श्रुतज्ञानोपयोगीभूय विपरिणमनात् । अतो न किंचिदप्यागमचक्षुषामद्रश्यं स्यात् ।।२३५।।
चित्तेहिं विचित्रगुणपर्यायैः सह । जाणंति जानन्ति । कान् । ते वि तान् पूर्वोक्तार्थगुणपर्यायान् । किं कृत्वा पूर्वम् । पेच्छित्ता द्रष्टवा ज्ञात्वा । केन । आगमेण हि आगमेनैव । अयमत्रार्थः — पूर्वमागमं पठित्वा पश्चाज्जानन्ति । ते समणा ते श्रमणा भवन्तीति । अत्रेदं भणितं भवति — सर्वे द्रव्यगुणपर्यायाः परमागमेन ज्ञायन्ते । कस्मात् । आगमस्य परोक्षरूपेण केवलज्ञानसमानत्वात् । पश्चादागमाधारेण स्वसंवेदनज्ञाने जाते स्वसंवेदनज्ञानबलेन केवलज्ञाने च जाते प्रत्यक्षा अपि भवन्ति । ततःकारणादागमचक्षुषा परंपरया सर्वं द्रश्यं भवतीति ।।२३५।। एवमागमाभ्यासकथनरूपेण प्रथमस्थले सूत्रचतुष्टयं गतम् । अथागमपरिज्ञान- तत्त्वार्थश्रद्धानतदुभयपूर्वकसंयतत्वत्रयस्य मोक्षमार्गत्वं नियमयति — आगमपुव्वा दिट्ठी ण भवदि जस्सेह व्यापक (-अनेक धर्मोंको कहनेवाला) १अनेकान्तमय होनेसे आगमको प्रमाणताकी उपपत्ति है (अर्थात् आगम प्रमाणभूत सिद्ध होता है ) । इससे सभी पदार्थ आगमसिद्ध ही हैं । और वे श्रमणोंको स्वयमेव ज्ञेयभूत होते हैं, क्योंकि श्रमण विचित्रगुणपर्यायवाले सर्वद्रव्योंमें व्यापक (-सर्वद्रव्योंको जाननेवाले) अनेकान्तात्मक २श्रुतज्ञानोपयोगरूप होकर परिणमित होते हैं ।
इससे (ऐसा कहा है कि) आगमचक्षुओंको (-आगमरूप चक्षुवालोंको) कुछ भी अदृश्य नहीं है ।।२३५।।
अब, आगमज्ञान, तत्पूर्वक तत्त्वार्थश्रद्धान और तदुभयपूर्वक संयतत्त्वकी युगपतताको मोक्षमार्गपना होनेका नियम करते हैं । [अर्थात् ऐसा नियम सिद्ध करते हैं कि — १ – आगमज्ञान, २ – तत्पूर्वक तत्त्वार्थश्रद्धान और ३ – उन दोनों पूर्वक संयतपना इन तीनोंका साथ होना ही मोक्षमार्ग है ] : — १. अनेकान्त = अनेक अन्त; अनेक धर्म । [द्रव्यश्रुत अनेकान्तमय है; सर्वद्रव्योंके एक ही साथ और क्रमशः
प्रवर्तमान अनेक धर्मोंमें व्याप्त (उन्हें कहनेवाले) अनेक धर्म द्रव्यश्रुतमें हैं ।]] २. श्रुतज्ञानोपयोग अनेकान्तात्मक है । सर्व द्रव्योंके अनेक धर्मोंमें व्याप्त (उन्हें जाननेवाले अनेक धर्म