Page 428 of 513
PDF/HTML Page 461 of 546
single page version
సంయమామృతభారస్య తపసోనవకాశతయాశక్యప్రతికారో మహాన్ లేపో భవతి, తన్న శ్రేయానపవాద-
నిరపేక్ష ఉత్సర్గః
తపసోనవకాశతయాశక్యప్రతికారో మహాన్ లేపో భవతి, తన్న శ్రేయానుత్సర్గనిరపేక్షోపవాదః
సాపేక్షోత్సర్గాపవాదవిజృమ్భితవృత్తిః స్యాద్వాదః
పథ్యాదిసావద్యభయేన వ్యాధివ్యథాదిప్రతీకారమకృత్వా శుద్ధాత్మభావనాం న కరోతి తర్హి మహాన్ లేపో భవతి;
అథవా ప్రతీకారే ప్రవర్తమానోపి హరీతకీవ్యాజేన గుడభక్షణవదిన్ద్రియసుఖలామ్పటయేన సంయమవిరాధనాం
కరోతి తదాపి మహాన్ లేపో భవతి
హోనేవాలే అల్పబంధకే భయసే ఉత్సర్గకా హఠ కరకే అపవాదమేం ప్రవృత్త న హో తో), అతి కర్కశ
ఆచరణరూప హోకర అక్రమసే శరీరపాత కరకే దేవలోక ప్రాప్త కరకే జిసనే సమస్త సంయమామృతకా
సమూహ వమన కర డాలా హై ఉసే తపకా అవకాశ న రహనేసే, జిసకా ప్రతీకార అశక్య హై ఐసా
మహాన లేప హోతా హై, ఇసలియే అపవాద
తో), మృదు ఆచరణరూప హోకర సంయమ విరోధీకో
ఔర అపవాదసే జిసకీ వృత్తి (-అస్తిత్వ, కార్య) ప్రగట హోతీ హై ఐసా స్యాద్వాద సర్వథా అనుగమ్య
(అనుసరణ కరనే యోగ్య) హై
Page 429 of 513
PDF/HTML Page 462 of 546
single page version
శ్చిత్సామాన్యవిశేషభాసిని నిజద్రవ్యే కరోతు స్థితిమ్
నహీం కరనా చాహియే; తథా ఉత్సర్గరూప ధ్యేయకో చూకకర మాత్ర అపవాదకే ఆశ్రయసే కేవల మృదు
ఆచరణరూప శిథిలతాకా భీ సేవన నహీం కరనా చాహియే
స్థితి కరో
Page 430 of 513
PDF/HTML Page 463 of 546
single page version
సార్థయాథాత్మ్యావగమసుస్థితాన్తరంగగమ్భీరత్వాత
(పదార్థోంకా) నిశ్చయ [ఆగమతః ] ఆగమ ద్వారా హోతా హై; [తతః ] ఇసలియే [ఆగమచేష్టా ]
ఆగమమేం వ్యాపార [జ్యేష్ఠా ] ముఖ్య హై
వ్యాపార ప్రధానతర (-విశేష ప్రధాన) హై; దూసరీ గతి (-అన్య కోఈ మార్గ) నహీం హై
నిశ్చయ బనే ఆగమ వడే, ఆగమప్రవర్తన ముఖ్య ఛే. ౨౩౨
Page 431 of 513
PDF/HTML Page 464 of 546
single page version
కదాచిచ్చికీర్షాజ్వరపరవశస్య విశ్వం స్వయం సిసృక్షోర్విశ్వవ్యాపారపరిణతస్య ప్రతిక్షణవిజృమ్భ-
మాణక్షోభతయా, కదాచిద్బుభుక్షాభావితస్య విశ్వం స్వయం భోగ్యతయోపాదాయ రాగద్వేషదోషకల్మాషిత-
చిత్తవృత్తేరిష్టానిష్టవిభాగేన ప్రవర్తితద్వైతస్య ప్రతివస్తుపరిణమమానస్యాత్యన్తవిసంష్ఠులతయా, కృత-
నిశ్చయనిఃక్రియనిర్భోగం యుగపదాపీతవిశ్వమప్యవిశ్వతయైకం భగవన్తమాత్మానమపశ్యతః సతతం
వైయగ్
ప్రత్యర్థవికల్పవ్యావృత్తచేతసా సన్తతం ప్రవర్తమానస్య తథావృత్తిదుఃస్థితస్య చైకాత్మప్రతీత్యనుభూతి-
దోలాయమాన (-డావాఁడోల) హోనేసే అత్యన్త తరలతా (చంచలతా) ప్రాప్త కరతా హై, (౨) కదాచిత్
కరనేకీ ఇచ్ఛారూప జ్వరసే పరవశ హోతా హుఆ విశ్వకో (-సమస్త పదార్థోంకో) స్వయం సర్జన
కరనేకీ ఇచ్ఛా కరతా హుఆ విశ్వవ్యాపారరూప (-సమస్త పదార్థోంకీ ప్రవృత్తిరూప) పరిణమిత హోనేసే
ప్రతిక్షణ క్షోభకీ ప్రగటతాకో ప్రాప్త హోతా హై, ఔర (౩) కదాచిత్ భోగనేకీ ఇచ్ఛాసే భావిత హోతా
హుఆ విశ్వకో స్వయం భోగ్యరూప గ్రహణ కరకే, రాగద్వేషరూప దోషసే కలుషిత చిత్తవృత్తికే కారణ
(వస్తుఓంమేం) ఇష్ట
జీవకే (౧) కృతనిశ్చయ, (౨) నిష్క్రియ ఔర (౩) నిర్భోగ ఐసే భగవాన ఆత్మాకో
(-ఛిన్నభిన్న) చిత్త సహిత సతత్ ప్రవృత్త హోతా హుఆ ఉసప్రకారకీ
Page 432 of 513
PDF/HTML Page 465 of 546
single page version
ాా
ా
పరిచ్ఛిత్తిర్భవతి
గయే) శబ్దబ్రహ్మమేం
కారణ ఏకాగ్రతా నహీం హోతీ; ఔర ఏకాగ్రతాకే వినా ఏక ఆత్మామేం శ్రద్ధాన
సారభూత చిదానన్ద ఏక పరమాత్మతత్త్వకే ప్రకాశక అధ్యాత్మద్రవ్యశ్రుతకో ‘పరమాగమ’ కహా జాతా హై]
Page 433 of 513
PDF/HTML Page 466 of 546
single page version
పదార్థోంకో నహీం జానతా హుఆ [భిక్షుః ] భిక్షు [కర్మాణి ] కర్మోంకో [కథం ] కిసప్రకార
[క్షపయతి ] క్షయ కరే ?
భిక్షు పదార్థ
Page 434 of 513
PDF/HTML Page 467 of 546
single page version
శరీరాదిద్రవ్యేషూపయోగమిశ్రితమోహరాగద్వేషాదిభావేషు చ స్వపరనిశ్చాయకాగమోపదేశపూర్వకస్వానుభవా-
భావాదయం పరోయమాత్మేతి జ్ఞానం సిద్ధయేత
స్వానుభవాభావాత
మాకలయతో వధ్యఘాతకవిభాగాభావాన్మోహాదిద్రవ్యభావకర్మణాం క్షపణం న సిద్ధయేత
శబ్దాభిధేయై రాగాదినానావికల్పజాలైర్నిశ్చయేన కర్మభిః సహ భేదం న జానాతి, తథైవ కర్మారివిధ్వంసక-
తథా ఉపయోగమిశ్రిత మోహరాగద్వేషాదిభావోంమేం ‘యహ పర హై ఔర యహ ఆత్మా (-స్వ) హై’ ఐసా జ్ఞాన
సిద్ధ నహీం హోతా; తథా ఉసే,
Page 435 of 513
PDF/HTML Page 468 of 546
single page version
మన్తరేణానివార్యపరివర్తతయా జ్ఞప్తిపరివర్తరూపకర్మణాం క్షపణమపి న సిద్ధయేత
అనివార్య హోనేసే, జ్ఞప్తిపరివర్తనరూప కర్మోంకా క్షయ భీ సిద్ధ నహీం హోతా
ఇసీప్రకార ‘యే జో ఉపయోగ హై సో మైం హూఁ ఔర యే ఉపయోగమిశ్రిత మోహరాగద్వేషాదిభావ హైం సో పర హై’
ఇసప్రకార స్వ
మోహాదిద్రవ్యభావకర్మోంకా క్షయ నహీం హోతా, తథా (౨) పరమాత్మనిష్ఠతాకే అభావకే కారణ జ్ఞప్తికా
పరివర్తన నహీం టలనేసే జ్ఞప్తిపరివర్తనరూప కర్మోంకా భీ క్షయ నహీం హోతా
ఛే దేవ అవధిచక్షు నే సర్వత్రచక్షు సిద్ధ ఛే
Page 436 of 513
PDF/HTML Page 469 of 546
single page version
శుద్ధాత్మతత్త్వసంవేదనసాధ్యం సర్వతశ్చక్షుస్త్వం న సిద్ధయేత
[అవధిచక్షుషః ] అవధిచక్షు
దేఖతే హైం ఇసలియే ఉన్హేం ఇన్ద్రియచక్షువాలోంసే అలగ న కియా జాయ తో, ఇన్ద్రియచక్షు హీ హైం
జ్ఞానమేం జ్ఞాత న హోం ఐసా కరనా అశక్య హై ) తథాపి వే ఉస ఆగమచక్షుసే స్వపరకా విభాగ కరకే,
మహామోహకో జిననే భేద డాలా హై ఐసే వర్తతే హుఏ పరమాత్మాకో పాకర, సతత జ్ఞాననిష్ఠ హీ రహతే హైం
Page 437 of 513
PDF/HTML Page 470 of 546
single page version
హైం
తే సర్వనే జాణే శ్రమణ ఏ దేఖీనే ఆగమ వడే. ౨౩౫
Page 438 of 513
PDF/HTML Page 471 of 546
single page version
శ్రుతజ్ఞానోపయోగీభూయ విపరిణమనాత
(-సర్వద్రవ్యోంకో జాననేవాలే) అనేకాన్తాత్మక
Page 439 of 513
PDF/HTML Page 472 of 546
single page version
క్రమాక్రమణనిరర్గలజ్ఞప్తితయా జ్ఞానరూపాత్మతత్త్వైకాగ్
నహీం హై, [ఇతి ] ఇసప్రకార [సూత్రం భణతి ] సూత్ర కహతా హై; ఔర [అసంయతః ] అసంయత వహ
[శ్రమణః ] శ్రమణ [కథం భవతి ] కైసే హో సకతా హై ?
అధ్యవసాయ కరనేవాలే ఐసే వే జీవ,
నివృత్తికా అభావ హై
హో, తథాపి కాయా ఔర కషాయకే సాథ ఏకత్వ మాననేవాలే ఉన జీవోంకే వాస్తవమేం పంచేన్ద్రియకే విషయోంకీ
అభిలాషాకా నిరోధ నహీం హై, హింసాకా కించిత్మాత్ర అభావ నహీం హై ఔర ఇసీప్రకార పరభావసే కించిత్మాత్ర
నివృత్తి నహీం హై
Page 440 of 513
PDF/HTML Page 473 of 546
single page version
కరోతి, న కిమపి
పదార్థోంకా శ్రద్ధాన కరనేవాలా భీ [అసంయతః వా ] యది అసంయత హో తో [న నిర్వాతి ] నిర్వాణకో
ప్రాప్త నహీం హోతా
నిర్వాణ నహి అర్థో తణీ శ్రద్ధాథీ, జో సంయమ నహీం. ౨౩౭
Page 441 of 513
PDF/HTML Page 474 of 546
single page version
శూన్యతయా యథోదితమాత్మానమననుభవన్ కథం నామ జ్ఞేయనిమగ్నో జ్ఞానవిమూఢో జ్ఞానీ స్యాత
స్వస్మిన్నేవ సంయమ్య న వర్తయతి, తదానాదిమోహరాగద్వేషవాసనోపజనితపరద్రవ్యచఙ్క్రమణస్వైరిణ్యా-
శ్చిద్వృత్తేః స్వస్మిన్నేవ స్థానాన్నిర్వాసననిష్కమ్పైకతత్త్వమూర్చ్ఛితచిద్వృత్త్యభావాత్కథం నామ సంయతః స్యాత
ఆగమః కిం కరోతి, న కిమపి
హో తో సిద్ధి
యథోక్త ఆత్మాకా అనుభవ నహీం కరతా ఐసా వహ జ్ఞేయనిమగ్న జ్ఞానవిమూఢ జీవ కైసే జ్ఞానీ హోగా ?
(నహీం హోగా, వహ అజ్ఞానీ హీ హోగా
ఇసలియే శ్రద్ధానశూన్య ఆగమసే సిద్ధి నహీం హోతీ
హీ సంయమిత (-అంకుశిత) హోకర నహీం రహతా, తో అనాది మోహరాగద్వేషకీ వాసనాసే జనిత జో
పరద్రవ్యమేం భ్రమణ
అభావ హోనేసే, వహ కైసే సంయత హోగా ? (నహీం హోగా, అసంయత హీ హోగా) ఔర అసంయతకో, యథోక్త
Page 442 of 513
PDF/HTML Page 475 of 546
single page version
కుర్యాత
శ్రద్ధానం జ్ఞానం వా కిం కుర్యాత్, న కిమపీతి
ఇసలియే సంయమశూన్య శ్రద్ధానసే యా జ్ఞానసే సిద్ధి నహీం హోతీ
ప్రకార (మన
తే కర్మ జ్ఞానీ త్రిగుప్త బస ఉచ్ఛ్వాసమాత్రథీ క్షయ కరే. ౨౩౮
Page 443 of 513
PDF/HTML Page 476 of 546
single page version
తదేవ జ్ఞానీ స్యాత్కారకేతనాగమజ్ఞానతత్త్వార్థశ్రద్ధానసంయతత్వయౌగపద్యాతిశయప్రసాదాసాదితశుద్ధ-
జ్ఞానమయాత్మతత్త్వానుభూతిలక్షణజ్ఞానిత్వసద్భావాత్కాయవాఙ్మనఃకర్మోపరమప్రవృత్తత్రిగుప్తత్వాత
భావస్యాపి వినాశః ప్రాప్నోతి
సమాధిలక్షణమాత్మజ్ఞానం, నిశ్చయేన తదేవ ముక్తికారణమితి ప్రతిపాదయతి
పరిజ్ఞానం శ్రద్ధానం తద్గుణస్మరణానుకూలమనుష్ఠానం చేతి త్రయం, తత్త్రయాధారేణోత్పన్నం విశదాఖణ్డైకజ్ఞానాకారే
స్వశుద్ధాత్మని పరిచ్ఛిత్తిరూపం సవికల్పజ్ఞానం స్వశుద్ధాత్మోపాదేయభూతరుచివికల్పరూపం సమ్యగ్దర్శనం తత్రైవాత్మని
రాగాదివికల్పనివృత్తిరూపం సవికల్పచారిత్రమితి త్రయమ్
పునః సంతానకో ఆరోపిత కరతా జాయ ఇసప్రకార, లక్షకోటిభవోం ద్వారా చాహే జిసప్రకార (-మహా
కష్టసే) అజ్ఞానీ పార కర జాతా హై, వహీ కర్మ, (జ్ఞానీకో స్యాత్కారకేతన ఆగమజ్ఞాన,
తత్త్వార్థశ్రద్ధాన ఔర సంయతత్త్వకే యుగపత్పనేకే అతిశయప్రసాదసే ప్రాప్త కీ హుఈ శుద్ధజ్ఞానమయ
ఆత్మతత్త్వకీ అనుభూతి జిసకా లక్షణ హై ఐసే జ్ఞానీపనకే సద్భావకే కారణ కాయ
Page 444 of 513
PDF/HTML Page 477 of 546
single page version
ముచ్ఛ్వాసమాత్రేణైవ లీలయైవ పాతయతి
సంవేదనజ్ఞానస్యైవ ప్రధానత్వమితి
హై తథా జ్ఞానీకే సుఖదుఃఖాదివికారరూప పరిణమన న హోనేసే వహ క ర్మ పునః నూతన కర్మరూప సంతతికో
నహీం ఛోడతా జాతా
తో సర్వఆగమధర భలే పణ నవ లహే సిద్ధత్వనే. ౨౩౯
Page 445 of 513
PDF/HTML Page 478 of 546
single page version
యౌగపద్యేపి మనాఙ్మోహమలోపలిప్తత్వాత
భిరవిముచ్యమానో న సిద్ధయతి
స సిద్ధిం ముక్తిం న లభతే
నిర్వికల్పసమాధిలక్షణం నిశ్చయరత్నత్రయాత్మకం స్వసంవేదనజ్ఞానం నాస్తీతి
[సర్వాగమధరః అపి ] భలే హీ సర్వాగమకా ధారీ హో తథాపి [సిద్ధిం న లభతే ] సిద్ధికో ప్రాప్త
నహీం హోతా
ఉస పురుషకే ఆగమజ్ఞాన
హోతా
Page 446 of 513
PDF/HTML Page 479 of 546
single page version
[దర్శనజ్ఞానసమగ్రః ] దర్శనజ్ఞానసే పరిపూర్ణ
పరిపూర్ణ దర్శనజ్ఞానథీ తే శ్రమణనే సంయత కహ్యో. ౨౪౦
Page 447 of 513
PDF/HTML Page 480 of 546
single page version
భూత్వా చిద్వృత్తేః పరద్రవ్యచంఙ్క్ర మణనిమిత్తమత్యన్తమాత్మనా సమమన్యోన్యసంవలనాదేకీభూతమపి
స్వభావభేదాత్పరత్వేన నిశ్చిత్యాత్మనైవ కుశలో మల్ల ఇవ సునిర్భరం నిష్పీడయ నిష్పీడయ
కషాయచక్రమక్రమేణ జీవం త్యాజయతి, స ఖలు సకలపరద్రవ్యశూన్యోపి విశుద్ధదృశిజ్ఞప్తిమాత్ర-
స్వభావభూతావస్థాపితాత్మతత్త్వోపజాతనిత్యనిశ్చలవృత్తితయా సాక్షాత్సంయత ఏవ స్యాత
గ్రాహ్యమితి సవికల్పయౌగపద్యం నిర్వికల్పాత్మజ్ఞానం చ ఘటత ఇతి
లక్షణమిత్యుపదిశతి
బనాయే హుఏ శరీరపాత్రకో పాఁచ సమితియోంసే అంకుశిత ప్రవృత్తి ద్వారా ప్రవర్తిత కరతా హుఆ, క్రమశః
పంచేన్ద్రియోంకే నిశ్చల నిరోధ ద్వారా జిసకే కాయ
మిలనకే కారణ అత్యన్త ఏకరూప హో జానే పర భీ స్వభావభేదకే కారణ ఉసే పరరూపసే నిశ్చిత
కరకే ఆత్మాసే హీ కుశల మల్లకీ భాఁతి అత్యన్త