nimittatAmupagatAt svaviShayamupagatasyArthasya parichchhedanan tat parata prAdurbhavatparokShamityA- lakShyate . yatpunarantakaraNamindriyan paropadeshamupalabdhin sanskAramAlokAdikan vA samastamapi paradravyamanapekShyAtmasvabhAvamevaikan kAraNatvenopAdAy sarvadravyaparyAyajAtamekapad evAbhivyApya pravartamAnan parichchhedanan tat kevalAdevAtmana sambhUtatvAt pratyakShamityAlakShyate . ih hi sahajasaukhyasAdhanIbhUtamidamev mahApratyakShamabhipretamiti ..58..
kevaleN NAdan havadi hi yadi kevalenAsahAyen gnAtan bhavati hi sphu Tam . ken kartRubhUten . jIveN jIven . tarhi pachchakkhan pratyakShan bhavatIti . ato vistara — indriyamanaparopadeshAlokAdibahirangganimittabhUtAttathaiv cha gnAnAvaraNIyakShayopashamajanitArthagrahaNashaktirUpAyA upalabdherarthAvadhAraNarUpasanskArAchchAntaranggakAraNabhUtAt- sakAshAdutpadyate yadvignAnan tatparAdhInatvAtparokShamityuchyate . yadi puna pUrvoktasamastaparadravyamanapekShya kevalAchchhuddhabuddhaikasvabhAvAtparamAtmana sakAshAtsamutpadyate tatokShanAmAnamAtmAnan pratItyotpadyamAnatvA- tpratyakShan bhavatIti sUtrAbhiprAya ..58.. evan heyabhUtendriyagnAnakathanamukhyatayA gAthAchatuShTayen tRutIyasthalan gatam . athAbhedanayen panychavisheShaNavishiShTan kevalagnAnamev sukhamiti pratipAdayati — jAdan jAtan jo svaviShayabhUt padArthakA gnAn, vah parake dvArA 1prAdurbhAvako prApta honese ‘parokSha’-ke rUpamen jAnA jAtA hai, aur antakaraN, indriy, paropadesh, upalabdhi sanskAr yA prakAshAdik — sab paradravyakI apekShA rakhe binA ekamAtra AtmasvabhAvako hI kAraNarUpase grahaN karake sarva dravya -paryAyonke samUhamen ek samay hI vyApta hokar pravartamAn gnAn vah keval AtmAke dvArA hI utpanna honese ‘pratyakSha’ ke rUpamen jAnA jAtA hai .
yahAn (is gAthAmen ) sahaj sukhakA sAdhanabhUt aisA yahI mahApratyakSha gnAn ichchhanIy mAnA gayA hai — upAdey mAnA gayA hai (aisA Ashay samajhanA) ..58..
svayamev jAt, samant, artha anantamAn vistRut ne avagrah -IhAdi rahit, nirmal gnAn sukh ekAnt chhe. 59.
1 prAdurbhAvako prApta = pragaT utpanna .