tattvata samastamapi vastujAtan parichchhindata kShIyat evAtattvAbhiniveshasanskArakArI moho- pachaya . ato hi mohakShapaNe paraman shabdabrahmopAsanan bhAvagnAnAvaShTambhadRuDhIkRutapariNAmen samyagadhIyamAnamupAyAntaram ..86..
davvANi guNA tesin pajjAyA aTThasaNNayA bhaNiyA .
pramANairbudhyamAnasya jAnato jIvasya niyamAnnishchayAt . kin phalan bhavati . khIyadi mohovachayo durabhiniveshasanskArakArI mohopachaya kShIyate pralIyate kShayan yAti . tamhA satthan samadhidavvan tasmAchchhAstran samyagadhyetavyan paThanIyamiti . tadyathA – vItarAgasarvagnapraNItashAstrAt ‘ego me sassado appA’ ityAdi paramAtmopadeshakashrutagnAnen tAvadAtmAnan jAnIte kashchidbhavya, tadanantaran vishiShTAbhyAsavashen paramasamAdhikAle rAgAdivikalparahitamAnasapratyakSheN cha tamevAtmAnan parichchhinatti, tathaivAnumAnen vA . (mohasamUh) avashya hI kShayako prApta hotA hai . isaliye mohakA kShay karanemen, param shabdabrahmakI upAsanAkA bhAvagnAnake avalamban dvArA dRuDh kiye gaye pariNAmase samyak prakAr abhyAs karanA so upAyAntar hai . (jo pariNAm bhAvagnAnake avalambanase dRuDhIkRut ho aise pariNAmase dravya shrutakA abhyAs karanA so mohakShay karaneke liye upAyAntar hai) ..86..
ab, jinendrake shabda brahmamen arthonkI vyavasthA (-padArthonkI sthiti) kis prakAr hai so vichAr karate hain : —
anvayArtha : — [dravyANi ] dravya, [guNA] guN [teShAn paryAyA ] aur unakI paryAyen [arthasangnayA ] ‘artha’ nAmase [bhaNitA ] kahI gaI hain . [teShu ] unamen, [guNaparyAyANAm AtmA dravyam ] guN -paryAyonkA AtmA dravya hai (guN aur paryAyonkA svarUp -sattva dravya hI hai, ve bhinna vastu nahIn hain) [ iti upadesha ] isaprakAr (jinendrakA) upadesh hai ..87..
dravyo, guNo ne paryayo sau ‘artha’ sangnAthI kahyAn; guN -paryayono AtamA chhe dravya jin – upadeshamAn. 87.
148pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1tattvata samasta vastumAtrako jAnane par 2atattvaabhiniveshake sanskAr karanevAlA mohopachay
1. tattvata = yathArtha svarUpase . 2. atattva – abhinivesh = yathArtha vastusvarUpase viparIt abhiprAy .