pradeshabhedAbhAvAd dravyeN sahaikatvamavalambamAnan dravyasya svabhAv ev kathan na bhavet . tattu dravyAntarANAmiv dravyaguNaparyAyANAn na pratyekan parisamApyate, yato hi parasparasAdhit- siddhiyuktatvAtteShAmastitvamekamev, kArtasvaravat .
yathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA kArtasvarAt pRuthaganupalabhyamAnai kartRukaraNAdhikaraNarUpeN pItatAdiguNAnAn kuNDalAdiparyAyANAn cha svarUpamupAdAy pravartamAn- pravRuttiyuktasya kArtasvarAstitven niShpAditaniShpattiyuktai pItatAdiguNai kuNDalAdiparyAyaishcha yadastitvan kArtasvarasya sa svabhAva, tathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA dravyAtpRuthaganupalabhyamAnai kartRukaraNAdhikaraNarUpeN guNAnAn paryAyANAn cha svarUpamupAdAy sheShajIvAnAn cha bhinnan bhavati na cha tathA . kai sah . guNehin sagapajjaehin kevalagnAnAdiguNai kinychidUnacharamasharIrAkArAdisvakaparyAyaishcha sah . kathambhUtai . chittehin siddhagatitvamatIndriyatvamakAyatvam- yogatvamavedatvamityAdibahubhedabhinnai . na kevalan guNaparyAyai sah bhinnan na bhavati . uppAdavvayadhuvattehin shuddhAtmaprAptirUpamokShaparyAyasyotpAdo rAgAdivikalparahitaparamasamAdhirUpamokShamArgaparyAyasya vyayastathA mokShamokShamArgAdhArabhUtAnvayadravyatvalakShaNan dhrauvyan chetyuktalakShaNotpAdavyayadhrauvyaishcha sah bhinnan na bhavati . katham . savvakAlan sarvakAlaparyantan yathA bhavati . kasmAttai sah bhinnan na bhavatIti chet. yata kAraNAdguNaparyAyAstitvenotpAdavyayadhrauvyAstitven cha kartRubhUten shuddhAtmadravyAstitvan sAdhyate, anekatva hone par bhI pradeshabhed na honese dravyake sAth ekatvako dhAraN karatA huA, dravyakA svabhAv hI kyon na ho ? (avashya ho .) vah astitva — jaise bhinna -bhinna dravyommen pratyekamen samApta ho jAtA hai usIprakAr — dravya -guN -paryAyamen pratyekamen samApta nahIn ho jAtA, kyonki unakI siddhi paraspar hotI hai, isaliye (arthAt dravya -guN aur paryAy ek dUsarese paraspar siddha hote hain isaliye — yadi ek na ho to dUsare do bhI siddha nahIn hote isaliye) unakA astitva ek hI hai; — suvarNakI bhAnti .
jaise dravya, kShetra, kAl yA bhAvase 1suvarNase jo pRuthak dikhAI nahIn dete; kartA -karaN- adhikaraNarUpase pItatvAdiguNonke aur kuNDalAdiparyAyonke svarUpako dhAraN karake pravartamAn suvarNake astitvase jinakI utpatti hotI hai, — aise pItatvAdiguNon aur kuNDalAdi paryAyonse jo suvarNakA astitva hai, vah suvarNakA svabhAv hai; usIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase jo dravyase pRuthak dikhAI nahIn dete, kartA -karaN-2adhikaraNarUpase guNonke aur paryAyonke
1. pItatvAdi guN aur kuNDalAdi paryAyen .
2. dravya hI guN -paryAyonkA kartA (karanevAlA), unakA karaN (sAdhan) aur unakA adhikaraN (AdhAr)