Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 147 of 513
PDF/HTML Page 180 of 546

 

background image
jinashAstrAdarthAn pratyakShAdibhirbudhyamAnasya niyamAt .
kShIyate mohopachaya tasmAt shAstran samadhyetavyam ..86..
yatkil dravyaguNaparyAyasvabhAvenArhato gnAnAdAtmanastathAgnAnan mohakShapaNopAyatven prAk
pratipannan, tat khalUpAyAntaramidamapekShate . idan hi vihitaprathamabhUmikAsankramaNasya sarvagnopagna-
tayA sarvatopyabAdhitan shAbdan pramANamAkramya krIDatastatsanskArasphu TIkRutavishiShTasamvedan-
shaktisampada sahRudayahRudayAnandodbhedadAyinA pratyakSheNAnyen vA tadavirodhinA pramANajAten
anvayArtha :[jinashAstrAt ] jinashAstra dvArA [pratyakShAdibhi ] pratyakShAdi pramANonse
[arthAn ] padArthonko [budhyamAnasya ] jAnanevAleke [niyamAt ] niyamase [mohopachaya ]
1mohopachay [kShIyate ] kShay ho jAtA hai [tasmAt ] isaliye [shAstran ] shAstrakA [samadhyetavyam ]
samyak prakArase adhyayan karanA chAhiye ..86..
TIkA :dravya -guN -paryAyasvabhAvase arhantake gnAn dvArA AtmAkA us prakArakA gnAn
mohakShayake upAyake rUpamen pahale (80vIn gAthAmen) pratipAdit kiyA gayA thA, vah vAstavamen
is (nimnalikhit) upAyAntarakI apekShA rakhatA hai
. (vah upAyAntar kyA hai so kahA
jAtA hai) :
jisane pratham bhUmikAmen gaman kiyA hai aise jIvako, jo 2sarvagnopagna honese sarva prakArase
abAdhit hai aise shAbda pramANako (-dravya shrutapramANako) prApta karake krIDA karane par, usake
sanskArase vishiShTa
3samvedanashaktirUp sampadA pragaT karane par, 4sahRudayajanonke hRudayako
AnandakA 5udbhed denevAle pratyakSha pramANase athavA 6usase aviruddha anya pramANasamUhase
kahAnajainashAstramAlA ]
gnAnatattva -pragnApan
147
rAgadveShau cha gnAyete vivekibhi, tatastatparignAnAnantaramev nirvikArasvashuddhAtmabhAvanayA rAgadveShamohA
nihantavyA iti sUtrArtha
..85.. ath dravyaguNaparyAyaparignAnAbhAve moho bhavatIti yaduktan pUrvan
tadarthamAgamAbhyAsan kArayati . athavA dravyaguNaparyAyatvairarhatparignAnAdAtmaparignAnan bhavatIti yaduktan
tadAtmaparignAnamimamAgamAbhyAsamapekShat iti pAtanikAdvayan manasi dhRutvA sUtramidan pratipAdayati
jiNasatthAdo aTThe pachchakkhAdIhin bujjhado NiyamA jinashAstrAtsakAshAchchhuddhAtmAdipadArthAn pratyakShAdi-
1. mohopachay = mohakA upachay . (upachay = sanchay; samUh)
2. sarvagnopagna = sarvagna dvArA svayam jAnA huA (aur kahA huA) . 3. samvedan = gnAn .
4. sahRuday = bhAvuk; shAstramen jis samay jis bhAvakA prasang hoy us bhAvako hRudayamen grahaN karanevAlA;
budh; panDit .
5. udbhed = sphu raN; pragaTatA; phu vArA . 6. usase = pratyakSha pramANase .