athaivamabhyupagatAnAn puNyAnAn dukhabIjahetutvamudbhAvayati —
jadi santi hi puNNANi ya pariNAmasamubbhavANi vivihANi .
jaNayanti visayataNhan jIvANan devadantANan ..74..
yadi santi hi puNyAni cha pariNAmasamudbhavAni vividhAni .
janayanti viShayatRuShNAn jIvAnAn devatAntAnAm ..74..
yadi nAmaivan shubhopayogapariNAmakRutasamutpattInyanekaprakArANi puNyAni vidyanta itya-
bhyupagamyate, tadA tAni sudhAshanAnapyavadhin kRutvA samastasansAriNAn viShayatRuShNAmavashyamev
samutpAdayanti . na khalu tRuShNAmantareN duShTashoNit iv jalUkAnAn samastasansAriNAn viShayeShu
pravRuttiravalokyate . avalokyate cha sA . tatostu puNyAnAn tRuShNAyatanatvamabAdhitamev ..74..
chennishchayen puNyapAparahitaparamAtmano viparItAni puNyAni santi . punarapi kimvishiShTAni .
pariNAmasamubbhavANi nirvikArasvasamvittivilakShaNashubhapariNAmasamudbhavAni vivihANi svakIyAnantabheden
bahuvidhAni . tadA tAni kin kurvanti . jaNayanti visayataNhan janayanti . kAm . viShayatRuShNAm . keShAm .
126pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
ab, isaprakAr svIkAr kiye gaye puNya dukhake bIjake kAraN hain, (arthAt tRuShNAke
kAraN hain ) isaprakAr nyAyase pragaT karate hain : —
anvayArtha : — [yadi hi ] (pUrvokta prakArase) yadi [pariNAmasamudbhavAnI ]
(shubhopayogarUp) pariNAmase utpanna honevAle [vividhAni puNyAni cha ] vividh puNya [santi ]
vidyamAn hain, [devatAntAnAn jIvAnAn ] to ve devon takake jIvonko [viShayatRuShNAn ] viShayatRuShNA
[janayanti ] utpanna karate hain ..74..
TIkA : — yadi isaprakAr shubhopayogapariNAmase utpanna honevAle anek prakArake puNya
vidyamAn hain aisA svIkAr kiyA hai, to ve (-puNya) devon takake samasta sansAriyonko
viShayatRuShNA avashyamev utpanna karate hain (aisA bhI svIkAr karanA paDatA hai) vAstavamen tRuShNAke
binA; jaise jonk (gonch)ko dUShit raktamen usIprakAr samasta sansAriyonko viShayommen pravRutti
dikhAI na de; kintu vah to dikhAI detI hai . isaliye puNyonkI tRuShNAyatanatA abAdhit hI hai
(arthAt puNya tRuShNAke ghar hain, aisA avirodharUpase siddha hotA hai) .
pariNAmajanya anekavidh jo puNyanun astitva chhe,
to puNya e devAnta jIvane viShayatRuShNodbhav kare. 74.