Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gney Tattva pragnyapan Dravya samanya adhikar Gatha: 93.

< Previous Page   Next Page >


Page 162 of 513
PDF/HTML Page 195 of 546

 

2
gneyatattva -pragnApan
ath gneyatattvapragnApanam . tatra padArthasya samyagdravyaguNaparyAyasvarUpamupavarNayati

attho khalu davvamao davvANi guNappagANi bhaNidANi .

tehin puNo pajjAyA pajjayamUDhA hi parasamayA ..93..
artha khalu dravyamayo dravyANi guNAtmakAni bhaNitAni .
taistu puna paryAyA paryayamUDhA hi parasamayA ..93..

ih kil ya kashchanApi parichchhidyamAna padArtha sa sarva ev vistArAyatasAmAnya-

ita Urddhvan ‘sattAsambaddhede’ ityAdigAthAsUtreN pUrvan sankShepeN yadvayAkhyAtan samyagdarshanan tasyedAnIn viShayabhUtapadArthavyAkhyAnadvAreN trayodashAdhikashatapramitagAthAparyantan vistaravyAkhyAnan karoti . athavA dvitIyapAtanikApUrvan yadvayAkhyAtan gnAnan tasya gneyabhUtapadArthAn kathayati . tatra trayodashAdhik - shatagAthAsu madhye prathamatastAvat ‘tamhA tassa NamAin’ imAn gAthAmAdin kRutvA pAThakrameN panychatrinshad- gAthAparyantan sAmAnyagneyavyAkhyAnan, tadanantaran ‘davvan jIvamajIvan’ ityAdyekonavinshatigAthAparyantan visheShagneyavyAkhyAnan, athAnantaran ‘sapadesehin samaggo logo’ ityAdigAthAShTakaparyantan sAmAnyabhedabhAvanA,

ab, gneyatattvakA pragnApan karate hain arthAt gneyatattva batalAte hain . usamen (pratham) padArthakA samyak (yathArtha) dravyaguNaparyAyasvarUp varNan karate hain :

anvayArtha :[artha khalu ] padArtha [dravyamaya ] dravyasvarUp hai; [dravyANi ] dravya [guNAtmakAni ] guNAtmak [bhaNitAni ] kahe gaye hain; [tai tu puna ] aur dravya tathA guNonse [paryAyA ] paryAyen hotI hain . [paryayamUDhA hi ] paryAyamUDh jIv [parasamayA ] parasamay (arthAt mithyAdRuShTi) hain ..93..

TIkA :is vishvamen jo koI jAnanemen AnevAlA padArtha hai vah samasta hI

chhe artha dravyasvarUp, guN -Atmak kahyAn chhe dravyane, vaLI dravya -guNathI paryayo; paryAyamUDh parasamay chhe. 93.

162