Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 92 of 513
PDF/HTML Page 125 of 546

 

sapratipakShan sahAnivRuddhi cha gauNamiti kRutvA gnAnan cha saukhyan cha heyam . itaratpunaramUrtAbhi- shchaitanyAnuvidhAyinIbhirekAkinIbhirevAtmapariNAmashaktibhistathAvidhebhyotIndriyebhya svAbhAvik- chidAkArapariNAmebhya samutpadyamAnamatyantamAtmAyattatvAnnityan yugapatkRutapravRutti nipratipakSha- mahAnivRuddhi cha mukhyamiti kRutvA gnAnan saukhyan chopAdeyam ..53.. ityAdyadhikAragAthAsUtramekan, tadanantaramatIndriyagnAnamukhyatven ‘jan pechchhado’ ityAdi sUtramekan, athendriyagnAnamukhyatven ‘jIvo sayan amutto’ ityAdi gAthAchatuShTayan, tadanantaramatIndriyasukhamukhyatayA ‘jAdan sayan’ ityAdi gAthAchatuShTayan, athAnantaramindriyasukhapratipAdanarUpeN gAthAShTakam, tatrApyaShTakamadhye prathamat indriyasukhasya dukhatvasthApanArthan ‘maNuAsurA’ ityAdi gAthAdvayan, ath muktAtmanAn dehAbhAvepi sukhamastIti gnApanArthan deha sukhakAraNan na bhavatIti kathanarUpeN ‘pappA iTThe visaye’ ityAdi sUtradvayan, tadanantaramindriyaviShayA api sukhakAraNan na bhavantIti kathanen ‘timiraharA’ ityAdi gAthAdvayam, atopi sarvagnanamaskAramukhyatven ‘tejodiTThi’ ityAdi gAthAdvayam . evan panychamasthale antarasthalachatuShTayan bhavatIti sukhaprapanychAdhikAre samudAyapAtanikA .. athAtIndriyasukhasyopAdeyabhUtasya svarUpan prapanycha- yannatIndriyagnAnamatIndriyasukhan chopAdeyamiti, yatpunarindriyajan gnAnan sukhan cha taddheyamiti pratipAdanarUpeN prathamatastAvadadhikArasthalagAthayA sthalachatuShTayan sUtrayatiatthi asti vidyate . kin kartRu . NANan gnAnamiti bhinnaprakramo vyavahitasambandha . kimvishiShTam . amuttan muttan amUrtan mUrtan cha . punarapi kimvishiShTam . adindiyan indiyan cha yadamUrtan tadatIndriyan mUrtan punarindriyajam . itthambhUtan gnAnamasti . keShu viShayeShu . atthesu gneyapadArtheShu, tahA sokkhan cha tathaiv gnAnavadamUrtamatIndriyan mUrtamindriyajan cha sukhamiti . jan tesu paran cha tan Neyan yatteShu pUrvoktagnAnasukheShu madhye paramutkRuShTamatIndriyan tadupAdeyamiti gnAtavyam . tadev hey hai arthAt chhoDane yogya hai; aur dUsarA gnAn tathA sukh amUrtarUp aisI chidAkAr -pariNAmonke dvArA utpanna hotA huA atyanta AtmAdhIn honese nitya yugapat pravartamAn, nipratipakSha aur hAnivRuddhise rahit hai, isaliye mukhya hai, aisA samajhakar vah (gnAn aur sukh) upAdey arthAt grahaN karane yogya hai ..53..

92pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1pravRutta honevAlA, 2sapratipakSha aur 3sahAnivRuddhi hai isaliye gauN hai aisA samajhakar vah

4chaitanyAnuvidhAyI aikAkI AtmapariNAm shaktiyonse tathAvidh atIndriy svAbhAvik-

1. mUrtik indriyaj gnAn kramase pravRutta hotA hai; yugapat nahIn hotA; tathA mUrtik indriyaj sukh bhI kramasha hotA hai, ek hI sAth sarva indriyonke dvArA yA sarva prakArase nahIn hotA .

2. sapratipakSha = pratipakShavirodhI sahit . (mUrta -indriyaj gnAn apane pratipakSha agnAnasahit hI hotA hai, aur mUrta indriyaj sukh usake pratipakShabhUt dukh sahit hI hotA hai .

3. sahAnivRuddhi = hAnivRuddhi sahit .

4. chaitanyAnuvidhAyI = chaitanyake anusAr vartanevAlI; chaitanyake anukUlarUpaseviruddharUpase nahIn vartanevAlI .