Page 348 of 513
PDF/HTML Page 381 of 546
single page version
భావేన పరిణమతి తదా అన్యే యోగద్వారేణ ప్రవిశన్తః కర్మపుద్గలాః స్వయమేవ సముపాత్తవైచిత్ర్యై-
ర్జ్ఞానావరణాదిభావైః పరిణమన్తే
ప్రాప్త హరియాలీ, కుకురముత్తా (ఛత్తా), ఔర ఇన్ద్రగోప (చాతుర్మాసమేం ఉత్పన్న లాల కీడా) ఆదిరూప
పరిణమిత హోతా హై, ఇసీప్రకార జబ యహ ఆత్మా రాగద్వేషకే వశీభూత హోతా హుఆ శుభాశుభభావరూప
పరిణమిత హోతా హై, తబ అన్య, యోగద్వారోంమేం ప్రవిష్ట హోతే హుఏ కర్మపుద్గల స్వయమేవ విచిత్రతాకో ప్రాప్త
జ్ఞానావరణాది భావరూప పరిణమిత హోతే హైం
సంబంధ పామీ కర్మరజనో, బంధరూప కథాయ ఛే. ౧౮౮
Page 349 of 513
PDF/HTML Page 382 of 546
single page version
“
“
“
“
విషయ శుద్ధ ద్రవ్య హై
అర్హంతదేవే యోగీనే; వ్యవహార అన్య రీతే కహ్యో. ౧౮౯
Page 350 of 513
PDF/HTML Page 383 of 546
single page version
మఞ్జీష్ఠస్థానీయకర్మపుద్గలైః సంశ్లిష్టః సంబద్ధః సన్ భేదేప్యభేదోపచారలక్షణేనాసద్భూతవ్యవహారేణ బన్ధ
ఇత్యభిధీయతే
[నిర్దిష్టః ] కహా హై; [వ్యవహారః ] వ్యవహార [అన్యథా ] అన్యప్రకారసే [భణితః ] కహా
హై
ఔర వ్యవహారనయ పరద్రవ్యకే పరిణామకో ఆత్మపరిణామ బతలాతా హై ఇసలియే ఉసే అశుద్ధద్రవ్యకా కథన
కరనేవాలా కహా హై
Page 351 of 513
PDF/HTML Page 384 of 546
single page version
కిన్తు అశుద్ధత్వకా ద్యోతక వ్యవహారనయ సాధకతమ నహీం హై
హై, వహ జీవ పరద్రవ్యసే సంయుక్త నహీం హోతా, ఔర ద్రవ్యసామాన్యకే భీతర పర్యాయోంకో డుబాకర, సువిశుద్ధ హోతా
హై
Page 352 of 513
PDF/HTML Page 385 of 546
single page version
న జహాతి స ఖలు శుద్ధాత్మపరిణతిరూపం శ్రామణ్యాఖ్యం మార్గం దూరాదపహాయాశుద్ధాత్మపరిణతి-
రూపమున్మార్గమేవ ప్రతిపద్యతే
శుద్ధాత్మానం భావయతి
భణ్యతే ఇత్యభిప్రాయః
విభాగేన బన్ధసమర్థనముఖ్యతయైకోనవింశతిగాథాభిః స్థలషట్కేన తృతీయవిశేషాన్తరాఘికారః సమాప్తః
[శ్రామణ్యం త్యక్త్వా ] శ్రమణతాకో ఛోడకర [ఉన్మార్గ ప్రతిపన్నః భవతి ] ఉన్మార్గకా ఆశ్రయ లేతా
హై
యహ హూఁ ఔర యహ మేరా హై’ ఇసప్రకార
అశుద్ధాత్మపరిణతిరూప ఉన్మార్గకా హీ ఆశ్రయ లేతా హై
Page 353 of 513
PDF/HTML Page 386 of 546
single page version
స్వపరయోః పరస్పరస్వస్వామిసమ్బన్ధముద్ధూయ, శుద్ధజ్ఞానమేవైకమహమిత్యనాత్మానముత్సృజ్యాత్మానమేవాత్మ-
సముదాయపాతనికా
[సః ధ్యాతా ] వహ ధ్యాతా [ధ్యానే ] ధ్యానకాలమేం [ఆత్మా భవతి ] ఆత్మా హోతా హై
నిరూపణస్వరూప నిశ్చయనయకే ద్వారా జిసనే మోహకో దూర కియా హై ఐసా హోతా హుఆ, ‘మైం పరకా నహీం
హూఁ, పర మేరే నహీం హైం’ ఇసప్రకార స్వ
జే ఏమ ధ్యావే, ధ్యానకాళే తేహ శుద్ధాత్మా బనే. ౧౯౧
Page 354 of 513
PDF/HTML Page 387 of 546
single page version
నిరోధక స్తస్మిన్నేకాగ్రచిన్తానిరోధసమయే శుద్ధాత్మా స్యాత
భిన్నత్వకే కారణ ఆత్మారూప హీ ఏక
[అచలమ్ ] అచల, [అనాలమ్బం ] నిరాలమ్బ ఔర [శుద్ధమ్ ] శుద్ధ [మన్యే ] మానతా హూఁ
Page 355 of 513
PDF/HTML Page 388 of 546
single page version
స్యైకస్య సతో మహతోర్థస్యేన్ద్రియాత్మకపరద్రవ్యవిభాగేన స్పర్శాదిగ్రహణాత్మకస్వధర్మావిభాగేన
పదార్థపనేకే కారణ, (౪) అచలపనేకే కారణ, ఔర (౫) నిరాలమ్బపనేకే కారణ హై
సమస్త స్పర్శ
(జ్ఞానస్వరూప) స్వధర్మసే అవిభాగ హై, ఇసలియే ఉసకే ఏకత్వ హై, (౪) ఔర క్షణవినాశరూపసే
ప్రవర్తమాన జ్ఞేయపర్యాయోంకో (ప్రతిక్షణ నష్ట హోనేవాలీ జ్ఞాతవ్య పర్యాయోంకో) గ్రహణ కరనే ఔర ఛోడనేకా
Page 356 of 513
PDF/HTML Page 389 of 546
single page version
చాస్త్యేకత్వమ్
ఐసే ఆత్మాకా జ్ఞేయ పరద్రవ్యోంసే విభాగ హై ఔర తన్నిమిత్తక జ్ఞానస్వరూప స్వధర్మసే అవిభాగ హై,
ఇసలియే ఉసకే ఏకత్వ హై
(-అన్య జో అధ్రువ పదార్థ) ఉనసే క్యా ప్రయోజన హై ?
Page 357 of 513
PDF/HTML Page 390 of 546
single page version
దూసరా కోఈ భీ ధ్రువ నహీం హై, క్యోంకి వహ
జీవనే నథీ కంఈ ధ్రువ, ధ్రువ ఉపయోగ
Page 358 of 513
PDF/HTML Page 391 of 546
single page version
గాథాచతుష్టయం గతమ్
Page 359 of 513
PDF/HTML Page 392 of 546
single page version
గ్రథనం స్యాత
జీవ పరిణమే శ్రామణ్యమాం, తే సౌఖ్య అక్షయనే లహే. ౧౯౫
Page 360 of 513
PDF/HTML Page 393 of 546
single page version
అనాకులతా జిసకా లక్షణ హై ఐసే అక్షయ సుఖకీ ప్రాప్తి హోతీ హై
ఆత్మస్వభావే స్థిత ఛే, తే ఆత్మనే ధ్యానార ఛే. ౧౯౬
Page 361 of 513
PDF/HTML Page 394 of 546
single page version
నిరోధః స్యాత
సమవస్థితః ] స్వభావమేం సమవస్థిత హై, [సః ] వహ [ఆత్మానం ] ఆత్మాకా [ధ్యాతా భవతి ]
ధ్యాన కరనేవాలా హై
జహాజకా, వృక్షకా యా భూమి ఇత్యాదికా ఆధార న హోనేసే దూసరా కోఈ శరణ నహీం హై, ఇసలియే ఉసకా
ఉడనా బన్ద హో జాతా హై, ఉసీ ప్రకార విషయవిరక్తతా హోనేసే మనకో ఆత్మద్రవ్యకే అతిరిక్త కిన్హీం
అన్యద్రవ్యోంకా ఆధార నహీం రహతా ఇసలియే దూసరా కోఈ శరణ న రహనేసే మన నిరోధకో ప్రాప్త హోతా
హై ); ఔర ఇసలియే (అర్థాత్ మనకా నిరోధ హోనేసే), మన జిసకా మూల హై ఐసీ చంచలతాకా విలయ
హోనేకే కారణ అనన్తసహజ
Page 362 of 513
PDF/HTML Page 395 of 546
single page version
తత్త్వచిన్తేతి ప్రమత్తాప్రమత్తగుణస్థానవదన్తర్ముహూర్తేన్తర్ముహూర్తే గతే సతి పరావర్తనమస్తి స
భణ్యతే
ధ్యానచిన్తా భణ్యతే
పారకో ప్రాప్త హైం, [అసందేహః శ్రమణః ] ఐసే సందేహ రహిత శ్రమణ [కమ్ అర్థం ] కిస పదార్థకో
[ధ్యాయతి ] ధ్యాతే హైం ?
ప్రత్యక్ష సర్వ పదార్థ నే జ్ఞేయాన్తప్రాన్త, నిఃశంక ఛే.
Page 363 of 513
PDF/HTML Page 396 of 546
single page version
నిహతఘనఘాతికర్మతయా మోహాభావే జ్ఞానశక్తిప్రతిబన్ధకాభావే చ నిరస్తతృష్ణత్వాత్ప్రత్యక్షసర్వభావ-
తత్త్వజ్ఞేయాన్తగతత్వాభ్యాం చ నాభిలషతి, న జిజ్ఞాసతి, న సన్దిహ్యతి చ; కుతోభిలషితో
జిజ్ఞాసితః సన్దిగ్ధశ్చార్థః
తృతీయా చేత్యాత్మోపలమ్భఫలకథనరూపేణ ద్వితీయస్థలే గాథాత్రయం గతమ్
అభావ హోనేసే, (౧) తృష్ణా నష్ట కీ గఈ హై తథా (౨) సమస్త పదార్థోంకా స్వరూప ప్రత్యక్ష హై తథా
జ్ఞేయోంకా పార పా లియా హై, ఇసలియే భగవాన సర్వజ్ఞదేవ అభిలాషా నహీం కరతే, జిజ్ఞాసా నహీం కరతే
ఔర సందేహ నహీం కరతే; తబ ఫి ర (ఉనకే) అభిలషిత, జిజ్ఞాసిత ఔర సందిగ్ధ పదార్థ కహాఁసే
హో సకతా హై ? ఐసా హై తబ ఫి ర వే క్యా ధ్యాతే హైం ?
కర్మకా సద్భావ హోనేసే వహ బహుతసే పదార్థోంకో తో జానతా హీ నహీం హై తథా జిస పదార్థకో జానతా
హై ఉసే భీ పృథక్కరణ పూర్వక
హోతా హై
హైం తథా ప్రత్యేక పదార్థకో అత్యన్త స్పష్టతాపూర్వక
Page 364 of 513
PDF/HTML Page 397 of 546
single page version
తదారాధనాధ్యానం న కరోతి, తథాయం భగవానపి కేవలజ్ఞానవిద్యానిమిత్తం తత్ఫలభూతానన్తసుఖనిమిత్తం చ పూర్వం
ఛద్మస్థావస్థాయాం శుద్ధాత్మభావనారూపం ధ్యానం కృతవాన్, ఇదానీం తద్ధయానేన కేవలజ్ఞానవిద్యా సిద్ధా
తత్ఫలభూతమనన్తసుఖం చ సిద్ధమ్; కిమర్థం ధ్యానం కరోతీతి ప్రశ్నః ఆక్షేపో వా; ద్వితీయం చ కారణం
సమంత (సర్వప్రకారకే, పరిపూర్ణ) సౌఖ్య తథా జ్ఞానసే సమృద్ధ వర్తతా హుఆ [పరం సౌఖ్యం ] పరమ
సౌఖ్యకా [ధ్యాయతి ] ధ్యాన కరతా హై
ఇన్ద్రియ
Page 365 of 513
PDF/HTML Page 398 of 546
single page version
సహజసౌఖ్యజ్ఞానత్వాత
‘ఇన్ద్రియాతీత’ (ఇన్ద్రియఅగోచర) వర్తతా హుఆ, నిరాబాధ సహజసుఖ ఔర జ్ఞానవాలా హోనేసే
‘సర్వబాధా రహిత’ తథా సకల ఆత్మామేం సర్వప్రకారకే (పరిపూర్ణ) సుఖ ఔర జ్ఞానసే పరిపూర్ణ
హోనేసే ‘సమస్త ఆత్మామేం సంమత సౌఖ్య ఔర జ్ఞానసే సమృద్ధ’ హోతా హై
పరమసౌఖ్యకా ధ్యాన కరతా హై; అర్థాత్ అనాకులత్వసంగత ఏక ‘అగ్ర’కే సంచేతనమాత్రరూపసే
అవస్థిత రహతా హై, (అర్థాత్ అనాకులతాకే సాథ రహనేవాలే ఏక ఆత్మారూపీ విషయకే
అనుభవనరూప హీ మాత్ర స్థిత రహతా హై ) ఔర ఐసా అవస్థాన సహజజ్ఞానానన్దస్వభావ సిద్ధత్వకీ
సిద్ధి హీ హై (అర్థాత్ ఇసప్రకార స్థిత రహనా, సహజజ్ఞాన ఔర ఆనన్ద జిసకా స్వభావ హై ఐసే
సిద్ధత్వకీ ప్రాప్తి హీ హై
కరతే హైం ? ఉసకా ఉత్తర ఇస గాథామేం ఇసప్రకార దియా గయా హై కి :
పరమానన్దకా ధ్యాన హై, అర్థాత్ వే పరమసౌఖ్యకా ధ్యాన కరతే హైం
Page 366 of 513
PDF/HTML Page 399 of 546
single page version
పునరన్యథాపి, తతోవధార్యతే కేవలమయమేక ఏవ మోక్షస్య మార్గో, న ద్వితీయ ఇతి
సూత్రాభిప్రాయః
గతమ్
మార్గమేం ఆరూఢ హోతే హుఏ [సిద్ధాః జాతాః ] సిద్ధ హుఏ [నమోస్తు ] నమస్కార హో [తేభ్యః ] ఉన్హేం
[చ ] ఔర [తస్మై నిర్వాణమార్గాయ ] ఉస నిర్వాణమార్గకో
మోక్షమార్గకో ప్రాప్త కరకే సిద్ధ హుఏ; కిన్తు ఐసా నహీం హై కి కిసీ దూసరీ విధిసే భీ సిద్ధ హుఏ
సిద్ధి వర్యా; నముం తేమనే, నిర్వాణనా తే మార్గనే. ౧౯౯
Page 367 of 513
PDF/HTML Page 400 of 546
single page version
నిర్మమపణే రహీ స్థిత ఆ పరివర్జుం ఛుం హుం మమత్వనే. ౨౦౦
’’’’
’’
మోక్షమార్గకో, జిసమేంసే
[జ్ఞాత్వా ] జానకర [నిర్మమత్వే ఉపస్థితః ] మైం నిర్మమత్వమేం స్థిత రహతా హుఆ [మమతాం
పరివర్జయామి ] మమతాకా పరిత్యాగ కరతా హూఁ