Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 175 of 513
PDF/HTML Page 208 of 546

 

background image
pradeshabhedAbhAvAd dravyeN sahaikatvamavalambamAnan dravyasya svabhAv ev kathan na bhavet . tattu
dravyAntarANAmiv dravyaguNaparyAyANAn na pratyekan parisamApyate, yato hi parasparasAdhit-
siddhiyuktatvAtteShAmastitvamekamev, kArtasvaravat
.
yathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA kArtasvarAt pRuthaganupalabhyamAnai
kartRukaraNAdhikaraNarUpeN pItatAdiguNAnAn kuNDalAdiparyAyANAn cha svarUpamupAdAy pravartamAn-
pravRuttiyuktasya kArtasvarAstitven niShpAditaniShpattiyuktai pItatAdiguNai kuNDalAdiparyAyaishcha
yadastitvan kArtasvarasya sa svabhAva, tathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA
dravyAtpRuthaganupalabhyamAnai kartRukaraNAdhikaraNarUpeN guNAnAn paryAyANAn cha svarUpamupAdAy
sheShajIvAnAn cha bhinnan bhavati na cha tathA . kai sah . guNehin sagapajjaehin kevalagnAnAdiguNai
kinychidUnacharamasharIrAkArAdisvakaparyAyaishcha sah . kathambhUtai . chittehin siddhagatitvamatIndriyatvamakAyatvam-
yogatvamavedatvamityAdibahubhedabhinnai . na kevalan guNaparyAyai sah bhinnan na bhavati . uppAdavvayadhuvattehin
shuddhAtmaprAptirUpamokShaparyAyasyotpAdo rAgAdivikalparahitaparamasamAdhirUpamokShamArgaparyAyasya vyayastathA
mokShamokShamArgAdhArabhUtAnvayadravyatvalakShaNan dhrauvyan chetyuktalakShaNotpAdavyayadhrauvyaishcha sah bhinnan na bhavati
.
katham . savvakAlan sarvakAlaparyantan yathA bhavati . kasmAttai sah bhinnan na bhavatIti chet. yata
kAraNAdguNaparyAyAstitvenotpAdavyayadhrauvyAstitven cha kartRubhUten shuddhAtmadravyAstitvan sAdhyate,
1. pItatvAdi guN aur kuNDalAdi paryAyen .
2. dravya hI guN -paryAyonkA kartA (karanevAlA), unakA karaN (sAdhan) aur unakA adhikaraN (AdhAr)
hai; isaliye dravya hI guN -paryAyakA svarUp dhAraN karatA hai .
kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
175
anekatva hone par bhI pradeshabhed na honese dravyake sAth ekatvako dhAraN karatA huA, dravyakA
svabhAv hI kyon na ho ? (avashya ho
.) vah astitvajaise bhinna -bhinna dravyommen pratyekamen
samApta ho jAtA hai usIprakArdravya -guN -paryAyamen pratyekamen samApta nahIn ho jAtA, kyonki
unakI siddhi paraspar hotI hai, isaliye (arthAt dravya -guN aur paryAy ek dUsarese paraspar siddha
hote hain isaliye
yadi ek na ho to dUsare do bhI siddha nahIn hote isaliye) unakA astitva
ek hI hai;suvarNakI bhAnti .
jaise dravya, kShetra, kAl yA bhAvase 1suvarNase jo pRuthak dikhAI nahIn dete; kartA -karaN-
adhikaraNarUpase pItatvAdiguNonke aur kuNDalAdiparyAyonke svarUpako dhAraN karake pravartamAn
suvarNake astitvase jinakI utpatti hotI hai,
aise pItatvAdiguNon aur kuNDalAdi paryAyonse
jo suvarNakA astitva hai, vah suvarNakA svabhAv hai; usIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA
bhAvase jo dravyase pRuthak dikhAI nahIn dete, kartA -karaN-
2adhikaraNarUpase guNonke aur paryAyonke