samastamahAmohamUrdhAbhiShiktaskandhAvArasyAtyantakShaye sambhUtatvAnmoharAgadveSharUpANAmuparanjakAnAm- bhAvAchchaitanyavikArakAraNatAmanAsAdayantI nityamaudayikI kAryabhUtasya bandhasyAkAraNabhUtatayA kAryabhUtasya mokShasya kAraNabhUtatayA cha kShAyikyev kathan hi nAm nAnumanyet . athAnumanyet chettarhi karmavipAkopi na teShAn svabhAvavighAtAy ..45.. tattvaviparItakarmodayajanitatvAtsarvApyaudayikI bhavati hi sphu Tam . mohAdIhin virahidA nirmoh- shuddhAtmatattvaprachchhAdakamamakArAhangkArotpAdanasamarthamohAdivirahitatvAdyata tamhA sA khAyag tti madA tasmAt sA yadyapyaudayikI tathApi nirvikArashuddhAtmatattvasya vikriyAmakurvatI satI kShAyikIti matA . atrAh shiShya ---‘audayikA bhAvA bandhakAraNam’ ityAgamavachanan tarhi vRuthA bhavati . parihAramAh --audayikA bhAvA bandhakAraNan bhavanti, paran kintu mohodayasahitA . dravyamohodayepi sati yadi shuddhAtmabhAvanAbalen bhAvamohen na pariNamati tadA bandho na bhavati . yadi puna karmodayamAtreN bandho bhavati tarhi sansAriNAn sarvadaiv karmodayasya vidyamAnatvAt sarvadaiv bandha ev, na mokSha ityabhiprAya ..45.. ath yathArhatAn shubhAshubhapariNAmavikAro nAsti tathaikAnten sansAriNAmapi nAstIti sAnkhyamatAnusArishiShyeN pUrvapakShe ( – puNyake) udayake prabhAvase utpanna honeke kAraN audayikI hI hai . kintu aisI (puNyake udayase honevAlI) hone par bhI vah sadA audayikI kriyA mahAmoharAjAkI samasta senAke sarvathA kShayase utpanna hotI hai isaliye moharAgadveSharUpI 1uparanjakonkA abhAv honese chaitanyake vikArakA kAraN nahIn hotI isaliye kAryabhUt bandhakI akAraNabhUtatAse aur kAryabhUt mokShakI kAraNabhUtatAse kShAyikI hI kyon na mAnanI chAhiye ? (avashya mAnanI chAhiye) aur jab kShAyikI hI mAne tab karmavipAk (-karmoday) bhI unake (arahantonke) svabhAvavighAtakA kAraN nahIn hotA (aisai nishchit hotA hai ) .
bhAvArtha : — arahantabhagavAnake jo divyadhvani, vihAr Adi kriyAen hain ve niShkriy shuddha Atmatattvake pradeshaparispandamen nimittabhUt pUrvabaddha karmodayase utpanna hotI hain isaliye audayikI hain . ve kriyAen arahantabhagavAnake chaitanyavikArarUp bhAvakarma utpanna nahIn karatIn, kyonki (unake) nirmoh shuddha Atmatattvake rAgadveShamoharUp vikAramen nimittabhUt mohanIyakarmakA kShay ho chukA hai . aur ve kriyAen unhen, rAgadveShamohakA abhAv ho jAnese navIn bandhamen kAraNarUp nahIn hotIn, parantu ve pUrvakarmonke kShayamen kAraNarUp hain kyonki jin karmonke udayase ve kriyAen hotI hain ve karma apanA ras dekar khir jAte hain . isaprakAr mohanIyakarmake kShayase utpanna honese aur karmonke kShayamen kAraNabhUt honese arahantabhagavAnakI vah audayikI kriyA kShAyikI kahalAtI hai ..45..
76pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. uparanjakon = uparAg -malinatA karanevAle (vikArIbhAv) .