tattvata samastamapi vastujAtan parichchhindata kShIyat evAtattvAbhiniveshasanskArakArI moho-
pachaya . ato hi mohakShapaNe paraman shabdabrahmopAsanan bhAvagnAnAvaShTambhadRuDhIkRutapariNAmen
samyagadhIyamAnamupAyAntaram ..86..
ath kathan jainendre shabdabrahmaNi kilArthAnAn vyavasthitiriti vitarkayati —
davvANi guNA tesin pajjAyA aTThasaNNayA bhaNiyA .
tesu guNapajjayANan appA davva tti uvadeso ..87..
dravyANi guNAsteShAn paryAyA arthasangnayA bhaNitA .
teShu guNaparyAyANAmAtmA dravyamityupadesha ..87..
1tattvata samasta vastumAtrako jAnane par 2atattvaabhiniveshake sanskAr karanevAlA mohopachay
(mohasamUh) avashya hI kShayako prApta hotA hai . isaliye mohakA kShay karanemen, param shabdabrahmakI
upAsanAkA bhAvagnAnake avalamban dvArA dRuDh kiye gaye pariNAmase samyak prakAr abhyAs karanA
so upAyAntar hai . (jo pariNAm bhAvagnAnake avalambanase dRuDhIkRut ho aise pariNAmase dravya
shrutakA abhyAs karanA so mohakShay karaneke liye upAyAntar hai) ..86..
ab, jinendrake shabda brahmamen arthonkI vyavasthA (-padArthonkI sthiti) kis prakAr hai
so vichAr karate hain : —
anvayArtha : — [dravyANi ] dravya, [guNA] guN [teShAn paryAyA ] aur unakI paryAyen
[arthasangnayA ] ‘artha’ nAmase [bhaNitA ] kahI gaI hain . [teShu ] unamen, [guNaparyAyANAm AtmA
dravyam ] guN -paryAyonkA AtmA dravya hai (guN aur paryAyonkA svarUp -sattva dravya hI hai, ve
bhinna vastu nahIn hain) [ iti upadesha ] isaprakAr (jinendrakA) upadesh hai ..87..
148pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
pramANairbudhyamAnasya jAnato jIvasya niyamAnnishchayAt . kin phalan bhavati . khIyadi mohovachayo
durabhiniveshasanskArakArI mohopachaya kShIyate pralIyate kShayan yAti . tamhA satthan samadhidavvan tasmAchchhAstran
samyagadhyetavyan paThanIyamiti . tadyathA – vItarAgasarvagnapraNItashAstrAt ‘ego me sassado appA’ ityAdi
paramAtmopadeshakashrutagnAnen tAvadAtmAnan jAnIte kashchidbhavya, tadanantaran vishiShTAbhyAsavashen
paramasamAdhikAle rAgAdivikalparahitamAnasapratyakSheN cha tamevAtmAnan parichchhinatti, tathaivAnumAnen vA .
1. tattvata = yathArtha svarUpase . 2. atattva – abhinivesh = yathArtha vastusvarUpase viparIt abhiprAy .
dravyo, guNo ne paryayo sau ‘artha’ sangnAthI kahyAn;
guN -paryayono AtamA chhe dravya jin – upadeshamAn. 87.