநார்தஂ ‘அபதேஸோ பரமாணூ’ இத்யாதிப்ரதமஸ்தலே காதாசதுஷ்டயம் . ததநந்தரஂ ஸ்கந்தாநாஂ பந்தமுக்யத்வேந ‘துபதேஸாதீ கஂதா’ இத்யாதித்விதீயஸ்தலே காதாபஞ்சகம் . ஏவஂ த்விதீயவிஶேஷாந்தராதிகாரே ஸமுதாயபாதநிகா . அத யத்யாத்மா புத்கலாநாஂ பிண்டஂ ந கரோதி தர்ஹி கதஂ பிண்டபர்யாயபரிணதிரிதி ப்ரஶ்நே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி — அபதேஸோ அப்ரதேஶஃ . ஸ கஃ . பரமாணூ புத்கலபரமாணுஃ . புநரபி கதஂபூதஃ . பதேஸமேத்தோ ய த்விதீயாதிப்ரதேஶாபாவாத் ப்ரதேஶமாத்ரஶ்ச . புநஶ்ச கிஂரூபஃ . ஸயமஸத்தோ ய ஸ்வயஂ வ்யக்திரூபேணாஶப்தஃ . ஏவஂ விஶேஷணத்ரயவிஶிஷ்டஃ ஸந் ணித்தோ வா லுக்கோ வா ஸ்நிக்தோ வா ரூக்ஷோ வா யதஃ காரணாத்ஸஂபவதி ததஃ காரணாத் துபதேஸாதித்தமணுஹவதி த்விப்ரதேஶாதிரூபஂ பந்தமநுபவதீதி . ததாஹி — யதாயமாத்மா ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவேந பந்தரஹிதோபி பஶ்சாதஶுத்தநயேந ஸ்நிக்தஸ்தாநீயராகபாவேந ரூக்ஷஸ்தாநீயத்வேஷபாவேந யதா பரிணமதி ததா பரமாகமகதிதப்ரகாரேண பந்தமநுபவதி, ததா பரமாணுரபி ஸ்வபாவேந பந்தரஹிதோபி யதா பந்தகாரணபூதஸ்நிக்தரூக்ஷகுணேந பரிணதோ பவதி ததா புத்கலாந்தரேண ஸஹ விபாவபர்யாயரூபஂ பந்தமநுபவதீத்யர்தஃ ..௧௬௩.. அத கீத்ரஶஂ தத்ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வமிதி ப்ருஷ்டே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி —

டீகா : — வாஸ்தவமேஂ பரமாணு த்வி – ஆதி (தோ, தீந ஆதி) ப்ரதேஶோஂகே அபாவகே காரண அப்ரதேஶ ஹை, ஏக ப்ரதேஶகே ஸத்பாவகே காரண ப்ரதேஶமாத்ர ஹை ஔர ஸ்வயஂ அநேக பரமாணுத்ரவ்யாத்மக ஶப்த பர்யாயகீ வ்யக்திகா (ப்ரகடதாகா) அஸஂபவ ஹோநேஸே அஶப்த ஹை . (வஹ பரமாணு) அவிரோதபூர்வக சார ஸ்பர்ஶ, பா஁ச ரஸ, தோ கஂத ஔர பா஁ச வர்ணோஂகே ஸத்பாவகே காரண ஸ்நிக்த அதவா ரூக்ஷ ஹோதா ஹை, இஸீலியே உஸே ௧பிண்டபர்யாயபரிணதிரூப த்விப்ரதேஶாதிபநேகீ அநுபூதி ஹோதீ ஹை . இஸப்ரகார ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வ பிண்டபநேகா காரண ஹை ..௧௬௩..

அப யஹ பதலாதே ஹைஂ கி பரமாணுகே வஹ ஸ்நிக்த – ரூக்ஷத்வ கிஸப்ரகாரகா ஹோதா ஹை : — ௧. ஏக பரமாணுகீ தூஸரே பரமாணுகே ஸாத பிண்டரூப பரிணதி த்விப்ரதேஶீபநேகீ அநுபூதி ஹை; ஏக பரமாணுகீ அந்ய

ப்ர. ௩௯

Page 314 of 513
PDF/HTML Page 347 of 546
single page version

பரமாணோர்ஹி தாவதஸ்தி பரிணாமஃ தஸ்ய வஸ்துஸ்வபாவத்வேநாநதிக்ரமாத் . ததஸ்து பரிணாமா- துபாத்தகாதாசித்கவைசித்ர்யஂ சித்ரகுணயோகித்வாத்பரமாணோரேகாத்யேகோத்தராநந்தாவஸாநாவிபாகபரிச்சேத- வ்யாபி ஸ்நிக்தத்வஂ வா ரூக்ஷத்வஂ வா பவதி ..௧௬௪.. ஏகுத்தரமேகாதீ ஏகோத்தரமேகாதி . கிம் . ணித்தத்தணஂ ச லுக்கத்தஂ ஸ்நிக்தத்வஂ ரூக்ஷத்வஂ ச கர்மதாபந்நம் . பணிதஂ பணிதஂ கதிதம் . கிஂபர்யந்தம் . ஜாவ அணஂதத்தமணுபவதி அநந்தத்வமநந்தபர்யந்தஂ யாவதநுபவதி ப்ராப்நோதி . கஸ்மாத்ஸகாஶாத் . பரிணாமாதோ பரிணதிவிஶேஷாத்பரிணாமித்வாதித்யர்தஃ . கஸ்ய ஸஂபந்தி . அணுஸ்ஸ அணோஃ புத்கலபரமாணோஃ . ததாஹி — யதா ஜீவே ஜலாஜாகோமஹிஷீக்ஷீரே ஸ்நேஹவ்ருத்திவத்ஸ்நேஹஸ்தாநீயஂ ராகத்வஂ ரூக்ஷ- ஸ்தாநீயஂ த்வேஷத்வஂ பந்தகாரணபூதஂ ஜகந்யவிஶுத்திஸஂக்லேஶஸ்தாநீயமாதிஂ க்ருத்வா பரமாகமகதிதக்ரமேணோத்க்ருஷ்ட- விஶுத்திஸஂக்லேஶபர்யந்தஂ வர்ததே, ததா புத்கலபரமாணுத்ரவ்யேபி ஸ்நிக்தத்வஂ ரூக்ஷத்வஂ ச பந்தகாரணபூதஂ பூர்வோக்தஜலாதிதாரதம்யஶக்தித்ருஷ்டாந்தேநைககுணஸஂஜ்ஞாஂ ஜகந்யஶக்திமாதிஂ க்ருத்வா குணஸஂஜ்ஞேநாவிபாகபரிச்சேத-

அந்வயார்த : — [அணோஃ ] பரமாணுகே [பரிணாமாத் ] பரிணமநகே காரண [ஏகாதி ] ஏகஸே (-ஏக அவிபாக ப்ரதிச்சேதஸே) லேகர [ஏகோத்தரஂ ] ஏக – ஏக ப஢தே ஹுஏ [யாவத் ] ஜப தக [அநந்தத்வம் அநுபவதி ] அநந்தபநேகோ (-அநந்த அவிபாகீ ப்ரதிச்சேதபநேகோ) ப்ராப்த ஹோ தப தக (ஸ்நிக்தத்வஂ வா ரூக்ஷத்வஂ) ஸ்நிக்தத்வ அதவா ரூக்ஷத்வ ஹோதா ஹை ஐஸா [பணிதம் ] (ஜிநேந்த்ரதேவநே) கஹா ஹை ..௧௬௪..

டீகா : — ப்ரதம தோ பரமாணுகே பரிணாம ஹோதா ஹை க்யோஂகி வஹ (பரிணாம) வஸ்துகா ஸ்வபாவ ஹோநேஸே உல்லஂகந நஹீஂ கியா ஜா ஸகதா . ஔர உஸ பரிணாமகே காரண ஜோ ௧காதாசித்க ௨விசித்ரதா தாரண கரதா ஹை ஐஸா, ஏகஸே லேகர ஏக – ஏக ப஢தே ஹுஏ அநந்த அவிபாக ப்ரதிச்சேதோஂ ௧. காதாசித்க = கிஸீ ஸமய ஹோ ஐஸா; க்ஷணிக; அநித்ய . ௨. விசித்ரதா = அநேகப்ரகாரதா; விவிததா; அநேகரூபதா (சிகநாபந ஔர ரூகாபந பரிணாமகே காரண க்ஷணிக

Page 315 of 513
PDF/HTML Page 348 of 546
single page version

பாவார்த : — பரமாணு பரிணமநவாலா ஹை, இஸலியே உஸகே ஸ்நிக்தத்வ ஔர ரூக்ஷத்வ ஏக அவிபாக – ௧ப்ரதிச்சேதஸே லேகர அநந்த அவிபாக ப்ரதிச்சேதோஂ தக தரதமதாகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ .

அந்வயார்த : — [அணுபரிணாமாஃ ] பரமாணு – பரிணாம, [ஸ்நிக்தாஃ வா ரூக்ஷாஃ வா ] ஸ்நிக்த ஹோஂ யா ரூக்ஷ ஹாேஂ [ஸமாஃ விஷமாஃ வா ] ஸம அஂஶவாலே ஹோஂ யா விஷம அஂஶவாலே ஹோஂ [யதி ஸமதஃ ௧ கிஸீ குணமேஂ (அர்தாத் குணகீ பர்யாயமேஂ) அஂஶகல்பநா கரநே பர, உஸகா ஜோ சோடேஸே சோடா (நிரஂஶ) அஂஶ

Page 316 of 513
PDF/HTML Page 349 of 546
single page version

ஸமதோ த்வயதிககுணாத்தி ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வாத்பந்த இத்யுத்ஸர்கஃ, ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வயதிககுணத்வஸ்ய ஹி பரிணாமகத்வேந பந்தஸாதநத்வாத் . ந கல்வேககுணாத் ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வாத்பந்த இத்யபவாதஃ, ஏககுண- ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்ய ஹி பரிணம்யபரிணாமகத்வாபாவேந பந்தஸ்யாஸாதநத்வாத் ..௧௬௫.. சேத் . ஏகோ த்விகுணஸ்திஷ்டதி த்விதீயோபி த்விகுண இதி த்வௌ ஸமஸஂக்யாநௌ திஷ்டதஸ்தாவத் ஏக ஸ்ய விவக்ஷிதத்விகுணஸ்ய த்விகுணாதிக த்வே க்ரு தே ஸதி ஸஃ சதுர்குணோ பவதி ஶக்திசதுஷ்டயபரிணதோ பவதி . தஸ்ய சதுர்குணஸ்ய பூர்வோக்தத்விகுணேந ஸஹ பந்தோ பவதீதி . ததைவ த்வௌ த்ரிஶக்தியுக்தோ திஷ்டதஸ்தாவத், தத்ராப்யேகஸ்ய த்ரிகுணஶப்தாபிதேயஸ்ய த்ரிஶக்தியுக்தஸ்ய பரமாணோஃ ஶக்தித்வயமேலாபகே க்ருதே ஸதி பஞ்சகுணத்வஂ பவதி . தேந பஞ்சகுணேந ஸஹ பூர்வோக்தத்ரிகுணஸ்ய பந்தோ பவதி . ஏவஂ த்வயோர்த்வயோஃ ஸ்நிக்தயோர்த்வயோர்த்வயோ ரூக்ஷயோர்த்வயோர்த்வயோஃ ஸ்நிக்தரூக்ஷயோர்வா ஸமயோஃ விஷமயோஶ்ச த்விகுணாதிக த்வே ஸதி பந்தோ பவதீத்யர்தஃ, கிஂது விஶேஷோஸ்தி . ஆதிபரிஹீணா ஆதிஶப்தேந ஜலஸ்தாநீயஂ ஜகந்யஸ்நிக்தத்வஂ வாலுகாஸ்தாநீயஂ ஜகந்யரூக்ஷத்வஂ பண்யதே, தாப்யாஂ விஹீநா ஆதிபரிஹீணா பத்யந்தே . கிஂச – பரமசைதந்யபரிணதிலக்ஷணபரமாத்மதத்த்வபாவநாரூபதர்மத்யாந- ஶுக்லத்யாநபலேந யதா ஜதந்யஸ்நிக்தஶக்திஸ்தாநீயே க்ஷீணராகத்வே ஸதி ஜதந்யரூக்ஷஶக்திஸ்தாநீயே க்ஷீணத்வேஷத்வே ச ஸதி ஜலவாலுகயோரிவ ஜீவஸ்ய பந்தோ ந பவதி, ததா புத்கலபரமாணோரபி ஜகந்யஸ்நிக்த- ரூக்ஷஶக்திப்ரஸ்தாவே பந்தோ ந பவதீத்யபிப்ராயஃ ..௧௬௫.. அத தமேவார்தஂ விஶேஷேண ஸமர்தயதி — குணஶப்தவாச்யஶக்தித்வயயுக்தஸ்ய ஸ்நிக்தபரமாணோஶ்சதுர்குணஸ்நிக்தேந ரூக்ஷேண வா ஸமஶப்தஸஂஜ்ஞேந ததைவ த்வயதிகாஃ ] யதி ஸமாநஸே தோ அதிக அஂஶவாலே ஹோஂ தோ [பத்யந்தே ஹி ] ப஁ததே ஹைஂ, [ஆதி பரிஹீநாஃ ] ஜகந்யாஂஶவாலே நஹீஂ பஂததே ..௧௬௫..

டீகா : — ஸமாநஸே தோ குண (அஂஶ) அதிக ஸ்நிக்தத்வ யா ரூக்ஷத்வ ஹோ தோ பஂத ஹோதா ஹை யஹ உத்ஸர்க (ஸாமாந்ய நியம) ஹை; க்யோஂகி ஸ்நிக்தத்வ யா ரூக்ஷத்வகீ த்விகுணாதிகதாகா ஹோநா வஹ பரிணாமக (பரிணமந கராநேவாலா) ஹோநேஸே பஂதகா காரண ஹை .

யதி ஏக குண ஸ்நிக்தத்வ யா ரூக்ஷத்வ ஹோ தோ பஂத நஹீஂ ஹோதா யஹ அபவாத ஹை; க்யோஂகி ஏக குண ஸ்நிக்தத்வ யா ரூக்ஷத்வகே ௧பரிணம்ய – பரிணாமகதாகா அபாவ ஹோநேஸே பஂதகே காரணபநேகா அபாவ ஹை ..௧௬௫.. ௧. பரிணம்ய = பரிணமந கரநே யோக்ய . [தஶ அஂஶ ஸ்நிக்ததாவாலா பரமாணு பாரஹ அஂஶ ரூக்ஷதாவாலே பரமாணுகே

Page 317 of 513
PDF/HTML Page 350 of 546
single page version

யதோதிதஹேதுகமேவ பரமாணூநாஂ பிண்டத்வமவதார்யஂ, த்விசதுர்குணயோஸ்த்ரிபஂசகுணயோஶ்ச த்வயோஃ ஸ்நிக்தயோஃ த்வயோ ரூக்ஷயோர்த்வயோஃ ஸ்நிக்தரூக்ஷயோர்வா பரமாண்வோர்பந்தஸ்ய ப்ரஸித்தேஃ . உக்தஂ ச — ‘‘ணித்தா ணித்தேண பஜ்ஜஂதி லுக்கா லுககா ய போக்கலா . ணித்தலுக்கா ய பஜ்ஜஂதி ரூவாரூவீ ய போக்கலா ..’’ த்ரிஶக்தியுக்தரூக்ஷஸ்ய பஞ்சகுணரூக்ஷேண ஸ்நிக்தேந வா விஷமஸஂஜ்ஞேந த்விகுணாதிகத்வே ஸதி பந்தோ பவதீதி ஜ்ஞாதவ்யம் . அயஂ து விஶேஷஃ — பரமாநந்தைகலக்ஷணஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநபலேந ஹீயமாநராகத்வேஷத்வே ஸதி பூர்வோக்த-

அந்வயார்த : — [ஸ்நிக்தத்வேந த்விகுணஃ ] ஸ்நிக்தரூபஸே தோ அஂஶவாலா பரமாணு [சதுர்குணஸ்நிக்தேந ] சார அஂஶவாலே ஸ்நிக்த (அதவா ரூக்ஷ) பரமாணுகே ஸாத [பஂதஂ அநுபவதி ] பஂதகா அநுபவ கரதா ஹை . [வா ] அதவா [ரூக்ஷேண த்ரிகுணிதஃ அணுஃ ] ரூக்ஷரூபஸே தீந அஂஶவாலா பரமாணு [பஂசகுணயுக்தஃ ] பா஁ச அஂஶவாலேகே ஸாத யுக்த ஹோதா ஹுஆ [பத்யதே ] பஂததா ஹை ..௧௬௬..

டீகா : — யதோக்த ஹேதுஸே ஹீ பரமாணுஓஂகே பிண்டபநா ஹோதா ஹை ஐஸா நிஶ்சித கரநா சாஹியே; க்யோஂகி தோ ஔர சார குணவாலே ததா தீந ஔர பா஁ச குணவாலே தோ ஸ்நிக்த பரமாணுஓஂகே அதவா தோ ரூக்ஷ பரமாணுஓஂகே அதவா தோ ஸ்நிக்த – ரூக்ஷ பரமாணுஓஂகே ( – ஏக ஸ்நிக்த ஔர ஏக ரூக்ஷ பரமாணுகே) பஂதகீ ப்ரஸித்தி ஹை . கஹா பீ ஹை கி : —

Page 318 of 513
PDF/HTML Page 351 of 546
single page version

‘‘ணித்தஸ்ஸ ணித்தேண துராஹிஏண லுக்கஸ்ஸ லுக்கேண துராஹிஏண . ணித்தஸ்ஸ லுக்கேண ஹவேஜ்ஜ பஂதோ ஜஹண்ணவஜ்ஜே விஸமே ஸமே வா ..’’ ..௧௬௬.. ஜலவாலுகாத்ருஷ்டாந்தேந யதா ஜீவாநாஂ பந்தோ ந பவதி ததா ஜகந்யஸ்நிக்தரூக்ஷத்வகுணே ஸதி பரமாணூநாஂ சேதி . ததா சோக்தம் — ‘‘ணித்தஸ்ஸ ணித்தேண துராதிகேண லுக்கஸ்ஸ லுக்கேண துராதிகேண . ணித்தஸ்ஸ லுக்கேண ஹவேதி பஂதோ ஜகண்ணவஜ்ஜே விஸமே ஸமே வா’’ ..௧௬௬.. ஏவஂ பூர்வோக்தப்ரகாரேண ஸ்நிக்தரூக்ஷபரிணத-

[அர்த : — புத்கல ௧‘ரூபீ’ ஔர ‘அரூபீ’ ஹோதே ஹைஂ . உநமேஂஸே ஸ்நிக்த புத்கல ஸ்நிக்தகே ஸாத பஂததே ஹைஂ, ரூக்ஷ புத்கல ரூக்ஷகே ஸாத பஂததே ஹைஂ, ஸ்நிக்த ஔர ரூக்ஷ பீ பஂததே ஹைஂ .

ஜகந்யகே அதிரிக்த ஸம அஂஶவாலா ஹோ யா விஷம அஂஶவாலா ஹோ, ஸ்நிக்தகா தோ அதிக அஂஶவாலே ஸ்நிக்த பரமாணுகே ஸாத, ரூக்ஷகா தோ அதிக அஂஶவாலே ரூக்ஷ பரமாணுகே ஸாத ஔர ஸ்நிக்தகா (தோ அதிக அஂஶவாலே) ரூக்ஷ பரமாணுகே ஸாத பஂத ஹோதா ஹை . ]

பாவார்த : — தோ அஂஶோஂஸே லேகர அநந்த அஂஶ ஸ்நிக்ததா யா ரூக்ஷதாவாலா பரமாணு உஸஸே தோ அதிக அஂஶ ஸ்நிக்ததா யா ரூக்ஷதாவாலே பரமாணுகே ஸாத ப஁தகர ஸ்கஂத பநதா ஹை . ஜைஸே : — ௨ அஂஶ ஸ்நிக்ததாவாலா பரமாணு ௪ அஂஶ ஸ்நிக்ததாவாலே பரமாணுகே ஸாத பஂததா ஹை; ௯௧ அஂஶ ஸ்நிக்ததாவாலா பரமாணு ௯௩ அஂஶ ரூக்ஷதாவாலே பரமாணுகே ஸாத பஂததா ஹை; ௫௩௩ அஂஶ ரூக்ஷதாவாலா பரமாணு ௫௩௫ அஂஶ ரூக்ஷதாவாலே பரமாணுகே ஸாத பஂததா ஹை; ௭௦௦௬ அஂஶ ரூக்ஷதாவாலா பரமாணு ௭௦௦௮ அஂஶ ஸ்நிக்ததாவாலே பரமாணுகே ஸாத பஂததா ஹை — இந உதாஹரணோஂகே அநுஸார தோ ஸே லேகர அநந்த அஂஶோஂ (அவிபாகீ ப்ரதிச்சேதோஂ) தக ஸமஜ லேநா சாஹியே .

மாத்ர ஏக அஂஶவாலே பரமாணுமேஂ ஜகந்யபாவகே காரண பஂதகீ யோக்யதா நஹீஂ ஹை, இஸலியே ஏக அஂஶவாலா ஸ்நிக்த யா ரூக்ஷ பரமாணு தீந அஂஶவாலே ஸ்நிக்த யா ரூக்ஷ பரமாணுகே ஸாத பீ நஹீஂ பஂததா .

இஸப்ரகார, (ஏக அஂஶவாலேகே அதிரிக்த) தோ பரமாணுஓஂகே பீச யதி தோ அஂஶோஂகா அந்தர ஹோ தப ஹீ வே ப஁ததே ஹைஂ; தோ ஸே அதிக யா கம அஂஶோஂகா அந்தர ஹோ தோ பஂத நஹீஂ ஹோதா . ஜைஸே : – பா஁ச அஂஶ ஸ்நிக்ததா யா ரூக்ஷதாவாலா பரமாணு ஸாத அஂஶோஂவாலே பரமாணுகே ஸாத பஂததா ஹை; பரந்து பா஁ச அஂஶோஂவாலா பரமாணு ஆட யா சஹ அஂஶோஂவாலே (அதவா பா஁ச அஂஶோஂவாலே) பரமாணுகே ஸாத நஹீஂ பஂததா ..௧௬௬.. ௧. கிஸீ ஏக பரமாணுகீ அபேக்ஷாஸே விஸத்ருஶஜாதிகா ஸமாந அஂஶோஂவாலா தூஸரா பரமாணு ‘ரூபீ’ கஹலாதா ஹை ஔர

Page 319 of 513
PDF/HTML Page 352 of 546
single page version

ஏவமமீ ஸமுபஜாயமாநா த்விப்ரதேஶாதயஃ ஸ்கந்தா விஶிஷ்டாவகாஹநஶக்திவஶாதுபாத்த- ஸௌக்ஷ்ம்யஸ்தௌல்யவிஶேஷா விஶிஷ்டாகாரதாரணஶக்திவஶாத்க்ருஹீதவிசித்ரஸஂஸ்தாநாஃ ஸந்தோ யதாஸ்வஂ பரமாணுஸ்வரூபகதநேந ப்ரதமகாதா, ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணவிவரணேந த்விதீயா, ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணாப்யாஂ த்வயதிகத்வே ஸதி பந்தகதநேந த்ருதீயா, தஸ்யைவ த்ருடீகரணேந சதுர்தீ சேதி பரமாணூநாஂ பரஸ்பரபந்தவ்யாக்யாநமுக்யத்வேந ப்ரதமஸ்தலே காதாசதுஷ்டயஂ கதம் . அதாத்மா த்வயணுகாதிபுத்கலஸ்கந்தாநாஂ கர்தா ந பவதீத்யுபதிஶதி — ஜாயந்தே உத்பத்யந்தே . கே கர்தாரஃ . துபதேஸாதீ கஂதா த்விப்ரதேஶாத்யநந்தாணுபர்யந்தாஃ ஸ்கந்தாஃ . கே ஜாயந்தே . புடவிஜலதேஉவாஊ ப்ருத்வீஜலதேஜோவாயவஃ . கதஂபூதாஃ ஸந்தஃ . ஸுஹுமா வா பாதரா ஸூக்ஷ்மா வா பாதரா வா . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டாஃ ஸந்தஃ . ஸஸஂடாணா யதாஸஂபவஂ வ்ருத்தசதுரஸ்ராதிஸ்வகீயஸ்வகீய- ஸஂஸ்தாநாகாரயுக்தாஃ . கைஃ க்ருத்வா ஜாயந்தே . ஸகபரிணாமேஹிஂ ஸ்வகீயஸ்வகீயஸ்நிக்தரூக்ஷபரிணாமைரிதி . அத விஸ்தரஃ — ஜீவா ஹி தாவத்வஸ்துதஷ்டங்கோத்கீர்ணஜ்ஞாயகைகரூபேண ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவா ஏவ, பஶ்சாத்வயவஹாரேணாநாதிகர்மபந்தோபாதிவஶேந ஶுத்தாத்மஸ்வபாவமலபமாநாஃ ஸந்தஃ ப்ருதிவ்யப்தேஜோவாதகாயிகேஷு

அந்வயார்த : — [த்விப்ரதேஶாதயஃ ஸ்கஂதாஃ ] த்விப்ரதேஶாதிக (தோ ஸே லேகர அநந்தப்ரதேஶவாலே) ஸ்கஂத [ஸூக்ஷ்மாஃ வா பாதராஃ ] ஜோ கி ஸூக்ஷ்ம அதவா பாதர ஹோதே ஹைஂ ஔர [ஸஸஂஸ்தாநாஃ ] ஸஂஸ்தாநோஂ (ஆகாரோஂ) ஸஹித ஹோதே ஹைஂ வே — [ப்ருதிவீஜலதேஜோவாயவஃ ] ப்ருத்வீ, ஜல, தேஜ ஔர வாயுரூப [ஸ்வகபரிணாமைஃ ஜாயந்தே ] அபநே பரிணாமோஂஸே ஹோதே ஹைஂ ..௧௬௭..

டீகா : — இஸ (பூர்வோக்த) ப்ரகாரஸே யஹ உத்பந்ந ஹோநேவாலே த்விப்ரதேஶாதிக ஸ்கஂத — ஜிநநே விஶிஷ்ட அவகாஹநகீ ஶக்திகே வஶ ஸூக்ஷ்மதா ஔர ஸ்தூலதாரூப பேத க்ரஹண கியே ஹைஂ ஔர ஜிநநே விஶிஷ்ட ஆகார தாரண கரநேகீ ஶக்திகே வஶ ஹோகர விசித்ர ஸஂஸ்தாந க்ரஹண கியே ஹைஂ வே — அபநீ

ஸ்கந்தோ ப்ரதேஶத்வயாதியுத, ஸ்தூல -ஸூக்ஷ்ம நே ஸாகார ஜே, தே ப்ருத்வீ – வாயு – தேஜ – ஜல பரிணாமதீ நிஜ தாய சே. ௧௬௭.

Page 320 of 513
PDF/HTML Page 353 of 546
single page version

ஸ்பர்ஶாதிசதுஷ்கஸ்யாவிர்பாவதிரோபாவஸ்வஶக்திவஶமாஸாத்ய ப்ருதிவ்யப்தேஜோவாயவஃ ஸ்வபரிணாமைரேவ ஜாயந்தே . அதோவதார்யதே த்வயணுகாத்யநந்தாநந்தபுத்கலாநாஂ ந பிண்டகர்தா புருஷோஸ்தி ..௧௬௭..

அப ஐஸா நிஶ்சித கரதே ஹைஂ கி (ஜிஸ ப்ரகார ஆத்மா புத்கலபிண்டகா கரநேவாலா நஹீஂ உஸீ ப்ரகார) ஆத்மா புத்கலபிண்டகா லாநேவாலா (பீ) நஹீஂ ஹை : —

அந்வயார்த : — [லோகஃ ] லோக [ஸர்வதஃ ] ஸர்வதஃ [ஸூக்ஷ்மேஃ பாதரைஃ ] ஸூக்ஷ்ம ததா பாதர [ச ] ஔர [அப்ராயோக்யைஃ யோக்யைஃ ] கர்மத்வகே அயோக்ய ததா கர்மத்வகே யோக்ய [புத்கலகாயைஃ ] புத்கலஸ்கஂதோஂகே த்வாரா [அவகாடகாடநிசிதஃ ] (விஶிஷ்ட ப்ரகாரஸே) அவகாஹித ஹோகர கா஢ ( – கநிஷ்ட) பரா ஹுஆ ஹை ..௧௬௮.. ௧. ஸ்பர்ஶாதிசதுஷ்க = ஸ்பர்ஶ, ரஸ, கஂத ஔர வர்ண . (ஸ்பர்ஶாதிகீ ப்ரகடதா ஔர அப்ரகடதா வஹ புத்கலகீ

அவகாட காட பரேல சே ஸர்வத்ர புத்கலகாயதீ ஆ லோக பாதர - ஸூக்ஷ்மதீ, கர்மத்வயோக்ய - அயோக்யதீ. ௧௬௮.

Page 321 of 513
PDF/HTML Page 354 of 546
single page version

யதோ ஹி ஸூக்ஷ்மத்வபரிணதைர்பாதரபரிணதைஶ்சாநதிஸூக்ஷ்மத்வஸ்தூலத்வாத் கர்மத்வபரிணமநஶக்தி- யோகிபிரதிஸூக்ஷ்மஸ்தூலதயா ததயோகிபிஶ்சாவகாஹவிஶிஷ்டத்வேந பரஸ்பரமபாதமாநைஃ ஸ்வயமேவ ஸர்வத ஏவ புத்கலகாயைர்காடஂ நிசிதோ லோகஃ, ததோவதார்யதே ந புத்கலபிண்டாநாமாநேதா புருஷோஸ்தி ..௧௬௮..

டீகா : — ஸூக்ஷ்மதயா பரிணத ததா பாதரரூப பரிணத, அதி ஸூக்ஷ்ம அதவா அதி ஸ்தூல ந ஹோநேஸே கர்மரூப பரிணத ஹோநேகீ ஶக்திவாலே ததா அதி ஸூக்ஷ்ம அதவா அதி ஸ்தூல ஹோநேஸே கர்மரூப பரிணத ஹோநேகீ ஶக்திஸே ரஹித — ஐஸே புத்கலகார்யோஂகே த்வாரா, அவகாஹகீ விஶிஷ்டதாகே காரண பரஸ்பர பாதா கியே விநா, ஸ்வயமேவ ஸர்வதஃ (ஸர்வ ப்ரதேஶோஂஸே) லோக கா஢ பரா ஹுஆ ஹை . இஸஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி புத்கலபிண்டோஂகா லாநேவாலா ஆத்மா நஹீஂ ஹை .

பாவார்த : — இஸ லோகமேஂ ஸர்வத்ர ஜீவ ஹைஂ ஔர கர்மபஂதகே யோக்ய புத்கலவர்கணா பீ ஸர்வத்ர ஹை . ஜீவகே ஜைஸே பரிணாம ஹோதே ஹைஂ உஸீப்ரகாரகா ஜீவகோ கர்மபஂத ஹோதா ஹை . ஐஸா நஹீஂ ஹை கி ஆத்மா கிஸீ பாஹரகே ஸ்தாநஸே கர்மயோக்ய புத்கல லாகர பஂத கரதா ஹை ..௧௬௮..

அந்வயார்த : — [கர்மத்வப்ராயோக்யாஃ ஸ்கஂதாஃ ] கர்மத்வகே யோக்ய ஸ்கஂத [ஜீவஸ்யபரிணதிஂ ப்ராப்ய ] ஜீவகீ பரிணதிகோ ப்ராப்த கரகே [கர்மபாவஂ கச்சந்தி ] கர்மபாவகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ; [ந ஹி தே ஜீவேந பரிணமிதாஃ ] ஜீவ உநகோ நஹீஂ பரிணமாதா ..௧௬௯..

Page 322 of 513
PDF/HTML Page 355 of 546
single page version

யதோ ஹி துல்யக்ஷேத்ராவகாடஜீவபரிணாமமாத்ரஂ பஹிரஂகஸாதநமாஶ்ரித்ய ஜீவஂ பரிணமயிதா- ரமந்தரேணாபி கர்மத்வபரிணமநஶக்தியோகிநஃ புத்கலஸ்கந்தாஃ ஸ்வயமேவ கர்மபாவேந பரிணமந்தி, ததோவதார்யதே ந புத்கலபிண்டாநாஂ கர்மத்வகர்தா புருஷோஸ்தி ..௧௬௯..

தத்ரைவ திஷ்டந்தி, ந ச பஹிர்பாகாஜ்ஜீவ ஆநயதீதி ..௧௬௮.. அத கர்மஸ்கந்தாநாஂ ஜீவ உபாதாநகர்தா ந பவதீதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — கம்மத்தணபாஓக்கா கஂதா கர்மத்வப்ராயோக்யாஃ ஸ்கந்தாஃ கர்தாரஃ ஜீவஸ்ஸ பரிணஇஂ பப்பா ஜீவஸ்ய பரிணதிஂ ப்ராப்ய நிர்தோஷிபரமாத்மபாவநோத்பந்நஸஹஜாநந்தைகலக்ஷணஸுகாம்ருதபரிணதேஃ ப்ரதிபக்ஷபூதாஂ ஜீவஸஂபந்திநீஂ மித்யாத்வராகாதிபரிணதிஂ ப்ராப்ய கச்சஂதி கம்மபாவஂ கச்சந்தி பரிணமந்தி . கம் . கர்மபாவஂ ஜ்ஞாநாவரணாதித்ரவ்யகர்மபர்யாயம் . ண ஹி தே ஜீவேண பரிணமிதா ந ஹி நைவ தே கர்ம- ஸ்கந்தா ஜீவேநோபாதாநகர்த்ருபூதேந பரிணமிதாஃ பரிணதிஂ நீதா இத்யர்தஃ . அநேந வ்யாக்யாநேநைததுக்தஂ பவதி கர்மஸ்கந்தாநாஂ நிஶ்சயேந ஜீவஃ கர்தா ந பவதீதி ..௧௬௯.. அத ஶரீராகாரபரிணதபுத்கலபிண்டாநாஂ ஜீவஃ கர்தா ந பவதீத்யுபதிஶதி ---தே தே கம்மத்தகதா தே தே பூர்வஸூத்ரோதிதாஃ கர்மத்வஂ கதா த்ரவ்யகர்மபர்யாய-

டீகா : — கர்மரூப பரிணமித ஹோநேகீ ஶக்திவாலே புத்கலஸ்கஂத துல்ய (ஸமாந) க்ஷேத்ராவகாஹ ஜீவகே பரிணாமமாத்ரகா — ஜோ கி பஹிரஂக ஸாதந (பாஹ்யகாரண) ஹை உஸகா — ஆஶ்ரய கரகே, ஜீவ உநகோ பரிணமாநே வாலா ந ஹோநே பர பீ, ஸ்வயமேவ கர்மபாவஸே பரிணமித ஹோதே ஹைஂ . இஸஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி புத்கலபிண்டோஂகோ கர்மரூப கரநேவாலா ஆத்மா நஹீஂ ஹை .

பாவார்த : — ஸமாந க்ஷேத்ரமேஂ ரஹநேவாலே ஜீவகே விகாரீ பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே கார்மணவர்கணாயேஂ ஸ்வயமேவ அபநீ அந்தரஂகஶக்திஸே ஜ்ஞாநாவரணாதி கர்மரூப பரிணமித ஹோ ஜாதீ ஹைஂ; ஜீவ உந்ஹேஂ கர்மரூப பரிணமித நஹீஂ கரதா ..௧௬௯..

அப ஆத்மாகே கர்மரூப பரிணத புத்கலத்ரவ்யாத்மக ஶரீரகே கர்த்ருத்வகா அபாவ நிஶ்சித கரதே ஹைஂ (அர்தாத் ஐஸா நிஶ்சித கரதே ஹைஂ கி கர்மரூப பரிணத ஜோ புத்கலத்ரவ்ய உஸ – ஸ்வரூப ஶரீரகா கர்தா ஆத்மா நஹீஂ ஹை ) : —

Page 323 of 513
PDF/HTML Page 356 of 546
single page version

யே யே நாமாமீ யஸ்ய ஜீவஸ்ய பரிணாமஂ நிமித்தமாத்ரீக்ருத்ய புத்கலகாயாஃ ஸ்வயமேவ கர்மத்வேந பரிணமந்தி, அத தே தே தஸ்ய ஜீவஸ்யாநாதிஸஂதாநப்ரவ்ருத்தஶரீராந்தரஸஂக்ராந்திமாஶ்ரித்ய ஸ்வயமேவ ச ஶரீராணி ஜாயந்தே . அதோவதார்யதே ந கர்மத்வபரிணதபுத்கலத்ரவ்யாத்மகஶரீரகர்தா புருஷோஸ்தி ..௧௭௦..

அதாத்மநஃ ஶரீரத்வாபாவமவதாரயதி — பரிணதாஃ போக்கலகாயா புத்கலஸ்கந்தாஃ புணோ வி ஜீவஸ்ஸ புநரபி பவாந்தரேபி ஜீவஸ்ய ஸஂஜாயஂதே தேஹா ஸஂஜாயந்தே ஸம்யக்ஜாயந்தே தேஹாஃ ஶரீராணீதி . கிஂ க்ருத்வா . தேஹஂதரஸஂகமஂ பப்பா தேஹாந்தரஸஂக்ரமஂ பவாந்தரஂ ப்ராப்ய லப்த்வேதி . அநேந கிமுக்தஂ பவதி — ஔதாரிகாதிஶரீரநாமகர்மரஹிதபரமாத்மாநமலபமாநேந ஜீவேந யாந்யுபார்ஜிதாந்யௌதாரிகாதிஶரீரநாமகர்மாணி தாநி பவாந்தரே ப்ராப்தே ஸத்யுதயமாகச்சந்தி, ததுதயேந நோகர்மபுத்கலா ஔதாரிகாதிஶரீராகாரேண ஸ்வயமேவ பரிணமந்தி . ததஃ காரணாதௌதாரிகாதிகாயாநாஂ ஜீவஃ கர்தா ந பவதீதி ..௧௭௦.. அத ஶரீராணி ஜீவஸ்வரூபஂ ந பவந்தீதி நிஶ்சிநோதி — ஓராலிஓ ய தேஹோ ஔதாரிகஶ்ச தேஹஃ தேஹோ வேஉவ்விஓ ய தேஹோ வைக்ரியகஶ்ச தேஜஸிஓ தைஜஸிகஃ ஆஹாரய கம்மஇஓ ஆஹாரகஃ கார்மணஶ்ச புக்கலதவ்வப்பகா ஸவ்வே ஏதே பஞ்ச தேஹாஃ புத்கலத்ரவ்யாத்மகாஃ ஸர்வேபி

காதா : ௧௭௦ அந்வயார்த : — [கர்மத்வகதாஃ ] கர்மரூப பரிணத [தே தே ] வே – வே [புத்கலகாயாஃ ] புத்கலபிண்ட [தேஹாந்த ஸஂக்ரமஂ ப்ராப்ய ] தேஹாந்தரரூப பரிவர்தநகோ ப்ராப்த கரகே [புநஃ அபி ] புநஃ – புநஃ [ஜீவஸ்ய ] ஜீவகே [தேஹாஃ ] ஶரீர [ஸஂஜாயந்தே ] ஹோதே ஹைஂ ..௧௭௦..

டீகா : — ஜிஸ ஜீவகே பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே ஜோ – ஜோ யஹ புத்கலகாய ஸ்வயமேவ கர்மரூப பரிணத ஹோதே ஹைஂ, வே ஜீவகே அநாதி ஸஂததிரூப (ப்ரவாஹரூப) ப்ரவர்தமாந தேஹாந்தர (பவாஂதர) ரூப பரிவர்தநகா ஆஶ்ரய லேகர வே – வே புத்கலபிண்ட ஸ்வயமேவ ஶரீர (-ஶரீரரூப, ஶரீரகே ஹோநேமேஂ நிமித்தரூப) பநதே ஹைஂ . இஸஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி கர்மரூப பரிணத புத்கலத்ரவ்யாத்மக ஶரீரகா கர்தா ஆத்மா நஹீஂ ஹை .

பாவார்த : — ஜீவகே பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே ஜோ புத்கல ஸ்வயமேவ கர்மரூப பரிணத ஹோதே ஹைஂ, வே புத்கல ஹீ அந்ய பவமேஂ ஶரீரகே பநநேமேஂ நிமித்தபூத ஹோதே ஹைஂ, ஔர நோகர்மபுத்கல ஸ்வயமேவ ஶரீரரூப பரிணமித ஹோதே ஹைஂ . இஸலியே ஶரீரகா கர்தா ஆத்மா நஹீஂ ஹை ..௧௭௦..

Page 324 of 513
PDF/HTML Page 357 of 546
single page version

யதோ ஹ்யௌதாரிகவைக்ரியிகாஹாரகதைஜஸகார்மணாநி ஶரீராணி ஸர்வாண்யபி புத்கலத்ரவ்யாத்ம- காநி, ததோவதார்யதே ந ஶரீரஂ புருஷோஸ்தி ..௧௭௧..

அத கிஂ தர்ஹிஂ ஜீவஸ்ய ஶரீராதிஸர்வபரத்ரவ்யவிபாகஸாதநமஸாதாரணஂ ஸ்வலக்ஷணமித்யா- வேதயதி —

அந்வயார்த : — [ஔதாரிகஃ ச தேஹஃ ] ஔதாரிக ஶரீர, [வைக்ரியிகஃ தேஹஃ ] வைக்ரியிக ஶரீர, [தைஜஸஃ ] தைஜஸ ஶரீர, [ஆஹாரகஃ ] ஆஹாரக ஶரீர [ச ] ஔர [கார்மணஃ ] கார்மண ஶரீர — [ஸர்வே ] ஸப [புத்கலத்ரவ்யாத்மகாஃ ] புத்கலத்ரவ்யாத்மக ஹைஂ ..௧௭௧..

டீகா : — ஔதாரிக, வைக்ரியிக, ஆஹாரக, தைஜஸ ஔர கார்மண — யே ஶரீர ஸப புத்கலத்ரவ்யாத்மக ஹைஂ . இஸஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி ஆத்மா ஶரீர நஹீஂ ஹை ..௧௭௧..

தப பி ர ஜீவகா, ஶரீராதி ஸர்வபரத்ரவ்யோஂஸே விபாககா ஸாதநபூத, அஸாதாரண ஸ்வலக்ஷண க்யா ஹை, ஸோ கஹதே ஹைஂ : —

Page 325 of 513
PDF/HTML Page 358 of 546
single page version

ஆத்மநோ ஹி ரஸரூபகந்தகுணாபாவஸ்வபாவத்வாத்ஸ்பர்ஶகுணவ்யக்த்யபாவஸ்வபாவத்வாத் ஶப்த- பர்யாயாபாவஸ்வபாவத்வாத்ததா தந்மூலாதலிஂகக்ராஹ்யத்வாத்ஸர்வஸஂஸ்தாநாபாவஸ்வபாவத்வாச்ச புத்கலத்ரவ்ய- விபாகஸாதநமரஸத்வமரூபத்வமகந்தத்வமவ்யக்த த்வமஶப்தத்வமலிஂகக்ராஹ்யத்வமஸஂஸ்தாநத்வஂ சாஸ்தி . ஸகல- புத்கலாபுத்கலாஜீவத்ரவ்யவிபாகஸாதநஂ து சேதநாகுணத்வமஸ்தி . ததேவ ச தஸ்ய ஸ்வஜீவ- த்ரவ்யமாத்ராஶ்ரிதத்வேந ஸ்வலக்ஷணதாஂ பிப்ராணஂ ஶேஷத்ரவ்யாந்தரவிபாகஂ ஸாதயதி . அலிஂகக்ராஹ்ய இதி வக்தவ்யே யதலிஂகக்ரஹணமித்யுக்தஂ தத்பஹுதரார்தப்ரதிபத்தயே . ததா ஹி — ந லிஂகைரிந்த்ரியைர்க்ராஹகதாமா- முக்யதயா த்விதீயவிஶேஷாந்தராதிகாரஃ ஸமாப்தஃ . அதைகோநவிஂஶதிகாதாபர்யந்தஂ ஜீவஸ்ய புத்கலேந ஸஹ பந்த- முக்யதயா வ்யாக்யாநஂ கரோதி, தத்ர ஷட்ஸ்தலாநி பவந்தி . தேஷ்வாதௌ ‘அரஸமரூவஂ’ இத்யாதி ஶுத்தஜீவ- வ்யாக்யாநேந காதைகா, ‘முத்தோ ரூவாதி’ இத்யாதிபூர்வபக்ஷபரிஹாரமுக்யதயா காதாத்வயமிதி ப்ரதமஸ்தலே காதாத்ரயம் . ததநந்தரஂ பாவபந்தமுக்யத்வேந ‘உவஓகமஓ’ இத்யாதி காதாத்வயம் . அத பரஸ்பரஂ த்வயோஃ புத்கலயோஃ பந்தோ, ஜீவஸ்ய ராகாதிபரிணாமேந ஸஹ பந்தோ, ஜீவபுத்கலயோர்பந்தஶ்சேதி த்ரிவிதபந்தமுக்யத்வேந

அந்வயார்த : — [ஜீவம் ] ஜீவகோ [அரஸம் ] அரஸ, [அரூபம் ] அரூப [அகஂதம் ] அகஂத, [அவ்யக்தம் ] அவ்யக்த, [சேதநாகுணம் ] சேதநாகுணயுக்த, [அஶப்தம் ] அஶப்த, [அலிஂகக்ரஹணம் ] அலிஂகக்ரஹண (லிஂக த்வாரா க்ரஹண ந ஹோநே யோக்ய) ஔர [அநிர்திஷ்டஸஂஸ்தாநம் ] ஜிஸகா கோஈ ஸஂஸ்தாந நஹீஂ கஹா கயா ஹை ஐஸா [ஜாநீஹி ] ஜாநோ ..௧௭௨..

டீகா : — ஆத்மா (௧) ரஸகுணகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, (௨) ரூபகுணகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, (௩) கஂதகுணகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, (௪) ஸ்பர்ஶகுணரூப வ்யக்ததாகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, (௫) ஶப்தபர்யாயகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, ததா (௬) இந ஸபகே காரண (அர்தாத் ரஸ – ரூப – கஂத இத்யாதிகே அபாவரூப ஸ்வபாவகே காரண) லிஂககே த்வாரா அக்ராஹ்ய ஹோநேஸே ஓர (௭) ஸர்வ ஸஂஸ்தாநோஂகே அபாவரூப ஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, ஆத்மாகோ புத்கலத்ரவ்யஸே விபாககா ஸாதநபூத (௧) அரஸபநா, (௨) அரூபபநா, (௩) அகஂதபநா, (௪) அவ்யக்தபநா, (௫) அஶப்தபநா, (௬) அலிஂகக்ராஹ்யபநா ஔர (௭) அஸஂஸ்தாநபநா ஹை . புத்கல ததா அபுத்கல ஐஸே ஸமஸ்த அஜீவ த்ரவ்யோஂஸே விபாககா ஸாதந தோ சேதநாகுணமயபநா ஹை; ஔர வஹீ, மாத்ர ஸ்வஜீவத்ரவ்யாஶ்ரித ஹோநேஸே ஸ்வலக்ஷணபநேகோ தாரண கரதா ஹுஆ, ஆத்மாகா ஶேஷ அந்ய த்ரவ்யோஂஸே விபாக (பேத) ஸித்த கரதா ஹை .

Page 326 of 513
PDF/HTML Page 359 of 546
single page version

பந்நஸ்ய க்ரஹணஂ யஸ்யேத்யதீந்த்ரியஜ்ஞாநமயத்வஸ்ய ப்ரதிபத்திஃ . ந லிஂகைரிந்த்ரியைர்க்ராஹ்யதாமாபந்நஸ்ய க்ரஹணஂ யஸ்யேதீந்த்ரியப்ரத்யக்ஷாவிஷயத்வஸ்ய . ந லிஂகாதிந்த்ரியகம்யாத்தூமாதக்நேரிவ க்ரஹணஂ யஸ்யேதீந்த்ரிய- ப்ரத்யக்ஷபூர்வகாநுமாநாவிஷயத்வஸ்ய . ந லிஂகாதேவ பரைஃ க்ரஹணஂ யஸ்யேத்யநுமேயமாத்ரத்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகாதேவ பரேஷாஂ க்ரஹணஂ யஸ்யேத்யநுமாத்ருமாத்ரத்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகாத்ஸ்வபாவேந க்ரஹணஂ யஸ்யேதி ப்ரத்யக்ஷஜ்ஞாத்ருத்வஸ்ய . ந லிஂகேநோபயோகாக்யலக்ஷணேந க்ரஹணஂ ஜ்ஞேயார்தாலம்பநஂ யஸ்யேதி பஹிரர்தாலம்பந- ஜ்ஞாநாபாவஸ்ய . ந லிஂகஸ்யோபயோகாக்யலக்ஷணஸ்ய க்ரஹணஂ ஸ்வயமாஹரணஂ யஸ்யேத்யநாஹார்யஜ்ஞாநத்வஸ்ய . ந லிஂகஸ்யோபயோகாக்யலக்ஷணஸ்ய க்ரஹணஂ பரேண ஹரணஂ யஸ்யேத்யஹார்யஜ்ஞாநத்வஸ்ய . ந லிஂகே ‘பாஸேஹி போக்கலாணஂ’ இத்யாதி ஸூத்ரத்வயம் . ததஃ பரஂ நிஶ்சயேந த்ரவ்யபந்தகாரணத்வாத்ராகாதிபரிணாம ஏவ பந்த இதி கதநமுக்யதயா ‘ரத்தோ பஂததி’ இத்யாதி காதாத்ரயம் . அத பேதபாவநாமுக்யத்வேந ‘பணிதா புடவீ’ இத்யாதி ஸூத்ரத்வயம் . ததநந்தரஂ ஜீவோ ராகாதிபரிணாமாநாமேவ கர்தா, ந ச த்ரவ்யகர்மணாமிதி கதநமுக்யத்வேந ப்ரதிபத்தி (ப்ராப்தி, ப்ரதிபாதந) கரநேகே லியே ஹை . வஹ இஸப்ரகார ஹை : — (௧) க்ராஹக (-ஜ்ஞாயக) ஜிஸகே லிஂகோஂகே த்வாரா அர்தாத் இந்த்ரியோஂகே த்வாரா க்ரஹண (-ஜாநநா) நஹீஂ ஹோதா வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா அதீந்த்ரியஜ்ஞாநமய’ ஹை இஸ அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௨) க்ராஹ்ய (ஜ்ஞேய) ஜிஸகா லிஂகோஂகே த்வாரா அர்தாத் இந்த்ரியோஂகே த்வாரா க்ரஹண (-ஜாநநா) நஹீஂ ஹோதா வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா இந்த்ரியப்ரத்யக்ஷகா விஷய நஹீஂ ஹை’ இஸ அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௩) ஜைஸே துஂஏ஁ஸே அக்நிகா க்ரஹண (ஜ்ஞாந) ஹோதா ஹை, உஸீப்ரகார லிஂக த்வாரா, அர்தாத் இந்த்ரியகம்ய (-இந்த்ரியோஂஸே ஜாநநே யோக்ய சிஹ்ந) த்வாரா ஜிஸகா க்ரஹண நஹீஂ ஹோதா வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை . இஸப்ரகார ‘ஆத்மா இந்த்ரியப்ரத்யக்ஷபூர்வக அநுமாநகா விஷய நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௪) தூஸரோஂகே த்வாரா – மாத்ர லிஂக த்வாரா ஹீ ஜிஸகா க்ரஹண நஹீஂ ஹோதா வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா அநுமேய மாத்ர (கேவல அநுமாநஸே ஹீ ஜ்ஞாத ஹோநே யோக்ய) நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௫) ஜிஸகே லிஂகஸே ஹீ பரகா க்ரஹண நஹீஂ ஹோதா வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா அநுமாதாமாத்ர (கேவல அநுமாந கரநேவாலா ஹோ) நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௬) ஜிஸகே லிஂககே த்வாரா நஹீஂ கிந்து ஸ்வபாவகே த்வாரா க்ரஹண ஹோதா ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா ப்ரத்யக்ஷ ஜ்ஞாதா ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௭) ஜிஸகே லிஂக த்வாரா அர்தாத் உபயோகநாமக லக்ஷண த்வாரா க்ரஹண நஹீஂ ஹை அர்தாத் ஜ்ஞேய பதார்தோஂகா ஆலம்பந நஹீஂ ஹை, வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மாகே பாஹ்ய பதார்தோஂகா ஆலம்பநவாலா ஜ்ஞாந நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௮) ஜோ லிஂககோ அர்தாத் உபயோக நாமக லக்ஷணகோ க்ரஹண நஹீஂ கரதா அர்தாத் ஸ்வயஂ (கஹீஂ பாஹரஸே) நஹீஂ லாதா ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா ஜோ கஹீஂஸே நஹீஂ லாயா ஜாதா ஐஸே ஜ்ஞாநவாலா ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௯) ஜிஸே லிஂககா அர்தாத் உபயோகநாமக லக்ஷணகா க்ரஹண அர்தாத் பரஸே ஹரண

Page 327 of 513
PDF/HTML Page 360 of 546
single page version

உபயோகாக்யலக்ஷணே க்ரஹணஂ ஸூர்ய இவோபராகோ யஸ்யேதி ஶுத்தோபயோகஸ்வபாவஸ்ய . ந லிஂகாதுபயோகா- க்யலக்ஷணாத் க்ரஹணஂ பௌத்கலிககர்மாதாநஂ யஸ்யேதி த்ரவ்யகர்மாஸஂப்ருக்தத்வஸ்ய . ந லிஂகேப்ய இந்த்ரியேப்யோ க்ரஹணஂ விஷயாணாமுபபோகோ யஸ்யேதி விஷயோபபோக்த்ருத்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகாத் மநோ வேந்த்ரியாதி- லக்ஷணாத் க்ரஹணஂ ஜீவஸ்ய தாரணஂ யஸ்யேதி ஶுக்ரார்தவாநுவிதாயித்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகஸ்ய மேஹநா- காரஸ்ய க்ரஹணஂ யஸ்யேதி லௌகிகஸாதநமாத்ரத்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகேநாமேஹநாகாரேண க்ரஹணஂ லோகவ்யாப்திர்யஸ்யேதி குஹுக ப்ரஸித்தஸாதநாகாரலோகவ்யாப்தித்வாபாவஸ்ய . ந லிஂகாநாஂ ஸ்த்ரீபுந்நபுஂஸக- ‘குவ்வஂ ஸஹாவமாதா’ இத்யாதி ஷஷ்டஸ்தலே காதாஸப்தகம் . யத்ர முக்யத்வமிதி வததி தத்ர யதாஸஂபவமந்யோ- ப்யர்தோ லப்யத இதி ஸர்வத்ர ஜ்ஞாதவ்யம் . ஏவமேகோநவிஂஶதிகாதாபிஸ்த்ருதீயவிஶேஷாந்தராதிகாரே ஸமுதாய- பாதநிகா . தத்யதா — அத கிஂ தர்ஹி ஜீவஸ்ய ஶரீராதிபரத்ரவ்யேப்யோ பிந்நமந்யத்ரவ்யாஸாதாரணஂ ஸ்வஸ்வரூபமிதி ப்ரஶ்நே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி — அரஸமரூவமகஂதஂ ரஸரூபகந்தரஹிதத்வாத்ததா சாத்யாஹார்யமாணாஸ்பர்ஶரூபத்வாச்ச அவ்வத்தஂ அவ்யக்தத்வாத் அஸத்தஂ அஶப்தத்வாத் அலிஂகக்கஹணஂ அலிங்கக்ரஹணத்வாத் அணித்திட்டஸஂடாணஂ அநிர்திஷ்டஸஂஸ்தாநத்வாச்ச ஜாண ஜீவஂ ஜாநீஹி ஜீவம் . அரஸமரூபமகந்தமஸ்பர்ஶமவ்யக்தமஶப்தமலிங்கக்ரஹணமநிர்திஷ்டஸஂஸ்தாநலக்ஷணஂ ச ஹே ஶிஷ்ய, ஜீவஂ ஜீவத்ரவ்யஂ ஜாநீஹி . புநரபி கதஂபூதம் . சேதணாகுணஂ ஸமஸ்தபுத்கலாதிப்யோசேதநேப்யோ பிந்நஃ ஸமஸ்தாந்யத்ரவ்யாஸாதாரணஃ ஸ்வகீயாநந்தஜீவஜாதிஸாதாரணஶ்ச சேதநாகுணோ யஸ்ய தஂ சேதநாகுணஂ நஹீஂ ஹோ ஸகதா (-அந்யஸே நஹீஂ லே ஜாயா ஜா ஸகதா) ஸோ அலிஂக க்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மாகே ஜ்ஞாநகா ஹரண நஹீஂ கியா ஜா ஸகதா’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௦) ஜிஸே லிஂகமேஂ அர்தாத் உபயோகநாமக லக்ஷணமேஂ க்ரஹண அர்தாத் ஸூர்யகீ பா஁தி உபராக (-மலிநதா, விகார) நஹீஂ ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா ஶுத்தோபயோகஸ்வபாவீ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௧) லிஂக த்வாரா அர்தாத் உபயோகநாமக லக்ஷண த்வாரா க்ரஹண அர்தாத் பௌத்கலிக கர்மகா க்ரஹண ஜிஸகே நஹீஂ ஹை, வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா த்ரவ்யகர்மஸே அஸஂயுக்த (அஸஂபத்த) ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௨) ஜிஸே லிஂகோஂகே த்வாரா அர்தாத் இந்த்ரியோஂகே த்வாரா க்ரஹண அர்தாத் விஷயோஂகா உபபோக நஹீஂ ஹை ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா விஷயோஂகா உபபோக்தா நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௩) லிஂக த்வாரா அர்தாத் மந அதவா இந்த்ரியாதி லக்ஷணகே த்வாரா க்ரஹண அர்தாத் ஜீவத்வகோ தாரண கர ரகநா ஜிஸகே நஹீஂ ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா ஶுக்ர ஔர ஆர்தவகோ அநுவிதாயீ (-அநுஸார ஹோநேவாலா) நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௪) லிஂககா அர்தாத் மேஹநாகார (-புருஷாதிகீ இந்த்ரியகா ஆகார)கா க்ரஹண ஜிஸகே நஹீஂ ஹை ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா லௌகிகஸாதநமாத்ர நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௫) லிஂககே த்வாரா அர்தாத் அமேஹநாகாரகே த்வாரா ஜிஸகா க்ரஹண அர்தாத் லோகமேஂ வ்யாபகத்வ நஹீஂ ஹை ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா பாகண்டியோஂகே ப்ரஸித்த ஸாதநரூப ஆகாரவாலா — லோகவ்யாப்திவாலா நஹீஂ ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௬) ஜிஸகே லிஂகோகா அர்தாத் ஸ்த்ரீ,