यतः परिणामस्वभावत्वेनात्मनः सप्तार्चिःसंगतं तोयमिवावश्यम्भाविविकारत्वा- ल्लौकिकसंगात्संयतोऽप्यसंयत एव स्यात्; ततो दुःखमोक्षार्थिना गुणैः समोऽधिको वा श्रमणः संक्लेशपरिहारेण करोति । अज्ञानी पुनः संक्लेशेनापि करोतीत्यर्थः ।।“३६।। अथ लौकिकलक्षणं कथयति — णिग्गंथो पव्वइदो वस्त्रादिपरिग्रहरहितत्वेन निर्ग्रन्थोऽपि दीक्षाग्रहणेन प्रव्रजितोऽपि वट्टदि जदि वर्तते यदि चेत् । कैः । एहिगेहि कम्मेहिं ऐहिकैः कर्मभिः भेदाभेदरत्नत्रयभावनाशकैः ख्यातिपूजालाभनिमितैर्ज्योतिषमन्त्रवादवैदकादिभिरैहिकजीवनोपायकर्मभिः । सो लोगिगो त्ति भणिदो स लौकिको व्यावहारिक इति भणितः । किंविशिष्टोऽपि । संजमतवसंजुदो चावि द्रव्यरूपसंयमतपोभ्यां संयुक्तश्चापीत्यर्थः ।।२६९।। अथोत्तमसंसर्गः कर्तव्य इत्युपदिशति — तम्हा यस्माद्धीनसंसर्गाद्गुणहानि- र्भवति तस्मात्कारणात् अधिवसदु अधिवसतु तिष्ठतु । स कः कर्ता । समणो श्रमणः । क्व । तम्हि तस्मिन्नधिकरणभूते। णिच्चं नित्यं सर्वकालम् । तस्मिन्कुत्र । समणं श्रमणे । लक्षणवशादधिकरणे कर्म
अन्वयार्थ : — [तस्मात् ] (लौकिकजनके संगसे संयत भी असंयत होता है) इसलिये [यदि ] यदि [श्रमणः ] श्रमण [दुःखपरिमोक्षम् इच्छति ] दुःखसे परिमुक्त होना चाहता हो तो वह [गुणात्समं ] समान गुणोंवाले श्रमणके [वा ] अथवा [गुणैः अधिकं श्रमणं तत्र ] अधिक गुणोंवाले श्रमणके संगमें [नित्यम् ] सदा [अधिवसतु ] निवास करो ।।२७०।।
टीका : — आत्मा परिणामस्वभाववाला है इसलिये अग्निके संगमें रहे हुए पानीकी भाँति (संयतके भी) लौकिकसंगसे विकार अवश्यंभावी होनेसे संयत भी असंयत ही हो जाता है । इसलिये दुःखमोक्षार्थी (-दुःखोंसे मुक्ति चाहनेवाले) श्रमणको
तो नित्य वसवुं समान अगर विशेष गुणीनां संगमां. २७०.