अथ सत्संग विधेयत्वेन दर्शयति —
तम्हा समं गुणादो समणो समणं गुणेहिं वा अहियं ।
अधिवसदु तम्हि णिच्चं इच्छदि जदि दुक्खपरिमोक्खं ।।२७०।।
तस्मात्समं गुणात् श्रमणः श्रमणं गुणैर्वाधिकम् ।
अधिवसतु तत्र नित्यं इच्छति यदि दुःखपरिमोक्षम् ।।२७०।।
यतः परिणामस्वभावत्वेनात्मनः सप्तार्चिःसंगतं तोयमिवावश्यम्भाविविकारत्वा-
ल्लौकिकसंगात्संयतोऽप्यसंयत एव स्यात्; ततो दुःखमोक्षार्थिना गुणैः समोऽधिको वा श्रमणः
संक्लेशपरिहारेण करोति । अज्ञानी पुनः संक्लेशेनापि करोतीत्यर्थः ।।“३६।। अथ लौकिकलक्षणं
कथयति — णिग्गंथो पव्वइदो वस्त्रादिपरिग्रहरहितत्वेन निर्ग्रन्थोऽपि दीक्षाग्रहणेन प्रव्रजितोऽपि वट्टदि
जदि वर्तते यदि चेत् । कैः । एहिगेहि कम्मेहिं ऐहिकैः कर्मभिः भेदाभेदरत्नत्रयभावनाशकैः
ख्यातिपूजालाभनिमितैर्ज्योतिषमन्त्रवादवैदकादिभिरैहिकजीवनोपायकर्मभिः । सो लोगिगो त्ति भणिदो स
लौकिको व्यावहारिक इति भणितः । किंविशिष्टोऽपि । संजमतवसंजुदो चावि द्रव्यरूपसंयमतपोभ्यां
संयुक्तश्चापीत्यर्थः ।।२६९।। अथोत्तमसंसर्गः कर्तव्य इत्युपदिशति — तम्हा यस्माद्धीनसंसर्गाद्गुणहानि-
र्भवति तस्मात्कारणात् अधिवसदु अधिवसतु तिष्ठतु । स कः कर्ता । समणो श्रमणः । क्व । तम्हि
तस्मिन्नधिकरणभूते। णिच्चं नित्यं सर्वकालम् । तस्मिन्कुत्र । समणं श्रमणे । लक्षणवशादधिकरणे कर्म
कहानजैनशास्त्रमाला ]
चरणानुयोगसूचक चूलिका
४८३
अब, सत्संग विधेय ( – करने योग्य) है, ऐसा बतलाते हैं : —
अन्वयार्थ : — [तस्मात् ] (लौकिकजनके संगसे संयत भी असंयत होता
है) इसलिये [यदि ] यदि [श्रमणः ] श्रमण [दुःखपरिमोक्षम् इच्छति ] दुःखसे परिमुक्त
होना चाहता हो तो वह [गुणात्समं ] समान गुणोंवाले श्रमणके [वा ] अथवा [गुणैः
अधिकं श्रमणं तत्र ] अधिक गुणोंवाले श्रमणके संगमें [नित्यम् ] सदा [अधिवसतु ]
निवास करो ।।२७०।।
टीका : — आत्मा परिणामस्वभाववाला है इसलिये अग्निके संगमें रहे हुए
पानीकी भाँति (संयतके भी) लौकिकसंगसे विकार अवश्यंभावी होनेसे संयत भी असंयत
ही हो जाता है । इसलिये दुःखमोक्षार्थी (-दुःखोंसे मुक्ति चाहनेवाले) श्रमणको
तेथी श्रमणने होय जो दुःखमुक्ति केरी भावना,
तो नित्य वसवुं समान अगर विशेष गुणीनां संगमां. २७०.