आगमज्ञोऽपि, संयतोऽपि, तपःस्थोऽपि, जिनोदितमनन्तार्थनिर्भरं विश्वं स्वेनात्मना ज्ञेयत्वेन निष्पीतत्वादात्मप्रधानमश्रद्दधानः श्रमणाभासो भवति ।।२६४।। अथ श्रमणाभासः कीदृशो भवतीति पृष्टे प्रत्युत्तरं ददाति — ण हवदि समणो स श्रमणो न भवति त्ति मदो इति मतः सम्मतः । क्व । आगमे । कथंभूतोऽपि । संजमतवसुत्तसंपजुत्तो वि संयमतपःश्रुतैः संप्रयुक्तोऽपि सहितोऽपि । यदि किम् । जदि सद्दहदि ण यदि चेन्मूढत्रयादिपञ्चविंशतिसम्यक्त्वमलसहितः सन् न श्रद्धत्ते, न रोचते, न मन्यते । कान् । अत्थे पदार्थान् । कथंभूतान् । आदपधाणे निर्दोषिपरमात्मप्रभृतीन् । पुनरपि कथंभूतान् । जिणक्खादे वीतरागसर्वज्ञजिनेश्वरेणाख्यातान्, दिव्य- ध्वनिना प्रणीतान्, गणधरदेवैर्ग्रन्थविरचितानित्यर्थः ।।२६४।। अथ मार्गस्थश्रमणदूषणे दोषं दर्शयति — अववददि अपवदति दूषयत्यपवादं करोति । स कः । जो हि यः कर्ता हि स्फु टम् । क म् । समणं श्रमणं
अन्वयार्थ : — [संयमतपःसूत्रसंप्रयुक्तः अपि ] सूत्र, संयम और तपसे संयुक्त होने पर भी [यदि ] यदि (वह जीव) [जिनाख्यातान् ] जिनोक्त [आत्मप्रधानान् ] आत्मप्रधान [अर्थान् ] पदार्थोंका [न श्रद्धत्ते ] श्रद्धान नहीं करता तो वह [श्रमणः न भवति ] श्रमण नहीं है, — [इति मतः ] ऐसा (आगममें) कहा है ।।२६४।।
टीका : — आगमका ज्ञाता होने पर भी, संयत होने पर भी, तपमें स्थित होने पर भी, जिनोक्त अनन्त पदार्थोंसे भरे हुए विश्वको — जो कि (विश्व) अपने आत्मासे ज्ञेयरूपसे पिया जाता होनेके कारण १आत्मप्रधान है उसका — जो जीव श्रद्धान नहीं करता वह श्रमणाभास है ।।२६४।। १. आत्मप्रधान = जिसमें आत्मा प्रधान है ऐसा; [आत्मा समस्त विश्वको जानता है इसलिये वह विश्वमें —