Pravachansar-Hindi (Tamil transliteration). Gatha: 173-187.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 19 of 28

 

Page 328 of 513
PDF/HTML Page 361 of 546
single page version

வேதாநாஂ க்ரஹணஂ யஸ்யேதி ஸ்த்ரீபுந்நபுஂஸகத்ரவ்யபாவாபாவஸ்ய . ந லிஂகாநாஂ தர்மத்வஜாநாஂ க்ரஹணஂ யஸ்யேதி
பஹிரஂகயதிலிஂகாபாவஸ்ய . ந லிஂகஂ குணோ க்ரஹணமர்தாவபோதோ யஸ்யேதி குணவிஶேஷாநாலீட-
ஶுத்தத்ரவ்யத்வஸ்ய . ந லிஂகஂ பர்யாயோ க்ரஹணமர்தாவபோதவிஶேஷோ யஸ்யேதி பர்யாயவிஶேஷாநாலீட-
ஶுத்தத்ரவ்யத்வஸ்ய . ந லிஂகஂ ப்ரத்யபிஜ்ஞாநஹேதுர்க்ரஹணமர்தாவபோதஸாமாந்யஂ யஸ்யேதி த்ரவ்யாநாலீடஶுத்த-
பர்யாயத்வஸ்ய ..௧௭௨..
அத கதமமூர்தஸ்யாத்மநஃ ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வாபாவாத்பந்தோ பவதீதி பூர்வபக்ஷயதி —
ச . அலிங்கக்ராஹ்யமிதி வக்தவ்யே யதலிங்கக்ரஹணமித்யுக்தஂ தத்கிமர்தமிதி சேத், பஹுதரார்தப்ரதிபத்த்யர்தம் .
ததாஹி — லிங்கமிந்த்ரியஂ தேநார்தாநாஂ க்ரஹணஂ பரிச்சேதநஂ ந கரோதி தேநாலிங்கக்ரஹணோ பவதி . ததபி
கஸ்மாத் . ஸ்வயமேவாதீந்த்ரியாகண்டஜ்ஞாநஸஹிதத்வாத் . தேநைவ லிங்கஶப்தவாச்யேந சக்ஷுராதீந்த்ரியேணாந்யஜீவாநாஂ
யஸ்ய க்ரஹணஂ பரிச்சேதநஂ கர்துஂ நாயாதி தேநாலிங்கக்ரஹண உச்யதே . ததபி கஸ்மாத் . நிர்விகாராதீந்த்ரிய-
ஸ்வஸஂவேதநப்ரத்யக்ஷஜ்ஞாநகம்யத்வாத் . லிங்கஂ தூமாதி தேந தூமலிங்கோத்பவாநுமாநேநாக்நிவதநுமேயபூதபரபதார்தாநாஂ
க்ரஹணஂ ந கரோதி தேநாலிங்கக்ரஹண இதி . ததபி கஸ்மாத் . ஸ்வயமேவாலிங்கோத்பவாதீந்த்ரியஜ்ஞாநஸஹிதத்வாத் .
தேநைவ லிங்கோத்பவாநுமாநேநாக்நிக்ரஹணவத் பரபுருஷாணாஂ யஸ்யாத்மநோ க்ரஹணஂ பரிஜ்ஞாநஂ கர்துஂ நாயாதி தேநாலிங்க-
க்ரஹண இதி . ததபி கஸ்மாத் . அலிங்கோத்பவாதீந்த்ரியஜ்ஞாநகம்யத்வாத் . அதவா லிங்கஂ சிஹ்நஂ லாஞ்சநஂ
ஶிகாஜடாதாரணாதி தேநார்தாநாஂ க்ரஹணஂ பரிச்சேதநஂ ந க ரோதி தேநாலிங்கக்ரஹண இதி . ததபி க ஸ்மாத் .
ஸ்வாபாவிகாசிஹ்நோத்பவாதீந்த்ரியஜ்ஞாநஸஹிதத்வாத் . தேநைவ சிஹ்நோத்பவஜ்ஞாநேந பரபுருஷாணாஂ யஸ்யாத்மநோ க்ரஹணஂ
பரிஜ்ஞாநஂ கர்த்ருஂ நாயாதி தேநாலிங்கக்ரஹண இதி . ததபி கஸ்மாத் . நிருபராகஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநகம்யத்வாதிதி .
புருஷ ஔர நபுஂஸக வேதோஂகா க்ரஹண நஹீஂ ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா த்ரவ்யஸே ததா
பாவஸே ஸ்த்ரீ, புருஷ ததா நபுஂஸக நஹீஂ ஹை’ இஸ அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை (௧௭) லிஂகோகா அர்தாத்
தர்மசிஹ்நோஂகா க்ரஹண ஜிஸகே நஹீஂ ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மாகே பஹிரஂக யதிலிஂகோஂகா
அபாவ ஹை’ இஸ அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௮) லிஂக அர்தாத் குண ஐஸா ஜோ க்ரஹண அர்தாத்
அர்தாவபோத (பதார்தஜ்ஞாந) ஜிஸகே நஹீஂ ஹை ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா குணவிஶேஷஸே
ஆலிஂகித ந ஹோநேவாலா ஐஸா ஶுத்த த்ரவ்ய ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை . (௧௯) லிஂக அர்தாத்
பர்யாய ஐஸா ஜோ க்ரஹண, அர்தாத் அர்தாவபோதவிஶேஷ ஜிஸகே நஹீஂ ஹை ஸோ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார
‘ஆத்மா பர்யாயவிஶேஷஸே ஆலிஂகித ந ஹோநேவாலா ஐஸா ஶுத்த த்ரவ்ய ஹை’ ஐஸே அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை .
(௨௦) லிஂக அர்தாத் ப்ரத்யபிஜ்ஞாநகா காரண ஐஸா ஜோ க்ரஹண அர்தாத் அர்தாவபோத ஸாமாந்ய ஜிஸகே
நஹீஂ ஹை வஹ அலிஂகக்ரஹண ஹை; இஸப்ரகார ‘ஆத்மா த்ரவ்யஸே நஹீஂ ஆலிஂகித ஐஸீ ஶுத்த பர்யாய ஹை’ ஐஸே
அர்தகீ ப்ராப்தி ஹோதீ ஹை ..௧௭௨..
அப, அமூர்த ஐஸே ஆத்மாகே, ஸ்நிக்த – ரூக்ஷத்வகா அபாவ ஹோநேஸே பஂத கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ?
ஐஸா பூர்வ பக்ஷ உபஸ்தித கரதே ஹைஂ : —

Page 329 of 513
PDF/HTML Page 362 of 546
single page version

முத்தோ ரூவாதிகுணோ பஜ்ஜதி பாஸேஹிஂ அண்ணமண்ணேஹிஂ .
தவ்விவரீதோ அப்பா பஜ்ஜதி கித போக்கலஂ கம்மஂ ..௧௭௩..
மூர்தோ ரூபாதிகுணோ பத்யதே ஸ்பர்ஶைரந்யோந்யைஃ .
தத்விபரீத ஆத்மா பத்நாதி கதஂ பௌத்கலஂ கர்ம ..௧௭௩..
மூர்தயோர்ஹி தாவத்புத்கலயோ ரூபாதிகுணயுக்தத்வேந யதோதிதஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்பர்ஶவிஶேஷாதந்யோந்ய-
பந்தோவதார்யதே ஏவ . ஆத்மகர்மபுத்கலயோஸ்து ஸ கதமவதார்யதே; மூர்தஸ்ய கர்மபுத்கலஸ்ய ரூபாதி-
குணயுக்தத்வேந யதோதிதஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்பர்ஶவிஶேஷஸஂபவேப்யமூர்தஸ்யாத்மநோ ரூபாதிகுணயுக்தத்வாபாவேந
ஏவமலிங்கக்ரஹணஶப்தஸ்ய வ்யாக்யாநக்ரமேண ஶுத்தஜீவஸ்வரூபஂ ஜ்ஞாதவ்யமித்யபிப்ராயஃ ..௧௭௨.. அதாமூர்த-
ஶுத்தாத்மநோ வ்யாக்யாநே க்ருதே ஸத்யமூர்தஜீவஸ்ய மூர்தபுத்கலகர்மணா ஸஹ கதஂ பந்தோ பவதீதி பூர்வபக்ஷஂ
கரோதி — முத்தோ ரூவாதிகுணோ மூர்தோ ரூபரஸகந்தஸ்பர்ஶத்வாத் புத்கலத்ரவ்யகுணஃ பஜ்ஜதி அந்யோந்யஸஂஶ்லேஷேண
பத்யதே பந்தமநுபவதி, தத்ர தோஷோ நாஸ்தி . கைஃ க்ருத்வா . பாஸேஹிஂ அண்ணமண்ணேஹிஂ ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணலக்ஷண-
ஸ்பர்ஶஸஂயோகைஃ . கிஂவிஶிஷ்டைஃ . அந்யோந்யைஃ பரஸ்பரநிமித்தைஃ . தவ்விவரீதோ அப்பா பஜ்ஜதி கித போக்கலஂ
கம்மஂ தத்விபரீதாத்மா பத்நாதி கதஂ பௌத்கலஂ கர்மேதி . அயஂ பரமாத்மா நிர்விகாரபரமசைதந்ய-
சமத்காரபரிணதத்வேந பந்தகாரணபூதஸ்நிக்தரூக்ஷகுணஸ்தாநீயராகத்வேஷாதிவிபாவபரிணாமரஹிதத்வாதமூர்தத்வாச்ச
ப்ர. ௪௨
காதா : ௧௭௩ அந்வயார்த : — [மூர்தஃ ] மூர்த (ஐஸே புத்கல) தோ [ரூபாதிகுணஃ ]
ரூபாதிகுணயுக்த ஹோநேஸே [அந்யோந்யைஃ ஸ்பர்ஶைஃ ] பரஸ்பர (பஂதயோக்ய) ஸ்பர்ஶோஂஸே [பத்யதே ] ப஁ததே ஹைஂ;
(பரந்து) [தத்விபரீதஃ ஆத்மா ] உஸஸே விபரீத (-அமூர்த) ஐஸா ஆத்மா [பௌத்கலிகஂ கர்ம ]
பௌத்கலிக கர்மகோ [கதஂ ] கைஸே [பத்நாதி ] பா஁ததா ஹை ? ..௧௭௩..
டீகா : — மூர்த ஐஸே தோ புத்கல தோ ரூபாதிகுணயுக்த ஹோநேஸே யதோக்த ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வரூப
ஸ்பர்ஶவிஶேஷ (பஂதயோக்ய ஸ்பர்ஶ)கே காரண உநகா பாரஸ்பரிக பஂத அவஶ்ய ஸமஜா ஜா ஸகதா ஹை;
கிந்து ஆத்மா ஔர கர்மபுத்கலகா பஂத ஹோநா கைஸே ஸமஜா ஜா ஸகதா ஹை ? க்யோஂகி மூர்த ஐஸா
கர்மபுத்கல ரூபாதிகுணயுக்த ஹை, இஸலியே உஸகே யதோக்த ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வரூப ஸ்பர்ஶவிஶேஷகா ஸஂபவ
ஹோநே பர பீ அமூர்த ஐஸே ஆத்மாகோ ரூபாதிகுணயுக்ததா நஹீஂ ஹை இஸலியே உஸகே யதோக்த
ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வரூப ஸ்பர்ஶவிஶேஷகா அஸஂபவ ஹோநேஸே ஏக அஂக விகல ஹை . (அர்தாத் பஂதயோக்ய தோ
அந்யோந்ய ஸ்பர்ஶதீ பஂத தாய ரூபாதிகுணயுத மூர்தநே;
பண ஜீவ மூர்திரஹித பாஂதே கேம புத்கலகர்மநே ? ௧௭௩.

Page 330 of 513
PDF/HTML Page 363 of 546
single page version

யதோதிதஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்பர்ஶவிஶேஷாஸஂபாவநயா சைகாஂகவிகலத்வாத் ..௧௭௩..
அதைவமமூர்தஸ்யாப்யாத்மநோ பந்தோ பவதீதி ஸித்தாந்தயதி —
ரூவாதிஏஹிஂ ரஹிதோ பேச்சதி ஜாணாதி ரூவமாதீணி .
தவ்வாணி குணே ய ஜதா தஹ பஂதோ தேண ஜாணீஹி ..௧௭௪..
ரூபாதிகை ரஹிதஃ பஶ்யதி ஜாநாதி ரூபாதீநி .
த்ரவ்யாணி குணாஂஶ்ச யதா ததா பந்தஸ்தேந ஜாநீஹி ..௧௭௪..
யேந ப்ரகாரேண ரூபாதிரஹிதோ ரூபீணி த்ரவ்யாணி தத்குணாஂஶ்ச பஶ்யதி ஜாநாதி ச, தேநைவ
ப்ரகாரேண ரூபாதிரஹிதோ ரூபிபிஃ கர்மபுத்கலைஃ கில பத்யதே; அந்யதா கதமமூர்தோ மூர்தஂ பஶ்யதி
பௌத்கலஂ கர்ம கதஂ பத்நாதி, ந கதமபீதி பூர்வபக்ஷஃ ..௧௭௩.. அதைவமமூர்தஸ்யாப்யாத்மநோ நயவிபாகேந
பந்தோ பவதீதி ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி ---ரூவாதிஏஹிஂ ரஹிதோ அமூர்தபரமசிஜ்ஜ்யோதிஃபரிணதத்வேந தாவதயமாத்மா
ரூபாதிரஹிதஃ . ததாவிதஃ ஸந் கிஂ கரோதி . பேச்சதி ஜாணாதி முக்தாவஸ்தாயாஂ யுகபத்பரிச்சித்திரூப-
ஸாமாந்யவிஶேஷக்ராஹககேவலதர்ஶநஜ்ஞாநோபயோகேந யத்யபி தாதாத்ம்யஸஂபந்தோ நாஸ்தி ததாபி க்ராஹ்யக்ராஹகலக்ஷண-
ஸஂபந்தேந பஶ்யதி ஜாநாதி . காநி கர்மதாபந்நாநி . ரூவமாதீணி தவ்வாணி ரூபரஸகந்தஸ்பர்ஶஸஹிதாநி
மூர்தத்ரவ்யாணி . ந கேவலஂ த்ரவ்யாணி குணே ய ஜதா தத்குணாஂஶ்ச யதா . அதவா யதா கஶ்சித்ஸஂஸாரீ
அஂகோஂமேஂஸே ஏக அஂக அயோக்ய ஹை — ஸ்பர்ஶகுணரஹித ஹோநேஸே பஂதகீ யோக்யதாவாலா நஹீஂ ஹை .) ..௧௭௩..
அப ஐஸா ஸித்தாந்த நிஶ்சித கரதே ஹைஂ கி ஆத்மா அமூர்த ஹோநே பர பீ உஸகோ இஸப்ரகார
பஂத ஹோதா ஹை : —
அந்வயார்த : — [யதா ] ஜைஸே [ரூபாதிகைஃ ரஹிதஃ ] ரூபாதிரஹித (ஜீவ) [ரூபாதீநி ]
ரூபாதிகோ – [த்ரவ்யாணி குணாந் ச ] த்ரவ்யோஂகோ ததா குணோஂகோ (ரூபீ த்ரவ்யோஂகோ ஔர உநகே
குணோஂகோ) — [பஶ்யதி ஜாநாதி ] தேகதா ஹை ஔர ஜாநதா ஹை [ததா ] உஸீப்ரகார [தேந ] உஸகே ஸாத
(-அரூபீகா ரூபீகே ஸாத) [பஂதஃ ஜாநீஹி ] பஂத ஜாநோ ..௧௭௪..
டீகா : — ஜைஸே ரூபாதிரஹித (ஜீவ) ரூபீ த்ரவ்யோஂகோ ததா உநகே குணோஂகோ தேகதா
ஹை ததா ஜாநதா ஹை உஸீப்ரகார ரூபாதிரஹித (ஜீவ) ரூபீ கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத ப஁ததா ஹை;
க்யோஂகி யதி ஐஸா ந ஹோ தோ யஹா஁ பீ (தேகநே – ஜாநநேகே ஸஂபஂதமேஂ பீ) வஹ ப்ரஶ்ந அநிவார்ய
ஜே ரீத தர்ஶந – ஜ்ஞாந தாய ரூபாதிநுஂ — குண -த்ரவ்யநுஂ,
தே ரீத பஂதந ஜாண மூர்திரஹிதநே பண மூர்தநுஂ. ௧௭௪.

Page 331 of 513
PDF/HTML Page 364 of 546
single page version

ஜாநாதி சேத்யத்ராபி பர்யநுயோகஸ்யாநிவார்யத்வாத் . ந சைததத்யந்ததுர்கடத்வாத்தார்ஷ்டாந்திகீக்ரு தஂ, கிஂ து
த்ருஷ்டாந்தத்வாரேணாபாலகோபாலப்ரக டிதம் . ததா ஹி — யதா பாலகஸ்ய கோபாலகஸ்ய வா ப்ருதகவஸ்திதஂ
ம்ருத்பலீவர்தஂ பலீவர்தஂ வா பஶ்யதோ ஜாநதஶ்ச ந பலீவர்தேந ஸஹாஸ்தி ஸஂபந்தஃ, விஷய-
பாவாவஸ்திதபலீவர்தநிமித்தோபயோகாதிரூடபலீவர்தாகாரதர்ஶநஜ்ஞாநஸஂபந்தோ பலீவர்தஸஂபந்தவ்யவஹார-
ஸாதகஸ்த்வஸ்த்யேவ, ததா கிலாத்மநோ நீரூபத்வேந ஸ்பர்ஶஶூந்யத்வாந்ந கர்மபுத்கலைஃ ஸஹாஸ்தி ஸஂபந்தஃ,
ஏகாவகாஹபாவாவஸ்திதகர்மபுத்கலநிமித்தோபயோகாதிரூடராகத்வேஷாதிபாவஸஂபந்தஃ கர்மபுத்கலபந்த-
வ்யவஹாரஸாதகஸ்த்வஸ்த்யேவ ..௧௭௪..
ஜீவோ விஶேஷபேதஜ்ஞாநரஹிதஃ ஸந் காஷ்டபாஷாணாத்யசேதநஜிநப்ரதிமாஂ த்ருஷ்டவா மதீயாராத்யோயமிதி மந்யதே .
யத்யபி தத்ர ஸத்தாவலோகதர்ஶநேந ஸஹ ப்ரதிமாயாஸ்தாதாத்ம்யஸஂபந்தோ நாஸ்தி ததாபி பரிச்சேத்யபரிச்சேதக-
லக்ஷணஸஂபந்தோஸ்தி . யதா வா ஸமவஸரணே ப்ரத்யக்ஷஜிநேஶ்வரஂ த்ருஷ்டவா விஶேஷபேதஜ்ஞாநீ மந்யதே
மதீயாராத்யோயமிதி . தத்ராபி யத்யப்யவலோக நஜ்ஞாநஸ்ய ஜிநேஶ்வரேண ஸஹ தாதாத்ம்யஸஂபந்தோ நாஸ்தி ததாப்யா-
ராத்யாராதகஸஂபந்தோஸ்தி . தஹ பஂதோ தேண ஜாணீஹி ததா பந்தஂ தேநைவ த்ருஷ்டாந்தேந ஜாநீஹி . அயமத்ரார்தஃ —
யத்யப்யயமாத்மா நிஶ்சயேநாமூர்தஸ்ததாப்யநாதிகர்மபந்தவஶாத்வ்யவஹாரேண மூர்தஃ ஸந் த்ரவ்யபந்தநிமித்தபூதஂ ராகாதி-
விகல்பரூபஂ பாவபந்தோபயோகஂ கரோதி . தஸ்மிந்ஸதி மூர்தத்ரவ்யகர்மணா ஸஹ யத்யபி தாதாத்ம்யஸஂபந்தோ நாஸ்தி
ஹை கி அமூர்த மூர்தகோ கைஸே தேகதா – ஜாநதா ஹை ?
ஔர ஐஸா பீ நஹீஂ ஹை கி யஹ (அரூபீகா ரூபோகே ஸாத பஂத ஹோநேகீ) பாத அத்யந்த
துர்கட ஹை இஸலியே உஸே தார்ஷ்டாந்தரூப பநாயா ஹை, பரந்து த்ருஷ்டாஂத த்வாரா ஆபாலகோபால ஸபீகோ ப்ரகட
(ஜ்ஞாத) ஹோ ஜாய இஸலியே த்ருஷ்டாந்த த்வாரா ஸமஜாயா கயா ஹை . யதா : — பாலகோபாலகா ப்ருதக்
ரஹநேவாலே மிட்டீகே பைலகோ அதவா (ஸச்சே) பைலகோ தேகநே ஔர ஜாநநே பர பைலகே ஸாத ஸஂபஂத
நஹீஂ ஹை ததாபி விஷயரூபஸே ரஹநேவாலா பைல ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே உபயோகாரூ஢ வ்ருஷபாகார
தர்ஶந – ஜ்ஞாநகே ஸாதகா ஸஂபஂத பைலகே ஸாதகே ஸஂபஂதரூப வ்யவஹாரகா ஸாதக அவஶ்ய ஹை;
இஸீப்ரகார ஆத்மா அரூபீபநேகே காரண ஸ்பர்ஶஶூந்ய ஹை, இஸலியே உஸகா கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத
ஸஂபஂத நஹீஂ ஹை, ததாபி ஏகாவகாஹரூபஸே ரஹநேவாலே கர்மபுத்கல ஜிநகே நிமித்த ஹைஂ ஐஸே
உபயோகாரூ஢ ராகத்வேஷாதிகபாவோஂகே ஸாதகா ஸஂபஂத கர்மபுத்கலோஂகே ஸாதகே பஂதரூப வ்யவஹாரகா
ஸாதக அவஶ்ய ஹை .
பாவார்த : — ‘ஆத்மா அமூர்திக ஹோநே பர பீ வஹ மூர்திககர்மபுத்கலோஂகே ஸாத கைஸே
ப஁ததா ஹை ?’ இஸ ப்ரஶ்நகா உத்தர தேதே ஹுஏ ஆசார்யதேவநே கஹா ஹை கி — ஆத்மாகே அமூர்திக ஹோநே
பர பீ வஹ மூர்திக பதார்தோஂகோ கைஸே ஜாநதா ஹை ? ஜைஸே வஹ மூர்திக பதார்தோஂகோ ஜாநதா ஹை
உஸீப்ரகார மூர்திக கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத ப஁ததா ஹை .

Page 332 of 513
PDF/HTML Page 365 of 546
single page version

அத பாவபந்தஸ்வரூபஂ ஜ்ஞாபயதி —
உவஓகமஓ ஜீவோ முஜ்ஜதி ரஜ்ஜேதி வா பதுஸ்ஸேதி .
பப்பா விவிதே விஸயே ஜோ ஹி புணோ தேஹிஂ ஸோ பஂதோ ..௧௭௫..
ததாபி பூர்வோக்தத்ருஷ்டாந்தேந ஸஂஶ்லேஷஸஂபந்தோஸ்தீதி நாஸ்தி தோஷஃ ..௧௭௪.. ஏவஂ ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவ-
ஜீவகதநமுக்யத்வேந ப்ரதமகாதா, மூர்திரஹிதஜீவஸ்ய மூர்தகர்மணா ஸஹ கதஂ பந்தோ பவதீதி பூர்வபக்ஷரூபேண
வாஸ்தவமேஂ அரூபீ ஆத்மாகா ரூபீ பதார்தோஂகே ஸாத கோஈ ஸஂபஂத ந ஹோநே பர பீ அரூபீகா
ரூபீகே ஸாத ஸஂபஂத ஹோநேகா வ்யவஹார பீ விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதா . ஜஹா஁ ஐஸா கஹா ஜாதா ஹை
கி ‘ஆத்மா மூர்திக பதார்தகோ ஜாநதா ஹை’ வஹா஁ பரமார்ததஃ அமூர்திக ஆத்மாகா மூர்திக பதார்தகே
ஸாத கோஈ ஸஂபஂத நஹீஂ ஹை; உஸகா தோ மாத்ர உஸ மூர்திக பதார்தகே ஆகாரரூப ஹோநேவாலே ஜ்ஞாநகே
ஸாத ஹீ ஸஂபஂத ஹை ஔர உஸ பதார்தாகார ஜ்ஞாநகே ஸாதகே ஸஂபஂதகே காரண ஹீ ‘அமூர்திக ஆத்மா
மூர்திக பதார்தகோ ஜாநதா ஹை’ ஐஸா அமூர்திக – மூர்திககா ஸஂபஂதரூப வ்யவஹார ஸித்த ஹோதா ஹை .
இஸீப்ரகார ஜஹா஁ ஐஸா கஹா ஜாதா ஹை கி ‘அமுக ஆத்மாகா மூர்திக கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத பஂத ஹை’
வஹா஁ பரமார்ததஃ அமூர்திக ஆத்மாகா மூர்திக கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத கோஈ ஸம்பந்த நஹீஂ ஹை; ஆத்மாகா
தோ கர்மபுத்கல ஜிஸமேஂ நிமித்த ஹைஂ ஐஸே ராகத்வேஷாதிபாவோஂகே ஸாத ஹீ ஸம்பந்த (பஂத) ஹை ஔர உந
கர்மநிமித்தக ராகத்வேஷாதி பாவோஂகே ஸாத ஸம்பந்த ஹோநேஸே ஹீ ‘இஸ ஆத்மாகா மூர்திக கர்மபுத்கலோஂகே
ஸாத பஂத ஹை’ ஐஸா அமூர்திகமூர்திககா பந்தரூப வ்யவஹார ஸித்த ஹோதா ஹை
.
யத்யபி மநுஷ்யகோ ஸ்த்ரீ – புத்ர – தநாதிகே ஸாத வாஸ்தவமேஂ கோஈ ஸம்பந்த நஹீஂ ஹை, வே உஸ
மநுஷ்யஸே ஸர்வதா பிந்ந ஹைஂ, ததாபி ஸ்த்ரீ – புத்ர – தநாதிகே ப்ரதி ராக கரநேவாலே மநுஷ்யகோ ராககா பந்தந
ஹோநேஸே ஔர உஸ ராகமேஂ ஸ்த்ரீ – புத்ர – தநாதிகே நிமித்த ஹோநேஸே வ்யவஹாரஸே ஐஸா அவஶ்ய கஹா ஜாதா
ஹை கி ‘இஸ மநுஷ்யகோ ஸ்த்ரீ – புத்ர – தநாதிகா பந்தந ஹை; இஸீப்ரகார, யத்யபி ஆத்மாகா
கர்மபுத்கலோஂகே ஸாத வாஸ்தவமேஂ கோஈ ஸம்பந்த நஹீஂ ஹை, வே ஆத்மாஸே ஸர்வதா பிந்ந ஹைஂ, ததாபி
ராகத்வேஷாதி பாவ கரநேவாலே ஆத்மாகோ ராகத்வேஷாதி பாவோஂகா பந்தந ஹோநேஸே ஔர உந பாவோஂமேஂ
கர்மபுத்கல நிமித்த ஹோநேஸே வ்யவஹாரஸே ஐஸா அவஶ்ய கஹா ஜா ஸகதா ஹை கி ‘இஸ ஆத்மாகோ
கர்மபுத்கலோஂகா பந்தந ஹை’ ..௧௭௪..
அப பாவபஂதகா ஸ்வரூப பதலாதே ஹைஂ : —
விதவித விஷயோ பாமீநே உபயோக – ஆத்மக ஜீவ ஜே
ப்ரத்வேஷ – ராக – விமோஹபாவே பரிணமே, தே பஂத சே. ௧௭௫.

Page 333 of 513
PDF/HTML Page 366 of 546
single page version

உபயோகமயோ ஜீவோ முஹ்யதி ரஜ்யதி வா ப்ரத்வேஷ்டி .
ப்ராப்ய விவிதாந் விஷயாந் யோ ஹி புநஸ்தைஃ ஸ பந்தஃ ..௧௭௫..
அயமாத்மா ஸர்வ ஏவ தாவத்ஸவிகல்பநிர்விகல்பபரிச்சேதாத்மகத்வாதுபயோகமயஃ . தத்ர யோ ஹி
நாம நாநாகாராந் பரிச்சேத்யாநர்தாநாஸாத்ய மோஹஂ வா ராகஂ வா த்வேஷஂ வா ஸமுபைதி ஸ நாம தைஃ
பரப்ரத்யயைரபி மோஹராகத்வேஷைருபரக்தாத்மஸ்வபாவத்வாந்நீலபீதரக்தோபாஶ்ரயப்ரத்யயநீலபீதரக்தத்வைருபரக்த-
ஸ்வபாவஃ ஸ்ப டிகமணிரிவ ஸ்வயமேக ஏவ தத்பாவத்விதீயத்வாத்பந்தோ பவதி ..௧௭௫..
த்விதீயா, தத்பரிஹாரரூபேண த்ருதீயா சேதி காதாத்ரயேண ப்ரதமஸ்தலஂ கதம் . அத ராகத்வேஷமோஹலக்ஷணஂ பாவபந்த-
ஸ்வரூபமாக்யாதி — உவஓகமஓ ஜீவோ உபயோகமயோ ஜீவஃ, அயஂ ஜீவோ நிஶ்சயநயேந விஶுத்தஜ்ஞாந-
தர்ஶநோபயோகமயஸ்தாவத்ததாபூதோப்யநாதிபந்தவஶாத்ஸோபாதிஸ்ப டிகவத் பரோபாதிபாவேந பரிணதஃ ஸந் . கிஂ
கரோதி . முஜ்ஜதி ரஜ்ஜேதி வா பதுஸ்ஸேதி முஹ்யதி ரஜ்யதி வா ப்ரத்வேஷ்டி த்வேஷஂ கரோதி . கிஂ க்ருத்வா பூர்வஂ . பப்பா
ப்ராப்ய . காந் . விவிதே விஸயே நிர்விஷயபரமாத்மஸ்வரூபபாவநாவிபக்ஷபூதாந்விவிதபஞ்சேந்த்ரியவிஷயாந் . ஜோ ஹி
புணோ யஃ புநரித்தஂபூதோஸ்தி ஜீவோ ஹி ஸ்பு டஂ, தேஹிஂ ஸஂபஂதோ தைஃ ஸஂபத்தோ பவதி, தைஃ பூர்வோக்தராக-
த்வேஷமோஹைஃ கர்த்ருபூதைர்மோஹராகத்வேஷரஹிதஜீவஸ்ய ஶுத்தபரிணாமலக்ஷணஂ பரமதர்மமலபமாநஃ ஸந் ஸ ஜீவோ பத்தோ
பவதீதி . அத்ர யோஸௌ ராகத்வேஷமோஹபரிணாமஃ ஸ ஏவ பாவபந்த இத்யர்தஃ ..௧௭௫.. அத பாவபந்த-
அந்வயார்த : — [யஃ ஹி புநஃ ] ஜோ [உபயோகமயஃ ஜீவஃ ] உபயோகமய ஜீவ [விவிதாந்
விஷயாந் ] விவித விஷயோஂகோ [ப்ராப்ய ] ப்ராப்த கரகே [முஹ்யதி ] மோஹ கரதா ஹை, [ரஜ்யதி ] ராக
கரதா ஹை, [வா ] அதவா [ப்ரத்வேஷ்டி ] த்வேஷ கரதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ ஜீவ [தைஃ ] உநகே த்வாரா (மோஹ –
ராக – த்வேஷகே த்வாரா) [பந்தஃ ] பந்தரூப ஹை ..௧௭௫..
டீகா : — ப்ரதம தோ யஹ ஆத்மா ஸர்வ ஹீ உபயோகமய ஹை, க்யோஂகி வஹ ஸவிகல்ப ஔர
நிர்விகல்ப ப்ரதிபாஸஸ்வரூப ஹை (அர்தாத் ஜ்ஞாந – தர்ஶநஸ்வரூப ஹை .) உஸமேஂ ஜோ ஆத்மா விவிதாகார
ப்ரதிபாஸித ஹோநேவாலே பதார்தோஂகோ ப்ராப்த கரகே மோஹ, ராக அதவா த்வேஷ கரதா ஹை, வஹ ஆத்மா — காலா,
பீலா, ஔர லால ௧ஆஶ்ரய ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே காலேபந, பீலேபந ஔர லாலபநகே த்வாரா
உபரக்த ஸ்வபாவவாலே ஸ்ப டிகமணிகீ பா஁தி — பர ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே மோஹ, ராக ஔர த்வேஷகே
த்வாரா உபரக்த (விகாரீ, மலிந, கலுஷித,) ஆத்மஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, ஸ்வயஂ அகேலா ஹீ பஂத
(பஂதரூப) ஹை, க்யோஂகி மோஹராகத்வேஷாதிபாவ உஸகா ௨த்விதீய ஹை ..௧௭௫..
௧. ஆஶ்ரய = ஜிஸமேஂ ஸ்ப டிகமணி ரகா ஹோ வஹ பாத்ர .
௨. த்விதீய = தூஸரா [‘பந்த தோ தோகே பீச ஹோதா ஹை, அகேலா ஆத்மா பஂதஸ்வரூப கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ?’ இஸ
ப்ரஶ்நகா உத்தர யஹ ஹை கி – ஏக தோ ஆத்மா ஔர தூஸரா மோஹராகத்வேஷாதிபாவ ஹோநேஸே, மோஹராகத்வேஷாதிபாவகே த்வாரா
மலிநஸ்வபாவவாலா ஆத்மா ஸ்வயஂ ஹீ பாவபஂத ஹை .]

Page 334 of 513
PDF/HTML Page 367 of 546
single page version

அத பாவபந்தயுக்திஂ த்ரவ்யபந்தஸ்வரூபஂ ச ப்ரஜ்ஞாபயதி —
பாவேண ஜேண ஜீவோ பேச்சதி ஜாணாதி ஆகதஂ விஸயே .
ரஜ்ஜதி தேணேவ புணோ பஜ்ஜதி கம்ம த்தி உவதேஸோ ..௧௭௬..
பாவேந யேந ஜீவஃ பஶ்யதி ஜாநாத்யாகதஂ விஷயே .
ரஜ்யதி தேநைவ புநர்பத்யதே கர்மேத்யுபதேஶஃ ..௧௭௬..
அயமாத்மா ஸாகாரநிராகாரபரிச்சேதாத்மகத்வாத்பரிச்சேத்யதாமாபத்யமாநமர்தஜாதஂ யேநைவ
மோஹரூபேண ராகரூபேண த்வேஷரூபேண வா பாவேந பஶ்யதி ஜாநாதி ச தேநைவோபரஜ்யத ஏவ .
யோயமுபராகஃ ஸ கலு ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீயோ பாவபந்தஃ . அத புநஸ்தேநைவ பௌத்கலிகஂ கர்ம
யுக்திஂ த்ரவ்யபந்தஸ்வரூபஂ ச ப்ரதிபாதயதி — பாவேண ஜேண பாவேந பரிணாமேந யேந ஜீவோ ஜீவஃ கர்தா
பேச்சதி ஜாணாதி நிர்விகல்பதர்ஶநபரிணாமேந பஶ்யதி ஸவிகல்பஜ்ஞாநபரிணாமேந ஜாநாதி . கிஂ கர்மதாபந்நஂ,
ஆகதஂ விஸயே ஆகதஂ ப்ராப்தஂ கிமபீஷ்டாநிஷ்டஂ வஸ்து பஞ்சேந்த்ரியவிஷயே . ரஜ்ஜதி தேணேவ புணோ ரஜ்யதே
தேநைவ புநஃ ஆதிமத்யாந்தவர்ஜிதஂ ராகாதிதோஷரஹிதஂ சிஜ்ஜ்யோதிஃஸ்வரூபஂ நிஜாத்மத்ரவ்யமரோசமாநஸ்ததைவாஜாநந்
ஸந் ஸமஸ்தராகாதிவிகல்பபரிஹாரேணாபாவயஂஶ்ச தேநைவ பூர்வோக்தஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகேந ரஜ்யதே ராகஂ கரோதி
இதி பாவபந்தயுக்திஃ . பஜ்ஜதி கம்ம த்தி உவதேஸோ தேந பாவபந்தேந நவதரத்ரவ்யகர்ம பத்நாதீதி
அப, பாவபஂதகீ யுக்தி ஔர த்ரவ்யபந்தகா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [ஜீவஃ ] ஜீவ [யேந பாவேந ] ஜிஸ பாவஸே [விஷயே ஆகதஂ ] விஷயாகத
பதார்தகோ [பஶ்யதி ஜாநாதி ] தேகதா ஹை ஔர ஜாநதா ஹை, [தேந ஏவ ] உஸீஸே [ரஜ்யதி ] உபரக்த
ஹோதா ஹை; [புநஃ ] ஔர உஸீஸே [கர்ம பத்யதே ] கர்ம ப஁ததா ஹை; — (இதி) ஐஸா (உபதேஶஃ) உபதேஶ
ஹை ..௧௭௬..
டீகா : — யஹ ஆத்மா ஸாகார ஔர நிராகார ப்ரதிபாஸஸ்வரூப (-ஜ்ஞாந ஔர
தர்ஶநஸ்வரூப) ஹோநேஸே ப்ரதிபாஸ்ய (ப்ரதிபாஸித ஹோநே யோக்ய) பதார்தஸமூஹகோ ஜிஸ மோஹரூப,
ராகரூப யா த்வேஷரூப பாவஸே தேகதா ஹை ஔர ஜாநதா ஹை, உஸீஸே உபரக்த ஹோதா ஹை . ஜோ யஹ
உபராக (விகார) ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ ௧ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீய பாவபஂத ஹை . ஔர உஸீஸே அவஶ்ய
௧. ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீய = ஸ்நிக்ததா ஔர ரூக்ஷதாகே ஸமாந . (ஜைஸே புத்கலமேஂ விஶிஷ்ட ஸ்நிக்ததாரூக்ஷதா வஹ பந்த
ஹை, உஸீப்ரகார ஜீவமேஂ ராகத்வேஷரூப விகார பாவபந்த ஹை )
ஜே பாவதீ தேகே அநே ஜாணே விஷயகத அர்தநே,
தேநாதீ சே உபரக்ததா; வளீ கர்மபஂதந தே வடே. ௧௭௬.

Page 335 of 513
PDF/HTML Page 368 of 546
single page version

பத்யத ஏவ . இத்யேஷ பாவபந்தப்ரத்யயோ த்ரவ்யபந்தஃ ..௧௭௬..
அத புத்கலஜீவததுபயபந்தஸ்வரூபஂ ஜ்ஞாபயதி —
பாஸேஹிஂ போக்கலாணஂ பஂதோ ஜீவஸ்ஸ ராகமாதீஹிஂ .
அண்ணோண்ணஂ அவகாஹோ போக்கலஜீவப்பகோ பணிதோ ..௧௭௭..
ஸ்பர்ஶைஃ புத்கலாநாஂ பந்தோ ஜீவஸ்ய ராகாதிபிஃ .
அந்யோந்யமவகாஹஃ புத்கலஜீவாத்மகோ பணிதஃ ..௧௭௭..
யஸ்தாவதத்ர கர்மணாஂ ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்பர்ஶவிஶேஷைரேகத்வபரிணாமஃ ஸ கேவலபுத்கலபந்தஃ . யஸ்து
ஜீவஸ்யௌபாதிகமோஹராகத்வேஷபர்யாயைரேகத்வபரிணாமஃ ஸ கேவலஜீவபந்தஃ . யஃ புநஃ ஜீவ-
த்ரவ்யபந்தஸ்வரூபஂ சேத்யுபதேஶஃ ..௧௭௬.. ஏவஂ பாவபந்தகதநமுக்யதயா காதாத்வயேந த்விதீயஸ்தலஂ கதம் .
அத பூர்வநவதரபுத்கலத்ரவ்யகர்மணோஃ பரஸ்பரபந்தோ, ஜீவஸ்ய து ராகாதிபாவேந ஸஹ பந்தோ, ஜீவஸ்யைவ நவதர-
த்ரவ்யகர்மணா ஸஹ சேதி த்ரிவிதபந்தஸ்வரூபஂ ப்ரஜ்ஞாபயதி ---பாஸேஹிஂ போக்கலாணஂ பஂதோ ஸ்பர்ஶைஃ புத்கலாநாஂ பந்தஃ .
பூர்வநவதரபுத்கலத்ரவ்யகர்மணோர்ஜீவகதராகாதிபாவநிமித்தேந ஸ்வகீயஸ்நிக்தரூக்ஷோபாதாநகாரணேந ச பரஸ்பர-
ஸ்பர்ஶஸஂயோகேந யோஸௌ பந்தஃ ஸ புத்கலபந்தஃ . ஜீவஸ்ஸ ராகமாதீஹிஂ ஜீவஸ்ய ராகாதிபிஃ . நிருபராக-
பரமசைதந்யரூபநிஜாத்மதத்த்வபாவநாச்யுதஸ்ய ஜீவஸ்ய யத்ராகாதிபிஃ ஸஹ பரிணமநஂ ஸ ஜீவபந்த இதி .
அண்ணோண்ணஸ்ஸவகாஹோ புக்கலஜீவப்பகோ பணிதோ அந்யோந்யஸ்யாவகாஹஃ புத்கலஜீவாத்மகோ பணிதஃ . நிர்விகார-
பௌத்கலிக கர்ம ப஁ததா ஹை . இஸப்ரகார யஹ த்ரவ்யபஂதகா நிமித்த பாவபஂத ஹை ..௧௭௬..
அப புத்கலபஂத, ஜீவபஂத ஔர உந தோநோஂகே பஂதகா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : —
காதா : ௧௭௭ அந்வயார்த : — [ஸ்பர்ஶைஃ ] ஸ்பர்ஶோஂகே ஸாத [புத்கலாநாஂ பஂதஃ ]
புத்கலோஂகா பஂத, [ராகாதிபிஃ ஜீவஸ்ய ] ராகாதிகே ஸாத ஜீவகா பஂத ஔர [அந்யோந்யம்
அவகாஹஃ ] அந்யோந்ய அவகாஹ வஹ [புத்கலஜீவாத்மகஃ பணிதஃ ] புத்கலஜீவாத்மக பஂத கஹா
கயா ஹை ..௧௭௭..
டீகா : — ப்ரதம தோ யஹா஁, கர்மோஂகா ஜோ ஸ்நிக்ததா – ரூக்ஷதாரூப ஸ்பர்ஶவிஶேஷோஂகே ஸாத
ஏகத்வபரிணாம ஹை ஸோ கேவல புத்கலபஂத ஹை; ஔர ஜீவகா ஔபாதிக மோஹ – ராக – த்வேஷரூப
பர்யாயோஂகே ஸாத ஜோ ஏகத்வ பரிணாம ஹை ஸோ கேவல ஜீவபஂத ஹை; ஔர ஜீவ ததா கர்மபுத்கலகே
ராகாதி ஸஹ ஆத்மா தணோ, நே ஸ்பர்ஶ ஸஹ புத்கலதணோ,
அந்யோந்ய ஜே அவகாஹ தேநே பஂத உபயாத்மக கஹ்யோ. ௧௭௭.

Page 336 of 513
PDF/HTML Page 369 of 546
single page version

கர்மபுத்கலயோஃ பரஸ்பரபரிணாமநிமித்தமாத்ரத்வேந விஶிஷ்டதரஃ பரஸ்பரமவகாஹஃ ஸ ததுபய-
பந்தஃ ..௧௭௭..
அத த்ரவ்யபந்தஸ்ய பாவபந்தஹேதுகத்வமுஜ்ஜீவயதி —
ஸபதேஸோ ஸோ அப்பா தேஸு பதேஸேஸு போக்கலா காயா .
பவிஸஂதி ஜஹாஜோக்கஂ சிட்டஂதி ஹி ஜஂதி பஜ்ஜஂதி ..௧௭௮..
ஸப்ரதேஶஃ ஸ ஆத்மா தேஷு ப்ரதேஶேஷு புத்கலாஃ காயாஃ .
ப்ரவிஶந்தி யதாயோக்யஂ திஷ்டந்தி ச யாந்தி பத்யந்தே ..௧௭௮..
அயமாத்மா லோகாகாஶதுல்யாஸஂக்யேயப்ரதேஶத்வாத்ஸப்ரதேஶஃ . அத தேஷு தஸ்ய ப்ரதேஶேஷு
காயவாங்மநோவர்கணாலம்பநஃ பரிஸ்பந்தோ யதா பவதி ததா கர்மபுத்கலகாயாஃ ஸ்வயமேவ பரிஸ்பந்த-
ஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநரஹிதத்வேந ஸ்நிக்தரூக்ஷஸ்தாநீயராகத்வேஷபரிணதஜீவஸ்ய பந்தயோக்யஸ்நிக்தரூக்ஷபரிணாமபரிணத-
புத்கலஸ்ய ச யோஸௌ பரஸ்பராவகாஹலக்ஷணஃ ஸ இத்தஂபூதபந்தோ ஜீவபுத்கலபந்த இதி த்ரிவிதபந்தலக்ஷணஂ
ஜ்ஞாதவ்யம் ..௧௭௭.. அத ‘பந்தோ ஜீவஸ்ஸ ராகமாதீஹிஂ’ பூர்வஸூத்ரே யதுக்தஂ ததேவ ராகத்வஂ த்ரவ்யபந்தஸ்ய
காரணமிதி விஶேஷேண ஸமர்தயதி — ஸபதேஸோ ஸோ அப்பா ஸ ப்ரஸித்தாத்மா லோகாகாஶப்ரமிதாஸஂக்யேயப்ரதேஶ-
த்வாத்தாவத்ஸப்ரதேஶஃ . தேஸு பதேஸேஸு போக்கலா காயா தேஷு ப்ரதேஶேஷு கர்மவர்கணாயோக்யபுத்கலகாயாஃ கர்தாரஃ பவிஸஂதி
ப்ரவிஶந்தி . கதம் . ஜஹாஜோக்கஂ மநோவசநகாயவர்கணாலம்பநவீர்யாந்தராயக்ஷயோபஶமஜநிதாத்மப்ரதேஶபரிஸ்பந்த-
பரஸ்பர பரிணாமகே நிமித்தமாத்ரஸே ஜோ விஶிஷ்டதர பரஸ்பர அவகாஹ ஹை ஸோ உபயபஂத ஹை . [அர்தாத்
ஜீவ ஔர கர்மபுத்கல ஏக தூஸரேகே பரிணாமமேஂ நிமித்தமாத்ர ஹோவேஂ, ஐஸா (விஶிஷ்டப்ரகாரகா –
காஸப்ரகாரகா) ஜோ உநகா ஏகக்ஷேத்ராவகாஹஸஂபஂத ஹை ஸோ வஹ புத்கலஜீவாத்மக பஂத ஹை . ] ..௧௭௭..
அப, ஐஸா பதலாதே ஹைஂ கி த்ரவ்யபஂதகா ஹேது பாவபஂத ஹை : —
அந்வயார்த : — [ஸஃ ஆத்மா ] வஹ ஆத்மா [ஸப்ரதேஶஃ ] ஸப்ரதேஶ ஹை; [தேஷு ப்ரதேஶேஷு ] உந
ப்ரதேஶோஂமேஂ [புத்கலாஃ காயாஃ ] புத்கலஸமூஹ [ப்ரவிஶந்தி ] ப்ரவேஶ கரதே ஹைஂ, [யதாயோக்யஂ திஷ்டந்தி ]
யதாயோக்ய ரஹதே ஹைஂ, [யாந்தி ] ஜாதே ஹைஂ, [ச ] ஔர [பத்யந்தே ] பஂததே ஹைஂ ..௧௭௮..
டீகா : — யஹ ஆத்மா லோகாகாஶதுல்ய அஸஂக்யப்ரதேஶீ ஹோநேஸே ஸப்ரதேஶ ஹை . உஸகே இந
ப்ரதேஶோஂமேஂ காயவர்கணா, வசநவர்கணா ஔர மநோவர்கணாகா ஆலம்பநவாலா பரிஸ்பந்த (கம்பந) ஜிஸ
ஸப்ரதேஶ சே தே ஜீவ, ஜீவப்ரதேஶமாஂ ஆவே அநே
புத்கலஸமூஹ ரஹே யதோசித, ஜாய சே, பஂதாய சே. ௧௭௮.

Page 337 of 513
PDF/HTML Page 370 of 546
single page version

வந்தஃ ப்ரவிஶந்த்யபி திஷ்டந்த்யபி கச்சந்த்யபி ச . அஸ்தி சேஜ்ஜீவஸ்ய மோஹராகத்வேஷரூபோ பாவோ
பத்யந்தேபி ச . ததோவதார்யதே த்ரவ்யபந்தஸ்ய பாவபந்தோ ஹேதுஃ ..௧௭௮..
அத த்ரவ்யபந்தஹேதுத்வேந ராகபரிணாமமாத்ரஸ்ய பாவபந்தஸ்ய நிஶ்சயபந்தத்வஂ ஸாதயதி —
ரத்தோ பஂததி கம்மஂ முச்சதி கம்மேஹிஂ ராகரஹிதப்பா .
ஏஸோ பஂதஸமாஸோ ஜீவாணஂ ஜாண ணிச்சயதோ ..௧௭௯..
ரக்தோ பத்நாதி கர்ம முச்யதே கர்மபி ராகரஹிதாத்மா .
ஏஷ பந்தஸமாஸோ ஜீவாநாஂ ஜாநீஹி நிஶ்சயதஃ ..௧௭௯..
யதோ ராகபரிணத ஏவாபிநவேந த்ரவ்யகர்மணா பத்யதே, ந வைராக்யபரிணதஃ; அபிநவேந
லக்ஷணயோகாநுஸாரேண யதாயோக்யம் . ந கேவலஂ ப்ரவிஶந்தி சிட்டஂதி ஹி ப்ரவேஶாநந்தரஂ ஸ்வகீயஸ்திதிகாலபர்யந்தஂ
திஷ்டந்தி ஹி ஸ்பு டம் . ந கேவலஂ திஷ்டந்தி ஜஂதி ஸ்வகீயோதயகாலஂ ப்ராப்ய பலஂ தத்வா கச்சந்தி, பஜ்ஜஂதி
கேவலஜ்ஞாநாத்யநந்தசதுஷ்டயவ்யக்திரூபமோக்ஷப்ரதிபக்ஷபூதபந்தஸ்ய காரணஂ ராகாதிகஂ லப்த்வா புநரபி த்ரவ்யபந்த-
ரூபேண பத்யந்தே ச . அத ஏததாயாதஂ ராகாதிபரிணாம ஏவ த்ரவ்யபந்தகாரணமிதி . அதவா த்விதீய-
வ்யாக்யாநம் — ப்ரவிஶந்தி ப்ரதேஶபந்தாஸ்திஷ்டந்தி ஸ்திதிபந்தாஃ பலஂ தத்வா கச்சந்த்யநுபாகபந்தா பத்யந்தே
ப்ரக்ரு திபந்தா இதி ..௧௭௮.. ஏவஂ த்ரிவிதபந்தமுக்யதயா ஸூத்ரத்வயேந த்ருதீயஸ்தலஂ கதம் . அத த்ரவ்ய-
பந்தகாரணத்வாந்நிஶ்சயேந ராகாதிவிகல்பரூபோ பாவபந்த ஏவ பந்த இதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — ரத்தோ பஂததி கம்மஂ ரக்தோ
ப்ர. ௪௩
ப்ரகாரஸே ஹோதா ஹை, உஸ ப்ரகாரஸே கர்மபுத்கலகே ஸமூஹ ஸ்வயமேவ பரிஸ்பந்தவாலே ஹோதே ஹுஏ ப்ரவேஶ பீ
கரதே ஹைஂ, ரஹதே பீ ஹைஂ, ஔர ஜாதே பீ ஹைஂ; ஔர யதி ஜீவகே மோஹ – ராக – த்வேஷரூப பாவ ஹோஂ தோ பஂததே
பீ ஹைஂ . இஸலியே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி த்ரவ்யபஂதகா ஹேது பாவபஂத ஹை ..௧௭௮..
அப, ஐஸா ஸித்த கரதே ஹைஂ கி — ராக பரிணாமமாத்ர ஜோ பாவபஂத ஹை ஸோ த்ரவ்யபந்தகா ஹேது
ஹோநேஸே வஹீ நிஶ்சயபந்த ஹை : —
அந்வயார்த : — [ரக்தஃ ] ராகீ ஆத்மா [கர்ம பத்நாதி ] கர்ம பா஁ததா ஹை, [ராகரஹிதாத்மா ]
ராகரஹித ஆத்மா [கர்மபிஃ முச்யதே ] கர்மோஂஸே முக்த ஹோதா ஹை; — [ஏஷஃ ] யஹ [ஜீவாநாஂ ] ஜீவோஂகே
[பஂதஸமாஸஃ ] பந்தகா ஸஂக்ஷேப [நிஶ்சயதஃ ] நிஶ்சயஸே [ஜாநீஹி ] ஜாநோ ..௧௭௯..
டீகா : — ராகபரிணத ஜீவ ஹீ நவீந த்ரவ்யகர்மஸே ப஁ததா ஹை, வைராக்யபரிணத நஹீஂ ப஁ததா;
ஜீவ ரக்த பாஂதே கர்ம, ராக ரஹித ஜீவ முகாய சே;
— ஆ ஜீவ கேரா பஂதநோ ஸஂக்ஷேப நிஶ்சய ஜாணஜே. ௧௭௯.

Page 338 of 513
PDF/HTML Page 371 of 546
single page version

த்ரவ்யகர்மணா ராகபரிணதோ ந முச்யதே, வைராக்யபரிணத ஏவ; பத்யத ஏவ ஸஂஸ்ப்ருஶதைவாபிநவேந
த்ரவ்யகர்மணா சிரஸஂசிதேந புராணேந ச, ந முச்யதே ராகபரிணதஃ; முச்யத ஏவ ஸஂஸ்ப்ருஶதைவாபிநவேந
த்ரவ்யகர்மணா சிரஸஂசிதேந புராணேந ச வைராக்யபரிணதோ ந பத்யதே; ததோவதார்யதே த்ரவ்யபந்தஸ்ய
ஸாதகதமத்வாத்ராகபரிணாம ஏவ நிஶ்சயேந பந்தஃ ..௧௭௯..
அத பரிணாமஸ்ய த்ரவ்யபந்தஸாதகதமராகவிஶிஷ்டத்வஂ ஸவிஶேஷஂ ப்ரகடயதி —
பரிணாமாதோ பஂதோ பரிணாமோ ராகதோஸமோஹஜுதோ .
அஸுஹோ மோஹபதோஸோ ஸுஹோ வ அஸுஹோ ஹவதி ராகோ ..௧௮௦..
பரிணாமாத்பந்தஃ பரிணாமோ ராகத்வேஷமோஹயுதஃ .
அஶுபௌ மோஹப்ரத்வேஷௌ ஶுபோ வாஶுபோ பவதி ராகஃ ..௧௮௦..
பத்நாதி கர்ம . ரக்த ஏவ கர்ம பத்நாதி, ந ச வைராக்யபரிணதஃ . முச்சதி கம்மேஹிஂ ராகரஹிதப்பா முச்யதே கர்மப்யாஂ
ராகரஹிதாத்மா . முச்யத ஏவ ஶுபாஶுபகர்மப்யாஂ ராகரஹிதாத்மா, ந ச பத்யதே . ஏஸோ பஂதஸமாஸோ ஏஷ
ப்ரத்யக்ஷீபூதோ பந்தஸஂக்ஷேபஃ . ஜீவாணஂ ஜீவாநாஂ ஸம்பந்தீ . ஜாண ணிச்சயதோ ஜாநீஹி த்வஂ ஹே ஶிஷ்ய, நிஶ்சயதோ
நிஶ்சயநயாபிப்ராயேணேதி . ஏவஂ ராகபரிணாம ஏவ பந்தகாரணஂ ஜ்ஞாத்வா ஸமஸ்தராகாதிவிகல்பஜாலத்யாகேந
விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸ்வபாவநிஜாத்மதத்த்வே நிரந்தரஂ பாவநா கர்தவ்யேதி ..௧௭௯.. அத ஜீவபரிணாமஸ்ய
ராகபரிணத ஜீவ நவீந த்ரவ்யகர்மஸே முக்த நஹீஂ ஹோதா, வைராக்யபரிணத ஹீ முக்த ஹோதா ஹை; ராகபரிணத
ஜீவ ஸஂஸ்பர்ஶ கரநே (-ஸம்பந்தமேஂ ஆநே) வாலே நவீந த்ரவ்யகர்மஸே, ஔர சிரஸஂசித (தீர்ககாலஸே
ஸஂசித ஐஸே) புராநே த்ரவ்யகர்மஸே ப஁ததா ஹீ ஹை, முக்த நஹீஂ ஹோதா; வைராக்யபரிணத ஜீவ ஸஂஸ்பர்ஶ கரநே
(ஸம்பந்தமேஂ ஆநே) வாலே நவீந த்ரவ்யகர்மஸே ஔர சிரஸஂசித ஐஸே புராநே த்ரவ்யகர்மஸே முக்த ஹீ ஹோதா
ஹை, ப஁ததா நஹீஂ ஹை; இஸஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி — த்ரவ்யபந்தகா ஸாதகதம (-உத்க்ருஷ்ட ஹேது) ஹோநேஸே
ராகபரிணாம ஹீ நிஶ்சயஸே பந்த ஹை ..௧௭௯..
அப, பரிணாமகா த்ரவ்யபந்தகே ஸாதகதம ராகஸே விஶிஷ்டபநா ஸவிஶேஷ ப்ரகட கரதே ஹைஂ
(அர்தாத் பரிணாம த்ரவ்யபந்தகே உத்க்ருஷ்ட ஹேதுபூத ராகஸே விஶேஷதாவாலா ஹோதா ஹை ஐஸா பேத ஸஹித ப்ரகட
கரதே ஹைஂ ) : —
அந்வயார்த : — [பரிணாமாத் பஂதஃ ] பரிணாமஸே பந்த ஹை, [பரிணாமஃ ராகத்வேஷமோஹயுதஃ ]
(ஜோ) பரிணாம ராக – த்வேஷ – மோஹயுக்த ஹை . [மோஹப்ரத்வேஷௌ அஶுபௌ ] (உநமேஂஸே) மோஹ ஔர த்வேஷ அஶுப
பரிணாமதீ சே பஂத, ராக – விமோஹ – த்வேஷதீ யுக்த ஜே;
சே மோஹ – த்வேஷ அஶுப, ராக அஶுப வா ஶுப ஹோய சே. ௧௮௦.

Page 339 of 513
PDF/HTML Page 372 of 546
single page version

த்ரவ்யபந்தோஸ்தி தாவத்விஶிஷ்டபரிணாமாத் . விஶிஷ்டத்வஂ து பரிணாமஸ்ய ராகத்வேஷமோஹமய-
த்வேந . தச்ச ஶுபாஶுபத்வேந த்வைதாநுவர்தி . தத்ர மோஹத்வேஷமயத்வேநாஶுபத்வஂ, ராகமயத்வேந து ஶுபத்வஂ
சாஶுபத்வஂ ச . விஶுத்திஸஂக்லேஶாஂகத்வேந ராகஸ்ய த்வைவித்யாத் பவதி ..௧௮௦..
அத விஶிஷ்டபரிணாமவிஶேஷமவிஶிஷ்டபரிணாமஂ ச காரணே கார்யமுபசர்ய கார்யத்வேந
நிர்திஶதி —
ஸுஹபரிணாமோ புண்ணஂ அஸுஹோ பாவஂ தி பணிதமண்ணேஸு .
பரிணாமோ ணண்ணகதோ துக்கக்கயகாரணஂ ஸமயே ..௧௮௧..
த்ரவ்யபந்தஸாதகஂ ராகாத்யுபாதிஜநிதபேதஂ தர்ஶயதி — பரிணாமாதோ பஂதோ பரிணாமாத்ஸகாஶாத்பந்தோ பவதி . ஸ ச
பரிணாமஃ கிஂவிஶிஷ்டஃ . பரிணாமோ ராகதோஸமோஹஜுதோ வீதராகபரமாத்மநோ விலக்ஷணத்வேந பரிணாமோ ராகத்வேஷ-
மோஹோபாதித்ரயேண ஸஂயுக்தஃ . அஸுஹோ மோஹபதோஸோ அஶுபௌ மோஹப்ரத்வேஷௌ . பரோபாதிஜநிதபரிணாமத்ரயமத்யே மோஹ-
ப்ரத்வேஷத்வயமஶுபம் . ஸுஹோ வ அஸுஹோ ஹவதி ராகோ ஶுபோஶுபோ வா பவதி ராகஃ . பஞ்சபரமேஷ்டயாதிபக்திரூபஃ
ஶுபராக உச்யதே, விஷயகஷாயரூபஶ்சாஶுப இதி . அயஂ பரிணாமஃ ஸர்வோபி ஸோபாதித்வாத் பந்தஹேதுரிதி
ஜ்ஞாத்வ பந்தே ஶுபாஶுபஸமஸ்தராகத்வேஷவிநாஶார்தஂ ஸமஸ்தராகாத்யுபாதிரஹிதே ஸஹஜாநந்தைகலக்ஷணஸுகாம்ருதஸ்வபாவே
நிஜாத்மத்ரவ்யே பாவநா கர்தவ்யேதி தாத்பர்யம் ..௧௮௦.. அத த்ரவ்யரூபபுண்யபாபபந்தகாரணத்வாச்சுபாஶுபபரிணாமயோஃ
புண்யபாபஸஂஜ்ஞாஂ ஶுபாஶுபரஹிதஶுத்தோபயோகபரிணாமஸ்ய மோக்ஷகாரணத்வஂ ச கதயதி — ஸுஹபரிணாமோ புண்ணஂ
ஹை, [ராகஃ ] ராக [ஶுபஃ வா அஶுபஃ ] ஶுப அதவா அஶுப [பவதி ] ஹோதா ஹை ..௧௮௦..
டீகா : — ப்ரதம தோ த்ரவ்யபந்த விஶிஷ்ட பரிணாமஸே ஹோதா ஹை . பரிணாமகீ விஶிஷ்டதா ராக –
த்வேஷ – மோஹமயபநேகே காரண ஹை . வஹ ஶுப ஔர அஶுபபநேகே காரண த்வைதகா அநுஸரண கரதா ஹை .
(அர்தாத் தோ ப்ரகாரகா ஹை ); உஸமேஂஸே ௧மோஹ – த்வேஷமயபநேஸே அஶுபபநா ஹோதா ஹை, ஔர ராகமயபநேஸே
ஶுபபநா ததா அஶுபபநா ஹோதா ஹை க்யோஂகி ௨ராக – விஶுத்தி ததா ஸஂக்லேஶயுக்த ஹோநேஸே தோ ப்ரகாரகா
ஹோதா ஹை ..௧௮௦..
அப விஶிஷ்ட பரிணாமகே பேதகோ ததா அவிஶிஷ்ட பரிணாமகோ, காரணமேஂ கார்யகா உபசார
கரகே கார்யரூபஸே பதலாதே ஹைஂ : —
௧. மோஹமய பரிணாம ஔர த்வேஷமய பரிணாம அஶுப ஹைஂ .
௨. தர்மாநுராக விஶுத்திவாலா ஹோநேஸே தர்மாநுராகமய பரிணாம ஶுப ஹை; விஷயாநுராக ஸஂக்லேஶமய ஹோநேஸே விஷயாநுராகமய
பரிணாம அஶுப ஹைஂ .
பர மாஂஹீ ஶுப பரிணாம புண்ய, அஶுப பரமாஂ பாப சே;
நிஜத்ரவ்யகத பரிணாம ஸமயே துஃகக்ஷயநோ ஹேது சே. ௧௮௧.

Page 340 of 513
PDF/HTML Page 373 of 546
single page version

ஶுபபரிணாமஃ புண்யமஶுபஃ பாபமிதி பணிதமந்யேஷு .
பரிணாமோநந்யகதோ துஃகக்ஷயகாரணஂ ஸமயே ..௧௮௧..
த்விவிதஸ்தாவத்பரிணாமஃ, பரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்தஃ ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்தஶ்ச . தத்ர பரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்தஃ பரோப-
ரக்தத்வாத்விஶிஷ்டபரிணாமஃ, ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்தஸ்து பராநுபரக்தத்வாதவிஶிஷ்டபரிணாமஃ . தத்ரோக்தௌ த்வௌ
விஶிஷ்டபரிணாமஸ்ய விஶேஷௌ, ஶுபபரிணாமோஶுபபரிணாமஶ்ச . தத்ர புண்யபுத்கலபந்தகாரணாத்வாத்
ஶுபபரிணாமஃ புண்யஂ, பாபபுத்கலபந்தகாரணத்வாதஶுபபரிணாமஃ பாபம் . அவிஶிஷ்டபரிணாமஸ்ய து
ஶுத்தத்வேநைகத்வாந்நாஸ்தி விஶேஷஃ . ஸ காலே ஸஂஸாரதுஃகஹேதுகர்மபுத்கலக்ஷயகாரணத்வாத்ஸஂஸார-
துஃகஹேதுகர்மபுத்கலக்ஷயாத்மகோ மோக்ஷ ஏவ ..௧௮௧..
த்ரவ்யபுண்யபந்தகாரணத்வாச்சுபபரிணாமஃ புண்யஂ பண்யதே . அஸுஹோ பாவஂ தி பணிதஂ த்ரவ்யபாபபந்தகாரணத்வாத-
ஶுபபரிணாமஃ பாபஂ பண்யதே . கேஷு விஷயேஷு யோஸௌ ஶுபாஶுபபரிணாமஃ . அண்ணேஸு நிஜஶுத்தாத்மநஃ
ஸகாஶாதந்யேஷு ஶுபாஶுபபஹிர்த்ரவ்யேஷு . பரிணாமோ ணண்ணகதோ பரிணாமோ நாந்யகதோநந்யகதஃ ஸ்வஸ்வரூபஸ்த
இத்யர்தஂஃ . ஸ இத்தஂபூதஃ ஶுத்தோபயோகலக்ஷணஃ பரிணாமஃ துக்கக்கயகாரணஂ துஃகக்ஷயகாரணஂ துஃகக்ஷயாபிதாந-
மோக்ஷஸ்ய காரணஂ பணிதோ பணிதஃ . க்வ பணிதஃ . ஸமயே பரமாகமே லப்திகாலே வா . கிஂச,
மித்யாத்ருஷ்டிஸாஸாதநமிஶ்ரகுணஸ்தாநத்ரயே தாரதம்யேநாஶுபபரிணாமோ பவதீதி பூர்வஂ பணிதமாஸ்தே, அவிரத-
தேஶவிரதப்ரமத்தஸஂயதஸஂஜ்ஞகுணஸ்தாநத்ரயே தாரதம்யேந ஶுபபரிணாமஶ்ச பணிதஃ, அப்ரமத்தாதிக்ஷீணகஷாயாந்தகுண-
ஸ்தாநேஷு தாரதம்யேந ஶுத்தோபயோகோபி பணிதஃ . நயவிவக்ஷாயாஂ மித்யாத்ருஷ்டயாதிக்ஷீணக ஷாயாந்தகுணஸ்தாநேஷு
அந்வயார்த : — [அந்யேஷு ] பரகே ப்ரதி [ஶுப பரிணாமஃ ] ஶுப பரிணாம [புண்யம் ] புண்ய
ஹை, ஔர [அஶுபஃ ] அஶுப பரிணாம [பாபம் ] பாப ஹை, [இதி பணிதம் ] ஐஸா கஹா ஹை;
[அநந்யகதஃ பரிணாமஃ ] ஜோ தூஸரேகே ப்ரதி ப்ரவர்தமாந நஹீஂ ஹை ஐஸா பரிணாம [ஸமயே ] ஸமய பர
[துஃகக்ஷயகாரணம் ] துஃகக்ஷயகா காரண ஹை ..௧௮௧..
டீகா : — ப்ரதம தோ பரிணாம தோ ப்ரகாரகா ஹை — பரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்த (பரத்ரவ்யகே ப்ரதி
ப்ரவர்தமாந) ஔர ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்த . இநமேஂஸே பரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்தபரிணாம பரகே த்வாரா உபரக்த (-பரகே
நிமித்தஸே விகாரீ) ஹோநேஸே விஶிஷ்ட பரிணாம ஹை ஔர ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்த பரிணாம பரகே த்வாரா உபரக்த
ந ஹோநேஸே அவிஶிஷ்ட பரிணாம ஹை . உஸமேஂ விஶிஷ்ட பரிணாமகே பூர்வோக்த தோ பேத ஹைஂ – ஶுபபரிணாம
ஔர அஶுப பரிணாம . உநமேஂ புண்யரூப புத்கலகே பஂதகா காரண ஹோநேஸே ஶுபபரிணாம புண்ய
ஹை ஔர பாபரூப புத்கலகே பஂதகா காரண ஹோநேஸே அஶுப பரிணாம பாப ஹை . அவிஶிஷ்ட பரிணாம
தோ ஶுத்த ஹோநேஸே ஏக ஹை இஸலியே உஸகே பேத நஹீஂ ஹைஂ . வஹ (அவிஶிஷ்ட பரிணாம) யதாகால
ஸஂஸாரதுஃககே ஹேதுபூத கர்மபுத்கலகே க்ஷயகா காரண ஹோநேஸே ஸஂஸாரதுஃககா ஹேதுபூத
கர்மபுத்கலகா க்ஷயஸ்வரூப மோக்ஷ ஹீ ஹை .

Page 341 of 513
PDF/HTML Page 374 of 546
single page version

அத ஜீவஸ்ய ஸ்வபரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்திநிவ்ருத்திஸித்தயே ஸ்வபரவிபாகஂ தர்ஶயதி —
பணிதா புடவிப்பமுஹா ஜீவணிகாயாத தாவரா ய தஸா .
அண்ணா தே ஜீவாதோ ஜீவோ வி ய தேஹிஂதோ அண்ணோ ..௧௮௨..
பணிதாஃ ப்ருதிவீப்ரமுகா ஜீவநிகாயா அத ஸ்தாவராஶ்ச த்ரஸாஃ .
அந்யே தே ஜீவாஜ்ஜீவோபி ச தேப்யோந்யஃ ..௧௮௨..
புநரஶுத்தநிஶ்சயநயோ பவத்யேவ . தத்ராஶுத்தநிஶ்சயமத்யே ஶுத்தோபயோகஃ கதஂ லப்யத இதி ஶிஷ்யேண பூர்வபக்ஷே
க்ருதே ஸதி ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி — வஸ்த்வேகதேஶபரீக்ஷா தாவந்நயலக்ஷணஂ, ஶுபாஶுபஶுத்தத்ரவ்யாவலம்பநமுபயோக-
லக்ஷணஂ சேதி; தேந காரணேநாஶுத்தநிஶ்சயமத்யேபி ஶுத்தாத்மாவலம்பநத்வாத் ஶுத்தத்யேயத்வாத் ஶுத்தஸாதகத்வாச்ச
ஶுத்தோபயோகபரிணாமோ லப்யத இதி நயலக்ஷணமுபயோகலக்ஷணஂ ச யதாஸஂபவஂ ஸர்வத்ர ஜ்ஞாதவ்யம் . அத்ர யோஸௌ
ராகாதிவிகல்போபாதிரஹிதஸமாதிலக்ஷணஶுத்தோபயோகோ முக்திகாரணஂ பணிதஃ ஸ து ஶுத்தாத்மத்ரவ்ய-
லக்ஷணாத்தயேயபூதாச்சுத்தபாரிணாமிகபாவாதபேதப்ரதாநத்ரவ்யார்திகநயேநாபிந்நோபி பேதப்ரதாநபர்யாயார்திகநயேந
பிந்நஃ . கஸ்மாதிதி சேத் . அயமேகதேஶநிராவரணத்வேந க்ஷாயோபஶமிககண்டஜ்ஞாநவ்யக்திரூபஃ, ஸ ச
பாரிணாமிகஃ ஸகலாவரணரஹிதத்வேநாகண்டஜ்ஞாநவ்யக்திரூபஃ; அயஂ து ஸாதிஸாந்தத்வேந விநஶ்வரஃ, ஸ ச
அநாத்யநந்தத்வேநாவிநஶ்வரஃ . யதி புநரேகாந்தேநாபேதோ பவதி தர்ஹி கடோத்பத்தௌ ம்ருத்பிண்டவிநாஶவத்
த்யாநபர்யாயவிநாஶே மோக்ஷே ஜாதே ஸதி த்யேயரூபபாரிணாமிகஸ்யாபி விநாஶோ பவதீத்யர்தஃ . தத ஏவ ஜ்ஞாயதே
ஶுத்தபாரிணாமிகபாவோ த்யேயரூபோ பவதி, த்யாநபாவநாரூபோ ந பவதி . கஸ்மாத் . த்யாநஸ்ய
விநஶ்வரத்வாதிதி ..௧௮௧.. ஏவஂ த்ரவ்யபந்தகாரணத்வாத் மித்யாத்வராகாதிவிகல்பரூபோ பாவபந்த ஏவ நிஶ்சயேந
பாவார்த : — பரகே ப்ரதி ப்ரவர்தமாந ஐஸா ஶுப பரிணாம வஹ புணயகா காரண ஹை ஔர
அஶுப பரிணாம வஹ பாபகா காரண ஹை; இஸலியே யதி காரணமேஂ கார்யகா உபசார கியா ஜாய தோ,
ஶுபபரிணாம வஹ புண்ய ஹை ஔர அஶுப பரிணாம வஹ பாப . ஸ்வாத்மத்ரவ்யமேஂ ப்ரவர்தமாந ஐஸா ஶுத்த
பரிணாம மோக்ஷகா காரண ஹை; இஸலியே யதி காரணமேஂ கார்யகா உபசார கியா ஜாய தோ, ஶுத்த பரிணாம
வஹ மோக்ஷ ஹை ..௧௮௧..
அப, ஜீவகீ ஸ்வத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்தி ஔர பரத்ரவ்யஸே நிவ்ருத்திகீ ஸித்திகே லியே ஸ்வ – பரகா
விபாக பதலாதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [அத ] அப [ஸ்தாவராஃ ச த்ரஸாஃ ] ஸ்தாவர ஔர த்ரஸ
ஐஸே ஜோ [ப்ருதிவீப்ரமுகாஃ ] ப்ருத்வீ ஆதி [ஜீவ நிகாயாஃ ] ஜீவநிகாய [பணிதாஃ ] கஹே கயே
ஹைஂ, [தே ] வே [ஜீவாத் அந்யே ] ஜீவஸே அந்ய ஹைஂ, [ச ] ஔர [ஜீவஃ அபி ] ஜீவ பீ [தேப்யஃ
ஸ்தாவர அநே த்ரஸ ப்ருத்வீஆதிக ஜீவகாய கஹேல ஜே,
தே ஜீவதீ சே அந்ய தேம ஜ ஜீவ தேதீ அந்ய சே. ௧௮௨.

Page 342 of 513
PDF/HTML Page 375 of 546
single page version

ய ஏதே ப்ருதிவீப்ரப்ருதயஃ ஷட்ஜீவநிகாயாஸ்த்ரஸஸ்தாவரபேதேநாப்யுபகம்யந்தே தே கல்வ-
சேதநத்வாதந்யே ஜீவாத், ஜீவோபி ச சேதநத்வாதந்யஸ்தேப்யஃ . அத்ர ஷட்ஜீவநிகாயா ஆத்மநஃ
பரத்ரவ்யமேக ஏவாத்மா ஸ்வத்ரவ்யம் ..௧௮௨..
அத ஜீவஸ்ய ஸ்வபரத்ரவ்யப்ரவ்ருத்திநிமித்தத்வேந ஸ்வபரவிபாகஜ்ஞாநாஜ்ஞாநே அவதாரயதி —
ஜோ ணவி ஜாணதி ஏவஂ பரமப்பாணஂ ஸஹாவமாஸேஜ்ஜ .
கீரதி அஜ்ஜவஸாணஂ அஹஂ மமேதஂ தி மோஹாதோ ..௧௮௩..
யோ நைவ ஜாநாத்யேவஂ பரமாத்மாநஂ ஸ்வபாவமாஸாத்ய .
குருதேத்யவஸாநமஹஂ மமேதமிதி மோஹாத் ..௧௮௩..
பந்த இதி கதநமுக்யதயா காதாத்ரயேண சதுர்தஸ்தலஂ கதம் . அத ஜீவஸ்ய ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்திபரத்ரவ்ய-
நிவ்ருத்திநிமித்தஂ ஷட்ஜீவநிகாயைஃ ஸஹ பேதவிஜ்ஞாநஂ தர்ஶயதி --பணிதா புடவிப்பமுஹா பணிதாஃ பரமாகமே கதிதாஃ
ப்ருதிவீப்ரமுகாஃ . தே கே . ஜீவணிகாயா ஜீவஸமூஹாஃ . அத அத . கதஂபூதாஃ . தாவரா ய தஸா ஸ்தாவராஶ்ச
த்ரஸாஃ . தே ச கிஂவிஶிஷ்டாஃ . அண்ணா தே அந்யே பிந்நாஸ்தே . கஸ்மாத் . ஜீவாதோ ஶுத்தபுத்தைகஜீவஸ்வபாவாத் .
ஜீவோ வி ய தேஹிஂதோ அண்ணோ ஜீவோபி ச தேப்யோந்ய இதி . ததாஹி – டங்கோத்கீர்ணஜ்ஞாயகைக ஸ்வபாவபரமாத்ம-
தத்த்வபாவநாரஹிதேந ஜீவேந யதுபார்ஜிதஂ த்ரஸஸ்தாவரநாமகர்ம ததுதயஜநிதத்வாதசேதநத்வாச்ச த்ரஸஸ்தாவர-
ஜீவநிகாயாஃ ஶுத்தசைதந்யஸ்வபாவஜீவாத்பிந்நாஃ . ஜீவோபி ச தேப்யோ விலக்ஷணத்வாத்பிந்ந இதி . அத்ரைவஂ
பேதவிஜ்ஞாநே ஜாதே ஸதி மோக்ஷார்தீ ஜீவஃ ஸ்வத்ரவ்யே ப்ரவ்ருத்திஂ பரத்ரவ்யே நிவ்ருத்திஂ ச கரோதீதி பாவார்தஃ ..௧௮௨..
அந்யஃ ] உநஸே அந்ய ஹை ..௧௮௨..
டீகா : — ஜோ யஹ ப்ருத்வீ இத்யாதி ஷட் ஜீவநிகாய த்ரஸஸ்தாவரகே பேதபூர்வக மாநே ஜாதே
ஹைஂ, வே வாஸ்தவமேஂ அசேதநத்த்வகே காரண ஜீவஸே அந்ய ஹைஂ, ஔர ஜீவ பீ சேதநத்வகே காரண உநஸே
அந்ய ஹை . யஹா஁ (யஹ கஹா ஹை கி) ஷட் ஜீவநிகாய ஆத்மாகோ பரத்ரவ்ய ஹை, ஆத்மா ஏக ஹீ
ஸ்வத்ரவ்ய ஹை ..௧௮௨..
அப, யஹ நிஶ்சித கரதே ஹைஂ கி – ஜீவகோ ஸ்வத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா நிமித்த ஸ்வ – பரகே
விபாககா ஜ்ஞாந ஹை, ஔர பரத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா நிமித்த ஸ்வ – பரகே விபாககா அஜ்ஞாந ஹை : —
அந்வயார்த : — [யஃ ] ஜோ [ஏவஂ ] இஸப்ரகார [ஸ்வபாவம் ஆஸாத்ய ] ஸ்வபாவகோ ப்ராப்த
கரகே (ஜீவ – புத்கலகே ஸ்வபாவகோ நிஶ்சித கரகே) [பரம் ஆத்மாநஂ ] பரகோ ஔர ஸ்வகோ [ந
ஏவ ஜாநாதி ] நஹீஂ ஜாநதா, [மோஹாத் ] வஹ மோஹஸே ‘[அஹம் ] யஹ மைஂ ஹூ஁, [இதஂ மம ] யஹ மேரா
பரநே ஸ்வநே நஹி ஜாணதோ ஏ ரீத பாமீ ஸ்வபாவநே,
தே ‘ஆ ஹுஂ, ஆ முஜ’ ஏம அத்யவஸாந மோஹ தகீ கரே. ௧௮௩.

Page 343 of 513
PDF/HTML Page 376 of 546
single page version

யோ ஹி நாம நைவஂ ப்ரதிநியதசேதநாசேதநத்வஸ்வபாவேந ஜீவபுத்கலயோஃ ஸ்வபரவிபாகஂ பஶ்யதி
ஸ ஏவாஹமிதஂ மமேதமித்யாத்மாத்மீயத்வேந பரத்ரவ்யமத்யவஸ்யதி மோஹாந்நாந்யஃ . அதோ ஜீவஸ்ய பரத்ரவ்ய-
ப்ரவ்ருத்திநிமித்தஂ ஸ்வபரபரிச்சேதாபாவமாத்ரமேவ, ஸாமர்த்யாத்ஸ்வத்ரவ்யப்ரவ்ருத்திநிமித்தஂ ததபாவஃ ..௧௮௩..
அதாத்மநஃ கிஂ கர்மேதி நிரூபயதி —
குவ்வஂ ஸபாவமாதா ஹவதி ஹி கத்தா ஸகஸ்ஸ பாவஸ்ஸ .
போக்கலதவ்வமயாணஂ ண து கத்தா ஸவ்வபாவாணஂ ..௧௮௪..
குர்வந் ஸ்வபாவமாத்மா பவதி ஹி கர்தா ஸ்வகஸ்ய பாவஸ்ய .
புத்கலத்ரவ்யமயாநாஂ ந து கர்தா ஸர்வபாவாநாம் ..௧௮௪..
அதைததேவ பேதவிஜ்ஞாநஂ ப்ரகாராந்தரேண த்ரடயதி – ஜோ ணவி ஜாணதி ஏவஂ யஃ கர்தா நைவ ஜாநாத்யேவஂ
பூர்வோக்தப்ரகாரேண . கம் . பரஂ ஷட்ஜீவநிகாயாதிபரத்ரவ்யஂ, அப்பாணஂ நிர்தோஷிபரமாத்மத்ரவ்யரூபஂ நிஜாத்மாநம் . கிஂ
க்ருத்வா . ஸஹாவமாஸேஜ்ஜ ஶுத்தோபயோகலக்ஷணநிஜஶுத்தஸ்வபாவமாஶ்ரித்ய . கீரதி அஜ்ஜவஸாணஂ ஸ புருஷஃ
கரோத்யத்யவஸாநஂ பரிணாமம் . கேந ரூபேண . அஹஂ மமேதஂ தி அஹஂ மமேதமிதி . மமகாராஹஂகாராதிரஹித-
பரமாத்மபாவநாச்யுதோ பூத்வா பரத்ரவ்யஂ ராகாதிகமஹமிதி தேஹாதிகஂ மமேதிரூபேண . கஸ்மாத் . மோஹாதோ
மோஹாதீநத்வாதிதி . ததஃ ஸ்திதமேதத்ஸ்வபரபேதவிஜ்ஞாநபலேந ஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநீ ஜீவஃ ஸ்வத்ரவ்யே ரதிஂ பரத்ரவ்யே
ஹை’ [இதி ] இஸப்ரகார [அத்யவஸாநஂ ] அத்யவஸாந [குருதே ] கரதா ஹை ..௧௮௩..
டீகா : — ஜோ ஆத்மா இஸப்ரகார ஜீவ ஔர புத்கலகே (அபநே – அபநே) நிஶ்சித சேதநத்வ
ஔர அசேதநத்வரூப ஸ்வபாவகே த்வாரா ஸ்வ – பரகே விபாககோ நஹீஂ தேகதா, வஹீ ஆத்மா ‘யஹ மைஂ ஹூ஁, யஹ
மேரா ஹை’ இஸப்ரகார மோஹஸே பரத்ரவ்யமேஂ அபநேபநகா அத்யவஸாந கரதா ஹை, தூஸரா நஹீஂ . இஸஸே (யஹ
நிஶ்சித ஹுஆ கி) ஜீவகோ பரத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா நிமித்த ஸ்வபரகே ஜ்ஞாநகா அபாவமாத்ர ஹீ ஹை ஔர (கஹே
விநா பீ) ஸாமர்த்யஸே (யஹ நிஶ்சித ஹுஆ கி) ஸ்வத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா நிமித்த ௧உஸகா அபாவ ஹை .
பாவார்த : — ஜிஸே ஸ்வ – பரகா பேதவிஜ்ஞாந நஹீஂ ஹை வஹீ பரத்ரவ்யமேஂ அஹஂகார – மமகார
கரதா ஹை, பேதவிஜ்ஞாநீ நஹீஂ . இஸலியே பரத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா காரண பேதவிஜ்ஞாநகா அபாவ ஹீ ஹை,
ஔர ஸ்வத்ரவ்யமேஂ ப்ரவ்ருத்திகா காரண பேதவிஜ்ஞாந ஹீ ஹை ..௧௮௩..
அப யஹ நிரூபண கரதே ஹைஂ கி ஆத்மாகா கர்ம க்யா ஹை : —
௧. உஸகா அபாவ = ஸ்வ -பரகே ஜ்ஞாநகே அபாவகா அபாவ; ஸ்வ – பரகே ஜ்ஞாநகா ஸத்பாவ .
நிஜ பாவ கரதோ ஜீவ சே கர்தா கரே நிஜ பாவநோ;
பண தே நதீ கர்தா ஸகல புத்கலதரவமய பாவநோ. ௧௮௪.

Page 344 of 513
PDF/HTML Page 377 of 546
single page version

ஆத்மா ஹி தாவத்ஸ்வஂ பாவஂ கரோதி, தஸ்ய ஸ்வதர்மத்வாதாத்மநஸ்ததாபவநஶக்தி-
ஸம்பவேநாவஶ்யமேவ கார்யத்வாத் . ஸ தஂ ச ஸ்வதந்த்ரஃ குர்வாணஸ்தஸ்ய கர்தாவஶ்யஂ ஸ்யாத், க்ரியமாண-
ஶ்சாத்மநா ஸ்வோ பாவஸ்தேநாப்யத்வாத்தஸ்ய கர்மாவஶ்யஂ ஸ்யாத் . ஏவமாத்மநஃ ஸ்வபரிணாமஃ கர்ம . ந
த்வாத்மா புத்கலஸ்ய பாவாந் கரோதி, தேஷாஂ பரதர்மத்வாதாத்மநஸ்ததாபவநஶக்த்யஸம்பவேநா-
கார்யத்வாத் . ஸ தாநகுர்வாணோ ந தேஷாஂ கர்தா ஸ்யாத், அக்ரியமாணாஶ்சாத்மநா தே ந தஸ்ய கர்ம
ஸ்யுஃ . ஏவமாத்மநஃ புத்கலபரிணாமோ ந கர்ம ..௧௮௪..
அத கதமாத்மநஃ புத்கலபரிணாமோ ந கர்ம ஸ்யாதிதி ஸந்தேஹமபநுததி —
கேண்ஹதி ணேவ ண முஂசதி கரேதி ண ஹி போக்கலாணி கம்மாணி .
ஜீவோ போக்கலமஜ்ஜே வட்டண்ணவி ஸவ்வகாலேஸு ..௧௮௫..
நிவ்ருத்திஂ கரோதீதி ..௧௮௩.. ஏவஂ பேதபாவநாகதநமுக்யதயா ஸூத்ரத்வயேந பஞ்சமஸ்தலஂ கதம் . அதாத்மநோ
நிஶ்சயேந ராகாதிஸ்வபரிணாம ஏவ கர்ம, ந ச த்ரவ்யகர்மேதி ப்ரரூபயதி — குவ்வஂ ஸபாவஂ குர்வந்ஸ்வபாவம் . அத்ர
ஸ்வபாவஶப்தேந யத்யபி ஶுத்தநிஶ்சயேந ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவோ பண்யதே, ததாபி கர்மபந்தப்ரஸ்தாவே ராகாதி-
பரிணாமோப்யஶுத்தநிஶ்சயேந ஸ்வபாவோ பண்யதே . தஂ ஸ்வபாவஂ குர்வந் . ஸ கஃ . ஆதா ஆத்மா . ஹவதி ஹி கத்தா
கர்தா பவதி ஹி ஸ்பு டம் . கஸ்ய . ஸகஸ்ஸ பாவஸ்ஸ ஸ்வகீயசித்ரூபஸ்வபாவஸ்ய ராகாதிபரிணாமஸ்ய . ததேவ தஸ்ய
அந்வயார்த : — [ஸ்வபாவஂ குர்வந் ] அபநே பாவகோ கரதா ஹுஆ [ஆத்மா ] ஆத்மா [ஹி ]
வாஸ்தவமேஂ [ஸ்வகஸ்ய பாவஸ்ய ] அபநே பாவகா [கர்தா பவதி ] கர்தா ஹை; [து ] பரந்து
[புத்கலத்ரவ்யமயாநாஂ ஸர்வபாவாநாஂ ] புத்கலத்ரவ்யமய ஸர்வ பாவோஂகா [கர்தா ந ] கர்தா நஹீஂ ஹை ..௧௮௪..
டீகா : — ப்ரதம தோ ஆத்மா வாஸ்தவமேஂ ஸ்வ பாவகோ கரதா ஹை, க்யோஂகி வஹ (பாவ) உஸகா
ஸ்வ தர்ம ஹை, இஸலியே ஆத்மாகோ உஸரூப ஹோநேகீ (பரிணமித ஹோநேகீ) ஶக்திகா ஸஂபவ ஹை, அதஃ வஹ
(பாவ) அவஶ்யமேவ ஆத்மாகா கார்ய ஹை . (இஸப்ரகார) வஹ (ஆத்மா) உஸே (-ஸ்வ பாவகோ) ஸ்வதஂத்ர-
தயா கரதா ஹுஆ உஸகா கர்தா அவஶ்ய ஹை ஔர ஸ்வ பாவ ஆத்மாகே த்வாரா கியா ஜாதா ஹுஆ ஆத்மாகே
த்வாரா ப்ராப்ய ஹோநேஸே அவஶ்ய ஹீ ஆத்மாகா கர்ம ஹை . இஸப்ரகார ஸ்வ பரிணாம ஆத்மாகா கர்ம ஹை .
பரந்து, ஆத்மா புத்கலகே பாவோஂகோ நஹீஂ கரதா, க்யோஂகி வே பரகே தர்ம ஹைஂ, இஸலியே
ஆத்மாகே உஸ – ரூப ஹோநேகீ ஶக்திகா அஸஂபவ ஹோநேஸே வே ஆத்மாகா கார்ய நஹீஂ ஹைஂ . (இஸப்ரகார)
வஹ (ஆத்மா) உந்ஹேஂ ந கரதா ஹுஆ உநகா கர்தா நஹீஂ ஹோதா ஔர வே ஆத்மாகே த்வாரா ந கியே ஜாதே
ஹுஏ உஸகா கர்ம நஹீஂ ஹைஂ . இஸப்ரகார புத்கலபரிணாம ஆத்மாகா கர்ம நஹீஂ ஹை ..௧௮௪..
அப, ‘புத்கலபரிணாம ஆத்மாகா கர்ம க்யோஂ நஹீஂ ஹை’ – ஐஸே ஸந்தேஹ கோ தூர கரதே ஹைஂ : —
ஜீவ ஸர்வ காளே புத்கலோநீ மத்யமாஂ வர்தே பலே,
பண நவ க்ரஹே, ந தஜே, கரே நஹி ஜீவ புத்கலகர்மநே. ௧௮௫.

Page 345 of 513
PDF/HTML Page 378 of 546
single page version

க்ருஹ்நாதி நைவ ந முஞ்சதி கரோதி ந ஹி புத்கலாநி கர்மாணி .
ஜீவஃ புத்கலமத்யே வர்தமாநோபி ஸர்வகாலேஷு ..௧௮௫..
ந கல்வாத்மநஃ புத்கலபரிணாமஃ கர்ம, பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்யத்வாத் . யோ ஹி யஸ்ய
பரிணமயிதா த்ருஷ்டஃ ஸ ந ததுபாதாநஹாநஶூந்யோ த்ருஷ்டஃ, யதாக்நிரயஃபிண்டஸ்ய . ஆத்மா து
துல்யக்ஷேத்ரவர்தித்வேபி பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்ய ஏவ . ததோ ந ஸ புத்கலாநாஂ கர்மபாவேந பரிணமயிதா
ஸ்யாத் ..௧௮௫..
அதாத்மநஃ குதஸ்தர்ஹி புத்கலகர்மபிருபாதாநஂ ஹாநஂ சேதி நிரூபயதி —
ஸ இதாணிஂ கத்தா ஸஂ ஸகபரிணாமஸ்ஸ தவ்வஜாதஸ்ஸ .
ஆதீயதே கதாஇஂ விமுச்சதே கம்மதூலீஹிஂ ..௧௮௬..
ராகாதிபரிணாமரூபஂ நிஶ்சயேந பாவகர்ம பண்யதே . கஸ்மாத் . தத்பாயஃபிண்டவத்தேநாத்மநா ப்ராப்யத்வாத்வ்யா-
ப்யத்வாதிதி . போக்கலதவ்வமயாணஂ ண து கத்தா ஸவ்வபாவாணஂ சித்ரூபாத்மநோ விலக்ஷணாநாஂ புத்கலத்ரவ்யமயாநாஂ ந து கர்தா
ஸர்வபாவாநாஂ ஜ்ஞாநாவரணாதித்ரவ்யகர்மபர்யாயாணாமிதி . ததோ ஜ்ஞாயதே ஜீவஸ்ய ராகாதிஸ்வபரிணாம ஏவ கர்ம,
தஸ்யைவ ஸ கர்தேதி ..௧௮௪.. அதாத்மநஃ கதஂ த்ரவ்யகர்மரூபபரிணாமஃ கர்ம ந ஸ்யாதிதி ப்ரஶ்நே ஸமாதாநஂ
ததாதி — கேண்ஹதி ணேவ ண முஂசதி க ரேதி ண ஹி போக்கலாணி கம்மாணி ஜீவோ யதா நிர்விகல்பஸமாதிரதஃ பரமமுநிஃ
ப்ர. ௪௪
அந்வயார்த : — [ஜீவஃ ] ஜீவ [ஸர்வகாலேஷு ] ஸபீ காலோஂமேஂ [புத்கலமத்யே வர்தமாநஃ
அபி ] புத்கலகே மத்யமேஂ ரஹதா ஹுஆ பீ [புத்கலாநி கர்மாணி ] பௌத்கலிக கர்மோஂகோ [ஹி ]
வாஸ்தவமேஂ [க்ருஹ்ணாதி ந ஏவ ] ந தோ க்ரஹண கரதா ஹை, [ந முசஂதி ] ந சோ஡தா ஹை, ஔர [ந கரோதி ]
ந கரதா ஹை ..௧௮௬..
டீகா : — வாஸ்தவமேஂ புத்கலபரிணாம ஆத்மாகா கர்ம நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ பரத்ரவ்யகே
க்ரஹண – த்யாகஸே ரஹித ஹை; ஜோ ஜிஸகா பரிணமாநேவாலா தேகா ஜாதா ஹை வஹ உஸகே க்ரஹணத்யாகஸே ரஹித
நஹீஂ தேகா ஜாதா; ஜைஸே — அக்நி லோஹேகே கோலேமேஂ க்ரஹண – த்யாக ரஹித ஹோதீ ஹை . ஆத்மா தோ துல்ய
க்ஷேத்ரமேஂ வர்ததா ஹுஆ பீ (-பரத்ரவ்யகே ஸாத ஏகக்ஷேத்ராவகாஹீ ஹோநேபர பீ) பரத்ரவ்யகே க்ரஹண – த்யாகஸே
ரஹித ஹீ ஹை . இஸலியே வஹ புத்கலோஂகோ கர்மபாவஸே பரிணமாநேவாலா நஹீஂ ஹை ..௧௮௫..
தப (யதி ஆத்மா புத்கலோஂகோ கர்மரூப பரிணமித நஹீஂ கரதா தோ பி ர) ஆத்மா
கிஸப்ரகார புத்கல கர்மோஂகே த்வாரா க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர சோ஡ா ஜாதா ஹை ? இஸகா அப
நிரூபண கரதே ஹைஂ : —
தே ஹால த்ரவ்யஜநித நிஜ பரிணாமநோ கர்தா பநே,
தேதீ க்ரஹாய அநே கதாபி முகாய சே கர்மோ வடே. ௧௮௬.

Page 346 of 513
PDF/HTML Page 379 of 546
single page version

ஸ இதாநீஂ கர்தா ஸந் ஸ்வகபரிணாமஸ்ய த்ரவ்யஜாதஸ்ய .
ஆதீயதே கதாசித்விமுச்யதே கர்மதூலிபிஃ ..௧௮௬..
ஸோயமாத்மா பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்யோபி ஸாம்ப்ரதஂ ஸஂஸாராவஸ்தாயாஂ நிமித்தமாத்ரீக்ருத-
பரத்ரவ்யபரிணாமஸ்ய ஸ்வபரிணாமமாத்ரஸ்ய த்ரவ்யத்வபூதத்வாத் கேவலஸ்ய கலயந் கர்த்ருத்வஂ, ததேவ தஸ்ய
ஸ்வபரிணாமஂ நிமித்தமாத்ரீக்ருத்யோபாத்தகர்மபரிணாமாபிஃ புத்கலதூலீபிர்விஶிஷ்டாவகாஹரூபேணோபாதீயதே
கதாசிந்முச்யதே ச ..௧௮௬..
பரபாவஂ ந க்ருஹ்ணாதி ந முஞ்சதி ந ச கரோத்யுபாதாநரூபேண லோஹபிண்டோ வாக்நிஂ ததாயமாத்மா ந ச க்ருஹ்ணாதி
ந ச முஞ்சதி ந ச கரோத்யுபாதாநரூபேண புத்கலகர்மாணீதி . கிஂ குர்வந்நபி . போக்கலமஜ்ஜே வட்டண்ணவி ஸவ்வகாலேஸு
க்ஷீரநீரந்யாயேந புத்கலமத்யே வர்த்தமாநோபி ஸர்வகாலேஷு . அநேந கி முக்தஂ பவதி . யதா ஸித்தோ பகவாந்
புத்கலமத்யே வர்த்தமாநோபி பரத்ரவ்யக்ரஹணமோசநகரணரஹிதஸ்ததா ஶுத்தநிஶ்சயேந ஶக்திரூபேண ஸஂஸாரீ
ஜீவோபீதி பாவார்தஃ ..௧௮௫.. அத யத்யயமாத்மா புத்கலகர்ம ந கரோதி ந ச முஞ்சதி தர்ஹி பந்தஃ கதஂ,
தர்ஹி மோக்ஷோபி கதமிதி ப்ரஶ்நே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி --ஸ இதாணிஂ கத்தா ஸஂ ஸ இதாநீஂ கர்தா ஸந் . ஸ பூர்வோக்தலக்ஷண
ஆத்மா, இதாநீஂ கோர்தஃ ஏவஂ பூர்வோக்த நயவிபாகேந, கர்தா ஸந் . கஸ்ய . ஸகபரிணாமஸ்ஸ நிர்விகாரநித்யா-
அந்வயார்த : — [ஸஃ ] வஹ [இதாநீஂ ] அபீ (ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ) [த்ரவ்யஜாதஸ்ய ] த்ரவ்யஸே
(ஆத்மத்ரவ்யஸே) உத்பந்ந ஹோநேவாலே [ஸ்வகபரிணாமஸ்ய ] (அஶுத்த) ஸ்வபரிணாமகா [கர்தா ஸந் ]
கர்தா ஹோதா ஹுஆ [கர்மதூலிபிஃ ] கர்மரஜஸே [ஆதீயதே ] க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர [கதாசித்
விமுச்யதே ] கதாசித் சோ஡ா ஜாதா ஹை ..௧௮௬..
டீகா : — ஸோ யஹ ஆத்மா பரத்ரவ்யகே க்ரஹண – த்யாகஸே ரஹித ஹோதா ஹுஆ பீ அபீ
ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ, பரத்ரவ்யபரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரதே ஹுஏ கேவல ஸ்வபரிணாமமாத்ரகா — உஸ
ஸ்வபரிணாமகே த்ரவ்யத்வபூத ஹோநேஸே — கர்த்ருத்வகா அநுபவ கரதா ஹுஆ, உஸகே இஸீ ஸ்வபரிணாமகோ
நிமித்தமாத்ர கரகே கர்மபரிணாமகோ ப்ராப்த ஹோதீ ஹுஈ ஐஸீ புத்கலரஜகே த்வாரா விஶிஷ்ட அவகாஹரூபஸே
க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர கதாசித் சோ஡ா ஜாதா ஹை .
பாவார்த : — அபீ ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ ஜீவ பௌத்கலிக கர்மபரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே
அபநே அஶுத்த பரிணாமகா ஹீ கர்தா ஹோதா ஹை (க்யோஂகி வஹ அஶுத்த பரிணாம ஸ்வத்ரவ்யஸே உத்பந்ந ஹோதா
ஹை ), பரத்ரவ்யகா கர்தா நஹீஂ ஹோதா . இஸப்ரகார ஜீவ அபநே அஶுத்த பரிணாமகா கர்தா ஹோநே பர ஜீவகே
உஸீ அஶுத்த பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே கர்மரூப பரிணமித ஹோதீ ஹுஈ புத்கலரஜ விஶேஷ
அவகாஹரூபஸே ஜீவகோ க்ரஹண௧ கரதீ ஹை, ஔர கபீ (ஸ்திதிகே அநுஸார ரஹகர அதவா ஜீவகே
௧. கர்மபரிணத புத்கலோஂகா ஜீவகே ஸாத விஶேஷ அவகாஹரூபஸே ரஹநேகோ ஹீ யஹா஁ கர்மபுத்கலோஂகே த்வாரா ஜீவகா
‘க்ரஹண ஹோநா’ கஹா ஹை .

Page 347 of 513
PDF/HTML Page 380 of 546
single page version

அத கிஂ க்ரு தஂ புத்கலக ர்மணாஂ வைசித்ர்யமிதி நிரூபயதி —
பரிணமதி ஜதா அப்பா ஸுஹம்ஹி அஸுஹம்ஹி ராகதோஸஜுதோ .
தஂ பவிஸதி கம்மரயஂ ணாணாவரணாதிபாவேஹிஂ ..௧௮௭..
பரிணமதி யதாத்மா ஶுபேஶுபே ராகத்வேஷயுதஃ .
தஂ ப்ரவிஶதி கர்மரஜோ ஜ்ஞாநாவரணாதிபாவைஃ ..௧௮௭..
அஸ்தி கல்வாத்மநஃ ஶுபாஶுபபரிணாமகாலே ஸ்வயமேவ ஸமுபாத்தவைசித்ர்யகர்மபுத்கலபரிணாமஃ,
நவகநாம்புநோ பூமிஸஂயோகபரிணாமகாலே ஸமுபாத்தவைசித்ர்யாந்யபுத்கலபரிணாமவத் . ததா ஹி — யதா
யதா நவகநாம்பு பூமிஸஂயோகேந பரிணமதி ததாந்யே புத்கலாஃ ஸ்வயமேவ ஸமுபாத்தவைசித்ர்யைஃ
நந்தைகலக்ஷணபரமஸுகாம்ருதவ்யக்திரூபகார்யஸமயஸாரஸாதகநிஶ்சயரத்நத்ரயாத்மககாரணஸமயஸாரவிலக்ஷணஸ்ய
மித்யாத்வராகாதிவிபாவரூபஸ்ய ஸ்வகீயபரிணாமஸ்ய . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டஸ்ய . தவ்வஜாதஸ்ஸ ஸ்வகீயாத்ம-
த்ரவ்யோபாதாநகாரணஜாதஸ்ய . ஆதீயதே கதாஈ கம்மதூலீஹிஂ ஆதீயதே பத்யதே . காபிஃ . கர்மதூலீபிஃ கர்த்ரு-
பூதாபிஃ கதாசித்பூர்வோக்தவிபாவபரிணாமகாலே . ந கேவலமாதீயதே, விமுச்சதே விஶேஷேண முச்யதே த்யஜ்யதே
தாபிஃ கர்மதூலீபிஃ கதாசித்பூர்வோக்தகாரணஸமயஸாரபரிணதிகாலே . ஏதாவதா கிமுக்தஂ பவதி . அஶுத்த-
பரிணாமேந பத்யதே ஶுத்தபரிணாமேந முச்யத இதி ..௧௮௬.. அத யதா த்ரவ்யகர்மாணி நிஶ்சயேந
ஸ்வயமேவோத்பத்யந்தே ததா ஜ்ஞாநாவரணாதிவிசித்ரபேதரூபேணாபி ஸ்வயமேவ பரிணமந்தீதி கதயதி ---பரிணமதி ஜதா
அப்பா பரிணமதி யதாத்மா . ஸமஸ்தஶுபாஶுபபரத்ரவ்யவிஷயே பரமோபேக்ஷாலக்ஷணஂ ஶுத்தோபயோகபரிணாமஂ முக்த்வா
யதாயமாத்மா பரிணமதி . க்வ . ஸுஹம்ஹி அஸுஹம்ஹி ஶுபேஶுபே வா பரிணாமே . கதஂபூதஃ ஸந் . ராகதோஸஜுதோ
ஶுத்த பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே) சோ஡தீ ஹை ..௧௮௬..
அப புத்கல கர்மோஂகீ விசித்ரதா (ஜ்ஞாநாவரண, தர்ஶநாவரணாதிரூப அநேகப்ரகாரதா) கோ
கௌந கரதா ஹை ? இஸகா நிரூபண கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [யதா ] ஜப [ஆத்மா ] ஆத்மா [ராகத்வேஷயுதஃ ] ராகத்வேஷயுக்த ஹோதா ஹுஆ
[ஶுபே அஶுபே ] ஶுப ஔர அஶுபமேஂ [பரிணமித ] பரிணமித ஹோதா ஹை, தப [கர்மரஜஃ ] கர்மரஜ
[ஜ்ஞாநாவரணாதிபாவைஃ ] ஜ்ஞாநாவரணாதிரூபஸே [தஂ ] உஸமேஂ [ப்ரவிஶதி ] ப்ரவேஶ கரதீ ஹை ..௧௮௭..
டீகா : — ஜைஸே நயே மேகஜலகே பூமிஸஂயோகரூப பரிணாமகே ஸமய அந்ய புத்கலபரிணாம
ஸ்வயமேவ வைசித்ர்யகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ, உஸீப்ரகார ஆத்மாகே ஶுபாஶுப பரிணாமகே ஸமய
ஜீவ ராகத்வேஷதீ யுக்த ஜ்யாரே பரிணமே ஶுப – அஶுபமாஂ,
ஜ்ஞாநாவரணஇத்யாதிபாவே கர்மதூலி ப்ரவேஶ த்யாஂ. ௧௮௭.