Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 112 of 513
PDF/HTML Page 145 of 546

 

yeShAn jIvadavasthAni hatakAnIndriyANi, na nAm teShAmupAdhipratyayan dukham, kintu svAbhAvikamev, viShayeShu rateravalokanAt . avalokyate hi teShAn stamberamasya kareNukuTTanIgAtra- sparsha iv, saph rasya baDishAmiShasvAd iv, indirasya sankochasammukhAravindAmod iv, patangasya pradIpArchIrUp iv, kurangasya mRugayugeyasvar iv, durnivArendriyavedanAvashIkRutAnAmAsannanipAteShvapi viShayeShvabhipAta . yadi punarna teShAn dukhan svAbhAvikamabhyupagamyet tadopashAntashItajvarasya sansvedanamiv, prahINadAhajvarasyAranAlapariShek iv, nivRuttanetrasanrambhasya cha vaTAchUrNAvachUrNanamiv, vinaShTakarNashUlasya bastamUtrapUraNamiv, rUDhavraNasyAlepanadAnamiv, viShayavyApAro na dRushyet . dRushyate chAsau . tata svabhAvabhUtadukhayogin ev jIvadindriyA parokShagnAnina ..64.. kasmAditi chet . panychendriyaviShayeShu rateravalokanAt . jai tan Na sabbhAvan yadi taddukhan svabhAven nAsti hi sphu Tan vAvAro Natthi visayatthan tarhi viShayArthan vyApAro nAsti na ghaTate . vyAdhisthAnAmauShadheShviv

TIkA :jinakI hat (nikRuShTa, nindya) indriyAn jIvit (-vidyamAn) hain, unhen upAdhike kAraN (bAhya sanyogonke kAraN, aupAdhik) dukh nahIn hai kintu svAbhAvik hI hai, kyonki unakI viShayommen rati dekhI jAtI hai . jaisehAthI hathinIrUpI kuTTanIke sharIr- sparshakI or, machhalI bansImen phanse hue mAnsake svAdakI or, bhramar banda ho jAnevAle kamalake gandhakI or, patangA dIpakakI jyotike rUpakI or aur hiran shikArIke sangItake svarakI or dauDate hue dikhAI dete hain usIprakArdurnivAr indriyavedanAke vashIbhUt hote hue ve yadyapi viShayonkA nAsh ati nikaT hai (arthAt viShay kShaNik hain) tathApi, viShayonkI or dauDate dikhAI dete hain . aur yadi ‘unakA dukh svAbhAvik hai’ aisA svIkAr na kiyA jAye to jaisejisakA shItajvar upashAnt ho gayA hai, vah pasInA Aneke liye upachAr karatA tathA jisakA dAhajvar utar gayA hai vah kAnjIse sharIrake tApako utAratA tathA jisakI AnkhonkA dukh dUr ho gayA hai vah vaTAchUrNa (-shankh ityAdikA chUrNa) AnjatA tathA jisakA karNashUl naShTa ho gayA ho vah kAnamen phi ra bakarekA mUtra DAlatA dikhAI nahIn detA aur jisakA ghAv bhar jAtA hai vah phi ra lep karatA dikhAI nahIn detAisIprakAr unake viShay vyApAr dekhanemen nahIn AnA chAhiye; kintu unake vah (viShayapravRutti) to dekhI jAtI hai . isase (siddha huA ki) jinake indriyAn jIvit hain aise parokShagnAniyonke dukh svAbhAvik hI hai .

bhAvArtha :parokShagnAniyonke svabhAvase hI dukh hai, kyonki unake viShayommen rati vartatI hai; kabhI -kabhI to ve, asahya tRuShNAkI dAhase (-tIvra ichchhArUpI dukhake kAraN)

112pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-