बन्धः ।।१७७।।
अयमात्मा लोकाकाशतुल्यासंख्येयप्रदेशत्वात्सप्रदेशः । अथ तेषु तस्य प्रदेशेषु कायवाङ्मनोवर्गणालम्बनः परिस्पन्दो यथा भवति तथा कर्मपुद्गलकायाः स्वयमेव परिस्पन्द- स्वसंवेदनज्ञानरहितत्वेन स्निग्धरूक्षस्थानीयरागद्वेषपरिणतजीवस्य बन्धयोग्यस्निग्धरूक्षपरिणामपरिणत- पुद्गलस्य च योऽसौ परस्परावगाहलक्षणः स इत्थंभूतबन्धो जीवपुद्गलबन्ध इति त्रिविधबन्धलक्षणं ज्ञातव्यम् ।।१७७।। अथ ‘बन्धो जीवस्स रागमादीहिं’ पूर्वसूत्रे यदुक्तं तदेव रागत्वं द्रव्यबन्धस्य कारणमिति विशेषेण समर्थयति — सपदेसो सो अप्पा स प्रसिद्धात्मा लोकाकाशप्रमितासंख्येयप्रदेश- त्वात्तावत्सप्रदेशः । तेसु पदेसेसु पोग्गला काया तेषु प्रदेशेषु कर्मवर्गणायोग्यपुद्गलकायाः कर्तारः पविसंति प्रविशन्ति । कथम् । जहाजोग्गं मनोवचनकायवर्गणालम्बनवीर्यान्तरायक्षयोपशमजनितात्मप्रदेशपरिस्पन्द- परस्पर परिणामके निमित्तमात्रसे जो विशिष्टतर परस्पर अवगाह है सो उभयबंध है । [अर्थात् जीव और कर्मपुद्गल एक दूसरेके परिणाममें निमित्तमात्र होवें, ऐसा (विशिष्टप्रकारका – खासप्रकारका) जो उनका एकक्षेत्रावगाहसंबंध है सो वह पुद्गलजीवात्मक बंध है । ] ।।१७७।।
अन्वयार्थ : — [सः आत्मा ] वह आत्मा [सप्रदेशः ] सप्रदेश है; [तेषु प्रदेशेषु ] उन प्रदेशोंमें [पुद्गलाः कायाः ] पुद्गलसमूह [प्रविशन्ति ] प्रवेश करते हैं, [यथायोग्यं तिष्ठन्ति ] यथायोग्य रहते हैं, [यान्ति ] जाते हैं, [च ] और [बध्यन्ते ] बंधते हैं ।।१७८।।
टीका : — यह आत्मा लोकाकाशतुल्य असंख्यप्रदेशी होनेसे सप्रदेश है । उसके इन प्रदेशोंमें कायवर्गणा, वचनवर्गणा और मनोवर्गणाका आलम्बनवाला परिस्पन्द (कम्पन) जिस
पुद्गलसमूह रहे यथोचित, जाय छे, बंधाय छे. १७८.