ath jinoditArthashraddhAnamantareN dharmalAbho na bhavatIti pratarkayati —
sattAsambaddhede savisese jo hi Nev sAmaNNe .
saddahadi Na so samaNo tatto dhammo Na sambhavadi ..91..
sattAsambaddhAnetAn savisheShAn yo hi naiv shrAmaNye .
shraddadhAti na sa shramaNa tato dharmo na sambhavati ..91..
yo hi nAmaitAni sAdRushyAstitven sAmAnyamanuvrajantyapi svarUpAstitvenAshliShTa-
visheShANi dravyANi svaparAvachchhedenAparichchhindannashraddadhAno vA evamev shrAmaNyenAtmAnan damayati
tasmAchchhuddhopayogalakShaNadharmopi na sambhavatIti nishchinoti – sattAsambaddhe mahAsattAsambandhen sahitAn ede
etAn pUrvoktashuddhajIvAdipadArthAn . punarapi kimvishiShTAn . savisese visheShasattAvAntarasattA svakIy-
svakIyasvarUpasattA tayA sahitAn jo hi Nev sAmaNNe saddahadi ya kartA dravyashrAmaNye sthitopi na shraddhatte
156pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
ab, nyAyapUrvak aisA vichAr karate hain ki – jinendrokta arthonke shraddhAn binA dharmalAbh
(shuddhAtmaanubhavarUp dharmaprApti) nahIn hotA —
anvayArtha : — [ya hi ] jo (jIv) [shrAmaNye ] shramaNAvasthAmen [etAn sattA-
sambaddhAn savisheShatAn ] in 1sattAsanyukta 2savisheSh padArthonkI [na ev shraddadhAti ] shraddhA nahIn
karatA, [sa ] vah [shramaNa na ] shramaN nahIn hai; [tata dharma na sambhavati ] usase dharmakA udbhav
nahIn hotA (arthAt us shramaNAbhAsake dharma nahIn hotA .) ..91..
TIkA : — jo (jIv) in dravyonko — ki jo (dravya) 3sAdRushya -astitvake dvArA
samAnatAko dhAraN karate hue svarUp – astitvake dvArA visheShayukta hain unhen — sva -parake
bhedapUrvak na jAnatA huA aur shraddhA na karatA huA yon hI (gnAn -shraddhAke binA) mAtra shramaNatAse
(dravyamunitvase) AtmAkA daman karatA hai vah vAstavamen shramaN nahIn hai; isaliye, jaise jise
1. sattAsanyukta = astitvavAle .
2. savisheSh = visheShasahit; bhedavAle; bhinna -bhinna .
3. astitva do prakArakA hai : — sAdRushya – astitva aur svarUp – astitva . sAdRushya -astitvakI apekShAse
sarva dravyommen samAnatA hai, aur svarUp -astitvakI apekShAse samasta dravyommen visheShatA hai
shrAmaNyamAn sattAmayI savisheSh A dravyo taNI
shraddhA nahi, te shramaN nA; temAnthI dharmodbhav nahIn. 91.